Εγκέλαδος.

Το σκάφος Cassini βρήκε ότι ο Εγκέλαδος είναι πιο θερμός και ως εκ τούτου ένας ενδιαφέρον τόπος για την αστροβιολογία.

Η θερμότητα που παράγεται από τη νότια πολική περιοχή του Εγκέλαδου, ένα από τα πολλά φεγγάρια του Κρόνου, είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο πιστευόταν παλαιότερα ότι είναι δυνατό.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η NASA μετά από μια νέα ανάλυση των δεδομένων που συλλέγονται από το διαστημικό σκάφος Κασσίνι. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Geophysical Research.

Δεδομένα από το υπέρυθρο φασματόμετρο του Cassini που λήφθηκαν από τη νότια πολική περιοχή του Εγκέλαδου, η οποία χαρακτηρίζεται από γραμμικές σχισμές, δείχνουν ότι η εσωτερική θερμική ενέργεια που παράγεται είναι περίπου 15,8 GW, ή περίπου 2,6 φορές τη μέγιστη ισχύ του συνόλου των ιαματικών πηγών της περιοχής Yellowstone, ή συγκρίσιμη με 20 σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας που καίνε άνθρακα .

Αυτή η θερμότητα είναι δεκαπλάσια από ό,τι είχαν προβλέψει οι επιστήμονες, σύμφωνα με την Carly Howett, την επικεφαλής της έρευνας, η οποία είναι μέλος της ομάδας για το σύνθετο υπέρυθρο φασματόμετρο καθώς και ερευνήτρια στο Νοτιοδυτικό Ερευνητικό Κέντρο.

"Ο μηχανισμός που μπορεί να παράγει πολύ υψηλές θερμότητες παραμένει ένα μυστήριο και αποτελεί μια πρόκληση για τα σημερινά μοντέλα που προβλέπουν την παραγωγή θερμικής ενέργειας», δήλωσε η Howett.

Είναι γνωστό από το 2005 ότι η νότια πολική περιοχή του Εγκέλαδου »είναι γεωλογικά ενεργή και η δραστηριότητα επικεντρώνεται σε τέσσερις περίπου παράλληλες γραμμικές τάφρους, μήκους 130 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 2 χιλιόμετρα, που ανεπίσημα είναι γνωστές ως "λωρίδες της τίγρης. " Το Cassini διαπίστωσε επίσης ότι αυτές οι ρωγμές εκτινάσσουν μεγάλες ποσότητες από σωματίδια πάγου και υδρατμών συνεχώς στο διάστημα. Από αυτές τις ρωγμές διαφεύγει από το εσωτερικό του Εγκέλαδου η θερμότητα, σε υψηλές θερμοκρασίες».

Μια μελέτη του 2007 προέβλεπε την εσωτερική θερμότητα του Εγκέλαδου, κυρίως εάν αυτή προέρχονται από παλιρροιακές δυνάμεις, και οι οποίες προκύπτουν από τον τροχιακό συντονισμό μεταξύ του Εγκέλαδου και της Διώνης, ένα άλλο φεγγάρι του Κρόνου. Έτσι, οι επιστήμονες την υπολόγισαν ότι δεν θα ήταν μεγαλύτερη από 1,1 γιγαβάτ κατά μέσο όρο. Η θέρμανση από την φυσική ραδιενέργεια στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, θα προσθέσει άλλα 0,3 γιγαβάτ.

Η τελευταία όμως ανάλυση χρησιμοποιεί παρατηρήσεις που έγιναν το 2008, και οι οποίες καλύπτουν όλη τη νότια πολική περιοχή.

Μια πιθανή εξήγηση της υψηλής ροής θερμότητας που παρατηρείται είναι ότι η τροχιακή συσχέτιση του Εγκέλαδου με τον Κρόνο και την Διώνη, αλλάζει με το χρόνο, επιτρέποντας έτσι να υπάρχουν περίοδοι με πιο εντατική παλιρροϊκή θέρμανση, και που χωρίζονται από πιο ήρεμες περιόδους. Αυτό σημαίνει πως το Cassini μπορεί να ήταν αρκετά τυχερό ώστε να δει τον Εγκέλαδο, όταν ήταν ασυνήθιστα ενεργός.

Ο νέος υψηλότερας προσδιορισμός της ροής της θερμότητας καθιστά ακόμη πιο πιθανό να υπάρχει υγρό νερό κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου, σημείωσε η Howett.

Πρόσφατα, οι επιστήμονες μελέτησαν σωματίδια του πάγου που εκτινάσσονται από τα λοφία, και ανακάλυψαν ότι ορισμένα από τα σωματίδια αυτά είναι το πλούσια σε αλάτι, Αυτά είναι πιθανότατα σταγονίδια από ένα ωκεανό αλμυρού νερού που βρίσκεται σε επαφή με τον βραχώδη πυρήνα του Εγκέλαδου, που είναι πλούσιο σε ανόργανα υλικά. Η παρουσία ενός ωκεανού κάτω από την επιφάνεια, ή ίσως μια νότια πολική θάλασσα μεταξύ του εξωτερικού παγωμένου φλοιού του φεγγαριού και του βραχώδους εσωτερικού του, θα αυξήσει την δραστικότητα της παλιρροιακής θέρμανσης, επιτρέποντας έτσι μεγαλύτερες παλιρροϊκές στρεβλώσεις του κελύφους του πάγου.

«Η πιθανότητα να υπάρχει υγρό νερό, μια παλιρροϊκή πηγή ενέργειας και η παρατήρηση οργανικών υλικών (πλούσιων σε άνθρακα) χημικών στα λοφία του Εγκέλαδου, κάνουν τον δορυφόρο αυτό μια περιοχή έντονου αστροβιολογικού ενδιαφέροντος”, συμπληρώνει η Howett.

Μια θάλασσα κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Ένας μεγάλος αλμυρός ωκεανός είναι πολύ πιθανό ότι βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου, ενός από τους δορυφόρους του Κρόνου, σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων που συνέλεξε το διαστημικό σκάφος «Κασίνι». Πίδακες υδρατμών και σωματιδίων πάγου εκτοξεύονται από την επιφάνεια του Εγκέλαδου, τα σωματίδια των οποίων είναι πλούσια σε αλάτι. Εικάζεται ότι ενδέχεται να υπάρχουν συνθήκες ευνοϊκές για τη φιλοξενία μορφών ζωής.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Φρανκ Πόστμπεργκ του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία, που παρουσίασαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Nature, σύμφωνα με το γαλλικό π-πρακτορείο ειδήσεων και τους New York Times, ανέλυσαν επιστημονικά δεδομένα της περιόδου 2008-09, που έστειλε το σκάφος «Κασίνι» (μια κοινή αποστολή των ΗΠΑ και της Ευρώπης), το οποίο μελετά την περιοχή του Κρόνου και των 19 δορυφόρων του από το 2004.

Το «Κασίνι» είχε την ευκαιρία αρκετές φορές να περάσει κοντά από τον Εγκέλαδο, ένα φεγγάρι διαμέτρου περίπου 504 χλμ., που φέρει το όνομα ενός από τους Τιτάνες, που εξεγέρθηκαν κατά των θεών του Ολύμπου, του Εγκέλαδου.

Ο δορυφόρος δεν φέρει ίχνη προσκρούσεων αστεροειδών, καθώς η επιφάνειά του καλύπτεται από πάγο σε "παρθένα" κατάσταση, με εξαίρεση βαθιές ρωγμές κοντά στο νότιο πόλο του, από όπου εκπέμπονται - σαν θερμοπίδακες - τεράστιες στήλες υδρατμών και σωματιδίων πάγου. Οι πίδακες αυτοί δημιούργησαν εξ αρχής τη θεωρία ότι κάτω από την επιφάνεια υπάρχει μια θάλασσα, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνει πλέον η ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων, τα οποία μετέδωσε το "Κασίνι".

Το σκάφος διαθέτει, μεταξύ άλλων, ένα όργανο ανάλυσης της κοσμικής σκόνης, το οποίο μελέτησε τα υλικά των αινιγματικών πιδάκων που εκτοξεύονται πολλά χιλιόμετρα πάνω από τον δορυφόρο. Διαπίστωσε ότι σχεδόν όλα τα σωματίδια των πιδάκων είναι πλούσια σε αλάτι, άρα πιθανώς προέρχονται από υγρό αλμυρό νερό κάτω από την επιφάνεια.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Εγκέλαδος είναι γεωλογικά ενεργός χάρη στο φαινόμενο της "παλιρροϊκής θέρμανσης", που προκαλείται από τις αντιτιθέμενες βαρυτικές δυνάμεις, τις οποίες ασκούν από τη μία ο Κρόνος και από την άλλη οι γειτονικοί δορυφόροι του (Διόνη και Ιανός). Η προκαλούμενη τριβή λόγω των διαδοχικών συμπιέσεων και αποσυμπιέσεων παράγει θερμότητα στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, η οποία θερμαίνει τον υπόγειο ωκεανό, που βρίσκεται πιθανώς σε βάθος περίπου 80 χλμ. Το αλάτι μάλλον προέρχεται από πετρώματα, τα οποία σταδιακά διαλύονται στο νερό του ωκεανού.

Όταν προκαλούνται ρήγματα στην παγωμένη επιφάνεια, τα υλικά από τον υπόγειο ωκεανό έχουν την ευκαιρία να εκτεθούν και να εκτοξευτούν στο Διάστημα. Η απότομη πτώση της πίεσης αναγκάζει το νερό να εξατμιστεί, ενώ ένα μέρος του μετατρέπεται σε παγωμένα σωματίδια πλούσια σε αλάτι. Οι υδρατμοί αυτοί, μαζί με τα σωματίδια, συναποτελούν τους θεαματικούς πίδακες που μελέτησε το "Κασίνι".

Αν ισχύουν οι παραπάνω εκτιμήσεις, τότε ο Εγκέλαδος διαθέτει δύο από τα σημαντικότερα στοιχεία για τη φιλοξενία ζωής: υγρό νερό και (θερμική) ενέργεια, παρόλο που απέχει πολύ από τον Ήλιο. Είναι, έτσι, ένα από τα ελάχιστα μέρη στο ηλιακό μας σύστημα, που διαθέτουν συνθήκες ευνοϊκές για την εμφάνιση ή τη συντήρηση της ζωής.

Το νερό στον Εγκέλαδο, ίσως είναι ένδειξη ζωής.

Κάποιοι επιστήμονες ελπίζουν πως οι χαρακτηριστικές στήλες παγωμένου ατμού που εκτοξεύουν πίδακες από την επιφάνεια του Εγκέλαδου και δημιουργούν τα χαρακτηριστικά «λοφία» του τροφοδοτούνται από μια υπόγεια υδάτινη πηγή. Αν αυτές οι εκτιμήσεις είναι έγκυρες,

σημαίνει πως ο Εγκέλαδος (το έκτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου) θα μπορούσε να φιλοξενεί κάποια μορφή ζωής.

Άλλοι υποστηρίζουν πως οι παγωμένοι κρύσταλλοι μπορεί να έχουν δημιουργηθεί από«στεγνές» διαδικασίες, όπως η διάσπαση πάγου και εγκλωβισμένων αερίων -σαν το μεθάνιο- ή από τη μετάλλαξη υπόγειων στρωμάτων πάγου που δεν περνούν ποτέ από το υγρό στάδιο κατά τη μετατροπή τους σε ατμό.

Πολλά από τα πρόσφατα ευρήματα που ανακοινώθηκαν σε συνέδριο της NASA στο Ινστιτούτο SETI, στην Καλιφόρνια, δείχνουν πως στον Εγκέλαδο υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. Μια ένδειξη είναι πως τα λοφία δείχνουν να αποτελούνται ισομερώς από πάγο και από υδρατμούς, λέει ο Andrew Ingersoll, του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας στην Πασαντίνα.

Μία άλλη ένδειξη για την ύπαρξη νερού είναι η χημεία των υλικών που εκτοξεύονται από τους πίδακες.

Ο Frank Postberg, φυσικός στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία, σημειώνει πως οι παγωμένοι κρύσταλλοι στον δακτύλιο Ε του Κρόνου, που ξεκίνησε από τον Εγκέλαδο, είναι πλούσιοι σε νάτριο, κάτι το οποίο δεν θα ήταν δυνατό εάν είχαν εκτοξευθεί σε αέρια μορφή που στην πορεία μετατράπηκε σε πάγο.

Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι όλα τα χημικά στοιχεία σύμφωνα με την ύπαρξη νερού. Ο Hunter Waite, του Southwest Research Institute στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, σημειώνει πως η χημική σύσταση των λοφίων, που αναλύεται από τα ειδικά όργανα του διαστημοπλοίου Cassini, αποκαλύπτει ενώσεις οι οποίες δεν είναι δυνατό να προέρχονται από κάποια υγρή υδάτινη πηγή. Ένα παράδειγμα είναι το υδροκυάνιο, το οποίο, εάν είχε έρθει ποτέ σε επαφή με υγρό νερό, θα είχε προκαλέσει χημικές αντιδράσεις που θα δημιουργούσαν άλλες ενώσεις, οι οποίες δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα.

«Δεν υπάρχει κάποιο ξεκάθαρο πόρισμα» λέει ο Hunter Waite. «Υπάρχουν κάποια στοιχεία που προϋποθέτουν την ύπαρξη υπόγειων υδάτων και άλλα που την καθιστούν αδύνατη».

Οι πίδακες που δημιουργούν τις στήλες πρέπει να είναι ενεργοί εδώ και πολύν καιρό. Οι παγωμένοι κρύσταλλοι που πέφτουν πίσω στην επιφάνεια του φεγγαριού έχουν σχηματίσει στοίβες πάχους 125 μέτρων, σύμφωνα με τον Paul Schenk του πλανηταρίου του Χιούστον. Ο πάγος που κατακάθεται στην επιφάνεια συγκεντρώνεται ανά ένα χιλιοστό κάθε 1.500 χρόνια, λέει, οπότε οι στήλες πρέπει να υπάρχουν εδώ και δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.

Ο Schenk βασίζει αυτό το συμπέρασμα σε φωτογραφίες υψηλής ευκρίνειας που δείχνουν μια περιοχή βόρεια των πιδάκων, η τοπογραφία της οποίας είναι λεία, σε αντίθεση με άλλες περιοχές που η φωτογράφισή τους αποκαλύπτει πολλές λεπτομέρειες. Κάτι τέτοιο φανερώνει την ύπαρξη βαθιάς στρώσης χιονιού, εξηγεί ο Schenk.

Πολλοί επιστήμονες στο συνέδριο της NASA ενθουσιάστηκαν ακούγοντας τα νέα. «Αλλάζουν όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για τη διάρκεια ζωής των λοφίων» λέει ο Frank Postberg. Το μόνο που ξέραμε ήταν πως οι πίδακες ήταν ενεργοί όσο χρειαζόταν για να σχηματίσουν τον δακτύλιο Ε του Κρόνου -μια διαδικασία που δεν θα ξεπερνούσε τα χίλια χρόνια».

Η πηγή της ενέργειας που διατηρεί τους πίδακες ενεργούς παραμένει άγνωστη. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, οι στήλες και οι πίδακες από όπου εκτοξεύονται παράγουν 16 γιγαβάτ ενέργειας.

Όμως ο Εγκέλαδος λαμβάνει μόνο ένα μικρό τμήμα αυτής της ενέργειας από έναν συνδυασμό ραδιενεργού αποσύνθεσης και της έλξης από την τεράστια βαρύτητα του Κρόνου, εξηγεί ο Francis Nimmo, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ.

Με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα, οι περισσότεροι επιστήμονες που παρευρέθησαν στο συνέδριο συμφωνούν πως όσα εκατομμύρια χρόνια και εάν υπάρχουν οι στήλες αερίων δεν είναι μόνιμα ενεργές και παρουσιάζουν αυξομειώσεις στη δραστηριότητά τους.

Μια ακόμα πιο δύσκολη ερώτηση είναι το αν ο Εγκέλαδος παράγει αρκετή θερμότητα για να διατηρεί υγρό νερό κάτω από την επιφάνειά του.

Ο Nimmo πιστεύει πως δεν υπάρχει αρκετή θερμότητα για να διατηρεί ένα στρώμα νερού κάτω από τον πάγο σε ολόκληρο το φεγγάρι. Όμως, εάν όλη η θερμότητα εστιαζόταν σε μία ζώνη, τότε θα μπορούσε να υπάρξει, λέει, αρκετή για να διατηρεί έναν μεγάλο τοπικό ωκεανό κάτω από τους πίδακες.

Ο Εγκέλαδος κάνει ντους στον Κρόνο.Η ζώνη υδρατμών του πλανήτη τροφοδοτείται από τον παγωμένο δορυφόρο.

Ένα κοσμικό μυστήριο 14 ετών λύθηκε με την βοήθεια του διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel. Το νερό που υπάρχει στα ανώτερα στρώματα του Κρόνου προέρχεται από μια ζώνη υδρατμών που περικυκλώνει τον πλανήτη και αποτελεί προϊόν της γεωλογικής δραστηριότητας του Εγκέλαδου, του μικρού παγωμένου δορυφόρου του.

Κοσμικά ντους

Την ανακάλυψη έκαναν επιστήμονες του Ινστιτούτου Μάξ Πλανκ οι οποίοι διαπίστωσαν ότι ο Εγκέλαδος από το νότιο πόλο του εκτοξεύει στο διάστημα 250 κιλά υδρατμών κάθε δευτερόλεπτο. Το 5% αυτών των υδρατμών καταλήγει στον Κρόνο δημιουργώντας ένα ακόμη δαχτυλίδι γύρω από τον πλανήτη το οποίο μέχρι πρόσφατα δεν ήταν ορατό.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες μέρος αυτών των υδρατμών πέφτει στα ανώτερα στρώματα του Κρόνου και μετατρέπεται σε νερό. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική αφού για πρώτη φορά εντοπίζεται στο ηλιακό μας σύστημα το φαινόμενο να επηρεάζει ένας δορυφόρος τις χημικές διεργασίες του μητρικού του πλανήτη.

Ο Εγκέλαδος

Ο Εγκέλαδος είναι ένα παγωμένο φεγγάρι με διάμετρο μόλις 500 χιλιόμετρα και είναι καλυμμένο με πάγο που ανακλά το 90% του ηλιακού φωτός. Για αυτό και οι επιστήμονες το καταγράφουν ως το πιο ανακλαστικό σώμα του ηλιακού μας συστήματος.

Το διαστημόπλοιο Cassini που εξερευνά τον Κρόνο και τα φεγγάρια του ανακάλυψε πριν από δύο χρόνια ότι κάτω από την παγωμένη, κάτασπρη επιφάνεια, ο Εγκέλαδος διαθέτει θερμότητα, νερό, άζωτο και ενώσεις του άνθρακα δηλαδή όλα τα απαραίτητα συστατικά για την εμφάνιση ζωής. Εντόπισε επίσης ένα γιγάντιο πίδακα κοντά στον νότιο πόλο, απ' όπου εκτοξεύονται στο Διάστημα υδρατμοί αλλά και μικροσκοπικά σωματίδια πάγου.

Βίντεο:

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=413029

Στο μακρινό Εγκέλαδο, το χιόνι ποτέ δεν σταματά.

Στον Εγκέλαδο, ένα μικρό αλλά εξωτικό φεγγάρι του Κρόνου, η χιονόπτωση συνεχίζεται εδώ και 100 εκατομμύρια χρόνια: νέες εικόνες από την αποστολή Cassini δείχνουν ότι οι γιγάντιοι πίδακες παγοκρυστάλλων που είχαν ανακαλυφθεί στο νότιο πόλο του δορυφόρου καλύπτουν την επιφάνεια με λεπτόκοκκο, απάτητο χιόνι.

Η ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, δείχνει ότι ο Εγκέλαδος διαθέτει μεγάλα υπόγεια αποθέματα νερού -ή ακόμα και έναν παγκόσμιο ωκεανό κρυμμένο κάτω από την παγωμένη επιφάνεια.

Μάλιστα οι υποψίες για την ύπαρξη αυτού του υπόγειου ωκεανού έχουν αναπτερώσει τις ελπίδες για την ανακάλυψη μικροβιακής ζωής.

Προς το παρόν, κανείς δεν γνωρίζει ποιος είναι ο μηχανισμός που εκτοξεύει σωματίδια πάγου από τις γιγάντιες σχισμές στο νότιο πόλο.

Οι εξωγήινες χιονονιφάδες, που έχουν διάμετρο μόλις μερικά μικρόμετρα, δραπετεύουν στο μεγαλύτερο μέρος τους στο Διάστημα και καταλήγουν σε έναν από τους δακτύλιους του Κρόνου.

Ένα μέρος, όμως, πέφτει πίσω στην επιφάνεια του Εγκέλαδου και σχηματίζει δύο επιμήκεις χιονισμένες εκτάσεις που εκτείνονται από το νότιο μέχρι το βόρειο πόλο.

Όπως έδειξαν οι τελευταίες εικόνες, το χιόνι έχει σχεδόν «σβήσει» τα ίχνη παλιών κρατήρων και «μαλακώνει» το περίγραμμα άλλων γεωλογικών χαρακτηριστικών.

Το χιόνι εκτιμάται ότι συσσωρεύεται με εξαιρετικά αργό ρυθμό, μόλις ένα χιλιοστό του χιλιοστού το χρόνο.Δεδομένου όμως ότι η χιονόπτωση συνεχίζεται αδιάκοπη εδώ και εκατομμύρια χρόνια, το πάχος του χιονιού φτάνει τα 100 μέτρα.

Βιντεο και φωτογραφίες.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=423474&h1=true

(Στην τρίτη φωτογραφία μια οικογενειακή εικόνα του Κρόνου με έξι από τα φεγγάρια του. Ο Εγκέλαδος είναι το λευκό φεγγάρι δεύτερο από αριστερά.)

Θερμικό τρυπάνι θα μπορούσε να αναζητήσει ζωή στα παγωμένα φεγγάρια του Κρόνου.

Ψηλά στους παγετώνες των Άλπεων, Γερμανοί μηχανικοί δοκιμάζουν μια συσκευή που μπορεί να λιώνει και να τρυπά τον πάγο, ελπίζοντας να τη χρησιμοποιήσουν στο μέλλον για να ανιχνεύσουν ζωή στην Ευρώπη και τον Εγκέλαδο, δύο δορυφόρους του Κρόνου που πιστεύεται ότι κρύβουν ωκεανούς κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους.

Οι ελπίδες για την ανακάλυψη ζωής στο Ηλιακό Σύστημα αναπτερώθηκαν πρόσφατα χάρη στην αποστολή Cassini της NASA, η οποία φωτογράφισε γιγάντιους πίδακες νερού στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου, του έκτου μεγαλύτερου φεγγαριού του κρόνου.

Αργότερα, το Cassini πέταξε μέσα από αυτά τα παγωμένα σιντριβάνια και ανίχνευσε οργανικά μόρια που θεωρούνται θεμέλιοι λίθοι για την εμφάνιση ζωής.

Θα ήταν όμως δύσκολο να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη ζωντανών μικροοργανισμών χωρίς τη λήψη δειγμάτων από τον υπόγειο ωκεανό που κρύβεται κάτω από το ολόλευκο κάλυμμα πάγου.

Τη λύση θα μπορούσε να δώσει το πρόγραμμα Enceladus Explorer στο Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστήματος, αναφέρει το Space.com.

Οι μηχανικοί του προγράμματος ανέπτυξαν το IceMole («τυφλοπόντικας του πάγου»), μια μακρόστενη συσκευή με διαστάσεις 120 επί 15 επί 15 εκατοστά. Στο άκρο της συσκευής υπάρχουν 12 θερμαινόμενες κεφαλές που φτάνουν σε θερμοκρασία μέχρι 25 βαθμούς Κελσίου.

Οι δοκιμές στον Παγετώνα Μόρτερατς της Ελβετίας έδειξαν ότι το IceMole μπορεί να λιώνει τον πάγο και να βυθίζεται κατακόρυφα με ταχύτητα γύρω στο ένα μέτρο ανά ώρα.

Ρυθμίζοντας τη θερμοκρασία κάθε κεφαλής ξεχωριστά, το θερμικό τρυπάνι μπορεί να λιώνει περισσότερο πάγο στη μία πλευρά του ώστε να μπορεί σταδιακά να στρίβει μέσα στον πάγο.

Ένα συμβατικό τρυπάνι στο άκρο του θα επέτρεπε στο IceMole να διαπερνά στρώματα λάσπης και να λαμβάνει δείγματα για επιτόπου αναλύσεις.

Οι σχεδιαστές του συστήματος εκτιμούν ότι, για να πετύχει μια αποστολή στο σύστημα του Κρόνου, το θερμικό τρυπάνι πρέπει να μπορεί να φτάνει σε βάθος τουλάχιστον 200 μέτρων.

Η βασική ιδέα είναι η εκτόξευση μιας μη επανδρωμένης αποστολής που θα προσεδαφιζόταν σε απόσταση ασφαλείας από τους πίδακες του Εγκέλαδου και θα έστελνε το IceMole να τους εξετάσει από μέσα.

Ακούγεται σχετικά απλό, θα ήταν όμως δύσκολο για το ρομποτικό τρυπάνι να υπολογίζει με ακρίβεια τη θέση του, να βρίσκει τη βέλτιστη διαδρομή, να λαμβάνει υπόψη την ενέργεια που του απομένει, να αποφεύγει τυχόν εμπόδια και να μεταδίδει δεδομένα από τα έγκατα του Εγκέλαδου.

Λύσεις σε αυτά τα προβλήματα αναμένονται τα επόμενα τρία χρόνια, οπότε το IceMole θα δοκιμαστεί σε παγετώνες της Αλάσκα και θα επιχειρήσει να συλλέξει δείγματα από μια λίμνη υγρού νερού που κρύβεται κάτω από το κάλυμμα πάγου της Ανταρκτικής.

Αργότερα, θα μπορούσε να ταξιδέψει στους παγωμένους πόλους του Άρη ή ακόμα και στην Ευρώπη, έναν άλλο, μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, ο οποίος επίσης πιστεύεται ότι διαθέτει υπόγειους ωκεανούς.

Το Cassini καταγράφει τους θεαματικούς πίδακες πάγου και υδρατμών του Εγκέλαδου.

Το σκάφος «Κασίνι» έκανε ένα νέο κοντινό πέρασμα από το νότιο πόλο του Εγκέλαδου, του δορυφόρου του Κρόνου, ενισχύοντας την πεποίθηση των επιστημόνων ότι διαθέτει ένα υπόγειο ωκεανό υγρού νερού.

Το πέρασμα έγινε, σύμφωνα με το BBC, σε υψόμετρο 74 χιλιομέτρων και το σκάφος μπόρεσε να μελετήσει από κοντά τους θεαματικούς πίδακες πάγου και υδρατμών που ξεπηδάνε από τους πόλους του δορυφόρου.

Τα έως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί οι πίδακες, που ξεπηδάνε με ορμή προς το διάστημα μέσα από μεγάλες σχισμές στο έδαφος, τροφοδοτούνται από ένα ωκεανό που βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει άλατα μέσα στους περίεργους πίδακες, κάτι που δείχνει ότι πιθανότατα ο υπόγειος ωκεανός βρίσκεται σε επαφή με τα πετρώματα στο εσωτερικό του δορυφόρου.

Αυτό καθιστά τον Εγκέλαδο ένα σημαντικό στόχο για την αναζήτηση εξωγήινων μορφών ζωής, καθώς τα πετρώματα είναι πιθανό ότι τροφοδοτούν το νερό με χημικά συστατικά που είναι ζωτικά για την ανάπτυξη ζωής.

Οι ερευνητές, που παρουσίασαν σε αστρονομικό συνέδριο τα νέα στοιχεία, με επικεφαλής τον Τέρι Χέρφορντ του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης (JPL) της NASA, πιστεύουν ότι η δημιουργία των πιδάκων σχετίζεται με τη βαρυτική επίδραση που ασκεί ο Κρόνος πάνω στο δορυφόρο του, όμως δεν είναι βέβαιοι ότι αυτή η εξήγηση αρκεί.

Ο Εγκέλαδος περιφέρεται γύρω από τον μητρικό πλανήτη του σε μία παραμορφωμένη οβάλ τροχιά, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική διαχρονική αυξομείωση της βαρυτικής επίδρασης, την οποία δέχεται από τον γιγάντιο Κρόνο.

Η επίδραση αυτή συμπιέζει περιοδικά το εσωτερικό του Εγκέλαδου δημιουργώντας περιοχές με μεγάλη θερμότητα και έντονη γεωλογική δραστηριότητα, με συνέπεια, μεταξύ άλλων, να εκτινάσσονται οι πίδακες του νερού από επιφανειακές ρωγμές.

Το νέο κοντινό πέρασμα του «Κασίνι» (που αποτελεί κοινή αποστολή της αμερικανικής NASA και της ευρωπαϊκής ESA) από τον δορυφόρο θα γίνει τον Οκτώβριο του 2015. Το σκάφος έφθασε για πρώτη φορά στο σύστημα του Κρόνου το 2004 και έκτοτε μελετά τον ίδιο και τους δορυφόρους του.

Νέες εικόνες και στοιχεία για τους μυστηριώδεις πίδακες του παγωμένου δορυφόρου.

H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα κοντινή φωτογραφία του Εγκέλαδου, του μικρού παγωμένου δορυφόρου του Κρόνου, στην οποία διακρίνονται καθαρά οι πίδακες που ξεπηδάνε με ορμή προς το Διάστημα μέσα από μεγάλες σχισμές στο έδαφός του. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι πίδακες αυτοί τροφοδοτούνται από έναν ωκεανό ο οποίος βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου. Το διαστημικό σκάφος Cassini που μελετά τον Κρόνο και τον δορυφόρο του εντόπισε ασυνήθιστη συμπεριφορά του θερμού ιονισμένου αερίου (πλάσματος) που βρίσκεται κοντά στους πίδακες. Η ανακάλυψη θα βοηθήσει την καλύτερη μελέτη του μυστηριώδους φαινομένου.

Τα στοιχεία που έστειλε το Cassini δείχνουν ότι στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου, και ειδικότερα στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πίδακες, υπάρχει το λεγόμενο «σκονισμένο πλάσμα» - μια ειδική σωματιδιακή κατάσταση η οποία εκτιμάτο θεωρητικά ότι θα μπορούσε να υφίσταται αλλά οι επιστήμονες δεν είχαν ως τώρα στην διάθεση τους κάποιες ενδείξεις για την ύπαρξη της.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πολικότητα των φορτισμένων σωματιδίων του πλάσματος αντιστρέφεται όταν αυτά βρίσκονται κοντά στους πίδακες. Αυτή η ασυνήθιστη συμπεριφορά μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες για τους πίδακες και το φαινόμενο. Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα σε δύο μελέτες στην επιθεώρηση «Geophysical Research».

Ο Εγκέλαδος περιφέρεται γύρω από τον μητρικό πλανήτη του σε μία παραμορφωμένη οβάλ τροχιά, γεγονός το οποίο οδηγεί σε σημαντική διαχρονική αυξομείωση της βαρυτικής επίδρασης που δέχεται ο δορυφόρος από τον γιγάντιο Κρόνο. Η επίδραση αυτή συμπιέζει περιοδικά το εσωτερικό του Εγκέλαδου δημιουργώντας περιοχές με μεγάλη θερμότητα και έντονη γεωλογική δραστηριότητα με συνέπεια, μεταξύ άλλων, να εκτινάσσονται οι πίδακες του νερού από επιφανειακές ρωγμές.

Τα έως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί οι πίδακες, οι οποίοι ξεπηδούν με ορμή προς το Διάστημα,

τροφοδοτούνται από έναν ωκεανό που βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει στη σύστασή τους άλατα, κάτι το οποίο δείχνει ότι πιθανότατα ο υπόγειος ωκεανός βρίσκεται σε επαφή με τα πετρώματα στο εσωτερικό του δορυφόρου.

Αυτό καθιστά τον Εγκέλαδο ένα σημαντικό στόχο για την αναζήτηση εξωγήινων μορφών ζωής, καθώς τα πετρώματα είναι πιθανό ότι τροφοδοτούν το νερό με χημικά συστατικά που είναι ζωτικά για την ανάπτυξη ζωής.

Καταπληκτική φωτογραφία από τον δορυφόρο του Κρόνου.

Μια εξαιρετική φωτογραφία από τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο έστειλε το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά τον πλανήτη και τα δεκάδες φεγγάρια του τα τελευταία εννέα χρόνια. Το Cassini τράβηξε την φωτογραφία από απόσταση 777 χιλιάδων χλμ από τον παγωμένο δορυφόρο. Στην εικόνα, οι πίδακες πάγου και υδρατμών του δορυφόρου που βρίσκονται στο Νότιο Πόλο του μοιάζουν με μια φωτεινή...ουρά.

Η NASA που έδωσε στη δημοσιότητα την εικόνα αναφέρει ότι ο Εγκέλαδος μοιάζει με «περήφανο παγώνι που επιδεικνύει τα υπέροχα φτερά του».

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=511298

Ο μύθος που είναι κοσμική πραγματικότητα.

Μια φορά και έναν καιρό μέσα στο πυκνό σκοτάδι του Διαστήματος ζούσε ένας γίγαντας αερίου, ο Κρόνος, που ήταν γνωστός για τη ματαιοδοξία του. Σε αντίθεση με τους άλλους πλανήτες της γειτονιάς του εκείνος είχε καταφέρει να ξεχωρίζει χάρη στα πολλά και μεγάλα λαμπερά δαχτυλίδια του.

Κάποια στιγμή κοντά στον πλανήτη έκανε δειλά την εμφάνισή του ένα διαστημικό σώμα, ο Εγκέλαδος, που ήταν πολύ μικρότερο από αυτόν και έγινε γρήγορα δορυφόρος του. Ο δορυφόρος αυτός όμως ήταν επίσης πολύ φωτεινός και με όμορφη, λεία «επιδερμίδα».

Ο πλανήτης ζήλεψε και αποφάσισε να δείξει στον «αυθάδη» δορυφόρο ποιος είναι το αφεντικό. Τον πλησίασε και χρησιμοποιώντας τις πανίσχυρες βαρυτικές του δυνάμεις άρχιζε να τον «παρενοχλεί», να τον πιέζει. Ο δορυφόρος εκνευρίστηκε αφάνταστα και άρχισε να βράζει από μέσα του αφού δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τον τεράστιο γείτονά του.

Αυτός ο «εκνευρισμός» όμως είχε επιπτώσεις στην εξωτερική εμφάνιση του δορυφόρου αφού τον έκανε να βγάζει καπνούς από τη... μύτη του και παράλληλα του προκάλεσε ρυτίδες στο πρόσωπο. Αυτή τη φορά ο Κρόνος δεν είχε φάει ένα από τα «παιδιά» του αλλά απλά το είχε υποχρεώσει να ασχημύνει. Επιπλέον ο Κρόνος αφού ασχήμυνε τον δορυφόρο του, τον υποχρέωσε να του προσφέρει εσαεί όλα εκείνα τα υλικά που ανανέωναν και βελτίωναν τη δική του εμφάνιση.

Ο Εγκέλαδος είναι ένα παγωμένο φεγγάρι με διάμετρο μόλις 500 χιλιόμετρα και είναι καλυμμένος με πάγο που ανακλά το 90% του ηλιακού φωτός.

Για τον λόγο αυτόν και οι επιστήμονες τον καταγράφουν ως το πιο ανακλαστικό σώμα του ηλιακού μας συστήματος. Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά τον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πολύ σημαντικές παρατηρήσεις στον Εγκέλαδο αναδεικνύοντάς τον σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σώματα του ηλιακού μας συστήματος. Η βασικότερη ανακάλυψη του Cassini ήταν κάποιοι πίδακες που ξεπηδούν με ορμή προς το Διάστημα μέσα από μεγάλες σχισμές (ρωγμές) στο έδαφος.

Οι πίδακες εκτοξεύουν στο Διάστημα μεγάλες ποσότητες υδρατμών και παγωμένων υλικών με τα οποία ο Κρόνος ενισχύει και ανανεώνει τα δαχτυλίδια του.

Τα ως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί οι πίδακες του Εγκέλαδου τροφοδοτούνται από έναν ωκεανό που βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει άλατα μέσα στους περίεργους πίδακες, κάτι που δείχνει ότι πιθανότατα ο υπόγειος ωκεανός βρίσκεται σε επαφή με τα πετρώματα στο εσωτερικό του δορυφόρου. Αυτό καθιστά τον Εγκέλαδο σημαντικό στόχο για την αναζήτηση εξωγήινων μορφών ζωής, καθώς τα πετρώματα είναι πιθανό να τροφοδοτούν το νερό με χημικά συστατικά που είναι ζωτικά για την ανάπτυξη ζωής. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι οι διαστημικές υπηρεσίες εξετάζουν πολύ σοβαρά την οργάνωση μιας αποστολής εξερεύνησης στον παγωμένο δορυφόρο.

Ομάδα ειδικών με επικεφαλής επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών Southwest στο Κολοράντο, μελετώντας τα διαθέσιμα στοιχεία που υπάρχουν για τον Εγκέλαδο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπεύθυνη για τα γεωλογικά φαινόμενα του δορυφόρου είναι η βαρυτική επίδραση του Κρόνου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η επίδραση αυτή συμπιέζει το εσωτερικό του Εγκέλαδου δημιουργώντας περιοχές με μεγάλη θερμότητα και έντονη γεωλογική δραστηριότητα, με συνέπεια, μεταξύ άλλων, να εκτινάσσονται οι πίδακες του νερού από επιφανειακές ρωγμές.

Η νέα μελέτη που επιβεβαιώνει τον «μύθο» του Κρόνου και του Εγκέλαδου μετατρέποντάς τον σε κοσμική πραγματικότητα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=524641

Ένας ωκεανός κρυμμένος κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου …

… ενός από τους 53 δορυφόρους του Κρόνου

Ενδείξεις για εξωγήινη ζωή στον ωκεανό του Εγκέλαδου

Ένας ωκεανός, κρυμμένος κάτω από την επιφάνεια ενός από τους δορυφόρους του Κρόνου, του Εγκέλαδου, ενδέχεται να φιλοξενεί εξωγήινη ζωή σε μορφή μικροβίων, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA.

Οι πρώτες μετρήσεις κάτω από την επιφάνεια του νότιου πόλου του παγωμένου δορυφόρου έγιναν από τη διαστημική αποστολή Κασίνι.

Η επιφάνεια αυτής της θάλασσας είναι περίπου ίση με τη λίμνη Superior των ΗΠΑ —τη δεύτερη σε μέγεθος λίμνη του κόσμου— και ο πυθμένας της είναι βραχώδης, γεγονός που ενδέχεται να ευνοεί την ανάπτυξη μικροσκοπικών μορφών ζωής.

Οι αστρονόμοι είχαν αναφερθεί στην πιθανότητα ύπαρξης ενός τέτοιου υπόγειου ωκεανού από το 2005, όταν εντόπισαν ατμούς να βγαίνουν από πολλά σημεία κοντά στο νότιο πόλο του φεγγαριού του Κρόνου.

“Αυτοί οι πίδακες κοντά στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου περιέχουν αλμυρό νερό και οργανικά μόρια, τα χημικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ζωής”, εξήγησε η Λίντα Σπίλκερ, η επικεφαλής του προγράμματος Κασίνι της Nasa.

“Η ανακάλυψη αυτή αλλάζει την άποψή μας όσον αφορά τις κατοικήσιμες ζώνες εντός του ηλιακού μας συστήματος και στα πλανητικά συστήματα που ανήκουν σε άλλα άστρα”, πρόσθεσε.

Το διαστημόπλοιο Κασίνι κατέγραψε τη μορφή του βαρυτικού πεδίου του Εγκέλαδου στις τρεις “επισκέψεις” του στο φεγγάρι αυτό, μεταξύ 2010-12. Τα στοιχεία που συνέλεξε μελετήθηκαν επισταμένως ώστε να καθοριστεί με σχετική ακρίβεια η σύνθεση του δορυφόρου.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι ο ωκεανός αυτός, έκτασης περίπου 500 χιλιομέτρων, περιβάλλεται από ένα λεπτό στρώμα κρυσταλλοποιημένου πάγου.

“Για πρώτη φορά, χρησιμοποιήσαμε μια γεωφυσική μέθοδο για να καθορίσουμε την εσωτερική σύσταση του Εγκέλαδου”, είπε από την πλευρά του ο Ντέιβιντ Στίβενσον, καθηγητής πλανητικών επιστημών στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας και των συντακτών της μελέτης για τις τελευταίες ανακαλύψεις που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science.

Η αποστολή του Κασίνι, που εκτοξεύτηκε το 2004 με σκοπό να μελετήσει τα μεγαλύτερα φεγγάρια του Κρόνου, γίνεται σε συνεργασία της Nasa με την ιταλική και την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία. Ο Κρόνος, ο έκτος στη σειρά πλανήτης, διαθέτει τουλάχιστον 53 γνωστούς, μεγάλους δορυφόρους και εννέα δακτυλίους αποτελούμενους από σωματίδια πάγου και σκόνης.

http://www.astrovox.gr/forum/posting.php?mode=reply&t=14089

Πάνω από 100 τα «σιντριβάνια» του Εγκέλαδου.

Το διαστημικό σκάφος Cassini από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου. Το 2005 το Cassini έφτασε στον Εγκέλαδο, ένα μικρό παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου. Το Cassini ανακάλυψε ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Οι επιστήμονες της αποστολής του Cassini συγκέντρωσαν και ανέλυσαν όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από τον Εγκέλαδο το Cassini.

Εντόπισαν την ύπαρξη 101 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν.

Η νέα μελέτη εκτός των άλλων επιβεβαιώνει τις υποψίες των ειδικών ότι βαθιά στο υπέδαφος του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή και μάλιστα έχει δημιουργηθεί μια μεγάλη υπόγεια θάλασσα. Το νερό όπως φαίνεται έχει βρει κάποιο τρόπο να ανεβαίνει στην επιφάνεια και να εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ. Η παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στον Εγκέλαδο έχει εξάψει το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής εκεί. Για αυτό και έχει προταθεί η οργάνωση μιας νέας αποστολής στον Εγκέλαδο με στόχο την αναζήτηση ζωής. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomical Journal».

Στην φωτογραφία ο χάρτης των γκέιζερ του Εγκέλαδου. Οι επιστήμονες έχουν χωρίσει σε ζώνες το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου σε κάθε μια εκ των οποίων έχουν δώσει το όνομα μεγάλων πόλεων της Αιγύπτου και άλλων αραβικών χωρών.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=619313

Τις πρώτες εξωγήινες υποθαλάσσιες υδροθερμικές καμινάδες εντόπισε η NASA στον Εγκέλαδο.

Εναν ζεστό ωκεανό με υποθαλάσσια υδροθερμική δραστηριότητα, που παραμένει ακόμη ενεργή, διαθέτει ο Εγκέλαδος, δορυφόρος του Κρόνου, σύμφωνα με τη NASA.

Οι επιστήμονες της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας αναλύοντας τα στοιχεία που συνέλλεξε το διαστημικό σκάφος «Κασίνι» (Cassini), είναι σχεδόν σίγουροι για την ύπαρξη αυτού του εξωγήινου... τζακούζι, του πρώτου που ανακαλύπτεται εκτός Γης.

Αν αυτό όντως ισχύει, τότε -όπως συμβαίνει και στον πλανήτη μας- αυξάνονται οι πιθανότητες για την ανακάλυψη εξωγήινης ζωής γύρω από αυτές τις υδροθερμικές πηγές.

Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ζωή στη Γη ξεκίνησε ακριβώς σε αυτές τις υποθαλάσσιες περιοχές πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, οπότε γίνεται αντιληπτή η σημασία του να βρεθεί κάτι ανάλογο κάπου αλλού στο ηλιακό μας σύστημα.

«Τα νέα ευρήματα ενισχύουν την πιθανότητα ο Εγκέλαδος, ο οποίος διαθέτει έναν υπόγειο ωκεανό και δείχνει αξιοσημείωτη γεωλογική δραστηριότητα, να έχει περιβάλλοντα κατάλληλα για ζωντανούς οργανισμούς», δήλωσε ο Τζον Γκρούνσφελντ της NASA.

Η υδροθερμική δραστηριότητα λαμβάνει χώρα, όταν το θαλασσινό νερό διεισδύει κάτω από τα πετρώματα του βυθού και στη συνέχεια, έχοντας εμπλουτιστεί με διάφορα μέταλλα, ξεπηδά σαν καυτό διάλυμα από «καμινάδες» τύπου γκέιζερ, από το οποίο τρέφονται βακτήρια και άλλοι οργανισμοί.

Οι επιστήμονες παρουσίασαν δύο ξεχωριστές μελέτες για την ανακάλυψή τους, στα περιοδικά «Nature» και «Geophysical Research Letters». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, ο βραχώδης πυρήνας του Εγκέλαδου είναι ιδιαίτερα πορώδης, με συνέπεια το νερό να μπορεί να «τρυπώσει» κάτω από τον βυθό. Έτσι, αφού αλληλεπιδράσει με τα πετρώματα, διατηρείται ενεργή η υδροθερμική δραστηριότητα, η οποία θερμαίνει το νερό του βυθού έως τους 90 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή κοντά στο σημείο βρασμού. Σε αυτή τη δραστηριότητα, πιθανότατα αποδίδεται και το μεθάνιο, που ανιχνεύθηκε πάνω από το νότιο πόλο του δορυφόρου.

Για πρώτη φορά, γεωλογική δραστηριότητα στον Εγκέλαδο έγινε αντιληπτή από τα όργανα του «Κασίνι» το 2005. Οι κατοπινές παρατηρήσεις οδηγούν στην εκτίμηση ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου, πάχους 30 έως 40 χιλιομέτρων, υπάρχει ένας ωκεανός βάθους έως 10 χιλιομέτρων (δηλαδή σχεδόν όσο της Γης).

Ο Εγκέλαδος, που ανακαλύφθηκε το 1789 (τη χρονιά της Γαλλικής Επανάστασης), έχει διάμετρο 505 χλμ. και είναι το έκτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου.

Οι νέες ενδείξεις, που είναι σημαντικές για τους αστροβιολόγους, καθιστούν πλέον τον Εγκέλαδο στόχο προτεραιότητας για την εξερεύνησή του.

Το διαστημόπλοιο «Κασίνι» θα περάσει πάλι τρεις φορές πάνω από τον Εγκέλαδο έως το τέλος του 2015, προτού ολοκληρώσει την αποστολή του με μια «βουτιά θανάτου» στον ίδιο τον Κρόνο το 2017.

http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5218187/tis-prwtes-ekswghines-ypothalassies-ydrothermikes-kaminades-entopise-h-nasa-ston-egkelado/

Ο Κρόνος «τρώει» τον Εγκέλαδο.

Οπως φαίνεται, ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών του ηλιακού μας συστήματος, ο Κρόνος, επιβεβαιώνει τον μύθο του. Οπως ο Κρόνος έτρωγε τα παιδιά του έτσι και ο πλανήτης που φέρει το όνομά του φαίνεται ότι «τρώει» έναν από τους δορυφόρους του.

Νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Κρόνος ρουφάει την ύλη που εκτοξεύουν στο Διάστημα οι δεκάδες πίδακες του Εγκέλαδου, του μικρού παγωμένου δορυφόρου του.

Μέλη της αποστολής του διαστημικού σκάφους Cassini που από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου σε συνεργασία με επιστήμονες αμερικανικών πανεπιστημίων διαπίστωσαν ότι τα γιγάντια δαχτυλίδια του Κρόνου τραβούν πάνω τους την ύλη που εκτοξεύουν τα γκέιζερ του Εγκέλαδου. Το Cassini κατέγραψε μια σειρά εικόνων στις οποίες εντοπίστηκε το εντυπωσιακό φαινόμενο.

Η εικόνα που κατέγραψε το Cassini στην οποία φαίνεται ότι ύλη που εκτοξεύουν οι πίδακες του Εγκέλαδου κατευθύνεται προς τον Κρόνο. Δεξιά, εικόνα από τις προσομοιώσεις του φαινομένου στις οποίες αποτυπώθηκε με ακρίβεια η κίνηση της ύλης από τον Εγκέλαδο προς τον Κρόνο

Το Cassini ανακάλυψε πριν από λίγα χρόνια ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Οι επιστήμονες της αποστολής του Cassini συγκέντρωσαν και ανέλυσαν όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από τον Εγκέλαδο το Cassini.

Εντόπισαν την ύπαρξη 101 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν.

Η ανακάλυψη των γκέιζερ ήταν πολύ σημαντική αφού εκτός των άλλων ενίσχυσε τα μέγιστα τις υποψίες που είχαν πολλοί επιστήμονες ότι βαθιά στο υπέδαφος του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή και πιθανώς να υπάρχει μια μεγάλη υπόγεια θάλασσα. Το νερό, όπως φαίνεται, έχει βρει κάποιον τρόπο να ανεβαίνει στην επιφάνεια και να εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ. Η παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στον Εγκέλαδο έχει εξάψει το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής εκεί.

Για αυτό και έχει προταθεί η οργάνωση μιας αποστολής στον Εγκέλαδο με στόχο την αναζήτηση ζωής.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=696659

Φιλικός στη ζωή ο ωκεανός του Εγκέλαδου.

Εχει διαπιστωθεί ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υδάτων μέρος των οποίων εκτοξεύεται με δύναμη στο Διάστημα μέσα από δεκάδες πίδακες. Οι επιστήμονες θεωρούν πολύ πιθανό ο δορυφόρος του Κρόνου να διαθέτει ένα μεγάλο υπόγειο ωκεανό. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα νερά αυτού του ωκεανού είναι φιλικά προς την ζωή, τουλάχιστον σε επίπεδο μικροοργανισμών (μικροβίων) όπως αυτοί που υπάρχουν και στους ωκεανούς της Γης.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon μελέτησαν τα δεδομένα που αφορούν το νερό που εκτοξεύεται από τα γκέιζερ του Εγκέλαδου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχει pH 11 ή pH 12.

Το pH είναι ένας δείκτης που αποκαλύπτει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι ένα υδατικό διάλυμα. Το pH του νερού του Εγκέλαδου είναι φιλικό για την παρουσία μικροβιακής ζωής παρόμοιας με εκείνης που υπάρχει στους ωκεανούς της Γης. Οι ερευνητές εκτιμούν επίσης ότι το νερό του Εγκέλαδου έχει παρόμοια επίπεδα αλατότητας με εκείνα των ωκεανών της Γης.

Το νερό του Εγκέλαδου περιέχει επίσης ποσότητες ανθρακικού νάτριου (σόδα) για αυτό και οι ερευνητές έσπευσαν να τον ονομάσουν «ωκεανό σόδας». Σύμφωνα με τους ερευνητές η χημική σύσταση του ωκεανού του Εγκέλαδου είναι παρόμοια με εκείνη της λίμνης Mono στην Καλιφόρνια και της λίμνης Magadi στην Κένυα.

Οπως σημειώνουν οι ερευνητές εκτός από την χημική σύσταση του νερού βασικό ρόλο στο να μπορεί να συντηρήσει την ζωή ένας υπόγειος ωκεανός όπως αυτός του Εγκέλαδου και άλλων δορυφόρων και πλανητών είναι η λεγόμενη διαδικασία ερπετοποίησης. Πρόκειται για την αντίδραση μεταξύ των πετρωμάτων με υψηλές συγκεντρώσεις μεταλλικών στοιχείων και του νερού του ωκεανού. Η αντίδραση αυτή παράγει μοριακό υδρογόνο το οποίο με τη σειρά του προσφέρει μια πηγή χημικής ενέργειας που είναι απαραίτητη για να μπορεί να υποστηριχθεί η παρουσία μιας βιοσφαίρας σε σημεία όπου δεν φτάνει το ηλιακό φως. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geochemica et Cosmochimica Acta».

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=703904

Ναι, υπάρχει ωκεανός στον Εγκέλαδο.

Τα ευρήματα του διαστημικού σκάφους Cassini από τον Εγκέλαδο, ένα από τους δεκάδες (περίπου 60) δορυφόρους του Κρόνου, έχουν υποδείξει την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στο εσωτερικό του δορυφόρου. Τα μέλη της αποστολής ανακοίνωσαν ότι τα τελευταία ευρήματα που έστειλε το Cassini επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός μεγάλου υπόγειου ωκεανού στον Εγκέλαδο. Ετσι αναζωπυρώνονται οι συζητήσεις για το αν πρέπει να γίνει εκεί μια αποστολή εξερεύνησης. «Ηταν ένας δύσκολος γρίφος που χρειάστηκαν πολλά χρόνια παρατηρήσεων, συλλογής δεδομένων και αναλύσεων ώστε να φτάσουμε στο σημείο να μπορούμε πλέον να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη του ωκεανού» δήλωσε ο Πίτερ Τόμας, μέλος της ομάδας μελέτης και ανάλυσης εικόνων της αποστολής Cassini.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πίτερ Τόμας του Πανεπιστημίου Κορνέλ της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό διαστήματος «Icarus», εκτιμούν ότι το ελαφρό «τραμπάλισμα» του Εγκέλαδου, καθώς περιφέρεται γύρω από τον μητρικό πλανήτη του Κρόνο, δεν μπορεί να εξηγηθεί βαρυτικά παρά με την παρουσία ενός ωκεανού τεραστίων διαστάσεων.Το διαστημικό σκάφος Cassini από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου. Το 2005 το Cassini έφτασε στον Εγκέλαδο, ένα μικρό παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου. Το Cassini ανακάλυψε ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Εχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 100 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν. Τα γκέιζερ υποδείκνυαν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, νερό που με κάποιο τρόπο ανεβαίνει στην επιφάνεια και εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ.

Πριν από λίγο καιρό ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon μελέτησαν τα δεδομένα που αφορούν το νερό που εκτοξεύεται από τα γκέιζερ του Εγκέλαδου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχει pH 11 ή 12. Το pH είναι ένας δείκτης που αποκαλύπτει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι ένα υδατικό διάλυμα. Το pH του νερού του Εγκέλαδου είναι φιλικό για την παρουσία μικροβιακής ζωής παρόμοιας με εκείνης που υπάρχει στους ωκεανούς της Γης. Οι ερευνητές εκτιμούν επίσης ότι το νερό του Εγκέλαδου έχει παρόμοια επίπεδα αλατότητας με εκείνα των ωκεανών της Γης.

Το νερό του Εγκέλαδου περιέχει επίσης ποσότητες ανθρακικού νατρίου (σόδα) για αυτό και οι ερευνητές έσπευσαν να τον ονομάσουν «ωκεανό σόδας». Σύμφωνα με τους ερευνητές η χημική σύσταση του ωκεανού του Εγκέλαδου είναι παρόμοια με εκείνη της λίμνης Mono στην Καλιφόρνια και της λίμνης Magadi στην Κένυα.

Η αποστολή «Cassini-Huygens», που εξερευνά τον Κρόνο και τα φεγγάρια του από το 2004, είναι ένα κοινό εγχείρημα της Αμερικανικής (NASΑ) και της Εερωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), υπό τη διεύθυνση του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της πρώτης.

Το σκάφος θα κάνει ένα κοντινό πέρασμα από τον Εγκέλαδο στις 28 Οκτωβρίου, σε ύψος μόλις 49 χιλιομέτρων από την επιφάνειά του.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=737898

Το διαστημικό σκάφος Cassini προσεγγίζει φεγγάρια του Κρόνου.

Το διαστημόπλοιο Cassini της NASA θα ολοκληρώσει τις εξερευνητικές του πτήσεις στα μεγάλα, παγωμένα φεγγάρια του Κρόνου, με μια σειρά από τρεις «στενές επαφές» με τον Εγκέλαδο, που άρχισαν χτες Τετάρτη 14 Οκτωβρίου. Οι εικόνες αναμένεται να αρχίσουν να φτάνουν μία με δύο ημέρες μετά το πέρασμα, που θα παρέχει την πρώτη ευκαιρία για μια κοντινή ματιά στον βόρειο πόλο του Εγκέλαδου.

Η πτήση της Τετάρτης έφερε το Cassini σε απόσταση μέχρι και 1.839 χλμ από την επιφάνεια του φεγγαριού. Οι δύο τελευταίες προσεγγίσεις του σκάφους θα λάβουν χώρα στα τέλη του Οκτωβρίου και στις αρχές του Δεκεμβρίου.

Κατά τις πρώτες «επαφές» του διαστημοπλοίου με το φεγγάρι, ο βόρειος τομέας του Εγκέλαδου καλυπτόταν από σκοτάδι. Με τον ήλιο πλέον να λάμπει στις συγκεκριμένες ζώνες, θα είναι δυνατή η αναζήτηση ενδείξεων αρχαίας γεωλογικής δραστηριότητας παρόμοιας με αυτήν που έχει βρεθεί στον νότιο πόλο. Επίσης, τα στοιχεία που θα προκύψουν θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να κατανοηθεί εάν ο βορράς ήταν γεωλογικά ενεργός κάποια στιγμή στο παρελθόν.

«Ακολουθούμε μια σειρά στοιχείων για τον Εγκέλαδο εδώ και 10 χρόνια» λέει σχετικά η Μπόνι Μπουράτι, μέλος της ομάδας του Cassini και ειδική στα παγωμένα φεγγάρια στο JPL της NASA. «Η έκταση της δραστηριότητας πάνω και κάτω από την επιφάνεια του φεγγαριού ήταν μεγάλη έκπληξη για εμάς. Προσπαθούμε ακόμα να καταλάβουμε ποια ήταν η ιστορία του και πώς έγινε έτσι».

Από το 2005 και την ανακάλυψη των «σιντριβανιών πάγου» στον Εγκέλαδο, το φεγγάρι έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πλέον ενδιαφέροντες προορισμούς του Ηλιακού Συστήματος, από άποψης περιβαλλόντων που θα μπορούσαν να αποικιστούν. Τον Μάρτιο ανακοινώθηκε πως υδροθερμική δραστηριότητα ενδεχομένως να λαμβάνει χώρα στον πυθμένα του υπόγειου ωκεανού του, ενώ τον Σεπτέμβριο έγινε γνωστό πως ο ωκεανός αυτός καλύπτει όλο το φεγγάρι και δεν αποτελεί μόνο μια «τοπική» θάλασσα. Θεωρείται πως στον Εγκέλαδο ενδεχομένως να βρίσκονται περιβάλλοντα κοντινά σε αυτά που συναντώνται στους πυθμένες των γήινων ωκεανών- αφήνοντας έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμα και για ύπαρξη ζωής.

Το Cassini έφτασε στον Κρόνο το 2004, και έχει ακόμα μπροστά του δύο χρόνια όσον αφορά στην αποστολή του.

Βίντεο.

http://physicsgg.me/2015/10/15/%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%ce%ba%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-cassini-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%b5%ce%b3%ce%b3%ce%af%ce%b6%ce%b5%ce%b9-%cf%86%ce%b5/

Ο Βόρειος Πόλος του Εγκέλαδου.

Μια εκπληκτική φωτογραφία από τον Εγκέλαδο, τον παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου, κατέγραψε το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά το σύστημα του Αρχοντα των Δαχτυλιδιών από το 2004 έχοντας κάνει πλήθος εντυπωσιακών ανακαλύψεων. Το Cassini πέρασε στις 14 Οκτωβρίου πάνω από τον Βόρειο Πόλο του Εγκέλαδου και τράβηξε εντυπωσιακές κοντινές εικόνες.

Το Cassini αποκάλυψε πριν από λίγα χρόνια ότι ο Εγκέλαδος κρύβει στο εσωτερικό του ένα μεγάλο ωκεανό με συνθήκες και σύσταση που πιθανώς να είναι φιλικές στη ζωή. Για αυτό και ο Εγκέλαδος αποτελεί πλέον σταθερό στόχο παρατήρησης και μελέτης των επιστημόνων. Γίνονται μάλιστα σκέψεις για να πραγματοποιηθεί εκεί μια αποστολή εξερεύνησης.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=746405

Πλησιάζοντας τον Εγκέλαδο, τον «φιλικό» δορυφόρο του Κρόνου.

Τον παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου, Εγκέλαδο, θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν καλύτερα από κάθε άλλη φορά οι επιστήμονες καθώς η διαστημοσυσκευή «Κασίνι» (Cassini), μία κοινή αποστολή της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (ΝASA) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) θα πλησιάσει σε απόσταση μόλις 50 χιλιομέτρων στις 28 Οκτωβρίου.

Στόχος των επιστημόνων είναι τόσο οι περίεργοι πίδακες που ξεπηδάνε από το υπέδαφος του νοτίου πόλου του δορυφόρου και εκτινάσσονται ψηλά στο διάστημα, όσο και ο μεγάλος υπόγειος ωκεανός υγρού νερού, από τον οποίο εκτιμάται ότι προέρχονται αυτοί οι πίδακες.

Τα επιστημονικά όργανα του σκάφους θα πάρουν δείγματα των πιδάκων και θα τα αναλύσουν, ρίχνοντας φως στο κατά πόσο ο ωκεανός του Εγκέλαδου έχει ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη ζωής. Εάν ανιχνευθεί μοριακό υδρογόνο στους πίδακες θα είναι μία ένδειξη για την ύπαρξη υδροθερμικής δραστηριότητας, μίας πιθανής πηγής ενέργειας για μικροβιακή ζωή μέσα στον υπόγειο ωκεανό.

Το κοντινό πέρασμα θα γίνει την Τετάρτη το απόγευμα, αλλά οι πρώτες εικόνες θα φθάσουν στη Γη αργά την Πέμπτη ή την Παρασκευή. Τα πρώτα στοιχεία από τη φασματοσκοπική ανάλυση των οργάνων του «Κασίνι» θα φθάσουν μετά από μία εβδομάδα, ενώ η σε βάθος ανάλυσή τους θα πάρει ακόμη αρκετές εβδομάδες.

Είναι η 21η φορά που το «Κασίνι», το οποίο εκτοξεύθηκε το 1997, θα περάσει από τη γειτονιά του Εγκέλαδου, όπου για πρώτη φορά ανακάλυψε τους θεαματικούς πίδακες το 2005. Η διαστημοσυσκευή βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο και τα φεγγάρια του από το 2004. Το σκάφος έχει ξαναπεράσει μέσα από τους πίδακες του Εγκέλαδου, οι οποίοι περιέχουν πάγο, υδρατμούς και οργανικά μόρια, αλλά τότε βρισκόταν σε μεγαλύτερη απόσταση από τον νότιο πόλο του δορυφόρου (στα 80 χλμ). Φέτος τον Δεκέμβριο, το «Κασίνι» θα κάνει ένα ακόμη κοντινό πέρασμα πριν την ολοκλήρωση της -κόστους 3,26 δισεκατομμυρίων δολαρίων- αποστολής του το 2017.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64277801

Τα δίδυμα φεγγάρια του Κρόνου.

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα φωτογραφία από το σύστημα του Κρόνου. Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά από το 2004 τον κόσμο του Αρχοντα των Δαχτυλιδιών του ηλιακού μας συστήματος τράβηξε μία κοντινή φωτογραφία από την Διώνη και τον Εγκέλαδο, δύο από τους δορυφόρους του Κρόνου.

Πρόκειται για δύο διαστημικά σώματα που σύμφωνα με τους επιστήμονες «κατασκευάστηκαν» από τα ίδια υλικά. Μπορεί να είναι… δίδυμα φεγγάρια όμως στην πορεία ανέπτυξαν διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οπως φαίνεται και στην φωτογραφία ο Εγκέλαδος ανακλά το φως σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από ότι η Διώνη ενώ επίσης ο Εγκέλαδος κρύβει στο εσωτερικό του ένα ωκεανό για τον οποίο υπάρχουν ενδείξεις ότι το νερό που διαθέτει είναι πιθανώς φιλικό στη ζωή έστω και τη μικροβιακή.

Στην φωτογραφία ο Εγκέλαδος (στο βάθος της εικόνας)... λάμπει, ενώ η δίδυμη αδελφή του, η πιο γκρίζα Διώνη σύμφωνα με τους επιστήμονες ήταν κάποτε ενεργή ενώ σήμερα όχι. Μάλιστα εικάζεται ότι όπως στον Εγκέλαδο και στο εσωτερικό της Διώνης υπήρχε κάποτε ένας υπόγειος ωκεανός που σήμερα δεν υπάρχει.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=755245

«Αντίο, Εγκέλαδε»!

Το διαστημικό σκάφος «Cassini» από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου. Το 2005 το «Cassini» έφτασε στον Εγκέλαδο, έναν μικρό παγωμένο δορυφόρο του πλανήτη. Το «Cassini» ανακάλυψε ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το «Cassini» συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Εχουν εντοπιστεί ως σήμερα περισσότερα από 100 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία το «Cassini» χαρτογράφησε. Τα γκέιζερ υποδείκνυαν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στο εσωτερικό του Εγκέλαδου. Σειρά μελετών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πράγματι στο εσωτερικό του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή που με κάποιον τρόπο ανεβαίνει στην επιφάνεια και εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ.

Στις 19 Δεκεμβρίου το «Cassini» πλησίασε τον Εγκέλαδο σε απόσταση περίπου 4 χιλιάδων χλμ. Οπως ανακοίνωσε η NASA, το «Cassini» δεν θα επισκεφτεί ξανά τον Εγκέλαδο. Τα κοντινότερα περάσματα του σκάφους από τον Εγκέλαδο θα γίνουν από εδώ και πέρα σε απόσταση το λιγότερο 16 χιλιάδων χλμ. μακριά από αυτόν. Στο τελευταίο του κοντινό πέρασμα το «Cassini» συνέλεξε δεδομένα από την επιφάνεια του Νότιου Πόλου και πιο συγκεκριμένα στοιχεία για τη ροή θερμότητας σε εκείνες τις περιοχές.

Πριν από λίγο καιρό ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon μελέτησαν τα δεδομένα που αφορούν το νερό που εκτοξεύεται από τα γκέιζερ του Εγκέλαδου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχει pH 11 ή 12. Το pH είναι ένας δείκτης που αποκαλύπτει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι ένα υδατικό διάλυμα. Το pH του νερού του Εγκέλαδου είναι φιλικό για την παρουσία μικροβιακής ζωής παρόμοιας με εκείνης που υπάρχει στους ωκεανούς της Γης. Οι ερευνητές εκτιμούν επίσης ότι το νερό του Εγκέλαδου έχει παρόμοια επίπεδα αλατότητας με εκείνα των ωκεανών της Γης.

Το νερό του Εγκέλαδου περιέχει επίσης ποσότητες ανθρακικού νατρίου (σόδα), για αυτό και οι ερευνητές έσπευσαν να τον ονομάσουν «ωκεανό σόδας». Σύμφωνα με τους ερευνητές η χημική σύσταση του ωκεανού του Εγκέλαδου είναι παρόμοια με εκείνη της λίμνης Mono στην Καλιφόρνια και της λίμνης Magadi στην Κένυα.

Δεν είναι όμως ο Εγκέλαδος το μοναδικό σώμα στο ηλιακό μας σύστημα στο οποίο υπάρχει ένας υπόγειος ωκεανός. Το πρώτο σώμα στο οποίο οι επιστήμονες ανίχνευσαν την ύπαρξη υπόγειου ωκεανού ήταν η Ευρώπη, το παγωμένο φεγγάρι του Δία. Τα δεδομένα που έστειλε από τον Πλούτωνα η αποστολή του «New Horizons» οδήγησαν κάποιους επιστήμονες στην εκτίμηση ότι και στον μακρινό πλανήτη νάνο είναι πιθανό να υπάρχει ένας υπόγειος ωκεανός. Εδώ και πολλά χρόνια οι διαστημικές υπηρεσίες εξετάζουν το ενδεχόμενο οργάνωσης μιας αποστολής εξερεύνησης των υπόγειων ωκεανών αφού σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν αναπτυχθεί κάποιες μορφές ζωής, έστω και σε μικροβιακό επίπεδο.

Βασικό εμπόδιο στην εξερεύνηση των υπόγειων ωκεανών, τόσο στον Εγκέλαδο όσο και σε άλλους δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος, είναι ότι αυτοί βρίσκονται σε βάθη πολλών δεκάδων ή και εκατοντάδων χλμ. κάτω από την παγωμένη τους επιφάνεια.

Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι πρέπει να κατασκευαστεί ένα σύνθετο προηγμένο σύστημα που θα περιλαμβάνει ένα πανίσχυρο τρυπάνι το οποίο θα καταφέρει να τρυπήσει την επιφάνεια και να διεισδύσει ως τον ωκεανό αλλά και ένα σκάφος ή κάποιο άλλο όργανο που θα τον εξερευνήσει. Ενα τέτοιο σύστημα δεν υπάρχει ακόμη και δεν είναι γνωστό αν υπάρχει διαθέσιμη τεχνολογία για να ξεκινήσει η κατασκευή του.

Πάντως πριν από λίγους μήνες η NASA ανακοίνωσε ότι προκρίνει την οργάνωση μιας αποστολής στην Ευρώπη και ότι θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός επαναστατικού ρομπότ εξερεύνησης του ωκεανού της. Το ρομπότ αυτό θα έχει το σχήμα καλαμαριού και το πιο εντυπωσιακό του χαρακτηριστικό είναι ότι θα διαθέτει ένα προηγμένο σύστημα που θα του επιτρέπει να λειτουργεί μετατρέποντας σε ενέργεια τα μεταβαλλόμενα μαγνητικά πεδία του δορυφόρου. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία έσπευσε να σημειώσει ότι θέλει να οργανώσει και μια αποστολή στον Εγκέλαδο.

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=763848

Το Cassini βλέπει το φως των άστρων μέσα από τους πίδακες του Εγκέλαδου.

To διαστημικό σκάφος Cassini εξερευνά τον Κρόνο και τους δορυφόρους του από το 2004.

Το 2005 ανακάλυψε στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου, έναν από τους δορυφόρους του Κρόνου, τους θεαματικούς πίδακες πάγου και υδρατμών που εκτινάσσονται στο διάστημα, προερχόμενοι από τον μεγάλο ωκεανό νερού που κρύβεται κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Αύριο, στις 11 Μαρτίου 2016, το Cassini θα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 923.000 χιλιομέτρων από τον Εγκέλαδο και ο δορυφόρος του Κρόνου, θα περνάει μπροστά από άστρο Έψιλον του Ωρίωνα που βρίσκεται 2000 έτη φωτός μακριά.

Το διαστημικό σκάφος θα στρέψει προς αυτή την κατεύθυνση το όργανο Ultraviolet Imaging Spectrograph (UVIS) , ένα τηλεσκόπιο που μπορεί να «δει» το υπεριώδες φως. Μέχρι να ολοκληρωθεί η απόκρυψη του άστρου από τον Εγκέλαδο, το φως του άστρου Έψιλον θα διέλθει μέσα από τους πίδακες του Εγκέλαδου. Το φάσμα απορρόφησης που θα συλλέξει ο φασματογράφος του Cassini θα δώσει πληροφορίες για την πυκνότητα και σύνθεση του υλικού των πιδάκων.

Δείτε το σχετικό βίντεο της NASA:

http://physicsgg.me/2016/03/10/%cf%84%ce%bf-cassini-%ce%b2%ce%bb%ce%ad%cf%80%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%cf%86%cf%89%cf%82-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd/

Εγκέλαδος και Ρέα είναι ακόμη... βρέφη!

Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έκαναν επιστήμονες του προγράμματος εντοπισμού νοήμονος ζωής SETI. Μελετώντας τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάποιοι εξ αυτών όπως ο Τιτάνας και ο Ιαπετός σχηματίστηκαν την ίδια περίπου εποχή με τον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών δηλαδή πριν από περίπου 4 δισ. έτη αλλά κάποιοι όπως ο Εγκέλαδος και η Ρέα δημιουργήθηκαν πολύ πρόσφατα και πιο συγκεκριμένα μόλις πριν από περίπου 100 εκ. έτη.

Η ανακάλυψη είναι σημαντική γιατί εκτός των άλλων ο Εγκέλαδος έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σώματα του ηλιακού μας συστήματος και η προσοχή των επιστημόνων είναι μόνιμα στραμμένη σε αυτόν ενώ εξετάζεται σοβαρά και η οργάνωση μιας αποστολής εξερεύνησης σε αυτόν. Ολα τα στοιχεία που έχουν στη διάθεση τους οι επιστήμονες υποδεικνύουν ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου υπάρχει ένας ωεκανός και μάλιστα κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι είναι φιλικός στη ζωή.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=787892

Ταξίδι στο κέντρο του Εγκέλαδου.

Ο Εγκέλαδος έχει διάμετρο 500 χιλιομέτρων και είναι ο έκτος κατά σειρά μεγέθους δορυφόρος του Κρόνου. Το διαστημικό σκάφος Cassini έχει εντοπίσει στην επιφάνειά του την ύπαρξη πιδάκων ή κρυο-ηφαιστείων όπως αποκαλούνται. Οι πίδακες αυτοί έχουν πρόσβαση στους υπόγειους ωκεανούς του δορυφόρου των οποίων η σύνθεση αποτελεί ένα ερώτημα με τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Υπολογίζεται πως ο Εγκέλαδος εκτοξεύει 200 κιλά υλικού στο διάστημα ανά δευτερόλεπτο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη διαρροή θερμότητας και την έλλειψη κρατήρων στο νότιο πόλο του δορυφόρου αποτελούν σημάδια πως ο Εγκέλαδος παραμένει ιδιαίτερα ενεργός ακόμη και σήμερα.

Μια ενδιαφέρουσα πρόταση για την εξερεύνηση του εσωτερικού του Εγκέλαδου είναι η εξής: το διαστημικό σκάφος Icy-Moon Cryovolcano Explorer (ICE για συντομία) προσγειώνεται στον νότιο πόλο του παγωμένου δορυφόρου. Το ICE συνίσταται από τρεις διαστημοσυσκευές – η μία περιέχεται στην άλλη σαν τις ρώσικες κούκλες. Η πρώτη διαστημοσυσκευή (Surface Module – SM) θα προσγειωθεί κοντά σε έναν πίδακα και θα απελευθερώσει μια δεύτερη ρομποτο-συσκευή (Descent Module – DM) η οποία θα παίξει το ρόλο του αλπινιστή εισχωρώντας στο εσωτερικό του κρυο-ηφαιστείου.

Οι ερευνητές που σχεδίασαν την αποστολή υπολόγισαν ότι η εκτόξευση υλικού προς τα έξω δεν θα εμποδίσει την κατάβαση της ρομποτο-συσκευής DM, η οποία όταν φτάσει στον υπόγειο ωκεανό θα απελευθερώσει ένα αυτόνομο υποβρύχιο όχημα (AUV) για να εξερευνήσει τα αλμυρά βάθη των ωκεανών του Εγκέλαδου.

http://physicsgg.me/2016/04/25/%cf%84%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b4%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf-%ce%ba%ce%ad%ce%bd%cf%84%cf%81%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b5%ce%b3%ce%ba%ce%ad%ce%bb%ce%b1%ce%b4%ce%bf%cf%85/