Ο πρώτος χάρτης του Γανυμήδη

Απεικονίζει τη «διττή» μορφολογία του δορυφόρου του Δία

Βαλτιμόρη

Αμερικανοί επιστήμονες χρησιμοποιώντας εικόνες και δεδομένα των αποστολών Voyager και Galileo δημιούργησαν τον πρώτο γεωλογικό χάρτη του Γανυμήδη, του δορυφόρου του Δία που είναι και ο μεγαλύτερος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα.

 

Το «διττό» τερέν

 

Ο Γανυμήδης ανακαλύφτηκε από τον Γαλιλαίο μαζί με άλλους δύο δορυφόρους του Δία το 1610. Ο δορυφόρος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον αφού πιστεύεται ότι κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια, σε βάθος 200 χλμ, υπάρχει ένας ωκεανός με αλμυρό νερό. Ο νέος χάρτης παρουσιάζει με λεπτομέρεια τη «διττή», όπως την χαρακτηρίζουν οι ειδικοί, μορφολογία του Γανυμήδη. Η επιφάνεια του δορυφόρου αποτελείται από δύο κύριες ζώνες. Η μια ζώνη είναι πολύ παλιά και σε αυτήν υπάρχουν πολλοί κρατήρες και αρκετές σκοτεινές περιοχές.

 

Το έδαφος της άλλης ζώνης είναι αρκετά νεότερο με φωτεινές περιοχές. Βασικό χαρακτηριστικό της δεύτερης ζώνης είναι ένα εκτεταμένο τόξο ρηγμάτων και ραβδώσεων που έχουν τεκτονική προέλευση χωρίς να έχουν οι επιστήμονες στη διάθεσή τους περισσότερες πληροφορίες για αυτό το γεωλογικό σύστημα.

 

«Χαρτογραφώντας όλη την επιφάνεια του Γανυμήδη μπορούμε να απαντήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις επιστημονικές ερωτήσεις σχετικά με τον σχηματισμό αλλά και την εξέλιξή του» αναφέρει ο Γουές Πάτερσον, του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς που ήταν επικεφαλής της νέας μελέτης.

 

Ο Γανυμήδης

 

Ο Γανυμήδης έχει μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από εκείνο του Ερμή και είναι το μοναδικό από τα δεκάδες φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα που διαθέτει μαγνητικό πεδίο. Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ο Γανυμήδης διαθέτει πυρήνα παρόμοιο με αυτόν της Γης (με κύριο συστατικό τον ρευστό σίδηρο) ο οποίος και παράγει το μαγνητικό πεδίο. Μάλιστα το μαγνητικό πεδίο του δορυφόρου είναι τόσο ισχυρό που επιτρέπει τη δημιουργία σέλαος.

 

Ο Γανυμήδης διαθέτει επίσης οξυγόνο που δημιουργείται από τη διάσπαση πάγου νερού στην επιφάνειά του. «Ο Γανυμήδης είναι ιδιαίτερα ελκυστικός σε γεωλόγους, αστροβιολόγους, φυσικούς κ.α. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πλούσιο περιβάλλον, για τον λόγο αυτό και υπάρχει τόση ανυπομονησία σχετικά με την εξερεύνησή του» αναφέρει η Εμα Μπανς, φυσικός του Πανεπιστημίου του Λέστερ στη Βρετανία και μέλος της αποστολής Juice του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το σκάφος της αποστολής θα ξεκινήσει το ταξίδι του από τη Γη το 2022 για να μελετήσει από κοντά τρεις μεγάλους δορυφόρους του Δία που πιστεύεται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς με μικροβιακές ή άλλες μορφές ζωής.

 

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=567267

Περισσότερα για τον Γανυμήδη!!!

Η Ρωσία αποφάσισε να ψαξει για ζωή στο δορυφόρο του Δία.

Κατά τη δεκαετία του 2020 η Ρωσία σχεδιάζει να στείλει ένα όχημα προσεδάφισης στο δορυφόρο του Δία Γανυμήδη για να εντοπίσει εκεί σημάδια της ζωής,- αναφέρεται στο δελτίο παρουσίασης του Κεντρικού Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών Μηχανοκατασκευών, που παρουσιάστηκε στη Διεθνή Αεροδιαστημική Έκθεση στη Μόσχα.(Αυγουστος 2012)

Για την συμμετοχή στην υλοποίηση του σχεδίου η Ρωσία σκοπεύει να προσελκύσει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, η οποία το 2022 θα πρέπει να στείλει στο Γανυμήδη το δικό της τροχιακό όχημα. Ένα χρόνο αργότερα, προς το δορυφόρο του Δία θα εκτοξευτεί το ρωσικό σκάφος προσεδάφισης και βολιδοσκόπησης το οποίο θα φτάσει το στόχο του μόνο στο όγδοο έτος της πτήσης.

Τα σχέδια αυτά συμπεριλαμβάνονται στην παρουσίαση του θυγατρικού της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας (Roskosmos) Κεντρικού Επιστημονικού-Ερευνητικού Ινστιτούτου Μηχανοκατασκευών (ΚΕΕΙΜ) στο Διεθνές Αεροδιαστημικό Συνέδριο, το οποίο ολοκληρωσε τις εργασίες του στη Μόσχα.

Η παρουσίαση οργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Στρατηγική ανάπτυξης διαστημικής δραστηριότητας ως το 2030», το οποίο κατατέθηκε από την Roskosmos στην κυβέρνηση αυτή την άνοιξη.

Η πτήση του ρωσικού σκάφους προς το σύστημα του Δία έχει σχεδιαστεί από καιρό. Λόγος γίνεται για το δορυφόρο Ευρώπη, κάτω από την επιφάνεια του οποίου απλώνεται μια υδάτινη μεταλλική «σούπα», θεωρητικά ευνοϊκή για κάποιες μορφές ζωής.

Γιατί τελικά η επιλογή έγινε για τον Γανυμήδη, εξηγεί ο ειδικός σε θέματα Διαστήματος Ίγκορ Λισόφ:

Όταν συζητούσαν με τους Ευρωπαίους το σχέδιο της κοινής αποστολής στην Ευρώπη διευκρινίστηκε ότι απλώς δεν υπάρχουν ηλεκτρονικά συστήματα ανθεκτικά στη ραδιενέργεια, τα οποία θα επέτρεπαν την εργασία στην επιφάνειά της. Χρειάστηκε να γίνει υποχώρηση σε μεγαλύτερη απόσταση από τον Δία, προς τον πιο απομακρυσμένο, αλλά όχι λιγότερο ενδιαφέρον δορυφόρο και να γίνουν σκέψεις για το πώς θα ερευνηθεί.

Σύμφωνα με τον ΄Ιγκορ Λισόφ, η παρουσίαση του ΚΕΕΙΜ είναι απόηχος της αναζήτησης ενός πλανητικού στόχου μετά το 2020, όταν ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός αποσυρθεί από την τροχιά του και βυθιστεί στον ωκεανό. Μπορεί όντως να έχει νόημα να ασχοληθούμε με τους αστεροειδείς εν μέσω των προθέσεων των Αμερικανών, οι οποίοι επιθυμούν να αποβιβαστούν σε έναν από αυτούς έως το 2025, εκτιμά ο ειδικός. Επίσης καθόλου δεν είναι απαραίτητο ότι η παρουσίαση του Ινστιτούτου και τα σχέδια του Roskosmos είναι ένα και το αυτό.

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Ένα «κλαμπ σάντουιτς ωκεανών» στον Γανυμήδη.

Προηγούμενες μελέτες για τον Γανυμήδη, ένα από τους μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία, έχουν υποδείξει την ύπαρξη ενός ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του.

Ερευνητές της NASA υποστηρίζουν τώρα ότι ο Γανυμήδης δεν διαθέτει ένα αλλά περισσότερους ωκεανούς που χωρίζονται από στρώματα πάγου. Πρόκειται για μια μοναδική γεωλογική δομή στην οποία οι ερευνητές προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό «ωκεανοί κλαμπ σάντουιτς».

Ο Γανυμήδης έχει μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από εκείνο του Ερμή και είναι το μοναδικό από τα δεκάδες φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα που διαθέτει μαγνητικό πεδίο.

Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ο Γανυμήδης διαθέτει πυρήνα παρόμοιο με αυτόν της Γης (με κύριο συστατικό τον ρευστό σίδηρο) ο οποίος και παράγει το μαγνητικό πεδίο. Μάλιστα το μαγνητικό πεδίο του δορυφόρου είναι τόσο ισχυρό που επιτρέπει τη δημιουργία σέλαος.

Ο Γανυμήδης διαθέτει επίσης οξυγόνο που δημιουργείται από τη διάσπαση πάγου νερού στην επιφάνειά του. «Ο Γανυμήδης είναι ιδιαίτερα ελκυστικός σε γεωλόγους, αστροβιολόγους, φυσικούς κ.α. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πλούσιο περιβάλλον, για τον λόγο αυτό και υπάρχει τόση ανυπομονησία σχετικά με την εξερεύνησή του» αναφέρει η Εμα Μπανς, φυσικός του Πανεπιστημίου του Λέστερ στη Βρετανία και μέλος της αποστολής Juice του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το σκάφος της αποστολής θα ξεκινήσει το ταξίδι του από τη Γη το 2022 για να μελετήσει από κοντά τρεις μεγάλους δορυφόρους του Δία που πιστεύεται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς με μικροβιακές ή άλλες μορφές ζωής.

Προηγούμενες μελέτες στον Γανυμήδη είχαν υποδείξει την παρουσία ενός μεγάλου βάθους ωκεανού στο υπέδαφος του. Ενός ωκεανού βάθους εκατοντάδων χιλιομέτρων που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο στρώματα πάγου. Η νέα μελέτη των επιστημόνων της NASA δείχνει ότι υπάρχουν τέσσερα στρώματα πάγου ανάμεσα στα οποία υπάρχουν ωκεανοί. Σύμφωνα με τους ερευνητές μάλιστα οι… κατώτεροι ωκεανοί διαθέτουν συνθήκες ικανές να δημιουργήσουν και να στηρίξουν τη ζωή. Στους κατώτερους ωκεανούς είναι πολύ πιθανό το νερό να είναι αλμυρό και οι άλλες παράμετροι (πίεση, θερμοκρασία κ.α.) να είναι φιλικές προς τη ζωή. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Planetary and Space Science».

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=591735

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Ακομα και αν μπορει ο Γανυμηδης να φιλοξενει ζωη, δεν πρεπει να ξεχναμε οτι ειναι εντελως ακαταλληλος για ανθρωπους. Η βαρυτητα του ειναι ελαχιστα πιο αυξημενη απο αυτην της Σεληνης

 

Επισης θα πρεπει καποιος να ζει βαθια κατω απο την επιφανεια του δορυφορου αυτου, παγιδευμενος μεσα σε σπηλιες, χωρις ηλιο.

Ο Γανυμήδης διαθέτει υπόγειο αλμυρό ωκεανό.

Κάτω από τη λεπτή, παγωμένη επιφάνειά του, ο Γανυμήδης, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του πλανήτη Δία, διαθέτει έναν τεράστιο ωκεανό αλμυρού νερού που είναι μεγαλύτερος απ’ όλες τις θάλασσες της Γης μαζί, διαπίστωσαν Αμερικανοί επιστήμονες χάρη στις παρατηρήσεις που έκανε το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ.

Η ανακάλυψη του νερού αυτού, σε υγρή μορφή, διευρύνει τα πεδία για την έρευνα εξωγήινης ζωής στο ηλιακό σύστημά μας, υπογράμμισε η αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA.

«Πιστεύουμε ότι στο μακρινό παρελθόν ο ωκεανός αυτός μπορεί να επικοινωνούσε με την επιφάνεια του δορυφόρου» εξήγησε ο διευθυντής του τμήματος πλανητικών ερευνών της NASA, Τζιμ Γκριν, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο ωκεανός αυτός φτάνει σε βάθος τα 100 χιλιόμετρα –είναι δηλαδή δέκα φορές βαθύτερος από τους ωκεανούς της Γης– και βρίσκεται κάτω από μια κρούστα πάγου, πάχους 150 χιλιομέτρων.

Από τη δεκαετία του 1970 οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι ο Γανυμήδης, τον οποίο ανακάλυψε ο Γαλιλαίος το 1610, μπορεί να διαθέτει έναν ωκεανό. Το διαστημικό σκάφος «Γαλιλαίος» της NASA, που μελέτησε τον Δία και τα φεγγάρια του επί οκτώ χρόνια, είχε προσεγγίσει έξι φορές τον Γανυμήδη και το 2002 εντόπισε ένα μαγνητικό πεδίο, μια πρώτη ένδειξη που ενίσχυε την υπόθεση περί της ύπαρξης ενός ωκεανού.

Το τηλεσκόπιο Χαμπλ μπόρεσε να εντοπίσει και να μελετήσει πολικές ωρόρες του Γανυμήδη, όπως αυτές της Γης που δημιουργούνται από το μαγνητικό πεδίο της.

Ο Γανυμήδης βρίσκεται ταυτόχρονα υπό την επιρροή του μαγνητικού πεδίου του Δία, λόγω της εγγύτητάς του στον πλανήτη αυτόν. Κάθε φορά που αλλάζει το μαγνητικό πεδίο του Δία, αλλάζει και το σέλας στους πόλους του Γανυμήδη. Παρατηρώντας την αλλαγή αυτή, οι επιστήμονες κατάφεραν να εξακριβώσουν την ύπαρξη του μεγάλου, αλμυρού ωκεανού κάτω από την επιφάνειά του. Δεδομένου ότι το αλμυρό νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού, η κίνηση του ωκεανού επηρεάζει το μαγνητικό πεδίο.

http://physicsgg.me/2015/03/13/%ce%bf-%ce%b3%ce%b1%ce%bd%cf%85%ce%bc%ce%ae%ce%b4%ce%b7%cf%82-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%b8%ce%ad%cf%84%ce%b5%ce%b9-%cf%85%cf%80%cf%8c%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%bf-%ce%b1%ce%bb%ce%bc%cf%85%cf%81%cf%8c-%cf%89/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Γανυμήδης.

Ο Γανυμήδης (αγγλικά: Ganymede) ή Δίας III είναι ο πιο ογκώδης, φωτεινός και μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Δία αλλά και του Ηλιακού συστήματος, με διάμετρο 5.268 χιλιόμετρα. Είναι μεγαλύτερος ακόμη και από τον πλανήτη Ερμή και τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα. Επειδή είθισται στη Αστρονομία αντί του ονόματος του δορυφόρου να χρησιμοποιείται ο αύξων αριθμός εκάστου (κατά σειρά απόστασης από τον πλανήτη) ο Γανυμήδης συμβολίζεται με τον λατινικό αριθμό ΙΙΙ και καλείται «τρίτος» δορυφόρος του Δία, αν και στη πραγματικότητα είναι ο τέταρτος στη σειρά. Ολοκληρώνοντας μια περιστροφή σε περίπου επτά ημέρες, ο Γανυμήδης συμμετέχει σε μία τροχιακή απήχηση 1:2:4 με τα φεγγάρια Ευρώπη και Ιώ, αντίστοιχα.[8]

Ανακάλυψη και ετυμολογία

Ανακαλύφθηκε από τον Γαλιλαίο στις 7 Ιανουαρίου του 1610, με τη βοήθεια της πρώτης διόπτρας που είχε κατασκευάσει ο ίδιος, και αμέσως μετά την ανακάλυψη των δύο άλλων επίσης μεγάλων δορυφόρων του πλανήτη αυτού, της Καλλιστούς και της Ιούς ή της Ευρώπης. Στις 13 Ιανουαρίου είδε και τα τέσσερα αντικείμενα ταυτόχρονα για πρώτη φορά, αλλά είχε δει κάθε ένα από τα φεγγάρια πριν αυτήν την ημερομηνία τουλάχιστον μία φορά. Μέχρι τις 15 Ιανουαρίου, ο Γαλιλαίος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αστέρια ήταν πραγματικά σώματα σε τροχιά γύρω από το Δία. Υποστήριξε το δικαίωμα να ονομάσει τα φεγγάρια: τα θεωρούσε "Cosmian Stars" αλλά κατέληξε στο "Αστέρες των Μεδίκων".

Ο γάλλος αστρονόμος Nicolas-Claude de Fabri Peiresc πρότεινε ξεχωριστά ονόματα από την οικογένεια των Μεδίκων για τα φεγγάρια, αλλά η πρότασή του δεν έγινε δεκτή. Τελικά, ο δορυφόρος πήρε το όνομα του από τον Γερμανό αστρονόμο Μάγερ Σίμωνα, γνωστότερο ως Μάριο (1570-1624), ο οποίος παρομοιάζοντάς τον με οινοχόο που περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη Δία τον ονόμασε Γανυμήδη, ο οποίος στην Ελληνική μυθολογία ήταν ο οινοχόος των θεών του Ολύμπου.

Χαρακτηριστικά

Έχει διάμετρο 5.268 χλμ., απέχει από τον πλανήτη Δία 1.070.400 χλμ. και περιφέρεται γύρω απ’ αυτόν σε γήινο χρόνο 7 ημερών, 3 ωρών, 42 λεπτών και 33 δευτερολέπτων σχηματίζοντας γωνία 3 περίπου μοιρών με το επίπεδο περιφοράς του Δία. Είναι αρκετά λαμπρός, πέμπτου μεγέθους (5,1), και επομένως είναι θεωρητικά ορατός με γυμνό μάτι, η λαμπρότητα όμως του Δία καλύπτει την παρουσία του. Κρουστικοί δακτύλιοι από παλαιότερες συγκρούσεις σημαδεύουν τον παγωμένο φλοιό του, ενώ φωτεινές δέσμες πάγου ξεχύνονται ακτινωτά από τις πιο πρόσφατες συγκρούσεις. Σε άλλα σημεία πάλι διάφοροι κύκλοι και κορυφές κυμάτων διασχίζουν το έδαφος εδώ κι εκεί.

Εσωτερική δομή

Το εσωτερικό του Γανυμήδη. Ο φλοιός είναι μια ψυχρή και σκληρή κρούστα πάγου. Ο μανδύας αποτελείται από δύο τμήματα: Το εσωτερικό που αποτελείται από θερμό πάγο, μπορεί και ρευστό νερό, και το εξωτερικό από πυριτικά άλατα. Τέλος έχει ένα μεταλλικό πυρήνα.

Ο Γανυμήδης φαίνεται να είναι πλήρως διαφοροποιημένος, αποτελούμενος από ένα πυρήνα θειούχου σιδήρου, πυριτικό μανδύα και έναν εξωτερικό μανδύα πάγου. Το μοντέλο αυτό υποστηρίζεται από την χαμηλή τιμή της αδιάστατης ροπής αδράνειας (0,3105 ± 0.0028), η οποία μετρήθηκε κατά τη διάρκεια της προσέγγισης του Γαλιλαίου. Στην πραγματικότητα, ο Γανυμήδης έχει τη μικρότερη ροπή αδράνειας μεταξύ των σωμάτων του ηλιακού συστήματος. Η ύπαρξη ενός υγρού, πλούσιου σε σίδηρο πυρήνα παρέχει μια φυσική εξήγηση για το εγγενές μαγνητικό πεδίο του Γανυμήδη που ανιχνεύτηκε από τον Γαλιλαίο. Η επαγωγή στον υγρό σίδηρο, ο οποίος έχει υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα, είναι το πιο λογικό μοντέλο παραγωγής του μαγνητικού πεδίου.

Επιφάνεια

Η επιφάνεια του Γανυμήδη είναι ένα μείγμα δύο διαφορετικών τύπων εδαφών. Το ένα είναι πολύ παλιό, με πολλούς κρατήρες και σκοτεινές περιοχές, και ένα νεώτερο με φωτεινές περιοχές σημαδεμένο με ένα εκτεταμένο τόξο ρηγμάτων και ραβδώσεων που έχουν τεκτονική προέλευση αν και οι λεπτομέρειες μας είναι ακόμη άγνωστες. Το σκούρο έδαφος, το οποίο περιλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας, περιέχει άργιλο και οργανικές ύλες που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν τη σύνθεση των αντικειμένων με τα οποία οι δυο δορυφόροι συγκρούστηκαν.

Κρατήρες υπάρχουν και στα δύο είδη εδαφών. Οι κρατήρες δείχνουν ότι έχουν ηλικία 4 δις ετών, ενώ η ηλικία του αυλακωτού εδάφους είναι μικρότερη. Η ηλικία τους πρέπει να είναι παρόμοια με της Σελήνης (3 με 3,5 δισεκατομμυρίων χρόνων), γεγονός που υποδεικνύει ότι τότε οι συγκρούσεις ήταν πολύ συχνότερες, απ'ότι τώρα. Κάποιο κρατήρες διακόπτονται και άλλοι βρίσκονται πάνω από τις αυλακώσεις, δείχνοντας ότι κάποιες από αυτές είναι αρκετά παλιές. Οι κρατήρες είναι επίπεδοι χωρίς κεντρικά υψώματα που ίσως οφείλεται στον παγωμένο φλοιό ο οποίος ρέει κατά τις διάφορες γεωλογικές περιόδους του.

Εκτός από τους κρατήρες, η επιφάνειά του είναι σημαδεμένη και με αυλάκια σαν κάποιος να έχει σύρει πάνω του μια πελώρια τσουγκράνα. Πάνω σ’ αυτό τον κόσμο των πάγων και των σκοτεινών άχρωμων βράχων υπάρχουν ολόκληρες οροσειρές, με ύψος 1.500 μέτρων και μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων, που απλώνονται σαν γιγάντιες πτυχές του λεπτού φλοιού του. Πριν από εκατομμύρια χρόνια, όταν ο Γανυμήδης ήταν ακόμη νέος και το εσωτερικό του θερμό, η επιφάνειά του διασπάστηκε σε τεράστιες πλάκες που μετακινούμενες συγκρούστηκαν μεταξύ τους σχηματίζοντας τις πτυχώσεις και τις οροσειρές με μια διαδικασία παρόμοια με την κίνηση των τεκτονικών πλακών της Γης. Οι δυνάμεις που προκάλεσαν την τεκτονική δράση μπορούν να συνδεθούν με παλιρροϊκά γεγονότα θέρμανσης κατά το παρελθόν, που ενδεχομένως προκλήθηκαν όταν ο δορυφόρος πέρασε από ασταθή τροχιακό συντονισμό. Το παλιρροϊκό λύγισμα των πάγων μπορεί να θέρμανε το εσωτερικό και καταπόνησε την λιθόσφαιρα, και οδήγησε στην ανάπτυξη των ρωγμών και ρηγμάτων, τα οποία έσβησαν τα παλιά, σκοτεινά εδάφη στο 70% της επιφάνειας. Στη συνέχεια ζεστοί πίδακες νερού από το εσωτερικό του δορυφόρου παραμόρφωσαν την τεκτονική της λιθόσφαιρας. Η ραδιενεργής θέρμανση εντός του δορυφόρου είναι η σημαντικότερη πηγή ρεύματος θερμότητας, συμβάλλοντας, για παράδειγμα, σε βάθος των ωκεανών. Ερευνητικά μοντέλα διαπίστωσαν ότι, αν η εκκεντρότητα της τροχιάς ήταν μία τάξη μεγέθους μεγαλύτερη από ό, τι σήμερα (όπως μπορεί να ήταν στο παρελθόν), η παλιρροϊκή θέρμανση θα ήταν πιο σημαντική πηγή θερμότητας από ραδιενεργή θέρμανση.

Μαγνητόσφαιρα

Μια σημαντική ανακάλυψη του Γαλιλαίου ήταν η ύπαρξη μαγνητόσφαιρας στον Γανυμήδη, κάτι που σημαίνει ότι ο δορυφόρος αυτός έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο. Λόγω του μαγνητικού αυτού πεδίου είναι πιθανή και η ύπαρξη ενός ρευστού πυρήνα από σίδηρο ή από αγώγιμο αλατισμένο νερό που βρίσκεται κάτω από τον παγωμένο φλοιό του. Άλλες πάλι μετρήσεις μας έδειξαν την πιθανή ύπαρξη ιονόσφαιρας ενώ κάτω από την ιονόσφαιρα πρέπει να υπάρχει και μια πολύ λεπτή και αραιή ατμόσφαιρα.

Εξερεύνηση

Τα πρώτα διαστημικά οχήματα που προσπέρασαν το σύστημα του Δία ήσαν το Πάιονηρ 10 και Πάιονηρ 11 χωρίς όμως να μπορέσουν να μας στείλουν πολλές πληροφορίες για τον Γανυμήδη. Το 1979 όμως τα Βόγιατζερ 1 και Βόγιατζερ 2 κατόρθωσαν να προσδιορίσουν το ακριβές του μέγεθος και να παρατηρήσουν την αυλακωμένη του επιφάνεια. Από το 1996 έως το 2000 το Γαλιλαίος μελέτησε τον Γανυμήδη σε έξι διαφορετικά προσπεράσματά του εκ των οποίων το δεύτερο ήταν σε ύψος 264 χλμ. από την επιφάνειά του. Από τις φωτογραφίες που ήρθαν από τον Γαλιλαίο φαίνεται ότι ένα μεγάλο τμήμα της επιφάνειας του Γανυμήδη έχει ανασχηματιστεί από πρόσφατες ηφαιστειακές ή τεκτονικές δραστηριότητες. Τα στοιχεία του Γαλιλαίου μας αποκάλυψαν επίσης μια επιφάνεια βομβαρδισμένη από κομήτες και αστεροειδείς, και ρυτιδιασμένη από παρόμοιες δυνάμεις που σχημάτισαν τα βουνά και μετακινούν τις ηπείρους πάνω στην Γη. Το πιο πρόσφατο διαστημικό όχημα το οποίο μελέτησε τον Γανυμήδη προσπερνώντας τον ήταν το Νέοι Ορίζοντες το 2007. Τον Φεβρουάριο του 2009 η NASA και ο ESA ανακοίνωσαν την κοινή τους απόφαση να μελετήσουν το δορυφορικό σύστημα του Δία με το διαστημικό όχημα EJSM το οποίο θα εκτοξευτεί το 2020.

Ανακαλύφθηκε από Γαλιλαίος Γαλιλέι, Μάγερ Σίμων

Ημερομηνία Ανακάλυψης 7 Ιανουαρίου 1610

Χαρακτηριστικά τροχιάς

Ημιάξονας τροχιάς 1.070.400 Km[4]

Εκκεντρότητα 0,0013[4]

Περίοδος περιφοράς 7,15455296 ημέρες[4]

Κλίση 0,20° (προς τον Ισημερινό του Δία)[4]

Είναι δορυφόρος του Δία

Φυσικά χαρακτηριστικά

Μέση Ακτίνα 2.634,1 Km[5]

Έκταση επιφάνειας 87.000.000 Km²

Όγκος 7,6 × 1010 Km³

Μάζα 1,4819 × 1023 kg[5]

Μέση πυκνότητα 1,936 g/cm3[5]

Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας 1,428 m/s²

Ταχύτητα διαφυγής 2,741 km/s

Περίοδος περιστροφής Σύγχρονη

Κλίση άξονα 0-0,33°

Λευκαύγεια 0,43 ± 0,02 [6]

Επιφανειακή θερμοκρασία 110 K[7]

Φαινόμενο μέγεθος 4,61 [6]

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BD%CF%85%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82_(%CE%B4%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82)

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

«Ματιές» στον Γανυμήδη.

Κατά την πτήση του με σκοπό πέρασμα από τον Δία στις 26 Δεκεμβρίου 2019, το διαστημόπλοιο Juno της NASA πέρασε κοντά από τον βόρειο πόλο του ένατου μεγαλύτερου αντικειμένου στο ηλιακό μας σύστημα- του Γανυμήδη, φεγγαριού του Δία. Οι εικόνες που κατέγραψε το όργανο JIRAM (Jovian Infrared Auroral Mapper) του σκάφους παρέχουν την πρώτη υπέρυθρη χαρτογράφηση του βορείου «συνόρου» του γιγαντιαίου φεγγαριού.

Ο Γανυμήδης είναι το μόνο φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα που είναι μεγαλύτερο από τον Ερμή και αποτελείται κυρίως από υδάτινο πάγο. Η σύστασή που θεωρείται πως περιέχει σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση της εξέλιξης των 79 φεγγαριών του Δία μέχρι σήμερα. Επίσης, είναι το μοναδικό φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα με το δικό του μαγνητικό πεδίο. Στη Γη το μαγνητικό πεδίο παρέχει μια «οδό» για το πλάσμα (φορτισμένα σωματίδια από τον ήλιο), ώστε να εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και να δημιουργεί το Βόρειο Σέλας. Καθώς ο Γανυμήδης δεν έχει ατμόσφαιρα για να παρεμποδίζει την πορεία αυτή, η επιφάνεια στους πόλους του βομβαρδίζεται συνέχεια με πλάσμα από τη γιγαντιαία μαγνητόσφαιρα του Δία- κάτι που επηρεάζει σημαντικά τον πάγο του φεγγαριού.

«Τα δεδομένα του JIRAM δείχνουν πως ο πάγος στον βόρειο πόλο του Γανυμήδη και γύρω από αυτόν έχει τροποποιηθεί από την πτώση του πλάσματος» είπε ο Αλεσάντρο Μούρα, ερευνητής στο ιταλικό INAF. «Είναι ένα ένα φαινόμενο για το οποίο ήμασταν σε θέση να μάθουμε για πρώτη φορά με το Juno, επειδή μπορούμε να δούμε τον βόρειο πόλο στο σύνολό του».

Ο πάγος κοντά στους πόλους του φεγγαριού είναι άμορφος, καθώς φορτισμένα σωματίδια ακολουθούν τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου του φεγγαριού στους πόλους, όπου και πέφτουν, εμποδίζοντας τον πάγο να σχηματίσει τακτική (ή κρυσταλλική) δομή. Μόρια παγωμένου νερού που εντοπίζονται και στους πόλους δεν παρουσιάζουν κάποια τάξη στη δομή τους, και ο άμορφος πάγος έχει διαφορετικό υπέρυθρο ίχνος από τον κρυσταλλικό που υπάρχει στον ισημερινό του Γανυμήδη.

Από τα μυστικά του μεγαλύτερου φεγγαριού του Δία που ξεδιαλύνει το Juno αναμένεται να επωφεληθεί σημαντικά η επόμενη αποστολή στον παγωμένο αυτό κόσμο: Η αποστολή JUpiter Icy moons Explorer του ΕΟΔ προορίζεται να εξερευνήσει, μέσα σε ένα διάστημα 3,5 ετών, τη γιγαντιαία μαγνητόσφαιρα και την ταραγμένη ατμόσφαιρα του Δία, καθώς και μια σειρά από φεγγάρια του: Τον Γανυμήδη, την Καλλιστών και την Ευρώπη, αρχίζοντας από το 2030.

https://physicsgg.me/2020/07/24/%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%b1%ce%bd%cf%85%ce%bc%ce%ae%ce%b4%ce%b7/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Το διαστημικό σκάφος Juno συναντά τον Γανυμήδη.

Μετά από 20 χρόνια ένα διαστημικό σκάφος θα προσεγγίσει τον τεράστιο δορυφόρο του Δία, Γανυμήδη.

Σήμερα Δευτέρα 7 Ιουνίου 2021, το διαστημικό σκάφος Juno (Ήρα) της NASA θα πλησιάσει σε απόσταση 1.038 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του δορυφόρου του Δία, Γανυμήδη. Η προσέγγιση θα είναι η πιο κοντινή που έκανε ποτέ διαστημικό σκάφος. Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε το διαστημικό σκάφος Γαλιλαίος της NASA από τις τις 20 Μαΐου 2000. Εκτός από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες το Juno θα συλλέξει πληροφορίες για την σύσταση του δορυφόρου, την ιονόσφαιρα, την μαγνητόσφαιρα και το περίβλημα πάγου που τον χαρακτηρίζει. Οι μετρήσεις του Juno για την ακτινοβολία κοντά στον Γανυμήδη θα χρησιμοποιηθούν για τις μελλοντικές αποστολές στο σύστημα του Δία.

Το Γανυμήδης είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Δία. Είναι μεγαλύτερος και από τον πλανήτη Ερμή, και ο μόνος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα που διαθέτει μαγνητόσφαιρα – μια περιοχή φορτισμένων σωματιδίων που περιβάλλουν το ουράνιο σώμα.

Στις φωτογραφίες το μωσαϊκό και οι γεωλογικοί χάρτες του δορυφόρου Γανυμήδη που προέκυψαν από τις παλαιότερες φωτογραφίες των διαστημικών σκαφών Voyager 1 κ’ 2 και τις πιο πρόσφατες από το διαστημικό σκάφος Galileo της NASA.

https://physicsgg.me/2021/06/07/%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%ce%ba%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-juno-%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%ac-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%b1%ce%bd/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Το Juno της NASA τράβηξε τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του Γανυμήδη.

Το διαστημικό σκάφος Juno της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) πέρασε κοντά από τον Γανυμήδη, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Δία και όλου του ηλιακού συστήματος μας, και έστειλε στη Γη τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του μακρινού παγωμένου φεγγαριού-μαμούθ εδώ και δύο δεκαετίες.

Το σκάφος πλησίασε σε απόσταση περίπου 1.000 χιλιομέτρων πάνω από τον Γανυμήδη, ο οποίος με διάμετρο 5.260 χιλιομέτρων είναι μεγαλύτερος και από τον πλανήτη Ερμή. Η NASA είχε προηγουμένως μελετήσει τον Γανυμήδη αρχικά με τις αποστολές Voyager στο τέλος της δεκαετίας του 1970 και μετά με το σκάφος Galileo το 2000.

Η προσέγγιση ενός νέου σκάφους επέτρεψε τη συλλογή νέων πολύτιμων επιστημονικών δεδομένων, όπως μετρήσεων του μαγνητικού πεδίου του Γανυμήδη (του μοναδικού δορυφόρου στο ηλιακό σύστημα που είναι αρκετά μεγάλος για να γεννά τη δική του μαγνητόσφαιρα), καθώς και του φλοιού του. Η φωτογράφιση έγινε με την υψηλής ανάλυσης κάμερα JunoCam του σκάφους. Μέχρι στιγμής έχουν φθάσει στη NASA δύο νέες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, αποκαλύπτοντας με λεπτομέρεια κρατήρες και πιθανά τεκτονικά ρήγματα.

Το Juno, που εκτοξεύθηκε πριν μια δεκαετία και βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το Δία από τον Ιούλιο του 2016, θα συνεχίσει να μελετά τον γιγάντιο πλανήτη και την ταραχώδη ατμόσφαιρα του έως το 2025 και θα περάσει κοντά και από άλλα μεγάλα φεγγάρια του, όπως την Ευρώπη το 2022 και την Ιώ το 2023. Ο Δίας έχει 79 γνωστούς δορυφόρους και ο Γανυμήδης ανακαλύφθηκε αρχικά από τον Γαλιλαίο το 1610, μαζί με τρία άλλα μεγάλα φεγγάρια του Δία.

Του χρόνου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) θα εκτοξεύσει την αποστολή JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer) που θα κάνει αλλεπάλληλες προσεγγίσεις σε τρία μεγάλα φεγγάρια του Δία (Γανυμήδη, Ευρώπη, Καλλιστώ), προτού τεθεί σε τροχιά γύρω από το Γανυμήδη το 2032. Στο μεταξύ, μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, η NASA θα έχει εκτοξεύσει τη νέα αποστολή της Europa Clipper με προορισμό το δορυφόρο Ευρώπη, που διαθέτει ένα τεράστιο υπόγειο ωκεανό, με πιθανή παρουσία ζωής.

https://www.tanea.gr/2021/06/09/science-technology/to-juno-tis-nasa-travikse-tis-protes-kontines-fotografies-tou-ganymidi/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Βρέθηκαν υδρατμοί στον Γανυμήδη, τον δορυφόρο του Δία.

Για πρώτη φορά αστρονόμοι ήταν σε θέση να ανακαλύψουν ίχνη υδρατμών στην ατμόσφαιρα του Γανυμήδη, δορυφόρου του Δία. Οι υδρατμοί αυτοί σχηματίζονται όταν πάγος από την επιφάνεια του φεγγαριού μετατρέπεται σε αέριο.

Επιστήμονες χρησιμοποίησαν στοιχεία από το Hubble Space Telescope για να κάνουν τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Astronomy.

Προηγούμενες έρευνες είχαν δώσει στοιχεία πως ο Γανυμήδης, το μεγαλύτερο φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα, περιέχει περισσότερο νερό από όλους τους ωκεανούς της Γης. Ωστόσο οι θερμοκρασίες είναι τόσο χαμηλές που το νερό στην επιφάνεια έχει παγώσει. Ο ωκεανός του Γανυμήδη εκτιμάται πως βρίσκεται περίπου 100 μίλια κάτω από τον φλοιό, ως εκ τούτου οι υδρατμοί δεν θα αντιπροσώπευαν την εξάτμιση αυτού.

Για να βρουν τα ίχνη αυτά οι αστρονόμοι επανεξέτασαν παρατηρήσεις από τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Το 1998, όργανο του Hubble τράβηξε τις πρώτες υπεριώδεις φωτογραφίες του Γανυμήδη, που αποκάλυψαν πολύχρωμες «κορδέλες» ηλεκτρισμένου αερίου, παρέχοντας στοιχεία πως ο Γανυμήδης έχει αδύναμο μαγνητικό πεδίο .

Οι ομοιότητες στις παρατηρήσεις εξηγούνταν από την παρουσία μοριακού οξυγόνου (Ο2). Ωστόσο κάποια χαρακτηριστικά δεν αντιστοιχούσαν στις αναμενόμενες εκπομπές από μια ατμόσφαιρα καθαρού οξυγόνου. Ταυτόχρονα επιστήμονες κατέληγαν στο συμπέρασμα πως αυτή η αναντιστοιχεία πιθανότατα είχε να κάνει με υψηλότερες συγκεντρώσεις ατομικού οξυγόνου (Ο).

Στο πλαίσιο ενός προγράμματος προς υποστήριξη της αποστολής Juno της NASA το 2018, ο Λόρεντς Ροθ του Βασιλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας ΚΤΗ στη Στοκχόλμη ηγήθηκε μιας ομάδας που επιχείρησε να μετρήσει την ποσότητα ατομικού οξυγόνου με το Hubble. Η ανάλυση της ομάδας συνδύαζε τα δεδομένα από δύο όργανα: Το Cosmic Origins Spectrograph και το Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS).

Προς έκπληξή τους διαπίστωσαν ότι, αντίθετα με τα αρχικά συμπεράσματα γύρω από τα δεδομένα του 1998, δεν υπήρχε ατομικό οξυγόνο στην ατμόσφαιρα του Γανυμήδη, οπότε και θα έπρεπε να υπάρχει κάποια άλλη εξήγηση για τις διαφορές στις εικόνες.

Η θερμοκρασία της επιφάνειας του Γανυμήδη παρουσιάζει ισχυρές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, και κατά το μεσημέρι, κοντά στον ισημερινό του μπορεί να γίνεται αρκετά ζεστή ώστε η παγωμένη επιφάνεια να απελευθερώνει μικροποσότητες μορίων νερού- για την ακρίβεια, οι διαφορές στις εικόνες φαίνονται να αντιστοιχούν με τα σημεία όπου θα αναμενόταν να βρίσκεται νερό στην επιφάνεια του φεγγαριού.

Μέχρι τώρα έχει παρατηρηθεί μόνο μοριακό οξυγόνο, που παράγεται όταν φορτισμένα σωματίδια διαβρώνουν την επιφάνεια του πάγου. Όπως είπε ο Ρος, οι υδρατμοί που παρατηρήθηκαν φαίνονται να προέρχονται από την εξάτμιση πάγου που προκαλείται από τη θερμική διαφυγή υδρατμών από σχετικά θερμές μεν, παγωμένες δε περιοχές.

Τα στοιχεία αυτά εντείνουν το ενδιαφέρον σχετικά με την επικείμενη αποστολή JUICE του ΕΟΔ, που προορίζεται για εκτόξευση το 2022 και άφιξη στον Δία το 2029, όπου θα περάσει τρία χρόνια τουλάχιστον διεξάγοντας έρευνες και παρατηρήσεις στον Δία και τρία μεγαλύτερα φεγγάρια του, με έμφαση στον Γανυμήδη.

Στην φωτογραφια ο Γανυμήδης όπως τον ‘είδε’ η κάμερα JunoCam στις 7 Ιουνίου 2021

https://physicsgg.me/2021/07/28/%ce%b2%cf%81%ce%ad%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b1%ce%bd-%cf%85%ce%b4%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%bc%ce%bf%ce%af-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%b1%ce%bd%cf%85%ce%bc%ce%ae%ce%b4%ce%b7-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b4/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

Δίας και Γανυμήδης συνδέονται μαγνητικά.

Στις 8 Νοεμβρίου 2020, το διαστημόπλοιο Juno της NASA διέσχισε μια ισχυρή δέσμη ηλεκτρονίων μεταξύ του Δία και του Γανυμήδη, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Δία. Οι ερευνητές του Southwest Research Institute στο Τέξας, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του Juno, διερεύνησαν την ροή των σωματιδίων που κινείται κατά μήκος των δυναμικών γραμμών του μαγνητικού πεδίου που συνδέει τον Γανυμήδη με τον Δία, και την σχέση που έχουν με τα σέλας του δορυφόρου με τα αντίστοιχα στον βόρειο και νότιο πόλο του Δία.Τα σέλας του Δία είναι πολύ πιο έντονα από αυτά της Γης, ενώ ο Γανυμήδης είναι ο μόνος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα που έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο και το δικό του σέλας.Τα δεδομένα που συνέλλεξε το Juno, από τις εξαιρετικά κοντινές του πτήσεις στον Δία, αποκάλυψαν ότι αυτά τα σέλας είναι πολύ πιο περίπλοκα από ό,τι πιστεύαμε μέχρι τώρα. Η μίνι-μαγνητόσφαιρά του Γανυμήδη, αλληλεπιδρά με την μεγάλη μαγνητόσφαιρα του Δία, δημιουργώντας ροή ηλεκτρονίων κατά μήκος των γραμμών μαγνητικού πεδίου του Δία, τα οποία μπορούν να ανιχνευθούν από το Juno.

Η μαγνητική σχέση Δία-Γανυμήδη θα διερευνηθεί περαιτέρω από αποστολή του Juno, καθώς επίσης και από την επικείμενη αποστολή JUICE του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.

https://physicsgg.me/2022/04/11/δίας-και-γανυμήδης-συνδέονται-μαγνητ/

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 1, 2023 ο Δροσος Γεωργιος