AstroVox

Το Hubble βλέπει μια κοσμική φυσαλίδα να φουσκώνει. Cheesy Grin

Με ευκαιρία τα 26α γενέθλια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble στις 24 Απριλίου, η NASA δημοσιοποίησε μια εντυπωσιακή εικόνα του Νεφελώματος της Φυσαλίδας, μιας γιγάντιας σφαίρας που σχηματίζεται γύρω από ένα γιγάντιο, εξαιρετικά καυτό άστρο.
Η κοσμική φυσαλίδα έχει διάμετρο επτά έτη φωτός και βρίσκεται 7.100 έτη φωτός μακριά από τη Γη στην κατεύθυνση του αστερισμού της Κασσιόπης.
Μέσα στην φυσαλίδα, ένα άστρο με μάζα 45 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου εκπέμπει διαρκώς σωματίδια με ταχύτητα 6,4 εκατομμυρίων χιλιόμετρα ανά ώρα -είναι ο λεγόμενος αστρικός άνεμος που εξαπλώνεται σφαιρικά προς όλες τις κατευθύνσεις.
Ο άνεμος αυτός συναντά στην πορεία του παγωμένο διαστρικό αέριο, το οποίο ωθείται προς τα έξω και σχηματίζει το όριο της φυσαλίδας.
Στη δεξιά πλευρά του άστρου όπως διακρίνεται στην εικόνα, το ψυχρό διαστρικό αέριο είναι πιο πυκνό και υποχωρεί λιγότερο στην πίεση του αστρικού ανέμου. Η ασυμμετρία αυτή κάνει το άστρο να φαίνεται εκτός κέντρου, πάνω και αριστερά μέσα στη φούσκα.
Η εικόνα ελήφθη από τo Ηubble στο ορατό τμήμα του φάσματος και τα τρία βασικά χρώματά της αντιστοιχούν σε διαφορετικά στοιχεία: το μπλε χρώμα αντιστοιχεί σε υπέρθερμο οξυγόνο, το πράσινο σε υδρογόνο και το κόκκινο στο άζωτο.
Σε δέκα με είκοσι εκατομμύρια χρόνια, το άστρο που σχηματίζει τη φυσαλίδα θα έχει εξαντλήσει όλα τα πυρηνικά καύσιμά του και πιθανότατα θα εκραγεί σε σουπερνόβα.
https://www.youtube.com/watch?v=1rZz23xw_XQ
http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500073574

Τα νεφελώματα του Star Trek! Cheesy Grin

Ηταν 8 Σεπτεμβρίου του 1966 όταν στην αμερικανική τηλεόραση έκανε πρεμιέρα μια νέα σειρά η οποία γρήγορα απέκτησε φανατικούς φίλους και τελικά αποτέλεσε σταθμό στην παγκόσμια τηλεοπτική και αργότερα κινηματογραφική βιομηχανία. Στην επέτειο των 50 ετών από την πρώτη προβολή του Star Trek η NASA έδωσε στη δημοσιότητα εικόνες που τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer από μια περιοχή του γαλαξία μας στην οποία βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο δύο νεφελώματα.
Το IRAS 19340+2016 και το IRAS 19343+2026 περιβάλλονται από πολύ πυκνή κοσμική ύλη, κυρίως σκόνη» ενώ στο εσωτερικό τους υπάρχουν έντονες κοσμικές διεργασίες και ειδικότερα γέννηση νέων άστρων. Τα δύο νεφελώματα έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον στη δεδομένη στιγμή επειδή το μεν ένα θυμίζει στην όψη το Enterprise, το θρυλικό διαστημόπλοιο της σειράς, ενώ το άλλο νεφέλωμα θυμίζει το σκάφος που εμφανίστηκε ως διάδοχος του Enterprise στην σειρά την περίοδο 1987-1994, στον κύκλο της σειράς με γενικό τίτλο Next Generation.
Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα και την παραπάνω σύνθεση όπου στη μια εικόνα εμφανίζονται τα δύο νεφελώματα και δίπλα μια σύνθεση όπου δείχνει την ομοιότητα των νεφελωμάτων με τα δύο διαστημικά σκάφη.
http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=827352

«Κόκκινος γίγαντας» μετατρέπεται σε νεφέλωμα. Cheesy Grin

Μία εκπληκτικής ομορφιάς φωτογραφία από το απέραντο μυστήριο του σύμπαντος έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Η εικόνα αποτελεί αποτύπωση της έκρηξης ενός «κόκκινου γίγαντα», ο οποίος μετατρέπεται σε νεφέλωμα, εκλύοντας τα πιο... δύσοσμα αέρια, ήτοι μεγάλες αέρινες μάζες από μεθάνιο και άλλα παράγωγα.
Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται από τους επιστήμονες Rotten Egg nebula και εντοπίστηκε σε έναν αρκετά μακρινό γαλαξία.
Το άστρο
Σε απόσταση 5 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Πρύμνας βρίσκεται το άστρο OH 231.8+04.2 γνωστό επίσης και ως Νεφέλωμα Calabash. Πρόκειται για ένα άστρο παρόμοιο με τον Ηλιο που οι αστρονόμοι του έχουν δώσει και ένα… ινδιάνικο όνομα αφού το έχουν ονομάσει και «Κλούβιο Αυγό» επειδή έχουν εντοπιστεί στην περιοχή υψηλά επίπεδα θείου η οσμή του οποίου είναι παρόμοια με αυτή των χαλασμένων αυγών.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις, τα κίτρινα αέρια εκτοξεύτηκαν με ταχύτητα που ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα την ώρα.
https://www.youtube.com/watch?v=_18ubTIfYbo
http://www.pronews.gr/portal/20170203/genika/diastima/49/nasa-kokkinos-gigantas-metatrepetai-se-nefeloma-foto-vinteo

Νεφέλωμα ημισελήνου. Cheesy Grin

Ένα νεαρό ογκώδες αστέρι που ξεκίνησε τη ζωή περίπου 25 φορές πιο μεγάλο από τον δικό μας Ήλιο, αποβάλει κελύφη υλικών και αέρα για να δημιουργήσει τη δυναμική αυτή σκηνή που καταγράφηκε από το XMM-Newton της ESA.
Η εικόνα δείχνει τη λεπτομερή δομή του Νεφελώματος Ημισελήνου (Crescent Nebula) που απέβαλε μια ποσότητα υλικού καθώς μετατράπηκε σε κόκκινο γιγαντιαίο περίπου 200.000 χρόνια πριν. Οι γρήγοροι άνεμοι που εκπέμφθηκαν πιο πρόσφατα έχουν πλέον συγκρουστεί με αυτό το υλικό, προκαλώντας τη θέρμανση των αερίων εντός του θόλου και την εκπομπή ακτίνων Χ, που φαίνονται στην εικόνα με μπλε χρώμα.
Επιπλέον μπορούν να παρατηρηθούν και άλλα χαρακτηριστικά, όπως η πράσινη απόχρωση που παράγεται από άτομα οξυγόνου, όπου ο άνεμος του αστεριού αλληλεπιδρά με το περιβάλλον διαστρικό μέσο.
Οι διαφορές της πυκνότητας στο περιβάλλον υλικό μπορεί να προκαλέσουν τη δημιουργία διαφορετικών δομών, όπως το τμήμα της εκτεταμένης φούσκας στο πάνω δεξιά μέρος της εικόνας.
Το αστέρι πιθανώς θα θέσει τέλος στη ζωή του με μια βίαιη έκρηξη σουπερνόβα.
Το Νεφέλωμα Ημισελήνου βρίσκεται στον αστερισμό του Cygnus περίπου 5000 έτη φωτός μακριά, ακριβώς σε μια τοποθεσία στον ουρανό που μέχρι πρόσφατα δεν είχε πρόσβαση το XMM-Newton. Παρά το γεγονός ότι έχει μελετηθεί καλά από άλλα τηλεσκόπια ακτίνων Χ, οι αστρονόμοι που εργάζονται στο XMM-Newton, το οποίο εκτοξεύθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1999, αναγκάστηκαν να περιμένουν υπομονετικά έως ότου η τροχιά του δορυφόρου να είναι σε θέση να μεταφέρει αυτό το τμήμα του ουρανού εντός του ορατού του πεδίου, τον Απρίλιο του 2014.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παρατήρηση του XMM-Newton διατίθενται στην εργασία “X-ray emission from the Wolf-Rayet bubble NGC 688. II. XMM-Newton EPIC observations”, από τους J. Toalá κ.α. (2016).
https://arxiv.org/pdf/1512.01000.pdf
http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2017/12/Nephheloma_emiselhenoy

Νεφέλωμα της Ταραντούλας. Cheesy Grin

Το νεφέλωμα της Ταραντούλας βρίσκεται στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, έναν μικρό γειτονικό μας γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 170 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς και θεωρείται γαλαξίας-δορυφόρος του δικού μας. Το νεφέλωμα της Ταραντούλας αποτελεί μόνιμο στόχο των αστρονόμων, αφού πρόκειται για ένα τεράστιο εργοστάσιο παραγωγής άστρων. Το νεφέλωμα έχει διάμετρο περίπου χίλια έτη φωτός και χρωστά το όνομά του στο γεγονός ότι οι επιστήμονες που το βάφτισαν θεώρησαν ότι το σχήμα του και ειδικά οι πιο λαμπρές περιοχές του θυμίζουν (πολύ αμυδρά είναι η αλήθεια) τη γνωστή αράχνη.
Στο νεφέλωμα, που ονομάζεται επίσης 30 Δοράδος (επειδή βρίσκεται στον αστερισμό Δοράς), γεννιούνται κατά εκατομμύρια νέα άστρα. Είναι δε τόσο λαμπρό, που οι ειδικοί λένε πως αν ήταν κοντά μας σε απόσταση ίση με αυτή του νεφελώματος του Ωρίωνα, θα κάλυπτε τον μισό ουρανό μας και το φως του θα μετέτρεπε τη νύχτα σε ημέρα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι η πιο γόνιμη αλλά και η πιο λαμπρή περιοχή όχι μόνο στο Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, αλλά σε ολόκληρο το γαλαξιακό σμήνος στο οποίο ανήκει ο γαλαξίας μας. Δεν εντυπωσιάζει όμως μόνο ο αριθμός, αλλά και το μέγεθος των άστρων που «γεννά» η συγκεκριμένη περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένα από αυτά έχουν μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ηλιου. Τα γιγάντια άστρα είναι σπάνια και παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς το μέγεθός τους οδηγεί γρήγορα ένα ποσοστό από αυτά στον θάνατο με εκρήξεις σουπερνόβα.
Διεθνής ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, έκανε νέες παρατηρήσεις στο νεφέλωμα της Ταραντούλας χρησιμοποιώντας τη συστοιχία τηλεσκοπίων VLT που βρίσκεται στη Χιλή και εντόπισε την παρουσία τουλάχιστον χιλίων γιγάντιων άστρων - αριθμός που εξέπληξε όχι μόνο τους ερευνητές, αλλά ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα. Ο αριθμός αυτός είναι τουλάχιστον 30% μεγαλύτερος από αυτόν που εκτιμούσαν οι επιστήμονες και δημιουργούν υποψίες ότι τα γιγάντια άστρα είναι πολύ πιο κοινά στο Σύμπαν από όσο πιστεύαμε. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «Science» και δημιουργούν νέα δεδομένα στην κατανόηση της σύνθεσης των γαλαξιών.
Στο 30 Δοράδος βρίσκεται επίσης ένα άστρο που περιστρέφεται πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο στο Σύμπαν. Το VFTS 102 βρίσκεται στο κέντρο του νεφελώματος και περιστρέφεται με ταχύτητα μεγαλύτερη από δύο εκατομμύρια χλμ./ώρα, τριακόσιες φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα περιστροφής του Ηλιου. Η ταχύτητα με την οποία κινείται το άστρο είναι λίγο πριν από το όριο όπου οι φυγόκεντρες δυνάμεις αρχίζουν να διαλύουν την ύλη.
Στο εκπληκτικό από κάθε άποψη νεφέλωμα έχει επίσης εντοπιστεί το μεγαλύτερο και πιο καυτό δυαδικό αστρικό σύστημα που γνωρίζουμε. Το δυαδικό σύστημα έλαβε την κωδική ονομασία VFTS 352 και σύμφωνα με τους ειδικούς τα δύο άστρα βρίσκονται σε μια τροχιακή σύγκλιση που θα οδηγήσει σε μια συγχώνευση. Αποτέλεσμα αυτής της συγχώνευσης θα είναι είτε ο σχηματισμός ενός νέου γιγάντιου άστρου ή η γέννηση ενός νέου δυαδικού συστήματος που θα αποτελείται αυτήν τη φορά από δύο μελανές οπές.
http://www.tovima.gr/science/article/?aid=935145

O Μεξικανός αστρονόμος Γκιγιέρμο Άρο…. στο λογότυπο της Google. Cheesy Grin

Στον Μεξικανό αστρονόμο Γκιγιέρμο Άρο (Guillermo Haro) ο οποίος έγινε γνωστός κυρίως για την ανακάλυψη της κατηγορίας νεφελωμάτων που πλέον αποκαλούνται αντικείμενα Χέρμπιγκ – Άρο, αλλά και για την ανίχνευση αστεριών «φωτοβολίδων» -κόκκινων και μπλε άστρων- στην περιοχή του αστερισμού του Ωρίωνα, αφιερώνει η Google το σημερινό της Doodle, καθώς συμπληρώνονται 105 χρόνια από τη γέννησή του.
Ο Άρο γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού, όπου και μεγάλωσε κατά την περίοδο της Μεξικανικής Επανάστασης. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM). Ενδιαφέρθηκε για την αστρονομία και εξαιτίας του ενθουσιασμού του προσλήφθηκε το 1943 ως βοηθός στο νεοϊδρυμένο Αστροφυσικό Αστεροσκοπείο της Τοναντζίντλα (Observatorio Astrofísico de Tonantzintla). Επιδιώκοντας παραπέρα εκπαίδευση στην αστρονομία, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ και εργάσθηκε το 1943 και το 1944 στο Αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ (Harvard College Observatory).
Επιστρέφοντας στο Μεξικό το 1945, όπως αναφέρει η wikipedia, συνέχισε να εργάζεται στο Αστεροσκοπείο της Τοναντζίντλα, όπου ήταν υπεύθυνος για την έναρξη λειτουργίας του νέου φωτογραφικού τηλεσκοπίου Σμιντ των 61-79 cm. Μετά άρχισε να μελετά τους ακραία ερυθρούς και ακραία κυανούς αστέρες. Το 1947 διορίσθηκε στο Αστεροσκοπείο Τακουμπάγια (Observatorio de Tacubaya) του UNAM.
Ο Άρο συνέβαλε στην έρευνα πολλών θεμάτων της Παρατηρησιακής Αστρονομίας, ιδιαίτερα με το τηλεσκόπιο Σμιντ της Τοναντζίντλα. Ανίχνευσε πολλά πλανητικά νεφελώματα προς την κατεύθυνση του κέντρου του Γαλαξία και ανακάλυψε, ανεξάρτητα από τον Τζορτζ Χέρμπιγκ, τις συμπυκνώσεις σε μοριακά νέφη μεγάλης πυκνότητας κοντά σε περιοχές πρόσφατης δημιουργίας νέων αστέρων, που ονομάζονται σήμερα προς τιμή τους Αντικείμενα Χέρμπιγκ-Άρο. Ο Άρο και συνεργάτες του ανεκάλυψαν αστέρες εκλάμψεων στην περιοχή του Νεφελώματος του Ωρίωνα, και αργότερα σε αστρικές ομάδες διαφορετικών ηλικιών. Η έντονη δραστηριότητά του ως προς την ανίχνευση αστέρων εκλάμψεων συνεχίσθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Δικό του ερευνητικό πρόγραμμα ήταν ο κατάλογος των 8.746 κυανών αστέρων προς την κατεύθυνση του Βόρειου Γαλαξιακού Πόλου, που δημοσιεύθηκε από κοινού με τον W.J. Luyten το 1961, εργασία που διεκπεραίωσε το τηλεσκόπιο Σμιντ των 122 cm του Πάλομαρ με χρήση της απεικονιστικής τεχνικής τριών χρωμάτων που είχε αναπτυχθεί στην Τοναντζίντλα. Τουλάχιστον 50 από αυτά τα σώματα αποδείχθηκε ότι ήταν κβάζαρ (που δεν είχαν ακόμα ανακαλυφθεί το 1961). Ο κατάλογος 44 κυανών γαλαξιών του Άρο, που συντάχθηκε το 1956, υπήρξε πρόδρομος της δουλειάς του Μαρκαριάν και άλλων στην αναζήτηση τέτοιων γαλαξιών. Ο Άρο ανακάλυψε επίσης μερικούς αστέρες του τύπου T Ταύρου, ένα υπερκαινοφανή, πάνω από 10 καινοφανείς και ένα κομήτη.
Ο Γκιγιέρμο Άρο άσκησε σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της αστρονομίας στο Μεξικό, όχι μόνο μέσα από τις δικές του αστρονομικές έρευνες, αλλά και προάγοντας την ανάπτυξη νέων ιδρυμάτων, και καθόρισε την πορεία της σύγχρονης αστροφυσικής έρευνας στη χώρα του.
http://physicsgg.me/2018/03/21/o-%ce%bc%ce%b5%ce%be%ce%b9%ce%ba%ce%b1%ce%bd%cf%8c%cf%82-%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%bd%cf%8c%ce%bc%ce%bf%cf%82-%ce%b3%ce%ba%ce%b9%ce%b3%ce%b9%ce%ad%cf%81%ce%bc%ce%bf-%ce%ac%cf%81%ce%bf/