Πλανήτης Κρόνος.

Το διαστημικό σκάφος «Cassini» ετοιμάζεται για το μεγάλο «φινάλε» του στον Κρόνο.

Η διαστημοσυσκευή "Cassini" (Κασίνι) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), η οποία βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο από το 2004, ετοιμάζεται για το τελευταίο κεφάλαιο της σημαντικής αποστολής της, πλησιάζοντας ριψοκίνδυνα τον γιγάντιο πλανήτη περισσότερο από κάθε άλλη φορά στα 13 περίπου χρόνια που τον γυροφέρνει.

Στις 22 Απριλίου θα κάνει το τελευταίο κοντινό πέρασμα από το δορυφόρο Τιτάνα και στις 26 Απριλίου το "Cassini" - κινούμενο με ταχύτητα 122.000 χιλιομέτρων την ώρα- θα κάνει τη πρώτη από μια σειρά «βουτιές» στο κενό διάστημα πλάτους 2.400 χιλιομέτρων, που υπάρχει ανάμεσα στον γιγάντιο πλανήτη και στον πιο εσωτερικό δακτύλιό του D.

«Κανένα διαστημικό σκάφος δεν έχει ποτέ εισέλθει σε αυτή τη μοναδική περιχοή, την οποία θα προσπαθήσουμε να διασχίσουμε 22 φορές», δήλωσε ο Τόμας Ζερμπούχεν της NASA. Η πιθανότητα καταστροφής του σκάφους λόγω πρόσκρουσης με κάτι μεγαλύτερο από τα μικροσκοπικά σωματίδια των δακτυλίων εκτιμάται ότι είναι μικρότερη του 1%.

Κατά την πολυετή παραμονή του στο σύστημα του Κρόνου, το κόστους 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων "Cassini" -και η συνοδευτική διαστημοσυσκευή Huygens- έχει κάνει διάφορες σημαντικές ανακαλύψεις, όπως η ύπαρξη ενός μεγάλου ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου Εγκέλαδου και οι θάλασσες υδρογονανθράκων στον δορυφόρο Τιτάνα.

Είκοσι χρόνια μετά την εκτόξευσή του από τη Γη, το σκάφος - ένας πραγματικός «βετεράνος» του διαστήματος- ξεμένει πλέον από καύσιμα. Έτσι, η NASA αποφάσισε να δώσει ένα θεαματικό τέλος στην αποστολή του με μια τρίλεπτη βουτιά θανάτου που θα κάνει στον Κρόνο φέτος στις 15 Σεπτεμβρίου, αφού προηγουμένως -αν όλα έχουν πάει καλά- θα έχει περάσει κατ' επανάληψη ανάμεσα στον Κρόνο και στους εσωτερικούς δακτυλίους του.

Σε αυτή την τελική φάση, οι επιστήμονες ελπίζουν να μάθουν περισσότερα τόσο για την εσωτερική δομή του Κρόνου, όσο και για την προέλευση των θεαματικών δακτυλίων που τον περιβάλλουν. Μεταξύ άλλων, το σκάφος θα συλλέξει τα πρώτα δείγματα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη, ενώ θα φωτογραφήσει πιο κοντά από κάθε άλλη φορά τα νέφη γύρω από τον Κρόνο, καθώς και τους εσωτερικούς δακτυλίους του. Θα χαρτογραφήσει επίσης το βαρυτικό και το μαγνητικό πεδίο του.

Ένας λόγος που το σκάφος θα αυτοκαταστραφεί πάνω στον Κρόνο, είναι ότι οι επιστήμονες θέλουν να είναι σίγουροι ότι δεν θα πέσει στον Τιτάνα ή στον Εγκέλαδο, μολύνοντάς τους ίσως με γήινα μικρόβια. Αν και το «Cassini» αποστειρώθηκε προτού φύγει από τη Γη το 1997, δεν αποκλείεται να έχουν επιβιώσει πάνω του μερικοί γήινοι μικροοργανισμοί. Με δεδομένο ότι τα μεγάλα φεγγάρια του Κρόνου είναι υποψήφια για την ανακάλυψη μορφών ζωής, οι επιστήμονες θέλουν να αποφύγουν το μπέρδεμα με τη ζωή που θα έχει μεταφερθεί από τη Γη.

http://physicsgg.me/2017/04/05/%cf%84%ce%bf-cassini-%ce%b5%cf%84%ce%bf%ce%b9%ce%bc%ce%ac%ce%b6%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%ac%ce%bb%ce%bf-%cf%86%ce%b9%ce%bd%ce%ac%ce%bb%ce%b5/

Φίλε Δρόσο, κάνεις πολύ καλή ενημέρωση μέσα από εδώ!

Πως περνάει ο καιρός! Θυμάμαι σαν χθες (2004) που παρακολουθούσα real time γεμάτος αγωνία την αποδέσμευση πάνω από το Cassini, της διαστημοσυσκευής Huygens, να εισέρχεται και να προσεδαφίζεται τελικά στην επιφάνεια του Τιτάνα, ενός από τους δορυφόρους του Δία, στέλνοντάς μας εκπληκτικές φωτογραφίες από την μορφολογία της επιφανείας του, όπως ποτάμια, ακτές και θάλασσες από υγρό μεθάνιο. Είμαστε - δίχως αμφιβολία - ένα εκπληκτικό είδος ζωής, ικανό για τα πλέον απίστευτα επιτεύγματα, όπως αυτό της αποστολής Cassini, αλλά και για τα πλέον αποτρόπαια εγκλήματα, όπως τους πρόσφατους βομβαρδισμούς αμάχων με χημικά στη Συρία. Το μέλλον θα δείξει αν θα καταφέρουμε να ενηλικιωθούμε (σε κάτι χιλιάδες χρόνια το βλέπω) ή θα προλάβουμε να αυτοκαταστραφούμε.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, νιώθω τυχερός κι ευλογημένος, που μπορώ να συλλογιέμαι το σύμπαν με τόση ευκολία, πράγμα αδύνατο για τον μέσο άνθρωπο πριν από μόλις 40 χρόνια. Και το astrovox, αναμφίβολα, έχει βοηθήσει σημαντικά σε αυτό...

Φιλε PapGeo

Πραγματι ζουμε σε μια ενδιαφέρουσα ιστορική περίοδο.Αν μετρησουμε η διαστημική ιστορία μας ξεκινα στις 4 οκτ.1957 οταν το PS-1 που ήταν ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος ιπτάμενο αντικείμενο που σε 92 ημέρες, έκανε 1440 τροχιές γύρω από τη Γη ( περίπου 60 εκατομμύρια χιλιόμετρα.) εκτοξευτηκε τις 4 Οκτωβρίου 1957 στις 22:28:34 ωρα MSK με επιτυχία με έναν πύραυλο φορέα «Σπούτνικ» (R-7).Μετα ειχαμε την εκτόξευση του Γιουρι Γκαγκαριν οταν στις 12 Απρίλη 1961- 9h,6m,59,7sec ωρα Μοσχας οταν το Vostok No.1,απογειωνεται απο το Κοσμοδρομιο του Μπαικανουρ ανοιγωντας μια νεα εποχή για την ανθρωποτητα, την εποχή της ανθρωπινης παρουσίας στο Διάστημα. Μία ώρα και 48 λεπτά. Τόσο διήρκεσε το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στο Διάστημα τον Απρίλιο του 1961.Ετσι ουσιαστικά εχουμε 60 χρόνια διαστημικής ιστορίας!!!

Αν υπολογίσουμε την ιστορία μας σαν Homo Sapiens(200.000 χρονια) η διαστημική μας ιστορία ειναι το 0.03/100 του συνολου ενω σαν ανθρωπινος πολιτισμος(10.000 χρονια) ειναι το 0.6/100 της ιστορίας μας.

Ομως τωρα ειμαστε πια στην περίοδο που η Διαστημικη Εξερευνηση αποκτα συνεχως νεες ταχυτητες.Εχουμε τον Διεθνη Διαστημικό Σταθμο που θα διατηρηθει μεχρι το 2024 με συνεχη επανδρωση και με χιλιαδες πειραματα να εκτελουνται και κυρίως να μελεταται η κατασταση της υγείας των πληρωματων που μας ενδιαφερει αμεσα για τις διαστημικες περιπετειες που ερχονται.

Οι Ρώσοι ετοιμάζονται να πάνε στο φεγγάρι.

Η υπηρεσία διαστήματος της Ρωσίας (Roskosmos) ανακοίνωσε σήμερα την διενέργεια ανοιχτού διαγωνισμού, με σκοπό τη δημιουργία μιας νέας ομάδας ρώσων κοσμοναυτών, που θα πραγματοποιήσουν με το νέας γενιάς ρωσικό διαστημόπλοιο Ομοσπονδια«Φεντεράτσια» διαστημικές πτήσεις, αρχικά με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) και εν συνεχεία τη Σελήνη.

https://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=15559&postdays=0&postorder=asc&start=240-Τετάρτη 15/03/2017

Ειναι σίγουρο οτι την Ρωσία θα την ακολουθησουν η Κινα,Ινδια,η Ευρωπη,Ιαπωνια,Καναδας,Νοτ. Κορεα και πιθανον Η.Π.Α. που θα καταλαβουν οτι δεν μπορουν να μεινουν πίσω.

Ολα αυτα μετα το 2020.

Επισης ειναι σίγουρο οτι την Σελήνη θα την ακολουθησει ο Αρης την δεκατια του 2030!!!

Οι βασεις στη Σεληνη θα μας δωσουν την απαραιτητη τεχνολογία για το αλμα στον Αρη.

Βεβαια για τον Αρη υπαρχουν δυο κυρια προβλήματα!!!

Πρωτον η ταχυτητα!

Οι ταχυτητες που εχουμε δεν μας δίνουν την δυνατοτητα πραγματικά να στοχευσουμε τον Αρη.Η εξαμηνη διαρκεια του ταξιδιου ειναι προβληματικη!

Ηδη οταν ξεκινουσα την Διαστημικη Εξερευνηση στις 23/10/2007 ρωτουσα αν

γνωριζει κανεις αν υπαρχει απο τις διαστημικες υπηρεσιες προγραμμα

κατασκευης κινητηρων που να πετυχαινουν ταχυτητες υψηλοτερες απο

αυτες των χημικων καυσιμων.

https://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=6619&postdays=0&postorder=asc&start=0

Μετα απο πολυ συζητηση καταληξαμε οτι η πιο ενδιαφερουσα λυση ηταν οι κινητηρες Μαγνητοπλασματος Μεταβλητης Ειδικης Ωσης(VASIMR)-Variable Specific Impulse Magnetoplasma Rocket ειναι οι κινητηρες που μπορουν να δωσουν την ταχυτητα των 300 Km/sec(1/1000 ταχ. φωτος).

Σε σχετικο αρθρο βρηκα ακομα το ποσοστο βαρους των καυσιμων σε διαφορους κινητηρες.Σημαντικοτατο γιατι δινει το τι μπορεις να φορτωσεις για το ταξιδι σου.

1.Χημικοι-55% βαρος καυσιμων.

2.Θερμοπυρηνικοι-33% βαρος καυσιμων.

3.Ιοντικοι-22% βαρος καυσιμων.

4.Μαγνητοπλασματοδυναμικοι-6,7% εως 31% αναλογα την ωση που θα ζητηθει να παραγουν.

5.Παλμοεπαγωγικοι-14% βαρος καυσιμων.

6.VASIMR-(Μαγνητοπλασματος Μεταβλητης Ειδικης Ωσης)-2,4% εως 46% αναλογα την ωση.

Φαινεται καθαρα οτι οι κινητηρες VASIMR ειναι οι πιο ικανοι για να δωσουν την δυνατοτητα να ταξιδεψουμε στο Ηλιακο μας Συστημα εν.αρχη και μετα βλεπουμε.Ετσι οταν λυσουμε ικανοποιητικα το θεμα της ταχυτητας παμε στο πραγματικα δυσκολο προβλημα.

Κοσμικη Ακτινοβολια!

Εδω τα πραγματα γινονται πραγματικά δυσεπιλυτα.Ο Δ.Δ.Σ. προστατευεται απο το μαγνητικο πεδιο της Γης ενω στην Σεληνη και στον Αρη οι βασεις θα ειναι στο ελεος της κοσμικής ακτινοβολία.Πρεπει πασει θυσία να βρουμε και εχουμε την φυσική γνωση και ανεπτυγμενη τεχνολογία προστασια πιθανον με καποιο υλικο για μανδυα ολων των εγκαταστασεων και διαστημοπλοιων.Ισως η νανοτεχνολογία πιθανον του μολυβδου να μας δωσει καποια απαντηση.

Διαστημικα Ορυχεια.

Ξερουμε οτι ηδη αναπτυσονται εταιρειες για την εκμεταλευση αστεροειδων πλουσιων σε μεταλλα και σπανιες γαιες.Εδω πιστευω οτι τελικα η εξορυξη δεν θα γίνεται πανω στον αστεροειδη αλλα αυτος θα οδηγηται στην Γη και θα προσγειωνεται στον πλανήτη μας οπως οι Ρωσοι πολυ καλα ξερουν να κανουν γιατι απο την αρχη προσγειωνουν τα διαστημοπλοια τους στην Γη και οχι στην θαλασσα οπως εκαναν οι αμερικανοι!

Ερευνα Ηλιακου Συστηματος!

Αφου θα εχουμε λυσει το θεμα της ταχυτητας και της κοσμικης ακτινοβολίας τοτε νομιζω οτι θα ξεκινησουμε να πηγαινουμε με ανθρωπινα πληρωματα προς ολους τους πλανητες και δορυφόρους του Ηλιακου μας συστηματος για ερευνα και εκμεταλευση.

Μεγαλη Εξοδος.

Ξερω οτι ειναι πολυ νωρις να το συζηταμε αλλα τα σχεδια ηδη υπαρχουν και συζητουνται(Δαιδαλος)

Η πρώτη βουτιά του Cassini ανάμεσα στον Κρόνο και τους δακτυλίους του.

Έπειτα από ένα αγωνιώδες 24ωρο σιωπής, η NASA έλαβε την Πέμπτη το σήμα που επιβεβαίωνε ότι το σκάφος Cassini επέζησε της πρώτης βουτιάς του ανάμεσα στον Κρόνο και τους παγωμένους δακτυλίους του, μια περιοχή που παρέμενε ως σήμερα ανεξερεύνητη. Η επική αποστολή μάλιστα μόλις 3.000 χιλιόμετρα πάνω από τα σύννεφα του γιγάντιου πλανήτη.

«Κανένα σκάφος δεν έχει βρεθεί τόσο κοντά στον Κρόνο» καμαρώνει ο Ερλ Μέιζ, διευθυντής της αποστολής στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

«Μπορούσαμε να βασιστούμε μόνο σε προβλέψεις για το πώς θα ήταν αυτό το κενό ανάμεσα στους δακτυλίους και τον Κρόνο» εξηγεί.

Το κενό στο οποίο αναφέρεται έχει πλάτος μόλις 2.000 χιλιομέτρων. Δεδομένου ότι το Cassini κινούνταν με ταχύτητα 124.000 χιλιομέτρων την ώρα, ο βασικός φόβος ήταν ότι μικρά σωματίδια πάγου από τους δακτυλίους θα προκαλούσαν ανεπανόρθωτες βλάβες.

Για το λόγο αυτό το σκάφος χρησιμοποίησε την στρογγυλή κεραία του ως ασπίδα, στρέφοντάς τη προς τα εμπρός.

Αυτό όμως σήμαινε ότι το Cassini δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τη Γη την ώρα του ελιγμού, και χρειάστηκε σχεδόν ένα 24ωρο μέχρι να ληφθεί το πολυπόθητο σήμα το πρωί της Πέμπτης ώρα Ελλάδας.

Όπως φαίνεται οι υπεύθυνοι της αποστολής είχαν προβλέψει σωστά ότι τα σωματίδια που κινούνται σε αυτήν τη ζώνη είναι πολύ μικρά, περίπου όσο τα σωματίδια του καπνού.

Οι εικόνες που συλλέχθηκαν κατά τη βουτιά δεν έχουν ακόμα υποστεί την απαραίτητη επεξεργασία, είναι όμως οι πιο κοντινές που έχουν ληφθεί ποτέ στον Κρόνο.

Τα δεδομένα μεταξύ άλλων θα βοηθήσουν τους πλανητολόγους να υπολογίσουν τη μάζα των δακτυλίων και να κατανοήσουν καλύτερα τη δομή του συστήματος του Κρόνου και των δορυφόρων του.

Τους επόμενους μήνες το Cassini θα πραγματοποιήσει ακόμα 21 βουτιές ανάμεσα στον πλανήτη και τους δακτυλίους του.

Θα είναι αυτό που η NASA ονομάζει το «Μεγάλο Φινάλε» της μεγάλης αποστολής, η οποία εκτοξεύτηκε το 1997 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο το 2014.

Στις 15 Σεπτεμβρίου, το γερασμένο σκάφος θα αυτοκαταστραφεί πέφτοντας στα πυκνά σύννεφα του πλανήτη που αγάπησε.

Βίντεο: Το μεγάλο φινάλε του Cassini

http://physicsgg.me/2017/04/27/%ce%b7-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%ce%b2%ce%bf%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%ac-%cf%84%ce%bf%cf%85-cassini-%ce%b1%ce%bd%ce%ac%ce%bc%ce%b5%cf%83%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf/

Μια βόλτα πάνω από τα σύννεφα του Κρόνου.

Oι φωτογραφίες λήφθηκαν κατά την διάρκεια της πρώτης «βουτιάς» του διαστημικού σκάφους ανάμεσα στον Κρόνο και τους δακτυλίους του. Θα ακολουθήσουν κι άλλες 21 τέτοιες βουτιές μέχρι στις 15 Σεπτεμβρίου, όταν το Cassini σκάφος θα αυτοκαταστραφεί πέφτοντας στα πυκνά σύννεφα του πλανήτη που εξερευνούσε επί δώδεκα χρόνια.

Το βίντεο που έδωσε χτες στη δημοσιότητα η NASA περιέχει μια ώρα παρατηρήσεων του Cassini που πραγματοποιήθηκαν στις 26 Απριλίου. Οι εικόνες λήφθηκαν από απόσταση 72.400 έως 6.700 χιλιόμετρα πάνω από τα σύννεφα του Κρόνου. Οι επιστήμονες της NASA περιμένουν ακόμα καλύτερες φωτογραφίες κατά την διάρκεια της επόμενης βουτιάς στις 28 Ιουνίου:

Το Cassini εκτοξεύτηκε στις 15 Οκτωβρίου 1997 και χρησιμοποιώντας την βαρυτική ώθηση της Γης, της Αφροδίτης και του Δία έφτασε στον προορισμό του. Στις 30 Ιουνίου του 2004 μπήκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο μετά από ένα ταξίδι επτά χρόνων. Στις 25 Δεκεμβρίου, η βολίδα Huygens αποχωρίστηκε από το κυρίως σώμα του σκάφους και προσεδαφίστηκε στον δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα, στις 14 Ιανουαρίου 2005, στέλνοντας πίσω δεδομένα και εικόνες. Έκτοτε το Cassini έχει στείλει στη Γη τεράστιο όγκο επιστημονικών δεδομένων, επιτρέποντας τη δημοσίευση πάνω από 3.000 επιστημονικές εργασίες.

Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες διαστημικές αποστολές στην ιστορία της ανθρωπότητας.

http://physicsgg.me/2017/05/04/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b2%cf%8c%ce%bb%cf%84%ce%b1-%cf%80%ce%ac%ce%bd%cf%89-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%8d%ce%bd%ce%bd%ce%b5%cf%86%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf/

Τι είδε η κάμερα του Cassini.

Ένα καινούργιο βίντεο με εικόνες από την ιστορική πρώτη βουτιά του διαστημοπλοίου Cassini ανάμεσα στον Κρόνο και τα δαχτυλίδια του την 25η Απριλίου έδωσε στη δημοσιότητα η NASA.

Το βίντεο δείχνει τη «θέα» που είχε η κάμερα του διαστημοπλοίου κατά τη διάρκεια μιας ώρας παρατηρήσεων καθώς «κατέβαινε» προς τον νότιο πόλο του Κρόνου.

Το πρώτο τμήμα του ξεκινάει με την τεράστια καταιγίδα στον βόρειο πόλο του γίγαντα αερίων, συνεχίζει με το εξωτερικό όριο του εξαγωνικού αεροχειμάρρου και συνεχίζει με όψεις από την ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Το «τοπίο» των νεφών φαίνεται να κινείται με ολοένα και μεγαλύτερη ταχύτητα καθώς η ταχύτητα του Cassini αυξάνεται όσο πλησιάζει προς τον Κρόνο.

Στο δεύτερο τμήμα του βίντεο φαίνονται η θέση και ο προσανατολισμός του διαστημόπλοιου επάνω από τον Κρόνο ενόσω έπαιρνε τις εικόνες, καθώς και το πεδίο της κάμερας σε προβολή.

το τρίτο τμήμα αριστερά φαίνονται τα πλάνα της κάμερας και δεξιά «εικόνες αναφοράς» όπου η θέση του Cassini σε σχέση με τον Κρόνο εμφανίζεται σαν μια κόκκινη κουκίδα.

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500142790

NASA: Οι 5 μεγαλύτερες ανακαλύψεις του διαστημόπλοιου Cassini.

Tα τελευταία 13 χρόνια, το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA έχει κατασκοπεύσει τον Κρόνο και τα πολλά φεγγάρια του.

Μάλιστα, αποδεικνύεται ότι αυτή η περιοχή του διαστήματος θα μπορούσε να κρύβει τα μεγαλύτερα μυστικά του ηλιακού μας συστήματος

Εδώ είναι 5 από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις που μας έδωσε μέχρι στιγμής ο Cassini.

http://www.pronews.gr/portal/20170519/genika/diastima/49/nasa-oi-5-megalyteres-anakalypseis-toy-diastimoploioy-cassini-vinteo

Κρόνος και δαχτυλίδια, 7 Ιουνίου 2017.

Το διεθνές διαστημικό σκάφος Cassini ολοκλήρωσε τις μισές από τις 22 εξερευνήσεις του μεταξύ του Κρόνου και των δαχτυλιδιών του πριν ολοκληρώσει την αποστολή του στις 15 Σεπτεμβρίου. Το Cassini ερευνά το σύστημα του Κρόνου τα τελευταία 13 χρόνια και έχει κάνει μια σειρά από τροχιές «μεγάλου φινάλε» από τις 22 Απριλίου, μελετώντας, ουσιαστικά, προηγουμένως ανεξερεύνητες περιοχές.

Η εικόνα που παρουσιάζεται εδώ καταγράφηκε στις 7 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια προσέγγισης της όγδοης ελεύθερης πτήσης. Είναι μια ακατέργαστη εικόνα που λήφθηκε με την κάμερα ευρείας γωνίας και δείχνει τον πλανήτη, τους δακτυλίους του και μια προβολή της σκιάς του Κρόνου πάνω στους εσωτερικούς δακτυλίους.

Κάθε μία από τις 22 ελλειπτικές τροχιές διαρκεί περίπου έξι και μισή μέρες για να ολοκληρωθεί και στέλνει το διαστημόπλοιο μέσα από ένα χώρο πλάτους 2.400 χλμ. με ταχύτητες 121.000-126.000 χλμ. / ώρα.

Εκτός από την λήψη εκπληκτικών εικόνων, οι πτήσεις επιτρέπουν την συλλογή μοναδικών δεδομένων που θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να λύσουν μυστήρια σχετικά με τη μάζα των δακτυλίων του Κρόνου και την ταχύτητα περιστροφής του πλανήτη. Στις τελευταίες πέντε τροχιές το διαστημικό σκάφος θα βυθιστεί για να δειγματοληπτήσει απευθείας την ανώτερη ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Έπειτα από την τελευταία τροχιά, το διαστημόπλοιο θα κάνει μια μακρινή πτήση στον Τιτάνα, η οποία θα αλλάξει την τροχιά του Cassini για τελευταία φορά, στέλνοντάς το σε μια ελεγχόμενη βύθιση στην ατμόσφαιρα του πλανήτη για να ολοκληρώσει αυτή την απίστευτη αποστολή.

Διαβάστε περισσότερα για το «μεγάλο φινάλε»

https://saturn.jpl.nasa.gov/mission/grand-finale/overview/

και δείτε τις τελευταίες εικόνες στην συλλογή εικόνων.

https://saturn.jpl.nasa.gov/galleries/raw-images/

Η αποστολή Cassini-Huygens είναι ένα συνεργατικό έργο της NASA, της ESA και της ASI, της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος.

http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2017/07/Krhonos_kai_dachtylhidia_7_Ioynhioy_2017

Οι τελευταίες 5 βουτιές στην ατμόσφαιρα του Κρόνου από το διαστημικό σκάφος Cassini.

Το διαστημικό σκάφος της NASA Cassini μπαίνει στην τελευταία φάση της αποστολής του, το μεγάλο φινάλε, καθώς προετοιμάζεται να ξεκινήσει μια σειρά από πάρα πολύ κοντινά περάσματα μέσα από την ανώτερη ατμόσφαιρα του πλανήτη Κρόνου, εκτελώντας τις 5 τελευταίες κοντινές περιφορές του γύρω από τον πλανήτη.

Το πρώτο από τα πέντε περάσματα θα πραγματοποιηθεί το βράδυ της 13ης Αυγούστου. Κατά την διάρκεια αυτών των στενών προσεγγίσεων στον πλανήτη, η πλησιέστερη προσέγγιση θα είναι περίπου 1670 χιλιόμετρα πάνω από τα νέφη του Κρόνου.

Το διαστημικό σκάφος αναμένεται πως θα συναντήσει αρκετά πυκνή ατμόσφαιρα, και θα απαιτηθεί η χρήση των μικρών πυραύλων που διαθέτει για να παραμείνει σταθερό στην τροχιά του. Οι συνθήκες είναι παρόμοιες με αυτές που συνάντησε το Cassini κατά την διάρκεια των κοντινών πτήσεών του στον δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα, ο οποίος διαθέτει την δική πυκνή ατμόσφαιρα. Οι τεχνικοί της NASA ελπίζουν πως τα επιστημονικά όργανα του Cassini θα καταφέρουν να συλλέξουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ελπίζουν να καταφέρουν να κάνουν πιο ακριβή μέτρηση για τη διάρκεια της κρόνειας ημέρας, η οποία υπολογίζεται σε περίπου 10,5 γήινες ώρες

Μετά από αυτές τις 5 τελευταίες διεισδύσεις στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, θα ακολουθήσει τελική πτώση προς τον πλανήτη στις 15 Σεπτεμβρίου.

Κατά την διάρκεια της τελικής πτώσης οι ερευνητές της NASA ελπίζουν πως τα επιστημονικά όργανα του Cassini θα στέλνουν άμεσα τα δεδομένα τους, μέχρι το διαστημικό σκάφος να φτάσει σε ένα υψόμετρο, όπου η ατμοσφαιρική πυκνότητα θα είναι περίπου διπλάσια από αυτή των ανώτερων στρωμάτων. Μόλις το Cassini φτάσει στο σημείο αυτό της ατμόσφαιρας του Κρόνου, δεν θα μπορεί να διατηρηθεί σταθερό ώστε να διατηρεί την κεραία του στραμμένη προς τη Γη και η επαφή θα χαθεί. Λίγες στιγμές μετά το σκάφος θα διαλυθεί στην ατμόσφαιρα σαν ένα μετεωρίτης, ολοκληρώνοντας έτσι μια από τις πιο επικές αποστολές στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος.

http://physicsgg.me/2017/08/09/%ce%bf%ce%b9-%cf%84%ce%b5%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%84%ce%b1%ce%af%ce%b5%cf%82-5-%ce%b2%ce%bf%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%cf%84%ce%bc%cf%8c%cf%83%cf%86%ce%b1%ce%b9%cf%81/

Πολύ νεώτεροι είναι αρκετοί δακτύλιοι του Κρόνου σύμφωνα με το Cassini

Πολύ νεώτεροι από όσο αρχικά υπολογιζόταν φαίνεται πως είναι αρκετοί δακτύλιοι του Κρόνου που σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως δεν ξεπερνούν σε ηλικία ούτε τα εκατό εκατομμύρια χρόνια, καθώς περιφέρονται γύρω από τον γιγάντιο πλανήτη τους ηλικίας 4,6 δισεκατομμυρίων ετών.

Οι πρώτες αναλύσεις των δεδομένων που στέλνει το Cassini λίγες ημέρες πριν την προγραμματισμένη «κύκνεια» βουτιά του στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, εμπλουτίζουν και αλλάζουν την ισχύουσα θεωρία, που ήθελε τους δακτυλίους πολύ μεγαλύτερους.

Νέα δεδομένα λίγο πριν το τέλος

Η αποστολή βρίσκεται στον επίλογό της, πλησιάζοντας τον Κρόνο πιο κοντά από κάθε άλλη φορά, από την άφιξη του Cassini στην «γειτονιά» του Κρόνου το 2004.

Στις 22 Απριλίου, το σκάφος πραγματοποίησε το τελευταίο του πέρασμα από τον δορυφόρο Τιτάνα και, 4 ημέρες αργότερα, επιχείρησε πρώτη από μια σειρά «βουτιές» στο κενό των 2.400 χιλιομέτρων ανάμεσα στον Κρόνο και τον εσωτερικό του δακτύλιο.

Σε αυτό το στάδιο το διαστημικό σκάφος χαρτογραφεί από πολύ κοντά τον πλανήτη, αναλύοντας ταυτόχρονα την σύσταση και τις ιδιότητες των δακτυλίων του. Τα νέα στοιχεία από το Cassini καταδεικνύουν πως η μάζα αυτή είναι σε πολλές περιπτώσεις σημαντικά μικρότερη από τις έως τώρα εκτιμήσεις.

Όσο πιο βαρύ, τόσο πιο παλιό

Όσο πιο εκτεταμένος είναι ένας δακτύλιος, τόσο πιο παλιός πιθανότατα είναι καθώς η ανθεκτικότητά του απέναντι στους «βομβαρδισμούς» μετεωριτών και τις βαρυτικές παλιρροϊκές είναι ανάλογη της μάζα του.

Αν όντως επαληθευθούν οι πρώτες αναλύσεις, τότε ενδεχομένως οι δακτύλιοι του να έχουν σχηματιστεί από σπασμένα σώματα που διαλύθηκαν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, τα τελευταία εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

Οι νεώτεροι δακτύλιοι ίσως προέρχονται από κομήτες ή σμήνη παγωμένων θραυσμάτων ή ακόμα κι ενός παλιού φεγγαριού που έφτασε πολύ κοντά στον πλανήτη και διαλύθηκε.

Τα υπολείμματα αυτών των σωμάτων διαμόρφωσαν τους δακτυλίους όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, εξηγεί η Λίντα Σπίλκερ, μέλος της αποστολής του Cassini.

«Ίσως αυτό συνέβη περισσότερες από μία φορές. Πιθανόν οι διαφορές μεταξύ των δακτυλίων να οφείλονται στα διαφορετικά είδη [διαλυμένων] σωμάτων από τα οποία αποτελούνται. Κάποιοι από τους δακτυλίους δεν είναι αρκετά μαζικοί, οπότε σίγουρα δεν έχουν επιβιώσει τους βομβαρδισμούς μετεωριτών που έχουν μεσολαβήσει από τον σχηματισμό του πλανήτη έως και σήμερα, εξηγεί.

Οι κίνδυνοι των «χαμηλών πτήσεων»

Η πιθανότητα ολοσχερούς καταστροφής του σκάφους (κόστους 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων) από την πρόσκρουσή του σε κάποιο σώμα είχε υπολογιστεί σε λιγότερο από 1% και η NASA αποφάσισε να πάρει αυτό το ρίσκο.

Ούτως ή άλλως, είκοσι χρόνια μετά την εκτόξευσή του από τον πλανήτη μας, το σκάφος έχει αρχίσει να ξεμένει από καύσιμα καθώς πέφτει η απόδοση των θερμοηλεκτρικών του γεννητριών, στην «καρδιά» των οποίων πάλλονται 33 κιλά πλουτωνίου-238.

Στις 15 Σεπτεμβρίου, το Cassini θα κάνει την τελευταία του βουτιά μέσα Κρόνο με ταχύτητα 120.000 χιλιομέτρων την ώρα και μετά από τρία λεπτά πτώσης, η εικοσαετής αποστολή θα τερματίζεται στην βραχώδη επιφάνεια κάτω από τόνους ατμοσφαιρικών αερίων.

Οι σημαντικότερες ανακαλύψεις

Στο ταξίδι του γύρω από το σύστημα του Κρόνου, το Cassini ανακάλυψε την ύπαρξη ενός μεγάλου ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου Εγκέλαδου που θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, και «θάλασσες υδρογονανθράκων» στον δορυφόρο Τιτάνα.

Αν και οι επιστήμονες δεν ανίχνευσαν απευθείας κάποιον ζωντανό οργανισμό στο φεγγάρι του Εγκέλαδου, το αέριο μοριακό υδρογόνο που εξέρχεται από σιφώνια στον βραχώδη πάτο του ωκεανού του, θα μπορούσε να λειτουργεί ως η απαραίτητη πηγή ενέργειας για τυχόν μικρόβια ή μικροοργανισμούς στον βυθό.

Ένας «αποστειρωμένος θάνατος»

Ένας από τους λόγους που οι επιστήμονες θέλουν να καταστρέψουν το Cassini πάνω στον Κρόνο, είναι για να βεβαιωθούν πως δεν θα μολυνθούν οι δορυφόροι αυτοί από γήινα μικρόβια.

Πριν ξεκινήσει για τον ουρανό το 1997, το Cassini είχε αποστειρωθεί ενδελεχώς αλλά δεν αποκλείεται παρ’ όλα τα μέτρα που πήρε η NASA, να έχουν επιβιώσει πάνω στην επιφάνειά του γήινοι μικροοργανισμοί.

Τυχόν μόλυνσή των φεγγαριών, θα άλλαζε «με τον λάθος τρόπο» τα αποτελέσματα των μελλοντικών ερευνών, σημειώνει η Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος.

http://physicsgg.me/2017/08/30/%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%8d-%ce%bd%ce%b5%cf%8e%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%cf%81%ce%ba%ce%b5%cf%84%ce%bf%ce%af-%ce%b4%ce%b1%ce%ba%cf%84%cf%8d%ce%bb%ce%b9%ce%bf/

Το Cassini θα «αυτοκτονήσει» στον Κρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου.

Μετά από μια εικοσαετή αποστολή, μια πραγματική οδύσσεια του διαστήματος στον Κρόνο και στους δορυφόρους του, το διαστημικό σκάφος Cassini (Κασίνι) θα δώσει ένα τέλος με την «αυτοκτονία» του στις 15 Σεπτεμβρίου, κάνοντας μια αυτοκαταστροφική τελική βουτιά μέσα στην πυκνή και ταραχώδη ατμόσφαιρα του γιγάντιου πλανήτη.

Με τον τρόπο αυτό, θα ολοκληρωθεί η τελική φάση της αποστολής του, γνωστής και ως «μεγάλο φινάλε», που άρχισε στις 22 Απριλίου, όταν το σκάφος δέχθηκε βαρυτική ώθηση από τον δορυφόρο Τιτάνα και άρχισε μια σειρά από διαδοχικές ολοένα πιο κοντινές διελεύσεις κοντά στον αέριο γίγαντα με τους θεαματικούς δακτυλίους.

Είκοσι χρόνια μετά την εκτόξευσή του από το ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα το 1997, το σκάφος – ένας πραγματικός «βετεράνος» του διαστήματος που έχει μέγεθος λεωφορείου- ξεμένει πλέον από καύσιμα. Ο βασικός λόγος που αποφασίσθηκε να αυτοκαταστραφεί πάνω στον Κρόνο, είναι ότι οι επιστήμονες θέλουν να είναι σίγουροι πως δεν θα πέσει στον Τιτάνα ή στον Εγκέλαδο, μολύνοντάς τους ίσως με γήινα μικρόβια.

Αν και το Cassini αποστειρώθηκε προτού φύγει από τη Γη το 1997, δεν αποκλείεται να έχουν επιβιώσει πάνω του μερικοί γήινοι μικροοργανισμοί. Με δεδομένο ότι τα μεγάλα φεγγάρια του Κρόνου είναι υποψήφια για την ανακάλυψη μικροβιακών μορφών ζωής, οι επιστήμονες θέλουν να αποφύγουν το μπέρδεμα με τη ζωή που θα έχει μεταφερθεί από τη Γη.

Η αποστολή Cassini-Huygens, η πρώτη που έθεσε ένα σκάφος σε τροχιά στο σύστημα του Κρόνου, ενώ παράλληλα έστειλε μια αυτόνομη διαστημοσυσκευή (Huygens) στον Τιτάνα το 2005, υπήρξε ένα κοινό εγχείρημα της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Το Cassini φέρει το όνομα του Ιταλού μαθηματικού, αστρονόμου και μηχανικού Τζιοβάνι Ντομένικο Κασίνι (1625-1712), ο οποίος ανακάλυψε τέσσερις δορυφόρους και τους δακτυλίους του Κρόνου, του έκτου κατά σειρά από τον Ήλιο πλανήτη, με μέγεθος λίγο μικρότερο του Δία.

Η αυτοκαταστροφή βήμα-βήμα

Τα χαράματα του Σαββάτου 9 Σεπτεμβρίου το βάρους δυόμισι τόνων σκάφος πραγματοποίησε την τελευταία από τις 22 τολμηρές «βουτιές» του ανάμεσα στον Κρόνο και στους δακτυλίους του, πλησιάζοντας σε απόσταση 1.680 χιλιομέτρων από την κορυφή των νεφών του πλανήτη.

Στις 11 Σεπτεμβρίου το απόγευμα το Cassini θα κάνει ένα τελευταίο μακρινό πέρασμα από τον Τιτάνα, το μεγαλύτερο από τα 62 φεγγάρια του Κρόνου, σε απόσταση περίπου 119.000 χλμ.

Την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου οι κάμερες του σκάφους θα τραβήξουν τις τελευταίες εικόνες του Κρόνου, καθώς επίσης των δορυφόρων Τιτάνα και Εγκέλαδου. Αργότερα την ίδια μέρα, το σκάφος θα στρέψει τις αντένες του προς τη Γη, ξεκινώντας την τελική επικοινωνιακή σύνδεσή του, στέλνοντας συνεχώς δεδομένα, καθώς θα κατεβαίνει προς τον Κρόνο, τα οποία θα αφορούν το σέλας, τις δίνες και τη θερμοκρασία στους πόλους του πλανήτη.

Το πρωί της Παρασκευής 15 Σεπτεμβρίου (περίπου στις 08:40 ώρα Ελλάδας) θα αρχίσει η «βουτιά θανάτου», με το σκάφος να συνεχίσει να μεταδίδει σχεδόν σε πραγματικό χρόνο ό,τι συμβαίνει. Το σήματά του θα πιάνει και θα αναμεταδίδει ο σταθμός του Δικτύου Βαθέος Διαστήματος στην Αυστραλία.

Λίγες ώρες μετά (περίπου στις 11:00 το πρωί ώρα Ελλάδας), το Cassini θα εισέλθει στην κρόνεια ατμόσφαιρα με τις πυραυλικές μηχανές προώθησής του στο 10% της δυναμικότητάς τους. Οκτώ από τα 12 επιστημονικά όργανά του -αλλά όχι πλέον η κάμερά του- θα συνεχίσουν να λειτουργούν, συλλέγοντας και μεταδίδοντας στοιχεία, ιδίως το φασματόμετρο μάζας, που θα αναλύει τη σύνθεση της ατμόσφαιρας.

Περίπου στις 12 το μεσημέρι (11:54 π.μ. ώρα Ελλάδας), οι μηχανές του σκάφους θα δουλεύουν πλέον στο 100% και οι τεράστιες ατμοσφαιρικές δυνάμεις του Κρόνου θα θέσουν εκτός ελέγχου την κίνηση του Cassini, ενώ ένα λεπτό μετά (11:55 π.μ.) η αντένα του θα χάσει την επαφή με τη Γη. Εκείνη τη στιγμή, που αναμένεται να συμβεί σε ύψος περίπου 1.500 χλμ. πάνω από τα νέφη του Κρόνου, σύμφωνα με τη NASA, θα πάψει κάθε επικοινωνία με το σκάφος και αυτό θα διαλυθεί, όπως ένας μετεωρίτης που διαπερνά τη γήινη ατμόσφαιρα.

Τι καινούργιο μάς έμαθε

Η αποστολή του Cassini ήταν μια αλληλοδιαδοχή από επιστημονικές «πρωτιές», που εμπλούτισαν τις γνώσεις των επιστημόνων και όλων μας για τον Κρόνο και τη «γειτονιά» του. Ήδη ο όγκος των δεδομένων του έχει επιτρέψει τη δημοσίευση σχεδόν 4.000 επιστημονικών εργασιών, ενώ πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.

Τα σκάφη Voyager 1 και 2, που πέρασαν απλώς κοντά από τον Κρόνο το 1980 και 1981 αντίστοιχα, μέχρι σήμερα ταξιδεύουν έχοντας πια φθάσει πιο μακρυά από κάθε άλλο γήινο αντικείμενο. Όμως το Cassini είναι το πιο μακρινό σκάφος που τέθηκε ποτέ σε τροχιά γύρω από ένα πλανήτη και τους δορυφόρους – και μάλιστα επί 13 χρόνια.

Μεταξύ άλλων, ανακάλυψε τους θεαματικούς πίδακες που ξεπηδούν από τον δορυφόρο Εγκέλαδο και παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός υπόγειου τεράστιου ωκεανού, με ενδείξεις ακόμη και μικροβιακής ζωής. Αποκάλυψε ότι στον παγωμένο δορυφόρο Τιτάνα βρέχει υγρογονάνθρακες, σχηματίζοντας εντυπωσιακά ποτάμια, λίμνες και θάλασσες υδρογονανθράκων, που πιθανώς μοιάζουν με τις αρχέγονες θάλασσες της Γης και τις οποίες κάποτε μπορεί να εξερευνήσει ένα υποβρύχιο σκάφος.

Μελέτησε από κοντά τους γοητευτικούς δακτυλίους του Κρόνου, που περιέχουν δισεκατομμύρια σωματίδια πάγου, δείχνοντας ότι έχουν μικρότερη μάζα και πάχος (μόλις 100 μέτρων) από ό,τι προβλεπόταν, ενώ είναι δυναμικά μεταβαλλόμενοι, αλλάζοντας συνεχώς σχήματα.

Επίσης, το Cassini διαπίστωσε γιγάντιες καταιγίδες διαμέτρου άνω των 10.000 χιλιομέτρων, με ανέμους ταχύτητας 1.700 χλμ. την ώρα, που κυκλώνουν όλο τον πλανήτη σχεδόν καθ’ όλο το έτος. Το σκάφος μελέτησε για πρώτη φορά και το μυστηριώδες «εξάγωνο» διαμέτρου 30.000 χιλιομέτρων, που σχηματίζεται στην ατμόσφαιρα στο βόρειο (αλλά όχι στο νότιο) πόλο, καθώς επίσης το φωτεινό σέλας στους πόλους και το ισχυρό μαγνητικό πεδίο του Κρόνου.

Ακόμη, μάθαμε ότι ο δορυφόρος Υπερίων μοιάζει με σπόγγο και ο Παν με διαστημικό «ραβιόλι», ενώ η Πανδώρα διαθέτει έναν τεράστιο κρατήρα και ο Μιμάς έναν πιθανό υπόγειο ωκεανό.

Αλλά τα μυστήρια του Κρόνου δεν έχουν όλα λυθεί. Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες πασχίζουν ακόμη να υπολογίσουν πόσο ακριβώς διαρκεί μια μέρα στον Κρόνο, επειδή ο αέριος πλανήτης δεν διαθέτει καθόλου στερεές επιφάνειες, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως σημεία αναφοράς για τον υπολογισμό.

Καθώς όμως καμία διαστημική υπηρεσία δεν σχεδιάζει να επισκεφθεί ξανά τον Κρόνο τα επόμενα χρόνια, η αυτοκαταστροφή του Cassini στις 15 Σεπτεμβρίου θα σηματοδοτήσει όντως το τέλος μιας εποχής.

http://physicsgg.me/2017/09/09/%cf%84%ce%bf-cassini-%ce%b8%ce%b1-%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf%ce%ba%cf%84%ce%bf%ce%bd%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%b9%cf%82/

Η Αυτοκτονία του Κασίνι.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 2017 η διαστημοσυσκευή «Κασίνι-Χόιχενς», ένα από τα πιο προηγμένα διαστημικά εργαστήρια του ανθρώπου, θα οδηγηθεί σε αυτοκτονία στην πυκνή ατμόσφαιρα του Κρόνου, του αέριου γίγαντα τον οποίο μελετούσε τα τελευταία 13 χρόνια. To «Κασίνι-Χόιχενς» εκτοξεύτηκε από τη Γη πριν από 20 χρόνια και του έχει δοθεί το όνομα των δύο αστρονόμων Giovanni Cassini και Christiaan Huygens, που πρώτοι μελέτησαν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών τον 17ο αιώνα.

Η διαστημοσυσκευή αυτή, που ήταν εξοπλισμένη με την καλύτερη τεχνολογία της εποχής της, έχει μέγεθος και βάρος όσο ένα λεωφορείο, μετέφερε τρεις τόνους καυσίμων, όργανα για 27 διαφορετικά πειράματα, και ήταν το πιο πολύπλοκο και πετυχημένο διαστημόπλοιο που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε.

Οι καλωδιώσεις των διαφόρων συστημάτων και οργάνων της έχουν συνολικό μήκος 12 km, ενώ ολόκληρη η συσκευή καλύπτεται από ένα ειδικό «χρυσαφί» περίβλημα, σαν ένα είδος δέρματος που την προστατεύει από τις ακραίες θερμοκρασίες που επικρατούν στο Διάστημα, καθώς και από την σύγκρουση μικρομετεωριτών.

Η διαστημοσυσκευή αυτή περιλαμβάνει 12 συνολικά όργανα παρατήρησης και φωτογράφησης, ηλεκτρονικούς υπολογιστές ελέγχου, τρεις γεννήτριες ραδιοϊσοτόπων για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται, ειδικές κεραίες ραδιοεπικοινωνίας με τη Γη, πυραυλικές μηχανές προώθησης και διόρθωσης τροχιάς και φυσικά την αυτόνομη διαστημοσυσκευή «Χόιχενς», η οποία αποσπάστηκε από την κύρια διαστημοσυσκευή και προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου, τον Τιτάνα φωτογραφίζοντας την επιφάνειά του και μελετώντας την ατμόσφαιρα που τον περιβάλει.

Κι όμως παρά την πετυχημένη του πορεία η NASA καταδίκασε το «Κασίνι» να αυτοκαταστραφεί γιατί καθώς τα καύσιμα του Κασίνι τελείωναν υπήρχε μία μικρή πιθανότητα η διαστημοσυσκευή να συγκρουστεί ανεξέλεγκτα με τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο. Μία τέτοια σύγκρουση ίσως να επηρέαζε αρνητικά την εξέλιξη της οποιασδήποτε πιθανής μορφής εξωγήινης ζωής που ίσως να έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό του δορυφόρου.

Η εκτίμηση αυτή δημιουργήθηκε ένα χρόνο μετά την άφιξή του «Κασίνι» στον Κρόνο όταν το 2005 εντόπισε στον νότιο πόλο του Εγκέλαδου (που έχει διάμετρο 505 km), διάφορα «ηφαιστειακά» χαρακτηριστικά που εκτοξεύουν παγωμένα υλικά. Το «Κασίνι» από απόσταση 175 km εντόπισε διάφορες χαράδρες που δημιουργήθηκαν τις τελευταίες μερικές εκατοντάδες χρόνια, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο δορυφόρος αυτός είναι ακόμη γεωλογικά ενεργός. Από τις χαράδρες αυτές το «Κασίνι» παρατήρησε πάνω από 100 πίδακες υδρατμών από το εσωτερικό του που περιλαμβάνουν υλικά τα οποία προϊδεάζουν τους επιστήμονες ότι ίσως να υπάρχει κάποιο είδος μικροβιακής μορφής ζωή στο εσωτερικό του Εγκέλαδου.

Παρατηρήσεις που διεξήχθησαν αργότερα αποκάλυψαν ότι η επιφάνεια του Εγκέλαδου καλύπτεται από ένα παγωμένο στρώμα νερού με πάχος 5 km, ενώ κάτω απ’ αυτό το στρώμα υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός νερού σε υγρή μορφή με βάθος 65 km όπου ίσως να έχει δημιουργηθεί κάποιο είδος ζωής. Για να μην μολυνθεί, λοιπόν, ο πιθανός αυτός φορέας εξωγήινης ζωής, από μία απρόσμενη σύγκρουση του «Κασίνι» με την επιφάνεια του Εγκέλαδου αποφασίστηκε η αυτοκτονία του που πρόκειται να γίνει την Παρασκευή, 15 Σεπτεμβρίου, 2017.

Πριν από το «Κασίνι» η πρώτη ανθρώπινη διαστημοσυσκευή που προσπέρασε από κοντά το δορυφορικό σύστημα του Κρόνου ήταν ο αμερικανικός «Πρωτοπόρος 11» τον Σεπτέμβριο του 1979 σε απόσταση 21.000 km από την επιφάνεια των νεφών του. Οι φωτογραφίες που μας έστειλε είχαν 50.000 φορές μεγαλύτερη ευκρίνεια από τα καλύτερα τηλεσκόπια της εποχής εκείνης.

Το Νοέμβριο του 1980 ο «Βόγιατζερ 1» και τον Αύγουστο του 1981 ο «Βόγιατζερ 2» συνάντησαν τον πλανήτη Κρόνο και μετέδωσαν στη Γη μερικές από τις πιο εκπληκτικές πληροφορίες γι’ αυτόν, τους δορυφόρους και τους δακτυλίους του.

Οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες αυτές επιβεβαίωσαν πολλές θεωρίες και υποθέσεις που είχαμε μέχρι τότε για το τι υπήρχε στον έκτο πλανήτη από τον Ήλιο, ενώ σε μερικές άλλες περιπτώσεις οι επιστήμονες έμειναν άναυδοι από τις καταπληκτικές νέες ανακαλύψεις.

Ο Κρόνος είναι μια γιγάντια περιστρεφόμενη μπάλα αερίων, ένα παχύ στρώμα συμπιεσμένου υδρογόνου που περιβάλλει έναν μικρότερο πέτρινο πυρήνα στο μέγεθος της Πλανήτη μας, ενώ στην κορυφή του υπάρχει μια νεφοσκεπής ατμόσφαιρα. Με μέγεθος λίγο μικρότερο από του Δία, ο τεράστιος αυτός κόσμος κάνει τη Γη μας να φαίνεται δίπλα του σαν ένα κοσμικό πετραδάκι.

Η ατμόσφαιρά του αποτελείται από μια σούπα αερίων (κυρίως υδρογόνου και ηλίου) με πολύχρωμες ζώνες νεφών, τυφώνες στο μέγεθος της Γης και ρεύματα ανέμων που ξεπερνούν σε ταχύτητα τα 1.700 km την ώρα.

Τα χρώματα που βλέπουμε είναι αποτέλεσμα των ιχνοστοιχείων αμμωνίας, μεθανίου, ασετιλίνης, προπανίου και άλλων αερίων. Η πυκνότητα του είναι η μικρότερη από όλους τους πλανήτες, και λόγω του όγκου του είναι τόσο ελαφρύς, ώστε αν τον ρίχναμε σ’ έναν τεράστιο ωκεανό θα μπορούσε να επιπλεύσει.

Αν και ο Κρόνος δεν είναι τόσο όμορφα χρωματισμένος όσο ο Δίας, συναντήσαμε και εδώ καταιγίδες και ατμοσφαιρικές αναταραχές που κινούνται στα ψηλότερα στρώματα των νεφών του. Οι άνεμοι κινούνται γύρω από τον πλανήτη με μεγαλύτερη ταχύτητα από τους ανέμους του Δία δημιουργώντας στο διάβα τους ρεύματα και κύματα συμπίεσης που σχηματίζουν αιθέριους κύκλους και όμορφες συστροφές.

Ο μεγαλύτερος από τους 62 μέχρι τώρα δορυφόρους του Κρόνου (που έχει διάμετρο 5.150 km) ονομάζεται Τιτάνας, και είναι ο δεύτερος σε μέγεθος δορυφόρος του Ηλιακού μας Συστήματος, μεγαλύτερος ακόμη και από τους Ερμή και Πλούτωνα. Είναι το μοναδικό φεγγάρι στο Ηλιακό μας Σύστημα που διαθέτει αξιόλογη ατμόσφαιρα και το μόνο αντικείμενο, εκτός από τη Γη μας, του οποίου ο αέρας αποτελείται κυρίως από άζωτο.

Καλύπτεται όμως από μία πυκνή πορτοκαλόχρωμη ομίχλη που έκρυψε την κρύα και μυστηριώδη επιφάνεια του Τιτάνα από τα αδιάκριτα μάτια των διαστημοσυσκευών μας μέχρι τις αρχές του 2005. Καθώς το Κασίνι προσπερνούσε για τρίτη φορά τον Τιτάνα, απελευθέρωσε την ειδική διαστημοσυσκευή «Χόιχενς» της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος που μετέφερε. Στα μέσα Ιανουαρίου του 2005 το «Χόιχενς» βούτηξε στη συννεφιασμένη, θολή ατμόσφαιρα αζώτου, που καλύπτει συνεχώς τον Τιτάνα για να μας αποκαλύψει τα μυστικά που κρύβονται στην επιφάνειά του.

Μεταξύ των άλλων που θέλαμε να μάθουμε για τον μεγαλύτερο αυτό δορυφόρο του Κρόνου περιλαμβάνονται: η ακριβής φύση της επιφανείας του, η ιστορία της εξέλιξης που κρύβεται πάνω της, η ύπαρξη ή όχι λιμνών ή και ωκεανών ακόμη υγρού εθανίου, η ύπαρξη βροχών ή όχι υγρού μεθανίου, η ύπαρξη ή όχι διαβρωτικών στοιχείων στην επιφάνεια, η ύπαρξη ή όχι βουνών ή λόφων, η ταχύτητα και η διεύθυνση των ανέμων στην ατμόσφαιρα, η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια, η περιεκτικότητα των διαφόρων αερίων που περιλαμβάνει η ατμόσφαιρά του, η ομοιότητα ή όχι της επιφάνειας και της ατμόσφαιρας του Τιτάνα με τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Γη πριν από την εμφάνιση της ζωής, και τέλος η δυνατότητα ή όχι δημιουργίας ζωής στον δορυφόρο αυτόν του Κρόνου.

Σ’ όλη τη διάρκεια της αποστολής αυτής το «Χόιχενς» μας έστειλε αμέτρητες πληροφορίες και θεαματικές φωτογραφίες της ατμόσφαιρας και της επιφάνειας του μυστηριώδους αυτού δορυφόρου αποκαλύπτοντάς μας πολλές νέες πληροφορίες.

Η ατμόσφαιρα του Τιτάνα αποτελείται από ένα χημικό μείγμα παρόμοιο με την ατμόσφαιρα που είχε η πρωτογενής Γη και η οποία έχει διατηρηθεί σε θερμοκρασία που φτάνει τους -180° C. Στον Τιτάνα δηλαδή και στις βροχές μεθανίου, τις λίμνες εθανίου και στην οργανική λάσπη που φαίνεται να διαθέτει, μπορεί να βρούμε μια μικρογραφία της μορφής που είχε η Γη πριν από την εμφάνιση της ζωής και ίσως μπορέσουμε να ανακαλύψουμε επίσης και κάποιες ενδείξεις για τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε η ζωή στη Γη.

Ο Τιτάνας όμως δεν είναι ο μόνος από τους καταπληκτικούς δορυφόρους του Κρόνου που κρύβει θαυμαστά μυστήρια. Γιατί παρόλο που πολλοί από τους δορυφόρους αυτούς αποτελούνται κυρίως από πάγους αντί για πετρώματα, διαθέτουν εν τούτοις μεγάλο αριθμό παράξενων και ανεξήγητων χαρακτηριστικών, μεταξύ των οποίων γιγάντιες χαράδρες, τεράστιους γκρεμούς, καθώς και διάφορες αινιγματικές λευκόχρωμες και σκοτεινές περιοχές.

Οι περισσότεροι πάντως δορυφόροι του δεν φαίνεται να είναι δημιουργήματα του Κρόνου αλλά αντίθετα πρόκειται μάλλον για συλληφθέντες αστεροειδείς, σαν τους δορυφόρους του Άρη, αφού το μέγεθός τους δεν υπερβαίνει τα μερικές δεκάδες χιλιόμετρα, ενώ η τροχιά τους είναι ακανόνιστη.

Δισεκατομμύρια είναι επίσης και οι δορυφορίσκοι που σχηματίζουν τους χιλιάδες δακτυλίους που περιβάλλουν τον Κρόνο αν και ακόμη και σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς ο τρόπος, με τον οποίο δημιουργήθηκαν.

Όταν σχηματίστηκε ο Κρόνος ίσως, να άφησε κοντά του αχρησιμοποίητα υλικά που δεν κατόρθωσαν να συμπτυχθούν σχηματίζοντας έναν ακόμη δορυφόρο. Ίσως πάλι, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ένας από τους δορυφόρους του Κρόνου να πλησίασε πάρα πολύ κοντά στον πλανήτη, οπότε η βαρυτική δύναμή του Κρόνου να τον διέσπασε σχηματίζοντας με αυτόν τον τρόπο το σύστημα των δακτυλίων του.

http://physicsgg.me/2017/09/09/%cf%84%ce%bf-cassini-%ce%b8%ce%b1-%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf%ce%ba%cf%84%ce%bf%ce%bd%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%b9%cf%82/

Οι Έλληνες του Cassini: Σταμάτης Κριμιζής, Αθηνά Κουστένη και Νίκος Σέργης.

Η διεθνής αστρονομική και γενικότερα επιστημονική κοινότητα ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει το διαστημικό σκάφος Cassini (Κασίνι), το οποίο, την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου, θα ολοκληρώσει την 20ετή οδύσσεια της αποστολής του με μια αυτοκαταστροφική «βουτιά» στον Κρόνο.

Ανάμεσα στους ερευνητές που όλα αυτά τα χρόνια συμμετείχαν στην ανάλυση των πολύτιμων στοιχείων του Cassini, τα οποία άνοιξαν νέους ορίζοντες στην επιστήμη, βρίσκονται αρκετοί Έλληνες επιστήμονες.

Στη διεθνή «οικογένεια» του Cassini είχαν συμμετοχή, σε διάφορα στάδια της αποστολής στα τελευταία 20 και πλέον χρόνια, οι: Σταμάτης Κριμιζής, Νίκος Πασχαλίδης, Αθηνά Κουστένη, Γιάννης Δάνδουρας, Ηλίας Ρούσσος, Κατερίνα Ραδιότη, Νίκος Σέργης, Κώστας Διαλυνάς, Γιώργος Μπαμπασίδης, Ανεζίνα Σολομωνίδου, Μαρία Ανδριοπούλου, Δημήτρης Τσιμπίδας και Γιώργος Ξυστούρης.

Μερικοί, όπως ο Σ. Κριμιζής και η Α. Κουστένη, βρίσκονται ήδη στις ΗΠΑ, όπου έχουν προσκληθεί να παρακολουθήσουν από κοντά, στο Εργαστήριο Αεριοώθησης (JPL) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια, το δραματικό τέλος του Cassini.

Ο διαστημικός επιστήμονας και ακαδημαϊκός, Σταμάτης Κριμιζής, η αστροφυσικός και πλανητική επιστήμων του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, Αθηνά Κουστένη (διευθύντρια ερευνών του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών-CNRS της Γαλλίας), και ο ερευνητικός συνεργάτης του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, Νίκος Σέργης (συνεργάτης του Σ.Κριμιζή), μίλησαν στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για την προσωπική εμπειρία τους από το Cassini, τα ερωτήματα που η εμβληματική αποστολή έχει αφήσει αναπάντητα, καθώς και για τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές.

Τα συναισθήματα των Ελλήνων επιστημόνων συνοψίζονται σε μια φράση του Σ.Κριμιζή: «Αισθάνομαι σαν να χάνω ένα κομμάτι της καθημερινότητας που έζησα τα τελευταία 30 χρόνια. Ήταν οικογένεια, πώς θα ζήσω δίχως το Cassini;»

Ακολουθεί η συνέντευξη:

ΕΡ: Ποια ήταν η προσωπική εμπλοκή και συνεισφορά σας στην έρευνα των στοιχείων του Cassini;

Σταμάτης Κριμιζής: Είμαι επικεφαλής επιστήμονας (Principal Investigator) σε ένα από τα 12 όργανα του Cassini, το ΜΙΜΙ, όργανο απεικόνισης της μαγνητόσφαιρας. Στην αρχική ομάδα μας συμμετείχαν συνάδελφοι από ΗΠΑ, Γερμανία και Γαλλία, αλλά με κάποια ελληνική «γεύση». Ο εκπρόσωπος της Γαλλίας π.χ. είναι ο Δρ. Γ. Δάνδουρας από το Πανεπιστήμιο Πολ Σαμπατιέ της Τουλούζης.

Το όργανο κατασκευάστηκε στο εργαστήριό μου, στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, στο οποίο υπηρετώ τα τελευταία 49 χρόνια και όπου χρημάτισα για 13 χρόνια, μεταξύ 1991-2004, ως διευθυντής της Διοίκησης Διαστημικών προγραμμάτων. Το Cassini ήταν ένα από τα μικρά, αλλά επιστημονικά πολύ σημαντικά προγράμματα της Διοίκησης.

Όταν εκλέχθηκα τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 2004, επέστρεψα στην Ελλάδα το 2005 και προσέλαβα Έλληνες επιστημονικούς συνεργάτες, οι οποίοι ανέλαβαν την ανάλυση των δεδομένων από το ΜΙΜΙ, με υποστήριξη από τη NASA. Η ομάδα ΜΙΜΙ έχει ήδη δημοσιεύσει περισσότερες από 200 εργασίες, 62 εκ των οποίων προέρχονται από το Γραφείο Διαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Αθηνά Κουστένη: Έχω συμμετάσχει στην αποστολή Cassini-Huygens από τη σύλληψη της δημιουργίας της και την ανάπτυξή της στη δεκαετία του 1990. Τα τελευταία χρόνια, από το 2004 έως σήμερα, ασχολήθηκα με τη ανάλυση των δεδομένων που λαμβάνονται από την αποστολή και αφορούν το σύστημα του Κρόνου και ιδιαίτερα του μεγαλύτερου δορυφόρου του, του Τιτάνα.

Ως συνερευνήτρια τεσσάρων οργάνων της αποστολής αυτής, δύο του διαστημοπλοίου σε τροχιά Cassini (VIMS και CIRS) και δύο του ανιχνευτή Huygens (HASI και DISR), έχω πρόσβαση σε μια μεγάλη ανάκτηση δεδομένων και περνάω πολύ χρόνο αναλύοντας τις μετρήσεις κυρίως που αφορούν στον Τιτάνα, αλλά και κάποιων άλλων παγωμένων δορυφόρων του Κρόνου, συμπεριλαμβανομένου του Εγκέλαδου, ενός φεγγαριού του Κρόνου, από το νότιο πόλο του οποίου εκρήγνυνται θερμοπίδακες.

Αφού ορίσαμε κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού της αποστολής τις προδιαγραφές και την ακρίβεια με την οποία θα πρέπει να λαμβάνονται αυτά τα δεδομένα, είμαι υπεύθυνη, ειδικότερα, σε κάθε ομάδα για τα εξής:

-τον προσδιορισμό του θερμικού προφίλ του Τιτάνα με τα δεδομένα του HASI, το βαρόμετρου-θερμόμετρου του Huygens, όπως και την ανάλυση των δεδομένων που λαμβάνονται από το φασματόμετρο του Cassini, του CIRS, που μας δείχνουν πώς αλλάζει η ατμόσφαιρα με τις εποχές, που διαρκούν 7,5 χρόνια κάθε μία.

-την ανάλυση των φασμάτων του DISR (του φασματόμετρο και της κάμερας του Huygens) με στόχο την εύρεση της διανομή των αεροζόλ, την ανάλυση της χημικής σύστασης της επιφάνειας και της περιεκτικότητας του μεθανίου.

-τη χημεία και τη σύσταση της στρατόσφαιρας του Τιτάνα και την ανακάλυψη νέων μορίων στα φάσματα CIRS, φτιάχνοντας ένα πλήρες μοντέλο της ατμόσφαιρας συμπεριλαμβανομένων των εποχιακών επιδράσεων και άλλων πτυχών της μετεωρολογίας του δορυφόρου.

-τη μελέτη της επιφάνειας και του εσωτερικού του Τιτάνα και του Εγκέλαδου, με έμφαση στην τεκτονική ανάλυση των δεδομένων VIMS και RADAR του Cassini, που δείχνουν μάλλον μια πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα και την ύπαρξη ενός εσωτερικού ωκεανού υγρού νερού στους δύο δορυφόρους.

Για την ερμηνεία όλων αυτών των δεδομένων, όσον αφορά στη φύση της ατμόσφαιρας και της επιφάνειας του Τιτάνα και του Εγκέλαδου, δουλεύω σε συνεργασία με πολλούς ευρωπαίους και αμερικανούς συναδέλφους, και κυρίως με τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο κέντρο της NASA/JPL δρα Ανεζίνα Σολωμονίδου. Επιπλέον, κάνω μια διεπιστημονική έρευνα, συνδυάζοντας τα φάσματα και τις εικόνες από το Cassini (CIRS, VIMS, RADAR) με τα δεδομένα του εδάφους και εκείνα του ανιχνευτή Huygens (DISR, HASI, GCMS) για την ευρύτερη κατανόηση των αστροβιολογικών δυνατοτήτων των δορυφόρων του Κρόνου.

Νίκος Σέργης: Εντάχθηκα στην ομάδα του Cassini μέσα από την επιστημονική ομάδα του Οργάνου Μαγνητοσφαιρικής Απεικόνισης (ΜΙΜΙ) του Σταμάτη Κριμιζή στις αρχές του 2006, δηλαδή σχετικά κοντά στην άφιξη του διαστημοπλοίου στον Κρόνο. Έκτοτε και για τα τελευταία 12 χρόνια συμμετέχω στην ανάλυση μετρήσεων από την αποστολή.

Η ομάδα μας συνεργάζεται με επιστήμονες από ινστιτούτα στις ΗΠΑ και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης όπως Γερμανία, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Σουηδία και φυσικά στην Ελλάδα, στην Ακαδημία Αθηνών. Η έρευνά μας εστιάζει στην ανάλυση των μετρήσεων φορτισμένων και ουδέτερων σωματιδίων υψηλής ενέργειας, καθώς και του μαγνητικού πεδίου.

Η εξαιρετική λειτουργία του διαστημοπλοίου και η καταπληκτική ποιότητα των επιστημόνων που πλαισιώνουν την αποστολή, μάς έδωσε την ευκαιρία να παράξουμε σημαντικότατα επιστημονικά αποτελέσματα, τα οποία κοινοποιήθηκαν όχι μόνο στην επιστημονική κοινότητα, αλλά και στο ευρύ κοινό, προβάλλοντας συχνά τη χώρα μας διεθνώς. Ενδεικτικά, οι τρεις συνεργάτες που αποτελούμε το επιστημονικό δυναμικό του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (Σ. Κριμιζής, Ν. Σέργης, Κ. Διαλυνάς), δημοσιεύσαμε περισσότερες από 70 επιστημονικές εργασίες στη διεθνή βιβλιογραφία κατά τα τελευταία δέκα χρόνια.

Παράλληλα, είχαμε την τιμή να οργανώσουμε τρία μεγάλα συνέδρια του Cassini σε Αθήνα και Χίο, να δώσουμε πλήθος ανοικτών ομιλιών σε μαθητές-φοιτητές και, το πιο σημαντικό ίσως, να εκπαιδεύσουμε νέους έλληνες επιστήμονες στο χώρο της Διαστημικής, Πλανητικής και Ηλιοσφαιρικής Φυσικής, με πρόσβαση σε πρωτογενή δεδομένα από την πληρέστερη διαστημική αποστολή. Η ευκαιρία αυτή που δόθηκε, και εξακολουθεί να δίνεται στους φοιτητές μας, είναι το μεγαλύτερο δώρο του Cassini προς την Ελλάδα.

ΕΡ: Ποια βασικά ερωτήματα μένουν ακόμη αναπάντητα για τον Κρόνο και τους βασικούς δορυφόρους του Τιτάνα, Εγκέλαδο κ.α.;

Σταμάτης Κριμιζής: Η γοητεία της έρευνας στην αιχμή του δόρατος είναι ότι παράγει περισσότερα ερωτήματα από ό,τι απαντάει. Ο Τιτάνας και ο Εγκέλαδος είναι λαμπρά παραδείγματα. Ποιός θα είχε προβλέψει τους πίδακες νερού στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου, οι οποίοι περιέχουν οργανικά στοιχεία, μεταξύ άλλων ουσιών, που πιθανόν να συνδέονται με βιολογική δραστηριότητα στον υπόγειο ωκεανό; Και, ακόμη, ότι βρέχει οργανικά στοιχεία στον Τιτάνα;

Νίκος Σέργης: Αρχικά οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ο Εγκέλαδος δεν ήταν εξ αρχής ανάμεσα στους βασικούς ή έστω τους ενδιαφέροντες δορυφόρους του Κρόνου. Κατέστη όμως ο σημαντικότερος, όταν ανακαλύφθηκαν οι πίδακες υδρατμών κοντά στο νότιο πόλο του.

Για τον Εγκέλαδο, λοιπόν, το μεγάλο ερώτημα είναι η εσωτερική του δομή. Γνωρίζουμε ότι το παχύ επιφανειακό στρώμα πάγου καλύπτει μια υπεδάφεια δεξαμενή ή «ωκεανό» νερού. Ποιά είναι όμως η ακριβής χημική σύνθεση αυτού του υδάτινου περιβάλλοντος; Και, κυρίως, φιλοξενεί ή έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει μικροβιακή ζωή; Ποιές ομοιότητες έχει με την Ευρώπη, το δορυφόρο του Δία, που είναι η συνυποψήφιά του για την πιθανή ύπαρξη συνθηκών ανάπτυξης ζωής;

Ο Τιτάνας εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακός και μυστηριώδης. Οι εδαφικές του δομές και οι ατμοσφαιρικές του συνθήκες θυμίζουν μια πρωτόγονη Γη, με το μεθάνιο να παίζει το ρόλο του νερού και να καθορίζει τις καιρικές συνθήκες. Το έδαφος και η ατμόσφαιρά του αποτελούν ένα μικρό παράδεισο για επιστήμονες που ασχολούνται με την πλανητική εδαφολογία και την ατμοσφαιρική φυσικοχημεία. Ο Τιτάνας είναι ένα εξαιρετικό εργαστήριο, από το οποίο διδασκόμαστε τη λειτουργία χημικών μηχανισμών, που στη Γη δεν έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε.

Τα περισσότερα ανοικτά ερωτήματα σε σχέση με τον Τιτάνα εντοπίζονται σήμερα στις χημικές διεργασίες που συμβαίνουν στην ανώτερη ατμόσφαιρά του. Αλλά και από τη σκοπιά της μαγνητοσφαιρικής φυσικής, που αποτελεί τη δική μου ειδίκευση, ο Τιτάνας μάς εξέπληξε, όταν το Cassini τον «συνέλαβε» εκτεθειμένο στον ηλιακό άνεμο, κάτι που δεν συμβαίνει καθόλου συχνά. Ωστόσο η μακροχρόνια παραμονή του Cassini σε τροχιά -ένα ακόμη ανεκτίμητο πλεονέκτημα της αποστολής αυτής- μάς επέτρεψε να ανακαλύψουμε ότι ο Τιτάνας σχηματίζει, έστω και προσωρινά, μια μικρή δική του μαγνητόσφαιρα, όταν βρεθεί έξω από το περιβάλλον του Κρόνου, θυμίζοντας πολύ την Αφροδίτη, τον ‘Αρη και τους κομήτες.

Σε ό,τι αφορά στον ίδιο τον Κρόνο, στο επίκεντρο εξακολουθούν να βρίσκονται ερωτήματα σχετικά με την προέλευση των δακτυλίων του, την ατμόσφαιρα και τις μεταβολές της, το σέλας και την κατανομή των φορτισμένων και ουδέτερων σωματιδίων. Το μεγαλύτερο, ωστόσο, αναπάντητο ερώτημα σε σχέση με τη μαγνητόσφαιρα του πλανήτη είναι η ανεξήγητη περιοδική μεταβολή των χαρακτηριστικών της με την περιστροφή του πλανήτη.

ΕΡ: Τώρα που δεν θα υπάρχει το Cassini, θα υπάρξει άλλη αποστολή και συνέχιση των ερευνών στη «γειτονιά» του Κρόνου. Τι θα πρέπει να περιμένουμε για το μέλλον;

Σταμάτης Κριμιζής: Είναι ήδη γεγονός ότι η NASA έχει επεκτείνει το πρόγραμμα New Frontiers στον Τιτάνα και στον Εγκέλαδο, ένεκα των ανακαλύψεων του Cassini. Εμείς στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins έχουμε ήδη σχεδιάσει μια αποστολή για τον Κρόνο, που ελπίζουμε να επιλεγεί στον επόμενο γύρο. Είναι σε συναγωνισμό και δεν μπορώ να πω λεπτομέρειες. Είμαι βέβαιος πάντως ότι σίγουρα θα υπάρξουν αποστολές την επόμενη δεκαετία στους δορυφόρους του Κρόνου!

Αθηνά Κουστένη: Στο μέλλον ελπίζω να επιστρέψουμε στο σύστημα του Κρόνου, γιατί το Κασσίνι μάς έφερε πολλές ανακαλύψεις αλλά και νέα ερωτήματα. Πρέπει να εξερευνήσουμε τους δορυφόρους Τιτάνα και Εγκέλαδο από κοντά με οχήματα στο έδαφος, γιατί η σύσταση της επιφάνειας και οι εσωτερικοί ωκεανοί νερού θέλουν επιβεβαίωση και χαρακτηρισμό.

Πρέπει να γυρίσουμε σε μια νέα εποχή για να δούμε τι αλλάζει στην επιφάνεια και στην ατμόσφαιρα του Κρόνου και του Τιτάνα. Να δούμε αν οι πίδακες του Εγκέλαδου αλλάζουν περιοχή και αν είναι ακόμα ορατοί ή αν είναι εποχιακά φαινόμενα. Να μάθουμε ποιά είναι η ηλικία και η σύσταση των δακτυλίων. Πολλά πράγματα, λοιπόν, απομένουν να εξερευνήσουμε ακόμα για να ικανοποιηθεί η περιέργεια του κοινού και των επιστημόνων.

Νίκος Σέργης: Οι εξωτερικοί πλανήτες και ειδικά ο Δίας και ο Κρόνος βρίσκονται πάντοτε ανάμεσα στους υποψήφιους στόχους του σχεδιασμού διαστημικών αποστολών. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου εύκολη η αποστολή διαστημοπλοίων όπως το Cassini. Ήδη βρίσκεται στο Δία το διαστημόπλοιο JUNO, ενώ στις αρχές της επόμενης δεκαετίας θα ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς το Δία και τους δορυφόρους του τα JUICE και Europa Clipper.

Παράλληλα, έχουν προταθεί και αποστολές προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Και αν αναρωτιέστε τι θα μας κρατά απασχολημένους στο μεσοδιάστημα, πρέπει να γνωρίζετε ότι έχουμε ακόμη να εκμεταλλευτούμε μεγάλο μέρος της πληροφορίας που μας έχει προσφέρει το Cassini. Ο Κρόνος, ο Εγκέλαδος, ο Τιτάνας και φυσικά το Cassini θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της πλανητικής εξερεύνησης για αρκετά χρόνια ακόμη.

ΕΡ: Πώς νιώθετε ως επιστήμονας που το Cassini θα «αυτοκτονήσει»;

Σταμάτης Κριμιζής: Τις τελευταίες μέρες βρίσκομαι στην Πασαντίνα, στο CalTech-JPL, για συζήτηση των τελευταίων πληροφοριών από το Cassini και τον εορτασμό της «βουτιάς» στην ατμόσφαιρα του Κρόνου. Σκέφτομαι ότι έχω επενδύσει σχεδόν 30 χρόνια σ’ αυτή την αποστολή, καθώς επιλέχθηκα Επικεφαλής Ερευνητής από τη NASA το 1990, αλλά ο σχεδιασμός του οργάνου ΜΙΜΙ και η επιστημονική δουλειά άρχισε πολύ πιο νωρίς.

Αισθάνομαι σαν να χάνω ένα κομμάτι της καθημερινότητας που έζησα τα τελευταία 30 χρόνια. Ήταν οικογένεια, πώς θα ζήσω δίχως το Cassini; Βέβαια, όλα τα καλά τελειώνουν αργά ή γρήγορα και το Cassini μάς έδωσε πολύ περισσότερες ανακαλύψεις και γνώση από ό,τι δικαιούμαστε να περιμένουμε. Δημιούργησε επίσης μια βάση δεδομένων, που θα μελετάται από τους επιστήμονες για δεκαετίες και, επιπλέον, εκπαίδευσε μια νέα γενεά από επιστήμονες, που θα σχεδιάσουν τις αποστολές του μέλλοντος. Και ορισμένοι/ες είναι Έλληνες και Ελληνίδες, επομένως εγώ τουλάχιστον είμαι πολύ ευχαριστημένος από την 30χρονη επένδυση που αφιέρωσα στο Cassini.

Αθηνά Κουστένη: Η αποστολή Cassini τελειώνει με ένα εκπληκτικό «Grand Finale» στις 15 Σεπτεμβρίου, έχοντας πετάξει πάνω από τον Τιτάνα 127 φορές και συγκεντρώσει ένα μεγάλο όγκο δεδομένων σε όλους τους τομείς. Βρίσκομαι επί τόπου, στο Εργαστήριο JPL της NASA στην Καλιφόρνια, για να ζήσω από κοντά τις τελευταίες μερες της φανταστικής αυτής αποστολής. Θα ασχοληθώ με την ανάλυση αυτών των πρόσφατων δεδομένων για αρκετά χρόνια ακόμα.

Μαζί με τη σχετική στενοχώρια για το τέλος της αποστολής, έχω και την χαρά να ζήσω μια νέα αποστολή, εφόσον το διαστημόπλοιο τις τελευταίες μέρες και όταν θα βουτήξει μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, θα μας δώσει την ευκαιρία να πάρουμε πολλά καινούρια στοιχεία για τους δακτύλιους, τους δορυφόρους και τον πλανήτη – σαν να είχαμε μια νέα αποστολή!

Νίκος Σέργης: Το τέλος του Cassini είναι σίγουρα μια οδυνηρή εμπειρία για όλους εμάς που «ανδρωθήκαμε» επιστημονικά μέσα σε αυτή την μακροχρόνια αποστολή. Ακόμη πιο μεγάλη φόρτιση υπάρχει σίγουρα στους ανθρώπους που έζησαν το Cassini από τις μέρες του σχεδιασμού του στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Δυστυχώς όμως είναι ένα τέλος επιβεβλημένο, καθώς πρέπει να προστατευτούν οι δορυφόροι του Κρόνου από ενδεχόμενη μικροβιακή μόλυνση.

Ωστόσο, στην επιστήμη δεν υπάρχει τέλος, παρά μόνο αλλαγή και ανανέωση των στόχων. Στις 15 Σεπτεμβρίου αποχαιρετάμε το Cassini που μας πρόσφερε απλόχερα γνώση και εμπειρία και κρατάμε τις όμορφες στιγμές που ζήσαμε μέσα στην επιστημονική οικογένεια που μας χάρισε.

Στις 16 Σεπτεμβρίου όμως κοιτάμε πάλι προς το νυχτερινό ουρανό και τον επόμενο στόχο.

http://physicsgg.me/2017/09/13/%ce%bf%ce%b9-%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b5%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-cassini-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b9%ce%b6%ce%ae%cf%82-%ce%b1%ce%b8/

Κρόνος.

Το διεθνές διαστημικό σκάφος Cassini κατέγραψε από απόσταση μια από τις τελευταίες του εικόνες στον Κρόνο και τους κύριους δακτυλίους του. Το σύστημα του Κρόνου υπήρξε το «σπίτι» του Cassini για 13 χρόνια, αλλά το ταξίδι του θα τελειώσει στις 15 Σεπτεμβρίου.

Το Cassini βρίσκεται σε περιστροφή γύρω από τον Κρόνο τα τελευταία 13 χρόνια, που αποτελούν περίπου το μισό εποχικό χρόνο του Κρόνου. Αυτή η παρατεταμένη παραμονή επέτρεψε παρατηρήσεις σχετικά με τη μακροχρόνια μεταβλητότητα του πλανήτη, των φεγγαριών, των δακτυλίων και της μαγνητόσφαιρας, παρατηρήσεις οι οποίες δεν ήταν δυνατές μέσα από σύντομες αποστολές που διέρχονταν από την ατμόσφαιρά του (τύπου fly-by).

Όταν το διαστημικό σκάφος έφτασε στον Κρόνο το 2004, το βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη, που φαίνεται στην κορυφή της παρούσας εικόνας, βρισκόταν στο σκοτάδι, έχοντας μόλις αρχίσει να βγαίνει από το χειμώνα. Τώρα στο τέλος του ταξιδιού, ολόκληρος ο βόρειος πόλος λούζεται από το συνεχές ηλιακό φως του καλοκαιριού.

Οι εικόνες που ελήφθησαν στις 28 Οκτωβρίου του 2016 με την ευρυγώνια μηχανή χρησιμοποιώντας κόκκινα, πράσινα και μπλε φασματικά φίλτρα συνδυάστηκαν για να δημιουργήσουν αυτή την έγχρωμη όψη. Η εικόνα αυτή απεικονίζει την ηλιόλουστη πλευρά των δακτυλίων από περίπου 25 μοίρες πάνω από το επίπεδο αεροσκάφους.

Η εικόνα αποκτήθηκε σε απόσταση περίπου 1,4 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Κρόνο. Η κλίμακα της εικόνας είναι 80 χλμ./εικονοστοιχείο (km/pixel).

Η αποστολή Cassini είναι ένα συνεργατικό έργο της ESA, της NASA και της Ιταλικής διαστημικής υπηρεσίας ASI. Η εικόνα δημοσιεύθηκε σήμερα ως εβδομαδιαία εικόνα Cassini.

http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2017/09/Krhonos

Το Cassini «αυτοκτονεί» το μεσημέρι στον Κρόνο.

Στις 3 περίπου το μεσημέρι ώρα Ελλάδας – με βάση τις έως τώρα εκτιμήσεις της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA)- το σκάφος Cassini (Κασίνι) θα δώσει ένα αντάξιο τέλος στην περιπετειώδη «ζωή» του, κάνοντας κάτι που καμία άλλη διαστημοσυσκευή δεν έχει κάνει: μια βουτιά θανάτου μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Το τέλος του Cassini θα αναμεταδίδει από τις 14:00 ώρα Ελλάδας η τηλεόραση της NASA στη διεύθυνση

www.nasa.gov/nasalive.

Στην πραγματικότητα, η εξέλιξη των γεγονότων θα φθάνει στη Γη με χρονική υστέρηση περίπου 83 λεπτών, όσο δηλαδή χρειάζςεται το σήμα για να φθάσει από τον Κρόνο στον πλανήτη μας.

Η «αυτοκτονία» γίνεται για χάρη της επιστήμης, αφού το σκάφος ξεμένει από καύσιμα και οι επιστήμονες θέλουν να διασφαλίσουν ότι δεν θα πέσει σε κάποιον από τους μεγάλους δορυφόρους, στον Τιτάνα ή στον Εγκέλαδο, μολύνοντάς τους ίσως με γήινα μικρόβια, που μπορεί να έχουν επιβιώσει πάνω στο Cassini από την εποχή της εκτόξευσής του το 1997.

Το σκάφος θα μπορούσε να σωθεί, αν οι επιστήμονες αποφάσιζαν να το στείλουν μακρυά από το σύστημα του Κρόνου, αλλά δεν έβλεπαν κάποιο επιστημονικό όφελος σε αυτό. Αντίθετα, χάρη στην «αυτοκτονία» του, για πρώτη φορά θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν εκ των έσω την ατμόσφαιρα του γιγάντιου πλανήτη, καθώς μέχρι τελευταία στιγμή οκτώ όργανα του σκάφους θα μεταδίδουν πολύτιμα επιστημονικά στοιχεία στη Γη.

Η επαφή με το Cassini αναμένεται να χαθεί οριστικά στις 14:55 ώρα Ελλάδας και λίγο μετά το σκάφος θα έχει πια διαλυθεί και μετά λιώσει μέσα στην ατμόσφαιρα. Μια δραματική στιγμή που αναμένεται να φέρει δάκρυα σε ουκ ολίγους επιστήμονες (μεταξύ αυτών και Έλληνες), που συμμετείχαν ενεργά στην αποστολή και αγάπησαν κυριολεκτικά αυτό το πρωτοπόρο μηχάνημα. Δυστυχώς το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble δεν θα βρίσκεται σε κατάλληλη θέση για να απαθανατίσει το τέλος του σκάφους.

Το κόστους 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων Cassini δεν θα είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που αυτοκαταστρέφεται στο ηλιακό μας σύστημα, αλλά το 42ο. Θα είναι όμως το πρώτο που θα κάνει κάτι τέτοιο στον Κρόνο. Κατά καιρούς διάφορες διαστημοσυσκευές έπεσαν σε πλανήτες, είτε σκοπίμως είτε λόγω τεχνικού προβλήματος. Το κατ’ εξοχήν «νεκροταφείο» είναι η Αφροδίτη όπου «αυτοκτόνησαν» μέχρι σήμερα 24 σκάφη και ακολουθεί ο ‘Αρης με 14, ο Δίας με δύο και ο Ερμής με ένα.

Η αποστολή Cassini-Huygens υπήρξε κοινό εγχείρημα της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Ήταν η πρώτη που έθεσε ένα σκάφος σε τροχιά στο σύστημα του Κρόνου και η πρώτη που έστειλε μια αυτόνομη διαστημοσυσκευή (Huygens) στον Τιτάνα το 2005.

Η αποστολή επέτρεψε μια σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις, που εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για τον Κρόνο και τα φεγγάρια του. Ήδη ο όγκος των δεδομένων του έχει επιτρέψει τη δημοσίευση σχεδόν 4.000 επιστημονικών εργασιών, ενώ πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.

Μεταξύ άλλων, το Cassini ανακάλυψε τους θεαματικούς πίδακες που ξεπηδούν από τον δορυφόρο Εγκέλαδο και παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός υπόγειου τεράστιου ωκεανού, με ενδείξεις ακόμη και μικροβιακής ζωής. Αποκάλυψε επίσης ότι στον παγωμένο δορυφόρο Τιτάνα βρέχει υγρογονάνθρακες, σχηματίζοντας εντυπωσιακά ποτάμια, λίμνες και θάλασσες υδρογονανθράκων, που πιθανώς μοιάζουν με τις αρχέγονες θάλασσες της Γης και τις οποίες κάποτε μπορεί να εξερευνήσει ένα υποβρύχιο σκάφος.

Αρκετά ακόμη μυστήρια του Κρόνου απομένουν να λυθούν. Προς το παρόν πάντως, καμία διαστημική υπηρεσία δεν σχεδιάζει να επισκεφθεί ξανά τον Κρόνο τα επόμενα χρόνια, έτσι η αυτοκαταστροφή του Cassini θα αποτελέσει το προσωρινό τέλος μιας εποχής.

http://physicsgg.me/2017/09/15/%cf%84%ce%bf-cassini-%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf%ce%ba%cf%84%ce%bf%ce%bd%ce%b5%ce%af-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%b5%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%cf%81%cf%8c/

Τέλος εποχής για το «Κασίνι», αυτοκαταστράφηκε πάνω στον Κρόνο.

Με μια αυτοκαταστροφική «βουτιά» μέσα στην πυκνή ατμόσφαιρα του γιγάντιου πλανήτη Κρόνου, λίγο πριν τις τρεις το μεσημέρι ώρα Ελλάδος, το διαστημικό σκάφος Cassini (Κασίνι) έδωσε τέλος στη «ζωή» του. Ολοκληρώθηκε έτσι με τον δέοντα δραματικό τρόπο μια ιστορική εικοσαετής αποστολή, μια πραγματική οδύσσεια του διαστήματος στο σύστημα του Κρόνου και των δορυφόρων του.

CassiniSaturn

✔

@CassiniSaturn

Every time we see Saturn in the night sky, we'll remember. We'll smile. And we'll want to go back. #GrandFinale #GoodbyeCassini #Cassini

3:01 PM - Sep 15, 2017

514 514 Replies

17,300 17,300 Retweets

35,609

Ο «βετεράνος» του διαστήματος με μέγεθος λεωφορείου είχε πια ξεμείνει από καύσιμα και γι' αυτό είχε προαποφασισθεί να «αυτοκτονήσει» στον Κρόνο, προκειμένου οι επιστήμονες να είναι βέβαιοι ότι το διαστημικό σκάφος δεν επρόκειτο να πέσει στον Τιτάνα ή στον Εγκέλαδο, μολύνοντάς τους ίσως με γήινα μικρόβια.

Το βάρους δυόμισι τόνων σκάφος πραγματοποίησε την Παρασκευή την τελευταία και «φαρμακερή» από τις «βουτιές» του, σύμφωνα με τον προγραμματισμό των ελεγκτών του από τη Γη, κινούμενο με ταχύτητα περίπου 113.000 χιλιομέτρων την ώρα. Αφού προηγουμένως οι κάμερές του τράβηξαν τις τελευταίες εικόνες του Κρόνου, καθώς επίσης των δορυφόρων Τιτάνα και Εγκέλαδου, και συνεχίζοντας μέχρι τελευταία στιγμή να συλλέγει με τα όργανά του και να στέλνει πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα, το σκάφος άρχισε το πρωί της Παρασκευής τη «βουτιά θανάτου». Το σήματά του τα έπιανε (με καθυστέρηση 86 λεπτών λόγω της απόστασης Κρόνου-Γης) και τα αναμετάδιδε ο σταθμός του Δικτύου Βαθέος Διαστήματος, που βρίσκεται στην Αυστραλία.

Τελικά, περίπου στις τρεις το μεσημέρι, χάθηκε οριστικά η επαφή του με τη Γη, καθώς οι τεράστιες ατμοσφαιρικές δυνάμεις του Κρόνου έθεσαν εκτός ελέγχου την κίνηση του Cassini. Λίγο μετά, σε ύψος περίπου 1.500 χλμ. πάνω από τα νέφη του Κρόνου, σύμφωνα με τη NASA, το σκάφος διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη και κάηκε όπως ένας μικρός μετεωρίτης. Εκτιμάται ότι μέσα σε λίγα λεπτά όλα τα απομεινάρια του σκάφους απορροφήθηκαν πλήρως από την ατμόσφαιρα του Κρόνου. Το τέλος του Cassini είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν λεπτό προς λεπτό από το Εργαστήριο JPL της NASA στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια σημαντικοί έλληνες επιστήμονες που συμμετείχαν επί χρόνια στο σχεδιασμό και στην ανάλυση των στοιχείων του Cassini, με πρωτεργάτες τον ακαδημαϊκό Σταμάτη Κριμιζή και την πλανητική επιστήμονα Αθηνά Κουστένη.

Η αποστολή Cassini-Huygens υπήρξε κοινό εγχείρημα της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Ήταν η πρώτη που έθεσε ένα σκάφος σε τροχιά στο σύστημα του Κρόνου και η πρώτη που έστειλε μια αυτόνομη διαστημοσυσκευή (Huygens) στον Τιτάνα το 2005. Η αποστολή επέτρεψε μια σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις, που εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για τον Κρόνο και τα φεγγάρια του. Ήδη ο όγκος των δεδομένων του έχει επιτρέψει τη δημοσίευση σχεδόν 4.000 επιστημονικών εργασιών, ενώ πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.

Μεταξύ άλλων, το Cassini ανακάλυψε τους θεαματικούς πίδακες που ξεπηδούν από τον δορυφόρο Εγκέλαδο και παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός υπόγειου τεράστιου ωκεανού, με ενδείξεις ακόμη και μικροβιακής ζωής. Αποκάλυψε επίσης ότι στον παγωμένο δορυφόρο Τιτάνα βρέχει υγρογονάνθρακες, σχηματίζοντας εντυπωσιακά ποτάμια, λίμνες και θάλασσες υδρογονανθράκων, που πιθανώς μοιάζουν με τις αρχέγονες θάλασσες της Γης και τις οποίες κάποτε μπορεί να εξερευνήσει ένα υποβρύχιο σκάφος. Αρκετά ακόμη μυστήρια του Κρόνου απομένουν να λυθούν. Προς το παρόν πάντως, καμία διαστημική υπηρεσία δεν σχεδιάζει να επισκεφθεί ξανά τον Κρόνο τα επόμενα χρόνια, έτσι η αυτοκαταστροφή του Cassini αποτέλεσε το προσωρινό τέλος μιας εποχής.

http://www.kathimerini.gr/926800/gallery/epikairothta/episthmh/telos-epoxhs-gia-to-kasini-aytokatastrafhke-panw-ston-krono

Δείτε τις φωτογραφίες που τράβηξε το Cassini... πεθαίνοντας.

Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερεύνησε από το 2004 το σύστημα του Κρόνου αυτοκαταστράφηκε στις 15 Σεπτεμβρίου κάνοντας μια βουτιά στην ατμόσφαιρα του γίγαντα αερίων. Μέχρι και την τελευταία στιγμή πριν το σκάφος μετατραπεί σε μια πύρινη μπάλα και διαλυθεί τα όργανα του λειτουργούσαν καταγράφοντας εικόνες και δεδομένα. Η NASA έδωσε στην δημοσιότητα τις τελευταίες εικόνες που κατέγραψε το Cassini καθώς εισερχόταν με μεγάλη ταχύτητα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου. Από αυτές ξεχωρίζει μια ακολουθία εικόνων στην οποία η κάμερα του Cassini κοιτάζει τον Εγκέλαδο ο οποίος προοδευτικά χάνεται από τον ορίζοντα του σκάφους καθώς αυτό βυθίζεται στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Η επιστημονική κοινότητα μελετά τα τελευταία πολύτιμα δεδομένα που έστειλε το Cassini αφού προέρχονται από περιοχές του Κρόνου όπου δεν είχαμε ποτέ μέχρι σήμερα τόσο άμεση πρόσβαση. Φυσικά οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να μελετούν και ένα πλήθος δεδομένων που περιμένουν ανάλυση και είναι βέβαιο ότι θα προσφέρουν νέες γνώσεις για τον Κρόνο και τους δορυφόρους του.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=901611

Νέες ανακαλύψεις για τον Κρόνο από το… νεκρό Cassini.

Το διαστημικό σκάφος Cassini έφτασε στον Κρόνο το 2004 για μια αποστολή εξερεύνησης 2-3 ετών. Οι τρομερές επιδόσεις του Cassini όμως και οι συνεχείς εντυπωσιακές ανακαλύψεις του στο σύστημα του Κρόνου υποχρέωσαν την NASA να δίνει συνεχώς νέες παρατάσεις στην αποστολή. Τελικά μετά από 13 χρόνια στα οποία το Cassini εξερεύνησε διεξοδικά τον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του αποφασίστηκε το σκάφος να ολοκληρώσει την αποστολή του κάνοντας μια βουτιά θανάτου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Στις 15 Σεπτεμβρίου το Cassini διέσχισε τα δαχτυλίδια του Κρόνου, εισήλθε στην ατμόσφαιρα του με πολύ μεγάλη ταχύτητα, μετατράπηκε σε μια πύρινη μπάλα και καταστράφηκε.

Οι νέες ανακαλύψεις

Οπως ανακοίνωσαν τα μέλη της αποστολής του Cassini σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Γιούτα μέχρι και το τελευταίο δευτερόλεπτο πριν τα όργανα του πάψουν να λειτουργούν το σκάφος έκανε μετρήσεις και κατέγραφε εικόνες και δεδομένα. Από αυτόν τον επιθανάτιο ρόγχο εξερεύνησης του Cassini προέκυψαν νέα εντυπωσιακά στοιχεία για τον Κρόνο. Από αυτά τα στοιχεία δίνεται μια εξήγηση σε ένα ερώτημα που απασχολεί τους επιστήμονες διαχρονικά και έχει να κάνει με το πώς διατηρούνται σταθερά στην ίδια θέση και κατάσταση τα εντυπωσιακά δαχτυλίδια του. Οπως φαίνεται από τα τελευταία δεδομένα που έστειλε το Cassini τα δαχτυλίδια στέκονται επιβλητικά στην θέση τους με την βοήθεια των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων που έχουν με τους δορυφόρους του Κρόνου.

Συγκεκριμένα το εξωτερικό δαχτυλίδι του πλανήτη, το δαχτυλίδι Α, αλληλεπιδρά βαρυτικά με τουλάχιστον επτά δορυφόρους του Κρόνου. Οσον αφορά τα εσωτερικά δαχτυλίδια του Κρόνου το Cassini εντόπισε ένα πλήθος από μικρούς δορυφόρους που έχουν σχηματιστεί εντός των δακτυλίων και μέχρι σήμερα δεν γνωρίζαμε την ύπαρξη τους. Πρόκειται σύμφωνα με τους ειδικούς για σώματα που μοιάζουν με τους πρωτοπλανήτες που σχηματίζονται στον αστρικό δίσκο ενός νεογέννητου άστρου.

Αυτά τα άγνωστα σώματα με τις βαρυτικές τους δυνάμεις συγκρατούν τους εσωτερικούς δακτυλίους. Το Cassini έκανε επίσης για πρώτη φορά αναλύσεις στην ανώτερη ατμόσφαιρα του Κρόνου και εντόπισε διάφορα στοιχεία, ανάμεσα τους και μεθάνιο, τα οποία πέφτουν στην ατμόσφαιρα του Κρόνου από τα δαχτυλίδια. Οι αναλύσεις όχι μόνο των τελευταίων αλλά και προηγούμενων δεδομένων που έχει στείλει το Cassini συνεχίζονται και αναμένεται το προσεχές διάστημα να προκύψουν καινούργια στοιχεία για τον Κρόνο.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=908878

Εντυπωσιακές εικόνες του Κρόνου από το τηλεσκόπιο Hubble.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble που εδώ και επτά μήνες έχει εστιάσει στη περιοχή του βόρειου πόλου του Κρόνου «συνέλαβε» μια σειρά από πραγματικά εντυπωσιακές εικόνες από σέλας που χορεύουν στον ουρανό του πλανήτη.

Οι εικόνες ελήφθησαν πριν και μετά το Κρόνιο θερινό ηλιοστάσιο.

Στη Γη, το σέλας δημιουργείται κυρίως από σωματίδια που εκπέμπονται αρχικά από τον Ήλιο με τη μορφή ηλιακού ανέμου.

Και όταν αυτό το ρεύμα των ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων πλησιάζει τον πλανήτη μας, αλληλεπιδρά με το μαγνητικό πεδίο, το οποίο λειτουργεί ως γιγαντιαία ασπίδα, που ενώ προστατεύει το περιβάλλον της Γης από τα σωματίδια ηλιακού ανέμου, μπορεί επίσης να παγιδεύσει ένα μικρό κλάσμα αυτών.

Τα σωματίδια που παγιδεύονται μέσα στη μαγνητόσφαιρα μπορούν να ενεργοποιηθούν και στη συνέχεια να ακολουθήσουν τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου προς τα κάτω στους μαγνητικούς πόλους. Εκεί, αλληλεπιδρούν με άτομα οξυγόνου και αζώτου στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, δημιουργώντας τα πολύχρωμα φώτα που είναι ορατά στις πολικές περιοχές της Γης.

Ωστόσο, τα σέλας δεν είναι μοναδικές στον πλανήτη μας.

Άλλοι πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα έχουν βρεθεί ότι έχουν παρόμοια σέλας μεταξύ αυτών ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας.

Επειδή η ατμόσφαιρα των πλανητών αυτών κυριαρχείται από το υδρογόνο, τα σέλας μπορούν να παρατηρηθούν μόνο σε υπεριώδη μήκη κύματος.

Το Hubble έδωσε τη δυνατότητα στους αστρονόμους να παρακολουθήσουν τη συμπεριφορά των σέλας στον βόρειο πόλο του Κρόνου για μεγάλο χρονικό διάστημα και να μάθουν περισσότερα για τη μαγνητόσφαιρα του πλανήτη. Οι εικόνες παρουσιάζουν μια πλούσια ποικιλία εκπομπών με ιδιαίτερα μεταβλητά τοπικά χαρακτηριστικά.

Η μεταβλητότητα των σέλας του Κρόνου επηρεάζεται τόσο από τον ηλιακό άνεμο όσο και από την ταχεία περιστροφή του πλανήτη, που διαρκεί μόνο περίπου 11 ώρες.

Επιπλέον, το βόρειο σέλας εμφανίζει δύο ξεχωριστές κορυφώσεις στη φωτεινότητα – την αυγή και λίγο πριν τα μεσάνυχτα.

http://www.in.gr/2018/09/01/tech/entyposiakes-eikones-tou-kronou-apo-tileskopio-hubble/

Το διαστημόπλοιο Cassini ανακαλύπτει μια νέα ζώνη ακτινοβολίας στον Κρόνο.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 2017 το διαστημόπλοιο Cassini ολοκλήρωσε με μια εντυπωσιακή «βουτιά» στην πυκνή ατμόσφαιρα του Κρόνου την ερευνητική αποστολή του στον γίγαντα πλανήτη, που διήρκησε συνολικά 13 χρόνια. Πέντε μήνες πριν από αυτό το τέλος, η τροχιά του διαστημοπλοίου άλλαξε ώστε το Cassini να διέλθει 22 φορές ανάμεσα στους πυκνούς δακτυλίους και την ορατή επιφάνεια του πλανήτη, μια περιοχή που ήταν μέχρι τότε ανεξερεύνητη. Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει και τον δακτύλιο D, τον εσώτερο και πιο αμυδρό από τους δακτυλίους του Κρόνου. Τα πρώτα αποτελέσματα από την τελική φάση της αποστολής του Cassini αποκαλύπτουν μία ζώνη ακτινοβολίας πρωτονίων πολύ υψηλής ενέργειας μεταξύ του Κρόνου και των πυκνών δακτυλίων του, που σχηματίζεται σε κοντινή απόσταση από τον πλανήτη, συνυπάρχει με τον δακτύλιο D και βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη απομόνωση από την υπόλοιπη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου.

«Όταν το Cassini εισήλθε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο την 1η Ιουλίου 2004, οι ανιχνευτές του επιστημονικού πειράματος MIMI (Magnetospheric IΜaging Instrument), το οποίο καταγράφει πολύ υψηλής ενέργειας φορτισμένα και ουδέτερα σωμάτια, εστίασαν στην περιοχή μεταξύ του πλανήτη και του δακτυλίου D. Οι μοναδικές αυτές μετρήσεις "φωτογράφισαν" έναν πληθυσμό φορτισμένων σωματιδίων, η ακριβής σύσταση και ιδιότητες του οποίου ωστόσο ήταν ασαφείς. Η μοναδική ευκαιρία να επαναληφθούν και να επεκταθούν οι πρώτες μετρήσεις του 2004 παρουσιάστηκε μετά τον Απρίλιο του 2017, αυτή τη φορά υπό καλύτερη γεωμετρία παρατήρησης, καθώς η κοντινή απόσταση του Cassini από τον Κρόνο μάς έδωσε αυτή τη δυνατότητα» εξηγεί ο Δρ.Ηλίας Ρούσσος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Max Planck και επικεφαλής της μελέτης.

Το μαγνητικό πεδίο του Κρόνου είναι περισσότερο από δέκα φορές ισχυρότερο κοντά στον πλανήτη απ’ ό,τι εκτός των δακτυλίων. Αυτό καθιστά την παγίδευση των πρωτονίων εκεί τόσο αποτελεσματική, ώστε αυτά να παραμένουν δεσμευμένα στην ίδια περιοχή για χρόνια, αλληλεπιδρώντας συνεχώς με τον δακτύλιο D και την ατμόσφαιρα του Κρόνου, έως ότου χάσουν όλη τους την ενέργεια. Ωστόσο, ο ρυθμός με τον οποίο τα πρωτόνια χάνουν ενέργεια ήταν άγνωστος, κυρίως γιατί η ποσότητα του υλικού στον αμυδρό δακτύλιο D ήταν επίσης άγνωστη. «Ένας σχετικά πυκνός δακτύλιος D θα απορροφούσε γρήγορα τα πρωτόνια και θα είχε ως αποτέλεσμα να μη δημιουργηθεί τέτοια ζώνη ακτινοβολίας. Οι μετρήσεις του ΜΙΜΙ, όμως, αποκάλυψαν μια αξιοσημείωτη και σταθερή συσσώρευση ενεργειακών πρωτονίων σε μία ζώνη ακτινοβολίας που εκτείνεται από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Κρόνου και κατά μήκος όλου του δακτυλίου D. Αν και αρκετά από τα πρωτόνια που τη συγκροτούν είχαν εξαιρετικά υψηλές ενέργειες, ως και 10 φορές υψηλότερη από ό,τι το ΜΙΜΙ ανέμενε να μετρήσει, τα επίπεδα σωματιδιακής ακτινοβολίας δεν αποδείχτηκαν τελικά επικίνδυνα για το Cassini» εξηγεί ο Δρ. Νίκος Σέργης, ερευνητής του Γραφείου Διαστημικής έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και συν-συγγραφέας του άρθρου.

Πέραν του δακτυλίου D, εκτείνονται οι τρεις δακτύλιοι Α, Β και C που, λόγω της μεγάλης πυκνότητάς τους, είναι ευδιάκριτοι στις φωτογραφίες του Κρόνου. Οι δακτύλιοι αυτοί σχηματίζουν ένα αδιαπέραστο εμπόδιο ακτίνας 62.000 χιλιομέτρων, όπου η παγίδευση φορτισμένων σωματιδίων είναι απαγορευτική. Η εξαιρετικά αποτελεσματική απορρόφηση των φορτισμένων σωματιδίων στους δακτύλιους Α-C δημιουργεί μια ζώνη ακτινοβολίας εντελώς απομονωμένη από την υπόλοιπη, ευμετάβλητη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου και δεν εκτείνεται πέραν του δακτυλίου D. «Η απομόνωση αυτή της ζώνης ακτινοβολίας είναι χαρακτηριστικό που δε συναντάμε πουθενά αλλού στο ηλιακό μας σύστημα. Η σημασία του έγκειται στο ότι προσφέρει τη δυνατότητα να εξεταστεί μια ζώνη ακτινοβολίας υπό σχεδόν "εργαστηριακές συνθήκες", κι αυτό γιατί ο μηχανισμός δημιουργίας της καθορίζεται μόνο από την εισροή κοσμικής ακτινοβολίας στο σύστημα του Κρόνου, μια φυσική διεργασία που είναι αμετάβλητη στον χρόνο. Στη Γη, για παράδειγμα, οι συνθήκες είναι πολύ πιο περίπλοκες, καθώς δεν υπάρχουν δακτύλιοι που θα μπορούσαν να σταματήσουν την απρόβλεπτα μεταβλητή εισροή σωματιδίων υψηλής ενέργειας από τον Ήλιο προς τις ζώνες ακτινοβολίας του πλανήτη μας» σημειώνει ο Δρ. Κωνσταντίνος Διαλυνάς, επίσης ερευνητής του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και συν-συγγραφέας της εργασίας.

«Η Ακαδημία Αθηνών συμμετέχει ενεργά στη μελέτη της μαγνητόσφαιρας του πλανήτη Κρόνου μέσω των ερευνητών του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας, με περισσότερα από 200 άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και βιβλία τα τελευταία 14 χρόνια, παρουσιάζοντας σημαντικές ανακαλύψεις για την μαγνητόσφαιρα του Κρόνου, τα φεγγάρια του, τους δακτυλίους του, αλλά και ως τα όρια της Ηλιόσφαιρας» τονίζει ο Σταμάτη Κριμιζής, ακαδημαϊκός-επόπτης του Γραφείου κι επίτιμος επικεφαλής του πειράματος Cassini/MIMI.

Ανακοίνωση της ανακάλυψης στο περιοδικό Science: Roussos Ε., Kollmann P., et al., A radiation belt of energetic protons located between Saturn and its rings, Science, http://science.sciencemag.org/cgi/doi/10.1126/science.aat1962

https://www.naftemporiki.gr/story/1399493/to-diastimoploio-cassini-anakaluptei-mia-nea-zoni-aktinobolias-ston-krono

NASA: Ο Κρόνος χάνει τους δακτυλίους του - Σε 100 εκατομμύρια χρόνια δεν θα έχει μείνει κανένας.

Ο Κρόνος χάνει σταδιακά τους εμβληματικούς δακτυλίους του, οι οποίοι έλκονται ολοένα πιο κοντά στο γιγάντιο πλανήτη εξαιτίας της ισχυρής βαρύτητάς του και του μαγνητικού πεδίου του, επιβεβαιώνει μια νέα μελέτη της αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), που εκτιμά ότι σε λιγότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια οι δακτύλιοι θα έχουν εξαφανιστεί.

Οι πρώτες εκτιμήσεις για το φαινόμενο είχαν βασιστεί σε παρατηρήσεις των σκαφών Voyager 1 και 2 στις αρχές της δεκαετίας του '80. Τώρα οι νέα εκτιμήσεις είναι ότι η εξαφάνιση γίνεται με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι είχε αρχικά υποτεθεί και οι δακτύλιοι πέφτουν σταδιακά στον Κρόνο με τη μορφή μιας «βροχής» παγωμένων σωματιδίων.

«Εκτιμούμε ότι αυτή η 'βροχή' των δακτυλίων γίνεται με ρυθμό που θα μπορούσε να γεμίσει σε μισή ώρα μια πισίνα Ολυμπιακών διαστάσεων στον Κρόνο», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Τζέιμς Ο'Ντόναχιου του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA, ο οποίος έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό διαστημικής επιστήμης "Icarus" (Ίκαρος).

«Αν ήταν μόνο αυτό», πρόσθεσε, «όλο το σύστημα των δακτυλίων θα έχει εξαφανιστεί σε 300 εκατομμύρια χρόνια, αλλά πρέπει να προστεθούν και τα υλικά των δακτυλίων που συνεχώς πέφτουν προς τον ισημερινό του Κρόνου, όπως ανίχνευσε το σκάφος Cassini, με αποτέλεσμα οι δακτύλιοι να έχουν ζωή μικρότερη από 100 εκατομμύρια χρόνια. Το διάστημα αυτό είναι σχετικά μικρό, σε σύγκριση με την άνω των τεσσάρων δισεκατομμυρίων ετών ηλικία του Κρόνου».

Εδώ και πολλά χρόνια οι επιστήμονες αναρωτιούνται αν ο Κρόνος γεννήθηκε με τους δακτυλίους του ή τους απέκτησε στην πορεία. Η νέα μελέτη ενισχύει το δεύτερο σενάριο, καθώς εκτιμά ότι είναι απίθανο να έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 100 εκατ. ετών.

«Είμαστε τυχεροί που ζούμε για να δούμε το σύστημα δακτυλίων του Κρόνου, το οποίο βρίσκεται κάπου στο μέσον της ζωής του. Δεν αποκλείεται ότι στο παρελθόν υπήρχαν επίσης γιγάντια συστήματα δακτυλίων στο Δία, στον Ουρανό και στον Ποσειδώνα, τα οποία όμως δεν έχουμε πια την ευκαιρία να δούμε» ανέφερε ο Ο' Ντόναχιου.

Οι δακτύλιοι του Κρόνου αποτελούνται κυρίως από κομμάτια πάγου, που έχουν μια μεγάλη ποικιλία μεγεθών, από μικροσκοπικούς κόκκους σκόνης ως βράχους διαμέτρου αρκετών μέτρων.

http://www.kathimerini.gr/1000626/gallery/epikairothta/episthmh/nasa-o-kronos-xanei-toys-daktylioys-toy---se-100-ekatommyria-xronia-den-8a-exei-meinei-kanenas

Λύθηκε το μυστήριο των θεαματικών δακτυλίων του Κρόνου.

Ο Κρόνος δεν είχε πάντα τους θεαματικούς δακτυλίους του, αλλά αυτοί είναι σχετικά πρόσφατο δημιούργημα. Οι νέες εκτιμήσεις Αμερικανών και Ιταλών επιστημόνων είναι ότι οι δακτύλιοι σχηματίσθηκαν πριν από δέκα έως 100 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή μπορεί να είναι πιο πρόσφατοι και από τους δεινόσαυρους, αφού οι τελευταίοι εκτιμάται ότι εξαφανίστηκαν πριν περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια.

Όλοι οι αέριοι γίγαντες πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος διαθέτουν δακτυλίους, αλλά του Κρόνου είναι οι μεγαλύτεροι και πιο εντυπωσιακοί, με διάμετρο περίπου 282.000 χιλιομέτρων. Αποτελούνται κατά 99% από πάγο και 1% από σωματίδια.

Ο Κρόνος, ο έκτος στη σειρά από τον Ήλιο και ο δεύτερος μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος μετά τον Δία, σχηματίσθηκε πριν 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, λίγο μετά τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος, αλλά οι δακτύλιοι του είναι πολύ πρόσφατοι.

Η νέα εκτίμηση για την ηλικία τους βασίζεται σε μια καινούρια ανάλυση των επιστημονικών δεδομένων του αμερικανο-ευρωπαϊκού διαστημικού σκάφου Cassini, τα οποία έστειλε κατά την τελική φάση της αποστολής του το φθινόπωρο 2017. Τότε -προτού κάνει βουτιά αυτοκτονίας στην ατμόσφαιρα του Κρόνου- είχε πραγματοποιήσει 22 διαδοχικές κοντινές διελεύσεις ανάμεσα στον πλανήτη και στους δακτυλίους του.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Λουτσιάνο Ίες του Πανεπιστημίου Σαπιέντσα της Ρώμης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», υπολόγισαν την ηλικία με βάση τα νεότερα στοιχεία για τη μάζα των δακτυλίων, όπως την κατέγραψε το Cassini. Όσο μικρότερη είναι η μάζα, σε τόσο μικρότερη ηλικία παραπέμπει.

Ο υπολογισμός της μάζας των δακτυλίων κατέστη εφικτός, επειδή καθώς το Cassini περνούσε κοντά από τους δακτυλίους και μέσα από το βαρυτικό πεδίο του Κρόνου, μπορούσε να «νιώσει» τη βαρυτική έλξη που ασκούσαν πάνω του ο πλανήτης και οι δακτύλιοι του. Η βαρυτική επίδραση οδηγούσε σε αλλαγή επιτάχυνσης της διαστημοσυσκευής και από αυτό βγήκαν συμπεράσματα για τη μάζα κάθε δακτυλίου και του ίδιου του Κρόνου.

Η νέα εκτίμηση είναι αφενός ότι οι δακτύλιοι έχουν μάζες περίπου 20 φορές μικρότερες από τις προηγούμενες εκτιμήσεις, άρα είναι πολύ νεότεροι σε ηλικία, αφετέρου ότι ο πυρήνας του Κρόνου έχει μάζα 15 έως 18 φορές μεγαλύτερη της Γης. Μάλιστα, οι δακτύλιοι είναι πιθανό να έχουν εξαφανιστεί το πολύ σε 100 εκατομμύρια χρόνια. Συνεπώς, οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να ζουν σε μια ευτυχή συγκυρία που μπορούν να θαυμάσουν τους δακτυλίους, αν και οι τελευταίοι στο μακρινό παρελθόν θα ήσαν ακόμη μεγαλύτεροι και φωτεινότεροι.

Τα στοιχεία του Cassini δεν μπορούν πάντως να εξηγήσουν γιατί δημιουργήθηκαν οι δακτύλιοι. Μια πιθανή εξήγηση για την προέλευση τους είναι ότι κάποτε ένας κομήτης ή ένας από τους δορυφόρους του Κρόνου τριγυρνούσε πολύ κοντά στον πλανήτη και όταν τελικά διαλύθηκε από την ισχυρή βαρυτική επίδραση του τελευταίου, τα συντρίμμια του σχημάτισαν τους δακτυλίους. Μια εναλλακτική θεωρία είναι ότι ένας κομήτης ή αστεροειδής έπεσε πάνω σε έναν από τους δορυφόρους του Κρόνου και ό,τι απέμεινε από τη σφοδρή πρόσκρουση, σχημάτισε τους δακτυλίους, ενώ μια τρίτη πιθανότητα είναι να συγκρούστηκαν μεταξύ τους δύο από τους συνολικά 64 δορυφόρους του Κρόνου.

https://www.in.gr/2019/01/18/tech/lythike-mystirio-ton-theamatikon-daktylion-tou-kronou/

Πόσο διαρκεί μια ημέρα στον πλανήτη Κρόνο;

Για δεκαετίες το πόσο διαρκεί μία μέρα στον Κρόνο αποτελούσε ένα μεγάλο μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα.

Η Γη, όπως είναι γνωστό, περιστρέφεται γύρω από τον άξονα της κάθε 24 ώρες, ενώ ο Δίας περιστρέφεται ανά 9,8 ώρες. Αντίθετα, η Αφροδίτη περιστρέφεται πολύ πιο αργά καθώς χρειάζεται 243 μέρες για να ολοκληρώσει μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονα της.

Η απάντηση του μυστηρίου για τον χρόνο περιστροφής του Κρόνου «κρυβόταν» στα λαμπερά δακτυλίδια του, αναφέρει άρθρο των New York Times.

Οι επιστήμονες μελετώντας τα δακτυλίδια του πλανήτη κατάφεραν να δείξουν ότι μία μέρα στον Κρόνο ισοδυναμεί με 10 ώρες, 33 λεπτά και 38 δευτερόλεπτα, σε «γήινο χρόνο».

«Εκτός από όμορφα τα δακτυλίδια του Κρόνου μπορούν να μας πουν πολλά για το τι συμβαίνει εντός του πλανήτη», δήλωσε η Λίντα Σπάιλκερ, επιστήμονας της NASA, η οποία μελετά τον Κρόνο για πάνω από μία δεκαετία.

https://physicsgg.me/2019/01/30/%cf%80%cf%8c%cf%83%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%81%ce%ba%ce%b5%ce%af-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b7%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b7-%ce%ba%cf%81/

Κρόνος : Με 82 δορυφόρους έγινε ο «βασιλιάς των φεγγαριών» του ηλιακού μας συστήματος.

Ο Δίας παραμένει ο «βασιλιάς» του ηλιακού μας συστήματος από άποψη μεγέθους, αλλά ο Κρόνος ανακηρύχτηκε πια «βασιλιάς των φεγγαριών».

Ομάδα επιστημόνων υπό τον Σκοτ Σέπαρντ του Carnegie Institution of Washington ανακάλυψε 20 νέους δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο- κάτι που φέρνει τον συνολικό αριθμό τους στα 82, με αποτέλεσμα να ξεπεράσουν αυτούς του Δία, που ανέρχονται στα 79.

Η ανακάλυψη ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης.

Ο καθένας από τους νέους δορυφόρους που ανακαλύφθηκαν έχει διάμετρο περίπου πέντε χιλιομέτρων. 17 από αυτούς κινούνται αντίθετα με τη φορά της περιστροφής του πλανήτη, και οι άλλοι 3 έχουν την ίδια κατεύθυνση. Από αυτούς, οι δύο είναι πιο κοντά στον πλανήτη και χρειάζονται περίπου δύο χρόνια για να πραγματοποιήσουν μια περιφορά γύρω από τον Κρόνο. Οι άλλοι 17 είναι πιο μακρινοί και χρειάζονται πάνω από τρία χρόνια.

«Η μελέτη των τροχιών αυτών των δορυφόρων μπορεί να αποκαλύψει την προέλευσή τους, καθώς και πληροφορίες για τις συνθήκες γύρω από τον Κρόνο κατά τον σχηματισμό του» είπε ο Σέπαρντ.

Οι εξώτεροι δορυφόροι του Κρόνου φαίνονται να ανήκουν σε τρία διαφορετικά συμπλέγματα, από άποψης των γωνιών στις οποίες περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη. Δύο από τους δορυφόρους που κινούνται σε φορά ίδια με αυτήν της περιστροφής του πλανήτη ανήκουν σε μια ομάδα εξώτερων δορυφόρων με γωνίες περίπου 46 μοιρών, την «ομάδα Ίνουϊτ», (με ονόματα από τη μυθολογία Ίνουϊτ). Αυτοί οι δορυφόροι ίσως κάποτε να αποτελούσαν έναν μεγαλύτερο δορυφόρο, που διασπάστηκε στο μακρινό παρελθόν. Αντίστοιχα, οι νεοανακαλυφθέντες δορυφόροι που κινούνται με αντίθετη φορά από αυτήν της περιστροφής του Κρόνου, έχουν παρόμοιες κλίσεις με άλλους, γνωστούς δορυφόρους, υποδεικνύοντας πως ίσως να είναι και αυτά κομμάτια από έναν αρχαίο «μητρικό» δορυφόρο. Οι δορυφόροι αυτοί απαρτίζουν την «Norse» ομάδα (με ονόματα που προέρχονται από τη σκανδιναβική μυθολογία). Ένας από τους νεοανακαλυφθέντες δορυφόρους είναι ο πιο μακρινός δορυφόρος που έχει βρεθεί να κινείται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο.

«Αυτό το είδος ομαδοποίησης των εξώτερων δορυφόρων παρατηρείται επίσης και γύρω από τον Δία, υποδεικνύοντας πως βίαιες συγκρούσεις έλαβαν χώρα μεταξύ δορυφόρων στο σύστημα του Κρόνου, ή με εξωτερικής προέλευσης αντικείμενα, όπως διερχόμενους αστεροειδείς ή κομήτες» εξήγησε ο Σέπαρντ.

«Στη νιότη του ηλιακού συστήματος, ο ήλιος περιτριγυριζόταν από έναν δίσκο αερίων και σκόνης, από τον οποίο γεννήθηκαν οι πλανήτες. Θεωρείται πως ένας παρόμοιος δίσκος αερίων και σκόνης υπήρχε γύρω από τον Κρόνο κατά τον σχηματισμό του» σημείωσε ο Σέπαρντ. «Το γεγονός πως αυτοί οι νεονακαλυφθέντες δορυφόρους ήταν σε θέση να συνεχίσουν να περιφέρονται γύρω από τον Κρόνο μετά τη διάσπαση των μητρικών δορυφόρων τους, υποδεικνύει ότι αυτές οι συγκρούσεις έλαβαν χώρα αφού η διαδικασία σχηματισμού του πλανήτη είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, και οι δίσκοι δεν αποτελούσαν πλέον παράγοντα».

Οι νέοι δορυφόροι εντοπίστηκαν με τηλεσκόπιο Subaru στο Μάουνα Κέα της Χαβάης. Πέραν του Σέπαρντ, στην ομάδα συμμετείχαν οι Ντέιβιντ Τζούιτ (UCLA) και Τζαν Κλέινα (University of Hawaii).

https://physicsgg.me/2019/10/08/%ce%bf-%ce%bd%ce%ad%ce%bf%cf%82-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%bb%ce%b9%ce%ac%cf%82-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%b4%ce%bf%cf%81%cf%85%cf%86%cf%8c%cf%81%cf%89%ce%bd/