Jump to content

Ιδρύεται Ινστιτούτο Αστροφυσικής στην Κρήτη


Προτεινόμενες αναρτήσεις

Ιδρύεται Ινστιτούτο Αστροφυσικής στην Κρήτη. :cheesy:

Στην ίδρυση ενός νέου Ινστιτούτου, του έβδομου κατά σειρά, προχωρά το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη, «στοχεύοντας» αυτή τη φορά αποκλειστικά στην Αστροφυσική.

Το Ινστιτούτο θα αποτελεί τη μετεξέλιξη των δραστηριοτήτων αστροφυσικής που υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια στην Κρήτη από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ, με στόχο να προωθήσει την έρευνα στον τομέα της αστροφυσικής και να προσελκύσει Έλληνες αστροφυσικούς του εξωτερικού. Η πρόταση δημιουργίας του Ινστιτούτου Αστροφυσικής (ΙΑ) υποστηρίχθηκε από το υπουργείο Παιδείας & Έρευνας, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ) και την περιφέρεια Κρήτης.

Κύριο κορμό του Ινστιτούτου θα αποτελέσει η Ομάδα Αστροφυσικής Κρήτης που απαρτίζεται από πέντε εν ενεργεία, συνεργαζόμενους με το ΙΤΕ, καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, έναν ερευνητή του ΙΤΕ και επτά μεταδιδακτορικούς ερευνητές.

Η Ομάδα αυτή έχει ήδη σημαντικές ακαδημαϊκές επιδόσεις τόσο στον ελληνικό όσο και στον ευρωπαϊκό χώρο, έχοντας πετύχει ανταγωνιστικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις από το 2008 μέχρι σήμερα περίπου 5 εκατομμύρια ευρώ. Σε αυτά προστίθενται και άλλες χρηματοδοτήσεις από πηγές εκτός και εντός Ελλάδος, ενώ η ίδρυση του Ινστιτούτου αναμένεται να μεγιστοποιήσει την επιτυχή διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων και από πρόσθετες πηγές, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA).

Οι βασικές ερευνητικές υποδομές για τη λειτουργία του Ινστιτούτου Αστροφυσικής λειτουργούν ήδη στην Κρήτη, στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, που ιδρύθηκε το 1986 από κοινού από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το γερμανικό Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ.

Το Αστεροσκοπείο στην περιοχή του Ψηλορείτη σε υψόμετρο 1.750 μέτρων διαθέτει εξαιρετικές συνθήκες παρατήρησης. Η ευκρίνεια της ατμόσφαιρας στον Σκίνακα είναι η καλύτερη που μέχρι σήμερα έχει μετρηθεί σε αστεροσκοπείο της Ευρώπης. Το κύριο τηλεσκόπιο διαμέτρου 1,3 μέτρων είναι εξοπλισμένο με τα πλέον σύγχρονα αστρονομικά όργανα. Ήδη έχουν δημοσιευθεί 200 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, βασισμένες στην ανάλυση παρατηρήσεων του Αστεροσκοπείου Σκίνακα.

Οι ερευνητικές προοπτικές του νέου Ινστιτούτου θα ενισχυθούν μετά και από την απόκτηση του πολωσιμέτρου PASIPHAE, το οποίο ήδη βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής με χορηγία ύψους 1,3 εκατ. ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Ο πρόεδρος του ΙΤΕ καθηγητής Νεκτάριος Ταβερναράκης δήλωσε: «Με ιδιαίτερο ενθουσιασμό υποδεχόμαστε στο ΙΤΕ το νέο Ινστιτούτο Αστροφυσικής, η δημιουργία του οποίου επισφραγίζει την εξαιρετικά επιτυχημένη μέχρι σήμερα πορεία των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Ομάδας Αστροφυσικής και της διεθνούς αναγνώρισης του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα. Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής θα δώσει στην Ελλάδα το συγκριτικό πλεονέκτημα, ώστε να αποκτήσει περίοπτη θέση στην Ευρώπη και σε αυτόν τον ερευνητικό τομέα. Για το ΙΤΕ αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία και επιδίωξη πολλών ετών, καθώς και ένα σημαντικό βήμα για τον επαναπατρισμό κορυφαίων επιστημόνων».

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500202487

 

Σχολιο:Στην Ελλαδα της μιζεριας και της αρπαχτης τετοια γεγονοτα τουλαχιστον δειχνουν οτι δεν χαθηκαν ολα!!!

30581999_ite_limghandler.jpg.48cade0aa81d8367f246150dae71c1f8.jpg

Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο.

Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.

Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

Πολύ καλά νέα για τον διεθνούς φήμης πυρήνα αστροφυσικής που υπάρχει στην Κρήτη!
«I have loved the stars too fondly to be fearful of the night». Sarah Williams, The Old Astronomer
Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

ΙΤΕ: οι ουρανοί δικοί του με νέο Ινστιτούτο Αστροφυσικής στον Ψηλορείτη :cheesy:

"Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα για την Ελληνική επιστήμη – μία λαμπρή μέρα για την Κρήτη" ανέφερε σε δήλωσή του ο Γιάννης Παπαμαστοράκης, oμότιμος καθηγητής Αστροφυσικής του πανεπιστήμιου Κρήτης, συνεργαζόμενος ερευνητής του ΙΤΕ και ιδρυτής του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα για το σπουδαίο νέο που έχει ενθουσιάσει τους εραστές των ουρανών, του σύμπαντος και των θετικών επιστημών. Το νέο Ινστιτούτο, το μοναδικό στην Ελλάδα αποκλειστικά στον τομέα της Αστροφυσικής, πρόκειται σύντομα να ενταχθεί στην μεγάλη οικογένεια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), αποτελώντας το έβδομο Ινστιτούτο του, έπειτα από ψήφιση σχετικής διάταξης νόμου στη Βουλή, στις 26 Φεβρουαρίου.

Το Ινστιτούτο αυτό αποτελεί τη μετεξέλιξη των δραστηριοτήτων Αστροφυσικής που λαμβάνουν χώρα εδώ και πολλά χρόνια στην Κρήτη από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ, και σκοπό έχει να προάγει την έρευνα στον τομέα της Αστροφυσικής με όρους αριστείας και καινοτομίας και να αποτελέσει μία κρίσιμη παράμετρο για την ισότιμη συμμετοχή της χώρας στην αλματώδη ανάπτυξη αυτού του τομέα έρευνας διεθνώς, αλλά και στην προσέλκυση αξιόλογων Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού. Η πρόταση δημιουργίας του Ινστιτούτου Αστροφυσικής (ΙΑ) υποστηρίχθηκε ένθερμα από το αρμόδιο Υπουργείο, Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας και την Περιφέρεια Κρήτης.

Κύριο κορμό του Ινστιτούτου θα αποτελέσει η Ομάδα Αστροφυσικής Κρήτης που απαρτίζεται από 5 εν ενεργεία συνεργαζόμενους με το ΙΤΕ, Καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, έναν Ερευνητή του ΙΤΕ και επτά μεταδιδακτορικούς ερευνητές. Η Ομάδα έχει εντυπωσιακές ακαδημαϊκές επιδόσεις τόσο στον Ελληνικό όσο και στον Ευρωπαϊκό χώρο καθώς οι ανταγωνιστικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις από το 2008 μέχρι σήμερα από MARIECURIE και ERC ανέρχονται σε 5 εκατομμύρια ευρώ.

Σε αυτά προστίθενται και άλλες χρηματοδοτήσεις από πηγές εκτός και εντός Ελλάδος ενώ η ίδρυση του ΙΑ θα μεγιστοποιήσει την επιτυχή διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων από πηγές όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και τα Ευρωπαϊκά Ανταγωνιστικά Προγράμματα.

Οι βασικές ερευνητικές υποδομές για τη λειτουργία και την επιτυχημένη πορεία του Ινστιτούτου Αστροφυσικής λειτουργούν ήδη στην Κρήτη, στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, που ιδρύθηκε το 1986 από κοινού από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Max-Planck Institut für Extraterrestrische Physik της Γερμανίας.

Το Αστεροσκοπείο βρίσκεται στην περιοχή του Ψηλορείτη (Δήμος Ανωγείων) σε υψόμετρο 1750 μέτρων και διακρίνεται για τις εξαιρετικές συνθήκες παρατήρησης που προσφέρει.

Η ευκρίνεια της ατμόσφαιρας στον Σκίνακα είναι η καλύτερη που μέχρι σήμερα έχει μετρηθεί σε αστεροσκοπείο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Το κύριο τηλεσκόπιο των 1.3 μέτρων είναι εξοπλισμένο με τα πλέον σύγχρονα αστρονομικά όργανα.

Ήδη έχουν δημοσιευθεί 200 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές, βασισμένες σε αποτελέσματα από την ανάλυση παρατηρήσεων του Αστεροσκοπείου Σκίνακα.

Οι ερευνητικές προοπτικές του ΙΑ διαγράφονται λαμπρές, ιδιαίτερα μετά και την απόκτηση του πολωσιμέτρου PASIPHAE, το οποίο ήδη βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής με χορηγία ύψους 1,3 εκατ. ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

15 κορυφαίοι Αστροφυσικοί του πλανήτη (μεταξύ αυτών δύο Νομπελίστες), αναφέρονται σε επιστολές τους με τα πλέον ενθουσιώδη λόγια στις προοπτικές της Ελλάδος να διαδραματίσει παγκοσμίως πρωταγωνιστικό ρόλο σε περιοχές αιχμής της Αστροφυσικής.

"Με ιδιαίτερο ενθουσιασμό υποδεχόμαστε στο ΙΤΕ το νέο Ινστιτούτο Αστροφυσικής, η δημιουργία του οποίου επισφραγίζει την εξαιρετικά επιτυχημένη μέχρι σήμερα πορεία των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Ομάδας Αστροφυσικής και της διεθνούς αναγνώρισης του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα. Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής θα δώσει στην Ελλάδα το συγκριτικό πλεονέκτημα ώστε να αποκτήσει περίοπτη θέση στην Ευρώπη, και σε αυτόν τον ερευνητικό τομέα. Για το ΙΤΕ αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία και επιδίωξη πολλών ετών, καθώς και ένα σημαντικό βήμα για τον επαναπατρισμό κορυφαίων επιστημόνων" ανέφερε σχετικά με την ίδρυση του Ινστιτούτου Αστροφυσικής, ο πρόεδρος του ΙΤΕ Νεκτάριος Ταβερναράκης.

"Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής είναι ένα σημαντικό απόκτημα τόσο για το ΙΤΕ όσο και για το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η αγαστή συνεργασία μεταξύ των δυο Ιδρυμάτων έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα" δήλωσε ο Νίκος Κυλάφης, Ομότιμος Καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Συνεργαζόμενος Ερευνητής του ΙΤΕ.

http://www.cnn.gr/news/ellada/story/119619/ite-oi-oyranoi-dikoi-toy-me-neo-institoyto-astrofysikis-ston-psiloreiti

1.jpg.80d30cfa2e13387bed798784a15ca06d.jpg

Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο.

Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.

Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

  • 2 μήνες αργότερα...

Από την Κρήτη στο κέντρο του σύμπαντος. :cheesy:

«Τα μοριακά νέφη είναι η σκηνή πάνω στην οποία εκτυλίσσεται η δημιουργία των άστρων», διαβάζω στην εισαγωγή της διδακτορικής διατριβής της σπουδαίας νέας επιστήμονα Τζίνας Πανοπούλου και σκέφτομαι ότι η ίδια φράση θα μπορούσε να σταθεί και ως εναρκτήρια ενός μυθιστορήματος.

Αλλά αυτή είναι η ιδιαιτερότητα του κλάδου της αστροφυσικής, συναρπάζει ακόμα και τους τριτοδεσμίτες.

Είχα την ευκαιρία να βουτήξω πρόσκαιρα στα σύννεφα της μεσοαστρικής ύλης, με αφορμή τη μεγάλη διάκριση που απέσπασε η διατριβή της δρος Πανοπούλου από τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση (International Astronomical Union-IAU), τον μεγαλύτερο διεθνή οργανισμό αστρονομίας με πάνω από 12.000 μέλη σε 79 χώρες. Η έρευνά της με τίτλο «Αξιολογώντας τον ρόλο των Μαγνητικών Πεδίων στην Αστρική Γένεση» που εκπόνησε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης (επιβλέπων καθηγητής ο Κώστας Τάσσης), αναδείχθηκε καλύτερη διδακτορική διατριβή για το 2017, στην κατηγορία Interstellar Matter and Local Universe. Η βράβευση θα γίνει τον Αύγουστο, στη Γενική Συνέλευση της IAU στη Βιέννη. «Είναι πολύ μεγάλη τιμή και χαρά για μένα να βλέπω την έρευνά μου να διακρίνεται από μια διεθνή επιτροπή κορυφαίων επιστημόνων!» είπε στην «Κ», από το τμήμα Αστρονομίας του California Institute of Technology, του περίφημου Caltech, όπου εργάζεται σήμερα ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια.

Η πορεία της Τζίνας στις επιστήμες είχε τροχιοδρομηθεί ήδη από τα παιδικά της χρόνια στο Ηράκλειο της Κρήτης. «Ημουν πάντα περίεργη, όπως όλα τα παιδιά. Ημουν όμως και τυχερή γιατί είχα υπομονετικούς γονείς που έδιναν χώρο στην περιέργειά μου να αναπτύσσεται. Μου άρεσε να παρατηρώ τα σύννεφα, τα δέντρα, τα έντομα, να μαθαίνω πώς μοιάζει το ηλιακό σύστημα και γιατί φτιάχνονται τα ουράνια τόξα». Ο πατέρας της, καθηγητής Βιολογίας στο πανεπιστήμιο, ξεναγούσε συχνά τις κόρες του στο εργαστήριο και τους έκανε διαλέξεις για το πώς οι μικροοργανισμοί μάχονται ή συνεργάζονται με τα φυτά. Με τον τομέα της αστροφυσικής άρχισε να συνδέεται στο γυμνάσιο, με αφορμή μια εργασία. Επρεπε να διαλέξει ένα θέμα που την ενδιέφερε και αυθόρμητα σκέφτηκε κάτι που από παιδί καθημερινά έβλεπε στο δωμάτιό της, μια αφίσα του ηλιακού συστήματος.

Στη διατριβή της την απασχόλησε ένα από τα μεγάλα ερωτήματα στην αστροφυσική, το πώς δημιουργούνται τα άστρα. «Γνωρίζουμε ότι η γέννησή τους συμβαίνει μέσα σε τεράστια σύννεφα από μεσοαστρική ύλη», εξηγεί. «Ομως, η διαδικασία με την οποία το υλικό του σύννεφου συμπυκνώνεται για να κατασκευάσει ένα άστρο αποτελεί άλυτο μυστήριο». Στο διδακτορικό της, η Πανοπούλου μελέτησε τη μορφολογία των νηματοειδών δομών που σχηματίζει το υλικό των μεσοαστρικών νεφών πριν δημιουργήσει αστέρια («αυτές οι δομές μοιάζουν λίγο σαν μακαρόνια σπαγκέτι, είναι μακρουλές και λεπτές»), καθώς και την επίδραση του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία πάνω στα μεσοαστρικά νέφη και τις νηματοειδείς τους δομές. «Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης είχα την ευκαιρία να χρησιμοποιήσω το τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου του Σκίνακα όπου υπάρχει ένα όργανο κατάλληλο για τέτοιου είδους μετρήσεις, ένα πολωσίμετρο. Μέσω αυτών των μετρήσεων, για πρώτη φορά, υπολόγισα τον βαθμό επιρροής του μαγνητικού πεδίου σε ένα πολύ νεαρό σύννεφο».

Σήμερα, στο Caltech συνεχίζει την έρευνα γύρω από τη μεσοαστρική ύλη και το μαγνητικό πεδίο του γαλαξία, ενώ βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων γύρω από τη λύση των γρίφων του σύμπαντος. «Μία από τις πιο σημαντικές αναμενόμενες ανακαλύψεις σχετίζεται με την αρχή του σύμπαντος. Με πειράματα που έχουν ήδη αρχίσει, οι ερευνητές στοχεύουν να ανιχνεύσουν ένα πολύ ασθενές σήμα από το πρώιμο σύμπαν που θα αποδεικνύει ότι υπήρξε μία περίοδος κατά την οποία το σύμπαν αναπτύχθηκε με εκθετικό ρυθμό. Η ύπαρξη αυτής της περιόδου εξηγεί πολλές από τις ιδιότητες του σημερινού σύμπαντος, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει πειραματική επιβεβαίωσή της. Η έρευνα στην οποία συμμετέχω σκοπεύει να βοηθήσει στην ανίχνευση αυτού του σήματος με το να συνεισφέρει στη μείωση του “θορύβου” που λαμβάνουμε από τον γαλαξία μας ο οποίος δυσχεραίνει την ανίχνευση».

Οπως λέει, τα επόμενα χρόνια περιμένουμε αναρίθμητες ακόμα ανακαλύψεις: για τις μαύρες τρύπες και τους αστέρες νετρονίων μέσω των νεοανιχνευθέντων βαρυτικών κυμάτων, για τα πρώτα αστέρια και τους πρώτους γαλαξίες, για τις μυστηριώδους προέλευσης εκλάμψεις ακτίνων Γ και τις γρήγορες εκλάμψεις ραδιοκυμάτων κ.ά.

Ευκαιρίες

Πώς είναι άραγε για κάποιον που μελετά τα άστρα να στρέφει το βλέμμα στα προβλήματα της καθημερινότητας; «Μέσω της αστροφυσικής έμαθα να αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα όχι σαν εμπόδια, αλλά σαν ευκαιρίες για να ανακαλύπτω, να μαθαίνω και να εξελίσσομαι. Κάποια καθημερινά προβλήματα βέβαια από τη φύση τους, δεν είναι απλά. Εχω την ελπίδα, όμως, ότι τα περισσότερα μπορούν να λυθούν αν ακολουθήσουμε την προτροπή του αστροφυσικού Carl Sagan και, ως κάτοικοι της μοναδικής μας “αχνής μπλε κουκκίδας”, να συνεργαστούμε για να τα λύσουμε».

http://www.kathimerini.gr/965983/article/epikairothta/ellada/apo-thn-krhth-sto-kentro-toy-sympantos

 

 

 

 

Ά. Τρίτσης: Ο Έλληνας αστροφυσικός που βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Αστρονομική Εταιρεία. :cheesy:

To Βραβείο MERAC της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Εταιρείας για την καλύτερη διδακτορική διατριβή απονέμεται στον θεωρητικό αστροφυσικό Αρη Τρίτση, ο οποίος «αφουγκράστηκε» τη μουσική της γέννησης των άστρων.

Δεν έχει υπάρξει άνθρωπος που έζησε πάνω στον πλανήτη Γη και δεν πέρασε έστω και λίγο χρόνο ατενίζοντας τον έναστρο ουρανό. Αυτόν που μας μαγεύει όταν είμαστε παιδιά και συνεχίζει να μας προκαλεί δέος με την απεραντοσύνη και την ομορφιά του μεγαλώνοντας. Και φυσικά από καιρού εις καιρόν κάποιοι από εμάς δεν αρκούνται στην ενατένιση. Περνούν στη δράση και προσπαθούν να αφουγκραστούν τα μυστικά του, να χαρτογραφήσουν τις μέχρι πρότινος απροσπέλαστες «γωνιές» του.

Για την αποκάλυψη θεμελιωδών παραμέτρων ενός διαστρικού νέφους, ο έλληνας θεωρητικός αστροφυσικός δρ Αρης Τρίτσης παίρνει το Βραβείο MERAC, το οποίο απονέμει η Ευρωπαϊκή Αστρονομική Εταιρεία για την καλύτερη διδακτορική διατριβή. Το βραβείο απονέμεται κάθε τρία χρόνια και αποτελεί την ύψιστη διάκριση της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Κοινότητας για σπουδές διδακτορικού επιπέδου. Εχει δε τη σημασία του να τονιστεί ότι ο δρ Τρίτσης, ο οποίος αυτή τη στιγμή συνεχίζει τις έρευνές του ως μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, πραγματοποίησε τη διδακτορική διατριβή του επί ελληνικού εδάφους και ειδικότερα στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) της Κρήτης. Το θέμα της διατριβής του, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Κωνσταντίνου Τάσση και ολοκληρώθηκε το 2017, αφορούσε την αστρογένεση και την αστροφυσική των διαστρικών νεφελωμάτων.

Μια ομάδα γεννιέται

Στην πραγματικότητα η τιμητική αυτή διάκριση δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη: όταν το 2018 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της δουλειάς του δρος Τρίτση στην περίβλεπτη επιστημονική επιθεώρηση Science, η διεθνής επιστημονική κοινότητα τη χαιρέτισε ως το επίτευγμα που άνοιγε νέους δρόμους στην κατανόηση της αστρογένεσης. Οι ιθύνοντες μάλιστα της επιθεώρησης είχαν εκδώσει σχετικό δελτίο Τύπου προκειμένου να διαδώσουν τα ευρήματα της ελληνικής ερευνητικής ομάδας. Περιττό να πούμε ότι στη συνέχεια η είδηση καλύφθηκε εκτενώς από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Το άρθρο των Τρίτση και Τάσση είχε τίτλο «Magnetic Seismology of Interstellar Gas Clouds: Unveiling a Hidden Dimension» (Μαγνητική σεισμολογία διαστρικών νεφών αερίων: αποκαλύπτοντας μια κρυμμένη διάσταση) και προκειμένου να αντιληφθούμε τη σημασία του επικοινωνήσαμε τόσο με τους ίδιους όσο και με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Βασιλική Παυλίδου και μέλος του Εργαστηρίου Αστροφυσικής, η οποία μάλιστα είχε καταλυτικό ρόλο στην προσέλκυση του μεταπτυχιακού τότε φοιτητή Αρη Τρίτση στην Κρήτη: «Ο Αρης είχε σπουδάσει Φυσική στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και είχε ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αστροφυσική στο University College του Λονδίνου, όταν συναντηθήκαμε στη Γερμανία και ειδικότερα στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ στη Βόννη. Εκείνος αναζητούσε εργαστήριο για τη διδακτορική διατριβή του και ήλπιζε να το βρει στη Βόννη και να εστιάσει στην Κοσμολογία» μας είπε η κυρία Παυλίδου και πρόσθεσε: «Περαιτέρω όμως επικοινωνία μαζί μας τον οδήγησε στο να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στην Κρήτη κατά τη διάρκεια του οποίου αποφάσισε ότι είχε βρει το εργαστήριο που έψαχνε. Ομοίως, και εμείς, τα υπόλοιπα μέλη του εργαστηρίου, αισθανθήκαμε από την αρχή ότι ο Αρης έδενε αρμονικά με την ομάδα μας».

Θεμελιώδη ερωτήματα

Η ερευνητική ομάδα, η οποία είχε μόλις σχεδόν συσταθεί (παρότι η κυρία Παυλίδου είχε εκλεγεί στο Τμήμα Φυσικής από το 2010 και ο κ. Τάσσης από το 2011, όλες οι προσλήψεις είχαν ανασταλεί λόγω της οικονομικής κρίσης – έτσι, το εργαστήριο άρχισε να λειτουργεί στα τέλη του 2013, όταν επιτέλους κατέστη δυνατή η πρόσληψή τους), εστίαζε το ενδιαφέρον της στη γέννηση των άστρων. Τι καθορίζει άραγε τον αριθμό και το είδος των άστρων που γεννιούνται στον Γαλαξία μας; Αυτό το θεμελιώδες και βασανιστικό ερώτημα το οποίο απασχολεί διαχρονικά τους αστροφυσικούς ήταν στο κέντρο των αναζητήσεων της ερευνητικής ομάδας. «Τα άστρα και οι πλανήτες δημιουργούνται μέσα σε πυκνά διαστρικά νέφη αερίων στα οποία κυριαρχεί το μοριακό υδρογόνο. Ποιες είναι όμως οι δυνάμεις που αναπτύσσονται εκεί; Ποιες είναι οι κυρίαρχες; Είναι τα μαγνητικά πεδία; Η αντίσταση στη βαρύτητα; Και τι συμβαίνει όταν κυριαρχεί η μία ή η άλλη; Τέτοιου είδους ερωτήματα μας απασχολούν» εξήγησε η κυρία Παυλίδου και πρόσθεσε: «Η Φυσική της Αστρογένεσης έχει άμεσο αντίκτυπο στο σχήμα των νεφών. Ετσι, αν γνωρίζουμε το σχήμα του νέφους, μπορούμε να εξαγάγουμε πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά με τις φυσικές διεργασίες που κυριαρχούν στη γένεση των άστρων του».

Εύκολο να το λέει κανείς, αλλά στην πράξη εξαιρετικά δύσκολο, καθώς όταν οι επιστήμονες παρατηρούν τα διαστρικά νέφη, αυτό που στην πραγματικότητα βλέπουν είναι μόνο οι δυσδιάστατες προβολές τους. Στην ουσία βλέπουν μόνο τις δύο από τις τρεις διαστάσεις τους και αυτή η άγνοια της τρίτης διάστασης (του βάθους ενός διαστρικού νέφους) συνεπάγεται και άγνοια του σχήματός του. Οχι όμως πλήρη: «Γνωρίζουμε ότι η βαρύτητα προσπαθεί να συμπυκνώσει τα νέφη και να φτιάξει αστέρια, όμως κάτι αντιστέκεται – αλλιώς όλο το αέριο του Γαλαξία θα είχε ήδη γίνει άστρα. Δύο είναι οι υποψήφιοι γι’ αυτόν τον ρόλο: το μαγνητικό πεδίο του Γαλαξία και η τύρβη. Νέφη-τηγανίτες προκύπτουν σε περιοχές με ισχυρό μαγνητικό πεδίο, ενώ νηματοειδή νέφη προκύπτουν σε περιοχές με ισχυρή τύρβη» εξήγησε ο κ. Τάσσης.

Νηματοειδές ή τηγανίτα;

Το διαστρικό νέφος με το όνομα Musca επέλεξε να μελετήσει ο Αρης Τρίτσης για τη διδακτορική διατριβή του. Επρόκειτο για ένα νηματοειδές νέφος, ένα νέφος δηλαδή στο οποίο η επικρατούσα δύναμη όφειλε να είναι η τύρβη. Μόνο που στην πορεία ανακάλυψε ότι το Musca δεν ήταν καθόλου νηματοειδές! Αντιθέτως ήταν ένα πεπλατυσμένο νέφος, ένα νέφος-τηγανίτα στο οποίο επικρατούσαν ισχυρά μαγνητικά πεδία.

Αν φέρουμε μια τηγανίτα μπροστά στα μάτια μας και την κρατήσουμε με το επίπεδό της παράλληλο προς το έδαφος, αυτό που θα δούμε είναι μια γραμμή, ένα νήμα. Θα χρειαστεί να την παρατηρήσουμε υπό γωνία για να αντιληφθούμε το πραγματικό της σχήμα. Αλλά οι αστροφυσικοί δεν μπορούν να μετακινήσουν τα νέφη! Ετσι, προσπαθούν να εξάγουν συμπεράσματα για το σχήμα τους κάνοντας μετρήσεις φυσικών παραμέτρων, όπως παραδείγματος χάριν είναι η συχνότητα των μαγνητικών κυμάτων που παγιδεύονται σε αυτά. Η επιλογή του Musca, ενός απομονωμένου νέφους στον νότιο ουρανό, δεν ήταν τυχαία: αφενός η απομόνωση ευνοεί την παγίδευση των κυμάτων και αφετέρου πρόκειται για ένα από τα λιγότερο χαοτικά νέφη καθώς αν το παρατηρήσει κανείς προσεκτικά φαίνεται να διασχίζεται από ραβδώσεις. Οπτικά δηλαδή παραπέμπει σε ύφασμα κοτλέ! Σε προηγούμενη εργασία τους οι Τρίτσης και Τάσσης είχαν δείξει ότι οι ραβδώσεις αυτές δημιουργούνται όταν διαδίδονται κύματα μαγνητικής πίεσης. Μόνο που στην περίπτωση του Musca τα κύματα δεν μπορούσαν να διαφύγουν από τα όρια του νέφους και έτσι δημιουργούσαν στάσιμα κύματα με αρμονικές συχνότητες.

Αστρική μουσική συμφωνία

Ο υπολογισμός και η ανάλυση των συχνοτήτων των κυμάτων αυτών κατέδειξαν ότι ολόκληρο το νέφος Musca δονείται. Οι δονήσεις όμως είναι ήχος, είναι μουσική. Με άλλα λόγια, οι έλληνες ερευνητές είχαν ακούσει τη μουσική που παιζόταν στο νεφέλωμα Musca! Αλλά τι μπορούσε να μας πει αυτή η μουσική για το σχήμα του; Αυτός ακριβώς ήταν ο κόμπος που έπρεπε να λυθεί! Και δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς δεν υπήρχε σημείο αναφοράς. Οταν εμείς ακούμε ένα μουσικό όργανο μπορούμε να καταλάβουμε αν η μουσική προέρχεται από ένα έγχορδο ή ένα κρουστό. Αντιλαμβανόμαστε τη χορδή μιας κιθάρας και την ξεχωρίζουμε από το τύμπανο γιατί έχουμε ξανακούσει κιθάρα και τύμπανο. Οι έλληνες ερευνητές όμως ήταν οι πρώτοι στην ιστορία της ανθρωπότητας που άκουσαν την «αστρική μουσική»! Και ο Αρης Τρίτσης βάλθηκε να πάει πέρα από τις νότες, να αναζητήσει τη γενεσιουργό αιτία τους.

Η συγκεκριμένη φάση της διερεύνησης περιελάμβανε πολύ κόπο και μεγάλη επιμονή. Και βεβαίως όλα έγιναν με τη βοήθεια υπολογιστών. «Ο Αρης έτρεξε έναν πολύ μεγάλο αριθμό προσομοιώσεων, μεταβάλλοντας κάθε φορά τις παραμέτρους, προκειμένου να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα» μας είπε η κυρία Παυλίδου. Η ανάλυση λοιπόν των αρμονικών συχνοτήτων που είχαν προκύψει από τις μετρήσεις έδειξαν, στα μοντέλα προσομοίωσης που δημιούργησε ο υποψήφιος τότε διδάκτορας Αρης Τρίτσης, ότι ήταν συμβατές με ένα νεφέλωμα-τηγανίτα και όχι με κυλινδρικό νεφέλωμα, γεγονός που έφερε τα πάνω κάτω στην αστρονομία.

Νέα αρχή για την αστρονομία

«Η ανακάλυψη αρμονικών συχνοτήτων στο μοριακό νεφέλωμα Musca είχε εξαιρετικά μεγάλο αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα. To Musca θεωρούνταν για πολύν καιρό το πρότυπο νηματοειδούς νέφους – η προβολή του στον ουρανό μοιάζει πραγματικά με βελόνα! Και όμως, οι αρμονικές συχνότητές του έδειξαν – προς μεγάλη έκπληξη όλων – ότι έχει σχήμα τηγανίτας, απλώς τυχαίνει να το βλέπουμε από τη λεπτή του πλευρά. Αυτό άλλαξε ριζικά τον τρόπο που κατανοούμε τόσο το Musca όσο και τους μηχανισμούς που επικρατούν στη διαδικασία της αστρογένεσης. Το ότι το Musca είναι τηγανίτα υποδεικνύει ότι το μαγνητικό του πεδίο είναι πιο σημαντικό από την τύρβη. Αν και σε άλλες περιοχές έχουμε τηγανίτες «μασκαρεμένες» σε νήματα, ίσως αυτό να ισχύει στις περισσότερες περιοχές του Γαλαξία» εξήγησε ο κ. Τάσσης.

Τα παραπάνω ήταν μόνο η αρχή: ο Τρίτσης προσομοίωσε με ακρίβεια που δεν είχε ποτέ πριν επιτευχθεί τις χημικές αντιδράσεις στο εσωτερικό των νεφών και ανέπτυξε ένα σύστημα προσομοίωσης της διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα από το αέριο των νεφελωμάτων το οποίο επιτρέπει να προβλεφθούν με ακρίβεια οι παρατηρήσιμες ιδιότητες κάθε θεωρητικού μοντέλου της διαδικασίας της αστρογένεσης μέσα σε τέτοια νεφελώματα.

Συνεχίζοντας δε το έργο που άρχισε στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της μεταδιδακτορικής του υποτροφίας στην Αυστραλία, ανέπτυξε μια νέα μέθοδο για τη μέτρηση μαγνητικών πεδίων στον Γαλαξία μας, την οποία χρησιμοποιεί για να πραγματοποιήσει μια τρισδιάστατη χαρτογράφηση των πεδίων αυτών. «Ενας τέτοιος χάρτης θα έχει πλήθος διαφορετικών εφαρμογών στην Αστροφυσική» εκτιμά ο κ. Τάσσης ο οποίος κλείνοντας σημείωσε: «Η πηγαία δημιουργικότητα και σταθερή αποφασιστικότητα του Αρη μάς έφερε σε αυτό το καταπληκτικό αποτέλεσμα, και είναι πραγματικά απολαυστικό να μοιράζεσαι μια τόσο αναπάντεχη και σημαντική ανακάλυψη με έναν ερευνητή στην αρχή ακόμη της καριέρας του και να ξέρεις ότι έχει ένα λαμπρό μέλλον με πολλές ακόμη ανακαλύψεις μπροστά του».

«Πιστεύω στα ελληνικά πανεπιστήμια»

Δεν μπορέσαμε να μη ρωτήσουμε τον Αρη Τρίτση για την απόφασή του να προτιμήσει την Ελλάδα για τη διδακτορική διατριβή του ενώ θα μπορούσε να έχει μείνει στο εξωτερικό. Ιδού η απάντησή του: «Νομίζω πως η γενικότερη αντίληψη ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια υστερούν έναντι των πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων του εξωτερικού είναι εσφαλμένη. Ειδικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ το υψηλό επίπεδο έρευνας που εκπονείται είναι η καλύτερη διαφήμιση και προσελκύει όχι μόνο ερευνητές και διδακτορικούς φοιτητές, όπως ήμουν εγώ, αλλά και σημαντικές διεθνείς συνεργασίες. Τέτοιες συνεργασίες, που στοχεύουν να δώσουν απαντήσεις σε θεμελιώδη, αναπάντητα ερωτήματα της Φυσικής και της Αστρονομίας, συντονίζονται αυτή τη στιγμή από τα μέλη του καινούργιου Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Πανεπιστήμιου Κρήτης. Ενας επιπλέον παράγοντας για τον οποίο διάλεξα να κάνω τη διδακτορική μου διατριβή στην Ελλάδα ήταν πως πιστεύω στα ελληνικά πανεπιστήμια και ήθελα να συνεισφέρω σε αυτά με την έρευνά μου. Καθότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι σταθερά πρώτο στις λίστες κατάταξης μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, ήταν και η προφανής επιλογή. Τέλος, ως διδακτορικός φοιτητής στο Τμήμα Φυσικής, είχα τη συνεχή στήριξη των συναδέλφων και καθηγητών μου και ένιωθα ότι άνηκα σε μια μεγάλη επιστημονική οικογένεια. Το μεράκι αυτής της πανεπιστημιακής κοινότητας ήταν και είναι αυτό που αντισταθμίζει τις όποιες ελλείψεις που μπορεί να υπάρχουν σε πόρους και υποδομές».

Παράδοση αριστείας

Η βράβευση του Αρη Τρίτση έρχεται να συνεχίσει μια παράδοση σημαντικών διεθνών επιτυχιών των φοιτητών της ομάδας Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ. «Ο Γιάννης Λιοδάκης, που ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 2017 υπό την επίβλεψη της κυρίας Παυλίδου, μελέτησε τη φυσική των πιδάκων ύλης που εκτοξεύονται από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες στο Σύμπαν. Τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης διδακτορικής διατριβής από την Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία το 2017 και με τη μεταδιδακτορική υποτροφία του Ινστιτούτου Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας του Πανεπιστημίου Stanford στις ΗΠΑ» μας είπε ο κ. Τάσσης και πρόσθεσε: «Και η δική μου φοιτήτρια, Τζίνα Πανοπούλου, που ολοκλήρωσε το διδακτορικό της το 2017, μελέτησε την τεχνική της μαγνητικής τομογραφίας – τεχνική που βρίσκεται στην καρδιά του πειράματος PASIPHAE που τρέχουμε στην Κρήτη και στη Νότιο Αφρική για να αποκαλύψουμε τις πρώτες στιγμές του Σύμπαντος. Τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης διδακτορικής διατριβής από τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση το 2017 και μετακινήθηκε στο Caltech των ΗΠΑ, ενώ το 2019 έλαβε τη μεταδιδακτορική υποτροφία Hubble της NASA, την πλέον περίβλεπτη μεταδιδακτορική υποτροφία Αστροφυσικής».

https://www.tovima.gr/2020/03/11/science/aris-tritsis-elliniki-protia-stin-astrofysiki/

24s10diast-thumb-large.jpg.6cb09a0540be932cf126f69606902f3f.jpg

ArisTritsis-768x332.jpg.a5fea40b21c6a90a3a5eff086540dc04.jpg

Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο.

Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.

Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

:D Να και πραγματικά καλά νέα. Χαίρομαι ιδιαίτερα για αυτές τις εξελίξεις, μπορούν να κάνουν την διαφορά στην αστρονομία στην Ελλάδα.

Η εργασία της Κας Πανοπούλου αφορά ένα από τα καυτά ζητήματα της αστρονομίας, δηλαδή πως σχηματίζονται τα αστρικά σμήνη σε μοριακά νέφη. Οι παράγοντες που επηρεάζουν (θετικά και αρνητικά, ανάλογα την έντασή τους) την αστρογέννηση είναι η βαρύτητα (κατάρρευση), η κατάτμηση του νεφελώματος, η ακτινοβολία από τα αστέρια, ιδίως τα μεγάλης μάζας, ο ιονισμός από τα αστέρια μεγάλης μάζας, η αποβολή στροφορμής των πρωτοπλανητικών δίσκων και τα μαγνητικά πεδία.

Ελπίζω να έχω την ευκαιρεία να διαβάσω την εργασία της.

Η αστρονομια μας βοηθαει να κοιταμε ψηλα. www.astrotheory.gr :D
Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

  • 2 έτη αργότερα...

Διάκριση από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση για τον αστροφυσικό Ι. Λιοδάκη που πήρε την Υποτροφία Gruber :cheesy:

Ένας νεαρός Έλληνας αστροφυσικός της διασποράς, ο Ιωάννης Λιοδάκης, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Φινλανδικό Κέντρο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Τούρκου, επιλέχθηκε από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση, όπως ανακοίνωσε η τελευταία, για να πάρει την Υποτροφία Gruber.

Η εν λόγω υποτροφία (fellowship), την οποία χρηματοδοτεί ετησίως από το 2011 το Ίδρυμα Gruber του Πανεπιστημίου του Γιέηλ των ΗΠΑ, συνοδεύεται από το ποσό των 25.000 ευρώ και αποσκοπεί να υποστηρίξει την έρευνα πολλά υποσχόμενων νέων επιστημόνων στο πεδίο της αστροφυσικής. Φέτος το Ίδρυμα θα δώσει για πρώτη φορά τρεις (αντί για δύο υποτροφίες), εκ των οποίων τη μία στον Ι.Λιοδάκη.

Όπως αναφέρει η Διεθνής Αστρονομική Ένωση σε σχετική ανακοίνωση, ο Λιοδάκης πρόσφατα ξεκίνησε να μελετά τις εκπομπές των μπλέιζαρς (blazars), μιας κατηγορίας ενεργών γαλαξιακών πυρήνων που φιλοξενούν στο κέντρο τους τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες στο σύμπαν και παράγουν εκπομπές ακτινοβολίας υψηλών ενεργειών.

Ο Λιοδάκης δήλωσε ότι «αποτελεί μεγάλη τιμή η επιλογή μου ως ενός από τους υποτρόφους του Ιδρύματος Gruber. Αποτελεί απίστευτη ανταμοιβή να βλέπω το έργο μου να αναγνωρίζεται από την κοινότητα».

Ο Έλληνας ερευνητής σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, πήρε το διδακτορικό του στην Αστροφυσική από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης και, προτού πάει στη Φινλανδία, είχε κάνει έρευνα στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνια.

https://physicsgg.blogspot.com/2020/10/gruber.html

Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο.

Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.

Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

Τρίτο βραβείο Νόμπελ σε Έλληνα; Η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 2019 στην αστροφυσική. :cheesy:

Εν αναμονή του βραβείου Νόμπελ φυσικής που θα ανακοινωθεί την Τρίτη, ο επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος εκτιμά πως ο Έλληνας καθηγητής αστροφυσικής Δημήτρης Ψάλτηs ίσως γίνει ο τρίτος στην ιστορία της χώρας που θα κερδίσει το περίοπτο βραβείο.

… παρόμοια πρόβλεψη για τον Δημήτρη Ψάλτη και το Event Horizon Telescope (EHT) γίνεται και ΕΔΩ:insidescience.org.

Πιθανοί υποψήφιοι για το Νόμπελ Φυσικής 2020 θεωρούνται επίσης και οι John Perdew και Lu Jeu Sham, φυσικοί της φυσικής στερεάς κατάστασης, γνωστοί για τις συνεισφορές τους στη Θεωρία συναρτησιοειδούς πυκνότητας (DFT=Density Functional Theory) κ.α

και οι Alain Aspect, John Clauser και Anton Zeilinge για την πειραματική τους συνεισφορά στην κβαντική φυσική.

 

Την ερχόμενη Τρίτη το μεσημέρι, η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών θα ανακοινώσει τα ονόματα των επιστημόνων που θα λάβουν φέτος το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 2020 «και ίσως εφέτος να είναι η χρονιά κατά την οποία ένας ακόμη δικός μας άνθρωπος να είναι αυτός που θα παραλάβει το τρίτο Βραβείο Νόμπελ μετά από τους Γιώργο Σεφέρη (1963) και Οδυσσέα Ελύτη (1979), αλλά αυτή τη φορά δεν θα είναι βραβείο λογοτεχνίας αλλά βραβείο Φυσικής», γράφει ο κ. Σιμόπουλος. Ο κ. Σιμόπουλος αναφέρεται φυσικά στον καθηγητή αστροφυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Δημήτρη Ψάλτη και την μεγαλύτερη ανακάλυψη του 2019, την φωτογράφηση δηλαδή της «σκιάς» μιας Μαύρης Τρύπας στον πυρήνα του γιγάντιου ελλειπτικού γαλαξία Μ87.

Η καταπληκτική φωτογράφηση έγινε πραγματικότητα από την συνδυασμένη λειτουργία ραδιοτηλεσκοπίων σε οκτώ διαφορετικές περιοχές της Γης, την Ανταρκτική, τη Χιλή, το Μεξικό, τη Χαβάη, την Αριζόνα και την Ισπανία τα οποία είχαν συνδεθεί συμβολομετρικά μεταξύ τους δημιουργώντας έτσι ένα τηλεσκόπιο με το μέγεθος του πλανήτη μας.

Ευθύς εξ αρχής οι 347 ερευνητές της κοινοπραξίας των 60 πανεπιστημίων και ερευνητικών εργαστηρίων από 20 διαφορετικές χώρες είχαν αποφασίσει να εντοπίσουν τις παρατηρήσεις τους σε δύο γιγάντιες μαύρες τρύπες. Η μία πολύ πλησιέστερα σ’ εμάς, σε απόσταση 26.000 ετών φωτός στο κέντρο του Γαλαξία μας, και η άλλη πολύ πιο μακριά σε απόσταση 55 εκατομμυρίων ετών φωτός, αλλά πολύ πιο μεγάλη. Η γιγάντια πάντως μαύρη τρύπα του M87 έχει 6,5 δισεκατομμύρια φορές την μάζα του Ήλιου μας και διάμετρο που φτάνει τα 100 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, 22 δηλαδή φορές την απόσταση του πλανήτη Ποσειδώνα από τον Ήλιο, όταν σε σύγκριση η μάζα της μαύρης τρύπας του Γαλαξία μας δεν υπερβαίνει την μάζα τεσσάρων εκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο. Γι’ αυτό δόθηκε προτεραιότητα στην ανάλυση των δεδομένων από τον Μ87 κι όχι από τον δικό μας. Κάποια στιγμή θα γίνει και η ανάλυση των δεδομένων από την μαύρη τρύπα και του δικού μας Γαλαξία και θα μπορέσουμε τότε να δούμε πως μοιάζει και το «θηρίο» του δικού μας γαλαξιακού κέντρου.

«Η καταπληκτική αυτή φωτογράφηση αποτύπωσε τα όρια του «ορίζοντα γεγονότων» μιας Μαύρης Τρύπας, ενός αντικειμένου από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει, ούτε κι αυτό ακόμη το φως. Ό,τι ήταν κάποτε άστρα, πλανήτες και νεφελώματα, βρίσκονται τώρα συμπιεσμένα σ’ έναν απεριόριστα μικροσκοπικό και υπέρπυκνο χώρο στο εσωτερικό του οποίου οι νόμοι της φυσικής καταρρέουν.

Και παρ’ όλο που η Θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν είχε προβλέψει την ύπαρξή τους από τις αρχές του 20ου αιώνα, εν τούτοις μόλις πρόσφατα μας δόθηκε η ευκαιρία να ανακαλύψουμε μερικές από τις απαντήσεις στα ερωτηματικά που έχουμε γι’ αυτές. Γιατί ελάχιστα αντικείμενα στο Σύμπαν μπορούν να προκαλέσουν το δέος που προκαλεί μια μαύρη τρύπα.»

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν υπονοεί ότι στο Σύμπαν θα μπορούσε να υπάρξει και κάποιο αντικείμενο με υλικά τόσο πολύ συμπιεσμένα, ώστε η δύναμη της βαρύτητας του να παραμορφώσει το χωρόχρονο γύρω του σε αφάνταστο βαθμό και μέχρις ότου αυτό τούτο το αντικείμενο, «ανοίγοντας» μια «τρύπα» στη δομή του σύμπαντος, «χαθεί» για πάντα απ’ αυτό. Οτιδήποτε δηλαδή και αν «πέσει» μέσα σε μια μαύρη τρύπα «χάνεται» από το σύμπαν, γιατί η βαρύτητά της είναι τόσο μεγάλη ώστε ούτε και αυτό ακόμη το φως να μην μπορεί να διαφύγει από την ελκτική της δύναμη.

Μια «μαύρη τρύπα» λοιπόν είναι ένα «άστρο» που έχει καταρρεύσει σ’ ένα απειροελάχιστα μικροσκοπικό μέγεθος, αφήνοντας πίσω του την ένταση μόνο της βαρύτητάς του.

Μ’ αυτή λοιπόν την έννοια μπορούμε να μιλάμε για «μαύρες τρύπες» στο διάστημα.

Γι’ αυτό άλλωστε δεν είναι καθόλου παράξενο που μια μαύρη τρύπα αντιμετωπίζεται σήμερα ως ένα πραγματικά αδιανόητο ουράνιο αντικείμενο, όπου οι νόμοι της φυσικής έχουν «σηκώσει τα χέρια ψηλά», αδυνατώντας να προβλέψουν το τι συμβαίνει στο εσωτερικό του. Η φωτογράφηση όμως του «ορίζοντα γεγονότων» μιας Μαύρης Τρύπας μας οδηγεί να δώσουμε απαντήσεις και σε ερωτήματα όπως είναι, για παράδειγμα, για το τι θα συνέβαινε εάν ταξιδεύαμε κοντά σε μια μαύρη τρύπα!

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας μας περιγράφει μια πραγματικά ενδιαφέρουσα εμπειρία αφού αν πλησιάζαμε μια μαύρη τρύπα μ’ ένα διαστημόπλοιο, η ισχυρότατη δύναμη της βαρύτητάς της θα το υποχρέωνε να τεντωθεί σαν λάστιχο, και κάθε άτομο του και όλων όσων θα βρίσκονταν στο εσωτερικό του, θα παραμορφώνονταν τρομαχτικά. Αν στέλναμε κάποιο φανάρι, θα παρατηρούσαμε ότι το φως του ελαττώνεται όλο και πιο πολύ καθώς αυτό πλησίαζε τον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας.

Τα φωτεινά δηλαδή κύματα χάνουν τόση πολλή ενέργεια στην προσπάθειά τους να σκαρφαλώσουν μακριά από την βαρύτητα της τρύπας ώστε έχουμε σαν αποτέλεσμα το αδυνάτισμα της φωτεινής τους έντασης. Το φως από ένα φανάρι που θα έφτανε ακριβώς στην επιφάνεια του ορίζοντα, δεν μπορεί να φτάσει ποτέ μέχρι τα μάτια μας. Αν πάλι στέλναμε ένα ρολόι, τότε θα παρατηρούσαμε ότι καθώς αυτό πλησίαζε την μαύρη τρύπα ο χρόνος θα έτρεχε όλο και πιο αργά. Φυσικά, τα πάντα είναι σχετικά. Αν δηλαδή με κάποιο τρόπο αφήναμε το διαστημόπλοιο και πλησιάζαμε την μαύρη τρύπα, δεν θα αισθανόμασταν καμιά αλλαγή στον χρόνο.

Γιατί το ρολόι που θα είχαμε μαζί μας θα έδειχνε ότι για μας ο χρόνος τρέχει κανονικά. Αντίθετα αν μπορούσαμε να διακρίνουμε τους δείχτες του ρολογιού που αφήσαμε στο διαστημόπλοιό μας, θα τους βλέπαμε να τρέχουν με τεράστιες ταχύτητες. Από τα πρόθυρα της μαύρης τρύπας ο χρόνος στο διαστημόπλοιο, καθώς και σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του σύμπαντος, θα έτρεχε με απίστευτη ταχύτητα.

Αυτή η «παραμόρφωση» του χρόνου μας λέει ότι, αν με κάποιον τρόπο μπορούσαμε να ξεφύγουμε από την ελκτική δύναμη της μαύρης τρύπας και επιστρέφαμε και πάλι στο διαστημόπλοιό μας, θα βρισκόμασταν στο μέλλον. Συμβαίνει δηλαδή και στον χρόνο το ίδιο που συμβαίνει και στον χώρο, γιατί η παρουσία της μαύρης τρύπας δημιουργεί όχι μόνο χώρο-παραμόρφωση αλλά και χρόνο-παραμόρφωση.

Κι όταν τελικά το ρολόι θα φτάσει στον ορίζοντα γεγονότων, ο χρόνος γι’ αυτό θα σταματήσει τελείως. Μ’ αυτή την έννοια δηλαδή ο μαύρες τρύπες μπορεί να θεωρηθούν και σαν ένα είδος «μηχανών του χρόνου»! Μηχανές του χρόνου όμως που μπορούν να μας μεταφέρουν μόνο προς το μέλλον.

Ίσως πάλι οι μαύρες τρύπες να μην λειτουργούν απλά και μόνο σαν χρόνο-μηχανές, ούτε όμως και σαν τρύπες, αλλά να είναι ένα είδος χωροχρονικής σήραγγας που θα μας μετέφερε σε κάποιο άλλο σημείο του δικού μας ή κάποιου άλλου σύμπαντος. Μερικοί αστροφυσικοί υποστηρίζουν ότι οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δεν αποκλείουν κάτι τέτοιο. Αντιμετωπίζουμε έτσι ένα από τα βασικά ερωτήματα που αφορούν την τύχη των υλικών που εισχωρούν στην μαύρη τρύπα: που πηγαίνουν, δηλαδή τα υλικά αυτά; Αφού η βαρυτική δύναμη της μαύρης τρύπας εμποδίζει σε οποιαδήποτε πληροφορία να διαφύγει απ’ αυτήν, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε τον μελλοντικό τους πραγματικό δρόμο. Το γεγονός όμως αυτό δεν εμποδίζει τους θεωρητικούς φυσικούς από του να κάνουν τις δικές τους μαθηματικές υποθέσεις.

Ποιος είναι ο Δ. Ψάλτης

Ο Δημήτρης Ψάλτης είναι καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, με την έρευνά του να επικεντρώνεται στη δοκιμή της θεωρίας της σχετικότητας σε κοσμική κλίμακα. Εργάζεται επίσης σε διάφορες πτυχές της φυσικής και της αστροφυσικής των αστέρων νετρονίου και των μαύρων τρυπών, ενώ το 2019 έπαιξε σημαντικό ρόλο για την πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας στην ανθρώπινη ιστορία. Ακόμα, σχεδιάζει και αναπτύσσει υπολογιστικά εργαλεία, καινοτόμα και υψηλών επιδόσεων, με τα οποία οι επιστήμονες μελετούν διάφορα ζητήματα της φυσικής και της αστροφυσικής των Μαύρων Τρυπών και άλλων διαστημικών σωμάτων.

Αγάπησε το διάβασμα, ονειρεύτηκε να σπουδάσει στις ΗΠΑ

Γεννήθηκε στις Σέρρες την 1η Ιουνίου 1970 και από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε τον επαγγελματικό του προορισμό. Όταν ο πατέρας εκείνου και της αδελφής του, δάσκαλος, θέλησε να τον κάνει να αγαπήσει το διάβασμα, του αγόρασε βιβλία σχετικά με τις επιστήμες, τα οποία ο οχτάχρονος Δημήτρης λάτρεψε. Διαβάζοντας για πυραύλους και Φυσική, αποφάσισε πως θα πήγαινε να σπουδάσει στις ΗΠΑ. Τα περισσότερα γυμνασιακά και λυκειακά του χρόνια τα πέρασε δουλεύοντας ως προγραμματιστής μερικής απασχόλησης σε μια εταιρεία πληροφορικής, αλλά κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους του Λυκείου συνειδητοποίησε ότι δεν ήθελε να δώσει άλλο χρόνο εντοπίζοντας σφάλματα σε κώδικες ηλεκτρονικών υπολογιστών ή διαβάζοντας για αρχαίους Έλληνες.

Έτσι αποφάσισε να σπουδάσει Φυσική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δύο μήνες μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο, προσλήφθηκε από μια εταιρεία πληροφορικής για την ανάπτυξη λογισμικού για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία. Το φθινόπωρο του 1988, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και σύντομα άρχισε να αναζητά το ερευνητικό του έργο. Ποτέ δε σκέφτηκε να εργαστεί για την πυρηνική ή σωματιδιακή φυσική, φοβούμενος ότι το έργο του θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ένα βαρετό πρόγραμμα ενός εξαμήνου στη φυσική στερεάς κατάστασης, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ήταν αρκετό για να τον οδηγήσει όσο το δυνατόν μακρύτερα κι από αυτόν τον τομέα. Η έρευνα στην Αστρονομία ήταν ο μόνος προφανής δρόμος για αυτόν και πέρασε τα τελευταία 3 χρόνια του στο κολέγιο, όπου ασχολήθηκε με διάφορα προβλήματα Αστρονομίας στο Παρατηρητήριο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καθώς και στο Αστρονομικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ -μέσω του προγράμματος Erasmus- και στο Max-Planck Institute fuer Radioastronomie στη Βόννη.

Αποφοίτησε τον Ιούλιο του 1992, και ξεκίνησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Τμήμα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Illinois στην Urbana-Champaign. Αφού πέρασε έναν χρόνο προσπαθώντας να επιλύσει προβλήματα που δεν μπορούσαν να επιλυθούν, άρχισε να δουλεύει πάνω στη διδακτορική του διατριβή, κυρίως κάνοντας εντοπισμό σφαλμάτων στον ακτινοβολιακό κωδικό μεταφοράς και δουλεύοντας πάνω σε μία εργασία, που τελικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για πυρηνικά όπλα -αν και ήλπιζε πως δε θα γινόταν. Ένα διοικητικό σφάλμα τον ανάγκασε να απορρίψει μια μεταδιδακτορική υποτροφία της Marie Curie από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα πραγματοποιούνταν στο Πανεπιστήμιο ου Άμστερνταμ, και έμεινε στις Η.Π.Α.

Το 1997, μετακόμισε στο Κέντρο Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν για την Αστροφυσική, ως μεταδιδακτορικός συνεργάτης του Smithsonian. Αγαπούσε την ανατολική ακτή τόσο πολύ που, παρόλο που είχε ήδη αποδεχτεί θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, αποφάσισε να παραμείνει για ένα επιπλέον έτος στο Cambridge της Μασαχουσέτης ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο MIT και για δύο χρόνια ως μακροχρόνιο μέλος στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών, στο Princeton του Νιου Τζέρσεϊ. Τον Ιανουάριο του 2003, ξεκίνησε ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

Τώρα είναι επικεφαλής μιας ομάδας 36 ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας, η οποία απαρτίζεται από 8 μέλη του επιστημονικού προσωπικού (καθηγητές), 8 μεταπτυχιακούς και 13 προπτυχιακούς φοιτητές, συν 7 τεχνικούς τηλεσκοπίων. Εκείνος και οι περισσότεροι από τους συναδέλφους του έλαβαν ένα κονδύλι περίπου 7,2 εκατ. δολαρίων για την έρευνά τους, με χρηματοδότη έναν διεθνή οργανισμό. Έγινε Υπεύθυνος του Event Horizon Telescope από τα πρώτα στάδιά του, ενώ με την ερευνητική ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη δοκιμών της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας -για πρώτη φορά στην αστροφυσική κλίμακα- που το τηλεσκόπιο ΕΗΤ πραγματοποιεί.

Στο γενικότερο πλαίσιο της αποτύπωσης των Μαύρων Τρυπών, η ομάδα Ψάλτη ήταν υπεύθυνη για τον συντονισμό των δεδομένων δύο από τα 8 τηλεσκόπια του προγράμματος, το Submillimeter Telescope (SMT) στο όρος Γκράχαμ της Αριζόνας, το οποίο ήταν και το μόνο επί βορειοαμερικανικού εδάφους και το Τηλεσκόπιο Νοτίου Πόλου (SPT) στην Ανταρκτική.

Υπό την καθοδήγηση του Ψάλτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν υπερ-υπολογιστές, με τους κορυφαίους επεξεργαστές γραφικών της Nvidia, χάρη στους οποίους κατέστη δυνατή η σύνθεση της φωτογραφίας που ανακοινώθηκε την Τετάρτη 10 Απριλίου 2019, σε όλη την υφήλιο, και τράβηξαν την πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας της ανθρωπότητας. Αμέσως μετά την ιστορική ανακοίνωση, ο ελληνικής καταγωγής αστροφυσικός προσπαθώντας να απλοποιήσει όσο είναι δυνατόν το αντικείμενό του, δήλωσε «Πριν από δέκα χρόνια η φωτογραφία της Μαύρης Τρύπας και της σκιάς της απλώς δεν ήταν δυνατόν να ληφθεί. Διότι, παρόλο που πρόκειται για ένα φαινόμενο που εξελίσσεται σε μια έκταση όση και ολόκληρου του ηλιακού μας συστήματος, η τεράστια απόσταση που χωρίζει τη Γη από τη συγκεκριμένη Μαύρη Τρύπα (Messier 87 ή Μ87) μετατρέπει την αχανή της διάμετρο σε κάτι που φαίνεται σαν ένα ντόνατ στη επιφάνεια της Σελήνης. Εκτός από το ΕΗΤ, είναι μέλος στις επιστημονικές ομάδες των αποστολών LOFT του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και του NICER της NASA και εκτελεί χρέη προέδρου στο Πρόγραμμα Θεωρητικής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, του διεπιστημονικού προγράμματος που διευκολύνει τη θεωρητική έρευνα αστροφυσικής μεταξύ καθηγητών, προσωπικού και φοιτητών σε τρία τμήματα (Αστρονομία, Φυσική, Σεληνιακό & Πλανητικό Εργαστήριο) στο Πανεπιστήμιο. Ο φυσικός με την πολύ μεγάλη αγάπη και αφοσίωση για τη δουλειά του και πάρα πολλές φιλοδοξίες από μικρός έχει βραβευτεί και από το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το 2005, το οποίο βραβεύει Έλληνες πρωταγωνιστές της επιστήμης.

Τρεις είναι οι πιθανότητες που διερευνώνται, με πρώτη και καλύτερη τον απλό «αφανισμό» των υλικών στην ιδιόμορφη καρδιά της μαύρης τρύπας. Οι μαύρες τρύπες θα μπορούσαν επίσης να σχηματίζουν παράξενες κοσμικές σήραγγες (μερικοί τις ονομάζουν «σκουληκότρυπες») που ίσως να οδηγούν σε κάποιο άλλο άγνωστο σύμπαν, με το οποίο δεν υπάρχει καμιά άλλη επικοινωνία ούτε και τρόπος επιστροφής. Η τρίτη πιθανότητα, και ίσως η πιο ενδιαφέρουσα απ’ όλες, προτείνει την συνένωση μιας μαύρης τρύπας με άλλα σημεία του δικού μας σύμπαντος. Σημεία δηλαδή που απέχουν μεταξύ τους όχι μόνο στον χώρο αλλά και στον χρόνο. Πολλοί μάλιστα παρομοιάζουν τις ουράνιες αυτές σκουληκότρυπες με την προσφιλή «εφεύρεση» των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας που έχουν βαφτίσει «υπερδιάστημα», μια έννοια η οποία, παρ’ όλο που δεν υπάρχει στη φύση, επιτρέπει στους ήρωες των διαστημικών μυθιστορημάτων να μετακινούνται από άστρο σε άστρο σχεδόν στιγμιαία. Στο εσωτερικό μιας Μαύρης Τρύπας όμως υπάρχει τόσο μεγάλη βιαιότητα ώστε η δημιουργία μιας σκουληκότρυπας είναι αδύνατη, και πόσο μάλλον για να μπορέσουμε να την διασχίσουμε.

«Όλα αυτά δεν είναι παρά η προσωποποίηση της άκρατης καταστροφικής μανίας της Φύσης σε κλίμακα που μας είναι αδιανόητη. Ή μήπως όχι, αφού στην πραγματικότητα δεν πρόκειται παρά για την απλή διεκπεραίωση των φαινομένων ενός ανήσυχου Σύμπαντος. Οπότε, αφού ο χρόνος και ο χώρος είναι έννοιες που δεν έχουν καμιά υπόσταση στο εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας, υπάρχει πιθανότητα κάποτε στο μέλλον, και με την κατάλληλη τεχνολογία, να γίνουν οι μαύρες τρύπες το κλειδί των μελλοντικών μας μετακινήσεων στην προσπάθειά μας να εξερευνήσουμε ολάκερο το Σύμπαν. Αρκεί, βέβαια, η μαύρη τρύπα που θα διαλέξουμε για ένα τέτοιο ταξίδι, να είναι αρκετά μεγάλη, μια και οι τελευταίες θεωρητικές έρευνες μας πληροφορούν ότι στο Σύμπαν υπάρχουν μαύρες τρύπες σε όλα τα μεγέθη.»

«Κάποια στιγμή θα γίνει και η ανάλυση των δεδομένων από την μαύρη τρύπα και του δικού μας Γαλαξία. »Ίσως μάλιστα η φωτογραφία αυτή να δοθεί στην δημοσιότητα πολύ νωρίτερα απ’ ότι υπολογίζουμε. Κι έτσι οι μελέτες που θα γίνουν στα επόμενα μερικά χρόνια με βάση τέτοιου είδους φωτογραφίες ίσως να μας βοηθήσουν να κάνουμε πραγματικότητα το όνειρο του Αϊνστάιν για την ενοποίηση των τεσσάρων θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων. Προς το παρόν, πάντως, το σίγουρο είναι ότι οι μελέτες που έγιναν στη Μαύρη Τρύπα του Μ87 επιβεβαιώνουν την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν κατά 500 φορές πιο πολύ σε σχέση με άλλα τεστ που έχουν γίνει στο ηλιακό μας σύστημα» καταλήγει ο κ. Σιμόπουλος.

Στην φωτογραφία τo μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση με την τερατώδη μαύρη τρύπα στον γαλαξία M87

https://physicsgg.me/2020/10/04/%cf%84%cf%81%ce%af%cf%84%ce%bf-%ce%b2%cf%81%ce%b1%ce%b2%ce%b5%ce%af%ce%bf-%ce%bd%cf%8c%ce%bc%cf%80%ce%b5%ce%bb-%cf%83%ce%b5-%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b1-%ce%b7-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb/

m87_black_hole_size_comparison_2x.thumb.png.345de820aa22e7a0fef0c1a646abc14d.png

cf88ceb1cebbcf84ceb7cf821.thumb.png.6dd4c1c541c9487a3f572549d9e576fc.png

Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο.

Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.

Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

Δημιουργήστε έναν λογαριασμό ή συνδεθείτε για να σχολιάσετε

Πρέπει να είσαι μέλος για να αφήσεις ένα σχόλιο

Δημιουργία λογαριασμού

Εγγραφείτε για έναν νέο λογαριασμό στην κοινότητά μας. Είναι εύκολο!.

Εγγραφή νέου λογαριασμού

Συνδεθείτε

Έχετε ήδη λογαριασμό? Συνδεθείτε εδώ.

Συνδεθείτε τώρα
×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Όροι χρήσης