Solar Orbiter: Θα διασταυρωθεί με τις ουρές του νέου κομήτη Atlas.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι το σκάφος του Solar Orbiter, το νέο ηλιακό παρατηρητήριο της Ευρώπης, θα διασταυρωθεί με τις ουρές του νέου κομήτη Atlas στη διάρκεια των επόμενων ημερών. Πρόκειται για ένα σπάνιο «συναπάντημα» που γίνεται κατά τύχη και οι επιστήμονες της ESA δεν θέλουν να χάσουν τη μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν τον κομήτη από τόσο κοντά.

Το Solar Orbiter, το οποίο εκτοξεύθηκε φέτος το Φεβρουάριο με προορισμό να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και να τον μελετήσει, σε συνδυασμό με το αμερικανικό σκάφος Parker Solar Probe που ήδη έχει τεθεί σε τροχιά γύρω από το μητρικό άστρο μας, δεν επρόκειτο να ενεργοποιήσει τόσο γρήγορα τα επιστημονικά όργανα του, καθώς βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των δοκιμών και ελέγχων. Όμως οι χειριστές του στην ESA έδωσαν τη σχετική εντολή να τεθούν σε πρόωρη λειτουργία τέσσερα από τα δέκα όργανα του για να μελετήσουν τον κομήτη, προτού το σκάφος καταστεί πλήρως λειτουργικό έως τις 15 Ιουνίου, οπότε θα κάνει το πρώτο κοντινό πέρασμά του από τον Ήλιο σε απόσταση περίπου 77 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.

Η πτήση μέσω της ουράς ενός κομήτη είναι ένα σπάνιο συμβάν, κάτι που έχει μέχρι σήμερα συμβεί μόνο έξι φορές σε προηγούμενες διαστημικές αποστολές. Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις -η πρώτη το 1996 αφορούσε το σκάφος Ulysses (Οδυσσέας) της ESA-NASA και τον κομήτη Hyakutake- έγινε εκ των υστέρων αντιληπτό ότι τα σκάφη είχαν διασταυρωθεί με κομήτη. Το Solar Orbiter είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που προβλέπεται εκ των προτέρων να περάσει μέσα από τις ουρές του κομήτη Atlas, ο οποίος είχε ανακαλυφθεί στις 28 Δεκεμβρίου 2019. Ο κομήτης έχει πλέον διασπαστεί σε επί μέρους τμήματα που κινούνται παράλληλα, με συνέπεια να έχει μειωθεί και η φωτεινότητά του, απογοητεύοντας τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμους που περίμεναν να τον φωτογραφίσουν.

Κάποια στιγμή τον Ιούνιο ένας Βρετανός επιστήμονας, ο Τζέρειντ Τζόουνς του Εργαστηρίου Διαστημικής Επιστήμης Mullard του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), ο οποίος είχε το 2000 ανακαλύψει και την πρώτη «συνάντηση» του Ulysses με τον κομήτη Hyakutake, συνειδητοποίησε ότι κάτι ανάλογο πρόκειται σύντομα να συμβεί με το Solar Orbiter και τον κομήτη C/2019 Y4 (Atlas). Ειδοποίησε την ESA και αυτή αμέσως αποφάσισε να παρεμβάλει τη μελέτη του κομήτη στην ηλιακή αποστολή του σκάφους της.

Το ευρωπαϊκό σκάφος θα διασχίσει την ουρά ιόντων του κομήτη στις 31 Μαΐου-1η Ιουνίου και την ουρά σκόνης του στις 6 Ιουνίου. Τα σωματίδια σκόνης μπορεί να χτυπήσουν το σκάφος με ταχύτητες δεκάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αλλά δεν αναμένεται να δημιουργήσουν σημαντικό κίνδυνο, καθώς τα ίδια θα εξαερωθούν από την πρόσκρουση.

Η ανατομία ενός κομήτη

Το Solar Orbiter, προς το παρόν, κινείται μεταξύ της Αφροδίτης και του Ερμή, σε μακρινή τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Τα επόμενα χρόνια θα πλησιάσει περισσότερο το άστρο μας, σε απόσταση έως 42 εκατ. χλμ. από την επιφάνειά του. Ο κομήτης Atlas έχει ήδη πλησιάσει πολύ τον Ήλιο και αναμένεται να φθάσει στις 31 Μαΐου στο κοντινότερο σημείο του από αυτόν (στο περιήλιο), σε απόσταση περίπου 37 εκατ. χλμ. Είναι η πρώτη φορά που η συνάντηση ενός σκάφους με την ουρά ενός κομήτη συμπίπτει με το περιήλιο του τελευταίου, δηλαδή θα γίνει σε τόσο κοντινή απόσταση από τον Ήλιο.

https://physicsgg.me/2020/05/30/solar-orbiter-%ce%b8%ce%b1-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%85%cf%81%cf%89%ce%b8%ce%b5%ce%af-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%ad%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd%ce%ad/

Ο φωτεινότερος κομήτης των τελευταίων επτά ετών πέρασε κοντά από τη Γη.

Ο κομήτης NEOWISE πλησίασε τη Γη και ήταν ορατός ακόμα και με γυμνό μάτι από κάποιες περιοχές του πλανήτη μας.

Γνωστός και ως C/2020 F3, ο κομήτης -που πέρασε από τη Γη σε απόσταση περίπου 103 εκατομμυρίων χιλιομέτρων- ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA στις 27 Μαρτίου. Όσοι κατάφεραν να τον δουν θα πρέπει να θεωρήσουν τον εαυτό τους πολύ τυχερό, καθώς δεν αναμένεται να πλησιάσει ξανά τον πλανήτη μας για τα επόμενα 6.800 χρόνια.

Πρόκειται, παράλληλα, για το φωτεινότερο κομήτη των τελευταίων επτά ετών, που πέρασε κοντά από τη Γη.

https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/893564_o-foteinoteros-komitis-ton-teleytaion-epta-eton-perase-konta-apo-ti-gi

Ο κομήτης του Χάλεϋ.

Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1682 ένας 26χρονος ερευνητής, ο Έντμουντ Χάλεϋ 1656-1742), παρατήρησε στον ουρανό για πρώτη φορά τον κομήτη που πολλά χρόνια αργότερα θα έπαιρνε το όνομά του. Το ενδιαφέρον του Χάλεϋ για τις τροχιές των κομητών τον οδήγησαν να συγκεντρώσει τις παρατηρήσεις που είχαν γίνει τα προηγούμενα 200 χρόνια γύρω από την εμφάνιση και την κίνηση των κομητών για να ανακαλύψει αν η βαρύτητα του Ήλιου είχε κάποια επίδραση στην κίνηση και την τροχιά τους, όπως υποστήριζε ο φίλος του Ισαάκ Νεύτων (1642–1726). Όμως 24 μόνο κομήτες είχαν αρκετές παρατηρήσεις για την έρευνά του που απασχόλησε τον Χάλλευ 18 ολόκληρα χρόνια: από το 1687 έως το 1705. Στο τέλος όμως κατόρθωσε να αποδείξει ότι η βαρύτητα του Ήλιου είχε μια αδιάψευστη επίδραση στην τροχιά των κομητών.

Εκείνο που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στον Χάλευ ήταν το γεγονός ότι τρεις από τους 24 κομήτες που είχαν εμφανιστεί το 1531 το 1607, και το 1682, είχαν παρόμοιες τροχιές καθώς περνούσαν από τον Ήλιο και είχαν εμφανιστεί με διαφορά 76 χρόνων μεταξύ τους. Τον κομήτη του 1682 μάλιστα τον είχε παρατηρήσει, όπως είπαμε, και είχε μελετήσει την τροχιά του και ο ίδιος ο Χάλευ. Έτσι το συμπέρασμα ήταν εύκολο να βγει, ότι οι τρεις κομήτες ήταν ένας και μοναδικός, που επέστρεφε κάθε 76 χρόνια.

Γι’ αυτό ο Χάλευ έκανε την πρόβλεψη ότι ο ίδιος αυτός κομήτης θα επέστρεφε και πάλι το 1758.

Ο Έντμουντ Χάλλευ δεν έζησε για να δει αν η πρόβλεψή του βγήκε αληθινή ή όχι. Πέθανε το 1742, δεκάξι χρόνια πριν από την αναμενόμενη επιστροφή του κομήτη. Τα Χριστούγεννα όμως του 1758 ένας Γερμανός αγρότης παρατήρησε στον ουρανό έναν κομήτη, που αποδείχτηκε ότι ήταν ο αναμενόμενος μεγάλος κομήτης του οποίου την επιστροφή είχε προβλέψει ο Χάλευ. Ο κομήτης αυτός είναι ιδιαίτερα συνεπής και μας επισκέπτεται περιοδικά και ανελλιπώς επί αιώνες τώρα αφήνοντας πίσω του φοβισμένους ή και πανικόβλητους καμιά φορά τους γήινους παρατηρητές. Το 240 π.Χ., παρατηρήθηκε από Κινέζους αστρονόμους. Το 87 π.Χ., σε ηλικία 14 μόλις χρόνων παρατηρήθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα. Ενώ αργότερα θεωρήθηκε η αιτία της πανώλης του 530 μ.Χ. στην Ευρώπη και το 684 στην Κίνα. Το 1066 η επιστροφή του σήμανε την καταστροφή και το θάνατο του βασιλιά Χάρολντ της Αγγλίας στην μάχη του Χάστινγκς κατά των επιδρομέων Νορμανδών. Το 1222, ο ισχυρός Μογγόλος κατακτητής Τζένγκις Χαν, το θεώρησε σαν σημάδι ότι θα κατακτούσε τον κόσμο. Δεν ήταν πάντοτε πολύ λαμπερός, ήταν όμως πάντοτε ακριβέστατος στο ραντεβού του. Από τότε ο πιο φημισμένος από τους κομήτες έμεινε γνωστός στην ιστορία με το όνομα του ανθρώπου που πρόβλεψε την επιστροφή του.

Με τον ερχομό του 20ου αιώνα, νέα πιο εξελιγμένα και πιο μεγάλα τηλεσκόπια και φωτογραφικές τεχνικές περίμεναν με ανυπομονησία την επιστροφή του κομήτη. Ο κόσμος ολόκληρος παρακολουθούσε στον ουρανό την εμφάνιση του υπέροχου θεάματος του Κομήτη του Χάλεϋ, που ξάφνιασε για τη λαμπρότητά του και τους αστρονόμους και τους απλούς παρατηρητές. Η κεφαλή του κομήτη ξεφάντωσε με την ασπρόλαμπρη φωτεινότητά του γύρω από τον αόρατο πυρήνα του. Τον Γενάρη του 1910 οι αστρονόμοι του αστεροσκοπείου Γιερκς ανακάλυψαν την ύπαρξη ενός δηλητηριώδους αερίου στην ουρά του κομήτη. Από τις ανακοινώσεις του Τύπου ο κόσμος έμαθε ότι η Γη μας θα περνούσε μέσα από την ουρά του κομήτη καθώς θα απομακρυνόταν από τον Ήλιο. Παρ’ όλο που δεν υπήρχε κίνδυνος σύγκρουσης με τον πυρήνα του κομήτη, ο οποίος θα βρισκόταν 22 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, ο κόσμος πανικοβλήθηκε, λόγω της ύπαρξης των δηλητηριωδών αερίων στην ουρά του.

Μερικοί κλειδαμπαρώθηκαν στα σπίτια τους κλείνοντας ερμητικά πόρτες και παράθυρα. Ενώ σ’ άλλα μέρη του κόσμου διάφοροι απατεώνες και τυχοδιώκτες πουλούσαν προφυλακτικά χάπια για τα αέρια του κομήτη! Φυσικά η διαβόητη μέρα της 18ης Μαΐου ήλθε και πέρασε χωρίς κανείς να πάθει τίποτα. Η Γη πέρασε μέσα από την ουρά του κομήτη, της οποίας τα υλικά είναι στην πραγματικότητα τόσο αραιά διασκορπισμένα ώστε να είναι πιο άδεια και από το καλύτερο κενό που μπορούμε να επιτύχουμε στα εργαστήρια της Γης. Έτσι παρόλο που πολλοί έμειναν κλεισμένοι στα σπίτια τους, χάνοντας το πανέμορφο θέαμα, εκατομμύρια άλλοι σ’ όλο το κόσμο παρακολούθησαν με θαυμασμό τον διάβα του κομήτη, καθώς η υπέροχη φωτεινή του ουρά απλωνόταν καλύπτοντας το 1/2 του ουρανού. Και καθώς οι βδομάδες πέρασαν, ο κομήτης του Χάλεϋ αποχαιρετούσε για μιαν ακόμη φορά τη Γη.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Σαμουήλ Κλέμενς, πιο γνωστός με το ψευδώνυμο Μαρκ Τουαίην, γεννήθηκε το 1835, μερικές μόνο μέρες μετά την επίσκεψη του κομήτη του Χάλευ. 76 χρόνια αργότερα, την άνοιξη του 1910 ο Μαρκ Τουαίην περίμενε κι αυτός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την επιστροφή του κομήτη. Πριν από λίγα χρόνια είχε γράψει τα εξής προφητικά λόγια: «Ήλθα σ’ αυτόν τον κόσμο το 1835 μαζί με τον κομήτη του Χάλευ. Η επιστροφή του αναμένεται και πάλι πολύ σύντομα, και περιμένω ότι οπωσδήποτε θα φύγω μαζί του. Θα είναι η μεγαλύτερη απογοήτευση της ζωής μου, αν δεν φύγω μαζί με τον κομήτη του Χάλευ». Και πραγματικά στις 21 Απριλίου 1910 καθώς ο κομήτης είχε φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του προς τον Ήλιο, ο Μαρκ Τουαίην έφευγε μαζί του για πάντα, ενώ ο κομήτης μας έδινε ένα νέο ραντεβού για το 1986.

Επί 38 χρόνια ο κομήτης απομακρυνόταν σταθερά από τον Ήλιο. Από το 1948 όμως και μετά, προτού καν φτάσει στην τροχιά του Πλούτωνα, ο κομήτης του Χάλεϋ άρχισε το ταξίδι της επιστροφής. Το 1982, ο κομήτης πλησίαζε την τροχιά του Κρόνου όταν τα μεγάλα τηλεσκόπια της Γης κατόρθωσαν να τον φωτογραφήσουν. Ήταν σαν να έβλεπαν το φως ενός κεριού σε απόσταση 43.000 χιλιομέτρων. Ανάμεσα στο Δία και τον Άρη, η θερμότητα του Ήλιου άρχισε να εξαερώνει την παγωμένη επιφάνειά του. Ένα σύννεφο αερίων άρχιζε να δημιουργείται γύρω από την πυρήνα του σχηματίζοντας έτσι για μιαν ακόμη φορά την κεφαλή του. Και το ταξίδι προς τον Ήλιο συνεχίστηκε. Στις αρχές του 1985 ο κομήτης του Χάλεϋ είχε ήδη σχηματιστεί. Αυτή όμως τη φορά δεν πλησίασε τη Γη τόσο κοντά όσο σε προηγούμενες επισκέψεις του. Η πλησιέστερη απόστασή του υπερέβαινε τα 90 εκατομμύρια χιλιόμετρα ήταν δηλαδή 240 περίπου φορές πιο μακριά απ’ ότι η Σελήνη.

Στις 9 Φεβρουαρίου 1986 ο κομήτης του Χάλεϋ έφτασε στο περιήλιό του, στο πλησιέστερο δηλαδή σημείο από τον Ήλιο, σε απόσταση 87 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Σ’ αυτό το σημείο ταξίδευε με 55 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, ή με 200.000 χιλιόμετρα την ώρα. Σ΄ αυτό το σημείο τα διάφορα αέριά του αποχωρίζονταν από τον παγωμένο πυρήνα του με ρυθμό ενός δισεκατομμυρίου τόνων την ημέρα. Παρ’ όλα αυτά ο Κομήτης του Χάλεϋ έχει αρκετά υλικά για χίλιες ακόμη επισκέψεις στον Ήλιο.

Αυτή τη φορά, οι επιστήμονες σ’ όλο τον κόσμο ήταν πανέτοιμοι. Με την βοήθεια ερευνητικών συσκευών και οργάνων, τα διάφορα αστεροσκοπεία τον ανέλυσαν απ’ όλες τις πλευρές και όχι μόνον από τη Γη! Ένας πραγματικός στόλος διαστημοπλοίων προσπάθησε να του αποσπάσει από κοντά τα μυστικά που κρύβει και που είναι αδύνατον να μάθουμε με τις γήινες μόνο μελέτες μας. Έτσι καθώς ο κομήτης αναχωρούσε και πάλι από την περιοχή μας πέντε συνολικά διαστημοσυσκευές ξεκίνησαν για να τον μελετήσουν από κοντά: δύο Σοβιετικές, δύο Γιαπωνέζικες και μία Ευρωπαϊκή που θα εισχωρούσε μάλιστα στο εσωτερικό της κεφαλής του. Από μακριά οι Σοβιετικοί μέτρησαν την θερμοκρασία του πυρήνα του Χάλεϋ που αποδείχτηκε ότι έφτανε τους 40 βαθμούς Κελσίου. Οι Γιαπωνέζοι ανακάλυψαν ένα πέπλο υδρογόνου που εκτείνονταν σε απόσταση 20 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.

Η Ευρωπαϊκή όμως διαστημοσυσκευή, με την ονομασία Τζιόττο, είχε στόχο μια στενή επαφή στο εσωτερικό της κεφαλής του κομήτη όπου μας απεκάλυψε έναν σκοτεινό πυρήνα με μέγεθος 16Χ8Χ8 χιλιόμετρα. Η πλησιέστερη φωτογράφηση του κομήτη έγινε από απόσταση 600 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του πυρήνα του αποκαλύπτοντας πάνω σ’ αυτόν την ύπαρξη ενός κρατήρα με διάμετρο 1.400 μέτρων και ενός λόφου με ύψος 500 περίπου μέτρων. Άλλες εικόνες που έφτασαν από εκεί μας έδειξαν ότι ο φλοιός του κομήτη αποτελείται από παγωμένη σκόνη και από πολύπλοκα μόρια τα οποία παραμένουν εκεί καθώς το νερό εξατμίζεται. Το νερό καθώς εξατμίζεται ανοίγει εξόδους πάνω στον φλοιό έτσι ώστε το 10% μόνο του κομήτη είναι ενεργό και αυτό μόνο όταν βρίσκεται κοντά στον Ήλιο.

Άλλες παρατηρήσεις που έγιναν από το ιπτάμενο αστεροσκοπείο της ΝΑSA (ΚΑΟ) έδειξαν την ύπαρξη ουδέτερων ατμών νερού πάνω στον κομήτη καθώς και μιας ξεχωριστής ουράς ιόντων. Ο πυρήνας του κομήτη ταλαντεύεται, κινείται αδέξια, στριφογυρίζει και δονείται ακανόνιστα κάνοντας πολύ δύσκολο τον υπολογισμό της περιόδου περιστροφής του. Χρησιμοποιώντας διαφορετικές πληροφορίες η περίοδος του υπολογίστηκε από 2,2 έως 7,4 ημέρες, και είναι πιθανό ότι ο συνδυασμός αυτός να είναι απαραίτητος για την πλήρη περιγραφή της κίνησής του. Λόγω των παραπάνω ιδιοτήτων του ο κομήτης δεν πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικός των κομητών γενικά.

Με τον ερχομό του καλοκαιριού του 1986, όμως όλα είχαν τελειώσει. Για μας ο κομήτης του Χάλεϋ θάναι πια μια απλή ανάμνηση: μια σύντομη συνάντηση με τον μοναχικό αυτόν περιπλανώμενο ταξιδιώτη. Γιατί ο κομήτης του Χάλεϋ είχε ξεκινήσει και πάλι για το προαιώνιο ταξίδι του στην άδεια σιωπή του διαστήματος, μέχρις ότου μας επισκεφτεί και πάλι τον Ιούλιο του 2061.

Ανάμεσα στις δεισιδαίμονες δοξασίες φόβου και καταστροφών που υποδέχονταν την εμφάνιση των κομητών, υπήρχαν και άλλες που υποστήριζαν ότι οι κομήτες δεν ήταν και τόσο επίφοβοι, ή προάγγελοι δυσάρεστων γεγονότων. Στον γνωστό πίνακα «Η προσκύνηση των Μάγων» που ζωγράφισε ο Τζιόττο στις αρχές του 14ου αιώνα στην Πάντοβα, ο κομήτης του Χάλευ, που είχε εμφανιστεί το φθινόπωρο του 1301 αποθανατίστηκε με τη μορφή του Άστρου της Βηθλεέμ. Η εικόνα του κομήτη του Χάλευ είναι αποτυπωμένη επίσης και σε ένα από τα πιο φημισμένα υφαντά του κόσμου, που αποθανατίζει την μάχη του Χάστινγκς το 1066 μ.Χ.

Την εποχή εκείνη οι δυο στρατιές προετοιμάζονταν για τη μεγάλη μάχη ανάμεσα στο βασιλιά της Αγγλίας Χάρολντ και τον Γουλιέλμο Δούκα της Νορμανδίας. Στις 14 Οκτωβρίου του 1066 οι στρατιές του Γουλιέλμου διέσχισαν την Μάγχη, κατατρόπωσαν και σκότωσαν τον βασιλιά Χάρολντ στην περίφημη μάχη του Χάστινγκς, και από τότε ο Δούκας της Νορμανδίας έμεινε γνωστός στην ιστορία σαν Γουλιέλμος ο Κατακτητής, ενώ η ροή της παγκόσμιας ιστορίας άλλαξε ριζικά από την Νορμανδική αυτή κατάκτηση. Για να τιμήσουν την περίφημη αυτή νίκη, οι τεχνίτες του Μπαγιέ στη Νορμανδία, δημιούργησαν ένα περίπλοκο υφαντό με εικόνες και μήκος 70 μέτρων που σήμερα θεωρείται ένας από τους πιο ανεκτίμητους θησαυρούς τέχνης στον κόσμο.

https://physicsgg.me/2020/09/05/%ce%bf-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%87%ce%ac%ce%bb%ce%b5%cf%8b/

Aνακαλύφθηκε σέλας στον κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο.

Τα όργανα στο διαστημικό σκάφος «Ροζέτα» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αποκάλυψαν κάτι απρόσμενο στον κομήτη 67Ρ «Τσουριούμοφ-Γκερσιμένκο»: ότι δημιουργείται γύρω του ένα υπεριώδες σέλας. Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται κάτι τέτοιο γύρω από ένα κομήτη, παρόλο που αυτός δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο.

Στη Γη το σέλας στους δύο πόλους δημιουργείται όταν φορτισμένα σωματίδια από τον Ήλιο έρχονται σε επαφή με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας. Καθώς τα ηλιακά σωματίδια προσκρούουν στα άτομα και στα μόρια της γήινης ατμόσφαιρας, δημιουργούν λαμπερές «κουρτίνες» χρωματιστού φωτός (πράσινου-λευκού-κόκκινου) στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη. Παρόμοια φαινόμενα έχουν εντοπισθεί επίσης σε αρκετούς πλανήτες (Άρη, Κρόνο, Δία, Ποσειδώνα, Ουρανό) και μερικούς δορυφόρους του ηλιακού συστήματος μας, ακόμη και γύρω από ένα άλλο μακρινό άστρο.

Αυτή τη φορά σέλας ανιχνεύθηκε γύρω από ένα κομήτη. Οι ερευνητές του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου και του Νοτιοδυτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου του Τέξας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy», διαπίστωσαν ότι τα φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού ανέμου αλληλεπιδρούν με τα αέρια που περιβάλλουν τον παγωμένο πυρήνα του κομήτη 67Ρ και δημιουργούν το σέλας. Η «κόμη» του κομήτη ενεργοποιείται από τα ηλιακά σωματίδια και λάμπει με υπεριώδες φως.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://www.nature.com/articles/s41550-020-1171-7

https://physicsgg.me/2020/09/21/a%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%86%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%cf%83%ce%ad%ce%bb%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7-67%cf%81-%cf%84%cf%83%ce%bf%cf%85%cf%81/

Εντοπίστηκε σε κομήτη το τελευταίο απαραίτητο συστατικό για την εμφάνιση ζωής.

Διεθνής μελέτη, της οποίας ηγήθηκε το University of Turku στη Φινλανδία, ανακάλυψε φώσφορο και φθόριο σε στερεά σωματίδια σκόνης τα οποία συλλέγησαν από κομήτη- σε μια ανακάλυψη η οποία υποδεικνύει πως όλα τα σημαντικά στοιχεία/ συστατικά που θεωρούνται απαραίτητα για την εμφάνιση ζωής μπορεί να έφτασαν στη Γη μέσω κομητών.

Αναλυτικότερα, οι επιστήμονες ανίχνευσαν φώσφορο και φθόριο σε σωματίδια που είχαν συλλεγεί από τον κομήτη 67P/Churyunov-Gerasimenko, ο οποίος χρειάζεται 6,5 χρόνια για να πραγματοποιήσει μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο. Τα σωματίδια συγκεντρώθηκαν από το όργανο COSIMA (COmetary Secondary Ion Mass Analyser) στο διαστημόπλοιο Rosetta του ΕΟΔ, που ακολούθησε τον κομήτη σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων στο διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου 2014 και Σεπτεμβρίου 2016. Το όργανο COSIMA συνέλεξε τα σωματίδια σκόνης που βρίσκονταν στην περιοχή του κομήτη. Τα σωματίδια αυτά φωτογραφήθηκαν, με τις εικόνες να αποστέλλονται στη Γη, όπου έγιναν μετρήσεις. Ολα αυτά τα βήματα ελέγχονταν εξ αποστάσεως, από τη Γη.

Ο εντοπισμός ιόντων φωσφόρου (Ρ+) σε στερεά σωματίδια περιορίζεται σε ορυκτά και μεταλλικό φώσφορο.

«Δείξαμε ότι τα ορυκτά απατίτη δεν είναι η πηγή του φωσφόρου, κάτι που υποδεικνύει ότι ο φώσφορος που ανακαλύφθηκε εμφανίζεται σε πιο μειωμένη και πιθανότατα πιο διαλυτή μορφή» είπε ο επικεφαλής του εγχειρήματος, Χάρι Λέτο, του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας στο πανεπιστήμιο.

Πρόκειται για την πρώτη φορά που απαραίτητα για τη ζωή στοιχεία CHNOPS (Carbon, hydrogen, nitrogen, oxygen, phosphorus, sulphur) εντοπίζονται σε στερεά ύλη κομήτη. Άνθρακας, υδρογόνο, άζωτο, οξυγόνο και θείο είχαν αναφερθεί σε προηγούμενες μελέτες της ομάδας του COSIMA, από πχ οργανικά μόρια. Ο φώσφορος που ανακαλύφθηκε είναι το τελευταίο από τα στοιχεία CHNOPS. Η ανακάλυψή του υποδεικνύει τους κομήτες ως πιθανή πηγή αυτών των στοιχείων που κατέφθασαν στην πρώιμη Γη.

Εντοπίστηκε επίσης φθόριο, με δευτερεύοντα ιόντα CF+ να προέρχονται από τη σκόνη του κομήτη. Η πρώτη ανακάλυψη αερίου φθορίου ήταν από διαστρική σκόνη το 2019. Το CF+ είναι ένα ιόν που εντοπίζεται τώρα στον κομήτη, και τα χαρακτηριστικά του στο περιβάλλον του κομήτη παραμένουν ακόμα άγνωστα.

https://www.naftemporiki.gr/story/1663455/entopistike-se-komiti-to-teleutaio-aparaitito-sustatiko-gia-tin-emfanisi-zois

Ο «Αστέρας των Χριστουγέννων» και η Σύνοδος Δία-Κρόνου.

Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με την αστρονομική ερμηνεία – επιστημονική προσέγγιση του «αστέρα των Χριστουγέννων». Λέγοντας στο εξής «αστέρας των Χριστουγέννων» θα εννοούμε όποιο αστρονομικό φαινόμενο ή ουράνιο σώμα, θα μπορούσε να είχε παρατηρηθεί κατά την εποχή της γέννησης του Ιησού.

Η όλη αναζήτηση αποτελεί στην ουσία μια εξαιρετική αφορμή για να συζητήσουμε ορισμένα ενδιαφέροντα θέματα παρατηρησιακής Αστρονομίας.

Θα αναφερθούμε επίσης σε ένα επίκαιρο αστρονομικό φαινόμενο το οποίο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη: στην εντυπωσιακή σύνοδο των πλανητών Δία και Κρόνου που θα κορυφωθεί στον χειμερινό ουρανό, στις 21 Δεκεμβρίου 2020, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Ένα ουράνιο φαινόμενο, το οποίο μπορεί πολύ εύκολα να παρατηρηθεί και δια γυμνού οφθαλμού, ακόμα και από έναν αρχάριο παρατηρητή.

«Ο Aστέρας των Χριστουγέννων»

Για να εξετάσουμε τις πιθανές αστρονομικές ερμηνείες του ουράνιου αντικειμένου που ονομάζουμε «αστέρα της Βηθλεέμ» ή «άστρο των Χριστουγέννων», πρέπει αρχικά να προσδιορίσουμε το χρόνο παρατήρησής του και στην συνέχεια να μελετήσουμε τις υπάρχουσες πηγές που αφορούν την περιγραφή του.

Το πρώτο ερώτημα που χρειάζεται να απαντηθεί αφορά την χρονολογία γέννησης του Ιησού.

Η δημιουργία ημερολογίου με αφετηρία τη γέννηση του Ιησού προτάθηκε για πρώτη φορά το 532 μ.Χ, όταν ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ανέθεσε στον εκκλησιαστικό συγγραφέα Διονύσιο τον μικρό αυτό το έργο. Η έως τότε χρονολόγηση ξεκινούσε από την κτίση της Ρώμης. Ο Διονύσιος ο μικρός όρισε ως έτος Γέννησης το 1μ.Χ, το οποίο αντιστοίχισε στο έτος 754 από κτίσεως Ρώμης.

Υπήρξαν όμως και ιστορικά και μαθηματικά λάθη στους υπολογισμούς του. Αξίζει να αναφέρουμε την παράληψη του έτους μηδέν στο νέο ημερολόγιο, αφού σε εκείνη την εποχή ήταν άγνωστη η χρήση των αλγεβρικών αριθμών.

Σήμερα, ιστορικοί και θεολόγοι ερευνητές τοποθετούν τη Γέννηση του Ιησού στο εύρος χρονολογιών μεταξύ του 7 π.Χ. και του 3 π.Χ. Όσον αφορά η ημερομηνία εορτασμού των Χριστουγέννων, της 25ης Δεκεμβρίου, δεν προέκυψε από μαθηματικούς υπολογισμούς. Αποτέλεσε αρχικά απόφαση του πάπα Ιουλίου ο οποίος θέλησε να αντικαταστήσει, με τα Χριστούγεννα, την σημαντικότερη ειδωλολατρική γιορτή του Μίθρα, κατά την οποία γιορτάζονταν η «γέννηση του αήττητου ήλιου» και η διάβασή του Ηλίου από το χειμερινό ηλιοστάσιο.

Γραπτές αναφορές για τον «αστέρα» της Βηθλεέμ συναντάμε στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, καθώς και σε κάποια από τα λεγόμενα «απόκρυφα» ευαγγέλια, τα οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αποδέχεται ως αξιόπιστα. Θεωρούμε επομένως ως τις πλέον αξιόπιστες πηγές, τις αναφορές του ευαγγελιστή Ματθαίου (κεφ. Β εδαφ. 1-12).

Οι μάγοι που παρατήρησαν τον «αστέρα» ήταν αστρονόμοι της εποχής, επομένως πολύ κάλοι γνώστες των ουράνιων φαινομένων, γι’ αυτό και τους συμβουλεύθηκε ο βασιλιάς Ηρώδης, όταν έφτασαν στα Ιεροσόλυμα. Παράλληλα, φαίνεται να υπήρξαν αποκρυφολόγοι, αστρολόγοι, ιερείς της Ζωροαστρικής θρησκείας και το πιθανότερο Πέρσες στην καταγωγή.

Καθώς οι γραφές περιγράφουν τον «αστέρα», του προσδίδουν δύο βασικά χαρακτηριστικά: τη «κίνηση» (ὁ ἀστὴρ ὃν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ προῆγεν αὐτοὺς) και τη «στάση» πάνω στην ουράνια σφαίρα (ἕως ἐλθὼν ἐστάθη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον). Οπότε το αστρονομικό αντικείμενο που αναζητούμε θα πρέπει να ικανοποιεί τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Ας αναζητήσουμε λοιπόν όλες τις πιθανές ερμηνείες του ξεκινώντας από τις λιγότερο πιθανές και καταλήγοντας σε αυτές με τις ισχυρότερες πιθανότητες.

Οι διάττοντες αστέρες (ή πεφταστέρια) αποτελούν συνήθη αστρονομικά φαινόμενα. Ο χρόνος ζωής τους δεν υπερβαίνει τα μερικά δευτερόλεπτα, γεγονός το οποίο δεν έρχεται σε συμφωνία με την αναφορά των γραφών ότι το φαινόμενο ήταν ορατό από τους μάγους στη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ιουδαία. Επιπλέον, η πτώση ενός διάττοντα δεν πληροί τα παρατηρησιακά δεδομένα της «κίνησης» και της «στάσης», που αναφέραμε νωρίτερα. Η εκδοχή της βολίδας επίσης εμφανίζεται ανίσχυρη διότι, παρότι μπορεί να αποτελεί φαινόμενο εξαιρετικής λαμπρότητας, καθώς θρυμματίζεται κατά την είσοδό της στην ατμόσφαιρα, ο χρόνος ζωής της δεν υπερβαίνει τις μερικές δεκάδες δευτερολέπτων.

Ο κομήτης έχει αποτελέσει πολύ ισχυρό υποψήφιο για τον «αστέρα των Χριστουγέννων», διότι μπορεί να παρατηρηθεί για αρκετούς μήνες στον ουρανό, κινείται σχετικά με τους απλανείς αστέρες, αλλάζει θέση ως προς τον ήλιο, παρουσιάζει στάσεις όπως οι πλανήτες και η λαμπρότητά του μπορεί να τον κάνει ορατό ακόμα και την ημέρα. Γνωρίζουμε για παρατήρηση κομήτη στις χώρες της Μεσοποταμίας το 17 π.Χ και για τον κομήτη του Halley το 12 π.Χ. Οι συγκεκριμένες χρονολογίες απέχουν αρκετά από την ημερομηνία γέννησης του Ιησού. Υπάρχει και καταγραφή σε κινεζικό κείμενο για την διέλευση κομήτη το 5 π.Χ. Ισχυρό αντεπιχείρημα στην υπόθεση του κομήτη, αποτελεί το γεγονός ότι οι κομήτες ανέκαθεν θεωρούνταν προάγγελοι πολέμων, λοιμών και φυσικών καταστροφών, επομένως δύσκολα θα συνδυάζονταν με την γέννηση ενός βασιλιά.

Οι αστρονόμοι στην αρχαιότητα είχαν παρατηρήσει αστέρες οι οποίοι εμφανίζονταν ξαφνικά στον ουρανό με μεγάλη λαμπρότητα, η οποία στην συνέχεια μειώνονταν, ώσπου μετά κάποιο χρονικό διάστημα οι αστέρες αυτοί να μην είναι πια ορατοί. Τους ονόμαζαν «νέους» αστέρες. Ο Ίππαρχος είχε παρατηρήσει «νέο» αστέρα στον αστερισμό του Σκορπιού το 134 π.Χ., παρατήρηση η οποία στάθηκε αφορμή να συντάξει τον πρώτο κατάλογο αστέρων. Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι λεγόμενοι «νέοι» αστέρες είναι καινοφανείς (nova) ή υπερκαινοφανείς (supernova). Πρόκειται για αστέρες μεγάλης μάζας στα τελευταία στάδια εξέλιξής τους, όπου οι θερμοπυρηνικές εκρήξεις που συντελούνται στο εσωτερικό τους καταλήγουν να εκτινάσσουν μεγάλο μέρος του υλικού τους στο διάστημα. Παρατήρηση nova ή supernova αστέρα κοντά στο έτος μηδέν δεν υπήρξε, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται μια τέτοια παρατήρηση από τους μάγους. Μια τέτοια παρατήρηση όμως δεν έρχεται σε συμφωνία με τις μαρτυρίες των γραφών, αφού πρόκειται για απλανείς αστέρες και δεν παρουσιάζουν στάσεις στον ουρανό.

Ας ερευνήσουμε και την εκδοχή των πλανητών: Από την αρχαιότητα οι αστρονόμοι γνώριζαν με ακρίβεια τις κινήσεις των γνωστών με γυμνό μάτι πλανητών: Ερμή, Αφροδίτης, Άρη, Δία και Κρόνου. Είχαν παρατηρήσει πως οι πλανήτες κινούνται σε τόξα πάνω στην ουράνια σφαίρα, άλλοτε από την δύση προς την ανατολή και άλλοτε από την ανατολή προς τη δύση (ορθή και ανάδρομη κίνηση). Τα σημεία που άλλαζε η κίνησή τους από ορθή σε ανάδρομη τα ονόμαζαν στηριγμούς ή στάσεις (σήμερα), διότι για κάποιο διάστημα φαίνεται να σταματά η φαινόμενη κίνησή τους στον ουρανό. Να αναφέρουμε ότι ο όρος στηριγμός απαντάται πολύ συχνά και στον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Οι πλανήτες βρίσκονται επίσης σε σύνοδο σχετικά συχνά. Δηλαδή παρατηρούνται σε κοντινές θέσεις σε μια περιορισμένη περιοχή της ουράνιας σφαίρας. Με βάση λοιπόν τις φαινόμενες κινήσεις των πλανητών στον ουρανό, διαπιστώνουμε ότι ικανοποιούν τα κριτήρια της «κίνησης» και της «στάσης».

Ο Johannes Kepler, αστρονόμος του 17ουαι. μ.Χ, ασχολήθηκε με την ερμηνεία του «αστέρα» των Χριστουγέννων, υπολογίζοντας ότι πραγματοποιήθηκε τριπλή σύνοδος των πλανητών Δία και Κρόνου το 7 – 6 π.Χ στον αστερισμό των Ιχθύων. Ο έλληνας αστρονόμος Κωνσταντίνος Χασάπης υπολογίζει την θέση των πλανητών στον ουρανό της Βηθλεέμ την εποχή της γέννησης του Ιησού και διαπιστώνει ότι το 7 π.Χ οι Δίας και Κρόνος βρέθηκαν σε σύνοδο τρεις φορές, στον αστερισμό των Ιχθύων. Το επόμενο έτος, το 6 π.Χ τους πλησίασε και ο Άρης, σχηματίζοντας οι τρεις τους ένα ισοσκελές τρίγωνο. Ο δε Κρόνος βρίσκεται σε στάση το 5 π.Χ. Αναφορά της τριπλής συνόδου Δία – Κρόνου έχει βρεθεί σε βαβυλωνιακό κείμενο και προέρχεται από την αστρολογική σχολή της Σιππάρ.

Το φαινόμενο της τριπλής συνόδου θα γοήτευσε σίγουρα κάθε αστρονόμο και έμπειρο παρατηρητή της εποχής.

Βέβαια, οι σύνοδοι πλανητών δεν αποτελούν πολύ σπάνια φαινόμενα στον ουρανό. Στην εποχή που αναφερόμαστε και λίγα χρόνια αργότερα από την παραπάνω εντυπωσιακή σύνοδο, στα έτη 3 π.Χ. και 2 π.Χ ακολουθούν σύνοδοι στις οποίες συμμετέχουν οι πλανήτες Ερμής, Κρόνος, Αφροδίτη και ο Δίας στον αστερισμό του Λέοντα.

Αν κοιτάξετε απόψε κιόλας προς το νοτιοδυτικό ορίζοντα, μετά την δύση του Ηλίου, θα παρατηρήσετε τους πλανήτες Δία και Κρόνο να βρίσκονται σε σχετικά κοντινή απόσταση μεταξύ τους, καθώς προβάλλονται στην ουράνια σφαίρα. Ο λαμπερότερος είναι ο Δίας και ο λιγότερο λαμπερός ο Κρόνος. Από τον Σεπτέμβρη τους παρατηρούμε να πλησιάζουν μεταξύ του και ήδη φαίνονται σε απόσταση μικρότερη των 2 μοιρών. Κάθε βραδιά θα τους παρατηρούμε να πλησιάζουν όλο και περισσότερο, μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου όπου θα έχουν επιτύχει την μέγιστη προσέγγιση τους, στις 0,1 μοίρες. Στις εικόνες (4) και (5) μπορείτε να συγκρίνετε τις θέσεις των πλανητών στον ουρανό στις 13/12 καθώς θα πλησιάζουν και στις 21/12 που θα έχουν πλησιάσει στο μέγιστο.(Φωτ.)

Πρόκειται για μια πολύ εντυπωσιακή και σχετικά σπάνια, σύνοδο Δία και Κρόνου, καθώς τέτοιας σπανιότητας φαινόμενο έχει να συμβεί τα τελευταία 397 χρόνια.

Γιατί όμως συμβαίνουν οι σύνοδοι πλανητών και Σελήνης στον ουρανό;

Η Γη, η Σελήνη και οι υπόλοιποι πλανήτες κινούνται γύρω από τον Ήλιο σχεδόν στο ίδιο επίπεδο, το οποίο ονομάζουμε εκλειπτική. Για το λόγο αυτό φαίνονται κάποιες φορές να «συναντιούνται» στον ουρανό. Η Γη μας, ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε ένα έτος. Οι πιο απομακρυσμένοι πλανήτες χρειάζονται αρκετά μεγαλύτερο χρόνο, με τον Δία να ολοκληρώνει σε περίπου 12 έτη μια περιφορά και τον Κρόνο σχεδόν 30 έτη. Γίνεται επομένως περισσότερο σπάνιες οι μεταξύ τους «συναντήσεις».

Οι δύο γίγαντες πλανήτες ευθυγραμμίζονται κατά την περιφορά τους γύρω από τον ήλιο και έρχονται σε σύνοδο κάθε 20 χρόνια. Οι επόμενες λοιπόν σύνοδοι Δία- Κρόνου θα πραγματοποιηθούν το 2040 και 2060. Ιδιαιτερότητα της συνόδου που θα συμβεί στις 21 Δεκέμβρη αποτελεί η μέγιστη προσέγγιση των δύο πλανητών, καθώς θα παρατηρούνται σε απόσταση σχεδόν 0,1ο στον ουρανο.

Τόσο εντυπωσιακή σύνοδος Δία – Κρόνου έχει να συμβεί από το 1623.

Να αναφέρουμε επίσης την σύνοδο Δία- Κρόνου που είχε παρατηρήσει ο Γιοχάνες Κέπλερ το 1604 μ.Χ. στην οποία συμμετείχε και ο πλανήτης Άρης. Το ίδιο έτος ο μεγάλος αστρονόμος παρατήρησε και μελέτησε έναν «νέο αστέρα», δηλαδή έναν supernova, στον αστερισμό του Οφιούχου: τον supernova του Κέπλερ, όπως τον ονομάζουμε σήμερα. Ο παραπάνω συνδυασμός παρατηρήσεων τον ενίσχυσε στην δική του έρευνα για την ερμηνεία του «αστέρα των Χριστουγέννων».

Χειμερινό Ηλιοστάσιο

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι στις 21 Δεκεμβρίου θα βιώσουμε την μεγαλύτερη νύχτα του έτους – το χειμερινό ηλιοστάσιο – οπότε και την μικρότερη ημέρα. Στην συνέχεια η ημέρα θα αρχίσει να μεγαλώνει έναντι της νύχτας, μέχρι να φτάσουμε στην εαρινή ισημερία (στις 20 Μαρτίου) όπου η διάρκεια της ημέρας θα έχει εξισωθεί με την διάρκεια της νύχτας.

Την βραδιά του χειμερινού ηλιοστασίου και της συνόδου Δία – Κρόνου, οι αστρονόμοι του Κέντρου Επισκεπτών Θησείου θα πραγματοποιήσουμε διαδικτυακή παρατήρηση του ουρανού από το ιστορικό τηλεσκόπιο Δωρίδη στον λόφο της Πνύκας. Θα μιλήσουμε εκτενέστερα για την αστρονομική ερμηνεία του «αστέρα των Χριστουγέννων», τις συνόδους πλανητών, αλλά και τον εντυπωσιακό χειμερινό ουρανό. Οι λεπτομέρειες, για όποιον επιθυμεί να παρακολουθήσει τη βραδιά, θα ανα­κοι­νω­θούν στην σελίδα των Κέντρων Επισκεπτών του ΕΑΑ:

https://www.facebook.com/visitorcenters

https://physicsgg.me/2020/12/12/%ce%bf-%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%ad%cf%81%ce%b1%cf%82-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%ce%b3%ce%ad%ce%bd%ce%bd%cf%89%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%cf%83%cf%8d/

Διαστημικά παγόβουνα.

Εκείνο το χαρακτηριστικά ανοιξιάτικο βράδυ, πριν από 25 χρόνια, το κρύο ήταν ακόμη διαπεραστικό. Τα φώτα των λιγοστών αυτοκινήτων που μας προσπερνούσαν στην εθνική οδό Πατρών – Κορίνθου δεν μπορούσαν με τίποτα να μειώσουν τη λάμψη των άστρων του ουρανού. Κι εκεί πάνω, ανάμεσα στα άστρα του αστερισμού της Μεγάλης Αρκτου φάνταζε ξεκάθαρα το φωτεινό συννεφάκι που σημάδευε την παρουσία του κομήτη Χιακουτάκε. Εκείνο το Σαββατοκύριακο ο Χιακουτάκε προσπέρασε τον γαλάζιο πλανήτη μας με ταχύτητα που άγγιζε τις 150.000 χιλιόμετρα την ώρα, ενώ η ουρά του κάλυπτε μια έκταση 75 μοιρών στον σκοτεινό ουρανό. Αυτά τα απλά διαστημικά παγόβουνα, οι κομήτες, αντιμετωπίζονταν ανέκαθεν με φόβο και δεισιδαίμονες αντιλήψεις, γιατί εθεωρείτο ότι προέλεγαν ή ήταν η αιτία φυσικών θεομηνιών, πολιτικής αστάθειας, επιδημιών, πείνας, πολέμων και κάθε άλλου είδους καταστροφών. Εκείνο το Σαββατοκύριακο του 1996 τρεις δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο οδικό δίκτυο της χώρας μας, αλλά για κανέναν απ’ αυτούς δεν έφταιγε ο Χιακουτάκε, που μερικούς μήνες νωρίτερα τον είχε ανακαλύψει ένας Ιάπωνας ερασιτέχνης αστρονόμος. Ηταν κι αυτός απλώς ένας από τους χιλιάδες κομήτες που μας επισκέπτονται κατά καιρούς.

Ενα άλλο απ’ αυτά τα παγωμένα αντικείμενα μας επισκέπτεται ανελλιπώς κάθε 76 χρόνια, αφήνοντας πίσω του φοβισμένους ή και πανικόβλητους καμιά φορά τους γήινους παρατηρητές. Το 240 π.Χ. παρατηρήθηκε από Κινέζους αστρονόμους, ενώ το 87 π.Χ. παρατηρήθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα σε ηλικία μόλις 14 ετών. Αργότερα θεωρήθηκε η αιτία της πανώλης του 530 μ.Χ. στην Ευρώπη και το 684 στην Κίνα. Το 1066 η επιστροφή του «σήμανε» την καταστροφή και τον θάνατο του βασιλιά Χάρολντ της Αγγλίας στη μάχη του Χάστινγκς κατά των επιδρομέων Νορμανδών. Το 1222 ο Μογγόλος κατακτητής Τζένγκις Χαν τον θεώρησε σαν σημάδι ότι θα κατακτούσε τον κόσμο. Δεν ήταν πάντοτε πολύ λαμπερός, ήταν όμως πάντοτε ακριβέστατος στο ραντεβού του. Οι άνθρωποι της Γης τον έχουν, καιρό τώρα, ονομάσει κομήτη του Χάλεϊ.

Ο κομήτης του Halley στις 8 Μαρτίου 1986

Με τον ερχομό του 20ού αιώνα, ο κόσμος ολόκληρος παρακολουθούσε στον ουρανό την εμφάνιση του υπέροχου θεάματος του κομήτη του Χάλεϊ, που ξάφνιασε για τη λαμπρότητά του και τους αστρονόμους και τους απλούς παρατηρητές. Από τις ανακοινώσεις του Τύπου ο κόσμος έμαθε ότι η Γη μας στις 28 Μαΐου 1910 θα περνούσε μέσα από την ουρά του κομήτη, αν και ο πυρήνας του θα βρισκόταν 22 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά. Εντούτοις ο κόσμος πανικοβλήθηκε, λόγω της ύπαρξης δηλητηριωδών αερίων στην ουρά του. Μερικοί κλειδαμπαρώθηκαν στα σπίτια τους κλείνοντας ερμητικά πόρτες και παράθυρα. Ενώ σ’ άλλα μέρη του κόσμου, διάφοροι απατεώνες και τυχοδιώκτες πουλούσαν «προφυλακτικά χάπια» για τα αέρια του κομήτη!

Φυσικά η Γη πέρασε μέσα από την ουρά του κομήτη χωρίς να συμβεί απολύτως τίποτα, αφού τα υλικά της είναι τόσο αραιά διασκορπισμένα ώστε είναι πιο άδεια και από το καλύτερο κενό που μπορούμε να επιτύχουμε στα εργαστήρια της Γης. Ετσι, παρόλο που πολλοί έμειναν κλεισμένοι στα σπίτια τους, χάνοντας το πανέμορφο θέαμα, εκατομμύρια άλλοι σ’ όλο τον κόσμο παρακολούθησαν με θαυμασμό το διάβα του κομήτη, καθώς η υπέροχη φωτεινή ουρά του απλωνόταν καλύπτοντας το 1/2 του ουρανού. Η γιαγιά Πολυξένη τον είχε δει (σε ηλικία 12 ετών) και θυμόταν έντονα την εμφάνισή του το 1910. Αν και προχωρημένης ηλικίας, ήταν ανένδοτη και ήθελε οπωσδήποτε να έρθει μαζί μας για να τον ξαναδεί.

Κι έτσι, πριν από 35 χρόνια, στις αρχές Απριλίου του 1986, με καθαρό ουρανό και ντυμένοι καλά για προφύλαξη από το πρωινό κρύο, ξεκινήσαμε στις τρεις το πρωί για τον Λαιμό της Βουλιαγμένης καμιά δεκαριά από εμάς, μαζί και η γιαγιά Πολυξένη. Λίγο πάνω από τη σκοτεινή θάλασσα του Σαρωνικού, αγναντεύοντας προς την κατεύθυνση του Σουνίου, η πρωινή πάχνη είχε σκεπάσει για τα καλά τον ορίζοντα. Η απόσταση του κομήτη εκείνο το πρωί ξεπερνούσε τα 90.000.000 χιλιόμετρα, ήταν δηλαδή περίπου 240 φορές πιο μακριά από τη Σελήνη. Οπότε ήταν επόμενο ο κομήτης να μην φαίνεται τόσο έντονα όσο τον θυμόταν η γιαγιά Πολυξένη το 1910. Ενα ζευγαράκι, βλέποντάς μας να κοιτάζουμε με τα κιάλια μας, ρώτησε νυσταγμένα: «Πέρασε ή ακόμα;» Εμφανώς οι πληροφορίες των ΜΜΕ δεν είχαν περάσει πλήρως το μήνυμα ότι οι κομήτες δεν «σουλατσάρουν» στον ουρανό σαν UFO.

Με τον ερχομό του καλοκαιριού του 1986 όλα είχαν τελειώσει. Για εμάς ο κομήτης του Χάλεϊ δεν ήταν παρά μια απλή ανάμνηση, αφού είχε ξεκινήσει και πάλι για το προαιώνιο ταξίδι του στην άδεια σιωπή του Διαστήματος, δίνοντάς μας νέο ραντεβού για το 2061.

https://physicsgg.me/2021/05/11/%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%cf%80%ce%b1%ce%b3%cf%8c%ce%b2%ce%bf%cf%85%ce%bd%ce%b1/

Πλησιάζει ο μεγαλύτερος όλων των κομητών.

Είναι καλό να θυμόμαστε πόσα λίγα γνωρίζουμε για το εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Οι αστρονόμοι άρχισαν να το παρατηρούν μόνο τα τελευταία 100 χρόνια, και λαμβάνοντας υπόψιν τις δυσκολίες αυτών των παρατηρήσεων, υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε. Για παράδειγμα, οι ερευνητές βρήκαν πρόσφατα ένα αντικείμενο σχεδόν στο μέγεθος ενός πλανήτη νάνου που περιφέρεται γύρω από τον ήλιο, με εκτιμώμενη περίοδο πάνω από 2 εκατομμύρια έτη (!)

Το αντικείμενο που ονομάστηκε 2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein), παρατηρήθηκε αρχικά το 2014, αλλά καταχωρήθηκε για πρώτη φορά στις 19 Ιουνίου 2021 από τους Pedro Bernardelli και Gary Bernstein, και τώρα έχει την δική του σελίδα στη Wikipedia. Τα δεδομένα σχετικά με το αντικείμενο συλλέχθηκαν επί 4 χρόνια από την ερευνητική ομάδα Dark Energy Survey που χρησιμοποιεί το τηλεσκόπιο Victor M. Blanco στη Χιλή. Το τηλεσκόπιο αυτό είναι εξοπλισμένο με την κάμερα DECam που μπορεί να «δει» μέχρι και στο εγγύς υπέρυθρο.

Το αντικείμενο 2014 UN271 αναμένεται να φτάσει στο περιήλιό του το 2031, λίγο έξω από την τροχιά του Κρόνου, και στη συνέχεια θα επιστρέψει στα βάθη του νέφους του Oort. Το μέγεθός του κυμαίνεται μεταξύ 100 και 370 km, καθιστώντας το πιθανώς το μεγαλύτερο αντικείμενο του νέφους Oort που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα.

Έχοντας ήδη περάσει την τροχιά του Ποσειδώνα, καθώς πλησιάζει στον ήλιο, οι αστρονόμοι αναμένουν ότι θα αποκτήσει κόμη και ουρά τα χαρακτηριστικά των κομητών, καθώς η επιφάνειά του θα εξατμίζεται. Δυστυχώς, δεν θα είναι αρκετά φωτεινός ώστε να είναι ορατός με γυμνά μάτια, αλλά θα χρειάζεται τουλάχιστον ένα καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο για την παρατήρησή του.

https://physicsgg.me/2021/06/26/%cf%80%ce%bb%ce%b7%cf%83%ce%b9%ce%ac%ce%b6%ce%b5%ce%b9-%ce%bf-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%8c%ce%bb%cf%89%ce%bd-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%b7/

Ο κομήτης που εξέλιξε τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι ένας αστεροειδής, αυτός που εξόντωσε τους δεινοσαύρους, άνοιξε τον δρόμο για την εμφάνιση του ανθρώπου. Νέα ευρήματα ενισχύουν μια θεωρία που υποδεικνύει ότι και πάλι ένας μεγάλος διαστημικός βράχος, ένας κομήτης, είναι υπεύθυνος για το μεγάλο άλμα στην εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Το κομβικό σημείο που η ανθρωπότητα αποφάσισε να ζει σε μεγάλες κοινότητες και να καλλιεργεί την γη. Αυτά τα δύο γεγονότα θεωρείται ότι έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.

Εχει διαπιστωθεί ότι πριν από 13 χιλιάδες έτη έπεσε στην Γη ένας μεγάλος κομήτης που πιθανώς είχε διάμετρο τεσσάρων χλμ. Το 2007 έκανε την εμφάνιση της μια μελέτη σύμφωνα με την οποία ο κομήτης αυτός προκάλεσε τεράστια πλανητική καταστροφή. Αρχικά τεράστιες πυρκαγιές ξέσπασαν σε όλες τις ηπείρους τις οποίες ακολούθησε ο αποκαλούμενος πυρηνικός χειμώνας όπου την Γη σκέπασε για κάποια χρόνια η σκόνη και η τέφρα της σύγκρουσης και των πυρκαγιών για να ακολουθήσει μια εποχή πάγων που διήρκεσε περίπου χίλια έτη. Αυτό το εφιαλτικό σκηνικό προκάλεσε την εξαφάνιση πολλών ειδών χλωρίδας και πανίδας ανάμεσα στα οποία και μεγάλα ζώα όπως τα μαμούθ και τα μαστόδοντα. Όμως ο άνθρωπος κατάφερε να επιβιώσει.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου Μάρτιν Σουίτμαν πραγματοποίησε μια μεγάλη μελέτη στην οποία αξιολόγησε όλες τις έρευνες και τα ευρήματα που σχετίζονται με την θεωρία για αυτόν τον κομήτη. Ο Σουίτμαν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο ο κομήτης προκάλεσε όλη αυτή την καταστροφή αλλά ότι υποχρέωσε τους ανθρώπους που μέχρι εκείνη την στιγμή ζούσαν σε μικρές νομαδικές ομάδες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Σύμφωνα με τον ερευνητή για μια σειρά από γεωγραφικούς και κλιματικούς λόγους μεγάλες ομάδες ανθρώπων αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα στις περιοχές που βρίσκονται σήμερα το Ιράκ, ο Λίβανος και η Αίγυπτος δημιουργώντας τις πρώτες οργανωμένες κοινότητες, τις πρώτες πόλεις. Παράλληλα οι άνθρωποι εγκατέλειψαν το κυνήγι ως βασική πηγή απόκτησης τροφής και άρχισαν να καλλιεργούν την γη. Θεωρείται ιστορικά και επιστημονικά αποδεκτό ότι η απόφαση της δημιουργίας των πόλεων και η γέννηση της γεωργίας προκάλεσαν επανάσταση στην κοινωνική και τεχνολογική εξέλιξη της ανθρωπότητας θέτοντας τις βάσεις για τον σύγχρονο πολιτισμό που δημιουργήσαμε στον πλανήτη. Αν λοιπόν η θεωρία αυτή επιβεβαιωθεί τελικά ο άνθρωπος θα έχει ακολουθήσει κατά μια έννοια όπως λένε κάποιοι την πορεία του Σύμπαντος. Όπως μια μεγάλη έκρηξη, ένα μπιγκ μπανγκ, δημιούργησε το Σύμπαν μια μεγάλη έκρηξη (σύγκρουση) οδήγησε στην εμφάνιση του ανθρώπου και ένα ακόμη μπιγκ μπάνγκ προκάλεσε την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

https://www.naftemporiki.gr/story/1745735/o-komitispou-ekselikse-ton-anthropino-politismo

Πιστές στο ραντεβού τους οι Περσείδες.

Όπως κάθε χρόνο αυτές τις μέρες κάνουν την εμφάνιση τους στον νυχτερινό ουρανό οι Περσείδες, η καλοκαιρινή βροχή των διαττόντων αστέρων που ξεκινά στα μέσα Ιουλίου και διαρκεί ένα μήνα. Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια φέτος οι Περσείδες έκαναν την εμφάνιση τους δύο 24ωρα νωρίτερα και ξεκίνησαν να πέφτουν από την νύχτα της 14ης Ιουλίου.

Πρόκειται για μικρά κομμάτια (μέχρι και σε μορφή σκόνης) τα οποία είναι απομεινάρια του κομήτη Σουίφτ-Τάτλ (109P/Swift-Tuttle) και όταν εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με τεράστιες ταχύτητες καίγονται εξαιτίας της συμπίεσης της ατμόσφαιρας μπροστά στο αστρικό μέσα σε δευτερόλεπτα.

Όποια από αυτά είναι αρκετά μεγάλα ώστε να φτάσουν στην επιφάνεια της Γης ονομάζονται μετεωρίτες, ενώ όσα είναι τόσο λαμπρά που φαίνονται να σχίζουν τον ουρανό ονομάζονται βολίδες. Συνήθως στο μέγιστο της βροχής πέφτει ένα μετέωρο το λεπτό. Ονομάζονται Περσείδες, επειδή το ακτινοβόλο σημείο τους προβάλλεται στον αστερισμό του Περσέα, φαίνεται δηλαδή σαν να έρχονται από την κατεύθυνση αυτή.

Αναφέρονται παρατηρήσεις των Περσείδων εδώ και περίπου 20 αιώνες, με αρχαιότερη αναφερόμενη από την Άπω Ανατολή. Η αρχή της βροχής είναι ορατή από τα μέσα Ιουλίου κάθε χρόνο, με την κορύφωση μεταξύ 9 και 14 Αυγούστου, οπότε ο ρυθμός των μετεώρων φθάνει τα 60 και πλέον ανά ώρα.

https://www.naftemporiki.gr/story/1749598/pistes-sto-rantebou-tous-oi-perseides

Ο κομήτης που διαλύθηκε κοντά στη Γη ήταν ένα… θραύσμα.

Στις 11 Απριλίου του 2020 ένας ερασιτέχνης αστρονόμος φωτογράφισε τον κομήτη ATLAS (C/2019 Y4) διαπιστώνοντας ότι ο κομήτης που είχε εισέλθει στην διαστημική μας γειτονιά είχε αρχίσει να διαλύεται. Σύμφωνα με νέα μελέτη ο κομήτης αυτός αποτελούσε κομμάτι ενός αρχαίου κομήτη.

Μετά την ανακάλυψη του ερασιτέχνη αστρονόμου οι επιστήμονες έστρεψαν τα τηλεσκόπια τους στον Atlas και διαπίστωσαν ότι πλησίαζε ολοένα και πιο κοντά στη Γη και θα γινόταν ορατός με γυμνό μάτι. Όμως λόγω του ότι βρισκόταν σε διαδικασία διάσπασης δεν ήταν τελικά τόσο φωτεινός και εντυπωσιακός όσο ανέμεναν οι επιστήμονες. Η πορεία του κομήτη τον έστειλε σε απόσταση πολύ κοντινή από τον Ήλιο όπου και εκτιμάται ότι αν δεν καταστράφηκε πλήρως σε κάθε περίπτωση συρρικνώθηκε πολύ.

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ στις ΗΠΑ με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Astronomical Journal» αναφέρουν ότι ο Atlas ήταν τελικά μέρος ενός μεγάλου κομήτη που διαλύθηκε με παρόμοιο τρόπο πριν από περίπου πέντε χιλιάδες έτη. Μάλιστα οι ερευνητές συνδέουν τον Atlas με έναν κομήτη που εντοπίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα να ακολουθεί παρόμοια πορεία με αυτόν.

Σύμφωνα με τους ερευνητές ο κομήτης αυτός και ο Atlas ήταν «αδέλφια» αφού και οι δύο προέρχονταν από τον αρχαίο κομήτη που διαλύθηκε. Η τύχη του Atlas αγνοείται ενώ το αδελφάκι του εκτιμάται ότι θα επιστρέψει στην περιοχή μας κάποια στιγμή μετά από 30 αιώνες. Η νέα μελέτη προσφέρει νέα στοιχεία για τους κομήτες, τις κινήσεις, τους μηχανισμούς τους και τους τρόπους με τους οποίους καταστρέφονται.

https://www.naftemporiki.gr/story/1763195/o-komitis-pou-dialuthike-konta-sti-gi-itan-ena-thrausma

Ο κομήτης του Χάλεϊ.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1682 ένας 26χρονος ερευνητής, ο Εντμουντ Χάλεϊ (1656-1742), παρατήρησε στον ουρανό για πρώτη φορά τον κομήτη που πολλά χρόνια αργότερα θα έπαιρνε το όνομά του. Το ενδιαφέρον του Χάλεϊ για τις τροχιές των κομητών τον οδήγησε να συγκεντρώσει τις παρατηρήσεις που είχαν γίνει τα προηγούμενα 200 χρόνια γύρω από την εμφάνιση και την κίνηση των κομητών, για να ανακαλύψει αν η βαρύτητα του Ηλιου είχε κάποια επίδραση στην κίνηση και την τροχιά τους, όπως υποστήριζε ο φίλος του Ισαάκ Νεύτων (1642-1726). Ομως μόνο 24 κομήτες είχαν αρκετές παρατηρήσεις για την έρευνά του, που απασχόλησε τον Χάλεϊ 18 ολόκληρα χρόνια: από το 1687 έως το 1705. Στο τέλος όμως κατόρθωσε να αποδείξει ότι η βαρύτητα του Ηλιου είχε μια αδιάψευστη επίδραση στην τροχιά των κομητών.

Εκείνο που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στον Χάλεϊ ήταν το γεγονός ότι τρεις από τους 24 κομήτες που είχαν εμφανιστεί το 1531, το 1607 και το 1682 είχαν παρόμοιες τροχιές καθώς περνούσαν από τον Ηλιο και είχαν εμφανιστεί με διαφορά 76 χρόνων μεταξύ τους. Τον κομήτη του 1682 μάλιστα τον είχε παρατηρήσει, όπως είπαμε, και είχε μελετήσει την τροχιά του και ο ίδιος ο Χάλεϊ. Ετσι το συμπέρασμα ήταν εύκολο να βγει, ότι οι τρεις κομήτες ήταν ένας και μοναδικός, που επέστρεφε κάθε 76 χρόνια. Γι’ αυτό ο Χάλεϊ έκανε την πρόβλεψη ότι ο ίδιος αυτός κομήτης θα επέστρεφε και πάλι το 1758. Ο Εντμουντ Χάλεϊ δεν έζησε για να δει αν η πρόβλεψή του βγήκε αληθινή ή όχι. Πέθανε το 1742, δεκάξι χρόνια πριν από την αναμενόμενη επιστροφή του κομήτη. Τα Χριστούγεννα όμως του 1758 ένας Γερμανός αγρότης παρατήρησε στον ουρανό έναν κομήτη, που αποδείχτηκε ότι ήταν ο αναμενόμενος μεγάλος κομήτης του οποίου την επιστροφή είχε προβλέψει ο Χάλεϊ. Ο κομήτης αυτός είναι ιδιαίτερα συνεπής και μας επισκέπτεται περιοδικά και ανελλιπώς επί αιώνες, αφήνοντας πίσω του φοβισμένους ή και πανικόβλητους καμιά φορά τους γήινους παρατηρητές. Δεν ήταν πάντοτε πολύ λαμπερός, ήταν όμως πάντοτε ακριβέστατος στο ραντεβού του. Από τότε ο πιο φημισμένος από τους κομήτες έμεινε γνωστός στην Ιστορία με το όνομα του ανθρώπου που προέβλεψε την επιστροφή του.

Στην αρχαιότητα αλλά και πιο πρόσφατα, οι κομήτες θεωρούνταν κακοί οιωνοί. To 44 π.Χ., για παράδειγμα, η δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα συνδυάστηκε με την εμφάνιση ενός κομήτη πάνω από τη Ρώμη στον αστερισμό της Μεγάλης Αρκτου. Το 451 μ.Χ., και παρά την εμφάνιση ενός νέου κομήτη, οι ρωμαϊκές λεγεώνες κατατρόπωσαν τον Αττίλα σταματώντας έτσι την προέλασή του προς τη Δύση. Μετά τη μάχη οι Ρωμαίοι αποφάσισαν ότι ο κομήτης πρέπει να ήταν κακός οιωνός για τον Αττίλα και όχι γι’ αυτούς! Στην κακή επίδραση της εμφάνισης ενός κομήτη απέδωσαν οι άνθρωποι της εποχής εκείνης και την έκρηξη του Βεζούβιου το 1631, αν και στις οκτώ προηγούμενες εκρήξεις του ηφαιστείου δεν είχε εμφανιστεί κανένας κομήτης! Το γεγονός φυσικά είναι ότι ο οποιοσδήποτε μπορεί να συνδυάσει την εμφάνιση ενός κομήτη με κάποια καταστροφή, γιατί καταστροφές συμβαίνουν τόσο συχνά ώστε μία από αυτές είναι βέβαιο ότι μπορεί να συμβεί με την εμφάνιση κάποιου κομήτη από απλή και μόνο σύμπτωση.

Ανάμεσα στις δεισιδαίμονες δοξασίες φόβου και καταστροφών που υποδέχονταν την εμφάνιση των κομητών υπήρχαν και άλλες που υποστήριζαν ότι οι κομήτες δεν ήταν και τόσο επίφοβοι ή προάγγελοι δυσάρεστων γεγονότων. Στον γνωστό πίνακα «Η προσκύνηση των Μάγων» που ζωγράφισε ο Τζιότο στις αρχές του 14ου αιώνα στην Πάντοβα, ο κομήτης του Χάλεϊ, που είχε εμφανιστεί το φθινόπωρο του 1301, απαθανατίστηκε με τη μορφή του Αστρου της Βηθλεέμ. Ο Αμερικανός συγγραφέας Σάμουελ Κλέμενς, πιο γνωστός με το ψευδώνυμο Μαρκ Τουέιν, γεννήθηκε το 1835, μόνο μερικές μέρες μετά την επίσκεψη του κομήτη του Χάλεϊ. Την άνοιξη του 1910, 75 χρόνια μετά τη γέννησή του, ο Μαρκ Τουέιν περίμενε κι αυτός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την επιστροφή του κομήτη. Μερικά χρόνια νωρίτερα είχε γράψει τα εξής: «Ηλθα σ’ αυτόν τον κόσμο το 1835 μαζί με τον κομήτη του Χάλεϊ. Η επιστροφή του αναμένεται και πάλι πολύ σύντομα, και περιμένω ότι οπωσδήποτε θα φύγω μαζί του. Θα είναι η μεγαλύτερη απογοήτευση της ζωής μου αν δεν φύγω μαζί με τον κομήτη του Χάλεϊ». Και πραγματικά στις 21 Απριλίου 1910, καθώς ο κομήτης είχε φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του προς τον Ηλιο, ο Μαρκ Τουέιν έφευγε μαζί του για πάντα.

Στην φωτογραφία ο Εντμουντ Χάλεϊ δεν έζησε για να δει αν η πρόβλεψή του βγήκε αληθινή ή όχι. Πέθανε το 1742, δεκαέξι χρόνια πριν από την αναμενόμενη επιστροφή του κομήτη.

https://www.kathimerini.gr/culture/561494683/o-komitis-toy-chalei/

Τεράστιος κομήτης θα πλησιάσει τη Γη το 2031 - Έχει διάμετρο 150 χλμ

Σύμφωνα με μια μελέτη που προδημοσιεύτηκε στο αποθετήριο arXiv, αστρονόμοι από το διεθνές συλλογικό πρότζεκτ Dark Energy Surveys (DES) εξέτασαν νέα δεδομένα από τον κομήτη 2014 UN271, που μπορεί να έχει διάμετρο 150 χλμ, σχεδόν 7 φορές μεγαλύτερος από τη διάμετρο του Φόβου, δορυφόρου του Άρη.

Χάρη στις επιτυχημένες μελέτες, το μέγεθος αυτού του ουράνιου σώματος υπολογίστηκε με ακρίβεια, ενώ διαπιστώθηκε πως η μάζα του είναι 10 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του κομήτη Hale – Bopp, που είχε ονομαστεί ο "Μεγάλος Κομήτης", πίσω στα 1997.

Σύμφωνα με τη σχετική ανάλυση του αστρονόμου Γουίλ Γκρέιτερ, ο κομήτης 2014 UN271 είναι όχι μόνο μεγαλύτερος από τον δορυφόρο του πλανήτη Άρη, αλλά θα μπορούσε να ξεπερνά σε μέγεθος και τον αστεροειδή Πανδώρα.

Καθώς και τον διαστημικό βράχο Άροκοθ, γνωστό και ως 2014 MU69 ή "Έσχατη Θούλη" - του πιο μακρινού σώματος στο ηλιακό μας σύστημα που έχει ποτέ επισκεφτεί διαστημικό σκάφος ( Το διαστημόπλοιο New Horizon της αμερικανική διαστημικής υπηρεσίας NASA το 2019).

"Διαβάζοντας τα tweet του @phbernardinelli σήμερα το πρωί προσπαθούσα να υπολογίσω στο κεφάλι μου περίπου πόσο μεγάλος είναι ο κομήτης Μπερναρντινέλ – Μπερνστάιν (Επίσης γνωστός και ως κομήτης 2014 UN271).

Οπότε, ορίστε ένα γραφικό που έφτιαξα για να τον δείξω σε σύγκριση με μερικά ουράνια σώματα στο ηλιακό μας σύστημα" έγραψε ο αστρονόμος Γουίλ Γκρέιτερ για τον τεράστιο κομήτη, σε ανάρτησή του στο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Ο τεράστιος κομήτης του Νέφους του Όορτ ανακαλύφθηκε στα 2014. Στην αρχή θεωρήθηκε λανθασμένα ως ένας πλανήτης νάνος, αλλά αργότερα βρέθηκε ότι φέρει ενδείξεις δραστηριότητας και αναθεωρήθηκε ως κομήτης

Σύμφωνα με τα δεδομένα που αναλύθηκαν τα τελευταία χρόνια, μεταξύ 2014 και 2018, ο κομήτης κινήθηκε στο σύμπαν σε απόσταση 20 με 23 αστρονομικές μονάδες (Μια αστρονομική μονάδα καλείται η μέση απόσταση Γης – Ήλιου), με τους αστρονόμους να πιστεύουν ότι θα φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του στον πλανήτη μας στα 2031, ενώ να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Κρόνο, χωρίς, φυσικά, να αποτελέσει απειλή για τη Γη.

https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/1020231_terastios-komitis-tha-plisiasei-ti-gi-2031-ehei-diametro-150-hlm-vinteo[/b]

Παράξενος κομήτης έχει μετατραπεί σε διαστημικό ηφαίστειο.

O κομήτης 29P/Schwassmann-Wachmann κυκλοφορεί με ταχύτητα 41 χιλιάδων χλμ./ώρα στη διαστημική γειτονιά του Δία. Ο κομήτης που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο παρουσιάζει μια πρωτοφανή για κομήτη συμπεριφορά αφού ανατινάζεται συνεχώς στέλνοντας στο Διάστημα κρύο μάγμα. Πρόκειται για υγρά που στερεοποιούνται μετά την έκρηξη διαδικασία παρόμοια με αυτή που τα λιωμένα πετρώματα μετά από ηφαιστειακές εκρήξεις μετατρέπονται σε λάβα εξαιτίας της διαφοράς θερμοκρασίας.Οι επιστήμονες που μελετούν τον παράξενο κομήτη τον χαρακτηρίζουν ως «γιγάντιο διαστημικό ηφαίστειο». Ο διαμέτρου εξήντα χλμ. κομήτης είναι σύμφωνα με τους αστρονόμους που τον παρατηρούν ένα από τα πιο ενεργά ηφαιστειακά σώματα στο ηλιακό μας σύστημα.Μια ομάδα αστρονόμων παρατηρεί τον 29P/Schwassmann-Wachmann και όπως αναφέρουν οι ερευνητές εκδηλώνονται σε αυτόν κατά μέσο όρο 20 εκρήξεις ετησίως. Τον Σεπτέμβριο ο κομήτης εξερράγη μέσα σε διάστημα 56 ωρών τέσσερις φορές με κάθε έκρηξη να είναι πιο ισχυρή από την αμέσως προηγούμενη φαινόμενο που δεν έχει παρατηρηθεί ξανά.«Η συμπεριφορά του δεν συνάδει με τον ορισμό του κομήτη. Το ‘γιγάντιο διαστημικό ηφαίστειο’ είναι πιθανώς πιο σωστή περιγραφή για αυτό το αντικείμενο» αναφέρει ο καθηγητής αστρονομίας Τόνι Φίλιπς, μέλος της ομάδας των επιστημόνων που μελετούν τον κομήτη. «Εκτιμώ ότι στον κομήτη υπάρχουν κρυοηφαίστεια τα οποία αντί για λάβα το μάγμα της είναι ένα παγωμένο μείγμα υγρών υδρογονανθράκων το οποίο όταν δημιουργείται κάποια σχισμή στον κομήτη εκτοξεύεται από εκεί στο Διάστημα» δηλώνει ο καθηγητής αστρονομίας Ρίτσαρντ Μάιλς μέλος της Βρετανικής Αστρονομικής Ένωσης και επίσης μέλος της ομάδας των επιστημόνων που παρατηρούν τον 29P.

https://www.naftemporiki.gr/story/1796832/paraksenos-komitis-exei-metatrapei-se-diastimiko-ifaisteio

Καταφτάνει ο φωτεινότερος κομήτης του 2021.

Ένας επερχόμενος κομήτης, ο C/2021 A1 (Λέοναρντ), που θα διασχίσει τον γήινο ουρανό μέσα στο Δεκέμβριο, αναμένεται να είναι ο πιο φωτεινός του 2021. Πρόκειται για έναν ταχύτατο κομήτη που ταξιδεύει με την εντυπωσιακή ταχύτητα των 254.412 χιλιομέτρων την ώρα ή περίπου 70,7 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο σε σχέση με τη Γη.Ο παγωμένος κομήτης ανακαλύφθηκε στην αρχή του φετινού έτους από τον Αμερικανό αστρονόμο Γκρέγκορι Λέοναρντ του Αστεροσκοπείου Mount Lemmon στην Αριζόνα, από τον οποίο και πήρε το όνομά του. Ήδη οι παρατηρήσεις από τα τηλεσκόπια αποκαλύπτουν την ουρά του κομήτη, ο οποίος κατευθύνεται προς τον Ήλιο, φθάνοντας στο περιήλιό του (το κοντινότερο σημείο από το άστρο μας) στις 3 Ιανουαρίου 2022, όταν θα απέχει από τον Ήλιο περίπου 91 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Στο μεταξύ θα έχει γίνει ορατός στον νυχτερινό ουρανό του πλανήτη μας.Σύμφωνα με το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA, ο κομήτης αναμένεται να πλησιάσει περισσότερο τη Γη στις 12 Δεκεμβρίου, σε μία απόσταση περίπου 35 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, αρκετά μακριά για να είναι εύκολα ορατός με γυμνό μάτι, αλλά θα είναι ορατός με κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο. Στις 18 Δεκεμβρίου θα περάσει πολύ πιο κοντά από την Αφροδίτη, σε απόσταση μόνο 4,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Ο «Λέοναρντ» εκτιμάται ότι μετά τα Χριστούγεννα δεν θα είναι δυνατό πια να παρατηρηθεί, καθώς θα πλησιάζει τον Ήλιο.Ο κομήτης υπολογίστηκε ότι χρειάζεται δεκάδες χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρώσει μία άκρως ελλειπτική τροχιά πέριξ του Ήλιου, καθώς το προηγούμενο αφήλιό του -η πιο μακρινή απόστασή του από το άστρο μας -εκτιμάται σε περίπου 3.500 αστρονομικές μονάδες (μία τέτοια μονάδα ισούται με τη μέση απόσταση Γης-Ήλιου ή 149.565.894 χιλιόμετρα). Μετά τη «βόλτα» του γύρω από τον Ήλιο στην αρχή του νέου έτους, ο κομήτης αναμένεται να χαθεί πέρα από τα βάθη του ηλιακού συστήματος και να μην ξαναγίνει ποτέ πια ορατός.

https://www.naftemporiki.gr/story/1809026/kataftanei-o-foteinoteros-komitis-tou-2021

Έρχεται «καταιγίδα μετεώρων» – «Ουρά» κομήτη θα πέσει στη Γη – Από πού θα είναι ορατό το φαινόμενο

Ο κομήτης SW3 εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1930 από Γερμανούς παρατηρητές, οι οποίοι προσδιόρισαν ότι θα έχει τροχιά διάρκειας 5,4 ετών.

Για ένα εξαιρετικό φαινόμενο κάνουν λόγο οι επιστήμονες, αναφορικά με την λεγόμενη «ουρά» του κομήτη 73P/Schwassmann-Wachmann 3, που αναμένεται να «πέσει» πάνω στη Γη και χιλιάδες παγωμένα μετέωρα να θρυμματίζονται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας.Το φαινόμενο αναμένεται να γίνει ορατό στις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες και σε τμήματα του Καναδά, την Τρίτη 31 Μαΐου.Ωστόσο, τα εν λόγω θραύσματα δεν είναι ορατά έως ότου η Γη «περάσει» από μέσα τους.Αυτή τη χρονιά, ο πλανήτης μας πρόκειται να διασχίσει τη συγκεκριμένη περιοχή στις 31 Μαΐου, αν και ο ίδιος ο κομήτης υπολογίζεται ότι θα περάσει από τη «γειτονιά» μας λίγους μήνες αργότερα.

Ο κομήτης SW3

Ο SW3 εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1930 από τους Γερμανούς παρατηρητές Arnold Schwassmann και Arno Arthur Wachmann, οι οποίοι προσδιόρισαν ότι θα έχει τροχιά διάρκειας 5,4 ετών.Όσο περνούσε ο καιρός, γινόταν ολοένα και πιο αχνό, αλλά το 1995 έγινε απροσδόκητα – σχεδόν 400 φορές – πιο φωτεινό και ήταν ορατό ακόμη και με γυμνό μάτι.Αυτό συνέβη γιατί ο παγωμένος πυρήνας του κομήτη είχε χωριστεί στα τέσσερα, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες αερίων και υλικών.Πάντως, έως το 2006, ο θρυμματισμένος κομήτης ήταν χωρισμένος σε 68 κομμάτια και κατά πάσα πιθανότητα έχει διασπαστεί σε ακόμη περισσότερα από τότε.

 

https://www.tovima.gr/2022/05/29/science/erxetai-kataigida-meteoron-oura-komiti-tha-pesei-sti-gi-apo-pou-tha-einai-orato-to-fainomeno/

 

 

 

Φιλόδοξη ευρωπαϊκή αποστολή θα στήσει ενέδρα σε κομήτη.

Θα είναι η πρώτη εξερευνητική αποστολή που θα παρκάρει στο Διάστημα περιμένοντας να εμφανιστεί ο κατάλληλος στόχος: η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA ενέκρινε φιλόδοξη αποστολή που θα μελετήσει από κοντά έναν κομήτη που πλησιάζει για πρώτη φορά τον Ήλιο, ή ακόμα και κάποιο διαστρικό αντικείμενο που θα τύχει να εισέλθει στο Ηλιακό Σύστημα.Οι κομήτες, αντικείμενα από σκόνη και πάγους, θεωρούνται κατάλοιπα από τον σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.Ορισμένοι πλησιάζουν σχετικά συχνά τον Ήλιο και σταδιακά αλλοιώνονται από την ακτινοβολία του, ενώ άλλοι παραμένουν ανέκαθεν στο Νέφος του Όορτ, ένα σφαιρικό σύννεφο από παγωμένα σώματα που περιβάλλει το Ηλιακό Σύστημα.Οι κομήτες αυτοί δεν έχουν πλησιάσει ποτέ το εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα και  θεωρούνται χρονοκάψουλες που κρύβουν πολύτιμα στοιχεία για τη γέννηση των πλανητών.«Είναι σαν μήνυμα σε μπουκάλι από την περίοδο σχηματισμού» του Ηλιακού Συστήματος, σχολιάζει στο δικτυακό τόπο του Nature ο Μάικλ Κέπερς της ESA στη Μαδρίτη, μέλος της αποστολής.

Το «Comet Interceptor» θα εκτοξευτεί το 2028 μαζί με ένα νέο τηλεσκόπιο, το Ariel, το οποίο σχεδιάστηκε για ατμοσφαιρικές αναλύσεις σε εξωπλανήτες. Και οι δύο αποστολές θα σταθμεύσουν στο σημείο Λαγκράνζ 2, ή L2, ένα σημείο όπου οι βαρυτικές δυνάμεις της Γης, της Σελήνης και του Ήλιου επιτρέπουν στα σκάφη να μένουν σταθερά σε απόσταση 1,5 εκατ. χιλιομέτρων από τον μητρικό πλανήτη τους.Εκεί, το Comet Inerceptor θα περιμένει για τουλάχιστον έξι χρόνια περιμένοντας να εμφανιστεί κάποιος άγνωστος ακόμα κομήτης από το Νέφος του Όορτ. Αν ο κομήτης περάσει από αρκετά μικρή απόσταση, η αποστολή θα πυροδοτήσει τους κινητήρες της για να τον προσεγγίσει.Εκεί, το Comet Inerceptor θα απελευθερώσει δύο μικρά ρομπότ, το ένα ιαπωνικής κατασκευής, τα οποία θα προσεγγίσουν τον κομήτη σε απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων, ενώ το μητρικό σκάφος θα παραμείνει στην ασφαλή απόσταση των 1.000 χιλιομέτρων.Στις λίγες ώρες που θα διαρκέσει το ραντεβού, τα τρία σκάφη θα εξετάσουν τη σύνθεση του αντικειμένου και θα μεταδώσουν τις πρώτες εικόνες ενός αρχέγονου κομήτη.Σε περίπτωση που δεν εμφανιστεί κατάλληλος στόχος από το Νέφος του Όορτ, η αποστολή θα επισκεφθεί έναν άλλο, γνωστό κομήτη με την ονομασία 73P/Schwassmann–Wachmann 3.Υπάρχει όμως και ένα πιο συναρπαστικό ενδεχόμενο: η αποστολή ίσως έχει την τύχη να μελετήσει από κοντά ένα διαστρικό αντικείμενο που εισέρχεται στο Ηλιακό Σύστημα.Μέχρι σήμερα μόνο δύο τέτοια αντικείμενα έχουν εντοπιστεί: το βραχώδες αντικείμενο Ομοαμούα που πέρασε από το Ηλιακό Σύστημα το 2017 και ο διαστρικός κομήτης Μπορίσοφ το 2019.

Το αινιγματικό διαστρικό αντικείμενο Ομούαμούα πέρασε από το Ηλιακό Σύστημα το 2017 (ESA)

«Η πιθανότητα να βρούμε έναν κατάλληλο διαστρικό στόχο είναι μικρή» παραδέχεται ο Ζερέιντ Τζόουνς του University College του Λονδίνου, μέλος της ομάδας που πρότεινε την αποστολή της ESA. «Θα έχουμε όμως τα μάτια μας ανοιχτά» προσθέτει.Το Comet Interceptor είναι η πρώτη αποστολή της «κλάσης F» της ESA, η οποία αφορά αποστολές σχετικά χαμηλού κόστους που εγκρίνονται εντός ενός έτους από την υποβολή της πρότασης.Η πρόταση εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα από την ESA, η οποία θα πρέπει τώρα να επιλέξει τον κατασκευαστή του σκάφους, είτε την Thales Alenia Space στη Βρετανία είτε την OHB Italy στην Ιταλία.

https://www.in.gr/2022/06/24/b-science/space/filodoksi-eyropaiki-apostoli-tha-stisei-enedra-se-arxegono-komiti/

Τον είδε κανείς από Αθήνα; Αξίζει να ανέβω ταράτσα Καλλιθέα με το DOB 10" ;