Για πρώτη φορά είδαμε τις πρώτες στιγμές της «αυτοκτονίας» ενός άστρου.

Ένα από τα πιο βίαια αλλά και πιο σημαντικά φαινόμενα στο Σύμπαν είναι η κατάρρευση ενός άστρου που αυτοκαταστρέφεται σε μια έκρηξη σουπερνόβα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ανάμεσα στα άλλα οι εκρήξεις σουπερνόβα παράγουν και εκτοξεύουν σε τεράστιες αποστάσεις κοσμικά υλικά που εμπλουτίζουν το διαστημικό περιβάλλον μέσα στο οποίο σχηματίζονται νέα άστρα αλλά και πλανήτες.

Γνωρίζουμε αρκετά στοιχεία για τις εκρήξεις σουπερνόβα λίγο πριν και αφότου συμβούν. Όμως τα αρχικά τους στάδια δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας αναφέρουν ότι κατάφεραν για πρώτη φορά να παρατηρήσουν με μεγάλη λεπτομέρεια τα αρχικά στάδια μιας έκρηξης σουπερνόβα.

Οι ερευνητές μελέτησαν μια έκρηξη σουπερνόβα σε απόσταση ενός δισ. ετών φωτός από εμάς. Το φως της έκρηξης με την την κωδική ονομασία SN2017jgh. συνέλαβε το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler το 2017 και οι ερευνητές κατάφεραν να το αποκωδικοποιήσουν. Διαπίστωσαν ότι επρόκειτο για το φως που εκπέμφθηκε αμέσως μετά την έκρηξη και η μελέτη του αποκάλυψε διάφορα ενδιαφέροντα στοιχεία ανάμεσα στα οποία την ταυτότητα του άστρου που καταστράφηκε. Οι ερευνητές θεωρούν ότι το άστρο που καταστράφηκε ήταν ένας κίτρινος υπεργίγαντας με μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.

«Συνήθως δεν αποκτούμε πολλές πληροφορίες για τα άστρα που καταστράφηκαν αφού δεν έχουν απομείνει πλέον διαθέσιμα στοιχεία για αυτά μετά την έκρηξη. Για να καταφέρεις να εντοπίσεις μια έκρηξη σουπερνόβα που να προσφέρει τέτοια στοιχεία πρέπει να κοιτάξεις στο σωστό σημείο στον ουρανό, στην σωστή στιγμή και να βρεις το σωστό σουπερνόβα. Κατά μέσο όρο σε κάθε γαλαξία γίνεται έκρηξη σουπερνόβα κάθε 100 έτη. Υπάρχουν εκατομμύρια γαλαξίες στον ουράνιο θόλο κάτι που σημαίνει ότι μπορείς να εντοπίζεις από ένα σουπερνόβα την εβδομάδα ως ένα σουπερνόβα ημερησίως ανάλογα με το πόσο ισχυρή είναι η κάμερα που θα χρησιμοποιήσεις» αναφέρει ο Πάτρικ Άρμστρονγκ, εκ των επικεφαλής της έρευνας. Η μελέτη των στοιχείων θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα το τι συμβαίνει στα άστρα όταν πεθαίνουν.

https://www.naftemporiki.gr/story/1759169/gia-proti-fora-eidame-tis-protes-stigmes-tis-autoktonias-enos-astrou[/b]

Αμοιβαίος κανιβαλισμός μεταξύ άστρου και μαύρης τρύπας… προκαλεί μια νέου τύπου έκρηξη σουπερνόβα

Για πρώτη φορά, οι αστρονόμοι κατέγραψαν στοιχεία που αναδεικνύουν έναν σπάνιο αμοιβαίο κοσμικό κανιβαλισμό – άστρο καταπίνει ένα συμπαγές αντικείμενο που μπορεί να είναι μια μαύρη τρύπα ή ένας αστέρας νετρονίων. Στην συνέχεια το συμπαγές αντικείμενο ανταποδίδει καταβροχθίζοντας τον πυρήνα του άστρου, προκαλώντας έτσι την πρόωρη έκρηξή του ως σουπερνόβα. Για να απομείνει τελικά μόνο μια μαύρη τρύπα.

Οι πρώτες παρατηρησιακές ενδείξεις για ένα τέτοιο κατακλυσμιαίο γεγονός, περιγράφονται στο τεύχος της 3ης Σεπτεμβρίου του περιοδικού Science [A transient radio source consistent with a merger-triggered core collapse supernova], και προήλθαν από το ραδιοτηλεσκόπιο Πολύ Μεγάλη Συστοιχία (VLA), που συνίσταται από μια διάταξη 27 κεραιών στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ.

Κατά τη διάρκεια των σάρωσης του νυχτερινού ουρανού από το VLA το 2017, καταγράφηκε μια ισχυρή έκρηξη ραδιοκυμάτων σε ένα νάνο γαλαξία όπου σχηματίζονται άστρα, σε απόσταση περίπου 500 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Παράλληλα, οι αστρονόμοι του τηλεσκοπίου W.M. Keck στη Χαβάη παρατήρησαν μια φωτεινή εκροή ύλης να εκτοξεύεται προς όλες τις κατευθύνσεις με ταχύτητα 3,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα ανά ώρα από μια κεντρική θέση, υποδεικνύοντας ότι μια έκρηξη είχε συμβεί εκεί στο παρελθόν.

Στη συνέχεια, εντοπίστηκε μια εξαιρετικά φωτεινή πηγή ακτίνων Χ σε παλαιότερα δεδομένα από το τηλεσκόπιο MAXI (Monitor of All Sky X-ray Image), ένα ιαπωνικό όργανο που βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Αυτή η έκρηξη ακτίνων Χ προέρχονταν από την ίδια θέση με την ραδιοφωνική έκρηξη, αλλά είχε παρατηρηθεί το 2014.

Συγκεντρώνοντας και εξετάζοντας όλα τα δεδομένα μαζί, οι ερευνητές Dong et al κατέληξαν στο εξής αστρονομικό σενάριο: Στο παρελθόν, δημιουργήθηκε ένα δυαδικό ζεύγος άστρων σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο. Στη συνέχεια ένα από τα δύο ολοκλήρωσε την ζωή του με μία θεαματική έκρηξη σουπερνόβα, καταλήγοντας σε έναν αστέρα νετρονίων ή μια μαύρη τρύπα. Καθώς η βαρύτητα έφερνε τα δύο αντικείμενα πιο κοντά, το νεκρό άστρο εισήλθε στα εξωτερικά στρώματα του μεγαλύτερου αστρικού αδελφού του.

Το συμπαγές αντικείμενο περιφερόταν σπειροειδώς στο εσωτερικό του άστρου για εκατοντάδες χρόνια, για να φτάσει τελικά στον πυρήνα του, τον οποίο άρχισε να καταβροχθίζει. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, το μεγαλύτερο άστρο απέβαλλε τεράστιες ποσότητες αερίου και σκόνης, σχηματίζοντας ένα κέλυφος υλικού γύρω από το δυαδικό σύστημα

Στο κέντρο του ζωντανού άστρου, οι βαρυτικές δυνάμεις και οι περίπλοκες μαγνητικές αλληλεπιδράσεις με το νεκρό άστρο εκτόξευσαν τεράστιους πίδακες ενέργειας – που καταγράφηκαν ως εκλάμψεις ακτίνων Χ το 2014 – καθώς προκάλεσαν την έκρηξη του μεγαλύτερου άστρου. Τα συντρίμμια από την έκρηξη συγκρούστηκαν με τεράστια ταχύτητα το περιβάλλον κέλυφος του υλικού, δημιουργώντας ισχυρή εκπομπή οπτικής και ραδιοφωνικής ακτινοβολίας.

Σύμφωνα με τον Dong, φαίνεται πως πρόκειται για την πρώτη άμεση παρατήρηση του φαινομένου όπου πυροδοτείται η κατάρρευση πυρήνα σουπερνόβα εξαιτίας της συγχώνευσης τεράστιου άστρου με τον συμπαγή σύντροφό του, το οποίο οι θεωρητικοί είχαν μελετήσει στο παρελθόν.

Ο Adam Burrows, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Princeton υποστηρίζει ότι τα ευρήματα της εν λόγω εργασίας θα βοηθήσουν να καθοριστεί ο χρόνος μιας διαδικασίας που ονομάζεται κοινή εξέλιξη περιβάλλουσας, όπου ένα άστρο βυθίζεται μέσα σε άλλο. Τέτοια στάδια στη ζωή των άστρων είναι βραχύβια σε σχέση με τον κοσμικό χρόνο και είναι δύσκολο να παρατηρηθούν και να προσομοιωθούν. Τις περισσότερες φορές, ο σύντροφος που καταβροχθίζει πεθαίνει πριν καταναλωθεί ο πυρήνας του, οδηγώντας σε δύο συμπαγή αντικείμενα – λευκούς νάνους, αστέρες νετρονίων ή μαύρες τρύπες- που περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο.

Τα τελευταία στάδια αυτών των συστημάτων είναι ακριβώς σαν αυτά που καταγράφουν παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων όπως το LIGO. Τώρα που οι αστρονόμοι γνωρίζουν τι ακριβώς πρέπει να αναζητούν, αναμένεται να βρεθούν περισσότερα παραδείγματα αυτού του παράξενου φαινομένου.

https://physicsgg.me/2021/09/05/%ce%b1%ce%bc%ce%bf%ce%b9%ce%b2%ce%b1%ce%af%ce%bf%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%bd%ce%b9%ce%b2%ce%b1%ce%bb%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%be%cf%8d-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf/[/b]

Το ρέκβιεμ ενός σουπερνόβα παρατηρούν οι αστρονόμοι.

Ένα σπάνιο και πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο περιγράφει ομάδα αστρονόμων με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Nature Astronomy». Πριν από δέκα δισ. έτη ένα άστρο του γαλαξία MRG-M0138 αυτοκαταστράφηκε σε μια έκρηξη σουπερνόβα. Αυτή η αστρική έκρηξη εμφανίστηκε στον ουράνιο θόλο της Γης το 2016 ως τρία διαφορετικά σημεία φωτός κάθε ένα εκ των οποίων φαινόταν ότι είχε ακολουθήσει διαφορετικό «δρομολόγιο» από τα άλλα για να φτάσει μέχρι τη διαστημική μας γειτονιά.

Τα τρία σημεία φωτός είχε εντοπίσει το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και εξακριβώθηκε η πηγή τους. Όταν όμως οι επιστήμονες προσπάθησαν να παρατηρήσουν εκ νέου το φως της έκρηξης σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν περισσότερα στοιχεία για αυτή διαπίστωσαν ότι και τα τρία σημεία φωτός είχαν εξαφανιστεί.

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας στις ΗΠΑ ασχολήθηκε με το μυστηριώδες σουπερνόβα και όπως αναφέρουν το φως της έκρηξης θα επιστρέψει στον ουράνιο θόλο. Οι ερευνητές ονόμασαν την έκρηξη «SN Requiem» και υπολόγισαν ότι το φως της έκρηξης θα κάνει την εμφάνιση του κάποια στιγμή στο χρονικό διάστημα 2035-2040 με πιθανότερο έτος εμφάνισης το 2037.

Ο εντοπισμός και η μελέτη του φωτός του σουπερνόβα όταν αυτό επανεμφανισθεί θα βοηθήσει με βάση και τις προηγούμενες παρατηρήσεις που έχουν γίνει σε αυτό στον επανακαθορισμό της αποκαλούμενης «σταθεράς Χαμπλ», της παραμέτρου που περιγράφει τον ρυθμό διαστολής του Σύμπαντος.

https://www.naftemporiki.gr/story/1775725/to-rekbiem-enos-soupernoba-paratiroun-oi-astronomoi

[/b]

Πώς ένα σουπερνόβα που εξερράγη το 2016 θα εμφανιστεί σε επανάληψη το 2037.

Πώς γίνεται ένα συμβάν που καταγράφηκε το 2016 να παρατηρηθεί για δεύτερη φορά 20 χρόνια αργότερα;

Κι όμως γίνεται, χάρη σε ένα παράξενο παιχνίδι του φωτός που προβλέπει η γενική σχετικότητα του Αϊνστάιν.

Ένας υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) που καταγράφηκε το 2016 από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble προβλέπεται ότι θα εμφανιστεί ξανά στον ουρανό το 2037, σε ένα είδος κοσμικού déjà-vu.

Το άστρο που εξερράγη σε σουπερνόβα βρίσκεται πίσω από ένα γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος, του οποίου η βαρύτητα παραμορφώνει τον χώρο και τον χρόνο, όπως προβλέπει η θεωρία του Αϊνστάιν.

Η καμπύλωση του χωροχρόνου αλλάζει τη διαδρομή που ακολουθεί το φως για να φτάσει από το σουπερνόβα μέχρι τη Γη -ένα φαινόμενο που ονομάζεται βαρυτικός φακός επειδή λειτουργεί περίπου όπως οι γυάλινοι φακοί. Τα γαλαξιακά σμήνη έχουν τόσο μεγάλη μάζα ώστε τα αντικείμενα που βρίσκονται πίσω τους μπορεί να εμφανίζονται σε εντελώς διαφορετική θέση από αυτή στην οποία πραγματικά βρίσκονται.

Επιπλέον, το φως από την ίδια αρχική πηγή μπορεί να ακολουθήσει πολλές διαφορετικές πορείες ταυτόχρονα, οπότε πολλαπλά είδωλα του ίδιου αντικειμένου εμφανίζονται σε διαφορετικά σημεία του ουρανού.

Δεδομένου όμως ότι κάποιες διαδρομές είναι πιο μακρινές από άλλες, κάθε είδωλο μπορεί να εμφανιστεί όχι μόνο σε άλλο σημείο του χώρου αλλά και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Όπως σχολιάζει σε ανακοίνωση της NASA o Στιβ Ρόντνεϊ του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, το φαινόμενο μπορεί να παρομοιαστεί με έναν αριθμό από τρένα που αναχωρούν από τον ίδιο σταθμό και ταξιδεύουν με την ίδια ταχύτητα για να φτάσουν στον ίδιο προορισμό, από διαφορετική όμως διαδρομή. Όσο πιο μεγάλη η διαδρομή, τόσο περισσότερο θα αργήσει το τρένο να φτάσει στον προορισμό του.

Το συγκεκριμένο σουπερνόβα εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε τρία διαφορετικά είδωλα, τα οποία εντοπίστηκαν αναδρομικά σε εικόνα του Hubble από το 2016, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στο Nature Astronomy. Οι τρεις κουκίδες αντιστοιχούν σε τρεις διαφορετικές διαδρομές που ακολούθησε το φως στα δέκα δισεκατομμύρια χρόνια που χρειάστηκε για να φτάσει στη Γη.

Οι κουκίδες είχαν εξαφανιστεί σε νέα εικόνα που τράβηξε το Hubble το 2019, επιβεβαιώνοντας ότι δεν πρόκειται για τρία διαφορετικά άστρα.

Μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη έδειξαν ότι ένα τέταρτο είδωλο του σουπερνόβα θα εμφανιστεί γύρω στο 2037, συν ή πλην δύο χρόνια. Η εικόνα αυτή θα σχηματιστεί από φως το οποίο πέρασε κατευθείαν μέσα από το γαλαξιακό σμήνος που βρίσκεται ανάμεσα στο σουπερνόβα και τη Γη.

Θα φανταζόταν κανείς ότι αυτή η «απευθείας» διαδρομή είναι η πιο σύντομη και επομένως το αντίστοιχο είδωλο θα έπρεπε να είχε εμφανιστεί νωρίτερα από τα άλλα. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για την πιο μακρινή διαδρομή, αφού το φως πέρασε από την κεντρική περιοχή με τη μέγιστη παραμόρφωση του χώρου.

«Θα είναι η τελευταία που θα φτάσει στη Γη επειδή είναι σαν τρένο που πρέπει να κατέβει βαθιά σε μια κοιλάδα και μετά να σκαρφαλώσει στην κορυφή» εξηγεί ο δρ Ρόντνεϊ.

Η παρατήρηση της επανάληψης του φαινομένου το 2037 θα επιτρέψει στους αστρονόμους να υπολογίσουν τη χρονική καθυστέρηση ανάμεσα στα διαφορετικά είδωλα του σουπερνόβα, κάτι που με τη σειρά του θα επιτρέψει τη χαρτογράφηση της μάζας του γαλαξιακού σμήνους που λειτουργεί ως φακός.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μάζας δεν αντιστοιχεί στην ύλη που γνωρίζουμε αλλά στη μυστηριώδη «σκοτεινή ύλη», ένα αόρατο, υποθετικό υλικό που εκτιμάται ότι αντιστοιχεί στο 85% της μάζας του Σύμπαντος.

Στην φωτογραφια το βλέπεις και δεν το βλέπεις. Τρεις όψεις του ιδίου σουπερνόβα εμφανίζονται στην φωτογραφία του 2016 (αριστερά), τραβηγμένη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Όμως έχουν εξαφανιστεί στην φωτογραφία του 2019. Το μακρινό σουπερνόβα, με το όνομα Ρέκβιεμ, ‘εμπλέκεται’ στο γιγαντιαίο γαλαξιακό σμήνος MACS J0138. Το σμήνος έχει τεράστια μάζα της οποίας το βαρυτικό πεδίο κάμπτει και μεγεθύνει το φως του σουπερνόβα, το οποίο βρίσκεται σε έναν γαλαξία αρκετά πίσω από το σμήνος. Το φαινόμενο που ονομάζεται βαρυτικός φακός, δημιουργεί πολλαπλές εικόνες του σουπερνόβα που επισημαίνονται με τους λευκούς κύκλους στην φωτογραφία του 2016. Η πολλαπλή εμφάνιση του σουπερνόβα εξαφανίζεται στην φωτογραφία του 2019 του ίδιου συμπλέγματος (δεξιά). Το στιγμιότυπο του 2019, βοήθησε τους αστρονόμους να επιβεβαιώσουν την προέλευση του αντικειμένου. Τα σουπερνόβα εκρήγνυνται και εξαφανίζονται με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές προβλέπουν ότι ένα είδωλο του ίδιου σουπερνόβα θα εμφανιστεί το 2037. Η προβλεπόμενη θέση αυτού του τέταρτου ειδώλου επισημαίνεται από τον κίτρινο κύκλο πάνω αριστερά στην φωτογραφία του 2019. Το φως από το σουπερνόβα Ρέκβιεμ ταξίδεψε περίπου 10 δισεκατομμύρια χρόνια σύμφωνα με την απόσταση του γαλαξία που το φιλοξενεί. Το φως που συνέλαβε το Hubble από το σμήνος MACS J0138.0-2155, χρειάστηκε περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη.

https://www.in.gr/2021/09/14/b-science/space/pos-ena-soupernova-pou-ekserragi-2016-tha-emfanistei-se-epanalipsi-2037/

Λύθηκε ένα κοσμικό μυστήριο 900 ετών.

Το 1181 μ.Χ στον ουρανό της Κίνας και της Ιαπωνίας έκανε την εμφάνιση του ένα φωτεινό σημείο παρόμοιας λαμπρότητας με τον πλανήτη Κρόνο. Οι Κινέζοι αστρονόμοι παρατηρούσαν το μυστηριώδες αυτό σημείο αλλά αυτό έξι μήνες μετά την ξαφνική του εμφάνιση το ίδιο ξαφνικά εξαφανίστηκε.

Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν από την επιστημονική κοινότητα επί μακρόν δεν είχε μέχρι σήμερα εξακριβωθεί η ταυτότητα και η πηγή του φωτεινού σημείου. Όσον αφορά την ταυτότητα του φωτεινού σημείου τις πιθανότερες πιθανότητες συγκέντρωνε σε κάθε προσέγγιση κάποιος υπερκαινοφανής αστέρας, μια έκρηξη σουπερνόβα δηλαδή.

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters» διεθνής ομάδα ερευνητών υποστηρίζει ότι έλυσε το μυστήριο. Όπως λένε το φωτεινό σημείο ήταν πράγματι η λάμψη μιας έκρηξης σούπερνοβα που συνέβη γύρω στο 1181 από την οποία σχηματίστηκε ένα νεφέλωμα που συνεχίζει να αναπτύσσεται και μάλιστα με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό. Το νεφέλωμα που βρίσκεται σε απόσταση 7,5 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς ονομάστηκε Pa30. To νεφέλωμα περιβάλλει πλέον το άστρο Parker που έχει διαπιστωθεί ότι είναι ένα από τα πιο καυτά άστρα του γαλαξία μας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές όλα τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου νεφελώματος (θέση, ηλικία κ.α.) ταιριάζουν απόλυτα στο προφίλ του σουπερνόβα η λάμψη του οποίου εμφανίστηκε στον ουράνιο θόλο της Γης το 1181. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το νεφέλωμα διαστέλλεται με την ιλιγγιώδη ταχύτητα των 1,100 χλμ./δευτ. Με αυτή την ταχύτητα το ταξίδι από τη Γη στη Σελήνη θα διαρκούσε μόλις πέντε λεπτά. «Είναι πολύ όμορφο να καταφέρνεις να λύνεις ένα αστρονομικό και ταυτόχρονα ιστορικό μυστήριο» αναφέρει ο Άλμπερτ Ζίλτζστρα, αστροφυσικός του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ στη Βρετανία μέλος της ερευνητικής ομάδας.

https://www.naftemporiki.gr/story/1776989/luthike-ena-kosmiko-mustirio-900-eton[/b]

Έκρηξη υπερκαινοφανούς άνοιξε γιγάντια τρύπα στο διάστημα - Τι ανακάλυψαν αστρονόμοι.

Κάτι λείπει ανάμεσα στους αστερισμούς του Ταύρου και του Περσέα.

Αστρονόμοι που χαρτογράφησαν για πρώτη φορά νέφη αερίου και σκόνης στον Γαλαξία ανακάλυψαν μια πελώρια κοιλότητα στο διάστημα.

Το σφαιρικό κενό, στο οποίο η πυκνότητα ύλης είναι ασυνήθιστα χαμηλή, έχει πλάτος 500 έτη φωτός και βρίσκεται ανάμεσα στους αστερισμούς του Ταύρου και του Περσέα στον ουρανό του βόρειου ημισφαιρίου.

Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο Astrophysical Journal Letters, η ασυνήθιστη κοιλότητα μάλλον σχηματίστηκε από εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα) πριν από περίπου δέκα εκατομμύρια χρόνια.

«Έχουμε δύο υποψήφιες θεωρίες: είτε εξερράγη ένα σουπερνόβα στο κέντρο αυτής της φούσκας και έσπρωξε προς τα έξω το αέριο, σχηματίζοντας αυτό που ονομάσαμε ‘Υπερκέλυφος Ταύρου – Περσέα’, είτε επρόκειτο για μια σειρά εκρήξεων που δημιούργησε το κενό στην πάροδο εκατομμυρίων ετών» λέει ο Σμιούελ Μπάιαλι του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, επικεφαλής της μελέτης.

Τα αέρια που εκτοπίστηκαν από την έκρηξη ή τις εκρήξεις δημιούργησαν τελικά τα νέφη αερίου του Ταύρου και του Περσέα, τα οποία χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά από τους ερευνητές σε τρεις διαστάσεις.

Σε αυτές τις περιοχές όπου η πυκνότητα της ύλης είναι μεγάλη, μεγάλες μάζες αερίου καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος και σχηματίζουν νέα άστρα.

«Εκατοντάδες άστρα σχηματίζονται ή υπάρχουν ήδη στην επιφάνεια αυτής της γιγάντιας φούσκας» λέει ο δρ Μπάιαλι. «Όταν ένα άστρο πεθαίνει, το σουπερνόβα του προκαλεί μια αλυσίδα γεγονότων που μπορεί τελικά να οδηγήσει στη γέννηση νέων άστρων».

Ο τρισδιάστατος χάρτης της σφαιρικής κοιλότητας και των νεφών αερίου που τις περιβάλλουν βασίστηκε σε δεδομένα του ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Gaia.

Μάλιστα οι χάρτες των νεφών παρουσιάζονται για πρώτη φορά και σε εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας, επιτρέποντας σε άλλους αστρονόμους να τα περιεργαστούν σαν να τα είχαν μπροστά τους.

Γιατί όμως έχει σημασία η χαρτογράφηση των νεφών αερίου και σκόνης στον Γαλαξία;

«Υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς το αέριο αναδιατάσσει τον εαυτό του για να σχηματίσει άστρα» εξηγεί η Κάθριν Ζούκερ, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Στο παρελθόν οι αστρονόμοι δοκιμάζουν αυτές τις θεωρίες με προσομοιώσεις, αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πραγματικές 3D απεικονίσεις για να συγκρίνουμε τη θεωρία με τις παρατηρήσεις και να εκτιμήσουμε ποιες θεωρίες λειτουργούν καλύτερα.«Μπορούσαμε εδώ και δεκαετίες να βλέπουμε αυτά τα σύννεφα, δεν γνωρίζαμε όμως το πραγματικό σχήμα, το πάχος ή το βάθος τους. Δεν ήμασταν καν βέβαιοι για το πόσο μακριά βρίσκονται».

«Τώρα γνωρίζουμε πού βρίσκονται με αβεβαιότητα μόλις 1%, κάτι που μας επέτρεψε να διακρίνουμε το κενό ανάμεσά τους».

https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/1019385_ekrixi-yperkainofanoys-anoixe-gigantia-trypa-sto-diastima-ti-anakalypsan

Οι επιστήμονες βλέπουν το θάνατο ενός άστρου σε «ζωντανή μετάδοση»

Η αυτοκαταστροφή των άστρων που καταλήγει στις τρομερές εκρήξεις σουπερνόβα είναι μια σύνθετη διαδικασία με μηχανισμούς που οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη πλήρως κατανοήσει και αποκωδικοποιήσει. Επιστημονική ομάδα με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» παρουσιάζει την έρευνα που διεξάγει με επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια στο πλαίσιο της οποίας παρατηρεί την εξέλιξη μιας έκρηξης σουπερνόβα που συνέβη σε απόσταση 60 εκατ. ετών φωτός από εμάς.

H έκρηξη που έλαβε την κωδική ονομασία SN 2020fqv συνέβη σε ένα ζευγάρι γαλαξιών στον αστερισμό της Παρθένου που είναι γνωστό με την ονομασία «Γαλαξίες Πεταλούδα». Πρόκειται για δύο γαλαξίες (NGC 4567 και NGC 4568) που βρίσκονται σε διαδικασία σύγκρουσης και συγχώνευσης και όσο εξελίσσεται αυτή η κοσμική διαδικασία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Οι ερευνητές που μελετούν το φως που έφτασε στον ουράνιο θόλο μας από το SN 2020fqv υποστηρίζουν ότι κατάφεραν να συλλέξουν σημαντικά δεδομένα όχι μόνο από το τι συνέβη κατά την διάρκεια της έκρηξης και μετά από αυτή αλλά και τι συνέβαινε λίγο πριν αυτή εκδηλωθεί. Όπως λένε οι ερευνητές είναι σαν να παρακολουθούν τον θάνατο ενός άστρου σε ζωντανή μετάδοση.

Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες συλλέγουν τέτοιου εύρους και λεπτομέρειας στοιχεία από τα αρχικά στάδια της εκδήλωσης μιας αστρικής έκρηξης. Τα δεδομένα που συλλέγουν οι ερευνητές είναι (θεωρητικώς τουλάχιστον) πιθανό να βοηθήσουν στην ανάπτυξη μεθόδων πρόβλεψης για το αν και πότε θα εκραγεί ένα άστρο.

«Εμείς οι αστρονόμοι όταν αναφερόμαστε σε εκρήξεις σουπερνόβα συνήθως μιλάμε σαν να είμαστε ερευνητές σε σκηνή εγκλήματος όπου εμφανιζόμαστε μετά το γεγονός που έχει συμβεί για να μάθουμε τι συνέβη με το άστρο που πέθανε. Εδώ έχουμε μια διαφορετική κατάσταση αφού ξέρουμε τι συνέβη και παρακολουθούμε τον θάνατο του άστρου σε πραγματικό χρόνο» αναφέρει σε ανακοίνωση του ο Ράιαν Φόλει, αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Σάντα Κρουζ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Τα μυστικά της μάζας

Φυσικά η έκρηξη που μελετούν οι ερευνητές έχει συμβεί πριν από δεκάδες εκατ. έτη αλλά οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν και να μελετήσουν την ύλη που υπήρχε γύρω από το άστρο λίγες ώρες μετά την έκρηξη. Η μελέτη αυτής της ύλης προσφέρει εικόνα στους επιστήμονες και για το τι συνέβαινε στο τελικό στάδιο της διαδικασίας αυτοκαταστροφής του άστρου λίγο πριν αυτό εκραγεί.

Ανάμεσα στα άλλα οι ερευνητές κατάφεραν από τα στοιχεία που συνέλεξαν να υπολογίσουν τη μάζα του άστρου τη στιγμή του θανάτου του. Όταν το άστρο αυτό εξερράγη είχε μάζα 14-15 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Αυτό το δεδομένο από μόνο του μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν στο άστρο καθώς αυτό όδευε με ταχύτητα προς την καταστροφή του.

Για αυτόν τον λόγο οι ερευνητές αναφέρουν την συγκεκριμένη έκρηξη το SN 2020fqv σαν την «Ροζέτα των σούπερνοβα» αφού όπως η περίφημη στήλη επέτρεψε την αποκωδικοποίηση και ερμηνεία των αιγυπτιακών ιερογλυφικών έτσι και αυτή η έκρηξη προσφέρει στοιχεία που επιτρέπουν την αποκάλυψη κρυμμένων ή ακατανόητων μέχρι σήμερα κοσμικών σημάτων και δεδομένων. Στόχος της επιστημονικής κοινότητας θα είναι από εδώ και πέρα ο εντοπισμός και άλλων εκρήξεων σουπερνόβα με χαρακτηριστικά όπως αυτά του SN 2020fqv ώστε να συλλεχθούν όλα εκείνα τα δεδομένα που απαιτούνται ώστε να μπορεί να γίνεται ακόμη και πρόβλεψη μιας αστρικής έκρηξης.

https://www.naftemporiki.gr/story/1793067/oi-epistimones-blepoun-to-thanato-enos-astrou-se-zontani-metadosi

Η εμφάνιση ενός νέου σουπερνόβα.

Σε απόσταση 500 εκατομμύρια έτη φωτός από την Γη, στον αστερισμό του Γλύπτη βρίσκεται ένας περίεργος γαλαξίας, γνωστός ως γαλαξίας Cartwheel. Κάποτε ήταν ένας κανονικός σπειροειδής γαλαξίας, αλλά συγκρούστηκε μετωπικά με έναν μικρότερο συνοδό γαλαξία πριν από αρκετά εκατομμύρια χρόνια, και έτσι προέκυψε το χαρακτηριστικό του σχήμα ως τροχού απ’ όπου προέκυψε και το όνομά του.Οι φωτογραφίες του γαλαξία που λήφθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021 από τηλεσκόπιο της ESO δείχνουν την εμφάνιση ενός σουπερνόβα ή υπερκανοφανής αστέρας:

Η εικόνα αριστερά λήφθηκε από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) της ESO τον Αύγουστο του 2014, πριν εμφανιστεί το σουπερνόβα. Η εικόνα στα δεξιά λήφθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 με το Νέας Τεχνολογίας Τηλεσκόπιο της ESO, όπου βλέπουμε το σουπερνόβα ως ένα φωτεινό σημείο στην κάτω αριστερή γωνία της εικόνας.

 Αυτό το λαμπερό γεγονός που ονομάστηκε SN2021afdx, είναι ένα σουπερνόβα τύπου II. Τα σουπερνόβα προκύπτουν όταν ένα τεράστιο άστρο φτάνει στο τέλος της εξέλιξής του. Τότε το άστρο παύει να παράγει ενέργεια στον πυρήνα του και καταρρέει κάτω από την δύναμη της ίδιας του της βαρύτητας.Kαθώς συμβαίνει η βαρυτική κατάρρευση ο αστρικός πυρήνας περιέχει πλάσμα μεγάλης πυκνότητας, δηλαδή ένα μίγμα ηλεκτρονίων και ιόντων, όπως και ελεύθερα πρωτόνια. Κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης του πυρήνα, πρωτόνια και ηλεκτρόνια σχηματίζουν νετρόνια και απελευθερώνονται νετρίνα που διαφεύγουν. Η πυκνότητα των νετρονίων αυξάνει με ταχύ ρυθμό, αρχίζουν να δημιουργούν μια ισχυρή πίεση εκφυλισμού. Αυτή η πίεση αντιστέκεται σθεναρά στη συρρίκνωση του αστρικού πυρήνα και, εκτός του ότι σταματάει την κατάρρευση, προκαλεί την αναπήδηση του πυρήνα, όπως περίπου αναπηδά μια μπάλα όταν πέσει σε σκληρή επιφάνεια. Η όλη διαδικασία διαρκεί μόλις λίγα δευτερόλεπτα και ο πυρήνας αρχίζει πλέον να κινείται ταχύτατα προς τα έξω. Εν τω μεταξύ, το περίβλημα δεν έχει χρόνο να αντιδράσει σ’ αυτή τη ραγδαία εξέλιξη και υπόκειται σε πολύ ισχυρή ώθηση προς τα έξω από τον κινούμενο πυρήνα. Έτσι απελευθερώνεται ένα ωστικό κύμα που αποδιοργανώνει σε μεγάλο βαθμό το περίβλημα του άστρου, ωθώντας το ταχύτατα προς τα έξω. Αυτό είναι το στάδιο κατά το οποίο λέμε ότι το άστρο εκρήγνυται, όταν γίνεται υπερκαινοφανής ή σουπερνόβα.
Το άστρο είχε αποκτήσει μια «δομή κρεμμυδιού», αποτελούμενο από στρώματα όλο και πιο ελαφρότερων πυρήνων, ξεκινώντας από τον αστρικό πυρήνα μέχρι τα εξωτερικά του όρια. Τα στρώματα αυτά θερμαίνονται από το ωστικό κύμα σε τέτοιες θερμοκρασίες, ώστε οι πυρήνες τους υπόκεινται σε διαδικασία σύντηξης. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εκρηκτική πυρηνοσύνθεση, διότι συμβαίνει υπό μορφή έκρηξής για μικρή χρονική περίοδο. Για μια σύντομη περίοδο δόξας πριν τον θάνατό του, το άστρο παράγει τόση πολλή ενέργεια, ώστε λάμπει περισσότερο από ολόκληρο το γαλαξία στον οποίο ανήκει. Όταν εκραγεί ο υπερκαινοφανής, εκτινάσσει στον περιβάλλοντα χώρο τους τα βαρύτερα στοιχεία του περιοδικού μας συστήματος που δημιουργούνται κατά την διάρκεια της εκρηκτικής πυρηνοσύνθεσης.Κάπως έτσι θα μπορούσε κανείς να περιγράψει χονδρικά τις διαδικασίες που προκάλεσαν τον νέο υπερκαινοφανή αστέρα SN2021afdx.Οι υπερκαινοφανείς αστέρες είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι αστρονόμοι λένε ότι είμαστε όλοι φτιαγμένοι από αστρόσκονη: διασπείρουν στον περιβάλλοντα χώρο τα βαρύτερα στοιχεία του περιοδικού συστήματος, που αποτελούν την ύλη των άστρων των επόμενων γενεών, των πλανητών γύρω τους και της ζωής που μπορεί να εμφανιστεί σ’ αυτούς τους πλανήτες.

https://physicsgg.me/2022/03/14/η-εμφάνιση-ενός-νέου-σουπερνόβα/

Μικρονόβα: ένα νέο είδος αστρικής έκρηξης.

Oι αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη φορά ένα νέο τύπο αστρικής έκρηξης που ονόμασαν «μικρονόβα», κατ’ αντιδιαστολή με τις «σουπερνόβα» και τις απλές «νόβα». Οι εκρήξεις αυτού του είδους συμβαίνουν στην επιφάνεια ορισμένων πυκνών άστρων, των λευκών νάνων, χωρίς να τα καταστρέφουν, και η κάθε μία τους μπορεί να «κάψει» μέσα σε λίγες ώρες αστρική ύλη που ισοδυναμεί με περίπου 3,5 δισεκατομμύρια Πυραμίδες της Γκίζας.Η παρατήρηση του φαινομένου έγινε με τη βοήθεια του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή και του αμερικανικού διαστημικού τηλεσκοπίου TESS. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστρονόμο Σιμόν Σκαρίνγκι του Τμήματος Φυσικής του βρετανικού Πανεπιστημίου του Ντάραμ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ενώ θα ακολουθήσει δεύτερη δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Monthly Notices» της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας. Οι παρατηρήσεις των μικρονόβα έγιναν σε τρία άστρα σε αποστάσεις 1.680, 3.720 και 4.900 ετών φωτός από τη Γη αντίστοιχα.Οι εκρήξεις μικρονόβα είναι υπερβολικά ισχυρά συμβάντα, αλλά μικρά από άποψη αστρονομικής κλίμακας, καθώς εκλύουν πολύ λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τις γνωστές εδώ και αιώνες αστρικές εκρήξεις τύπου νόβα. Και τα δύο είδη εκρήξεων λαμβάνουν χώρα σε άστρα λευκούς νάνους, ψυχρά, αχνά και πυκνά άστρα με μάζα περίπου ανάλογη του Ήλιου μας, αλλά με μέγεθος μόνο όσο η Γη, τα οποία έχουν αστρικό σύντροφο και απαρτίζουν έτσι ένα διπλό σύστημα, σε τροχιά το ένα άστρο πέριξ του άλλου.

Ένας λευκός νάνος σε ένα τέτοιο διπλό αστρικό σύστημα μπορεί να «κλέψει» αστρική ύλη, κυρίως υδρογόνο, από τον πιο μικρό σύντροφό του που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Καθώς το αέριο υδρογόνο πέφτει πάνω στην πολύ καυτή επιφάνεια του «κλέφτη» λευκού νάνου, πυροδοτεί πυρηνικές αντιδράσεις, με τα άτομα υδρογόνου να μετατρέπονται σε ήλιο με εκρηκτικό τρόπο.Στις εκρήξεις νόβα αυτές οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις συμβαίνουν σε όλη την επιφάνεια του άστρου, με συνέπεια όλος ο λευκός νάνος να «καίγεται» και να λάμπει φωτεινά για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες. Αυτές οι εκρήξεις νόβα είναι διαφορετικές από τις σουπερνόβα, όταν ένα άστρο μεγαλύτερο από τον Ήλιο καταρρέει βαρυτικά και εκρήγνυται τελείως.

Οι εκρήξεις μικρονόβα είναι παρόμοιες με τις νόβα, αλλά μικρότερες σε κλίμακα και πιο σύντομες, διαρκώντας μόνο μερικές ώρες (περίπου δέκα) και όχι εβδομάδες. Συμβαίνουν επίσης μόνο σε λευκούς νάνους με ισχυρά μαγνητικά πεδία, με την πυρηνική σύντηξη να λαμβάνει χώρα σε τοπικό επίπεδο στους μαγνητικούς πόλους του άστρου.Αυτό, κατά τον αστρονόμο Πάουλ Γκρουτ του ολλανδικού Πανεπιστημίου Ράντμπουντ, «οδηγεί σε βόμβες μικρο-σύντηξης που εκρήγνυνται και έχουν περίπου το ένα εκατομμυριοστό της ισχύος μιας έκρηξης νόβα, εξ ου και ο όρος μικρονόβα». Όπως είπε, «μόνο ένα μικρό ποσοστό του λευκού νάνου συμμετέχει στην έκρηξη, περίπου το ένα εκατομμυριοστό της επιφάνειάς του. Αυτό μεταφρασμένο στη Γη, είναι μια περιοχή όσο περίπου το Λονδίνο». Αλλά μία τέτοια τοπική μικρονόβα είναι ικανή να κάψει περίπου 20.000.000 τρισεκατομμύρια κιλά ύλης, που ισοδυναμεί με τη μάζα ενός μεγάλου αστεροειδούς ή με 3,5 δισεκατομμύρια Πυραμίδες της Γκίζας.Ο Σκαρίνγκι δήλωσε ότι «η ανακάλυψη ήταν μια απρόσμενη έκπληξη και δείχνει πόσο δυναμικό είναι το σύμπαν. Τέτοια γεγονότα όπως οι μικρονόβα μπορεί να είναι στην πραγματικότητα πολύ συνηθισμένα, αλλά επειδή είναι τόσο γρήγορα, είναι δύσκολο να παρατηρηθούν τη στιγμή που συμβαίνουν. Για να τα δει κανείς, πρέπει να κοιτάξει στο σωστό μέρος τη σωστή ώρα».

https://physicsgg.me/2022/04/21/μικρονόβα-ένα-νέο-είδος-αστρικής-έκρη/

Αστρονόμοι στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα παράξενο άστρο που δημιούργησε την ταχύτερη έκρηξη τύπου νόβα που έχει ποτέ παρατηρηθεί

Το Hubble παρακολουθεί την έκρηξη σουπερνόβα.

Με την «βοήθεια» του φαινομένου που ονομάζεται βαρυτικός φακός το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, κατέγραψε τρεις διαφορετικές στιγμές της έκρηξης ενός σουπερνόβα. Το φως που εξέπεμψε το σουπερνόβα, το οποίο βρισκόταν πίσω από το σμήνος γαλαξιών Abell 370, πολλαπλασιάστηκε από το ισχυρό βαρυτικό πεδίο του σμήνους.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε τρεις διαφορετικές στιγμές της έκρηξης ενός σουπερνόβα στο αρχέγονο σύμπαν. Το Hubble κατέγραψε εικόνες μόλις έξι ώρες μετά την έκρηξη του άστρου και στη συνέχεια κατέγραψε εικόνες δέκα μέρες αργότερα και εικόνες τριάντα μέρες μετά την έκρηξη. Όπως είναι ευνόητο οι εικόνες αυτές θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα την εξέλιξη αυτού του φαινομένου που παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στον κύκλο ζωής του Σύμπαντος.Το άστρο εξερράγη πριν από 11 (και πλέον) δισεκατομμύρια χρόνια. Είναι η πρώτη λεπτομερής ματιά σε ένα σουπερνόβα τόσο νωρίς στην ιστορία του σύμπαντος. Η εν λόγω παρατήρηση θα συμβάλλει στην έρευνα σχετικά με τον σχηματισμός και την εξέλιξης άστρων και γαλαξιών στο πρώιμο σύμπαν. Επιπλέον, οι εικόνες του σουπερνόβα είναι σημαντικές διότι δείχνουν τα πρώτα στάδια της αστρικής έκρηξης, κάτι που είναι σπάνιο:

https://physicsgg.me/2022/11/11/το-hubble-παρακολουθεί-την-έκρηξη-σουπερνό/

Σουπερνόβα εναντίον πλανητών που φιλοξενούν ζωή.

Κατά την διάρκεια των εκρήξεων σουπερνόβα (ή υπερκαινοφανών αστέρων) εκτινάσσονται στο διάστημα μεγάλες ποσότητες των στοιχείων Υδρογόνο, Ήλιο, Άνθρακα και Οξυγόνο και ταυτόχρονα σχηματίζονται όλα τα βαρύτερα στοιχεία του περιοδικού πίνακα. Σ’ αυτή την εκρηκτική πυρηνοσύνθεση των σουπερνόβα οφείλουν την ύπαρξή τους οι πλανήτες όπως η Γη και η πιθανή ζωή που αναπτύσσεται πάνω σ’ αυτούς μετά από πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.Όμως παρά το τεράστιο χρονικό διάστημα που απαιτείται για να αναπτυχθεί η ζωή σε έναν κατοικίσιμο πλανήτη (όπως η Γη), θα μπορούσε να αφανιστεί απότομα εξαιτίας πάλι μιας έκρηξης σουπερνόβα και των ακτίνων Χ που εκπέμπει. Ακόμα κι αν ο πλανήτης απέχει πάνω από 100 έτη φωτός από το σουπερνόβα!
Οι Ian R. Brunton et al στην δημοσίευσή τους με τίτλο ‘X-Ray-luminous Supernovae: Threats to Terrestrial Biospheres‘

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/acc728

μελετούν την επίδραση της ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας που παράγεται από τα σουπερνόβα στις ατμόσφαιρες πλανητών που βρίσκονται στην γειτονιά τους.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της επίδρασης μιας έκρηξης σουπερνόβα σε γειτονικό πλανήτη που μοιάζει με τη Γη (Credits: NASA/CXC/M. Weiss)

Αν το άστρο που εκρήγνυται τύχει να περιβάλλεται από πυκνά σύννεφα αερίου, τα συντρίμμια της έκρηξης πέφτουν βίαια πάνω στο αέριο και το διεγείρουν με αποτέλεσμα να εκπέμπονται ακτίνες Χ ακραίας ισχύος, εξηγούν οι ερευνητές.Οι ακτίνες Χ εξαπλώνονται στη συνέχεια σφαιρικά στο χώρο και, σε περίπτωση που πετύχουν κάποιο άτυχο πλανήτη, αλλάζουν δραστικά τη χημεία της ατμόσφαιρας, αναφέρει η NASA σε ανακοίνωσή της.

https://www.nasa.gov/mission_pages/chandra/images/new-stellar-danger-to-planets-identified-by-nasas-chandra.html

«Για έναν πλανήτη σαν τη Γη, η διαδικασία αυτή θα εξαφάνιζε ένα σημαντικό μέρος του όζοντος, το οποίο προστατεύει τη Γη από την επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου» λέει ο Ίαν Μπράντον του Πανεπιστημίου του Ίλινοϊ στο Ουρμπάνα-Σαμπέιν, επικεφαλής της μελέτης.H ριπή ακτινοβολίας θα συνεχιζόταν για μήνες ή χρόνια και θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει την παραγωγή μεγάλης ποσότητας διοξειδίου του αζώτου στη ατμόσφαιρα, η οποία θα άρχισε έτσι να παίρνει καφετί χρώμα και να σκοτεινιάζει.Η απώλεια του στρώματος του όζοντος και το σκοτείνιασμα του αέρα θα έπλητταν ένα μεγάλο μέρος των ζωντανών οργανισμών, ειδικά το φυτοπλαγκτό που βρίσκεται στη βάση του τροπικού πλέγματος. Λόγω της βλάβης στα φυτά, ο πλανήτης θα έχανε το πράσινο χρώμα τους και πιθανώς θα περνούσε σε φάση μαζικής εξαφάνισης ειδών, λένε οι ερευνητες.Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες έρευνες για τις δυνητικές επιπτώσεις των σουπερνόβα σε ζωντανούς πλανήτες εστίαζαν σε δύο άλλες φάσεις: την ισχυρή ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται τις πρώτες μέρες και μήνες μετά την αρχική έκρηξη και τα πρωτόνια υψηλής ενέργειας που μπορεί να χρειαστούν χιλιάδες χρόνια για να φτάσουν στον πλησιέστερο πλανήτη.Ο υπολογισμός του κινδύνου από τη φάση των ακτίνων Χ βασίστηκε σε παρατηρήσεις 31 υπερκαινοφανών αστέρων σε διάφορα στάδια της εξέλιξής τους. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι οι επιπτώσεις θα ήταν ολέθριες ακόμα και για πλανήτες που απέχουν 160 έτη φωτός από την έκρηξη.

Τέσσερα από τα μακρινά σουπερνόβα που εξετάζει η μελέτη (NASA/CXC/Univ. of Illinois/I. Brunton et al.)

Όπως σημειώνει η NASA, υπάρχουν «ισχυρές ενδείξεις» -όπως η παρουσία ραδιενεργών ισοτόπων του σιδήρου σε διαφορετικές περιοχές του πλανήτη- για σουπερνόβα που έσκασαν σε απόσταση μερικών εκατοντάδων ετών από τη Γη πριν από 8 εκατομμύρια και 2 εκατομμύρια χρόνια.Σήμερα, σημειώνει η ομάδα, η Γη ευτυχώς δεν βρίσκεται κοντά σε ετοιμοθάνατα άστρα που θα μπορούσαν να αποστειρώσουν τον πλανήτη από απόσταση.Άλλοι πλανήτες που τυχαίνει να βρίσκονται στη γειτονιά μεγάλων γερασμένων άστρων ίσως είναι πιο άτυχοι.

https://physicsgg.me/2023/04/21/σουπερνόβα-εναντίον-πλανητών-που-φιλ/

Το πλησιέστερο σουπερνόβα στη Γη.

… της τελευταίας δεκαετίας

Ερασιτέχνες και επαγγελματίες αστρονόμοι σε όλο τον πλανήτη παρακολουθούν στον γαλαξία M101 την εξέλιξη του πλησιέστερου στη Γη σουπερνόβα των τελευταίων δέκα ετών. To νέο σουπερνόβα ονομάστηκε SN2023ixf.

Το σουπερνόβα SN2023ixf στον γαλαξία «ακιδωτός τροχός» (ή NGC 5457 ή Messier 101) που βρίσκεται σε απόσταση 21 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Πρόκειται για το φωτεινό σημείο που δείχνει η κίτρινη αιχμή του βέλους. Η φωτογραφία λήφθηκε από τον Eliot Herman, λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη του σουπερνόβα, στις 19 Μαΐου 2023.

To νέο σουπερνόβα που ανακάλυψε ο ερασιτέχνης αστρονόμος Koichi Itagaki στις 19 Μαΐου 2023, θα συνεχίσει να λάμπει αρκετά για λίγες μέρες ακόμα και θα είναι ορατό σε ερασιτέχνες αστρονόμους με καλά τηλεσκόπια για μερικούς μήνες.

Στην φωτογραφία του Jean-Claude Merlin, το σουπερνόβα σημειώνεται με το βέλος, ενώ αισθητή είναι η αύξηση της φωτεινότητάς του, η οποία φτάνει σε μέγεθος 11.9. Ως σύγκριση, όλα τα άστρα που βλέπουμε στην εικόνα ανήκουν στον δικό μας Γαλαξία.

Το τελευταίο σουπερνόβα στον γαλαξία M101 συνέβη το 2011. Σύμφωνα με τον αστρονόμο Andy Howell, ενώ η έκρηξη σουπερνόβα του 2011 προήλθε από έναν λευκό νάνο, το νέο σουπερνόβα πιθανότατα προέκυψε από την κατάρρευση του πυρήνα ενός τεράστιου άστρου στο τέλος της ζωής του. Δυστυχώς το SN2023ixf δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι.Ο γαλαξίας M101 απέχει απόσταση 21 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Έτσι, παρόλο που το SN2023ixf παρατηρήθηκε πριν από δυο μέρες στη Γη, συνέβη πριν από 21 εκατομμύρια χρόνια. Το νέο σουπερνόβα δεν θα έχει καμία επίδραση στη Γη. Θα υπήρχαν επιπτώσεις στον πλανήτη μας, μόνο αν το σουπερνόβα βρισκόταν σε απόσταση ίση ή μικρότερη από 50 έτη φωτός.

https://physicsgg.me/2023/05/22/το-πλησιέστερο-σουπερνόβα-στη-γη/