AstroVox

Αγριο» αστρικό μωρό σε κοντινό πλάνο
Το τηλεσκόπιο ALMA απαθανατίζει με πρωτοφανή λεπτομέρεια ένα νεογέννητο άστρο

Ουάσινγκτον

Η γέννηση ενός άστρου είναι ένα εξαιρετικά βίαιο γεγονός, εξίσου βίαια όμως είναι και τα πρώτα «βήματα» της ζωής του. Τα νεογέννητα άστρα εκτοξεύουν στο Διάστημα υλικά με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, δημιουργώντας πολλές φορές θεαματικούς φωτεινούς χειμάρρους στο περιβάλλον τους. Το τηλεσκόπιο ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) απαθανάτισε για πρώτη φορά σε «γκρο-πλαν» ένα «άγριο» αστρικό μωρό αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία για τις διεργασίες που συνοδεύουν τα φαινόμενα του είδους

Τα υλικά που εκτοξεύονται από τα νεογέννητα άστρα τρέχουν με ταχύτητες ως και 1 εκατ. χλμ. την ώρα. Καθώς, στην πορεία τους, συγκρούονται με νέφη αερίων και σκόνης δημιουργούν φωτεινές περιοχές νέφωσης οι οποίες ονομάζονται αντικείμενα Herbig Haro. Ένα θεαματικό τέτοιο αντικείμενο, το οποίο είναι γνωστό ως Herbig-Haro 46/47 και βρίσκεται στον αστερισμό της Ιστίας, περίπου 1.400 έτη φωτός μακριά από τη Γη, «χαρτογραφήθηκε» με πρωτοφανή λεπτομέρεια από το διεθνές ραδιοτηλεσκόπιο που βρίσκεται στη Χιλή. Οι νέες παρατηρήσεις έδειξαν ότι ορισμένα από τα υλικά του HH 46/47 κινούνται με ταχύτητες πολύ μεγαλύτερες από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι τα νεογέννητα άστρα παράγουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας και έχουν πολύ μεγαλύτερη ορμή από ό,τι εθεωρείτο ως τώρα.

http://www.axortagos.gr/agrio-astriko-moro-kontino-plano.html

Ηχος και φως προδίδουν τα μυστικά των άστρων
Νέα τεχνική μετράει τη βαρύτητα της επιφάνειας των μακρινών ήλιων από τις αυξομειώσεις της φωτεινότητάς τους

Λονδίνο

Μια νέα τεχνική χρησιμοποιεί την αυξομείωση της έντασης του φωτός των άστρων για να μετρήσει τη βαρύτητα της επιφάνειάς τους με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από τις ήδη υπάρχουσες. Η ανακάλυψη, η οποία έγινε με βάση τα δεδομένα του εκτός «κυνηγετικής» μάχης πλέον τηλεσκοπίου Kepler της NASA, αναμένεται να οδηγήσει σε καλύτερη εκτίμηση των ιδιοτήτων των μακρινών ήλιων αλλά και του μεγέθους των εξωπλανητών που κινούνται γύρω τους.

Ηχος και φως

Η τεχνική, η οποία αναπτύχθηκε από διεθνή ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Κέιβαν Στάσουν, καθηγητή Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι εξαιρετικά απλή. Χρησιμοποιεί ως «δείκτη» για τη μέτρηση της επιφανειακής βαρύτητας τα μοτίβα των μεταβολών που παρατηρούνται στο «τρεμόσβημα» των άστρων για ένα διάστημα χρόνου – και συγκεκριμένα αυτών που διαρκούν οκτώ ώρες ή λιγότερο.

Όπως αναφέρουν στη μελέτη τους, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature», αναλύοντας δεδομένα του Kepler οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι για άστρα περίπου σαν τον Ηλιο οι μεταβολές αυτές σχετίζονται με την κόκκωση της επιφάνειάς τους, μια ένδειξη σημαντική για τη βαρύτητα: σε άστρα με μεγάλη βαρύτητα επιφανείας η κόκκωση είναι πιο λεπτή ενώ σε άστρα με μικρότερη βαρύτητα επιφανείας είναι πιο χονδρή. Όπως περιγράφεται στο σχετικό βίντεο, προκειμένου να ανιχνευθούν τα μοτίβα των μεταβολών στην αυξομείωση της έντασής του, το φως των άστρων μετατρέπεται από τους επιστήμονες σε ήχο.

Μεγαλύτερη ακρίβεια

Οι υπάρχουσες μέθοδοι για τη μέτρηση της βαρύτητας της επιφάνειας των άστρων είτε είναι εξαιρετικά πολύπλοκες, θέτοντας σοβαρούς περιορισμούς, είτε ενέχουν μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας. Οι φωτομετρικές μέθοδοι που μετρούν τη φωτεινότητα του άστρου είναι αρκετά απλές, όμως η αβεβαιότητά τους κυμαίνεται στο 90-150%. Η φασματοσκοπία είναι πιο περίπλοκη και περιορίζεται σε σχετικά φωτεινά άστρα, έχει όμως μικρότερη αβεβαιότητα, 25-50%. Η αστεροσεισμολογία επιτυγχάνει σχεδόν ιδανική ακρίβεια – έχει αβεβαιότητα μόλις 2% – αλλά είναι η δυσκολότερη από όλες στην εφαρμογή και περιορίζεται μόνο στα πιο κοντινά και φωτεινά άστρα.

Η νέα τεχνική που προτείνει η ομάδα του Βάντερμπιλτ έχει αβεβαιότητα μόλις 25% και μπορεί να εφαρμοστεί σε πολύ μακρινά άστρα. Ο μόνος περιορισμός της είναι ότι απαιτεί δεδομένα εξαιρετικά υψηλής ποιότητας και για μεγάλο διάστημα χρόνου. Όπως όμως επισημαίνουν οι εμπνευστές της, ευτυχώς το Kepler προτού χάσει την όρασή του λόγω βλάβης έχει συλλέξει έναν τεράστιο όγκο τέτοιων δεδομένων.

Καλύτερη εκτίμηση μακρινών άστρων και εξωπλανητών

Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική καθώς θα επιτρέψει όχι μόνο μια ακριβέστερη «ταυτοποίηση» των νεοανακαλυφθέντων άστρων αλλά και μια καλύτερη εκτίμηση των ιδιοτήτων των μακρινών εξωπλανητών. «Από τη στιγμή που γνωρίζουμε τη βαρύτητα επιφανείας ενός άστρου τότε το μόνο που χρειάζεται είναι μια ακόμη μέτρηση, της θερμοκρασίας του, η οποία είναι αρκετά εύκολο να μετρηθεί, για να προσδιορίσουμε τη μάζα, το μέγεθος και άλλες σημαντικές φυσικές ιδιότητές του» εξήγησε ο δρ Στάσουν σε σχετικό δελτίο Τύπου.

«Αυτή ίσως να είναι η εξέλιξη που χρειαζόμασταν ως τώρα για να προσδιορίσουμε το μέγεθος εκατοντάδων άστρων και εξωπλανητών» τόνισε από την πλευρά της η Μαρία Γούμακ, διευθύντρια του προγράμματος του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών των Ηνωμενων Πολιτειών που χρηματοδότησε την έρευνα.«Το να έχουμε ακριβείς μετρήσεις του μεγέθους των εξωπλανητών είναι καθοριστικής σημασίας για τον υπολογισμό της πυκνότητας τους, η οποία αποτελεί ένα χαμένο κομμάτι του παζλ σε τόσους πλανήτες που έχουμε ανακαλύψει ως τώρα».

http://www.axortagos.gr/ixos-kai-fos-prodidoun-mistika-ton-astron.html

Βίντεο: Ζουμ στο άστρο HIP 102152 …
… μας δείχνει πως θα είναι ο Ήλιος μετά από 4 δισεκατομμύρια χρόνια

Σάο Πάολο, Βραζιλία
Χρησιμοποιώντας το ευρωπαϊκό «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» που λειτουργεί στην έρημο της Χιλής, διεθνής ομάδα αστρονόμων μελέτησε ένα άστρο που θεωρείται σχεδόν πανομοιότυπο με τον Ήλιο, είναι όμως σχεδόν τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια γηραιότερο. Οι παρατηρήσεις δίνουν μια εικόνα για το πώς θα μοιάζει το μητρικό μας άστρο όταν φτάσει αυτή την προχωρημένη ηλικία.

Ο Ήλιος έχει αλλάξει δραστικά στα 4,6 δισ. χρόνια της ζωής του. Προκειμένου να κατανοήσουν τα στάδια της εξέλιξής του, οι αστρονόμοι μελετούν άστρα με το ίδιο μέγεθος, την ίδια θερμοκρασία και την ίδια σύσταση, τα οποία όμως βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια της ζωής του.

Ο πρώτος «ηλιακός δίδυμος», όπως αποκαλούνται αυτά τα άστρα, ανακαλύφθηκε το 1997, και η αναζήτηση συνεχίζεται.

Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Astrophysical Journal Letters, εξετάζει το άστρο HIP 102152, τον αρχαιότερο ηλιακό δίδυμο που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα -σχηματίστηκε πριν από 8,2 δισ. χρόνια, έχει δηλαδή σχεδόν διπλάσια ηλικία.

Η μελέτη του άστρου, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 250 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Αιγόκερω, ίσως επιτρέπει στους ερευνητές να προβλέψουν τι θα συμβεί στον Ήλιο στα τελικά στάδια της ζωής του.

Ήδη φαίνεται ότι υπάρχει μια σημαντική ανακάλυψη: «Ένα από τα θέματα που θέλαμε να εξετάσουμε είναι το εάν ο Ήλιος είναι ένα τυπικό άστρο όσον αφορά τη σύστασή του» σχολιάζει ο Χορχέ Μαλέντεζ του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο, μέλος της ομάδας. «Το κυριότερο ερώτημα είναι: γιατί ο Ήλιος έχει τόσο μικρή περιεκτικότητα σε λίθιο;»

Το λίθιο, τρίτο ελαφρύτερο στοιχείο στον Περιοδικό Πίνακα, σχηματίστηκε σε μεγάλες ποσότητες μετά τη Μεγάλη Έκρηξη μαζί με το υδρογόνο και το ήλιο. Οι αστρονόμοι αναρωτιούνται εδώ και χρόνια γιατί ορισμένα άστρα είναι πλουσιότερα σε λίθιο από ό,τι άλλα, και η νέα μελέτη προσφέρει μια πιθανή απάντηση.

Ο Ήλιος εκτιμάται ότι είναι 99% φτωχότερος σε λίθιο από ό,τι το νέφος αερίων και σκόνης από το οποίο σχηματίστηκε. Το HIP 102152, όμως, αποδεικνύεται ακόμα φτωχότερο στο σημαντικό αυτό στοιχείο.

Η διαπίστωση αυτή έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες μελέτες που προέβλεπαν ότι η περιεκτικότητα σε λίθιο μειώνεται καθώς τα άστρα γερνούν. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι το λίθιο των άστρων σαν τον Ήλιο πρέπει σταδιακά να καταστρέφεται, πιθανότατα σε πυρηνικές αντιδράσεις που συμβαίνουν βαθιά μέσα στο άστρο.

Η νέα μελέτη αποκαλύπτει παράλληλα ότι το HIP 102152 μοιάζει με τον Ήλιο και σε ένα άλλο χαρακτηριστικό: είναι ιδιαίτερα φτωχό σε μια σειρά στοιχείων που υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στη Γη αλλά απουσιάζουν σχεδόν τελείως από τον Ήλιο.

Αυτό υποδηλώνει ότι, όπως και ο Ήλιος, το HIP 102152 είναι πιθανό να διαθέτει βραχώδεις πλανήτες σαν τη Γη, στους οποίους δεν αποκλείεται να έχει σχηματιστεί ζωή.

Το επόμενο κεφάλαιο στη ζωή του άστρου θα έρθει σε μερικές εκατοντάδες χρόνια, όταν το HIP 102152 αρχίσει να εξαντλεί τα πυρηνικά του καύσιμα, οπότε σταδιακά θα γίνει θερμότερο, θα διογκωθεί και θα μετατραπεί σε κόκκινο γίγαντα.

Το ίδιο πιστεύεται εξάλλου ότι θα συμβεί και στον Ήλιο σε περίπου 4,5 δισ. χρόνια, οπότε θα φουσκώσει και δεν αποκλείεται ακόμα και να καταπιεί τη Γη.

http://physicsgg.me/2013/08/29/%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF-%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BC-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF-hip-102152/

Ο Ηλιος λίγο πριν… σβήσει
Πώς θα μοιάζει το άστρο μας στα τελευταία του στάδια

Χιούστον
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε εικόνες από το άστρο HD 184738. Πρόκειται για ένα άστρο παρόμοιο με τον Ηλιο το οποίο βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του. Ετσι οι επιστήμονες έχουν τη δυνατότητα να δουν πώς θα μοιάζει το μητρικό μας άστρο σε περίπου 5 δισεκατομμύρια έτη όταν και αναμένεται να έχουν «σωθεί» τα καύσιμα του και να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το ίδιο αλλά και το ηλιακό μας σύστημα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Το τέλος
Το HD 184738 είναι γνωστό και ως άστρο υδρογόνου Campbell. Βρίσκεται στο κέντρο ενός πλανητικού νεφελώματος και είναι στη φάση κατά την οποία το άστρο «ξεφορτώνεται» τα εξωτερικά του στρώματα. Στην εικόνα που κατέγραψε το Hubble το άστρο περιβάλλεται από δέσμες αερίων (κυρίως υδρογόνο, άζωτο). Το HD 184738 αρχικά θα διογκωθεί και θα μεταβληθεί σε έναν κόκκινο γίγαντα και τελικά αυτό που θα μείνει θα είναι ένας μικρός πυκνός πυρήνας που οι ειδικοί ονομάζουν λευκό νάνο. Το ίδιο θα συμβεί και με τον Ηλιο.

http://www.axortagos.gr/o-ilios-ligo-prin-svisei.html

Το μεγαλύτερο άστρο στο σύμπαν αργοσβήνει

Το μεγαλύτερο αστέρι στο σύμπαν ονομάζεται W26 και σύμφωνα με τους επιστήμονες, βρίσκεται στην «επιθανάτια κλίνη» του, προκαλώντας διεθνή αγωνία για την εξέλιξη του αλλά και το μέλλον του δικού μας Ήλιου.

Η ανακάλυψη έγινε με τη συνεργασία επιστημόνων από τη Βρετανία, τη Χιλή , τη Γερμανία και τις ΗΠΑ και είναι ένα σημαντικό βήμα στην κατανόηση του πώς τα τεράστια αστέρια, στέλνουν εμπλουτισμένο υλικό στο διαστρικό μέσο (τον χώρο μεταξύ των άστρων) τα οποία είναι αναγκαία για το σχηματισμό των πλανητικών συστημάτων.

Άστρα με μάζα δέκα φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ηλίου ζουν πολύ σύντομη ζωή σε σύγκριση με τα λιγότερο ογκώδη αδέλφια τους. Μερικά από τα πιο μεγάλα αστέρια έχουν διάρκεια ζωής μικρότερη από μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν εξαντλήσουν τα πυρηνικά καύσιμα τους και εκραγούν ως σουπερνόβα.

Στο τέλος της ζωής τους αυτά τα αστέρια γίνονται ιδιαίτερα ασταθή και αποβάλουν ένα σημαντικό ποσό υλικού εμπλουτισμένου από πυρηνικές αντιδράσεις βαθιά μέσα στο αστέρι και περιλαμβάνουν πολλά από τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για το σχηματισμό βραχωδών πλανητών σαν τη Γη μας, όπως το πυρίτιο και το μαγνήσιο, και τα οποίας είναι επίσης βάση για τη δημιουργία ζωή. Πώς όμως αυτό το υλικό εξάγεται και πώς επηρεάζει την εξέλιξη του άστρου παραμένει ακόμα ένα μυστήριο.

Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο ( VST ) στο Παρατηρητήριο Πάραναλ του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου στη Χιλή, μια διεθνής ομάδα αστρονόμων τοπογράφησε τον Γαλαξία μας, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό φίλτρο για την ανίχνευση νεφελωμάτων ιονισμένου υδρογόνου .

Παρατηρώντας το γιγάντιο σύμπλεγμα αστέρων Westerlund 1 έκαναν μια αξιοσημείωτη ανακάλυψη. Το Westerlund 1 είναι το πιο μαζικό σμήνος αστέρων στον γαλαξία μας, φιλοξενώντας αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες αστέρια και απέχει περίπου 16.000 έτη φωτός από τη Γη στο νότιο αστερισμό του Ara.

Oταν οι αστρονόμοι μελέτησαν τις εικόνες του Westerlund 1 εντόπισαν κάτι πραγματικά μοναδικό. Το ένα από τα αστέρια , που είναι γνωστό ως W26, βρισκόταν κρυμμένο σε ένα τεράστιο πράσινο λαμπερό σύννεφο υδρογόνου. Τα νέφη αυτού του τύπου σπάνια βρίσκονται γύρω από μεγάλα αστέρια και ακόμα πιο σπάνια γύρω από κόκκινα αστέρια υπεργίγαντες , όπως το W26. Συγκεκριμένα, αυτό ήταν το πρώτο ιονισμένο νεφέλωμα που έχει ανακαλυφθεί ποτέ γύρω από ένα τέτοιο αστέρι.

Παράλληλα, μελετώντας με μεγαλύτερη προσοχή το W26, οι ερευνητές συνειδητοποίησαν ότι το αστέρι είναι ίσως το μεγαλύτερο αστέρι που έχει ανακαλυφθεί ποτέ , με ακτίνα 1.500 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Τέτοια μεγάλα και φωτεινά αστέρια πιστεύεται ότι είναι ιδιαίτερα εξελιγμένα, ενώ όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι το W26 βρίσκεται στο τέλος της ζωής του και σύντομα θα εκραγεί ως σουπερνόβα .

Το νεφέλωμα που παρατηρείται γύρω από το W26 είναι πολύ παρόμοιο με το νεφέλωμα που περιβάλλει το SN 1987A , το απομεινάρι ενός άστρου που εξερράγη ως σουπερνόβα το 1987.

Μελετώντας αντικείμενα όπως το νέο νεφέλωμα γύρω από το W26 θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να κατανοήσουν τις μαζικές διαδικασίες απώλειας γύρω από αυτά τα ογκώδη αστέρια, τα οποία ενδεχομένως οδηγούν στον εκρηκτικό θάνατο τους.

http://www.planitikos.gr/2013/10/blog-post_1018.html

Το μεγαλύτερο αστέρι του γαλαξία μας ετοιμάζεται να πεθάνει

Ονομάζεται Westerlund 1, από το όνομα του Σουηδού αστρονόμου Bengt Westerlund που το ανακάλυψε το 1961. Πρόκειται για έναν «σωρό» αστεριών που βρίσκεται σε απόσταση 12.000 ετών φωτός από μας.

Πρόκειται για εξαιρετικής σημασίας αστέρι γιατί περιλαμβάνει πολλές δεκάδες αστεριών με συμπαγή χαρακτήρα. Ανάμεσά τους βρίσκεται το W26 που είναι ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του γαλαξία μας. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι η λάμψη του είναι 1.500 φορές ανώτερη αυτής του Ήλιου.

Αλλά από μια ειρωνεία της τύχης και της αστροφυσικής τα μεγαλύτερα αστέρια είναι και τα πιο εφήμερα. Ζουν μόνο μερικά εκατομμύρια χρόνια αν συγκριθούν με τα 10 δις χρόνια που θα ζήσει ο Ήλιος.

Πριν να φτάσει στο τέλος -πράγμα που θα εκδηλωθεί με μια φανταστική έκρηξη, το σούπερ αστέρι γνωρίζει ένα συγκλονιστικό κώμα θανάτου. Γίνεται ασταθής και αφήνει μια εντυπωσιακή ποσότητα υλικών και αερίων στο διάστημα.

Για τους αστρονόμους η παρατήρηση της επιθανάτιας αγωνίας του αστεριού, των τελευταίων φάσεων από τις οποίες περνάει, είναι θεμελιώδης για την κατανόηση της χημικής ανάπτυξης του γαλαξία.

Γιατί μόνο αυτά τα αστέρια-γίγαντες μπορούν να δημιουργήσουν χημικά στοιχεία με μεγάλο βάρος ενώ τα μικρά αστέρια παρασκευάζουν μόνο άνθρακα και οξυγόνο. Το να καταλάβουμε επίσης πώς πεθαίνει ένα γιγάντιο αστέρι βοηθάει στο να κατανοήσουμε από πού προήλθε η Γη.

http://www.apocalypsejohn.com/2013/10/to-megalytero-asteri-tou-galaksia-mas-etoimazetai-na-pethanei.html

Η εξέλιξη των άστρων σε μια εικόνα. Cheesy Grin

http://physicsgg.me/2013/11/26/%ce%b7-%ce%b5%ce%be%ce%ad%ce%bb%ce%b9%ce%be%ce%b7-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd-%cf%83%ce%b5-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%b9%ce%ba%cf%8c%ce%bd%ce%b1/

Το Hubble απαθάνατισε το «εορταστικό στεφάνι» γιγάντιου άστρου

Ακόμα και το διάστημα έχει «Χριστουγεννιάτικη διάθεση», αφού πρόσφατα το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε ένα εντυπωσιακό εορταστικό στεφάνι, κρεμασμένο στην πόρτα του ουρανού.

Ακριβώς όπως το αγαπημένο μας Χριστουγεννιάτικο στολίδι, το γιγαντιαίο νέφος αερίου και σκόνης τυλίγει το φωτεινό άστρο RS Puppis, σχηματίζοντας μία μάλλον εορταστική εικόνα.

Το RS Puppis βρίσκεται περίπου 6.500 έτη φωτός μακριά από τη Γη και παρόλο που λάμπει τόσο εντυπωσιακά, οι επιστήμονες της NASA επισημαίνουν ότι βρίσκεται στην «επιθανάτια κλίνη του». Το αστέρι έχει μάζα 10 φορές μεγαλύτερη από του Ηλιου μας, και είναι 200 φορές μεγαλύτερο στην όψη.

Επειδή RS Puppis πάλλεται ρυθμικά με φωτεινότητα και ενέργεια έως 15.000 φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο μας, φωτίζει το στεφάνι σκόνης που το περιβάλλει δημιουργώντας αυτό το εντυπωσιακό νεφέλωμα.

«Ακόμα κι αν το φως ταξιδεύει μέσα στο χώρο αρκετά γρήγορα για να καλύψει το κενό μεταξύ της Γης και της Σελήνης σε λίγο περισσότερο από ένα δευτερόλεπτο , το νεφέλωμα είναι τόσο μεγάλο που το ανακλώμενο φως μπορεί πραγματικά να φωτογραφηθεί καθώς διέρχεται μέσα από το νεφέλωμα» αναφέρει στην ιστοσελίδα της η NASA

Χάρη σε αυτό το εντυπωσιακό Χριστουγεννιάτικο στεφάνι, οι αστρονόμοι μέτρησαν με ακρίβεια την απόσταση της Γης από το RS Puppis με μόλις 1% περιθώριο λάθους. Το αστέρι θα χρησιμεύσει ως ένα βελτιωμένο κοσμικό «μέτρο σύγκρισης»
επιτρέποντας παρατηρητές να μετρήσουν καλύτερα την απόσταση από άλλα ουράνια αντικείμενα.

http://www.planitikos.gr/2013/12/hubble_25.html

Πιθανή ανακάλυψη ενός αστρικού αντικειμένου Thorne–Żytkow

Ένα ασυνήθιστο αντικείμενο που ανακαλύφθηκε από τηλεσκόπιο στη Χιλή δεν αποκλείεται να είναι το πρώτο παράδειγμα μιας υποθετικής κατηγορίας άστρων, τα οποία έχουν καταπιεί άλλα άστρα. Η ανακάλυψη θα επιβεβαίωνε μια υπόθεση που διατυπώθηκε από δύο αστροφυσικούς το 1977.

Η νέα μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στην Ουάσινγκτον, προσφέρει «τις πιο πειστικές ενδείξεις» για την ύπαρξη των αλλόκοτων αντικειμένων «Thorne–Żytkow».

Η ύπαρξη αυτών των αντικειμένων είχε προταθεί τη δεκαετία του 1970 τον Kip Thorne και την Anna Żytkow.

Οι δύο αστροφυσικοί είχαν υπολογίσει ότι τα άστρα αυτά σχηματίζονται όταν ένας κόκκινος γίγαντας καταπιεί ένα άστρο νετρονίων.

Οι κόκκινοι γίγαντες είναι άστρα που βρίσκονται στο επόμενο στάδιο απ’ αυτό που βρίσκεται ο ήλιος μας και διογκώνονται σε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Αφού η μεγαλύτερη ποσότητα του υδρογόνου στο εσωτερικό τους έχει μετατραπεί σε ήλιο, στη συνέχεια παράγεται άνθρακας και βαρύτερα στοιχεία.
Τα άστρα νετρονίων, αντίθετα, είναι τα κουφάρια μεγάλων άστρων, τα υπολείμματα της έκρηξης σουπερνόβα. Είναι εξαιρετικά θερμά και πυκνά – η πυκνότητά τους φτάνει την πυκνότητα των ατομικών πυρήνων.

«Βρήκαμε τις πιο πειστικές ενδείξεις για αυτό την ύπαρξη αυτού του μοντέλου» δηλώνει στο δικτυακό τόπο του Nature η Emily Levesque, η επικεφαλής της μελέτης.

Η ομάδα της Levesque χρησιμοποίησε τα τηλεσκόπια «Μαγγελάνος» στη Χιλή για να πραγματοποιήσει φασματικές αναλύσεις σε 22 ερυθρούς υπεργίγαντες στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου, έναν νάνο γαλαξία δορυφόρο του δικού μας γαλαξία.

Το άστρο που εντόπισαν περιέχει υψηλά επίπεδα Λιθίου, Ρουβιδίου και Μολυβδαινίου, στοιχείων που σπανίζουν στα κανονικά άστρα και θα μπορούσαν να παράγονται από ασυνήθιστες πυρηνικές αντιδράσεις στα αντικείμενα Thorne–Żytkow.

Σύμφωνα με τον Kip Thorne που είχε προτείνει την ιδέα, το άστρο που εντοπίζει η τελευταία μελέτη είναι ο καλύτερος υποψήφιος που έχει δει μέχρι σήμερα.

Οι ερευνητές αρνήθηκαν πάντως να κατονομάσουν το άστρο, καθώς τα αποτελέσματα δεν έχουν υποβληθεί ακόμα για έλεγχο και δημοσίευση στον επιστημονικό τύπο.

http://physicsgg.me/2014/01/08/%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AE-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA/

Η λιμνοθάλασσα των άστρων
Εντυπωσιακό κοσμικό μαιευτήριο σε απόσταση 5 χιλιάδων ετών φωτός

Παρανάλ, Χιλή
Μια νέα εντυπωσιακή εικόνα από το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας κατέγραψε το τηλεσκόπιο VLT στη Χιλή. Το νεφέλωμα με κωδική ονομασία Μ8 και NGC 6523 βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Τοξότη. Το νεφέλωμα έχει διάμετρο 100 ετών φωτός και σε αυτό υπάρχουν κολοσσιαίες ποσότητες κοσμικής σκόνης δημιουργώντας έτσι ένα γιγάντιο εργοστάσιο παραγωγής νέων και μεγάλης λαμπρότητας άστρων.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=559965

Νέφη σκόνης και αερίων που αρνούνται να γίνουν άστρα. Cheesy Grin

Tα άστρα είναι γνωστό πως δημιουργούνται από γιγάντια νέφη αερίων τα οποία συμπυκνώνονται από την ίδια τη βαρύτητά τους. Όταν οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες φτάσουν στο απαραίτητο σημείο, τότε στο εσωτερικό του άστρου πυροδοτούνται οι πυρηνικές αντιδράσεις οι οποίες ισορροπούν τις βαρυτικές πιέσεις οπότε και το άστρο ξεκινά να εκπέμπει έντονη ακτινοβολία.
Χωρίς όμως τη θερμότητα από τις αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης, τα νέφη αερίων είναι δύσκολο να εντοπισθούν από τη Γη. Για να παρακάμψει αυτό το εμπόδιο, μία διεθνής ομάδα αστρονόμων εστίασε στα μόρια σκόνης που υπάρχουν σε αυτά τα νέφη, τα οποία έχουν μέγεθος ακόμη και χιλιάδες φορές μεγαλύτερο από τα μόρια των αερίων.
Καθώς τα μόρια σκόνης απορροφούν το φως από άλλα άστρα και θερμαίνονται, το επανακπέμπουν στη συνέχεια σε συχνότητες υπέρυθρης ακτινοβολίας. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τις δύο υπέρυθρες κάμερες στο τηλεσκόπιο James Clerk Maxwell στη Χαβάη, εντοπίζοντας πέντε μεγάλα και πυκνά νέφη αερίων, που στο κέντρο τους έχουν θερμοκρασία μόλις 8 με 20 βαθμών Κέλβιν. Οι περιοχές αυτές βρίσκονται συχνά δίπλα σε περιοχές στις οποίες δημιουργούνται αστέρια με ταχείς ρυθμούς.
Το παράδοξο στην ανακάλυψη είναι πως κανονικά τα πυκνά αυτά νέφη θα έπρεπε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις από τις παρατηρήσεις να είναι βαρυτικά ασταθή και να έχουν ξεκινήσει να συμπυκνώνονται, κάτι που θα οδηγούσε στην αύξηση της εσωτερικής τους θερμοκρασίας.
Για κάποιο άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο, κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, και οι ιδιότροπες αυτές περιοχές αρνούνται στην κυριολεξία να γίνουν άστρα, έστω και αν θεωρητικά πληρούν όλες τις προϋποθέσεις. Πιθανές εξηγήσεις που έχουν προταθεί μέχρι στιγμής είναι η ύπαρξη μαγνητικών πεδίων ή ο στροβιλισμός των αερίων του νέφους, που εμποδίζουν τη βαρυτική κατάρρευση του.
Το σίγουρο για την ώρα είναι πως θα χρειαστεί περαιτέρω μελέτη των περιοχών αυτών, για να αποσαφηνιστούν όλες τους οι ιδιότητες. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Astronomical Journal.
http://iopscience.iop.org/1538-3881/147/3/53/article
http://physicsgg.me/2014/02/04/%ce%bd%ce%ad%cf%86%ce%b7-%cf%83%ce%ba%cf%8c%ce%bd%ce%b7%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%ce%b5%cf%81%ce%af%cf%89%ce%bd-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b1%cf%81%ce%bd%ce%bf%cf%8d%ce%bd%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%bd/

O Πολικός Αστέρας «ξανάνιωσε» Cheesy Grin

Ο Πολικός Αστέρας, το αστέρι που χρησιμοποιούν εδώ και αιώνες οι ναυτικοί για να προσανατολίζονται, εμφανίζει τις δύο τελευταίες δεκαετίες μείωση στη φωτεινότητα του. Ομάδα ερευνητών υποστηρίζει ωστόσο ότι η φωτεινότητα του άστρου αυξάνεται με εκπληκτικό (αλλά και μυστηριώδη) ρυθμό.
Ο Πολικός Αστέρας βρίσκεται σε απόσταση 434 ετών φωτός από εμάς αν και κάποιοι υπολογισμοί τον τοποθετούν σε απόσταση 30% μικρότερη. Γνωστός και ως Polaris ή α της Μικρής Άρκτου, βρίσκεται σχεδόν πάνω στη νοητή προέκταση του άξονα της Γης, για αυτό και φαίνεται να βρίσκεται πάντα πάνω από τον γεωγραφικό βορρά. Τις τελευταίες δεκαετίες ο Πολικός Αστέρας εμφάνιζε συνεχή μείωση της φωτεινότητας του. Μια Αστρονόμοι με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια αποφάσισαν το 1999 να παρακολουθούν και να μελετούν συνεχώς τον Polaris.
Μετά από 15 χρόνια παρατηρήσεων και αφού μελέτησαν ιστορικά στοιχεία για τον Πολικό Αστέρα από την εποχή του Πτολεμαίου καθώς και πρόσφατα δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέληξαν σε ένα συμπέρασμα που προκαλεί έκπληξη.
Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Polaris είναι 2,5 φορές φωτεινότερος κατά μέσο όρο σήμερα από ό,τι την εποχή του Πτολεμαίου. Αν αυτό ισχύει, τότε η ταχύτητα αυτής της μεταβολής είναι 100 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που προβλέπουν οι κρατούσες θεωρίες για τη συμπεριφορά και εξέλιξη των άστρων. Προς το παρόν ούτε οι ερευνητές ούτε κάποιος άλλος ειδικός μπορεί να δώσει μια εξήγηση για το φαινόμενο.
http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=564845

Ανακαλύφθηκε το αρχαιότερο άστρο στο σύμπαν. Cheesy Grin

Αυστραλοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν ένα άστρο πραγματικό «μαθουσάλα», που εκτιμάται ότι έχει ηλικία περίπου 13,6 δισεκατομμυρίων ετών και θεωρείται το αρχαιότερο που έχει ποτέ βρεθεί στο σύμπαν. Η ανακάλυψη θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη «βρεφική» φάση του σύμπαντος, λίγο μετά την «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ) της δημιουργίας του.
Οι ερευνητές της Σχολής Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Κανμπέρα, με επικεφαλής τον Στέφαν Κέλερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερς και Γαλλικό, ανακοίνωσαν ότι το εν λόγω άστρο βρίσκεται στο δικό μας γαλαξία, σε απόσταση μόλις 6.000 ετών φωτός από τη Γη.
Τα προηγούμενα άστρα που κατείχαν έως τώρα το ρεκόρ του αρχαιότερου γνωστού στο σύμπαν, είχαν ηλικία περίπου 13,2 δισεκατομμυρίων ετών και είχαν παρατηρηθεί από Ευρωπαίους και Αμερικανούς αστρονόμους το 2007 και 2013 αντίστοιχα.
Με δεδομένο ότι το σύμπαν εκτιμάται πως έχει ηλικία περίπου 13,8 δισ. ετών, ο νέος κάτοχος του ρεκόρ «γηρατειών» δημιουργήθηκε μόλις 200 εκατ. χρόνια μετά το «Μπιγκ Μπανγκ».
Το διακριτικό χαρακτηριστικό που προδίδει την μεγάλη ηλικία του συγκεκριμένου άστρου, είναι η παντελής απουσία ανιχνεύσιμου σιδήρου (χημικό αποτύπωμα) στο φάσμα του φωτός που εκπέμπεται από το άστρο.
Όσο λιγότερο σίδηρο περιέχει ένα άστρο, τόσο αρχαιότερο είναι. Το συνολικό επίπεδο σιδήρου στο σύμπαν αυξάνει διαχρονικά, καθώς νέες γενιές άστρων σχηματίζονται και πεθαίνουν.
Στο συγκεκριμένο άστρο, σύμφωνα με τον Στέφαν Κέλερ, «η ποσότητα σιδήρου είναι λιγότερη από το ένα εκατομμυριοστό εκείνης του Ήλιου μας και τουλάχιστον 60 φορές μικρότερη από οποιοδήποτε άλλο γνωστό άστρο. Αυτό ακριβώς δείχνει ότι το άστρο είναι το αρχαιότερο που έχει ποτέ βρεθεί».
Το άστρο ανακαλύφθηκε με το τηλεσκόπιο SkyMapper (Χαρτογράφος του Ουρανού) του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο μιας πενταετούς μελέτης για να δημιουργηθεί ο πρώτος ψηφιακός «χάρτης» του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου. Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε από το Μαγγελανικό Τηλεσκόπιο στη Χιλή.
Το άστρο πιστεύεται ότι σχηματίστηκε από υλικό που προήλθε από έναν υπερκαινοφανή αστέρα (σούπερ νόβα) χαμηλής ενέργειας, δηλαδή από ένα προϋπάρχον άστρο, που είχε μάζα περίπου 60 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Αυτού του είδους οι σούπερ νόβα θεωρείται ότι έπαιξαν ζωτικό ρόλο στη δημιουργία των άστρων και, σε επόμενο στάδιο, των γαλαξιών στο πρώιμο σύμπαν.
http://www.kathimerini.gr/753031/article/epikairothta/episthmh/anakalyf8hke-to-arxaiotero-astro-sto-sympan

Παιδιά είχα διαβάσει σε ένα παλιό άρθρο της ''Πτήση & Διάστημα'' πως ο Σέλιακ στην Λύρα αποτελεί ακόμα ένα άλυτο μυστήριο. Τελικά υπάρχει πιθανότητα στο σύστημα αυτό να εδρεύει μαύρη τρύπα?

Τα κύματα της κοσμικής θάλασσας
Εντυπωσιακό φαινόμενο εντόπισε και φωτογράφισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer

Χιούστον
Οπως η πλώρη ενός πλοίου σχηματίζει ένα κύμα που προπορεύεται στη θάλασσα, τα γιγάντια άστρα που περιπλανιούνται στο διαστρικό κενό κινούμενα με πολύ μεγάλες ταχύτητες δημιουργούν και αυτά κύματα καθώς περνούν μέσα από νέφη αερίων και σκόνης. Τα κύματα αυτά έχουν λάβει την ονομασία «κρουστικά κύματα» και σχηματίζονται όταν το μαγνητικό πεδίο ενός άστρου «φυγά» και οι μάζες σωματιδίων που φεύγουν από αυτό συγκρούονται με τα αέρια και τη σκόνη που βρίσκονται στο διαστρικό κενό.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer εντόπισε ένα τέτοιο κύμα. Το κύμα αυτό δημιουργήθηκε από το Κ Κασσιόπη (HD 2905), ένα γιγάντιο άστρο που κινείται στο γαλαξία μας με ταχύτητα 4 εκ.χλμ/ώρα. Η κίνηση του άστρου στο διαστρικό κενό δημιούργησε ένα λαμπρό κόκκινο κρουστικό κύμα.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=570875