Βόλτες... στον Αρη μέχρι το 2009

«Eθνος.gr» 20/10

Αναμένονταν να λειτουργήσουν επί μερικούς μόνο μήνες κι όμως έχουν ήδη περάσει σχεδόν τέσσερα χρόνια, ενώ η NASA αποφάσισε για πέμπτη φορά να επεκτείνει τη λειτουργία τους μέχρι το 2009!

 

Πρόκειται για τα δύο αυτόματα «τζιπάκια», το «Σπίριτ» και το «Οπορτούνιτι», που περιηγούνται στην επιφάνεια του Αρη από τον Ιανουάριο του 2004. Ηδη το πρώτο έχει καλύψει μια έκταση 7,26 χιλιομέτρων και μας έχει στείλει περισσότερες από 102.000 φωτογραφίες, ενώ το δεύτερο έχει ταξιδέψει σε απόσταση 11,57 χιλιομέτρων και μας έχει στείλει 94.000 φωτογραφίες από την επιφάνεια του Αρη.

 

Κι όλα αυτά χάρη στους ανέμους και τους μικρούς ανεμοστρόβιλους που από καιρό σε καιρό καθαρίζουν από τη σκόνη την επιφάνεια των ηλιακών κυψελίδων οι οποίες παρέχουν στα «ρόβερ» την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια για τη λειτουργία τους.

 

Τα δύο αμερικανικά, τηλεχειριζόμενα από τη Γη, ρομπότ δεν έχουν ανάγκη μιας κεντρικής βάσης αναμετάδοσης των πληροφοριών, αφού μεταφέρουν πάνω τους όλα τα όργανα παρατήρησης, ερευνών και αναμετάδοσης. Η προσεδάφισή τους έγινε με τον ίδιο τρόπο του «Αρειανού Ιχνηλάτη», ο οποίος είχε προγραμματιστεί να «πέσει» κυριολεκτικά κατευθείαν πάνω στην επιφάνεια.

 

Πέτυχαν διάνα

Τεχνολογικά μια τέτοια επιλογή ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα, γιατί με την αποστολή αυτή οι τεχνικοί της NASA επέλεξαν εκ των προτέρων μία δεδομένη τοποθεσία στην αρειανή επιφάνεια σαν στόχο, τη «σημάδεψαν» από τη Γη επτά μήνες πριν από την άφιξη της διαστημοσυσκευής στον Αρη, και ύστερα από ταξίδι περίπου 500 εκατομμυρίων χιλιομέτρων τον πέτυχαν επακριβώς, παρότι και η Γη και ο Αρης μετακινούνται συνεχώς στις τροχιές τους γύρω από τον Ηλιο.

 

Η προσεδάφιση έγινε σε δύο διαφορετικές περιοχές του Αρη που έχουν εμφανή στοιχεία παρουσίας νερού στο παρελθόν και οι οποίες επελέγησαν από τις φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης των δύο άλλων σε τροχιά ευρισκομένων διαστημοσυσκευών, του «Αρειανού Τοπογράφου» και της «Αρειανής Οδύσσειας».

 

Με την αυτονομία των μετακινήσεων που έχουν τα ρομπότ αυτά οι επιστήμονες της NASA μπορούν να παρακολουθούν όλα όσα αυτά βλέπουν με μία καθυστέρηση μερικών μόνο λεπτών της ώρας (λόγω της απόστασης) και έτσι να τα κατευθύνουν όπου χρειάζεται. Είναι σαν να βρίσκονται κι αυτοί εκεί πάνω στην επιφάνεια του «κόκκινου πλανήτη» εκτελώντας μια πλήρη γεωλογική και γεωμορφολογική εξερεύνηση των δύο τοποθεσιών.

 

Η τροχιακή διαστημοσυσκευή του «Αρειανού Εξπρές», που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Αρη, τα Χριστούγεννα του 2003, χαίρει άκρας υγείας και μας στέλνει ακόμη και σήμερα φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης της επιφάνειας με ενδείξεις για την ύπαρξη παγωμένου νερού στο υπέδαφος.

 

Αλλα παραδείγματα πρόσφατων επιτυχιών περιλαμβάνουν και την αποστολή «Αρειανός Τοπογράφος» που περιφέρεται γύρω από τον Αρη από το φθινόπωρο του 1997 στέλνοντάς μας, ακόμη και σήμερα, δεκάδες χιλιάδες υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες της επιφάνειάς του. Μεγάλη επίσης επιτυχία σημειώνει τα τελευταία χρόνια και η συνεχιζόμενη δραστηριότητα της διαστημοσυσκευής «Αρειανή Οδύσσεια».

 

Οι... αναποδιές

 

Της άκρως πετυχημένης αποστολής στον Αρη προηγήθηκαν και δύο αποτυχίες. Η πρώτη αφορούσε μία διαστημοσυσκευή από την Ιαπωνία της οποίας χάθηκαν τα ίχνη πριν από την άφιξη στον Αρη, ενώ η δεύτερη αφορούσε την πρώτη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) με την επωνυμία «Αρειανό Εξπρές». Η διαστημοσυσκευή αυτή μετέφερε κι ένα συνοδευτικό σταθμό με την ονομασία «Βeagle 2», και σκοπό την προσεδάφισή του στην επιφάνεια του Αρη, αλλά αμέσως μετά την προσεδάφιση δεν έδωσε σημεία ζωής, χωρίς να μάθουμε ποτέ τους λόγους.

 

ΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

Ενα από τα «τζιπάκια» όπως θα φαίνονταν σε κάποιον παρατηρητή στην επιφάνεια του Αρη.Κάθε ένα είναι εξοπλισμένο με μία πανοραμική φωτογραφική μηχανή, τρία διαφορετικά είδη φασματόμετρων και ένα φωτογραφικό μικροσκόπιο. Ο κύριος στόχος τους είναι η μελέτη των αρχέγονων περιοχών όπου βρίσκονταν τεράστιες ποσότητες νερού, καθώς και του αρχέγονου κλίματος που επικρατούσε τότε στον Αρη. Καθένα από τα δύο μετακινούμενα οχήματα έχουν συνολικό βάρος 150 κιλών και μπορούν να μετακινούνται σε απόσταση 100 περίπου μέτρων κάθε ημέρα.

 

ΔΙΟΝ. Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ