Νοβα και σουπερνοβα1α

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Και στις 2 περιπτωσεις λευκος νανος τραβαει υλικο(υδρογονο)απο ερυθρο γιγαντα συνοδο του.Οταν συσσωρευσει αρκετο υλικο στην επιφανεια του(η οποια ειναι σκληρη σαν διαμαντι),ωστε να ξεκινησει η θερμοπηρηνικη συντηξη του υδρογονου σε ηλιο,τοτε με μια εκρηξη το ηλιο που δημιουργειται διαφευγει απο τον λευκο νανο.

Αυτη η διαδικασια επεναλαμβανεται και την ονομαζουμε νοβα.Ενω στην σουπερνοβα καταστρεφεται ο λευκος νανος κατα την εκρηξη(η οποια ειναι και πολυ πιο ισχυρη).Θα πρεπει ομως η συνολικη μαζα του να υπερβει το οριο chandrasekhar(1.4 ηλιακες μαζες)

Γιατι ομως στην σ.ν.δεν γινεται νωριτερα εκρηξη νοβα?Εχει να κανει με την πυκνοτητα ροης του υδρογονου στον λ.νανο?,Δηλαδη δεν προλαβαινει να συντηχτει σε ηλιο πριν το οριο chandra?

Μαλλον οχι,γιατι στις σ.ν.1α παρατηρουμε απουσια υδρογονου στο φασμα.

Ισως να υπαρει παλαιοτερο ποστ για το θεμα,αλλα τωρα ξερουμε οτι οι εκρηξεις νοβα ειναι αρκετα ισχυρες ωστε να δωσουν ακτινοβολια γ (πολυ επιταχυνομενα πρωτονια του ωστικου κυματος συγκρουονται με αλλα απο την ατμοσφαιρα του ερ.γιγαντα και διασπωνται σε μεσονια και ακτινεςγ).

Ενω η παραπανω θεωρια δεν προεβλεπε κατι τετοιο.

[nicktremoulis]

Γιατι ομως στην σ.ν.δεν γινεται νωριτερα εκρηξη νοβα?Εχει να κανει με την πυκνοτητα ροης του υδρογονου στον λ.νανο?,

οχι. γενικά στην έκρηξη υπερκαινοφανούς δεν συμμετέχει η κάυση Υδρογόνου.

στον υπερκαινοφανή τύπου Ι καθώς ο λευκός νάνος αντλεί υλικό από το συνοδό του, και όταν η συνολική μάζα του λευκού νάνου ξεπεράσει το όριο Chandrasekhar. Τότε η πίεση των ηλεκτρονίων δε μπορεί πια να συγκρατήσει τη βαρύτητα και το άστρο συστέλλεται ταχύτατα. Ο πυρήνας άνθρακα και οξυγόνου συμπιέζεται και γίνονται θερμοπυρηνικές αντιδράσεις που μετατρέπουν τα υλικά αυτά σε σίδηρο και νικέλιο. Αυτές παράγουν τόση ενέργεια που το άστρο εκρήγνυται εξωθώντας όλο του το υλικό στο διάστημα.

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Στην εκρηξη δεν υπαρχει πια υδρογονο,αλλα το υλικο που τραβαει ο νανος απο τον συνοδο του ειναι κυριως υδρογονο.Το θεμα ειναι σε ποιες περιπτωσεις φτανουμε μεχρι τη σ.νοβα και σε ποιες γινονται επαναλαμβανομενες νοβα(προφανως πριν το οριο chandrasekhar).

Δηλαδη σε καποιες περιπτωσεις δεν ενεργοποιειται ο μηχανισμος της εκρηξης νοβα(επιφανειακη, χωρις να καταστρεψει το αστρο),αλλα το υλικο συνεχιζει να συσσορευεται μεχρι την υπερβαση του οριου chandra.

Και για να γινονται επαναλαμβανομενες νοβα,σημαινει οτι ο συνοδος δεν σταματησε την τροφοδοσια.

[nicktremoulis]

Η διαφορά είναι η εξής: στην περίπτωση nova η έκρηξη γίνεται στο δίσκο προσαύξησης, ενώ στο supernova Ia εκρήγνυται το άστρο.

 

Αναλυτικά: και στις δύο περιπτώσεις το υλικό του συνοδού αστέρα δεν πέφτει κατευθείαν πάνω στο νάνο, αλλά δημιουργεί ένα δίσκο προσαύξησης γύρω του.

 

Αν το υλικό πέφτει στο δίσκο προσαύξησης πολύ γρήγορα, δεν προλαβαίνει να «κατέβει» στο νάνο, συσσωρεύεται στο δίσκο προσαύξησης και εκεί εκρήγνυται. Έτσι έχουμε ένα καινοφανή (nova) και ο νάνος δεν εκρήγνυται. Αυτό μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές.

 

Αντίθετα, αν το υλικό πέφτει αρκετά αργά ώστε να προλαβαίνει να κατεβαίνει στην επιφάνεια του νάνου, χωρίς να συσσωρεύεται στο δίσκο προσαύξησης, τότε δε σημειώνονται εκρήξεις nova στο δίσκο. Ο νάνος καταλήγει κάποτε με αρκετό υλικό ώστε να ξανανάψει το πυρηνικό του καμίνι και να εκραγεί ως υπερκαινοφανής Ια.

[3c273]

Επιτέλους. Έψαχνα και δεν είχα εντοπίσει τη διαφορά.

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Aρα εχει να κανει με την πυκνοτητα ροης του υδρογονου,οπως ειχα ρωτησει αρχικα.Η οποια εξαρταται

απο το μεγεθος του συνοδου,την αποσταση τους και κυριως εχουμε μεγαλη ροη αν ο συνοδος ειναι ερυθρος γιγαντας,οπου τα εξωτερικα στρωματα του διαφευγουν ευκολα προς τον λευκο νανο.

Η εξηγηση οτι στη νοβα η εκρηξη γινεται στον δισκο προσαυξησης ειναι<ολα τα λεφτα>.

Και στην περιπτωση του ερ.γιγαντα το ωστικο κυμα της εκρηξης νοβα σαρωνει το υδρογονο των εξωτερικων στρωματων <κουκουλι>του ερ.γιγαντα,με αποτελεσμα να γινεται πιο λαμπρη η εκρηξη,λογω συγκρουσης ταχυτατων σωματιδιων του ωστικου κυματος με αυτα στο <κουκουλι>.Ετσι εχουν παρατηρηθει ακτινες γ να προερχονται απο αυτη τη διαδικασια κατα την εκρηξη νοβα.

[HOMO]

 

Να ένα παράδειγμα επαναλαμβανόμενου νόβα! Ο Ζ της καμηλοπάρδαλης!

[virial]

Φιλοι,

 

υπαρχουν 3 διαφορετικα φαινομενα: (1) οι νανοι καινοφανεις (dwarf nova), (2) οι (κλασσικοι) καινοφανεις [(classical) nova] (3) και οι υπερκαινοφανεις (supernova). Στα αγγλικα οι τρεις αυτοι τυποι "εκρηξεων" περιγραφονται συνηθως ως: dwarf nova outburst, nova eruption και supernova explosion. Υπαρχει μια λεπτη διαφορα μεταξυ του outburst, του eruption και του explosion. Στα ελληνικα το outburst μπορουμε να το μεταφρασουμε ως εξαρση (ισως) αλλα τα αλλα δυο πολυ συχνα τα μεταφραζουμε ως εκρηξη (βλεπε και ηφαιστειακη εκρηξη = volcanic eruption οχι explosion) το οποιο μπορει να οδηγησει σε παρερμηνειες (να μια καλη ασκηση για τους "γλωσσολογους" - πως αλλιως θα μπορουσαμε να πουμε το eruption).

 

Νικο, αυτο που περιγραφεις

 

Η διαφορά είναι η εξής: στην περίπτωση nova η έκρηξη γίνεται στο δίσκο προσαύξησης

 

η θερμικη ασταθεια δηλαδη στο δισκο προσαυξησης ειναι η κλασσικη περιπτωση του dwarf nova, οχι του nova. Dwarf novae ειναι οι πιο συνηθισμενες εξαρσεις στους κατακλυσμικους μεταβλητους (cataclysmic variables) οπως τα συστηματα τυπου U Gem, SS Cyg, SU Uma κλπ κλπ (λευκοι νανοι που προσαυξανουν μαζα απο το συνοδο αστερα μεσω δισκου).

 

Η "εκρηξη" nova γινεται στην επιφανεια του λευκου νανου (αν θελετε στα ανωτατα στρωματα της "ατμοσφαιρας" του), OXI sτο δισκο, και περιλαμβανει (οπως αναφερθηκε αλλωστε) τη θερμοπυρηνικη συντηξη του υδρογονου σε ηλιο. Περιοριζεται δε στα ανωτατα στρωματα της ατμοσφαιρας (στην ουσια εχουμε ενα εξτρα στρωμα υδρογονου που μαζευται λογω προσαυξησης) και ΔΕΝ καταστρεφει το λευκο νανο.

 

Το ερωτημα πως γινεται οι υπερκαινοφανεις τυπου Ια να προσαυξανουν υλικο ωστε η μαζα του λευκου νανου να αυξανει συνεχως και τελικα να εκρηγνονται ΧΩΡΙΣ να περασουν απο σταδια nova (που θεωρητικα καταναλωνουν και "αποβαλουν" το εξτρα υλικο που εχει μαζευτει) ειναι πολυ καλο - επισης, ειναι αναπαντητο!

 

Η κατασταση ειναι αρκετα περιπλοκη και υπαρχει μπολικη ερευνα στο θεμα αυτο. Υπαρχουν μαλιστα και καποιοι θεωρητικοι οι οποιοι υποστηριζουν οτι ακριβως λογω των μηχανισμων nova οι κατακλυσμικοι μεταβλητοι ΔΕΝ ειναι καλοι υποψηφιοι για να δωσουν υπερκαινοφανεις τυπου Ια - πολλοι προτιμουν το σεναριο της συγχωνευσης (merging) δυο λευκων νανων. Ενα αλλο σεναριο που εχει προταθει εχει να κανει με τα λεγομενα Super Soft X-Ray transient sources (SSXTs η SSS) τα οποια εχουν τοσο υψηλο ρυθμο μεταφορας μαζας, ωστε να συντηρουν συνεχως θερμοπυρηνικες αντιδρασεις στην επιφανεια του λευκου νανου - κατι σαν μονιμη κατασταση nova, αλλα με σταθερη πυρηνικη καυση (steady nuclear burning) αντι για την "ανεξελεγκτη" (runaway) καυση οπως στα κλασσικα nova - με τον τροπο αυτο τα παραγομενα της σταθερης καυσης αυξανουν τη μαζα του λευκου νανου. Ενα τριτο σεναριο εμπλεκει συστηματα οπως ο RS Oph και ο T CrB, που εχουν ερυθρους γιγαντες ως συνοδους και θεωρειται οτι ο ρυθμος μεταφορας μαζας δεν ειναι μεν τοσο υψηλος ωστε να συντηρει σταθερη καυση, ειναι ομως δε αρκετα γρηγορος ωστε να οδηγει σε "αδυναμες" nova στις οποιες ο λευκος νανος διατηρει το προασαυξηθεν υλικο σε μεγαλο βαθμο.

 

Ελπιζω να εδωσα μια ιδεα, δυστυχως μια πιο εμπεριστατωμενη απαντηση χρειαζεται αρκετη εμβαθυνση - η συντομη απαντηση λοιπον θα μπορουσε να ειναι: "δεν ξερουμε" (οπως συμβαινει πολυ συχνα στην αστρονομια)...

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

H μαγεια της αστρονομας.Μολις νομιζεις οτι εβγαλες ακρη σε κατι,νεες γνωσεις σε επαναφερουν εκει που ησουνα,στο<δεν ξερουμε>!

Στην περιπτωση τω 2 νανων τα πραγατα φαινονται πιο απλα

Στη περιπτωση του νανου με τον συνοδο και τον δισκο προσαυξησης,

γνωριζουμε οτι η μαζα του λευκου νανου δεν μπορει να αυξηθει περα απο το οριο chandra.

Αρα οι νοβα που προσθετουν μαζα στον νανο δημιουργουν τις προυποθεσεις σουπερνοβα.

Ακουγεται λογικο.Το ερωτημα ειναι αν εχει παρατηρηθει νανος που δινει νοβα να εκραγει

τελικα με σουπερνοβα.

[sportikus]

Supernova _ the most realistic computer simulation untill now

http://www.youtube.com/watch?v=grwpeEyt_98

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Απο οτι διαβασα στο physics4u,ψαχνουν να εντοπισουν λ.νανους που ειναι υποψηφιοι για σ.νοβα.

Μετρωντας τη μαζα τους μπορουν να υπολογισουν τις νοβα και τη σ.νοβα που ακολουθει,λογω οτι μετα απο καθε νοβα ο νανος εχει μεγαλυτερη μαζα απο πριν.Ετσι φτανει και το οριο chandra καποια στιγμη.

Μπορει να εκτιμηθει ο χρονος της σ.νοβα μετα απο παρατηρηση νοβα?Μειωνεται η περιοδικοτητα των νοβα?Μειωνεται η αυξηση λαμπροτητας τους?Αλλαζει κατι στο φασμα τους?