Ατμός σε πρωτοπλανητικό δίσκο

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Οι αστρονόμοι παρατηρούν εδώ και καιρό κενά στον πρωτοπλανητικό δίσκο στο πρωτοαστέρι HL Tauri. Αυτά τα κενά οφείλονται σε πρωτοπλανήτες που συσσωρεύουν υλικό από τον δίσκο. Πρόσφατα οι αστρονόμοι ανακάλυψαν μεγάλες ποσότητες υδρατμού στον δίσκο, και μάλιστα σε απόσταση από το αστέρι παρόμοια με την  απόσταση του πλανήτη Ουρανού από τον ήλιο μας. Τόσο μακριά από το αστέρι το νερό σε ένα πλανητικό σύστημα είναι κατά κανόνα παγωμένο. Στα πρωτοπλανητικά συστήματα το νερό μετά το όριο του χιονιού (snow line, η απόσταση από το αστέρι όπου παγώνει το νερό) είναι σε μορφή πάγου προσκολλημένου στους κόκκους σκόνης.

Φαίνεται ότι στο παραπάνω αστέρι οι συγκρούσεις των κόκκων στην διαδικασία δημιουργίας πλανητών <ξεπαγώνουν> το νερό. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να είναι σε υγρή μορφή χωρίς ατμοσφαιρική πίεση, αλλά περνάει στην αέρια κατάσταση ως υδρατμός. Υπολογίζεται ότι η μάζα του υδρατμού που ανιχνεύτηκε εκεί να είναι 3,7 φορές αυτή του νερού στη Γη μας. Η ανίχνευση υδρατμού με επίγεια μέσα σε ουράνια αντικείμενα είναι δύσκολη, λόγω της υγρασίας της ατμόσφαιράς μας. Εξαίρεση αποτελεί η συστοιχία τηλεσκοπίων μικροκυμάτων ALMA στην Ατακάμα σε υψόμετρο 5000 μέτρων και σε περιβάλλον μηδαμινής υγρασίας.