Η πιο <βαριά> αστρική μαύρη τρύπα

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Η τρίτη αστρική μαύρη τρύπα, δηλαδή να προέρχεται από βαρυτική κατάρρευση αστέρα πολύ μεγάλης μάζας, που ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο GAIA, είναι και η πιο μεγάλη σε μάζα  στον Γαλαξία μας, από ότι γνωρίζουμε. Η GAIA BH3 έχει 33 φορές την μάζα του ήλιου και βρίσκεται σε απόσταση 2000 έτη φωτός από εμάς. Οι 2 προηγούμενες αστρικές μαύρες τρύπες που ανακάλυψε το GAIA έχουν 10 και 12 ηλιακές μάζες αντίστοιχα.

Κλασσικά οι αστρικές μαύρες τρύπες ανακαλύπτονται έμμεσα. Όταν συσσωρεύουν υλικό από έναν συνοδό αστέρα δημιουργείται ένας δίσκος συσσώρευσης γύρω τους. Η ύλη στον δίσκο θερμαίνεται πολύ με αποτέλεσμα να ακτινοβολεί στις ακτίνες Χ, κάτι που παρατηρούμε με τα διαστημικά τηλεσκόπια που <βλέπουν> σε αυτό το μήκος κύματος. Το GAIA μετράει με μεγάλη ακρίβεια τις θέσεις των αστεριών και μπορεί να ανακαλύψει μαύρες τρύπες με διαφορετικό τρόπο. Έτσι ανακάλυψε ότι στις 3 παραπάνω περιπτώσεις τα αστέρια- συνοδοί των μαύρων τρυπών κινούνται γύρω από κάτι πολύ σκοτεινό με τεράστια μάζα. Στην περίπτωση της  GAIA BH3 ο συνοδός της έχει περίοδο περιφοράς 11,6 έτη. 

 Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ο συνοδός που είναι ένα αστέρι με μικρότερη μάζα από τον ήλιο μας,  πολύ φτωχό σε μέταλλα. Το διπλό αυτό σύστημα μαύρη τρύπα- αστέρι προέρχεται από ένα αστρικό ρεύμα, δηλαδή αστέρια από ένα αρχαίο σμήνος ή νάνο γαλαξία που διαλύθηκε μέσα στον Γαλαξία μας. Κατά μεγάλη σύμπτωση <βούτηξε> από την άλω του Γαλαξία στο εσωτερικό του σε απόσταση που να μπορεί το GAIA να το αναλύσει με μεγάλη λεπτομέρεια. Θυμίζει λίγο το σενάριο στο βιβλίο μου <το ταξίδι του ήλιου>, όπου ο ήλιος με την Γη και τα Ανδρήρ περνάνε κατά σύμπτωση πολύ κοντά από διάφορα εξωτικά αστρονομικά αντικείμενα!  

Η μικρή μεταλλικότητα του συστήματος δικαιολογεί την μεγάλη μάζα της μαύρης τρύπας, μιας και το αστέρι από το οποίο προήρθε πρέπει να είχε τεράστια μάζα, τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν. Η χαμηλή μεταλλικότητα ευνοεί την δημιουργία αστεριών μεγάλης μάζας.