Μαύρες τρύπες μεσαίου μεγέθους

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Οι μαύρες τρύπες χωρίζονται σε 3 κατηγορίες. Τις αστρικές- μικρής μάζας με (θεωρητικά) μάζα ως 150 ηλιακές, τις μαύρες τρύπες μεγάλης μάζας στους γαλαξιακούς πυρήνες με μάζα εκατομμύρια ως δισεκατομμύρια φορές αυτή του ήλιου μας και τις ενδιάμεσης μάζας (μεσαίου μεγέθους) μαύρες τρύπες. Οι μαύρες τρύπες που ανήκουν στην τελευταία κατηγορία δεν ανιχνεύονται εύκολα. Οι μικρής μάζας έχουν μεγάλο πλήθος, με αποτέλεσμα να ανιχνεύονται σε σχετικά κοντινή απόσταση από τον ήλιο. Οι μεγάλης μάζας επηρεάζουν, πολλές φορές δραματικά, τις κεντρικές περιοχές των γαλαξιών τους ή ακόμα και ολόκληρο τον γαλαξία (ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες), με αποτέλεσμα να ανιχνεύονται έμμεσα. Οι μαύρες τρύπες μεσαίου μεγέθους είναι πιο σπάνιες από τις αστρικές και ανιχνεύονται πολύ πιο δύσκολα από τις μεγάλης μάζας. Επίσης βρίσκονται στους πυρήνες σε νάνους γαλαξίες και σφαιρωτά σμήνη, περιβάλλοντα με μεγάλη πυκνότητα σε αστέρια (κρύβονται καλά από τους αστρονόμους). 

Η επισκόπηση νάνων γαλαξιών DESI εντόπισε σε ένα δείγμα 115.000 τέτοιων μικρής μάζας γαλαξιών. Σε  2500 από αυτούς οι πυρήνες είναι ασυνήθιστα λαμπροί. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι κάθε ένας τους να φιλοξενεί μια μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους. Στον Γαλαξία μας, το σφαιρωτό σμήνος ω Κενταύρου είναι ο πυρήνας από έναν νάνο γαλαξία που συγχωνεύτηκε στον δικό μας. Πρόσφατα οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα αστέρι στο κέντρο του που κινείται με ταχύτητα 113 km/s, σχεδόν διπλάσια από την ταχύτητα διαφυγής από το σμήνος (62km/s). Τα αστέρια της κεντρικής περιοχής του ω Κενταύρου χρησιμοποιούνται από το 2002 ως πρότυπα για το καλιμπράρισμα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, με αποτέλεσμα την πολυετή παρατήρησή τους. Έτσι διαπιστώθηκε η μεγάλη ταχύτητα του συγκεκριμένου αστεριού. 

Μόνο μια μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους (50.000 ηλιακές μάζες) θα μπορούσε να επιταχύνει αυτό το αστέρι τόσο πολύ. Μία έμμεση απόδειξη της ύπαρξης της μαύρης τρύπας, όπως συνέβη και με τα ταχύτατα αστέρια στην κεντρική γαλαξιακή μας περιοχή, που απέδειξαν την ύπαρξη κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα του Γαλαξία μας.