Ανακαλύφθηκε ο πρώτος πλανήτης σε τριπλό αστρικό σύστημα

[tsirigas]

Ένας πλανήτης που ανήκει σε τριπλό ηλιακό σύστημα ανακαλύφθηκε στον αστερισμό του Κύκνου από ειδήμονα περί πλανητικών συστημάτων στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια χρησιμοποιώντας το διαμέτρου 10 μέτρων τηλεσκόπιο Keck 1 στην Χαβάη. Ο πλανήτης μοιάζει με τον Δία και η μελέτη του - δεδομένου ότι σχετίζεται άμεσα με την ελκτική δύναμη που του ασκούν τα 3 άστρα - αναμένεται να αποτελέσει μία νέα πρόκληση για την ισχύουσα θεωρία σχηματισμού των πλανητών.

 

Ο Maciej Konacki, υπότροφος διδακτορικός σπουδαστής στον τομέα της πλανητικής επιστήμης στο Caltech, ανέφερε την ανακάλυψη πλανήτη όμοιου μεγέθους με αυτό του πλανήτη Δία, ο οποίος έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό να περιφέρεται γύρω από αστέρι ενός τριπλού ηλιακού συστήματος, με την ονομασία HD 188753. Τα τρία αστέρια απέχουν από την Γη περίπου 149 έτη φωτός ενώ η μεταξύ τους απόσταση είναι περίπου ίση με αυτή του πλανήτη Κρόνου (περίπου 1,5 δις χλμ) από τον δικό μας Ήλιο.

 

Με άλλα λόγια σε ένα τριπλό ηλιακό σύστημα, εάν κάποιος κοίταζε τον ουρανό θα έβλεπε 3 Ήλιους! Ο αστέρας γύρω από τον οποίον θα περιστρεφόταν ο πλανήτης, θα ήταν πραγματικά ένα πολύ μεγάλο φωτεινό αντικείμενο δεδομένου ότι η περιστροφή του συγκεκριμένου πλανήτη γύρω από το άστρο του διαρκεί μόνο μισή εβδομάδα, αντί 365 ημέρες όσο δηλαδή χρειάζεται η Γη γύρω από το δικό της άστρο. Το δε χρώμα του θα ήταν κίτρινο, εξ’ αιτίας του ότι το κύριο αστέρι του συστήματος HD188753 μοιάζει με τον ήλιο του δικού μας ηλιακού συστήματος. Από τα άλλα δύο αστέρια, το μεγαλύτερο θα φαινόταν πορτοκαλί ενώ το μικρότερο κόκκινο.

 

Ο Konacki αναφέρεται στον τύπο του πλανήτη ονομάζοντάς τον πλανήτη – Tatooine (πλανήτης -Τατούιν). Η ονομασία αυτή προήλθε εξ’ αιτίας της ομοιότητας του αστρικού περιβάλλοντος στο οποίο ανήκει ο συγκεκριμένος πλανήτης, με αυτό του πλανήτη από τον οποίον κατάγεται ο Luke Skywalker στην ταινία επιστημονικής φαντασίας “o Πόλεμος των Άστρων”.

 

“Το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται ο πλανήτης είναι αρκετά εντυπωσιακό” λέει ο Konacki. “Με τρεις ήλιους, η όψη του ουρανού θα πρέπει να είναι κυριολεκτικά και μεταφορικά εξώκοσμη...”.

 

Ωστόσο ο Konacki δηλώνει ότι είναι απίστευτο το γεγονός ότι ένας πλανήτης μπορεί να υπάρξει σε πολλαπλό αστρικό σύστημα. Η ύπαρξη διπλών ή μεγαλύτερης τάξης ηλιακών συστημάτων είναι κάτι το συνηθισμένο στην “γειτονιά” του δικού μας ηλιακού συστήματος και στην πραγματικότητα ο αριθμός τους υπερβαίνει τον αριθμό των απλών συστημάτων κατά 20 τοις εκατό περίπου.

 

Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει τους περισσότερους από τους πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος χρησιμοποιώντας έως τώρα μία τεχνική “ακριβούς ταχύτητας”, η οποία είναι εύκολο να εφαρμοστεί σε παρατήρηση απλών αστρικών συστημάτων. Οι ειδικοί γενικά αποφεύγουν τα κοντινά διπλά ή πολλαπλά ηλιακά συστήματα όχι μόνο γιατί οι υπάρχουσες μέθοδοι ανίχνευσης είναι ανεπαρκείς για τέτοιου είδους συστήματα αλλά και επειδή οι εκάστοτε θεωρίες δημιουργίας ηλιακών συστημάτων ορίζουν ότι είναι δύσκολο να υπάρξουν πλανήτες σε τόσο πολύπλοκα περιβάλλοντα.

 

Η ανακάλυψη του Konacki έγινε εφικτή λόγω της ανάπτυξης μιάς καινοτόμου μεθόδου που του δίνει τη δυνατότητα να μετρά την ταχύτητα όλων των στοιχείων από τα οποία αποτελούνται τα κοντινά σε απόσταση διπλά ή πολλαπλά αστρικά συστήματα. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιήθηκε για έρευνα πλανητών σε τέτοιου είδους ηλιακά συστήματα από το τηλεσκόπιο Keck και ο πλανήτης στο σύστημα HD 188753 είναι ο πρώτος που ανακαλύπτεται με αυτόν τον τρόπο.

 

Αν υποθέσουμε ότι οι διαδικασίες που ισχύουν για τον σχηματισμό πλανητών σε πολλαπλά ηλιακά συστήματα είναι ίδιες με αυτές που ισχύουν και στον σχηματισμό σε απλά συστήματα, τότε αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει ουσιαστικά να είναι ανεξάρτητες από την ύπαρξη ή μη συστημάτων πολλαπλών αστέρων" λέει ο Konacki. "Η επιβεβαίωση ύπαρξης πλανητών σε πολύπλοκα ηλιακά συστήματα θα θέσει τις θεωρίες μας για το σχηματισμό πλανητών υπό επανεξέταση".

 

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον πρώτο πλανήτη-γίγαντα το 1995, με περίοδο περιστροφής 3-9 ημέρες γύρω από το άστρο του. Σήμερα, περισσότεροι από 20 τέτοιοι πλανήτες είναι γνωστοί και περιφέρονται γύρω από δικά τους άστρα. Οι πλανήτες αυτοί θεωρείται ότι έχουν σχηματιστεί από αέρια και ύλη σε υγρή μορφή, σε απόσταση ίση ή και μεγαλύτερη ακόμα των 3 αστρονομικών μονάδων. (1 α.μ.= απόσταση Γης - Ηλίου = 149.600.000 χλμ.).

 

Σε απόσταση 3 α.μ. από τη Γη, υπάρχει επαρκής ποσότητα υλικού σε υγρή μορφή για να δημιουργηθεί πυρήνας ικανός να συγκρατήσει αρκετό όγκο αερίων για την δημιουργία ενός γιγαντιαίου πλανήτη. Μετά τον σχηματισμό, αυτοί οι πλανήτες πιστεύεται ότι μετακινούνται προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος για να αποκτήσουν τις πολύ κοντινές τροχιές τους γύρω από τον αστέρα.

 

Εάν το αστέρι γύρω από το οποίο περιφέρεται ο πλανήτης ανήκει σε πολλαπλό ηλιακό σύστημα, τότε η δύναμη της βαρύτητας των υπολοίπων αστέρων του συστήματος ενδέχεται να αποδεσμεύσει τμήμα της εμβέλειας που έχει η βαρύτητα του κύριου άστρου του συστήματος. Στην περίπτωση του HD 188753 τα άλλα δύο άστρα θα μπορούσαν να περιορίσουν την περιοχή επιρροής της βαρυτικής έλξης του τρίτου άστρου σε μιά ακτίνα της τάξης των 1,3 αστρονομικών μονάδων, αφήνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά καθόλου χώρο για την δημιουργία ενός πλανήτη.

 

“Το πώς ο συγκεκριμένος πλανήτης σχηματίστηκε σε τόσο περίπλοκες και δύσκολες συνθήκες είναι ακατανόητο. Πιστεύω ότι έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε για το πώς σχηματίζονται οι πλανήτες-γίγαντες”, δηλώνει ο Konacki. (sorry για το μεγεθος)..πηγη:SCIENCE ILLUSTRATED.