Τεχνητή βαρύτητα

[terring]

Στην ταινία επιστημονικής φαντασίας «2001, Η οδύσσεια του Διαστήματος», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστορία του Βρετανού συγγραφέα και επιστήμονα Arthur C. Clarke, ο Διαστημικός Σταθμός 5 είχε σχήμα τροχού ώστε με την περιστροφή του να παράγει τεχνητή βαρύτητα για τους ανθρώπους. Παρόμοιους σταθμούς -αν και μικρότερους- είχε σχεδιάζει νωρίτερα ο Γερμανός επιστήμονας Wernher von Braun, ενώ οι διαστημικές αποικίες του Αμερικανού αστροφυσικού Gerard O'Neill είχαν σχήμα τροχού, κυλίνδρου και σφαίρας για να προκαλούν τεχνητή βαρύτητα με την φυγόκεντρες δυνάμεις κατά την περιστροφή τους. Η βαρύτητα είναι πολύ σημαντική για την υγεία τον αστροναυτών, ειδικά σε μεγάλα ταξίδια, αλλά είναι ασύμφορο να κατασκευαστεί μια εκδοχή του Διαστημικού Σταθμού 5 για ταξίδια στον Άρη (όσο καλή και να είναι αυτή η ιδέα) .

 

Σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας βλέπουμε διαστημικούς σταθμούς και διαστημόπλοια με τεχνητή βαρύτητα, χωρίς της χρήση φυγόκεντρων δυνάμεων. Χρησιμοποιούνται βαρυτικά πεδία και συσκευές τεχνητής βαρύτητας για να κάνουν την ζωή των αστροναυτών ποιο άνετη. Είναι όμως εφικτό αυτό ; Οι περισσότεροι επιστήμονες δεν το δέχονται ως εφικτό, αλλά ήδη έχουν γίνει πειράματα για αυτό το σκοπό. Το 1930 ο Βρετανός φιλόσοφος και συγγραφέας Olaf Stapleton επιχείρησε να κατασκευάσει μια συσκευή τεχνητής βαρύτητας, αλλά δεν τα κατάφερε. Όμως πρόσφατο πείραμα ίσως δείξει πως η τεχνητή βαρύτητα είναι εφικτή.

 

Σχετικά πρόσφατα πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά η μέτρηση του βαρυτικού ισοδύναμου ενός μαγνητικού πεδίου από επιστήμονες, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Οι Martin Tajmar (της εταιρίας ARC Seibersdorf Research GmbH στην Αυστρία) και Clovis de Matos (από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία στο Παρίσι), με τους συναδέλφους τους, παρήγαγαν με επιτυχία και μέτρησαν ένα πολύ αδύναμο βαρυτο-μαγνητικό πεδίο. Ιδού τα αποτελέσματα:

• Ανακαλύφθηκε ότι εφαρμόζοντας γωνιακές επιταχύνσεις σε έναν αγωγό, μπορεί να δημιουργηθεί ένα πεδίο επιτάχυνσης. Το πεδίο αυτό είναι ευθέως ανάλογο προς την ασκούμενη επιτάχυνση, με έναν παράγοντα συσχέτισης υψηλότερο από 0,96%. Όλες οι μέσες τιμές βρίσκονται 3,3 φορές πάνω από το επίπεδο θορύβου της εγκατάστασης.

• Το βαρυτικό πεδίο εκπέμπεται από τον υπεραγωγό και ακολουθεί τους νόμους της μετάδοσης και επαγωγής των πεδίων, με τρόπο παρόμοιο με εκείνους του ηλεκτρομαγνητισμού.

• Οι μέγιστες απόλυτες βαρυτικές τιμές παρατηρήθηκαν όταν ο υπεραγωγός υπερέβη την κρίσιμη θερμοκρασίας του καθώς περιστρεφόταν. Το πρόσημο τους μεταβαλλόταν ανάλογα με τη φορά της γωνιακής ταχύτητας.

• Για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν σε εργαστηριακό περιβάλλον μετρήσιμα μη Νευτώνεια βαρυτικά και βαρυτομαγνητικά πεδία.

 

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν σε ημερήσιο συνέδριο στο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Κέντρο Διαστήματος και Τεχνολογίας της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας στην Ολλανδία, στις 21 Μαρτίου 2006. Όπως δήλωσε ο Tajmar, οι επιστήμονες εκτέλεσαν περισσότερα από 250 πειράματα, βελτίωναν συνεχώς επί 3 χρόνια την εγκατάσταση και εξέταζαν την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων επί 8 μήνες πριν ανακοινώσουν το επίτευγμα τους.

 

Αν μάλιστα επιβεβαιωθεί και από άλλους επιστήμονες, θα είμαστε ένα βήμα ποιο κοντά στην τεχνητή βαρύτητα και στην πραγματοποίηση ενός ονείρου που βρίσκονταν στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

 

 

Πηγές: περιοδικό Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 303, Απρίλιος 2006

Wikipedia

[quendi]

Ενδιαφέρον..αν και πρέπει να προχωρήσει πολύ περισσότερο για να είναι εφαρμόσιμη τεχνολογία, είναι ένα πρώτο βήμα. Έχω και κάποιες επιφυλάξεις βέβαια. Μακάρι κάποτε να γίνει πραγματικότητα και να χρησιμοποιηθεί στα διαστημικά ταξίδια.

 

Υ.Γ. Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τη sci-fi σειρά Babylon 5 και τον περιστρεφόμενο γύρω από τον άξονά του κυλινδρικό διαστημικό σταθμό, ώστε να υπάρχει βαρύτητα στο εσωτερικό ή τον Rama του ομώνυμου μυθιστορήματος του A. Clarke.