2 + 1 ερωτήσεις

[bug]

Τι είναι το ζενίθ;

 

Το φαινόμενο μέγεθος είναι ο δείκτης φωτεινότητας;

[Heal]

Το ζενίθ είναι το σημείο του ουρανού που βρίσκεται ακριβώς πάνω απο το κεφάλι του παρατηρητή, δηλαδή σε γωνιώδη απόσταση 90 μοιρών απο τον ορίζοντα.

[bug]

Το φαινόμενο μέγεθος είναι ο δείκτης φωτεινότητας;

 

Αυτό;

[bug]

Και κάτι ακόμα.

 

Διαβάζοντας στο NightWatch για την εκλειπτική, αποφάσισα να ανοίξω λίγο το Celestia για να το δω. Έχοντας άποψη ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα, με τις τροχιές του εκάστοτε πλανήτη, είδα έκπληκτος ότι όλοι οι πλανήτες, εκτός του Πλούτωνα, περνούν από την εκλειπτική. Μια τέτοια παρατήρηση είναι σωστή ή λάθος; Και αν ναι, υπάρχει κάποια εξήγηση όσον αφορά την τόσο διαφορετική κλίση που έχει η τροχιά του Πλούτωνα γύρω από τον Ήλιο;

 

Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

[Heal]

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γενικά σε συστήματα που έχουν μια αρχική στροφορμή (όπως το νέφος από το οποίο γεννήθηκε το ηλιακό μας σύστημα) έχουν την τάση να δημιουργούν ένα δίσκο συσσώρευσης. Αν και η ακριβής εξήγησή του απαιτεί αρκετή ανάλυση, ένας τρόπος να το φανταστείς απλοποιήμενα το πρόβλημα είναι ο εξής. Αν φανταστούμε μια σφαίρα από ένα αέριο που για κάποιο λόγο (ο οποίος δεν μας ενδιαφέρει επί του παρόντος) αρχίσει να περιστρέφεται γύρω από έναν άξονα, τότε υποχρεωτικά όταν έχουμε κίνηση σε ένα βαρυτικό πεδιο το σώμα που περιφέρεται πρέπει να να γράφει μια έλλειψη η οποία έχει στη μια της εστία το ελκτικό κέντρο. Όπως είναι φανερό τα σωματίδια του αερίου που βρίσκονται στον "ισημερινό" αυτής της σφαίρας θα κινούνται χωρίς κάποιο πρόβλημα ενώ τα υπόλοιπα σωματίδια θα γράφουν μέγιστους κύκλους επί της σφαίρας οι οποίοι θα τέμνουν τον ισημερινό. Λογικό λοιπόν είναι και τα σωματίδια καθώς περνούν τον ισημερινό να αλληλεπιδρούν με τα ήδη κινούμενα εκεί και να συμπαρασύρονται σε αυτή την κίνηση. Δηλαδή τελικά θα καταλήξουν να δημιουργήσουν ένα δίσκο γύρω από το κέντρο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει για παράδειγμα και στους δακτυλίους του Κρόνου (γιατί έχουν την τάση τα αντικείμενα που τον περιβάλλουν να έχουν αυτή την τακτοποιημένη τροχια, και να μην κινούνται τυχαία δημιουργώντας ένα νέφος; ). Στη συνέχεια τα πράγματα γίνονται απλούστερα, οι συμπυκνώσεις του νέφους που ήδη βρίσκεται στην μορφή επίπεδου δίσκου γεννούν τους πλανήτες. Όσο για τον Πλούτωνα μάλλον δεν δημιουργήθηκε με αυτό τον τρόπο αλλά αργότερα "συνελήφθη" σε αυτή την τροχιά. Ελπίζω με αυτή την απλοϊκή εξήγηση να σε διαφώτισα λιγάκι. (από ότι βλέπεις αποφεύγω συστηματικα να απαντήσω στη 2η ερώτηση, γιατί απλούστατα δεν ξέρω ).

[gkpapafilis]

Το φαινόμενο μέγεθος είναι δείκτης φωτεινότητας από την υποκειμενική σκοπιά των επίγειων παρατηρητών. Με άλλα λόγια δείχνει τη τη σχετική διαφορά της φωτεινότητας των άστρων στον ουρανό μας. Δεν έχει όμως καμία σχέση με την πραγματική φωτεινότητα των άστρων διότι τα άστρα βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις μεταξύ τους και συνεπώς ένα αμυδρό άστρο που βρίσκεται κοντά στη Γη φαίνεται φωτεινότερο από ένα φωτεινό που βρίσκεται μακρύτερα.

 

Για την πραγματική λαμπρότητα των άστρων υπάρχει το λεγόμενο απόλυτο μέγεθος σε αντιδιαστολή με το φαινόμενο μέγεθος στο οποίο αναφέρεσαι. Το απόλυτο μέγεθος ενός άστρου ορίζεται ίσο με το φαινόμενο μέγεθός του εάν το άστρο βρισκόταν σε απόσταση 10 παρσέκ (32,6 ΕΦ) από τη Γη. Συνεπώς, εξισώνοντας τις αποστάσεις όλων των άστρων από τη Γη στα 10 παρσέκ είμαστε σε θέση να τους αποδώσουμε φωτεινότητες ευθέως ανάλογες με την πραγματική τους ώστε τα μεγέθη να είναι συγκρίσιμα.

[Heal]

Βασικά η απορία που έχω και εγώ με την ευκαιρία της ερώτησης του φίλου bug είναι αν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένη ποσότητα που να ονομάζεται "δείκτης φωτεινότητας" και εάν ταυτιζεται με το μέγεθος ή αν απλά το φαινόμενο μέγεθος μας δίνει ποσο φωτεινό είναι ένα αντικείμενο στον ουρανό.

[bug]

Ευχαριστώ για της απαντήσεις, αν και περισσότερο μπερδεύτηκα.

 

Για την αποκατάσταση της αλήθειας: Η φωτεινότητα εκφράζει το ποσό της φωτεινής ενέργειας που εκλύει ένα σώμα και είναι μέγεθος απόλυτο. Η λαμπρότητα εκφράζει το πόσο φωτεινό είναι ένα σώμα και είναι μέγεθος σχετικό, καθώς εξαρτάται: 1) από το ποσό του φωτός που εκλύει (φωτεινότητα) ή ανακλά το σώμα και 2) από την απόστασή του από τον παρατηρητή. Η λαμπρότητα εκφράζεται με την κλίμακα των φαινόμενων μεγεθών. (NightWatch)

 

Επομένως, φαινόμενο μέγεθος είναι ουσιαστικά αριθμός έκφρασης της λαμπρότητας.

[Heal]

Όπως τα λες! Απλά καλό θα ήταν να διευκρινιστούν ορισμένα πράγματα

 

Όντως η φωτεινότητα είναι η συνολική ενέργεια που εκπέμπει το αστέρι ανά μονάδα χρόνου και είναι απόλυτο μέγεθος που δεν έχει να κάνει με το που είναι ο παρατηρητής.

 

Όσο πιο μακριά είμαστε από το αστέρι τόσο λιγότερο φως φτάνει σε εμάς (η ισχύς που φτάνει ανά μονάδα επιφάνειας, είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης). Δηλαδή η λαμπρότητα μικραίνει (δηλαδή η ενέργεια ανά μονάδα χρόνου και μονάδα επιφάνειας που φτάνει από το αστέρι).

 

Προκειμένου να το εκφράσουμε αυτό σε σχέση με το υποκειμενικό αίσθημα του πόσο φωτεινό είναι ένα αστέρι χρησιμοποιούμε την κλίμακα φαινομένων μεγεθών. Ξεκίνησε από τον Ίππαρχο (χώρισε τα αστέρια σε 6 μεγέθη που έχουν να κάνουν με το υποκειμενικό αίσθημα του πόσο φωτεινά είναι). Αργότερα διαπιστώθηκε πως υπακούουν μια λογαριθμική σχέση το φαινόμενο μέγεθος και η Λαμπρότητα. Δηλαδή όταν δυο αστέρια έχουν διαφορά μιας μονάδας μεγέθους αυτό σημαίνει πως ο λόγος των λαμπροτήτων τους είναι ένας σταθερός αριθμός περίπου 2,5.

[dimitris]

Αγαπητή φίλοι,

ότι ανέφεραν οι παραπάνω φίλοι είναι σωστό. Νομίζω όμως ότι υπάρχει ένα λάθος στην αρχική ερώτηση. Δεν έχω ακούσει την έκφραση "δείκτης φωτεινότητας" παρά μόνο φωτεινότητα.

Επίσης δεν νομίζω ότι μπορεί να αναλυθεί η όλη έκφραση με λίγα λόγια και θα παραπέμψω σε :

α) ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ , Γ.ΜΠΑΝΟΣ, Ιωάννινα 1985 σελ.155-172 καθώς και

β) ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ , τόμος Ι Frank Shu, Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης σελ.179-185

πάντως κάτι που δεν αναφέρθηκε είναι ότι όλα εξαρτώνται και συζητώνται ανάλογα με το μήκος κύματος (λ) που επιλέγουμε να παρατηρήσουμε ή να φωτογραφήσουμε ή στο σύνολο του φάσματος που εκπέμπεται από το αντικείμενο.

[bug]

Ναι ήταν αρχικά λάθος δικό μου. Αυτό που ήθελα να πω είναι 'δείκτης λαμπρότητας', ο οποίος και υπάρχει (φαινόμενο μέγεθος).