Φόβος.

Η βαρυτική έλξη του πλανήτη Άρη καταστρέφει σιγά σιγά τον Φόβο.

Οι μακριές, ρηχές αυλακώσεις που καλύπτουν την επιφάνεια του Φόβου, πιθανόν να είναι τα πρώτα σημάδια της δομικής κατάρρευσης του, που ίσως οδηγήσουν σε καταστροφή το μεγαλύτερο φεγγάρι του πλανήτη Άρη.

Με τροχιά 6000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη Άρη, ο Φόβος είναι το πιο κοντινό φεγγάρι σε πλανήτη του από οποιοδήποτε άλλο δορυφόρο στο Ηλιακό μας σύστημα. Έτσι η βαρύτητα του κόκκινου πλανήτη είναι αρκετά ισχυρή, ώστε έλκει τον Φόβο 2 μέτρα κάθε εκατό χρόνια.

Οι επιστήμονες αναμένουν το φεγγάρι να καταστραφεί από τις βαρυτικές έλξεις του πλανήτη Άρη στα επόμενα 30 με 50 εκατομμύρια χρόνια.

«Πιστεύουμε ότι ο Φόβος έχει ήδη αρχίσει να καταρρέει, και το πρώτο σημάδι αυτής της πτώσης είναι η παραγωγή αυτών των αυλακιών,» είπε ο Terry Hurford του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης στο Goddard της NASA στο Greenbelt του Μέριλαντ.

Τα ευρήματα του Hurford και των συναδέλφων του παρουσιάστηκαν την 10η του Νοέμβρη 2015, κατά την ετήσια συνεδρίαση του τμήματος πλανητικών επιστημών της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Μέριλαντ.

«Είναι πολύ πιθανό τα κατάγματα στην επιφάνεια του Φόβου να προκλήθηκαν από τη σύγκρουση που σχημάτισε τον κρατήρα Stickney» είπε ο Hurford. Αυτή σύγκρουση ήταν τόσο ισχυρή, που παραλίγο να διαλύσει τον Φόβο. Ωστόσο, οι επιστήμονες τελικά διαπίστωσαν ότι οι αυλακώσεις δεν ανοίγονται προς τα έξω από τον κρατήρα, αλλά από ένα σημείο σε κοντινή απόσταση.

Πρόσφατα, οι ερευνητές είχαν προτείνει ότι οι αυλακώσεις μπορεί να συμβούν από υλικό που εκτινάσσεται από τον Άρη. Αλλά νέα μοντέλα του Hurford και των συνεργατών του υποστηρίζουν την άποψη ότι τα αυλάκια είναι περισσότερο σαν «ραγάδες» που εμφανίζονται όταν το Φόβος παραμορφώνεται από παλιρροϊκές δυνάμεις.

Η βαρυτική έλξη μεταξύ του πλανήτη Άρη και τον Φόβο παράγει αυτές τις παλιρροϊκές δυνάμεις. Ακριβώς όπως η Γη και η Σελήνη έλκουν το ένα το άλλο, παράγοντας παλίρροιες στους ωκεανούς του πλανήτη μας και το φεγγάρι να έχει ελαφρώς σχήμα αυγού και όχι ολοστρόγγυλο.

Την ίδια εξήγηση προτάθηκε για τις αυλακώσεις πριν από δεκαετίες, αφού το διαστημόπλοιο Viking έστειλε τις πρώτες εικόνες του Φόβου στη Γη. Εκείνη την εποχή, όμως, ο Φόβος πιστευόταν ότι είχε περισσότερο σταθερή τροχιά. Όταν υπολογίστηκαν και οι παλιρροϊκές δυνάμεις, οι ελκτικές τάσεις ήταν πολύ αδύναμες για να σπάσουν ένα στερεό φεγγάρι αυτού του μεγέθους.

Ωστόσο, οι επιστήμονες λένε τώρα ότι το εσωτερικό του Φόβου θα μπορούσε να είναι ένας σωρός ερειπίων, που περιβάλλεται από ένα στρώμα σε μορφή σκόνης εδαφικό κάλυμμα περίπου 100 μέτρα πάχος.

«Το αστείο πράγμα σχετικά με το αποτέλεσμα των ερευνών είναι ότι δείχνει η επιφάνεια του Φόβου να έχει ένα είδος συνεκτικής σκόνης σαν ένα εξωτερικό ύφασμα,» δήλωσε ο Erik Asphaug της Σχολής της Γης και της Εξερεύνησης του Διαστήματος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και συν-ερευνητής της μελέτης.

Το εσωτερικό έχει πολύ λίγη δύναμη και έτσι αναγκάζεται το εξωτερικό στρώμα να ταλαντώνεται από τις βαρυτικές παλιρροϊκές δυνάμεις του πλανήτη Άρη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εξωτερική στιβάδα του Φόβου συμπεριφέρεται ελαστικά.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι παλιρροϊκές δυνάμεις που ενεργούν στον Φόβο μπορούν σε κάποια στιγμή να σπάσουν την επιφάνεια του, με καταστροφικά αποτελέσματα.

Την ίδια τύχη μπορεί να έχει και το φεγγάρι του Ποσειδώνα ο Τρίτων, ο οποίος επίσης έλκεται σιγά-σιγά προς τα μέσα και έχει παρόμοια κατάγματα στην επιφάνεια του. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σε εξωηλιακούς πλανήτες, σύμφωνα με τους ερευνητές.

«Δεν έχουμε εικόνα γι αυτούς τους μακρινούς πλανήτες, αλλά αυτό που συμβαίνει στον Φόβο, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτά τα συστήματα, επειδή κάθε είδος πλανήτη που βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του θα μπορούσε να σκίζεται με τον ίδιο τρόπο», κατέληξε ο Hurford.

http://www.defencenet.gr/defence/20151111/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%81%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CE%BB%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CE%AC%CF%81%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%AD%CF%86%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CE%B9%CE%B3%CE%AC-%CF%83%CE%B9%CE%B3%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%86%CF%8C%CE%B2%CE%BF

Φόβος.

Ο Φόβος (αγγλικά: Phobos) ή Άρης I είναι ο μεγαλύτερος από τους δύο δορυφόρους του πλανήτη Άρη (ο άλλος είναι ο Δείμος). Ο Φόβος, που έλαβε το όνομά του από την Ελληνική μυθολογία και συγκεκριμένα από τη δέκατη πέμπτη ραψωδία της Ιλιάδας, περιφέρεται εγγύτερα στον πλανήτη του από κάθε άλλο φυσικό δορυφόρο στο Ηλιακό σύστημα.

Ο Φόβος ανακαλύφθηκε από τον Αμερικανό αστρονόμο Έιζαφ Χωλ στις 17 Αυγούστου 1877, από παρατήρηση που έγινε από το Αστεροσκοπείο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ (US Naval Observatory) στην πρωτεύουσα Ουάσινγκτον πριν την αυγή (4:14 τοπική ώρα).

Το 2008 μετρήσεις από τη διαστημοσυσκευή Mars Express της ESA εκτίμησαν τη μάζα του Φόβου σε 1,072x1016 κιλά, περίπου ένα δισεκατομμυριοστό της μάζας της Γης καθώς και τον όγκο του, υπολογίζοντας έτσι την πυκνότητά του σε περίπου 1,85 gr/cm3. Αυτό σημαίνει ότι ο Φόβος είναι μάλλον ένας χαλαρός σωρός υλικών, όπως μερικοί αστεροειδείς, παρά ένα συμπαγές σώμα.

Κυρίαρχο χαρακτηριστικό του είναι ο μεγάλος κρατήρας Στίκνεϋ (Stickney crater), που προήλθε από σύγκρουση του δορυφόρου με θραύσμα από άλλη σύγκρουση στην επιφάνεια του Άρη. Ο κρατήρας αυτός φέρει το όνομα της γυναίκας του Χωλ. Άλλο γνωστό χαρακτηριστικό του είναι οι γραμμώσεις κατά μήκος της επιφάνειάς του, που προκλήθηκαν καθώς θραύσματα από μετεωρικές συγκρούσεις στην επιφάνεια του Άρη πέρασαν "ξυστά" από την επιφάνεια του Φόβου. Ο Φόβος περιφέρεται σε μικρή απόσταση γύρω από τον Άρη (σε σχέση με δορυφόρους άλλων πλανητών) και γι' αυτό σε μερικά εκατομμύρια χρόνια είτε θα πέσει στην επιφάνειά του, είτε, το πιθανότερο, μόλις ξεπεράσει το όριο Ρος (Roche) θα διασπαστεί από τη βαρύτητα του πλανήτη κι έτσι ο Άρης θα αποκτήσει έναν προσωρινό δακτύλιο.

Ο Φόβος ήταν στόχος της ρωσικής αποστολής Fobos-Grunt, η οποία εκτοξεύθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε η αποστολή να ξεκινήσει το 2009. Η αποστολή θα προσεδαφιζόταν στο δορυφόρο, θα συνέλεγε δείγμα εδάφους και θα το επέστρεφε στη Γη. Αμέσως μετά την εκτόξευση, το σκάφος παρουσίασε προβλήματα στην εκκίνηση των κινητήρων που θα το προωθούσαν στο διαπλανητικό του ταξίδι και έμεινε κολλημένο σε γήινη τροχιά. Στις 12 Νοεμβρίου ανακοινώθηκε ότι δεν υπάρχει πλέον ελπίδα για τη διάσωση της αποστολής. Η αποστολή εισήλθε στη γήινη ατμόσφαιρα και καταστράφηκε στις 15 Ιανουαρίου του 2012.

Ανακάλυψη.

Ανακαλύφθηκε από Έιζαφ Χωλ

Ημερομηνία Ανακάλυψης 18 Αυγούστου 1877

Χαρακτηριστικά τροχιάς

Ημιάξονας τροχιάς 9.377,2 Km

Εκκεντρότητα 0,0151

Περίοδος περιφοράς 0,31891023 ημέρες

Κλίση 1,093° (προς τον Ισημερινό του Άρη)

Είναι δορυφόρος του Άρη

Φυσικά χαρακτηριστικά

Διαστάσεις 26,8 × 22,4 × 18,4 Km

Μέση Ακτίνα 11,1 Km

Έκταση επιφάνειας ~6.100 Km²

Όγκος 5.680 Km³

Μάζα 1,072 × 1016 kg

Μέση πυκνότητα 1,887 g/cm3

Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας 0,0084-0,0019 m/s²

Ταχύτητα διαφυγής 0,011 km/s

Περίοδος περιστροφής Σύγχρονη

Κλίση άξονα μηδέν

Λευκαύγεια 0,071

Επιφανειακή θερμοκρασία ~233 K

Φαινόμενο μέγεθος 11,3

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%8C%CE%B2%CE%BF%CF%82_(%CE%B4%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82)

Το Mars Express καταγράφει τον Φόβο κατά τη διάρκεια μιας μοναδικής διαδρομής.

Το ESA Mars Express συλλαμβάνει λεπτομερείς εικόνες του μεγαλύτερου φεγγαριού Φόβο από διαφορετικές γωνίες κατά τη διάρκεια μιας μοναδικής διαδρομής που πραγματοποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου. Η πρώτη πλανητική αποστολή που επιχείρησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), η Mars Express, μας έχει δώσει ήδη το φετινό πακέτο διακοπών. Το διαστημόπλοιο συνέλαβε μια σειρά από λεπτομερείς εικόνες του ογκώδους φεγγαριού του Άρη, του Φόβου, με ακανόνιστο σχήμα.

Ο Κόκκινος Πλανήτης διαθέτει δύο φεγγάρια: Φόβο και Δειμο. Ο Φόβος, ο μεγαλύτερος, είναι περίπου 27 με 22 με 18 χιλιόμετρα σε διάμετρο. Στην ελληνική μυθολογία ο Φόβος ήταν ένας από τους γιους του θεού του πολέμου Ares (Άρης στους Ρωμαίους) και μια προσωποποίηση του ίδιου του φόβου (όπως στη φοβία). Ο δίδυμος αδελφός του, ο Δειμος, δεν είναι λιγότερο δυσάρεστος - το όνομα σημαίνει κυριολεκτικά τρόμο. Τα εχθρικά ονόματα που δίνονται στους σκοτεινούς γκρίζους διαστημικούς βράχους τα ταιριάζουν εντελώς. Ο Φώβος είναι στην πραγματικότητα σε μια πορεία σύγκρουσης με τον Άρη, πλησιάζοντας τον πλανήτη σε ρυθμό 1,8 μέτρων κάθε αιώνα. Σε περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια το φεγγάρι είτε θα συντριβεί στον Άρη είτε θα διασπαστεί σε ένα δαχτυλίδι. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στις 17 Νοεμβρίου, όταν ο Φοβός πέρασε τον Άρη Express, σε απόσταση 2400 χιλιομέτρων. Το Mars Express κατέλαβε τη σελήνη σε όλη του τη δόξα υπό διαφορετικές γωνίες: ένας αριθμός κραδασμών παρατηρείται στη βραχώδη επιφάνεια μαζί με το μεγαλύτερο και πιο διάσημο Το χαρακτηριστικό στοιχείο του Φόβου είναι ο κρατήρας Stickney, μήκους 9 χιλιομέτρων. Στο βίντεο, η περιστροφη σιγά σιγά φωτίζει πριν σκουρύνει ξανά. Η αλλαγή της φωτεινότητας συμβαίνει λόγω της αλλαγής της γωνίας μεταξύ του διαστημικού σκάφους και του Ήλιου. Όταν ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πίσω από την κάμερα, ο Φοίβος φωτίζεται περισσότερο. Αυτή η στιγμή μπορεί να ληφθεί μόνο 3 φορές το χρόνο. Η ακολουθία είναι πραγματικά εξαιρετικά χρήσιμη για τους επιστήμονες, καθώς τους επιτρέπει να υπολογίζουν την ανακούφιση της επιφάνειας του Phobos με βάση τις μεταβαλλόμενες σκιές. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Mars Express μοιράζεται μια συναρπαστική ακολουθία το φεγγάρι: το 2016, η ESA δημοσίευσε ένα βίντεο με τον Φόβο στο προσκήνιο και τον Κρόνο με τα δαχτυλίδια του στο παρασκήνιο.

https://asgardia.space/en/news/Mars-Express-Captures-Phobos-During-a-Unique-Flyby

Η χαμηλότερη θερμοκρασία του Φόβου.

Νέες εικόνες του Φόβου, του δορυφόρου του Άρη, καταγράφηκαν από την κάμερα υπερύθρων ΤΗΕMIS του διαστημικού σκάφους της NASA Οδύσσεια. Η κάμερα ΤΗΕMIS καταγράφει τις θερμοκρασιακές μεταβολές οι οποίες υποδεικνύουν από τι είδους υλικό είναι φτιαγμένος ο δορυφόρος.

Μια εικόνα που ελήφθη στις 25 Φεβρουαρίου 2020, δείχνει τον Φόβο καθώς βρίσκεται σε έκλειψη, όπου η σκιά του Άρη εμποδίζει το φως του ήλιου να φτάσει στην επιφάνεια του δορυφόρου. Έτσι, καταγράφηκαν οι χαμηλότερες θερμοκρασίες που έχουν μετρηθεί μέχρι σήμερα στον Φόβο, με τη χαμηλότερη να είναι περίπου μείον 123 βαθμούς Κελσίου. Οι υπέρυθρες απεικονίσεις από τον αισθητήρα υπερύθρων χρωματίζονται έτσι ώστε να δείχνουν τις θερμοκρασιακές μεταβολές και επικαλύπτονται από εικόνες ορατού φωτός ώστε να φαίνεται η γεωλογική μορφή της επιφάνειας.

Η Οδύσσεια βρίσκεται γύρω από τον Άρη από το 2001. Καταγράφει χιλιάδες εικόνες της επιφάνειας του Άρη κάθε μήνα, οι οποίες βοηθούν τους επιστήμονες να επιλέξουν τοποθεσίες προσγείωσης και εξερεύνησης μελλοντικών αποστολών.

https://physicsgg.me/2020/06/08/%ce%b7-%cf%87%ce%b1%ce%bc%ce%b7%ce%bb%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b7-%ce%b8%ce%b5%cf%81%ce%bc%ce%bf%ce%ba%cf%81%ce%b1%cf%83%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%86%cf%8c%ce%b2%ce%bf%cf%85/

Υπάρχει ζωή στον Φόβο;

Ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Άρη, ο Φόβος μπορεί να περιέχει ανέπαφα ίχνη της αρχέγονης ζωής που πιθανόν υπήρχε στον Κόκκινο Πλανήτη.

Η ιαπωνική διαστημική υπηρεσία JAXA θα αναζητήσει ίχνη ζωής στο Φόβο τον έναν από τους δύο δορυφόρους του Άρη. Ο Άρης διαθέτει δύο δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο. Είναι δύο μικροί σε μέγεθος δορυφόροι που βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση από τον πλανήτη.

Ο Φόβος περιφέρεται εγγύτερα στον πλανήτη του (ακτίνα τροχιάς=9.377 χιλιόμετρα) από κάθε άλλο φυσικό δορυφόρο στο ηλιακό μας σύστημα. Στην ουσία πρόκειται για δύο διαστημικούς βράχους το σχήμα και η τροχιά των οποίων πονοκεφαλιάζουν επί δεκαετίες τους επιστήμονες. Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για την ύπαρξη τους. Κάποιοι θεωρούν ότι πρόκειται για δύο αστεροειδείς που παγιδεύτηκαν από την βαρύτητα του Άρη και μετατράπηκαν σε δορυφόρους του. Άλλοι θεωρούν ότι είναι προϊόντα κάποιας σφοδρής σύγκρουσης του Άρη με ένα γιγάντιο αστεροειδή. Άλλη θεωρία είναι ότι πρόκειται για δύο κομμάτια ενός μεγάλου σε μέγεθος δορυφόρου που είχε ο Άρης και για κάποιο λόγο καταστράφηκε.

Αν και γεωατμοσφαιρικά αδιάφοροι οι δύο δορυφόροι εξαιτίας της κοντινής τους απόστασης τους από τον Άρη έχουν προκαλέσει την προσοχή των διαστημικών υπηρεσιών που θέλουν να πραγματοποιήσουν επανδρωμένες αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη. Έχουν εκπονηθεί κάποια σχέδια για να πραγματοποιηθούν σε κάποιον από τους δύο δορυφόρους επανδρωμένες αποστολές ώστε να προετοιμαστεί καλύτερα η προσπάθεια να φτάσουμε στο έδαφος του Άρη. Να αποτελέσουν δηλαδή οι δύο δορυφόροι ένα είδος βάσης που θα υποστηρίξει την παρουσία των ανθρώπων στον Άρη.

Επιστήμονες της ιαπωνικής διαστημικής υπηρεσίας (JAXA) έχουν αναπτύξει μια νέα ενδιαφέρουσα θεωρία και εκπονούν ένα σχέδιο για να εξετάσουν την ορθότητα της. Όπως συνέβη και στη Γη έτσι και στον Άρη ο πλανήτης δέχθηκε πολλές φορές «επισκέψεις» γιγάντιων αστεροειδών οι πτώσεις των οποίων ήταν κατακλυσμιαίες. Σύμφωνα με την θεωρία που ανέπτυξαν οι επιστήμονες της JAXA κάποια από αυτές τις συγκρούσεις εκτόξευσε στο Διάστημα εκτός από κάθε είδους υλικά και μικροβιακές μορφές ζωής που είχαν αναπτυχθεί στον Άρη ή ενδεχομένως υπήρχαν (και) στον αστεροειδή.

Αν συνέβη κάτι τέτοιο εξαιτίας της πολύ κοντινής απόστασης του Άρη με τον Φόβο είναι πιθανό κάποιες από αυτές τις μορφές ζωής να κατέληξαν στον μικρό δορυφόρο. Οι επιστήμονες της JAXA θεωρούν ότι το περιβάλλον του Φόβου δεν ήταν φιλικό για αυτές τις μορφές ζωής και δεν κατάφεραν να επιζήσουν για πολύ εκεί. Όμως τα ίχνη τους έχουν παραμείνει στην επιφάνεια του Φόβου και οι επιστήμονες της JAXA σχεδιάζουν μια αποστολή για να εντοπίσει αυτά τα ίχνη και να μάθουμε έτσι με αυτόν τον έμμεσο τρόπο τι είδους ζωή υπήρχε κάποτε στον Κόκκινο Πλανήτη.

https://physicsgg.me/2021/08/15/%cf%85%cf%80%ce%ac%cf%81%cf%87%ce%b5%ce%b9-%ce%b6%cf%89%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%86%cf%8c%ce%b2%ce%bf/