Πλανήτης Δίας.

Στις 5 Αυγούστου αναχωρεί για Δία η σημαντική αποστολή Juno.

Δύο δεκαετίες μετά την ιστορική αποστολή Galileo, η NASA ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα στην εξερεύνηση του μεγαλύτερου, αρχαιότερου και πιο επικίνδυνου πλανήτη. Η αποστολή Juno προγραμματίζεται να εκτοξευτεί την Πέμπτη για να ερευνήσει μεταξύ άλλων αν ο Δίας κρύβει στην καρδιά του ένα κολοσσιαίο διαμάντι.

Το ρομποτικό σκάφος θα φτάσει στο σύστημα του Δία το 2016 και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη κοντά στις θανάσιμες ζώνες ακτινοβολίας του πλανήτη. Αν και τα ηλεκτρονικά του συστήματα προστατεύονται από ένα κέλυφος τιτανίου, πιθανότατα δεν θα αντέξουν πάνω από 12 μήνες την ισχυρή ακτινοβολία.

Τρία είναι τα βασικά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει το Juno:

Πώς δημιουργείται το μαγνητικό πεδίο του Δία, που είναι και η μεγαλύτερη δομή του Ηλιακού Συστήματος;

Πόσο νερό περιέχει ο πλανήτης; Η ποσότητα νερού σχετίζεται άμεσα με την εξέλιξη όχι μόνο του Δία αλλά και των υπόλοιπων πλανητών.

Ο πλανήτης αποτελείται άραγε εξολοκλήρου από αέρια, ή μήπως κρύβει έναν στερεό πυρήνα; Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ακραία πίεση και θερμοκρασία θα μπορούσαν να έχουν δημιουργήσει στην καρδιά του πλανήτη ένα γιγάντιο, ατόφιο διαμάντι.

Από την περασμένη Τετάρτη, το σκάφος βρίσκεται τοποθετημένο στην κορυφή ενός πυραύλου Atlas 5 και περιμένει την εκτόξευση της 5ης Αυγούστου.

Το σκάφος, που παίρνει το όνομα της Γιούνο, μιας ρωμαϊκής θεότητας που αντιστοιχεί στην Ήρα, αναπτύχθηκε από την εταιρεία Lockheed Martin. To κόστος της όλης αποστολής εκτιμάται στα 1,1 δισ. δολάρια.

Στη γειτονιά του γίγαντα

Ο Δίας πιστεύεται ότι ήταν το πρώτο σώμα που σχηματίστηκε στο Ηλιακό Σύστημα μετά τον Ήλιο. Συγκέντρωσε μεγάλο μέρος από τα υλικά που περίσσεψαν από τη γέννηση του άστρου -κυρίως υδρογόνο και ήλιο- και πήρε γιγάντιες διαστάσεις: έχει διπλάσια μάζα από ό,τι όλοι οι υπόλοιποι πλανήτες στη Γη.

Δεδομένου ότι κανένα αέριο δεν μπορεί να δραπετεύσει από το πανίσχυρο βαρυτικό του πεδίο, ο Δίας ουσιαστικά περιέχει μέχρι και σήμερα δείγματα από τους δομικούς λίθους που σχημάτισαν το Ηλιακό Σύστημα.

Ένα από τα όργανα του Juno, το οποίο εκπέμπει μικροκύματα και μετρά την ανάκλασή τους, θα εξετάσει πόσο νερό έχει σχηματιστεί στον πλανήτη από την ένωση του αρχαίου υδρογόνου με οξυγόνο.

Η περιεκτικότητα σε νερό έχει άμεση σχέση με το πού σχηματίστηκε ο πλανήτης: ορισμένοι πιστεύουν ότι βρισκόταν ανέκαθεν στη σημερινή του θέση (πέντε φορές μακρύτερα από τον Ήλιο από ό,τι η Γη), ενώ άλλοι εκτιμούν ότι σχηματίστηκε στις παρυφές του Ηλιακού Συστήματος και αργότερα μετακινήθηκε προς το εσωτερικό του.

Τα όργανα του σκάφους θα μελετήσουν επίσης το μυστηριώδες μαγνητικό πεδίο του πλανήτη, στο οποίο οφείλονται και οι ζώνες ακτινοβολίας που θα απειλήσουν το ίδιο το Juno.

«Θα βουτήξουμε ακριβώς κάτω από τις ζώνες ακτινοβολίας που είναι η πιο επικίνδυνη περιοχή του Ηλιακού Συστήματος πέρα από τον ίδιο τον Ήλιο» σχολίασε στο AFP ο Σκοτ Μπόλτον, επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Southwest στο Τέξας.

Τροφοδοτούμενο από το αμυδρό ηλιακό φως που φτάνει στον Δία, το Juno θα τεθεί τελικά σε πολική τροχιά και θα περνά μόλις 5.000 χλμ από τα σύννεφα που καλύπτουν τους πόλους του πλανήτη.

Θα μπορεί έτσι να στέλνει εικόνες ακόμα πιο εντυπωσιακές και από τις φωτογραφίες του Galileo, το οποίο εκτοξεύτηκε το 1989 και καταστράφηκε

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=483732

το 2003 με ελεγχόμενη βουτιά μέσα στον ίδιο τον Δία.

Νωρίτερα, το Galileo είχε απελευθερώσει μια μικρή διερευνητική συσκευή που εισήλθε στα εξώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και μετέδιδε δεδομένα για 58 λεπτά, πριν διαλυθεί τελικά από την ακραία πίεση και θερμοκρασία.

Καλημέρα Αστροφίλοι και Αστροπαρατηρητές,

Πρόσφατα αγόρα ένα DOB 8", ώστε να ξεκινήσω το ταξίδι μου προς τ αστέρια!! Πραγματικά εκπληκτικό μπορώ να πω!!

Στο θέμα μας όμως! Την περασμένη εβδομάδα παρατηρούσα τον ουρανό και είχε φθάσει η ώρα όπου ανέτειλλε και ο Δίας. Παρατηρώντας το Δία, έβγαλα μία φωτογραφία μέσω του κινητού μου (Προσάρμοσα το κινητό στον προσοφθάλμιο) (8.1 ΜP) και μάλιστα την επεξεργάστηκα (άλλαξα φωτεινότητα/αντιθεση μόνο)!!

Παρακάτω βλέπετε τις δύο φωτογραφίες. Στην επεξεργασμένη διακρίνονται πάρα πολλές μαύρες κουκκίδες. Τι μπορεί να είναι?? Ίσως άλλα άστρα??

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η δημοσίευση μεταφέρθηκε στη συζήτηση αστροφωτογράφιση μιας και εκεί ανήκει ως θέμα!!

http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?p=168192#168192

Ανεπεξέργαστη φωτό Δία

Επεξεργασμένη φωτό Δία

Η αποστολή Juno ξεκινά αύριο για να εξερευνήσει τον γίγαντα του ηλιακού συστήματος.

Βίντεο για την αποστολή της NASA στον Δία:

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=413926

Κατι ακόμα για την αποστολή.

http://www.tovima.gr/webtv/#246138

Πλώρη για τον Δία έβαλε η αποστολή Juno της NASA.

Η πρώτη αποστολή που χρησιμοποιεί ηλιακή ενέργεια για να ταξιδέψει πέρα από την τροχιά του Άρη αναχώρησε την Παρασκευή για τον Δία.

Το 2016, το Juno

http://www.nasa.gov/mission_pages/juno/main/index.html

θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον γίγαντα του Ηλιακού Συστήματος για να ανακαλύψει τι κρύβεται κάτω από τα αδιαπέραστα νέφη του.

Θα μελετήσει τον πλανήτη για περίπου ένα χρόνο, πριν τα ηλεκτρονικά του συστήματα αρχίσουν τελικά να χαλάνε λόγω της θανάσιμης ακτινοβολίας που λούζει αυτή τη γειτονιά του Διαστήματος.

Το σκάφος εκτοξεύτηκε στις 19.34 ώρα Ελλάδας με καθυστέρηση 50 περίπου λεπτών, λόγω τεχνικών προβλημάτων στον πύραυλο Atlas V, αλλά και λόγω μιας βάρκας που εντοπίστηκε στην απαγορευμένη ζώνη έξω από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα.

Περίπου δέκα λεπτά μετά την πυροδότηση, όταν πια είχε φτάσει έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα και βρισκόταν πάνω από τον Ατλαντικό, το σκάφος αποδεσμεύτηκε από τον πυραυλοφορέα του και ξεκίνησε ένα ταξίδι των 3,38 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων.

To συνολικό κόστος της αποστολής αναμένεται να φτάσει το 1,1 δισ. δολάρια.

Ταξίδι στο χρόνο

Ο Δίας, ο αρχαιότερος, μεγαλύτερος και πιο επικίνδυνος από τους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, σχηματίστηκε από τα ίδια συστατικά από τα οποία αποτελείται και ο Ήλιος: υδρογόνο, ήλιο και μικρές ποσότητες άλλων στοιχείων.

«Το σημαντικό είναι ότι θα κοιτάξουμε σε ένα από τα πρώτα στάδια στην ιστορία του Ηλιακού Συστήματος» εξηγεί ο Σκοτ Μπόλτον, επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

«Αμέσως μετά το σχηματισμό του Ήλιου, τι ήταν αυτό που επέτρεψε στους πλανήτες να σχηματιστούν, και γιατί οι πλανήτες έχουν ελαφρώς διαφορετική σύσταση από τον Ήλιο;» λέει ο ίδιος.

Το σκάφος των τεσσάρων τόνων είναι η πρώτη αποστολή που θα ταξιδέψει πέρα από την τροχιά του Άρη κινούμενο αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια -η προηγούμενη αποστολή στον Δία, το περίφημο Galileo, βασιζόταν σε μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου.

Το σκάφος παίρνει το όνομα της Τζούνο, του ρωμαϊκού αντίστοιχου της θεάς Ήρας, η οποία σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν η μόνη που μπορούσε να κοιτάξει μέσα από τα σύννεφα με τα οποία τύλιγε ο Δίας τον εαυτό του για να κρύψει τις ατασθαλίες του.

Τώρα, η Ήρα καλείται να:

Μετρήσει πόσο νερό υπάρχει στην ατμόσφαιρα του Δία. Η περιεκτικότητα σε νερό έχει άμεση σχέση με το πού σχηματίστηκε ο πλανήτης: ορισμένοι πιστεύουν ότι βρισκόταν ανέκαθεν στη σημερινή του θέση (πέντε φορές μακρύτερα από τον Ήλιο από ό,τι η Γη), ενώ άλλοι εκτιμούν ότι σχηματίστηκε στις παρυφές του Ηλιακού Συστήματος και αργότερα μετακινήθηκε προς το εσωτερικό του.

Εξετάσει τη σύσταση, τη θερμοκρασία, τις κινήσεις των νεφών και άλλες παραμέτρους

Χαρτογραφήσει το μαγνητικό και το βαρυτικό πεδίο του πλανήτη. Αυτό ίσως απαντήσει στο ερώτημα του αν ο Δίας έχει στερεό πυρήνα, ή αν αποτελείται εξολοκλήρου από αέρια.

Μελετήσει τη γιγάντια μαγνητόσφαιρα του Δία, προκειμένου να δώσει νέα στοιχεία για την αλληλεπίδραση του μαγνητικού πεδίου με την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, θα εξετάσει το σέλας που εκδηλώνεται στο βόρειο και νότιο πόλο του πλανήτη.

LEGO στο Διάστημα

Στο εσωτερικό του σκάφους η NASA έχει κρύψει τρία αγαλματίδια στο πλαίσιο εκπαιδευτικής συνεργασίας με τη LEGO.

Το «πλήρωμα» του Juno είναι μια προσφορά της LEGO.(Φωτογραφία!!)

To πρώτο «ανθρωπάκι» είναι ο Δίας, που κρατά στο χέρι του έναν κεραυνό. Το δεύτερο είναι η Ήρα, η οποία βλέπει μέσα από τα πέπλα του Δία και αναζητά την αλήθεια με έναν μεγεθυντικό φακό.

Το τρίτο αγαλματίδιο είναι ο Γαλιλαίος Γαλιλέι, ο Ιταλός αστρονόμος που έκανε σημαντικές παρατηρήσεις για το σύστημα του Δία και με το τηλεσκόπιό του ανακάλυψε τα τέσσερα μεγαλύτερα φεγγάρια του: Ευρώπη, Γανυμήδης, Ιώ και Καλλιστώ.

Το σκάφος μεταφέρει επίσης μια αναμνηστική πλάκα με μια αυτοπροσωπογραφία του Γαλιλαίου και ένα απόσπασμα από τις ιστορικές του παρατηρήσεις. Την πλάκα, κατασκευασμένη από αλουμίνιο, προσέφερε η Ιταλική Υπηρεσία Διαστήματος.

Το Juno θα εκτοξευτεί με πυραυλοφορέα Atlas V, εξοπλισμένο με πέντε βοηθητικούς πυραύλους στερεών καυσίμων.

Ακόμα και με τόση ισχύ, όμως, το σκάφος θα χρειαστεί επιπλέον επιτάχυνση για να φτάσει στον προορισμό του εγκαίρως.

Για να το καταφέρει, θα περάσει ακόμα μια φορά από τη γειτονιά της Γης και θα περάσει πίσω της, χρησιμοποιώντας το βαρυτικό της πεδίο ως «σφεντόνα» για να κερδίσει ταχύτητα.

Η πορεία του Juno από την εκτόξευση μέχρι την άφιξη στον Δία

Γύρω στο 2017, ένα χρόνο μετά την άφιξή του, το Juno θα αυτοκαταστραφεί στην ατμόσφαιρα του Δία. Αυτό αποφασίστηκε προκειμένου να μην μολύνει το σκάφος τον δορυφόρο του πλανήτη Ευρώπη, όπου οι επιστήμονες δεν αποκλείουν να υπάρχει ζωή.

Δείτε περισσότερα βίντεο και animation στο κανάλι της αποστολής στο YouTube.

http://www.youtube.com/user/NASAJuno

Σπάνιο θέαμα του ζευγαριού Γης-Σελήνης

http://news.discovery.com/space/juno-looks-back-snaps-earth-moon-system-110830.html

ευχαριστούμε Juno

Edit: αντίστοιχη φωτό αλλά από το Mars Express: http://mars.jpl.nasa.gov/express/newsroom/pressreleases/20030717a_image01.html

Επίσης, προφανώς και έρχονται στο μυαλό τα λόγια/γραφόμενα του Carl Sagan:

From this distant vantage point, the Earth might not seem of any particular interest. But for us, it's different. Look again at that dot. That's here, that's home, that's us. On it everyone you love, everyone you know, everyone you ever heard of, every human being who ever was, lived out their lives. The aggregate of our joy and suffering, thousands of confident religions, ideologies, and economic doctrines, every hunter and forager, every hero and coward, every creator and destroyer of civilization, every king and peasant, every young couple in love, every mother and father, hopeful child, inventor and explorer, every teacher of morals, every corrupt politician, every "superstar," every "supreme leader," every saint and sinner in the history of our species lived there – on a mote of dust suspended in a sunbeam. —Carl Sagan, Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space

Αναβράζει η «καρδιά» του Δία.

Ένα από τα μυστήρια του ηλιακού μας συστήματος είναι γιατί το μέγεθος του πυρήνα του Δία δεν είναι συμβατό με την πλούσια σε χημικά στοιχεία (και ειδικά βαρέα στοιχεία) ατμόσφαιρα του πλανήτη. Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα θεωρία υποστηρίζοντας ότι αυτό συμβαίνει επειδή η «καρδιά» του Δία διαλύεται όπως τα αναβράζοντα δισκία μέσα στο νερό.

Το μυστήριο.

Οι γίγαντες αερίου όπως ο Δίας και ο Κρόνος πιστεύεται ότι ξεκίνησαν την ζωή τους ως στερεοί πλανήτες αποτελούμενοι από πετρώματα και πάγο. Όταν όμως άρχισαν να μεγαλώνουν και η μάζα τους ξεπέρασε κατά 10 φορές εκείνη της Γης οι πολύ ισχυρές βαρυτικές δυνάμεις που είχαν αναπτύξει άρχισαν να προσελκύουν μεγάλες ποσότητες αερίων από το μητρικό τους νεφέλωμα. Έτσι δημιουργήθηκε η πυκνή ατμόσφαιρα τους που αποτελείται κυρίως από υδρογόνο.

Οι μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι ο (στερεός) πυρήνας του Δία έχει μάζα περίπου δέκα φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης όταν ο πυρήνας του Κρόνου (που είναι μικρότερος από τον Δια) υπολογίζεται ότι έχει μάζα 15-30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του πλανήτη μας.

Η νέα μελέτη.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Berkeley στην Καλιφόρνια υποστηρίζουν ότι ο πυρήνας του Δία λιώνει από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δις έτη. Κατέληξαν στο συμπέρασμα τους χρησιμοποιώντας εξισώσεις κβαντομηχανικής για να μελετήσουν πως διάφορα βαρέα στοιχεία, όπως το οξείδιο του μαγνησίου, συμπεριφέρονται στις συνθήκες που επικρατούν στο κέντρο ενός γίγαντα αερίου.

Διαπίστωσαν ότι το οξείδιο του μαγνησίου διαλύεται μέσα στα υγρά στοιχεία που δημιουργούνται σε αυτές τις συνθήκες. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές ο στερεός πυρήνας διαλυόμενος απελευθερώνει βαρέα στοιχεία στην ατμόσφαιρα.

«Η θεωρία μας εξηγεί έστω και μερικώς τόσο την παρουσία διαφόρων βαρέων στοιχείων στην ατμόσφαιρα του Δία όσο και την σχετικά μικρή μάζα του πυρήνα του» αναφέρει ο Χιού Ουίλσον μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η έρευνα δημοσιεύεται στην διαδυκτιακή επιθεώρηση

arxiv.org

Άλλες θεωρίες.

Ανάμεσα στις θεωρίες που έχουν προταθεί για να εξηγηθεί το φαινόμενο είναι εκείνη που έκαναν πέρυσι Κινέζοι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι έπεσε κάποτε στον Δία ένα σώμα (αστεροειδής ή ακόμη και πλανήτης) μεγαλύτερο σε μέγεθος από τη Γη με αποτέλεσμα να εξατμιστεί μεγάλος μέρος του πυρήνα του.

Το «ηφαιστειακό» σέλας του Δία.

Ερευνητές στο Βέλγιο υποστηρίζουν ότι έλυσαν το μυστήριο με το πολικό σέλας του Δία. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα δύο δακτυλίδια στους δύο πόλους του πλανήτη είναι προϊόν της δραστηριότητας της Ιούς, του ηφαιστειογενούς δορυφόρου του Δία.

Η ανακάλυψη.

Ερευνητές του Πανεπιστήμιου της Λιέγης παρατηρούσαν με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble τον Δία και την Ιώ επί καθημερινής βάσεως για πέντε μήνες. Σε αυτό το διάστημα συγκέντρωσαν διπλάσιο όγκο δεδομένων για την σχέση και την αλληλεπίδραση Δία και Ιούς από τα δεδομένα που είχαν συλλεχθεί την προηγούμενη δεκαετία.

Συνδυάζοντας τα στοιχεία των δικών τους παρατηρήσεων με εικόνες και δεδομένα που έστειλε κατά το πέρασμά του από τον Δία και τα φεγγάρια του το σκάφος New Horizons πριν από πέντε έτη οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι κεντρικό ρόλο στη δημιουργία του σέλαος στον Δία παίζει η Ιώ.

Τεράστιες ποσότητες ηφαιστειακού υλικού εκτοξεύονται στο διάστημα καθημερινά από την Ιώ. Υπολογίζουν ότι η Ιώ εκτοξεύει στο διάστημα έναν τόνο θειούχου υλικού το δευτερόλεπτο. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα φορτισμένα σωματίδια που πηγάζουν από την Ιώ «συλλαμβάνονται» από το μαγνητικό πεδίο του Δία προκαλώντας μόνιμο σέλας στους δύο πόλους του.

Στο φαινόμενο ρόλο παίζει και ο ηλιακός άνεμος ενώ οι ερευνητές συνεχίζουν τις παρατηρήσεις ώστε να αποκρυπτογραφήσουν πλήρως το φαινόμενο. Αναμένουν νέα στοιχεία από την αποστολή Juno όπου ένα εξερευνητικό σκάφος θα πλησιάσει και θα παρατηρήσει τον Δία το 2016. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Geophysical Research Letters.

H Ιώ.

Η Ιώ είναι ο δεύτερος κοντινότερος στον Δία δορυφόρος του. Γεωλογικά είναι το πιο δραστήριο σώμα στο Ηλιακό μας σύστημα επειδή βρίσκεται αιχμαλωτισμένη σε μια βαρυτική παγίδα ανάμεσα στο Δία και τους γειτονικούς δορυφόρους Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ, που την έλκουν από διαφορετικές συνεχώς γωνίες. Μέσα σ’ αυτές τις παλιρροϊκές δυνάμεις η επιφάνεια του εδάφους της Ιούς ανεβοκατεβαίνει συνεχώς. Οι παλίρροιες θερμαίνουν το εσωτερικό της λιώνοντας τους βράχους, που μαζί με θειούχα αέρια ξεπετάγονται στην επιφάνεια με βίαιες ηφαιστειακές εκρήξεις.

Μετεωρολογικό δελτίο στον Δία.

H NASA έδωσε στην δημοσιότητα ένα εντυπωσιακό βίντεο με γραφιστικές απεικονίσεις των καιρικών συνθηκών στον Δία. Οι επιστήμονες εξηγούν τις ομοιότητες και διαφορές στις μετεωρολογικές συνθήκες του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος και της Γης.

Η αποστολή Juice θα εξερευνήσει δορυφόρους του Δία.

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA ανακοίνωσε την Τετάρτη την έγκριση της φιλόδοξης αποστολής Juice, η οποία θα μελετήσει από κοντά τρεις μεγάλους δορυφόρους του Δία που πιστεύεται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς, μέσα στους οποίους ενδέχεται να έχει εμφανιστεί μικροβιακή ζωή.

Οι 19 χώρες-μέλη της ESA, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, συναντήθηκαν στο Παρίσι και υπερψήφισαν την πρότασης για το Juice (JUpiter ICy moon Explorer, εξερευνητής των παγωμένων φεγγαριών του Δία), το οποίο θα μπορούσε να αναχωρήσει το 2022 για να φτάσει στο σύστημα του Δία οκτώ χρόνια αργότερα.

Η φιλόδοξη αποστολή επελέγη έπειτα από πενταετή διαγωνισμό για το επόμενο διαστημικό εγχείρημα «μεγάλης κλάσης» της Ευρώπης.

Το σκάφος, κόστους ενός δισ. ευρώ και βάρους σχεδόν πέντε τόνων, θα πετάξει σε μικρή απόσταση από την Καλλιστώ και την Ευρώπη, πριν τεθεί τελικά σε τροχιά γύρω από τον Γανυμήδη.

Και τα τρία φεγγάρια καλύπτονται σε όλη τους την επιφάνεια από πάγο νερού, ωστόσο οι πλανητολόγοι υποψιάζονται ότι κάτω από το παγωμένο κάλυμμα υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υγρού νερού λόγω της θερμότητας που απελευθερώνουν γεωλογικές διαδικασίες.

Βασικός στόχος της αποστολής θα ήταν να εκτιμήσει την «κατοικησιμότητα» αυτών των πιθανών υδάτινων κόσμων, δηλαδή το δυναμικό τους να φιλοξενούν βιολογικά συστήματα.

Η ESA έχει προϋπολογίσει το κόστος στα 830 εκατ. ευρώ, σύμφωνα όμως με το BBC το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει το κόστος των 11 επιστημονικών οργάνων, τα οποία θα κατασκευαστούν από χώρες μέλη. Το συνολικό κόστος για την κατασκευή, την εκτόξευση και τη λειτουργία του σκάφους μέχρι το 2033 εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 1,1 δισ. ευρώ.

To Juice έρχεται αρκετές δεκαετίες μετά την ιστορική αποστολή Galileo της NASA, η οποία που αναχώρησε για Δία το 1989 και αυτοκαταστράφηκε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη το 2003.

Κυρίως για λόγους κόστους, η NASA έχει αποφασίσει να μην συμμετάσχει στην αποστολή της ESA.

Μετά την οριστική του έγκριση το Juice αναμένεται να μετονομαστεί Laplace προς τιμήν του Γάλλου αστρονόμου και μαθηματικού Πιέρ-Σιμόν Λαπλάς.

Μια ασυνήθιστη οπτική του Δία και δυο δορυφόρων του.

Στις εικόνες που δόθηκαν στην δημοσιότητα από τον δορυφόρο SOHO (Solar & Heliospheric Observatory) εμφανίζεται ο Δίας και οι δορυφόροι του Καλλιστώ και Γανυμήδης.

Αυξάνεται η λίστα των φεγγαριών του Δία.

Τον Σεπτέμβριο του 2010 εντοπίστηκαν δύο σώματα να κινούνται κοντά στον Δια. Μετά από δύο χρόνια παρατηρήσεων οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για δύο ακόμη δορυφόρους του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος.

Ετσι ο αριθμός των δορυφόρων του Δία ανέρχεται πλέον στους 67.

Ο εντοπισμός των δύο σωμάτων έγινε από ανεξάρτητες ομάδες με τη βοήθεια των τηλεσκοπίων Hale στις ΗΠΑ και CFHT στη Χαβάη. Τα δύο σώματα έλαβαν την ονομασία S/2010 J1 και S/2010 J2 και οι επιστήμονες συνέχισαν να τα παρατηρούν και ανακάλυψαν ότι πρόκειται για δύο ακόμη δορυφόρους του Δία.

Ο S/2010 J1 βρίσκεται σε απόσταση 23.5 χλμ από τον Δία, έχει διάμετρο τριών χιλιομέτρων και ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη σε 24 μήνες.

Ο S/2010 J2 βρίσκεται σε απόσταση 21 εκατομμυρίων χλμ από τον Δία, έχει διάμετρο δύο χλμ και ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη σε 19 μήνες. Ο S/2010 J2 είναι ο μικρότερος δορυφόρος του Δία αλλά και του ηλιακού μας συστήματος.

«Είναι συναρπαστικό να ανακαλύπτεις τον μικρότερο δορυφόρο του ηλιακού μας συστήματος και μάλιστα η ανακάλυψη να έχει γίνει με επίγεια όργανα παρατήρησης» αναφέρει ο Μάικ Αλεξάντερσεν, ερευνητής του Πανεπιστημίου British Columbia στον Καναδά που ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας που ανακάλυψε τον S/2010 J1.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχουν και άλλοι μεγάλοι βράχοι διαμέτρου 1-3 χλμ που κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Δία. Θεωρούν ότι αυτά τα σώματα είναι προϊόν συγκρούσεων κομητών και αστεροειδών με μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία οι οποίοι «διαμελίστηκαν» μετά από αυτές τις συγκρούσεις.

Τα ευρήματα για τους δύο δορυφόρους δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Astronomical Journal.

Μέσα στον κύκλο εικονίζεται ο δορυφόρος S/2010 J1, ένας από τους δύο «νέους» δορυφόρους του Δία

JUICE.

Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) ξεκινά την προετοιμασία αποστολής στο σύστημα του Δία. Το πρόγραμμα JUICE, η υλοποίηση του οποίου ως το 2022 έχει εγκριθεί, πρέπει να μελετήσει τόσο τον ίδιο τον πλανήτη-γίγαντα, όσο και τους «παγωμένους» δορυφόρους του Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ. Οι Ρώσοι επιστήμονες εξετάζουν τη δυνατότητα συμμετοχής στην αποστολή, ωστόσο η υλοποίηση των σχεδίων αυτών εξαρτάται από το πλανητικό πρόγραμμα, που θα προηγηθεί.

Τους στόχους της μελέτης του Δία με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού σκάφους JUICE παρουσίασε στην Επιστημονική Συνέλευση της Διεθνούς Επιτροπής Διαστημικής Έρευνας (COSPAR), που διεξάγεται στο Μαϊσόρ της Ινδίας, ο Λι Φλέτσερ από την επιστημονική ομάδα του προγράμματος JUICE στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Η αποστολή JUICE της ESA, «ψαλιδισμένη εκδοχή» του πιο φιλόδοξου προγράμματος EJSM, έχει επιλεγεί στο πλαίσιο της υλοποίησης τους προγράμματος Cosmic Vision ως μια αποστολή L-κατηγορίας (όπου L, από το αγγλικό large, σημαίνει μεγάλος).

Ενώπιον των Ευρωπαίων στέκει ένα δύσκολο έργο. Εξαρχής το σχέδιο EJSM συμπεριλάμβανε δύο δορυφορικά προγράμματα:

το JGO (ΕSA) για τη μελέτη του Δία και τον Γανυμήδη και το JEO (NASA) για τη μελέτη του Δία και της Ευρώπης. Στην αποστολή ήταν επίσης έτοιμοι να συμμετάσχουν οι Ιάπωνες με συσκευή για τη μελέτη της μαγνητικής σφαίρας του Δία.

Έτσι υπήρχε η δυνατότητα λεπτομερούς μελέτης τόσο των δορυφόρων, όσο και του ίδιου του πλανήτη Δία.

Από το 2005 τα γήινα σκάφη επισκέπτονταν τον μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού μας συστήματος μόνο «διερχόμενα»: το Cassini κατευθυνόμενο στον Κρόνο, οι New Horizons προς τον Πλούτωνα. Μόνο πρόσφατα κατευθύνθηκε προς τον Δία η αμερικανική διαστημική ομπρέλα Juno, που έχει προορισμό τη μελέτη της ατμόσφαιρας του πλανήτη. Κατά τον τρόπο αυτό το JUICE προορίζεται να κλείσει το «κενό», που προέκυψε στις πλανητικές έρευνες των γιγάντιων πλανητών.

Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι ένα σκάφος πρέπει να μελετήσει και το Δία και τρεις από τους δορυφόρους του: την Ευρώπη, το Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Σύμφωνα με το βαλλιστικό σχήμα της αποστολής, που παρουσιάστηκε, για τη μελέτη του Δία και στα πιο υψηλά γεωγραφικά του πλάτη, έχουν προβλεφθεί 26 μήνες και μετά από αυτό το διάστημα το σκάφος θα αλλάξει τροχιά και θα κατευθυνθεί προς τη μελέτη των δορυφόρων.

Έχει ευρέως συζητηθεί ο στόχος της αναζήτησης στους δορυφόρους ιχνών πιθανής ζωής είτε ουσιών, που προηγήθηκαν των ζωντανών οργανισμών. Αλλά και ο ίδιος ο Δίας δεν είναι λιγότερο ενδιαφέρων ως ένα φυσικό διαστημικό εργαστήριο για τη μελέτη της δυναμικής των υγρών. Μάλιστα εάν το διαστημόπλοιο Juno, που ήδη κατευθύνεται προς τον πλανήτη, μελετήσει τα βαθύτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, το JUICE θα επικεντρωθεί στα ανώτερα στρώματα, τόσο καθέτως (μελέτη της μεταφοράς ενέργειας, της αγωγής της θερμότητας, του σχηματισμού των νεφών), όσο και οριζοντίως (οι διεργασίες, που εξελίσσονται σε διάφορα γεωγραφικά πλάτη, στις περιοχές των πόλων και η σχέση τους με την μαγνητόσφαιρα και τα πολικά Σέλας).

Ένα άλλο αναπάντητο ερώτημα είναι οι μεταβολές της ατμόσφαιρας. Για την εκπλήρωση αυτών των αποστολών απαιτούνται συσκευές, που θα λειτουργούν σε ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (από την υπεριώδη ως τα ραδιοκύματα) με υψηλή χωρική και χρονική ανάλυση.

Το πρόγραμμα JUICE έχει ορισμένο ενδιαφέρον και για τη Ρωσία, δεδομένου ότι περίπου πριν από δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια της σχεδίασης της κεντρικής ιδέας του προγράμματος EJSM οι Ρώσοι επιστήμονες πρότειναν να συμμετάσχουν σ’ αυτό με σκάφος προσεδάφισης στον δορυφόρο του Δία, την Ευρώπη. Στην περίπτωση αυτή, όμως, είχε κομβικό ρόλο για τη ρωσική αποστολή το σκάφος της ΝASA, το οποίο έπρεπε να κάνει την προκαταρκτική μελέτη της Ευρώπης. Με τη σημερινή του μορφή το σχέδιο JUICE δεν προβλέπει μακρά παραμονή του σκάφους στην Ευρώπη, γι’ αυτό και η Ρωσία θα πρέπει να επανεξετάσει το σενάριο της αποστολής:

είτε να στείλει το σκάφος, το οποίο θα διενεργήσει επιτόπου ήδη την έρευνά, είτε θα κατευθυνθεί στον Γανυμήδη, ο οποίος θεωρείται λιγότερο ελπιδοφόρες από την άποψη της αναζήτησης εκεί ίχνους ζωής, είτε συνθηκών για την ύπαρξή της.

Πάντως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το σκάφος προσεδάφισης στο σύστημα του Δία είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο σχέδιο, ενώ χρόνος για την υλοποίησή του δεν παραμένει και τόσο πολύς. Η επόμενη εκτόξευση στο πλαίσιο του ρωσικού πλανητικού προγράμματος έχει σχεδιαστεί για το 2014. Θα είναι το κοινό ρωσο-ινδικό πρόγραμμα "Luna-Resource", το οποίο επίσης συμπεριλαμβάνει ένα ρωσικό σκάφος προσεδάφισης. Περαιτέρω, σύμφωνα με τα σχέδια που ανακοίνωσε πρόσφατα η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαστήματος Roskosmos, έως το 2018 σχεδιάζεται η υλοποίηση περίπου δέκα επιστημονικών αποστολών, μεταξύ των οποίων και τη συνέχιση των εργασιών για τη μελέτη της Σελήνης. Πόσο μπορεί να συμβαδίσει αυτό το πρόγραμμα με την πτήση στο Δία; Από τη μία πλευρά, η πρακτική των διεθνών διαστημικών Υπηρεσιών δείχνει ότι από κοινού με μικρότερης κλίμακας αποστολές γίνεται μονίμως προετοιμασία μεγάλων "στρατηγικών" σχεδίων, όπως θα μπορούσε να είναι για τη Ρωσία το πρόγραμμα του Δία. Από την άλλη πλευρά, στην κατάσταση της Ρωσίας, πιθανώς να ήταν πιο σωστό να ακολουθήσει το δρόμο της σταδιακής ανάκαμψης της διαστημικής βιομηχανίας της με πιο συχνές, αλλά λιγότερο περίπλοκες εκτοξεύσεις και συστηματική δοκιμή διαφορετικών συστημάτων.

«Φως» στους Δούρειους Ιππους του Δία.

Είναι γνωστοί ως οι «Δούρειοι Ίπποι του Δία» και πρόκειται για μια μεγάλη ομάδα αστεροειδών που ακολουθούν την ίδια πορεία γύρω από τον Ήλιο με εκείνη του γίγαντα αερίου του ηλιακού μας συστήματος. Το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE αποκαλύπτει νέα, άγνωστα μέχρι σήμερα στοιχεία για αυτά τα μυστηριώδη διαστημικά σώματα.

Ο πρώτος Δούρειος Ιππος του Δία ανακαλύφθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1906 από τον γερμανό αστρονόμο Μαξ Γουλφ. Είχε διάμετρο 350 χλμ και ο Γουλφ αποφάσισε να τον ονομάσει «Αχιλλέα» προς τιμήν του ήρωα της Ιλιάδας. Εκτοτε έχουν εντοπιστεί αρκετές εκατοντάδες Δούρειοι Ιπποι του Δία η ύπαρξη των οποίων έχει προκαλέσει πλήθος ερωτημάτων στα οποία προσπαθούν να βρουν απαντήσεις οι επιστήμονες.

Ποια είναι η προέλευση τους; Από τι αποτελούνται; Γιατί δεν μοιάζουν με τους αστεροειδείς της μεγάλης ζώνης αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος που βρίσκεται ανάμεσα στον Αρη και τον Δία ή με εκείνους της επίσης μεγάλης ζώνης αστεροειδών που βρίσκεται στα «περίχωρα» του Πλούτωνα; Αυτά είναι ορισμένα από τα μυστήρια που καλύπτουν τους Δούρειους Ιππους του Δία.

Το WISE έστρεψε το υπέρυθρο βλέμμα του προς τους Δούρειους Ιππους του Δία και έκανε πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις.

Οπως φαίνεται οι αστεροειδείς είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες. Μια που προπορεύεται, στην οποία και βρίσκεται η πλειοψηφία των Δούρειων Ιππων, και μια δεύτερη που την ακολουθεί από κάποια απόσταση.

Μια άλλη σημαντική ανακάλυψη που έκανε το WISE είναι ότι οι Δούρειοι Ιπποι του Δία είναι μεγαλύτεροι και μικρότεροι βράχοι με έντονο σκούρο χρώμα η επιφάνεια των οποίων δεν αντανακλά το ηλιακό φως.

Τα νέα ευρήματα μελετούν ειδικοί του προγράμματος NEOWISE οι επιστήμονες του οποίου ασχολούνται με τις παρατηρήσεις που κάνει το τηλεσκόπιο σε αστεροειδείς. Ανέπτυξαν μάλιστα μια θεωρία με βάση όλα όσα γνωρίζουμε πλέον για τους Δούρειους Ιππους του Δία.

Σύμφωνα με αυτήν οι συγκεκριμένοι αστεροειδείς κινούνταν σε τροχιά γύρω από τον Δία και τον Κρόνο σε μια εποχή που οι δύο πλανήτες δεν είχαν ακόμη βρει την θέση τους στο ηλιακό σύστημα και κινούνταν σε ασταθείς τροχιές. Οταν οι δύο πλανήτες σταθεροποιήθηκαν ο Δίας ως μεγαλύτερος και πιο ισχυρός κατάφερε τελικά να τραβήξει κοντά του όλη αυτή την ομάδα αστεροειδών.

Αν και δεν μπορούν ακόμη να εκτιμήσουν τον τόπο καταγωγής αυτών των αστεροειδών οι ειδικοί εικάζουν ότι αποτελούνται από υλικά που υπήρχαν στα πρώιμα στάδια του ηλιακού μας συστήματος. Αν ισχύει κάτι τέτοιο η μελέτη των Δούρειων Ιππων του Δία αποκτά νέο ενδιαφέρον αφού εκτός των άλλων θα μας αποκαλύψουν πολύτιμες πληροφορίες για την γέννηση και εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος.

Eλληνική συμμετοχή στην αποστολή JUICE

Εφοδιασμένο με ένα επιστημονικό όργανο που σχεδιάζεται και από έλληνες επιστήμονες, θα είναι το ευρωπαϊκό διαστημόπλοιο που θα εξερευνήσει το Δία και τους παγωμένους δορυφόρους του.

Στις 21 Φεβρουαρίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), ανακοίνωσε την τελική επιλογή για τα πειράματα που θα συμπεριληφθούν στην αποστολή Jupiter ICy moons Explorer (JUICE).

http://sci.esa.int/science-e/www/area/index.cfm?fareaid=129

Ανάμεσα στα 11 πειράματα που επιλέχθηκαν μετά από σκληρό ανταγωνισμό είναι και ένας ανιχνευτής φορτισμένων και ουδέτερων σωματιδίων που υλοποιεί τεχνολογίες αιχμής της διαστημικής έρευνας.

Η σχεδιασμός και η κατασκευή του οργάνου, συντονίζεται από το Σουηδικό Ινστιτούτο Διαστημικής Φυσικής με τη συμμετοχή ινστιτούτων από την Ευρώπη αλλά και τις ΗΠΑ.

Από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν η Ακαδημία Αθηνών μέσω του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς ο Επόπτης του Γραφείου Σταμάτης Κριμιζής είναι ένας από τους συνεργαζόμενους ερευνητές της ομάδας ανάπτυξης του οργάνου.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%B9%CE%B6%CE%AE%CF%82

Μέρος επίσης λαμβάνει και ως συνεργαζόμενος ερευνητής, ο επίκουρος καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, Θεόδωρος Σαρρής, επιβεβαιώνοντας ότι η ελληνική συμμετοχή σε προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος θα συνεχιστεί και την επόμενη γενιά.

Η εξέλιξη αυτή, αναμένεται να ενισχύσει τη συνεργασία της Ακαδημίας Αθηνών με μεγάλα Ιδρύματα του εξωτερικού, όπως αυτή έχει θεμελιωθεί με τη συνεχιζόμενη συμμετοχή της Ακαδημίας στις δραστηριότητες των αποστολών Voyager, που βρίσκεται στα όρια της Ηλιόσφαιρας, Cassini, που είναι στον Κρόνο, και του Messenger, στον Ερμή.

Το ευρωπαϊκό διαστημόπλοιο αναμένεται να εκτοξευτεί τον Ιούνιο του 2022 με έναν πύραυλο Ariane 5 και θα ταξιδέψει 7,5 χρόνια για να φθάσει στο Δία. Θα αξιοποιήσει για το λόγο αυτό τη βαρύτητα της Γης και της Αφροδίτης. Από τον Ιανουάριο του 2030 και για 2,5 χρόνια, θα περιφέρεται στο σύστημα του Δία, μελετώντας τους πόλους του, την ατμόσφαιρα, τη μαγνητόσφαιρα αλλά και τους δορυφόρους, Καλλιστώ και Γανυμήδη.

http://physicsgg.me/2013/02/28/e%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE-juice/

Ο Σταμάτης Κριμιζής για τα Voyager και JUICE

Αποτελεί έναν από τους πλέον διακεκριμένους διαστημικούς επιστήμονες στον κόσμο. Μέσω των πειραμάτων του έχει «ταξιδέψει» στο Διάστημα με τις σπουδαιότερες αποστολές της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διαστήματος (NASA) και σύντομα αναμένεται να κάνει το ίδιο και με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).

Μόνο που αυτή τη φορά έχει θέσει ως όρο της συμμετοχής του τη συμμετοχή της χώρας του, της Ελλάδας.

Ο δρ Σταμάτης Κριμιζής, επόπτης του Γραφείου Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) της Ελλάδας και ομότιμος διοικητής διαστημικών προγραμμάτων στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, στις ΗΠΑ, μίλησε στο «Βήμα» για τη διάλεξη που έδωσε την Παρασκευή στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη γύρω από τα 35 χρόνια ακούραστης διαστημικής εξερεύνησης των «Voyager» 1 και 2 και με τον μοναδικό αφηγηματικό του τρόπο, γεμάτο ζωντάνια και χιούμορ, μας πήγε για λίγο ως… τα άστρα.

Το «Voyager 2» της NASA εκτοξεύτηκε στις 20 Αυγούστου 1977 από το Κέιπ Κανάβεραλ, στη Φλόριδα των ΗΠΑ

«To 1977, όταν και εκτοξεύθηκαν τα “Voyager”, αρχικός σκοπός μας ήταν η εξερεύνηση του Δία και του Κρόνου. Είχαμε προγραμματίσει τα καύσιμα για κάτι τέτοιο, αλλά στην πορεία είδαμε ότι εκμεταλλευόμενοι τη βαρύτητα του Κρόνου θα μπορούσαμε να φτάσουμε ως τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα και αυτό ακριβώς κάναμε» μας λέει ο δρ Κριμιζής.

«Ανάμεσα στους αντικειμενικούς σκοπούς της αποστολής συγκαταλεγόταν και η μελέτη του διαπλανητικού χώρου – του χώρου όχι μόνο ανάμεσα στους πλανήτες αλλά και πέρα από αυτούς. Το ηλιακό μας σύστημα καθώς ταξιδεύει μέσα στον Γαλαξία φτάνει σε ένα σημείο όπου η επιρροή του Ηλίου μας είναι περιορισμένη και αρχίζει η επιρροή του Γαλαξία. Αυτό το σημείο δεν ήταν γνωστό. Οταν εκτοξεύσαμε την αποστολή το ’77, υπήρχαν θεωρίες κατά τις οποίες το σημείο αυτό βρισκόταν γύρω από την τροχιά του Δία, δηλαδή στα 750 εκατ. χλμ. από τον Ηλιο.

Αποδείχθηκε λοιπόν ότι το πρώτο “σύνορο” ήταν στα 14,1 δισ. χλμ. από το άστρο μας.

Και έκτοτε ταξιδεύαμε σε έναν ενδιάμεσο χώρο που λέγεται Ηλιόπαυση – και, σύμφωνα με τα μοντέλα, μετά την Ηλιόπαυση θα βγαίναμε στον Γαλαξία. Αυτό το περιμέναμε με μεγάλη προσμονή» εξηγεί ο διακεκριμένος έλληνας ακαδημαϊκός.

Πώς το «Voyager» έφτασε στην «έξοδο»

«Στο πλαίσιο του δικού μας πειράματος, το οποίο μετρά τη ροή των σωματιδίων στον ηλιακό άνεμο, είχαμε κάνει ορισμένες παρατηρήσεις οι οποίες έδειχναν ότι τα μοντέλα που αναφέρονταν στη θέση της “εξόδου” προς τον Γαλαξία ήταν τελικά λανθασμένα. Δεν είχαν προβλέψει πολλά πράγματα. Η ταχύτητα του ηλιακού ανέμου στην περιοχή της Γης είναι 1,5 εκατ. χλμ./ώρα. Στο σημείο όπου έχουμε φτάσει τώρα, δηλαδή γύρω στα 18,5 δισ. χλμ. από τον Ηλιο, ο ηλιακός άνεμος έχει πέσει γύρω στο μηδέν, δεν κινείται προς τον Γαλαξία. Σταμάτησε γιατί αντιμετώπισε το μαγνητικό πεδίο του Γαλαξία, το οποίο δεν αφήνει τον ηλιακό άνεμο να προχωρήσει παραπάνω. Σύμφωνα με τη θεωρία, κάτι τέτοιο προβλεπόταν. Οταν το “Voyager” θα έφτανε κοντά στο μαγνητικό πεδίο του Γαλαξία, θα άρχιζε να χάνει την ταχύτητά του και να αυξάνεται η θερμοκρασία του. Δεν είχαν προβλέψει όμως ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε προτού ακόμη φτάσει κοντά στην “έξοδο”» επισημαίνει ο δρ Κριμιζής.

Ο χειρισμός ενός διαστημικού σκάφους που επί 35 χρόνια περιπλανιέται στο Διάστημα αποτελεί πραγματικό θαύμα.

«Ξέρετε τι είναι να έχεις ένα διαστημικό σκάφος εκεί έξω τόσο καιρό και να του στέλνεις εντολές, να προσπαθείς να αλλάξεις την κατεύθυνση με την οποία κάνει μετρήσεις και να υπακούει στις διαταγές σου; Πραγματικά δεν το περιμέναμε» τονίζει.

Χάρη στα δεδομένα που στέλνει ακόμη το «Voyager» οι επιστήμονες είδαν ότι οι ηλιακές μετρήσεις στο σημείο όπου βρίσκεται τώρα είναι τόσο στάσιμες ώστε να μοιάζουν με… «έλος».

«Πριν από λίγους μήνες είδαμε μια τρομερή ελάττωση των σωματιδίων του ηλιακού ανέμου και μια αύξηση των κοσμικών ακτίνων. Οι κοσμικές ακτίνες είναι ακτινοβολία η οποία έρχεται έξω από τον Γαλαξία, εκτός του ηλιακού μας συστήματος δηλαδή, και ταξιδεύει σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Ξαφνικά, λοιπόν, στις 25 Αυγούστου οι κοσμικές ακτίνες αυξήθηκαν και τα σωματίδια του ηλιακού ανέμου εξαφανίστηκαν. Τότε, λοιπόν, είπαμε: “Α, βγήκαμε στον Γαλαξία”».

Επικοινωνία ως το 2025.

Σύμφωνα με τον ειδικό, το «Voyager» αποτελεί το μοναδικό ανθρώπινο κατασκεύασμα που είναι ικανό να βγει από το ηλιακό μας σύστημα. «Αν γίνει αυτό, τότε θα μιλάμε για μια κοσμοϊστορική ανακάλυψη» υπογραμμίζει ο ίδιος. «Πρόκειται για την προσπάθεια του ανθρώπου να ανακαλύψει το επόμενο σύνορο. Είναι, δηλαδή, το ελατήριο για τη βασική έρευνα σε όλους τους τομείς, από τη Βιολογία ως τη Φυσική κτλ.

Το “Voyager” είναι το πρώτο κατασκεύασμα της ανθρωπότητας που θα ξεφύγει από τη βαρύτητα του Ηλίου».

To «Voyager» θα συνεχίσει να ταξιδεύει. Η επικοινωνία του ωστόσο με τη Γη κάποια στιγμή θα σταματήσει λόγω του ενεργειακού «θανάτου» του.

«Εκεί δεν υπάρχει τριβή που θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβες στο σκάφος. Η επικοινωνία μας όμως υπολογίζουμε ότι θα τερματιστεί γύρω στο 2025. Αυτό θα συμβεί γιατί η ισχύς της πυρηνικής μπαταρίας που κουβαλά συνεχώς ελαττώνεται. Μετά το 2020 περίπου δεν θα έχουμε αρκετό ηλεκτρικό ρεύμα για τη λειτουργία όλων των πειραμάτων που “τρέχουν”. Στην επιστημονική ομάδα έχουμε ήδη αρχίσει τις συζητήσεις για την απενεργοποίηση ενός ή δύο πειραμάτων ώστε να λειτουργούν τα υπόλοιπα – με τον τρόπο αυτόν θα μπορούμε τουλάχιστον να λαμβάνουμε δεδομένα. Η μπαταρία έχει αυτή τη στιγμή 264 βατ» μας εξηγεί ο δρ Κριμιζής.

«Ζουμερή» αποστολή στον Δία

Το JUpiter ICy moons Explorer, γνωστό και ως «JUICE», αποτελεί τη νέα αποστολή της ESA με σκοπό την εξερεύνηση των δορυφόρων του Δία, Γανυμήδη, Ευρώπη και Καλλιστώ. To «JUICE», το οποίο θα είναι σχεδιασμένο να διεκπεραιώσει συνολικά 11 πειράματα και αναμένεται να εκτοξευθεί από τη Γαλλική Γουιάνα το 2022, εκτιμάται ότι θα φτάσει στον Δία το 2030.

«Θα είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος θα εξερευνήσει την περιοχή του Δία και θα γίνει δορυφόρος σε ένα από τα φεγγάρια του, τον Γανυμήδη. Τους φυσικούς δορυφόρους του Δία τους έχουμε ήδη δει με το “Voyager” πριν από 30 χρόνια, όταν και έγιναν βασικές ανακαλύψεις, με λίγα όμως δεδομένα. Χρειάζεται, λοιπόν, αντί να κάνουμε ένα “πέρασμα” με ένα διαστημικό σκάφος και να διενεργήσουμε περιορισμένο αριθμό μετρήσεων, να μείνουμε εκεί για συνεχείς μετρήσεις».

To πείραμα Particle Environment Package (PEP), τον συντονισμό του οποίου έχει αναλάβει το Σουηδικό Ινστιτούτο Διαστημικής Φυσικής (IRF) και στο οποίο συμμετέχει ο δρ Κριμιζής, θα αναλάβει τη μέτρηση των φορτισμένων και των ουδέτερων σωματιδίων στη γειτονιά του Δία. «Πρόκειται για ένα πείραμα που έχουμε σχεδιάσει σε συνεργασία με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, στις ΗΠΑ, και με ευρωπαίους συναδέλφους. Είναι παρόμοιο με εκείνο του “Voyager” και του “Cassini” που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο αλλά με πολύ πιο προηγμένη τεχνολογία» περιγράφει ο έλληνας αστροφυσικός.

Η επιφάνεια των φεγγαριών του Δία καλύπτεται από πάγο νερού. Γι’ αυτό και η εξερεύνησή τους είναι μια πραγματική πρόκληση για τους επιστήμονες.

«Κάτω από τον πάγο κρύβεται ένας υπόγειος ωκεανός. Αυτό το γνωρίζουμε από μετρήσεις που έχει ήδη κάνει το “Voyager”. Δεν γνωρίζουμε όμως βασικά στοιχεία όπως π.χ. το πάχος του πάγου της επιφάνειας, το βάθος του ωκεανού, τη σύστασή του ή το αν υπάρχουν οργανικές ουσίες στην επιφάνεια. Το “JUICE” με τα πειράματα που θα περιλαμβάνει θα κάνει όλες τις απαραίτητες μετρήσεις. Βασικός επιστημονικός στόχος είναι να κοιτάξουμε αν υπάρχουν συνθήκες για βιολογική δραστηριότητα στους ωκεανούς αυτούς – νερό προφανώς υπάρχει, η ενέργεια υπάρχει, διότι υπάρχουν παλιρροϊκές έλξεις ανάμεσα στους δορυφόρους, και πιθανόν να υπάρχουν και ουσίες οργανικές, π.χ. άνθρακας. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει οξυγόνο και πιθανώς άνθρακας, ωστόσο δεν ξέρουμε σε τι ποσοστά» μας λέει ο δρ Κριμιζής.

«Στη νέα αποστολή θα υπάρχουν, μεταξύ άλλων, όργανα για τη μέτρηση του φάσματος και της έντασης των ηλεκτρονίων, όργανα για την ανίχνευση και τη μέτρηση όλων των στοιχείων (υδρογόνο, ήλιο, θείο, οξυγόνο, άνθρακας, όλα αυτά που υποθέτουμε ότι υπάρχουν θα μετρηθούν με ακρίβεια). Πρόκειται για υπερβολικά ακριβείς αισθητήρες, η κατασκευή των οποίων στοιχίζει πάρα πολύ ακριβά».

Μικροτσίπ ελληνικά και κοσμογυρισμένα.

Είναι η έκτη φορά που ο επιστήμονας θα «πάει» στον Δία. Εχει ήδη συμμετάσχει σε πέντε πειράματα αποστολών της NASA προς τον «γίγαντα» του ηλιακού μας συστήματος. Οπως λέει ο ίδιος, είναι όμως, παρ’ όλα αυτά, η πρώτη φορά που η Ευρώπη στέλνει αποστολή εκεί και γι’ αυτό του ζητήθηκε να βοηθήσει. «Τους είπα ότι δέχομαι αν λάβει μέρος και η Ελλάδα».

Στο πείραμα PEP ως συνεργαζόμενος ερευνητής λαμβάνει μέρος και ο Θεόδωρος Σαρρής, επίκουρος καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, που μαζί με την ομάδα του έχουν σχεδιάσει μικροτσίπ με τεράστια ανθεκτικότητα στην ακτινοβολία.

«Για να καταλάβετε τι γίνεται στον Δία από πλευράς ακτινοβολίας, αν βάλετε το κινητό σας στην επιφάνεια της Ευρώπης ή του Γανυμήδη, σε 10 λεπτά όλα τα ηλεκτρονικά μέρη του θα έχουν αχρηστευθεί λόγω της ακτινοβολίας. Η τεχνολογία που ανέπτυξαν οι ερευνητές αντέχει δύο ολόκληρα χρόνια στη συγκεκριμένη ακτινοβολία. Τα μικροτσίπ έχουν λάβει αναγνώριση από την ESA και έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε διάφορες αποστολές, ακόμη και στη ρουκέτα Ariane, η οποία εκτοξεύει τους δορυφόρους επικοινωνίας και καιρού».

To «JUICE», σύμφωνα με τον ειδικό, θα παραμείνει στο Διάστημα για όσο αντέξει. Αντικειμενικός στόχος είναι να πραγματοποιήσει όλες τις επιστημονικές μετρήσεις μέσα σε διάστημα δύο ετών.

«Στην πραγματικότητα, ο χρόνος θα εξαρτηθεί από το πόσο θα αντέξουν τα κυκλώματά του στην ακτινοβολία. Γι’ αυτό και η ελληνική συμμετοχή με τα ανθεκτικά στην ακτινοβολία μικροτσίπ είναι βασική. Σκοπός είναι να διενεργηθούν αρχικά μετρήσεις στην Ευρώπη και στην Καλλιστώ και στη συνέχεια στον Γανυμήδη, όπου το “JUICE” θα γίνει τεχνητός δορυφόρος».

Για να καταλάβουν ακριβώς τι υπάρχει εκεί σε λεπτομερές επίπεδο, οι επιστήμονες χρειάζονται περισσότερες μετρήσεις και σε διαφορετικά μήκη κύματος ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν σε διαφορετικές εκτιμήσεις.

«Το “JUICE” έχει ένα ειδικό ραντάρ το οποίο έχει την ικανότητα να περνά μέσα από τον πάγο και να φτάνει στην επιφάνεια του νερού. Με την αντανάκλαση των κυμάτων θα μπορεί να μετρήσει το πάχος του πάγου, αν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια του δορυφόρου ή περισσότερο στον Βόρειο ή στον Νότιο Πόλο κτλ. Πρόκειται για απόκτηση γνώσης σε πολύ λεπτομερές επίπεδο. Μέσω της διαδικασίας αυτής δημιουργούνται και τα μοντέλα για το πώς π.χ. σχηματίστηκε το φεγγάρι κτλ. Αν, π.χ., αποδειχθεί ότι σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης ο φλοιός έχει πάχος ενός χιλιομέτρου ή 100 μέτρων, αυτό θα μπορούσε να κατευθύνει την έρευνα στο μέλλον, μια μελλοντική προσεδάφιση ή γεώτρηση».

«Πολλοί λένε “ε, τώρα γιατί ανακατεύεστε εσείς στην Ελλάδα με το Διάστημα;”.

Σε τέτοιου είδους τεχνολογίες όμως θα μπορούσε να βασιστεί η ανάκαμψη της οικονομίας μας. Πιστεύω ότι μέσω της προώθησης των νέων τεχνολογιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα αρχίσει η αναγέννηση των εξαγωγών προϊόντων υψηλού επιπέδου. Αυτό επιδιώκουμε στο ΕΣΕΤ. Με τον τρόπο αυτόν ελπίζουμε να καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε και το λεγόμενο “brain drain”, το φαινόμενο που παρατηρούμε στις ημέρες μας κατά το οποίο τα νέα παιδιά φεύγουν στο εξωτερικό. Γιατί εδώ δεν μιλάμε για ανθρώπους που θα πάνε να δουλέψουν σε εργοστάσια αλλά για εξειδικευμένους επιστήμονες που θα αναζητήσουν εργασία σε πανεπιστήμια και μεγάλες επιχειρήσεις και είναι περιζήτητοι» αναφέρει ο δρ. Κριμιζής.

Ο δρ Σταμάτης Κριμιζής γεννήθηκε στη Χίο. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, στις ΗΠΑ και το 1965 έλαβε το Διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Αϊοβα, όπου και υπηρέτησε ως καθηγητής.

Το 1968 μετακινήθηκε στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, όπου το 1980 έγινε επιστημονικός διευθυντής, το 1991 επικεφαλής της Διοίκησης Διαστήματος και το 2004 επίτιμος διευθυντής.

Είναι επικεφαλής ερευνητής σε διάφορες διαστημικές αποστολές της NASA, συμπεριλαμβανομένων και των Voyager 1 και 2, και στην αποστολή του Cassini-Huygens στον Κρόνο και στον Τιτάνα.

Εχει σχεδιάσει όργανα που έχουν ταξιδέψει και στους οκτώ πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος και με την εν εξελίξει αποστολή New Horizons, η οποία κατευθύνεται προς τον Πλούτωνα. Στο ενεργητικό του έχει περισσότερες από 530 δημοσιευμένες εργασίες σε επιστημονικά έντυπα, ενώ έχει γράψει και βιβλία σχετικά με τη φυσική του Ηλίου, τον μεσοαστρικό χώρο, τις πλανητικές μαγνητόσφαιρες και την ηλιόσφαιρα.

Εχει λάβει δύο φορές το Exceptional Scientific Achievement Medal της NASA και είναι μέλος των American Physical Society, American Geophysical Union, American Association for the Advancement of Science και American Institute of Aeronautics and Astronautics.

Το 2002 βραβεύθηκε με το τιμητικό COSPAR’s Space Science Award, ενώ έχει αποσπάσει πολλές άλλες διακρίσεις όπως το Basic Sciences Award της Διεθνούς Ακαδημίας Αστρoναυτικής και το χρυσό μετάλλιο του CEAS (Council of European Aerospace Societies) τo 2011. Ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από 2004 διευθύνει το Γραφείο Ερευνας της Επιστήμης του Διαστήματος. Από το 2006 ως το 2010 υπηρέτησε ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και από τον Σεπτέμβριο του 2010 ως πρόεδρος έχει αναλάβει τα ηνία του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ).

http://physicsgg.me/2013/03/16/%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b9%ce%b6%ce%ae%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b1-voyager-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-juice/

Θεαματική πρόσκρουση κομήτη έφερε νερό στον Δία.

Τα μόρια νερού που ανακαλύφθηκαν το 1995 στη στρατόσφαιρα του Δία προήλθαν από τον κομήτη Shoemaker-Levy 9, ο οποίος ενθουσίασε τους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο όταν προσέκρουσε στον γιγάντιο πλανήτη ένα χρόνο νωρίτερα.

Δεκάδες τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο στράφηκαν προς τον Δία τον Ιούλιο του 1994 για να παρακολουθήσουν τη δραματική πορεία του Shoemaker-Levy 9, ο οποίος είχε σπάσει σε 21 θραύσματα που κατευθύνονταν προς το νότιο ημισφαίριο του πλανήτη.

Ήταν η πρώτη πρόσκρουση στο Ηλιακό Σύστημα που κατέγραψαν οι αστρονόμοι σε πραγματικό χρόνο. Οι γιγάντιες κηλίδες που άφησαν οι προσκρούσεις στην ατμόσφαιρα του Δία παρέμειναν ορατές για εβδομάδες.

Το νερό στην ατμόσφαιρα του Δία ανακαλύφθηκε ένα χρόνο αργότερα και οι πλανητολόγοι υποψιάστηκαν αμέσως ότι επρόκειτο για νερό από τον διαλυμένο κομήτη, ο οποίος πιστεύεται ότι αποτελούνταν κυρίως από πάγο νερού.

Οι υπολογισμοί των ειδικών δείξει εξάλλου ότι τα μόρια νερού δεν θα μπορούσαν να είχαν ανέβει στη στρατόσφαιρα από βαθύτερα στρώματα του Δία. Η υπόθεση της κοσμικής προέλευσης ήταν η πιο ευλογοφανής, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν αξιόπιστες απαντήσεις.

Τη λύση στο μυστήριο προσφέρουν τώρα οι υπέρυθρες παρατηρήσεις του Herschel, ενός διαστημικού τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Όπως αναφέρει στην επιθεώρηση Astronomy & Astrophysics διεθνής ομάδα ερευνητών,

http://www.aanda.org/index.php?option=com_article&access=doi&doi=10.1051/0004-6361/201220797&Itemid=129

τα υπέρυθρα μάτια του Herschel διαπίστωσαν ότι το νερό του νοτίου ημισφαιρίου είναι τρεις φορές περισσότερο από ό,τι στο βόρειο, και μάλιστα συγκεντρώνεται γύρω από τις περιοχές των προσκρούσεων.

«Σύμφωνα με τα μοντέλα μας, έως και το 95% του νερού στη στρατόσφαιρα προέρχεται από την πρόσκρουση του κομήτη» λέει ο Τιμπό Καμπαλιέ του Εργαστηρίου Αστροφυσικής του Μπορντώ στη Γαλλία, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Περισσότερα στοιχεία για τη σύσταση της ατμόσφαιρας τόσο του γιγάντιου πλανήτη όσο και των παγωμένων φεγγαριών του αναμένεται να προσφέρει η ευρωπαϊκή αποστολή JUICE, η οποία προγραμματίζεται να αναχωρήσει για το σύστημα του Δία το 2022.

Στις φωτογραφίες η πορεία του Shoemaker-Levy 9 προς τον Δία σε συρραφή εικόνων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, οι κηλίδες που άφησαν οι προσκρούσεις στην ατμόσφαιρα του Δία και η κατανομή του νερού στη στρατόσφαιρα του Δία σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Herschel.

http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231245710

Ρωσία: Το 2014 ξεκινά την εξερεύνηση του Δία.

Στη Ρωσία το 2014 θα ξεκινήσει η προετοιμασία του πρώτου κρατικού προγράμματος αποστολής προς τον Δία. Οι Ρώσοι επιστήμονες σκοπεύουν να στείλουν μια μονάδα προσεδάφισης, στον δορυφόρο του γιγαντιαίου αεριώδους πλανήτη Γανυμήδη με στόχο να εντοπιστούν ίχνη ζωής. Το πρόγραμμα ονομάστηκε «Laplas», όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων ΡΙΑ Νόβοστι.

«Από τον επόμενο χρόνο αρχίζουμε την προετοιμασία ενός πολύ φιλόδοξου σχεδίου με την ονομασία «Laplas» με στόχο τη διερεύνηση του δορυφόρου του Δία», δήλωσε ο σύμβουλος του επικεφαλής της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας Βίκτορ Βόρον, μιλώντας σε συνέδριο στο Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.

Παλαιότερα Ρώσοι επιστήμονες σκόπευαν να δημιουργήσουν μονάδα προσεδάφισης για τον δορυφόρο του Δια, ο οποίος ονομάζεται Ευρώπη, ενώ σήμερα εν εξελίξει είναι η σχεδίαση παρόμοιας διαστημικής συσκευής για τον Γανυμήδη.

«Στόχοι του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος είναι η συνολική έρευνα του συστήματος του Δία ως χαρακτηριστικού εκπροσώπου των γιγαντιαίων αεριωδών πλανητών, να περιγραφεί ο δορυφόρος του Δία Γανυμήδης ως πλανητικό σώμα, μεταξύ άλλων και από άποψη της ενδεχόμενης κατοικισιμότητάς του», όπως αναφέρεται στα υλικά της εκδήλωσης προβολής του προγράμματος του Κεντρικού Επιστημονικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Μηχανουργίας, που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του Διεθνούς Αεροδιαστημικού Σαλονιού.

Η Ρωσία προτίθεται να προσελκύσει στην υλοποίηση του σχεδίου αυτού την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, η οποία το 2022 προγραμματίζει να στείλει στον Γανυμήδη δική της διαστημική συσκευή, η οποία θα περιστρέφεται στην τροχιά του.

Ύστερα από ένα χρόνο για τον δορυφόρο του Δία θα κατευθυνθεί η ρωσική μονάδα προσεδάφισης, για να φτάσει στον προορισμό της μόνο τον όγδοο χρόνο της πτήσης του.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Δίας είναι ο πέμπτος απώτερος πλανήτης από τον Ήλιο και ο μεγαλύτερος στο Ηλιακό σύστημα. Ταξινομείται ως αεριώδης γίγαντας. Οι έρευνες του Δια πραγματοποιούνται με τη βοήθεια τηλεσκοπίων, τόσο επίγειων όσο και αυτών που βρίσκονται στην τροχιά. Μέχρι την αρχή της δεκαετίας του ’70, προς τον πλανήτη απεστάλησαν οκτώ διαπλανητικές συσκευές της NASA.

Πέραν αυτού, Ρώσοι επιστήμονες συζητούν το ενδεχόμενο αποστολής στη Σελήνη μονάδας προσεδάφισης, η οποία το 2021 θα μπορέσει να μεταφέρει στη γη δείγματα του πάγου της Σελήνης.

Σημειώνεται ότι η μεταφορά του δείγματος αυτού αποτελεί ένα δύσκολο στόχο από την τεχνική άποψη, επειδή πρέπει να διασφαλιστούν οι συνθήκες ψύξης

Το σχέδιο με ονομασία εργασίας Polar Sample Return βρίσκεται σε στάδιο προκαταρκτικής συζήτησης και προς το παρόν δεν περιλαμβάνεται στο προσχέδιο του μακροπρόθεσμου Ομοσπονδιακού Διαστημικού Προγράμματος μέχρι το 2025, που εκπονήθηκε από τη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών.

http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF-2014-%CE%BE%CE%B5%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%AC-%CE%B7-%CE%B5%CE%BE%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%AF%CE%B1

Ο Δίας, τρεις δορυφόροι του, και οι σκιές τους.

Φωτογραφία από τηλεσκόπιο τριών δορυφόρων του Δία, μαζί με τις σκιές τους, που λήφθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013 από τον Leo Aerts στο Βέλγιο.

Πρόκειται για ένα σπάνιο γεγονός ακόμη και για έναν τόσο μεγάλο πλανήτη με πολλούς δορυφόρους.

Ο πιο απομακρυσμένος δορυφόρος, στο αριστερό άκρο της εικόνας, είναι η Καλλιστώ. Πιο κοντά στον δίσκο του Δία είναι η Ιώ και λίγο πιο αριστερά η Ευρώπη. Η λίγο επιμήκης σκιά προς το νότιο πόλο ανήκει στην Καλλιστώ και η πάνω σκιά, δεξιά της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας, ανήκει στην Ιώ.

Αν ήμασταν στην επιφάνεια του Δία οι σκιές αυτές θα αντιστοιχούσαν σε εκλέιψεις Ηλίου …

http://physicsgg.me/2013/11/02/%ce%bf-%ce%b4%ce%af%ce%b1%cf%82-%cf%84%cf%81%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b4%ce%bf%cf%81%cf%85%cf%86%cf%8c%cf%81%ce%bf%ce%b9-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf%ce%b9-%cf%83%ce%ba%ce%b9%ce%ad/

Εντοπίστηκε η πηγή ενέργειας της γιγάντιας μόνιμης καταιγίδας του Δία.

Η «κόκκινη κηλίδα» του Δία είναι μια μόνιμη καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, που βρίσκεται 22 μοίρες νότια του ισημερινού του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Η κόκκινη κηλίδα είναι τόσο μεγάλη ώστε θα μπορούσαν να «χωρέσουν» μέσα σε αυτή 2-3 πλανήτες σαν τη Γη.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η γιγάντια σε εύρος και ένταση καταιγίδα ξεκίνησε πριν από περίπου 300 χρόνια. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά για αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο για αυτό και αποτελεί μόνιμο στόχο των επιστημόνων. Ομάδα ειδικών των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ υποστηρίζει ότι βρήκε την απάντηση στο γιατί η καταιγίδα αυτή είναι… αέναη.

Οι προσομοιώσεις που έκαναν οι ερευνητές έδειξαν ότι η κηλίδα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πολύ ισχυρούς αεροχειμάρρους. Οι αεροχείμαρροι μοιάζουν με τεράστια σωληνωτά ποτάμια και η ταχύτητα τους (στη Γη) είναι αυξανόμενη ξεπερνώντας σε ορισμένες περιπτώσεις τα 400 χλμ. την ώρα. Το μήκος τους κυμαίνεται μεταξύ 1.600 και 5.000 χιλιομέτρων, το πλάτος τους μεταξύ 160 και 500 χιλιομέτρων και το υψομετρικό εύρος τους μεταξύ 1,6 και 5 χιλιομέτρων.

Οι αεροχείμαρροι ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι αεροπόροι που προσπαθούσαν να διασχίσουν τον Ειρηνικό Ωκεανό έπεσαν πάνω τους και, όπως ανέφεραν, ένιωσαν ξαφνικά σαν να τους χτυπάει αέρας πού εξερχόταν με δριμύτητα από αεριωθούμενο αεροπλάνο. Ετσι οι άνεμοι αυτοί έλαβαν την ονομασία «Jet Stream».

Οι δύο αεροχείμαρροι του Δία κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις και τόσο η κίνηση τους όσο και γενικότερα η «συμπεριφορά» τους είναι – σύμφωνα με τους ερευνητές – αυτή που τροφοδοτεί με ενέργεια την καταιγίδα και δεν της επιτρέπει να κοπάσει.

«Με βάση τις κρατούσες θεωρίες η κόκκινη κηλίδα του Δία θα έπρεπε μετά τη δημιουργία της να διατηρηθεί για μερικές δεκαετίες και στη συνέχεια να εξαφανιστεί. Ομως συνεχίζει να βρίσκεται εκεί εκατοντάδες χρόνια» αναφέρει ο Πέντραμ Χαζανζαντέχ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Στοιχείο κλειδί στην τροφοδοσία της καταιγίδας από τους αεροχειμάρρους είναι η κάθετη ροή του αέρα που έχουν και οι δύο.

Οπως αναφέρουν οι ερευνητές καθώς η δίνη της καταιγίδας αρχίζει να χάνει ενέργεια το ένα jet stream στέλνει από πάνω προς το κέντρο της δίνης θερμές μάζες αερίων και το άλλο στέλνει από κάτω επίσης προς το κέντρο της δίνης ψυχρές μάζες αερίων. Αυτές οι μάζες ανεφοδιάζουν ξανά και ξανά την καταιγίδα.

Η μελέτη που θα δημοσιευθεί στo προσεχές τεύχος της επιθεώρηση «American Physical Society’s Division of Fluid Dynamics» αναμένεται να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της παρουσίας δινών στους ωκεανούς της Γης που διαρκούν μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά και κοσμικών δινών που παίζουν ρόλο στη δημιουργία άστρων και πλανητών

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=540241

Υπέρoxη εικόνα της «κόκκινης κηλίδας» του Δία.

Μια πραγματικά υπέροχη εικόνα της «κόκκινης κηλίδας» του Δία έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Η εικόνα αποτελεί σύνθεση φωτογραφιών που είχε τραβήξει το σκάφος Voyager 1 το 1979 από τον γίγαντα αερίου του ηλιακού μας συστήματος.

Η «κόκκινη κηλίδα» του Δία είναι μια μόνιμη καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, που βρίσκεται 22 μοίρες νότια του ισημερινού του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Η κόκκινη κηλίδα είναι τόσο μεγάλη ώστε θα μπορούσαν να «χωρέσουν» μέσα σε αυτή 2-3 πλανήτες σαν τη Γη.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η γιγάντια σε εύρος και ένταση καταιγίδα ξεκίνησε πριν από περίπου 300 χρόνια. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά για αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο για αυτό και αποτελεί μόνιμο στόχο των επιστημόνων.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=578784

Μια καταιγίδα... Μίκι Μάους στον Δία.

O Βρετανός Ντάμιεν Πιτς είναι ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που προσπαθεί να απαθανατίζει με τον φωτογραφικό του φακό σπάνια ή εντυπωσιακά κοσμικά φαινόμενα. Πριν από λίγες μέρες ο Πιτς φωτογράφησε μια εντυπωσιακή καταιγίδα στον Δία η οποία εξελίσσεται αρκετά μακριά από τη κόκκινη κηλίδα, τη μόνιμη σφοδρή καταιγίδα του γίγαντα αερίου του ηλιακού μας συστήματος. Πρόκειται για ένα τριπλό σύστημα που αποτελείται από δύο αντικυκλώνες και ένα κυκλώνα. Ο Πιτς έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα της καταιγίδας και κάποιοι αναγνώρισαν σε αυτή τον... Μίκι Μάους. Οι αντικυκλώνες σχηματίζουν τα αυτιά του διάσημου ποντικού και ο γιγάντιος κυκλώνας το πρόσωπο του.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=580827

Ο Δίας «χάρισε» τη ζωή στη Γη.

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι ο Δίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να γίνει η Γη φιλική στην παρουσία της ζωής.

Το ότι η Γη είναι φιλόξενη για τη ζωή είναι αποτέλεσμα μιας πολυσύνθετης διεργασίας που σχετίζεται με μια σειρά γεγονότων που συνέβησαν τόσο στον πλανήτη μας όσο και μακριά από αυτόν. Οι επιστήμονες πριν από λίγα χρόνια κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Δίας από ένα σημείο και μετά λειτούργησε ως ασπίδα της Γης όσον αφορά τους επικίνδυνους αστεροειδείς. Η Γη στα πρώιμα στάδια της αποτέλεσε πόλο έλξης για αστεροειδείς, κομήτες και άλλα διαστημικά σώματα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς κάποια στιγμή ο Δίας ανέλαβε δράση και προστάτευσε τη Γη χρησιμοποιώντας τις πανίσχυρες βαρυτικές του δυνάμεις είτε για «συλλαμβάνει» τα απειλητικά διαστημικά σώματα και να τα υποχρεώνει να πέφτουν πάνω του είτε εκτρέποντας την πορεία τους προς τον πλανήτη μας. Αυτό όπως είναι ευνόητο έκανε πιο εύκολη την προσπάθεια της ζωής να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί στη Γη. Οπως φαίνεται όμως ο Δίας συνέβαλε και με άλλους τρόπους στο να μπορέσει η Γη να στηρίξει τη ζωή.

Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία και το Πανεπιστήμιο Royal Holloway στο Λονδίνο πραγματοποίησε μια νέα μελέτη. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν σειρά προσομοιώσεων οι οποίες έδειξαν ότι ο Δίας έπαιξε κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση των ευνοϊκών για τη ζωή κλιματικών συνθηκών στη Γη. Οι ερευνητές μελέτησαν την «κλιματική σχέση» της Γης και του Δία με βάση την απόσταση που έχουν μεταξύ τους αλλά και την τροχιακή τους κίνηση. Μελέτησαν επίσης την κλιματική σχέση που θα υπήρχε ανάμεσα στους δύο πλανήτες αν βρίσκονταν σε διαφορετικές αποστάσεις και τροχιές. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η απόσταση και η τροχιά που έχουν οι δύο πλανήτες επηρέασαν το κλίμα της Γης με τρόπο τέτοιο ώστε οι κλιματικές συνθήκες να είναι φιλικές για την παρουσία της ζωής.

Τα ευρήματα της νέας μελέτης παρουσιάζονται στο περιοδικό «Astrobiology Magazine» και αναμένεται να βοηθήσουν τους επιστήμονες στην καλύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων που υπάρχουν ανάμεσα στους πλανήτες έτσι ώστε να προχωρούν σε καλύτερες εκτιμήσεις για πλανητικά συστήματα μακριά από το ηλιακό μας σύστημα και ειδικότερα για το αν κάποιος εξωηλιακός πλανήτης συγκεντρώνει πιθανότητες να είναι φιλόξενος για την παρουσία της ζωής.

http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=586590