Jump to content

10 Βήματα για Επιτυχημένη Αστροπαρατήρηση


Προτεινόμενες αναρτήσεις

10 Βήματα για Επιτυχημένη Αστροπαρατήρηση

Βασισμένο σε άρθρο του Alan Dyer, προσαρμοσμένο για νέους αστροπαρατηρητές στην Ελλάδα.

 

1. Μην αγοράσετε τηλεσκόπιο... ακόμα. Κόστος: 0 ευρώ.

 

Η απόκτηση ενός τηλεσκοπίου θεωρείται από πολλούς το εισιτήριο για να μπει κανείς στο χόμπι της ερασιτεχνικής αστρονομίας. Μην το πιστέψετε! Η αγορά ενός τηλεσκοπίου τόσο νωρίς είναι συνήθως κίνηση προς λάθος κατεύθυνση ή ακόμα και αδιέξοδο. Ασφαλώς, αν έχετε σοβαρούς σκοπούς θα μπορούσατε να ξοδέψετε μερικές εκατοντάδες ευρώ τώρα για την αγορά ενός τηλεσκοπίου. Αλλά πιθανότατα δεν θα το χρησιμοποιείστε. Αν δεν ξέρετε τον ουρανό, δε θα ξέρετε πως να χρησιμοποιήσετε το τηλεσκόπιο και να στοχεύσετε στα αντικείμενα. Βέβαια, υπάρχουν και τα ρομποτικά τηλεσκόπια που μπορούν να σας κάνουν μια περιήγηση στον ουρανό. Αλλά ακόμη και το στήσιμο ενός τέτοιου τηλεσκοπίου προϋποθέτει στοιχειώδεις γνώσεις: εύρεση του βορρά, των λαμπρών αστεριών και προπαντός να ξέρετε τι υπάρχει στον ουρανό για να το παρατηρήσετε. Και αν το τηλεσκόπιο δεν λειτουργεί είτε λόγω λειτουργικού σφάλματος ή της αστοχίας κάποιου στοιχείου, δε θα ξέρετε τι πήγε στραβά αν δεν έχετε εμπειρία κάτω από τα αστέρια. Έτσι θα κατηγορείτε τον εαυτό σας όταν θα φταίει το τηλεσκόπιο και το τηλεσκόπιο όταν θα φταίτε εσείς! Το αποτέλεσμα: το τηλεσκόπιο βγαίνει στο σφυρί στις μικρές αγγελίες και εγκαταλείπετε την ενασχόληση με τον ουρανό. Αυτό είναι που θέλουμε να αποφύγετε, κάνοντας πρώτα μικρά βήματα πριν κάνετε το μεγάλο άλμα στην αγορά τηλεσκοπίου.

 

2. Κάντε φίλο σας ένα βιβλίο. Κόστος: 0-40 ευρώ.

 

Ακόμα και στην εποχή των υπολογιστών και του DVD το καλύτερο ξεκίνημα είναι να αγοράσετε ή να δανειστείτε ένα καλό εισαγωγικό αστρονομικό βιβλίο. Θα μάθετε για τους τύπους των αντικειμένων στο σύμπαν και θα βρείτε απλούς ουράνιους χάρτες για να προσανατολιστείτε στο νυχτερινό ουρανό, να ξεχωρίζετε αστέρια και πλανήτες και να βρίσκετε τη θέση επιλεγμένων αντικειμένων. Θα σας προσφέρει, επίσης, υπεύθυνες συμβουλές για την αγορά τηλεσκοπίου. Στην Ελληνική γλώσσα υπάρχουν μεταφρασμένα τα βιβλία Nightwatch το Backyard Astronomer’s Guide και το The Monthly Sky Guide.

 

3. Κάντε φίλο σας τον ουρανό. Κόστος: ο χρόνος σας.

 

Πριν από εκατό περίπου χρόνια η Martha Evans Martin, συγγραφέας εκλαϊκευτικών βιβλίων Αστρονομίας, έγραψε ένα συμπαθητικό βιβλιαράκι «Τα Φιλικά Αστέρια». Αν και τυπώθηκε πριν από τόσο καιρό έπιασε το νόημα καλύτερα από αρκετά σύγχρονα βιβλία: τα αστέρια είναι φίλοι μας. Είναι έμπιστα και σταθερά. Αν μια φορά μάθετε να τα αναγνωρίζετε, η γνώση αυτή θα σας συνοδεύει στην υπόλοιπη ζωή σας μιας και τα έμπιστα αστέρια, επιστρέφουν σαν καλοκουρδισμένος μηχανισμός στην ίδια θέση του ουρανού την ίδια εποχή και ώρα. Για τους κατοίκους του βόρειου ημισφαιρίου, η ανατολή των Πλειάδων είναι ένα σημάδι του ερχομού της φθινοπωρινής-χειμωνιάτικης περιόδου πολύ πιο σίγουρο από το κιτρίνισμα των φύλλων. Ο Βέγας που λαμπιρίζει στην ανατολή είναι ένα σημάδι ερχομού της άνοιξης σαν τα πρώτα λουλούδια. Για να κάνετε τα αστέρια φίλους σας, αρκεί να βγείτε έξω κάποιο βράδυ μαζί με ένα βοήθημα αστρονομίας και να κοιτάξετε προς τα πάνω. Μια ακόμη βοήθεια μπορεί να είναι ένα πλανήσφαιρο, θα το βρείτε σε καταστήματα τηλεσκοπίων σίγουρα καθώς και σε μερικά βιβλιοπωλεία. Η ταύτιση των αστεριών στον ουρανό με τις τελίτσες του χάρτη μπορεί να απαιτήσει μερικά βράδια, αλλά με υπομονή θα τα καταφέρετε. Η σωστή αναγνώριση των αστεριών θα σας οδηγεί από το ένα στο άλλο, κάτι που θα σας αποκαλύψει τον ένα αστερισμό μετά από τον άλλο. Σαν ένα παζλ η εικόνα του ουρανού θα αρχίσει να σχηματίζεται καθώς ενώνετε τα κομμάτια. Για να δείτε αυτή την εικόνα το μόνο που χρειάζεστε είναι τα μάτια σας και ένας καλός χάρτης. Μη σας απασχολεί το να ταξιδέψετε σε περιοχές με πολύ σκοτεινούς ουρανούς. Μια σχετικά σκοτεινή περιοχή κοντά πόλη ή απλά μια τοποθεσία με ανοιχτό ουρανό αρκούν. Στην ουσία σας ενδιαφέρει να να γνωρίσετε τα φωτεινότερα αστέρια, τα οποία είναι ορατά μέσα από την αστική φωτορρύπανση. Κανονίστε τις άστρο-αναγνωριστικές εξορμήσεις σε τακτά διαστήματα κατά τη διάρκεια του έτους, για παράδειγμα μια φορά το μήνα, ώστε να βλέπετε σιγά σιγά τους αστερισμούς να αλλάζουν θέση στο νυχτερινό ουρανό. Καθώς ο χειμώνας φεύγει και η άνοιξη πλησιάζει, ο Ωρίωνας χάνεται στο δυτικό ορίζοντα και ο Λέοντας ανατέλλει, για να αντικατασταθεί από το θερινό τρίγωνο και αυτό με την σειρά του από το παραλληλόγραμμο του Πήγασου όταν έρθει το φθινόπωρο. Δεν είναι ανάγκη να μάθετε κάθε αστερισμό, λίγοι αστροπαρατηρητές τους ξέρουν όλους. Απλά συγκεντρωθείτε στην αναγνώριση των φωτεινότερων αστεριών και στα πιο γνωστά σχήματα, όπως η Μεγάλη Άρκτος, η Κασσιόπη, ο Πήγασος, ο Ωρίωνας, ο Ταύρος, οι Δίδυμοι, δύο τρεις ανά εποχή αρκούν. Με τη διαδικασία αυτή θα κατανοήσετε τη διαφορά μεταξύ πλανήτη και αστεριού. Δεν υπάρχει κάποιο μυστικό. Φωτεινά «αστέρια» που δεν εμφανίζονται στους χάρτες είναι πλανήτες. Αστρονομικά προγράμματα ή περιοδικά θα σας πουν ποιος πλανήτης είναι ποιος. Οι πλανήτες μετακινούνται στον ουρανό από μήνα σε μήνα, οπότε μπορεί να μη δείτε τον Άρη ή κάποιον άλλο πλανήτη αμέσως. Αλλά τουλάχιστον ένας από τους τέσσερις κυριότερους πλανήτες θα είναι ορατός στον βραδινό ή πρωινό ουρανό. Η γνώση του ουρανού σε ένα άνετο επίπεδο είναι το σημαντικότερο βήμα. Αυτό θα σας κάνει ερασιτέχνη αστρονόμο. Θα μπορούσατε να σταματήσετε τώρα, αλλά υπάρχουν ένα σωρό άλλα να εξερευνήσετε.

 

4. Δοκιμάστε κάποιο πρόγραμμα. Κόστος: 0-100 ευρώ.

 

Μια βοήθεια υψηλής τεχνολογίας για την εκμάθηση του ουρανού είναι τα διάφορα αστρονομικά προγράμματα. Δεν χρειάζεται να ξοδέψετε πολλά. Πράγματι μερικά πολύ καλά προγράμματα είναι διαθέσιμα δωρεάν, σαν κοινόχρηστα, ή δείγματα, για παράδειγμα το stellarium ή αντίστοιχες εφαρμογές για smartphone. Ακόμη και ένα στοιχειώδες αστρονομικό πρόγραμμα μπορεί να εκτυπώσει εξειδικευμένα αστρονομικά διαγράμματα, πλήρη με πλανήτες για την χρήση μιας συγκεκριμένης νύχτας. Αλλά σε αντίθεση με τους χάρτες τα προγράμματα μπορούν να σας δείξουν πως κινείται ο ουρανός. Επιλέξτε το κατάλληλο κουμπί και θα δείτε τον ουρανό να περιστρέφεται ή το φεγγάρι και τους πλανήτες να αλλάζουν θέση καθώς περνούν οι εβδομάδες και οι μήνες. Ενδείκνυται για μελέτη τις συννεφιασμένες νύχτες. Η κατανόηση πως και γιατί ο ουρανός κινείται είναι μέρος της απαραίτητης γνώσης που όλοι οι ερασιτέχνες αστρονόμοι πρέπει να κατέχουν.

 

5. Δοκιμάστε την παρατήρηση κιάλια. Κόστος 0-250 ευρώ.

 

Μπορείτε να αγοράσετε ένα ζευγαρι κιάλια ή απλά να ξεσκονίστε αυτά που ήδη έχετε. Ένα ζευγάρι 7x50 ή 10x50 (δηλαδή 50 χιλιοστά φακό και 7-10 φορές μεγέθυνση) είναι ιδανικά και δεν κοστίζουν πάνω από 150 με 200 ευρώ. Επειδή τα κιάλια δεν είναι πάντα πολύ ελαφριά, ή ακόμη και αν είναι μετά από λίγη ώρα παρατήρησης τα χέρια σας θα κουραστούν, η χρήση ενός τρίποδα (50 ευρώ) θα κάνει μεγάλη διαφορά. Τα κιάλια μπορούν να σας αποκαλύψουν ένα εκπληκτικό πλήθος από αξιοθέατα του ουρανού, χαρακτηριστικά στην επιφάνεια της σελήνης, τα φεγγάρια του Δία, διπλά αστέρια, αστρικά σμήνη, νεφελώματα, ακόμη και μερικούς γαλαξίες. Χρόνος αφιερωμένος στην εξερεύνηση του ουρανού με κιάλια και με χάρτες, είναι πολύ καλή επένδυση ώστε να χρησιμοποιείστε ένα τηλεσκόπιο σωστά, όταν αποφασίστε να το πάρετε. Βάλτε στόχο να βρείτε μερικά από τα κορυφαία αντικείμενα με κιάλια, όπως το διπλόσμήνος στον Περσέα, τις Πλειάδες, το νεφέλωμα του Ωρίωνα και τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Διαβάζοντας (βήμα 2) θα κατανοήσετε τι είναι αυτά τα ουράνια σώματα. Αυτός είναι ο σκοπός της ερασιτεχνικής αστρονομίας, όχι απλά να βλέπουμε αλλά να καταλαβαίνουμε τι βλέπουμε και πως όλο αυτό χωράει στην γιγαντιαία εικόνα του Σύμπαντος.

 

6. Βρείτε άλλους αστρόφιλους. Κόστος: ο χρόνος σας.

 

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είναι η αστρονομία μια μοναχική αναζήτηση. Μπορείτε να μάθετε πολλά μιλώντας με άλλους ερασιτέχνες αστρονόμους, πολλοί από τους οποίους ανήκουν σε συλλόγους που συναντιόνται τακτικά. Δεν είναι κάθε συνάντηση ιδανική για τους καινούριους στο χόμπι, αλλά πολλοί σύλλογοι διοργανώνουν νύχτες για αρχάριους και όλοι έχουν έμπειρα μέλη που τους αρέσει να βοηθούν τους νέους για το πως να αρχίσουν. Φυσικά υπάρχει πάντα η δυνατότητα εγγραφής σε κάποιο αστρονομικό φόρουμ, αλλά για να διαβάζεται αυτό το κείμενο προφανώς βρίσκεστε στην σελίδα www.astrovox.gr. Ελέγξετε τις συχνές ερωτήσεις και τα παλιότερα θέματα διότι πολλές από τις γενικές σας ερωτήσεις μπορεί να έχουν ήδη γίνει. Αν έχετε διαβάσει αρκετά και έχετε βρει ένα φιλικό σύλλογο, πιθανότατα έχετε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε. Επιπλέον πολλοί αστρονομικοί σύλλογοι, επιστημονικά κέντρα, πλανητάρια ή σχολές συνεχούς εκπαίδευσης προσφέρουν νυχτερινά ή ηλεκτρονικά μαθήματα. Συμμετέχοντας σε τέτοια μαθήματα μπορείτε να διδαχτείτε απευθείας από ειδικούς, να απαντήσετε τις ερωτήσεις σας και να συναντήσετε άλλους που έχουν ίδια ενδιαφέροντα με σας.

 

7. Πηγαίνετε σε ένα αστρο-πάρτι. Κόστος: μεταφορικά.

 

Ένα άλλο μέρος για να μάθετε περισσότερα για τον ουρανό και να δοκιμάσετε διάφορα τηλεσκόπια είναι ένα αστροπάρτι που συνήθως διοργανώνεται από τον τοπικό αστρονομικό σύλλογο σε πάρκα, αστεροσκοπεία ή τοποθεσίες στη εξοχή. Πλανητάρια και επιστημονικά κέντρα προσφέρουν συχνά ανάλογες ευκαιρίες. Τέτοιες εκδηλώσεις προσφέρουν ένα «μπουφέ» τηλεσκοπίων που σκοπεύουν σε μια γιορτή από «ουράνια εδέσματα». Όχι μόνο μπορείτε να βρείτε μια πληθώρα από τύπους και μάρκες τηλεσκοπίων αλλά και να πραγματοποιήσετε ένα πραγματικό έλεγχο στον ουρανό. Πιθανόν να ενθουσιαστείτε με ό,τι θα δείτε. Αν όμως περιμένετε πολύχρωμες εικόνες, όπως αυτές του Hubble και τις εικόνες των πλανητών από τη NASA μάλλον θα απογοητευτείτε. Σε κάθε περίπτωση όμως θα αποκτήσετε οικειότητα με το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να σας δείξει ένα τηλεσκόπιο.

 

8. Μάθετε την ορολογία. Κόστος: χρόνος και υπομονή.

 

Διαβάζοντας ένα εισαγωγικό βιβλίο αστρονομίας και γνωρίζοντας άλλους ερασιτέχνες αστρονόμους σύντομα θα μπείτε στο νόημα. Δε θα πάτε μακριά στην ερασιτεχνική αστρονομία αν δε μάθετε να μιλάτε τη γλώσσα και να αποκωδικοποιείτε τις συντομογραφίες. «Τί είναι το Μ31; Ένα NGC; Τί είναι το seeing;» Μόνον όταν μάθετε την ορολογία των τηλεσκοπίων θα μπορείτε να διαβάζετε τις κριτικές των προϊόντων. Στο αγγλόφωνο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε αρκετά τέτοια γλωσσάρια με μια σύντομη αναζήτηση, στη γλώσσα μας η www.astronomia.gr έχει ένα περιεκτικό κατάλογο από όρους χρήσιμους στον φίλο της αστρονομίας.

 

9. Εντάξει, τώρα αγοράστε ένα τηλεσκόπιο. Κόστος: 400-800 ευρώ.

 

Διαβάσατε, εκπληρώσατε τις υποχρεώσεις μαθαίνοντας να προσανατολίζεστε στον ουρανό. Ξέρετε τι είναι το Μ31 και μπορείτε να το βρείτε με τα κιάλια. Είστε έτοιμος. Μην ενδώσετε να στο να αγοράσετε τηλεσκόπιο από πολυκατάστημα (που διαφημίζεται σαν «επαγγελματικό, μεγέθυνση 400 φορές»). Προετοιμαστείτε για να αγοράσετε ένα τηλεσκόπιο με ποιοτικά οπτικά και εξαρτήματα, σταθερή στήριξη και αρκετά μεγάλη διάμετρο (δηλαδή μεγάλο φακό ή κάτοπτρο), να δείχνει αντικείμενα για τα οποία έχετε διαβάσει και που θέλετε να δείτε με τα μάτια σας. Μη σας απασχολήσει η κόντρα διοπτρικών εναντίον κατοπτρικών και μην υποθέσετε αυτόματα ότι πρέπει να έχετε ισημερινή στήριξη (διότι θέλω να πάρω φωτογραφίες με το τηλεσκόπιο μου- βλέπε επόμενο βήμα). Υπολογίστε να ξοδέψετε 400 με 800 ευρώ για ένα καλό τηλεσκόπιο, ένα μικρό ποσό για ένα αντικείμενο που θα σας παρέχει εφ’ όρου ζωής ουράνια θεάματα. Ένας βασικός παράγοντας είναι να πάρετε ένα τηλεσκόπιο αρκετά μεγάλο για να δείχνει καθαρά πράγματα αλλά όχι τόσο μεγάλο που να το χρησιμοποιείτε σπάνια επειδή είναι βαρύ και δύσκολο στη συναρμολόγηση. Ένα ασήκωτο τηλεσκόπιο των 5000 ευρώ μπορεί να θάψει το ενδιαφέρον σας το ίδιο εύκολα με το άχρηστο τηλεσκόπιο των 99 ευρώ. Πριν πάρετε απόφαση, ελέγξετε τις κριτικές που υπάρχουν, μιλήστε σε ερασιτέχνες αστρονόμους και ελάτε σε επαφή με ένα καταστήμα τηλεσκοπίων. Ορισμένοι έμποροι διαθέτουν ιστοσελίδες με οδηγίες για αγορά τηλεσκοπίου. Τίποτα όμως δεν ξεπερνάει το να δείτε με το ίδιο το τηλεσκόπιο. Οι σωστοί έμποροι θέλουν να σας οδηγήσουν σε ένα τηλεσκόπιο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα σας, θέλουν έναν ευχαριστημένο πελάτη που θα γυρίσει και θα πάρει και άλλα αξεσουάρ.

 

10. Αποφύγετε την αστροφωτογράφηση. Κόστος: μηδενικό, γλιτώνετε εκατοντάδες ώρες και ευρώ.

 

Δε συμφωνούν όλοι σε αυτό το θέμα, αλλά αν έχετε κάνει τα προηγούμενα 9 βήματα έχετε ήδη αρκετή εμπειρία για να κρίνετε μόνοι σας.

 

Είναι σχετικά εύκολο να πάρετε εντυπωσιακές αστροφωτογραφίες με μια συνηθισμένη φωτογραφική μηχανή, σαν αυτή που διαθέτετε, χωρίς να χρειαστείτε τηλεσκόπιο και ειδικό εξοπλισμό για παρακολούθηση αντικειμένων. Μπορείτε επίσης να στοχεύσετε την ψηφιακή σας μηχανή στον προσοφθάλμιο του τηλεσκοπίου και να πάρετε εξαιρετικά κοντινά πλάνα της Σελήνης. Όλοι οι αρχάριοι, πολύ συχνά, δελεάζονται από τις μεγάλες εκθέσεις με τηλεσκόπιο. Η λήψη φωτογραφιών από φωτεινά νεφελώματα και γαλαξίες είναι πράγματι δελεαστική. Το να πάρει κανείς όμως καλά αποτελέσματα, απαιτεί εκθέσεις πολλών λεπτών αν όχι ωρών, στο σωστό σημείο, με τέλεια εστίαση και παρακολούθηση. Μόνο οι καλύτερες στηρίξεις τηλεσκοπίων, που κοστίζουν πολύ περισσότερο από όσο ένας αρχάριος θα πληρώσει, κάνουν για αυτό αυτόν τον απαιτητικό στόχο. Αφήστε τους άλλους να ξοδεύουν χρήματα και χρόνο και να κάνουν τις προσπάθειες τους. Μπορείτε να απολαμβάνετε τις φωτογραφίες που με τόσο κόπο έβγαλαν στην επόμενη συνάντηση του συλλόγου. Αλλά για τη δική σας υγεία μείνετε στην απλή απόλαυση να κοιτάτε από τον προσοφθάλμιο. Είναι μια σταθερή απόλαυση.

  • Μου αρέσει 6
  • Ευχαριστώ 5
Σύνδεσμος για σχόλιο
Κοινή χρήση σε άλλους ιστότοπους

Guest
Αυτή η συζήτηση είναι κλειστή σε νέες απαντήσεις.
×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Όροι χρήσης