Οδηγός εξοπλισμού παρατήρησης και φωτογράφησης.

[Efstathios]

Εδώ θα επιχειρήσω να παρουσιάσω έναν οδηγό που αφορά την ερασιτεχνική αστρονομία και αστροφωτογραφία συνοψίζοντας θέματα που έχουνε ειπωθεί κατά καιρούς και που προέρχονται και από δική μου εμπειρία, ώστε να βοηθήσει νέους αλλά και παλιότερους στην επιλογή εξοπλισμού και αξεσουάρ. Στόχος είναι όχι μόνο η περιγραφή του τί είναι τί, αλλά και να πάρουμε μία ιδέα για τα πράγματα που είναι πιό χρήσιμα. Φυσικά όσα γράφονται εδώ αποτελούν κυρίως μία σύνοψη της δικής μου εμπειρίας και είναι ανοιχτά πρός σχολιασμό και διορθώσεις.

 

1.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΙΑΚΗ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

α)Τηλεσκόπια

 

Ο κανόνας είναι ότι όσο πιό πολλές ίντσες είναι το άνοιγμα του τηλεσκοπίου τόσο πιό πολλά πράγματα θα δούμε.

Βάση αυτού του κανόνα το πιό διαδεδομένο τηλεσκόπιο σε νέους αλλά και παλιούς είναι το νευτώνειο. Αυτό διότι έχει αρκετές ίντσες και είναι σχετικά φτηνό σε σχέση με τους υπόλοιπους τύπους, όπως διοπτρικά και κατοδιοπτρικά. Και συγκεκριμένα το Νευτώνειο σε βάση dobson, δηλαδή το dobsonian τηλεσκόπιο. Συγκεκριμένα ένα 8ιντσο dobsonian είναι η πρώτη προτεινόμενη επιλογή για αυτούς που αρχίζουν με την αστρονομία αλλά και πιό παλιούς, μιάς και οι στόχοι που μπορείς να δείς είναι πάρα πολλοί. Βεβαίως ανάλογα με τα οικονομικά του καθενός, όσο πιό πολλές ίντσες τόσο το καλύτερο. Το μόνο αρνητικό μετά είναι ότι τα μεγέθη των dobsonian γίνονται μεγάλα και είναι πιό δύσκολο να τα μεταφέρεις. Γι αυτό και έχουνε εφευρεθεί τα λεγόμενα ultra portable τηλεσκόπια τα οποία μεταφέρονται μέν εύκολα αλλά είναι πιό ακριβά, έως αρκετά πιό ακριβά.

 

Τα παρακάτω είναι κυρίως για τους πιό προχωρημένους στον χώρο της ερασιτεχνικής αστρονομίας.

 

Κάποιος που θέλει ένα μεγάλο τηλεσκόπιο για παρατήρηση και δεν θέλει πολύ βαβούρα στις μεταφορές το προτιμητέο είναι να στοχεύσει στην απόκτηση ενός τέτοιου ultra portable τηλεσκοπίου. Εδώ μιλάμε για κυρίως 16 ίντσες και πάνω. Ακόμη και άν χρειαστεί να κάνει περισσότερο καιρό οικονομίες νομίζω ότι αξίζει διότι θα το χαρεί μετά. Εάν πάλι δεν έχει κάποιος τόσο πρόβλημα με τις μεταφορές, υπάρχει και ο ενδιάμεσος τύπος των truss tube dobsonians που και αυτά μεταφέρονται σχετικά εύκολα και έρχονται λίγο πιό φτηνά.

 

Κάποιος μπορεί να κοιτάει τις τιμές τέτοιων τηλεσκοπίων και να τις βρίσκει μεγάλες και όντως έτσι είναι. Αλλά εδώ θέλει σωστό προγραμματισμό και εδώ είναι που κάποια πράγματα σε αυτό το άρθρο που θα αναφερθούν πιό κάτω, μπορεί να φανούν χρήσιμα.

 

Όσον αφορά τις υπόλοιπες κατηγορίες τηλεσκοπίων, δεν προτείνονται τόσο για νέους στον χώρο, διότι γενικά είναι πιό λίγες ίντσες και πιό ακριβά. Τα διοπτικά για παράδειγμα που είναι και η κλασσική μορφή τηλεσκοπίου που ξέρουμε, είναι μέν ωραία και έχουνε παραπάνω contrast στην εικόνα και πιό σημειακά άστρα, αλλά είναι αρκετά πιό ακριβά και μετά τις 6 ίντσες γίνονται ιδιαίτερα ογκώδη και κυρίως σε μήκος. Ίσως το καλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο και από τα πιό δημοφιλή σάν εναλλακτική ενός 8ιντσου dobsonian είναι ένα 6ιντσο f/8 διοπτρικό. Φτάνει αρκετά κοντά σε φωτοσυλλεκτικότητα έχοντας στα σύν του τα πιό σημειακά άστρα και πιό πολύ contrast από ένα νευτώνειο, αλλά έχει κάποια χρωματική εκτροπή που επηρεάζει κυρίως την πλανητική παρατήρηση και θέλει και μία ικανοποιητική στήριξη να το βάλουμε επάνω, άρα η συνολική τιμή μετά ανεβαίνει. Για τους λάτρεις των διοπτρικών όμως αυτό που προανέφερα είναι το πιό δημοφιλές. Δηστυχώς μετά δεν μπορείς να πάς σε κάτι μεγαλύτερο σε ίντσες καθότι είναι πολύ πιο μεγάλο. Οπότε τα διοπτρικά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πάνε κυρίως μέχρι τις 6 ιντσες. Εάν θέλουμε κάτι πιό μεγάλο τότε πάμε σε νευτώνειο.

 

β) Αξεσουάρ.

 

Τα αξεσουάρ ενός τηλεσκοπίου είναι πάρα πολλά. Από προσοφθάλμια, φίλτρα, μέχρι διάφορες βίδες και βιδάκια που εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς.

 

Προσοφθάλμια: Εκεί που γίνεται γενικότερα το πανηγύρι είναι με τα προσοφθάλμια. Και είναι το κύριο σημείο όπου ξοδεύονται αρκετά χρήματα μετά την απόκτηση ενός τηλεσκοπίου.

Υπάρχουνε καλά προσοφθάλμια και μέτρια. Ανάλογα πάνε και οι τιμές, όπου σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις είναι ανάλογες της ποιότητας. Εδώ όμως υπάρχει μία σημαντική λεπτομέρεια. Ο νέος στον χώρο δεν θα μπορέσει να διακρίνει καλά τη διαφορά ενός ακριβού από ένα μέτριο προσοφθάλμιο

Και αυτό διότι οι σημαντικότερες διαφορές ανάμεσα στα ακριβά και πιό φτηνά προσοφθάλμια είναι και στο contrast της εικόνας, αλλά πιό συγκεκριμένα στις άκρες του πεδίου. Εκεί υπάρχουν πιό φτηνά προσοφθάλμια που αποδίδουν αρκετά καλά σε σχέση με πιό ακριβά και θέλει ίσως ένα πιό έμπειρο μάτι για να δεί την πιό ολοκληρωμένη διόρθωση που παρέχει το πιό ακριβό. Και ακόμη και έμπειροι παρατηρητές σε κάποιες περιπτώσεις δεν βλέπουν εύκολα διαφορά ή είναι τόσο μικρή που θεωρείται αμελητέα.

 

Έτσι λοιπόν μπορούμε να επιλέξουμε να πάρουμε προσοφθάλμια που δεν είναι τόσο ακριβά αλλά αποδίδουν πολύ καλά. Αυτό όμως που έχουνε τα πιό ακριβά προσοφθάλμια και γι αυτό στοχεύουμε να πάρουμε και αυτά, είναι το μεγαλύτερο πεδίο και πιό σωστά διορθωμένο σε κόμη. Από κεί και πέρα εξαρτάται πόσα θέλει να διαθέσει κάποιος.

 

Υπάρχουν επίσης και οι barlow οι οποίοι ουσιαστικά αυξάνουν τη μγέθυνση ενός προσοφθαλμίου με 2Χ και 3Χ για τους σηνιθέστερους. Εϊναι ένα πολύ χρήσιμο αξεσουάρ γιατί ουσιαστικά με έναν barlow και έναν προσοφθάλμιο έχουμε 2 διαφορετικές μεγεθύνσεις. Άν έχουμε παραπάνω προσοφθάλμια, τότε έχουμε και πολλές παραπάνω διαφορετικές μεγεθύνσεις. Εδώ θέλει λοιπόν έρευνα για το ποιά προσοφθάλμια να πάρουμε με έναν 2Χ barlow π.χ για να καλύψουμε ένα εύρος μεγεθύνσεων.

 

Φίλτρα: Υπάρχουν πάρα πολλά φίλτρα για παρατήρηση, κάποια αρκετά χρήσιμα ενώ άλλα όχι τόσο πολύ. Για παράδειγμα, τα φίλτρα UHC και ΟΙΙΙ είναι αρκετά διαδεδομένα διότι αναδυκνείουν τις δομές των νεφελωμάτω και άλλων αντικειμένων καλύτερα και είναι εμφανές αυτό σε όλους. Υπάρχουν επίσης και τα χρωματιστά πλανητικά φίλτρα όπου εκεί όμως πολλοί δεν βλέπουν ιδιαίτερη διαφορά μέ ή χωρίς και απευθύνονται ιδιαίτερα σε έμπειρους πλανητικούς παρατηρητές. Οι περισσότεροι που τα παίρνουν μετά από κάποιο καιρό τα πουλάνε για να πάρουν κάτι άλλο.

 

Στηρίξεις: Υπάρχουν οι αλταζιμουθιακές και οι ισημερινές ή αλλιώς γερμανικού τύπου στηρίξεις. Οι βάσεις των dobsonian είναι αλταζιμουθιακές και τώρα τελευταία βγαίνουν και ρομποτικές τέτοιες, κάτι πολύ καλό. Οι ισημερινές έχουνε διαφορετική νοοτροπία και γενικότερα προτιμούνται διότι κάνουν και για φωτογράφηση λόγω του ότι ο τρόπος λειτουργίας τους με τους 2 άξονες αναφοράς και απόκλισης δίνει μεγαλύτερη ακρίβεια στην παρακολούθηση ενός αντικειμένου και υπάρχουν και ρομποτικές. Οι ισημερινές στηρίξεις είναι βέβαια πιό ακριβές από τις αλταζιμουθιακές, έως αρκετά πιό ακριβές.

 

ΤΕΛΙΚΑ ΤΙ ΝΑ ΠΑΡΩ?

 

Ώς σύνοψη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι νέοι στον χώρο θα είναι πολύ ευχαρισημένοι με ένα 8ιντσο dobsonian. Πρέπει όμως εδώ να γίνει έρευνα για την επιλογή των επιπλέον αξεσουάρ που μπορεί κάποια στιγμή να πάρουμε. Γενικότερα δαπανούνται αρκετά χρήματα σε αξεσουάρ που παίρνουμε και μετά βλέπουμε ότι δεν μας κάνουνε.

Ένας νεός αλλά και παλιός ουσιαστικά δεν χρειάζεται πολλά πράγματα. Μαζί με όποιο τηλεσκόπιο έχει, χρειάζεται 2-3 προσοφθάλμια και έναν barlow. Με αυτά μπορύμε να κάνουμε πολλούς συνδοιασμούς μεγεθύνσεων Από φίλτρα είναι προαιρετικά τα UHC και ΟΙΙΙ που βοηθούν στην παρατήρηση αρκετών αντικειμένων βαθέως ουρανού. Ένας αστροχάρτης για να βρίσκουμε αντικείμενα, για όσους δεν χρησιμοποιούν κάποιο goto, και ίσως ένα τετράδιο για να καταγράφουμε τί παρατηρήσαμε. Με αυτά περνούμε πολλές ωραίες βραδιές.

 

ΘΕΛΩ ΤΟ Χ,Ψ ULTRA PORTABLE ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΟ

 

Εδώ θα αναφερθώ σε αυτό που είπα προηγουμένως. Πολλοί έχουμε δαπανήσει πολλά χρήματα στην αγορά τηλεσκοπίων (πληθυντικός) και αξεσουάρ που τελικά τα πουλάμε. Φανταστείτε ότι με κάποια από αυτά τα χρήματα θα είχαμε πάρει το 16ιντσο ultra portable που μας αρέσει και δεν θα είχαμε ξοδέψει και τόσα. Βεβαίως στην αρχή δεν ξέρει κανείς. Το θέμα είναι αυτό που παίρνεις να το ευχαριστιέσαι και είναι και το ταξίδι που μετράει. Διότι και ένα 10ιντσο τηλεσκόπιο πάνω σε ισημερινή μπορεί να προσφέρει πολλές βραδιές ωραίας παρατήρησης. Και ήμαστε πολλοί που περάσαμε ή ήμαστε σε αυτό το στάδιο και παρότι θέλουμε και το 16ιντσο, και το ταπεινό μας 8ιντσο ή 10ιντσο μας έχει χαρίσει ωραίες βραδιές. Οπότε άν το έχουμε ευχαριστηθεί, χαλάλι, πολλοί έχουμε ωραίες εμπειρίες από τα τηλεσκόπια που έχουμε πάρει και τις βραδιές που ήμαστε παρέα στα βουνά.

 

ΑΣΤΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

 

Το 2ο μεγάλο σκέλος της ερασιτεχνικής αστρονομίας. Εδώ δεν θα αναφερθώ εκτενώς διότι γι αυτό το σκοπό έχουμε φτιάξει και την ομάδα ερασιτεχνικής αστροφωτογραφίας που έχει οδηγούς και άλλα πολλά, αλλά θα πώ κάποια βασικά πράγματα και για νέους και για παλιούς. Γενικότερα η αστροφωτογραφία μπορεί να είναι πιό δαπανηρή από την παρατηρησιακή αστρονομία.

 

Τηλεσκόπιο: Είναι σημαντικό να επιλέξουμε τηλεσκόπια πιό ειδικευμένα για αστροφωτογραφία. Σημαντικό ρόλο στην φωτογραφία παίζει η εστίασή μας, οπότε ένας μικρομετρικός εστιαστής είναι επιθυμητός. Αρκετά τηλεσκόπια πλέον έχουν τέτοιους εστιαστές, έστω και άν και δεν είναι οι top of the line. Επίσης υπάρχει το θέμα του λεγόμενου vignetting, δηλαδή το ότι ο αισθητήρας μίας μεγάλης κάμερας δεν φωτίζεται πλήρως από το τηλεσκόπιο, λόγω κατασκευής του. Πιό πρόσφατα έχουνε αρχίσει και κυκλοφορούν και πιό οικονομικά τηλεσκόπια που φωτίζουνε αρκετά καλά τους μεγάλους αισθητήρες των ccd.

 

Ένα τηλεσκόπιο συνήθως δεν είναι αρκετό για όλα τα είδα φωτογράφησης.Υπάρχουνε στόχοι που είναι μεγάλοι και θέλουν τηλεσκόπιο με πιό ευρύ πεδίο και άλλοι πιό μικροί και θέλουνε τηλεσκόπιο με μεγαλύτερη μεγέθυνση. Γενικότερα πολλοί αστροφωτογράφοι προσπαθούν να επιτύχουν φωτογραφίες που ο στόχος να είναι όσο το δυνατόν πιό μεγενθυμένος και με μεγάλη ανάλυση. Κάποιοι κάνουνε και μωσαικά για να καλύψουνε μεγαλύτερους σε πεδίο στόχους με την ίδια μέθοδο, δηλαδή μεγάλη μεγέθυνση, μεγάλη ανάλυση. Πλέον όσο η τεχνολογία προχωράει (active optics για την οδήγηση) βλέπουμε εντυπωσιακές φωτογραφίες. Φυσικά και μία φωτογραφία από ένα μικρό τηλεσκόπιο με ευρύ πεδίο έχει την χάρη της. Και επειδή δεν είναι και ότι πιό εύκολο να κάνουμε μωσαικά με ένα μεγάλο τηλεσκόπιο και στενό πεδίο, αρκετούς στόχους τους φωτογραφίζουμε με τα μικρά διοπτρικά. Έτσι συνήθως οι αστροφωτογράφοι έχουνε ένα μικρό διοπτρικό για ευρέα πεδία όπως για τα νεφελώματα και ένα πιό μεγάλο για πιό μικρόυς στόχους όπως οι γαλαξίες.

 

Κάμερα: Μπορούμε να φωτογραφίσουμε με DSLR και CCD. Προτιμάται η ccd διότι είναι ψυχόμενη και δεν έχει τον θερμικό θόρυβο από τις μακρές εκθέσεις που χρειάζονται στην αστροφωτογραφία.

Η κάμερα που θα διαλέξουμε θα πρέπει να ταιριάζει γενικά και με το τηλεσκόπιο, άν και πλέον υπάρχουν συγκεκριμένες δημοφιλείς κάμερες που ταιριάζουν με τα περισσότερα τηλεσκόπια, στην μέση κατηγορία τιμής. Από κει και πέρα υπάρχουνε τεχνικές που μπορούν να μας δώσουν πιό βέλτιστα αποτελέσματα, κάτι το οποίο όμως εξαρτάται και από το seeing της βραδιάς και άλλους παράγοντες.

 

Στήριξη: Εδώ χρειαζόμαστε μία ισημερινή στήριξη η οποία μας παρέχει καλύτερο tracking και αυόματη οδήγηση. Υπάρχει η δυνατότητα να κάνουμε καλή αστροφωτογράφηση και χωρίς να χρειάζεται να πάρουμε μία ακριβή στήριξη, άν ιδιαίτερα κάνουμε και κάποιες τροποποιήσεις που θα την βελτιώσουν.

 

Για πιό προχωρημένους:

 

Για να επιτύχουμε το βέλτιστο στην φωτογράφηση πρέπει να προσπαθήσουμε να φτάσουμε όσο πιό κοντά στο seeing της βραδιάς μπορούμε. Επειδή γενικότερα στην Ελλάδα το seeing κυμαίνεται κατά μέσο όρο στα 3 arc sec και το τηλεσκόπιο μαζί με την κάμερα μπορεί να μας δίνουνε για παράδειγμα 1 arc sec τότε κάνουμε bin 2X2 στην κάμερα για να γίνει 2 arc sec και να φτάσουμε κοντά στο 3.

Για να το κάνουμε αυτό όμως χρειαζόμαστε μία κάμερα με αρκετά mpixel έτσι ώστε η εικόνα του bin 2x2 να μήν βγεί πολύ μικρή. Με το δημοφιλές KAF8300 chip μπορούμε να κάνουμε bin 2x2 και πάλι η εικόνα μας να είναι μεγάλη.

 

Ο γενικότερος κανόνας στην αστροφωτογραφία είναι όσο πιό πολλές και μεγάλες εκθέσεις πάρουμε τόσο το καλύτερο, διότι καταγράφουμε περισσότερη λεπτομέρεια και εξαλείφουμε τον θόρυβο. Στις DSLR αυτό ισχύει ακόμη πιό πολύ, όπου χρειαζόμαστε πολλές εκθέσεις για να φύγει αρκετό μέρος του θορύβου.

 

Το κείμενο θα εμπλουτισθέι και τροποιηθεί περεταίρω.

[kkokkolis]

Μπράβο για την προσπάθειά σου.

Μια που θα το εμπλουτίσεις, ίσως θα ήταν καλή ιδέα να διαφοροποιήσεις και τις κατηγορίες αστική παρατήρηση/ παρατήρηση σε ιδανικό ουρανό, πλανητική παρατήρηση/ παρατήρηση βαθέως ουρανού, κατάλληλα τηλεσκόπια για κάθε ουράνιο σώμα κλπ.

Θα γίνει ένας εξαιρετικός οδηγός όταν ολοκληρωθεί.

[kookoo_gr]

Efstathie εν μερη σε εχω προλαβει απο ενα μεγαλο μερος της δουλειας σου. παραλληλα με την φωτογραφιση με webcam τρεχω και ενα αλλο μεγαλο εισαγωγικο κειμενο σχετικα με τηλεσκοπια, εξοπλισμο, αστροφωτογραφιση κτλ.. παραθετω ενα draft κομματι απο το κειμενο μου. οι κυριες πηγες αυτου του τμηματος ειναι το nightwatch, το astronomy hacks, απο διαφορες σελιδες στο ιντερνετ. επειδη ο ογκος των πληροφοριων ειναι τεραστιος και θα μου παρει πολλυ χρόνο και λαθη θα υπαρξουν εαν ενδιαφερεται κανεις να οργανωθουμε να το ολοκληρωσουμε.

παρατηρησιακή αστρονομία.pdf

[Efstathios]

Κώστα, εσύ γράφεις βιβλίο

 

Το πόστ βασικά έχει σάν σκοπό να πεί 2-3 πράματα, κρατώντας το μέγεθος σχετικά μικρό. Βέβαια και η ιδέα σου για το pdf αυτό είναι πάρα πολύ καλή και άν είναι να το δουλέψουμε και να το κάνουμε επισύναψη πάνω σε έναν πιό σύντομο οδηγό. Δηλαδή όποιος θέλει αναλύτικά τα πράγματα να πηγαίνει μετά να διαβάζει το pdf.

[kookoo_gr]

το βιβλιο οπως ανεφερες το ξεκινησα σαν καταγραφη των τεχνικων και ιδεων απο τα διαφορα μελη του αστροβοξ (στα οποια πρεπει να πανε τα περισσοτερα αν οχι ολα τα ευσημα και δεν ειχα ουτε εχω σκοπο να καρπωθω τις ιδεες και τεχνικες σαν πρoσωπικες) αλλα και απο εμενα, κυριως για προσωπικη χρηση (μιας δεν ειχα σκοπο να το ανεβασω στο ιντερνετ) με κατευθυνση την αστροφωτογραφηση ωστε να μην ψαχνω την βιβλιογραφια μου, τα διαφορα θεματα του αστροβοξ αλλα και ολες τις πληροφοριες που εχω μαζεψει απο διαφορες αλλες πηγες καθε φορα που δεν θυμαμαι κατι αλλα και οταν μαθαινω κατι νεο να το εχω αποτυπομενο καπου. στην πορεια ομως αυτης της καταγραφης, μιας και ο ογκος των πληροφωριων ειναι μεγαλος αποφασισα τελικα να καταγραψω οσο περισσοτερα μπορουσα απ' ολο τον χωρο της ερασιτεχνικης αστρονομιας και τελικα κατεληξα να εχω ενα draft κειμενο 29 σελιδων οι οποιες βλεπω να γινονται ανω των 100 μολις καταληξω στην τελικη δομη.

 

 

δεν ειχα προθεση να σου χαλασω το θεμα αλλα βλεποντας το μπηκα στον πειρασμο να αναρτησω αυτο το μικρο μερος της δουλειας που εχω κανει μιας και εχω ηδη συγκεντρωμενα καποια πραγματα και επειδη το ποστ αυτο θα γινει μεγαλο ακομα και αν γραψεις καποια απλα πραγματα οποιος νεος το ψαξει θα χαθει.

 

δεν εχω καμια αντιρηση στην προταση σου και μαλιστα θα μπορουσαμε να αναφερουμε καποια πραγματα εδω και να υπαρχει παραλληλα μια pdf εκδοση με αναλυτικα δεδομενα οπως ειπες και εσυ. επισης προτεινω σε οποιο αλλο εμπειρο μελος του φορουμ θελει να λαβει μερος σε αυτο το project να μην κρατηθει, οσο πιο πολλοι τοσο πιο καλη δουλεια θα γινει.

[giorgosgr]

Ίσως το καλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο και από τα πιό δημοφιλή σάν εναλλακτική ενός 8ιντσου dobsonian είναι ένα 6ιντσο f/8 διοπτρικό.

 

Δεν θα μπορούσα να διαφωνήσω περισσότερο! Το 6" f/8 αχρωματικό (ευφημισμός!!! )διοπτρικό είναι γεμάτο χρωματικό σφάλμα! Κατά βάση είναι τηλεσκόπιο μόνο για χαμηλές μεγεθύνσεις. Προτιμότερο είναι ένα 4-5" f/12 ακόμα καλύτερα f/15.

Η εναλλακτική λύση δηλαδή μάλλον καλύτερη λύση για εισαγωγικό τηλεσκόπιο είναι το 6" f/8 νευτώνιο σε ισημερινή βάση. Έχω ξαναγράψει τα πλεονεκτήματά του και είναι αρκετά σοβαρά για να θυσιάσει κανείς δύο ίντσες και να το πάρει αντί για 8" dobsonian.

[Efstathios]

Βρέ Γιώργο, λέω για το εναλλακτικό του νευτώνειου για όσους θέλουνε διοπτρικά. Είπα εξάλλου ποιό είναι το βέλτιστο. Ξέρεις πολύ καλά ότι υπάρχουν πολλοί και ειδικά στην Αμερική που έχουνε το περίφημο celestron 6" f/8 διιοπτρικό και τους αρέσει, γι αυτό και το ανέφερα. Μήν μπούμε όμως εδώ σε αυτή την συζήτηση περί αχρωματικού διοπτρικού κλπ.

[elli]

Νice...

Καλό θα ήταν να γίνει υπομνημα ωστε να το βλέπουν τα νεα μέλη.