Αφηνιασμένο άστρο.

[Δροσος Γεωργιος]

Ένα διαστημικό τηλεσκόπιο συνέλαβε το κρουστικό κύμα ενός άστρου που τρέχει αφηνιασμένα μέσα στο διάστημα.

Ένα τεράστιο μπλε άστρο στον αστερισμό του Οφιούχου τρέχει ασταμάτητα σαν δραπέτης μέσα σε ένα νέφος σκόνης και αερίου, με μια ταχύτητα 24 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Η NASA χρησιμοποίησε ένα τροχιακό παρατηρητήριο της, το WISE, που όμως βλέπει στο υπέρυθρο φως.

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το αστέρι, που ονομάζεται Ζήτα και ανήκει στον αστερισμό του Οφιούχου, κάποτε περιστρεφόταν γύρω από ένα άλλο ακόμα μεγαλύτερο άστρο. Αλλά ο συνοδός του εξερράγη με μία βίαιη έκρηξη σουπερνόβα, ρίχνοντας το Ζήτα έξω στο βαθύ διάστημα με μια ταχύτητα 24 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Το Ζήτα Οφιούχου έχει περίπου 20 φορές μεγαλύτερη μάζα και 65.000 φορές πιο φωτεινή από τον Ήλιο μας. Εάν δεν ήταν περιτριγυρισμένο από τόση σκόνη, θα ήταν ένα από τα φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό, ενώ φαίνεται μπλε στα οπτικά μήκη κύματος.

Όπως όλα τα αστέρια με αυτό το είδος της ακραίας μάζας και ισχύος, υιοθετεί το σύνθημα: «ζήσε γρήγορα, πέθανε νέος». Έχει ήδη ζήσει την μισή από την μικρή του ζωή του – συνολικά θα ζήσει μόλις 8 εκατομμύρια χρόνια. Συγκριτικά, ο Ήλιος είναι τώρα περίπου στο μέσον της αναμενόμενης ζωής του, που υπολογίζεται 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Ενώ ο Ήλιος θα γίνει τελικά ένας ήσυχος λευκός νάνος, το Ζήτα Οφιούχου, όπως και ο πρώην συνοδός του, τελικά θα πεθάνει μέσα σε μια τεράστια έκρηξη σουπερνόβα.

Το WISE κατέγραψε όμως κι ένα λαμπρό κίτρινο τόξο που δημιουργείται μόλις οι ισχυροί αστρικοί άνεμοι του συναντούν το αέριο και τη σκόνη του νέφους στο δρόμο τους. και που βρίσκεται ακριβώς πάνω από Ζήτα. Είναι ένα θαυμάσιο παράδειγμα ενός κρουστικού κύματος.

Στην παραπάνω εικόνα, το αστέρι τρέχει αφηνιασμένα από κάτω δεξιά προς τα πάνω αριστερά. Καθώς τρέχει ο πολύ ισχυρός αστρικός άνεμος του πιέζει το αέριο και τη σκόνη που συναντάει στο δρόμο του (ο αστρικός ανέμου εκτείνεται πολύ πέρα από το ορατό τμήμα του αστεριού, δημιουργώντας μια αόρατη «φυσαλίδα», γύρω του. Και ακριβώς μπροστά από την πορεία του αστεριού ο άνεμος συμπιέζει το αέριο τόσο πολύ που λάμπει εξαιρετικά έντονα (στο υπέρυθρο όμως), δημιουργώντας ένα τόξο κρουστικό. Είναι σαν το κύμα που σπρώχνει μπροστά ένα σκάφος καθώς κινείται μέσα στο νερό. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι εντελώς κρυμμένο στο ορατό φως.

Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται σε αυτή την εικόνα αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένα μήκη κύματος του υπέρυθρου φωτός. Μπλε και κυανό αντιπροσωπεύουν το φως που εκπέμπεται σε μήκη κύματος από 3,4 και 4,6 μικρόμετρα, τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από τα αστέρια. Το πράσινο και το κόκκινο αντιπροσωπεύουν το φως από τα 12 και 22 μικρόμετρα, αντιστοίχως, που ως επί το πλείστον εκπέμπονται από τη σκόνη.

Στην φωτογραφία το μπλε άστρο κοντά στο κέντρο αυτής της εικόνας είναι το άστρο Ζήτα Οφιούχου. Όταν παρατηρείται στο ορατό φως εμφανίζεται ως ένα σχετικά αμυδρό κόκκινο αστέρι που περιβάλλεται από άλλα εξασθενημένα αστέρια χωρίς καθόλου σκόνη. Ωστόσο, σε αυτή την υπέρυθρη εικόνα που τραβήχτηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE της NASA, αναδύεται μια εντελώς διαφορετική άποψη. Το Ζήτα Οφιούχου είναι πραγματικά ένα ζεστό, φωτεινό μπλε αστέρι με μεγάλη μάζα, που κινείται αφηνιασμένα μέσα σε ένα μεγάλο νέφος διαστρικής σκόνης και αερίου

[Δροσος Γεωργιος]

Ελεύθεροι πλανήτες στο διάστημα χωρίς μητρικό άστρο μπορεί να φιλοξενούν ζωή.

Νερό σε υγρή μορφή μπορεί να επιβιώσει στην επιφάνεια εκείνων των πλανητών που κινούνται ελεύθερα χωρίς να θερμαίνονται από κανένα άστρο. Αν αυτοί συγχρόνως φιλοξενούν και κάποια μορφή της ζωής, τότε θα μπορούσαν να δράσουν και σαν μεσάζοντες μεταφέροντας την και σε άλλα σημεία του Γαλαξία.

Η βαρυτική επίδραση πάνω τους από άλλους πλανήτες ή κάποια διερχόμενα άστρα, τα έδιωξε από την τροχιά που διατηρούσαν στο ηλιακό τους σύστημα, στέλνοντας τα στο παγωμένο διάστημα. Αυτοί λοιπόν οι ελεύθεροι από μητρικά άστρα κόσμοι, θα μπορούσαν να παραμείνουν ζεστοί εξαιτίας της ενέργειας που παράγεται από την διάσπαση των ραδιενεργών στοιχείων στο βραχώδη πυρήνα τους.

Οι Dorian Abbot και Eric Switzer του Πανεπιστημίου του Σικάγο υπολόγισαν ότι βραχώδεις πλανήτες με μάζα παρόμοια με αυτή της Γης, θα μπορούσαν να παραμείνουν αρκετά θερμοί, ώστε να διατηρείται το νερό σε υγρή μορφή κάτω από κομμάτια πάγου που παίζουν το ρόλο του μονωτικού, για πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Ένας πλανήτης με το ίδιο ποσοστό νερού με τη Γη θα μπορούσε να διατηρήσει υπόγειο υγρό ωκεανό αν είχε 3,5 φορές τη μάζα της Γης. Όμως, ένας πλανήτης με δεκαπλάσια ποσότητα νερού από τη Γη θα μπορούσε να κάνει το ίδιο έστω κι αν είχε το ένα τρίτο της μάζας της Γης.

“Είναι πραγματικά μια ενδιαφέρουσα ιδέα”, λέει η Lisa Kaltenegger του Κέντρου Αστροφυσικής του Harvard, “Αλλά θα έπρεπε να προσγειωθούμε σε έναν τέτοιο πλανήτη, να σκάψουμε στο εσωτερικό του για να δούμε αν η ζωή είναι δυνατή σ’ αυτόν”.