Υπάρχει έννοια "ωφέλιμης" απόδοσης στα οπτικά?

[nikk2875]

Έστω το 10ιντσο μου, που έχει 2 κάτοπτρα με ανακλαστικότητα 90%. Υποθέτω ότι το φως όταν διέρχεται από τις 2 επιφάνειες χάνει κάθε φορά ένα 10%, άρα στο προσοφθάλμιο θα φτάνει το 90% * 90 % = 81%. Όμως αν αφαιρέσω από την "ιδανική" φωτοσυλλεκτικότητα του 10ιντσου (που είναι (254/7)^2=1316) το 19%, η τελική φωτοσυλλεκτικότητα του είναι περίπου ίση με αυτή που θα μου έδινε ένα "ιδανικό" 9ιντσο (δηλ. (228/7)^2=1061. Άρα λόγω απωλειών έχω "χάσει" μία ολόκληρη ίντσα. Χάνω κάτι στην παραπάνω προσέγγιση?

 

Αφορμή για το post, ήταν ο ισχυρισμός σε διαφήμιση κατασκευαστή, ότι λόγω ανακλαστικότητας των κατόπτρων του "κερδίζεται" μια ίντσα. Θα ήθελα να ξέρω αν αυτό είναι αληθές (φαντάζομαι βέβαια από την ανάποδη, δηλ. πως δεν χάνεται η ίντσα) κι αν με την παραπάνω συλλογιστική μπορώ πράγματι να ποσοτικοποιήσω τη διαφορά (ώστε να μπορώ να κάνω συγκρίσεις). Αν το παραπάνω ισχύει, έχει νόημα να εφαρμόζεται και σε άλλους τύπους τηλεσκοπίων (π.χ. διοπτρικά)?

[astrovox]

Νομίζω πως σε γενικές γραμμές ισχύουν αυτά. Σε κάτοπτρα έχω διαβάσει για τυπικές τιμές στα 80 έως και πάνω από 90% με μεγαλύτερες τιμές στα επίπεδα κάτοπτρα (είτε διαγώνιοι σε δευτερεύον για νευτώνεια είτε στο ομώνυμο αξεσουάρ στα διοπτρικά όπου διαφημίζονται και 99%) ενώ για φακούς οι τιμές (διαπερατότητας εδώ, όχι ανακλαστικότητας) είναι επίσης στα τέλη των 90

 

Νομίζω πως δεν τίθεται σε αμφιβολία αν το ποσοστό ανακλαστικότητας είναι σημαντικό, αυτό που είναι αμφίβολο είναι κατά πόσο ισχύουν οι ισχυρισμοί του κατασκευαστή (orion optics εικάζω πως εννοείς).

 

Επίσης νομίζω πως είναι λογικός ο πολλαπλασιασμός που κάνεις αν και όπως σου είπα το πρωτεύον είναι το "δύσκολο", τα διαγώνια τα φτιάχνουν πιο εύκολα με μεγάλη ανακλαστικότητα (και είναι πιο μικρά και συνεπώς φτηνά).

 

Μια άλλη παράμετρος είναι πως συνήθως οι τιμές κατασκευαστών ανακοινώνονται για συγκεκριμένα μήκη κύματος που μεγιστοποιούν τις τιμές τους. Ίσως τα ψιλά γράμματα διευκρινίζουν κάτι σχετικά.

 

Τέλος να πω πως αν θες να συγκρίνεις νευτώνεια διαφορετικών μεγεθών να βάλεις και τον παράγοντα κεντρική παρεμπόδιση μέσα.

[nikk2875]

Το θέμα δεν είναι μόνο αν μια οπτική επιφάνεια έχει πράγματι 99% ανακλαστικότητα (τα ψιλά γράμματα όπως πολύ σωστά λες), αλλά επίσης πόσο αυτή διατηρείται...

 

Για το σχόλιο περί παρεμπόδισης είχα βρει κάποιο αρθράκι κάπου στο cloudy nights και κάποιος τύπος είχε δημοσιεύσει και κάποιο τύπο, νομίζω αναφορικά με το πόσο μπορεί να επηρεάσει η κεντρική παρεμπόδιση τη φωτεινότητα. Κρατάω μια μικρή επιφύλαξη γιατί δεν κατάφερα να το ξαναβρώ το αρθράκι.

[Στέφανος Σοφολόγης]

Για τον συντελεστή ανάκλασης των κατόπτρων, ισχύει πράγματι η πολλαπαλασιαστική αρχή στον υπολογισμό της ολικής ανακλαστικότητας. Έτσι, για τις απλές επιστρώσεις έχουμε κάποια απώλεια φωτεινότητας αν συγκρίνουμε το κατοπτρικό με διοπτρικό ίδιας διαμέτρου. Οι εξελιγμένες επιστρώσεις που δίνουν πολύ υψηλή ανακλαστικότητα, "ξαναδίνουν" πίσω το φως που χάνεται με τις απλές επιστρώσεις κατόπτρων. Αυτό μπορεί να πει κανείς ότι "ισοδυναμεί" με αύξηση διαμέτρου (περίπου μιας ίντσας για τα κάτοπτρα στην περιοχή των 8"-10"). Η "αύξηση" αυτή υπολογίζεται εύκολα αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η φωτεινότητα είναι ανάλογη με το εμβαδό του κατόπτρου (ή αλλιώς με το τετράγωνο της διαμέτρου).

Εμπειρικά, όταν άλλαξα τα κάτοπτρα στο νευτώνειό μου και έβαλα υψηλότερης ακριβείας και με επιστρώσεις Hilux, αισθάνθηκα αμέσως και μια μικρή αύξηση της φωτεινότητας (που αν δεν είναι 25% όπως λέει η Orion Optics είναι σίγουρα 20%). Παρόμοια είναι η αύξηση φωτεινότητας π.χ. από τις 10" στις 11": (11/10)² = 1,21 ή αλλιώς 21% αύξηση. Με άλλα λόγια, ένα 10ιντσο με εξελιγμένες επιστρώσεις, προσφέρει τη φωτεινότητα ενός 11ιντσου με τυπικές επιστρώσεις.

[eliasg2004]

Kάτι παρόμοιο ισχυριζόταν μια εποχή και η Celestron με τις απλές Starbright και τις Starbright XLT με τη διαφορά να βρίσκεται - αν θυμάμαι καλά - στην καλύτερη περίπτωση γύρω στο 11%.

 

Προσωπικά δεν πιστεύω ούτε έχω διαπιστώσει να ισχύει ο μύθος για επιστρώσεις που ισοδυναμούν με διαφορά μίας ίντσας από τηλεσκόπιο σε τηλεσκόπιο: Το παλιό μου C11 με απλές starbright επιστρώσεις και ελαφρώς μεγαλύτερη κεντρική παρεμπόδιση είναι λίγο αλλά σαφέστατα φωτεινότερο από το Orion Optics 10άρι νευτώνειο με τις Hilux επιστρώσεις.

 

Βέβαια οι Starbright δεν ήταν απλές MgF2. Ίσως όπως λέει και ο Στέφανος παραπάνω η κουβέντα για διαφορά μιας ίντσας να αφορά στη σύγκριση premium επιστρώσεων έναντι μιας στρώσης MgF2. Όμως ακόμα κι αν είναι έτσι, δεν ξέρω κατά πόσον έχει νόημα αυτή η διαφήμιση δεδομένου ότι και τα κινέζικα τηλεσκόπια μαζικής παραγωγής δεν χρησιμοποιούν πλέον απλές επιστρώσεις (βλ. Skywatcher "Metalic High transmission coatings" - ότι και αν είναι αυτό..).

[eliasg2004]

Για την ιστορία των επιστρώσεων της Celestron, είχα κάποτε κάνει ένα ερώτημα στο tech support τους και είχα λάβει την εξής απάντηση:

 

"Starbright coatings used to be called Enhanced. The coating prior to that is some kind of aluminum silicate. The main difference for reflectivity and transmissivity would only be a few percentage points"

[kkokkolis]

Όταν καταλήξετε σε αυτό θα ανοίξουμε το άλλο μεγάλο θέμα και ουσιαστικότερο ίσως: "Είναι αλήθεια πως αν πλύνω το κάτοπτρό μου θα κερδίσω 1";".