Απόκρυψη αστέρα από τον Πλανήτη Νάνο Δήμητρα

[tolis45]

Αγαπητοί Φίλοι,

 

Το πρωί της Παραμονής των Χριστουγέννων (Δευτέρας) μας περιμένει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον γεγονός, αυτό της απόκρυψης ενός αστέρα 10ου μεγέθους από τον μεγαλύτερο (τέως) αστεροειδή, (νυν Πλανήτη Νάνο) στη Ζώνη μεταξύ Άρη και Δία, τον (1) Δήμητρα (1 Ceres). Οι λεπτομέρειες δίνονται παρακάτω:

 

 

Πότε: 24 Δεκεμβρίου 2012, 03:54 UΤ

Ποιος αστέρας? TYC 1865-02657-1 (Λαμπρότητα στόχου = 6.9)

Απο ποιόν αστεροειδή? 1 Ceres (διάμ. 960 χλμ)

Μέγιστη Διάρκεια: 78.0 sec

Πτώση λαμπρότητας: 0.05

Σελήνη: 85% φάση, 39 μοίρες απόσταση

Το ονομαστικό ίχνος περνάει από: Ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο

Το σφάλμα επιτρέπει παρατήρηση από: Ίδιο

 

http://www.asteroidoccultations.com/2012_12/1224_1_27173_Map.gif

 

Χάρτης από GoogleMaps:

 

http://www.poyntsource.com/New/Google/20121224_27173.HTM

 

 

Το ζητούμενο είναι η ακριβής θέση του αστεροειδή (ο οποίος είναι και ο προορισμός του βολιστήρα

DAWN που πρόσφατα αποχώρησε από την Εστία και αναμένεται να προσεγγίσει τη Δήμητρα το 2015)

και ο προσδιορισμός του σχήματος του.

 

 

Το γεγονός θα διαρκέσει περισσότερο από ένα λεπτό από το μεγαλύτερο μέρος του ίχνους

ενώ η αβεβαιότητα στην πρόβλεψη αυτή καθεαυτή είναι ασυνήθιστα μικρή.

Η δυσκολία στην παρατήρηση επίκειται στο μικρό ύψος του στόχου στον ορίζοντα την

ώρα της απόκρυψης αλλά κυρίως στην μικρή πτώση της λαμπρότητας του στόχου (~5%).

Το τελευταίο καθιστά εφικτή την παρατήρηση με CCD (και λίγη προσοχή) αλλά πρακτικά

αδύνατη για οπτική παρατήρηση. Καταγραφή μέσω video θα είναι δύσκολη - το τυπικό

φωτομετρικό σφάλμα ανά λήψη είναι μερικές δεκάδες % - αλλά *ίσως* καταστεί δυνατή με

επεξεργασία running box (ή boxcar) averaging μετά τη παρατήρηση, δηλ παίρνοντας τη μέση τιμή

ενός δεδομένου αριθμού λήψεων (πχ 30) και προχωρώντας το running box ή "παράθυρο" μια λήψη τη φορά μέχρι το τέλος της χρονοσειράς των δεδομένων.

 

Αυτό γίνεται εύκολα με ένα προγραμματάκι σε fortran, c ή κάποια άλλη από τις "βασικές"

γλώσσες προγραμματισμού ενώ υπάρχει ενσωματωμένη σε αρκετά πακέτα ανάλυσης δεδομένων

όπως η IDL, Matlab, Mathematica κ.α. Ο υπογράφων ευχαρίστως μπορεί να προσφέρει

τις υπηρεσίες του σε αυτό τον τομέα αν του δοθούν τα δεδομένα σε απλό ascii format (δηλ όχι Excel αλλά πχ .rtf, .txt δεκτό) όπου σε μια ή περισσότερες στήλες αναγράφεται ο χρόνος χωρίς punctuation marks ή αλφαβητικούς χαρακτήρες εκτός της υποδιαστολής (πχ 03 43 12.0 ή 03.76577 δεκτά αλλά όχι πχ 03:43:12 ή 3h 43m 12s) και σε μία άλλη στήλη η απόλυτη ή σχετική μέτρηση της λαμπρότητας του στόχου (πχ DN ή λαμπρότητα σχετική με αυτή κάποιου αστέρα αναφοράς).

Επιπλέον στήλες (πχ το σ) δεν είναι αναγκαίες αλλά δεν δημιουργούν και πρόβλημα.

Εν τελει το αρχείο μπορεί να έχει την εξής μορφή:

 

03.567555 1.222333

03.567768 1.190000

… …..

 

Όποιες ερωτήσεις ευπρόσδεκτες και Καλή Επιτυχία σε όσους το προσπαθήσουν.

 

Τόλης.

[Bi2L]

Καλησπέρα Τόλη με τις δύσκολες προκλήσεις σου

Το Θέμα το μετέφερα στις Ειδήσεις, αν και η καταγραφή του είναι πολύ δύσκολη ακόμα και για τους πιο έμπειρους απο εμας.

 

Εγω έχω ήδη δηλώσει συμμετοχή στο Occultwacher και μόνο ο κακός καιρός θα με σταματήσει απ'το να κάνω την καταγραφή, νομίζω βέβαια ότι θα πρέπει να αναλύσουμε λίγο ακόμα το θέμα της καταγραφης.

 

 

Υγ

Θα προτιμούσα "Απόκρυψη αστέρα από τον Πλανήτη Νάνο Δήμητρα"

[tolis45]

Υγ

Θα προτιμούσα "Απόκρυψη αστέρα από τον Πλανήτη Νάνο Δήμητρα"

 

Σωστά Βασίλη. Κοίτα παραπάνω.

[astrovox]

Από ό,τι βλέπω θα είναι περίπου στις 16 μοίρες ύψος στα βορειοδυτικά (αζιμούθιο 290 μοίρες).

 

Τόλη, υποθέτω πως ένα σχολαστικό flat-fielding θα είναι απαραίτητο στην περίπτωση χρήσης CCD, σωστά;

[tolis45]

Από ό,τι βλέπω θα είναι περίπου στις 16 μοίρες ύψος στα βορειοδυτικά (αζιμούθιο 290 μοίρες).

 

Τόλη, υποθέτω πως ένα σχολαστικό flat-fielding θα είναι απαραίτητο στην περίπτωση χρήσης CCD, σωστά;

 

Ανδρέα,

 

Γενικά μια σωστή προετοιμασία, δεδομένου ότι αυτό που θα γίνει είναι σχετική

μέτρηση με ένα στόχο αναφοράς και ότι λόγω του χαμηλού ύψους, η λαμπρότητα

όχι μόνο θα ειναι χαμηλότερη από αυτή που θα μετρούσαμε αν ήταν ο στόχος πιο ψηλά αλλά

και θα μεταβάλλεται (ελαττώνεται) γρήγορα με την πάροδο του χρόνου.

Το καλό βέβαια είναι ότι, με το στόχο στη δύση, κάποιος έχει καιρό να τον βρεί όταν είναι ψηλότερα

και να κάνει κάποιες δοκιμαστικές εκθέσεις για να τον καταγράψει καλά χώρις να τον κάψει.

Flat fielding, αν και επιθυμητό, δεν είναι εντελώς απαραίτητο. Bias και dark subtraction φτάνει.

Ένα focal reducer θα βοηθήσει στο να βγάλεις αρκετό σήμα με σύντομες εκθέσεις και

στο να υπάρχουν αρκετά υποψήφια άστρα αναφοράς στο πεδίο.

[Bi2L]

Λιγάκι δύσκολη η καταγραφή, και αν κάποιος προσπαθήσει να καταγράψει τυχόν απόκρυψη απο κάποιον δορυφόρο της Δήμητρας(εαν έχει κάποιον) τότε η καταγραφή θα είναι πανδύσκολη.

 

Σκεφτόμουν την θα ηταν καλύτερο, να καταγράψω με την Wat-120n+ με την Qhy5 ή video με την 5Dmk2... θα μπορούσα βέβαια να κάνω καταγραφή με την Watec+gps και ταυτόχρονα με την 5D και να έχω συγχρονισμό των δύο με φωνητική καταγραφή ώστε να εκμεταλλευτώ το καλύτερο βίντεο της 5D.

 

Τι λέτε το 12αρι ή το 16αρι μπορει να καταγράψει τυχόν δορυφόρο μικρότερο απο 1km ;;

[vtsamis]

Λιγάκι δύσκολη η καταγραφή, και αν κάποιος προσπαθήσει να καταγράψει τυχόν απόκρυψη απο κάποιον δορυφόρο της Δήμητρας(εαν έχει κάποιον) τότε η καταγραφή θα είναι πανδύσκολη.

 

Βασίλη, ήδη η καταγραφή απόκτυψης από τη Δήμητρα είναι "πανδύσκολη". Πόσο μάλλον για κάποιον υποθετικό δορυφόρο της. Στη θέση σου θα επικεντρωνόμουν στη Δήμητρα, με το 16ρι, αν είναι δυνατόν.

 

Σκεφτόμουν τι θα ηταν καλύτερο, να καταγράψω με την Wat-120n+ με την Qhy5 ή video με την 5Dmk2... θα μπορούσα βέβαια να κάνω καταγραφή με την Watec+gps και ταυτόχρονα με την 5D και να έχω συγχρονισμό των δύο με φωνητική καταγραφή ώστε να εκμεταλλευτώ το καλύτερο βίντεο της 5D.

Επίσης θα μπορούσες να κάνεις καταγραφές με Watec+gps + 16" και ταυτόχρονα με CCD + 12"

 

Τι λέτε το 12αρι ή το 16αρι μπορει να καταγράψει τυχόν δορυφόρο μικρότερο απο 1km ;;

 

Bill, αν έχεις δει τα πρώτα e-mails στο Planoccult για το γεγονός, πχ στις 20 Νοεμβρίου: τα δύο πρώτα του Τhierry Pauwels που απαντάει σε ερωτήσεις του Alex Pratt, το θέμα των υποθετικών δορυφόρων μάλλον αφορά μεγάλα τηλεσκόπια, με καλό S/N, >> 100, για διάφορους λόγους, που αναλύονται διεξοδικά.

(Αν δεν τα έχεις, μπορώ να τα παραθέσω εδώ)

 

 

 

Βαγγέλης

[tolis45]

Να προσθέσω και εγώ:

 

Απόκρυψη Δήμητρας με Watec: Η πτώση της λαμπρότητας

του στόχου (Δήμητρα +άστρο) μπορεί να είναι ακόμα και 5% μόνο.

Αυτό σημαίνει ότι για 8-μπιτο σήμα (δηλ DN από 0 έως 255)

έστω ότι έχεις το στόχο στα 160 για να μην το κάψεις

(πως θα το ξέρεις αυτό από πριν -> δοκιμή)

τότε η πτώση θα είναι 160*0.05=8 ADU. Στην καλύτερη περίπτωση ο θόρυβος σου θα

είναι (160)^(1/2)~13 ADU οπότε κάποια επεξεργασία μετά την παρατήρηση

(πχ averaging) για να βγει η απόκρυψη από το `θόρυβο' σίγουρα θα χρειαστεί.

 

Απόκρυψη Δήμητρας με 16-μπιτο CCD: Εκεί τα πράγματα καλυτερεύουν:

Έχεις σήμα πχ 30000 ADU, ο θόρυβος είναι (30000)^(1/2)~180 ADU ενώ η πτώση

αντιστοιχεί σε 30000*0.05 = 1500 ADU.

 

Και για τις δύο περιπτώσεις είναι καλύτερα να είναι το πεδίο όσο πιο μεγάλο γίνεται, για δύο λόγους:

1) Πολλές πηγές αναφοράς 2) Λιγότερο read noise. to δεύτερο έιναι πιο σημαντικό στη

περίπτωση τις Watec aλλά ισχύει και σε περιπτώσεις καμερών CCD όπου ο

αισθητήρας δεν είναι `αστρονομικός' αλλά είναι βασικά chip που χρησιμοποιείται συνήθως

σε βιντεοκάμερες (κάποια μοντέλα Atik και QHY είναι κλασσικά παραδείγματα) για να κρατήσει

ο κατασκευαστής το κόστος χαμηλό. Συνεπώς, αν διαθέτετε focal reducer χρησιμοποιείστε το.

[vtsamis]

Πολύ σωστές οι παρατηρήσεις σου Τόλη. Να προσθέσω κι εγώ ότι κατά τις δοκιμές εν όψει τελικού setup θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας δύο πράγματα:

a) ότι θα πρέπει ΚΑΙ ο υπό απόκρυψη αστέρας μόνος του να εγγράφεται με επαρκές σήμα

b) ΚΑΙ ο διπλός στόχος κατά την απόκρυψη (αστέρας + λαμπρή Δήμητρα) να εγγράφεται χωρίς να καίγεται (όπως προείπες, μέχρι περίπου 160/255 ADU για τις WATEC ή ~30.000/65535 ADU για τα 16-bit CCDs)

 

Και αυτοί οι δύο όροι θα πρέπει να καλύπτονται από το ίδιο setup: χρόνος έκθεσης, διαμέτρημα, focal reducer ή μη, κλπ, κλπ. Ο τρόπος/χρόνος για να γίνει μα τέτοια δοκιμή είναι: αρκετή ώρα πριν πλησιάσει η Δήμητρα το άστρο, οπόταν οι δύο πηγές θα είναι ακόμα σαφώς διακριτές.

 

 

Βαγγέλης

 

YΣ: Προσωπικά κλίνω προς την καταγραφή με CCD, παρά με τη watec, γι' αυτήν ειδικά την απόκρυψη. Δε θέλω να ρισκάρω την επιτυχή καταγραφή, κι ας έχω μικρότερη ακρίβεια στους χρόνους αυτή τη φορά.

 

.

[Bi2L]

Σκεφτόμουν τι θα ηταν καλύτερο, να καταγράψω με την Wat-120n+ με την Qhy5 ή video με την 5Dmk2... θα μπορούσα βέβαια να κάνω καταγραφή με την Watec+gps και ταυτόχρονα με την 5D και να έχω συγχρονισμό των δύο με φωνητική καταγραφή ώστε να εκμεταλλευτώ το καλύτερο βίντεο της 5D.

Επίσης θα μπορούσες να κάνεις καταγραφές με Watec+gps + 16" και ταυτόχρονα με CCD + 12"

Δυστυχώς δεν έχω δυο βάσεις που να σηκώνουν αυτο το βάρος και για να ακριβολογούμε δεν ξέρω αν η Eq6 μπορεί να αντεπεξέλθει με το 16αρι πάνω της, θα πρέπει να κάνω δοκιμές.

 

 

Τι λέτε το 12αρι ή το 16αρι μπορει να καταγράψει τυχόν δορυφόρο μικρότερο απο 1km ;;

 

Bill, αν έχεις δει τα πρώτα e-mails στο Planoccult για το γεγονός, πχ στις 20 Νοεμβρίου: τα δύο πρώτα του Τhierry Pauwels που απαντάει σε ερωτήσεις του Alex Pratt, το θέμα των υποθετικών δορυφόρων μάλλον αφορά μεγάλα τηλεσκόπια, με καλό S/N, >> 100, για διάφορους λόγους, που αναλύονται διεξοδικά.

Βαγγέλη επειδή είδα τo Planocult το λεω αυτο μήπως και με το 16αρι θα είναι εφικτό...

 

 

 

Τόλη ευχαριστώ, άρα ίσως με την 5Dmk2 πετύχω καλύτερη μέτρηση...

[tolis45]

Προς υποστήριξη των απανταχού CCDαδων οι οποιοι προτίθενται

να συμμετάσχουν στην καταγραφή του φαινομένου, παραθέτω

τους παρακάτω τρεις χάρτες σε ουράνιες ισημερινές συντεταγμένες:

 

 

Ο πρώτος (ceres_star_chart1.png) δείχνει το στόχο (τετράγωνο)

σε σχέση με τον αστερισμό του Ταύρου. Ο Δίας είναι ~17 μοίρες

στα δυτικά.

 

Ο δεύτερος (ceres_star_chart2.png) δείχνει μια μεγέθυνση μέρουσ του 1ου

χάρτη και δέιχνει το ίδιο τετράγωνο (εύρους 1.5 μοιρών) σε σχέση με τον

βήτα του Ταύρου (Alnath).

 

Ο τρίτος (ceres_star_chart3.png) δείχνει το εσωτερικό του τετραγώνου.

Το παραλληλόγραμο έχει διαστάσεις 30x20 arcmin ενώ ο κύκλος που θα

περιβάλλει τον αστέρα που θα αποκρυφθεί από τη Δήμητρα έχει διάμετρο 5 arcmin.

 

Για διαφορική φωτομετρία, καλος αστέρας αναφοράς είναι πχ το 125 του Ταύρου

(+5.1, τύπου Β). Καλό είναι να θυμάται κάποιος ότι (α) την ώρα της απόκρυψης,

εκτός από τα άστρα του πεδίου θα υπάρχει στο κέντρο και η (μεγέθους +6.7)

Δήμητρα, και (β) αν α αστέρας αναφοράς είναι πολύ λαμπρότερος από τη Δήμητρα

τότε ενδεχομένως να "καεί'' αν το σήμα από τη Δήμητρα είναι αρκετά μεγάλο.

Για να αποφευχθεί αυτό, καλό είναι να γίνουν δοκιμές ή κάποια άλλη νύχτα ή

κάποιες ώρες πριν τη στιγμή της απόκρυψης. Το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι

και ο στόχος και το άστρο αναφοράς να μείνουν το πολύ στο μισό του

εύρους τιμών που παίρνουν τα πίξελ του CCD (δηλ το DN ή ADU).

 

Καλή (μας) επιτυχία.

 

Χάρτης εύρεσης του στόχου μικρού πεδίου

 

Χάρτης εύρεσης του στόχου μεσαίου πεδίου

 

Χάρτης εύρεσης του στόχου ευρέως πεδίου

[vtsamis]

Προς υποστήριξη και διάδοση της προσπάθειας παρατήρησης της απόκρυψης αστέρα από το νάνο πλανήτη Δήμητρα (Ceres) στις 24 Δεκεμβρίου, ανεβάζω δύο απεικονίσεις από Occult Watcher. Στην πρώτη φαίνεται η μεγάλη συμμετοχή από παρατηρητές ανά την Ευρώπη (τουλάχιστον 40) και στη δεύτερη τα στοιχεία από τις προβλέψεις καιρού για την τοποθεσία παρατήρησης του καθενός.

Όπως φαίινεται από τη στήλη "Cloudy", μόνο στην Ελλάδα και την Ιταλία ο καιρός προβλέπεται αίθριος (ξαστεριά) ενώ για όλους σχεδόν τους άλλους ο καιρός δείχνει απαγορευτικός, με 100% πιθανότητα νέφωσης.

Να ένας λόγος να συμμετέχουμε όσο το δυνατόν περισσότεροι Έλληνες παρατηρητές με CCD: Θα έχουμε την ευκαιρία να συλλέξουμε πολύτιμα δεδομένα. Υπενθυμίζω την αναμενόμενη ώρα απόκρυψης: 05:54:19 για την Αθήνα, 士 μερικά δευτερόλεπτα για άλλες περιοχές. Για την τεχνική παρατήρησης με CCD δέστε τα προηγούμενα μηνύματα.

 

 

@ Τόλη: πολύ χρήσιμοι οι χάρτες σου!

 

Βαγγέλης

[vtsamis]

Καλημέρα σε όλους, η πρόβλεψη καιρού είναι καλή για τη νότια Ελλάδα και το Ιόνιο.

Η αναμενόμενη νέφωση, στις 05:00 τοπική, αλλά και 1-2 ώρες πριν και μετά θα είναι περίπου η ίδια.

 

Δέστε εδώ χάρτες για εύρεση του αστέρα-στόχου

και εδώ οδηγίες για τη μέθοδο παρατήρησης με CCD.

 

Βαγγέλης

[Bi2L]

Η μεγάλη μέρα ήρθε ας ελπίσουμε για το καλύτερο και ότι όλα θα πάνε καλά

 

Τελικά θα είμαι με δύο τηλεσκόπια, ΤΟΑ130+Wat120 και 12αρι+5Dmk2(ή το ανάποδο) μαζί με τον Σπύρο και την Αμαλία

[vtsamis]

Καλή επιτυχία Βασίλη! Εγώ θα παρατηρήσω από το σπίτι μου με δύο τηλεσκόπια, 10" SCT και 6" Newtonian, CCD και Watec 902/GPS αντίστοιχα, μαζί με τον Τόλη, ο οποίος βρίσκεται από χθες στην Ελλάδα.

Χαιρετίσματα στο Σπύρο και την Αμαλία!

 

Βαγγέλης

[Bi2L]

Δυστυχώς χθες βραδυ αν και πήγα με δύο τηλεσκόπια στο βουνό και όλη την καλή διάθεση να τα δώσουμε όλα για να κάνουμε αυτη την καταγραφή... η τύχη δεν ήταν με το μέρος μας...

Ενω ήμουν έτοιμος με δυο τηλεσκόπια στημένα, ευθυγραμμισμένα, ζυγισμένα και στραμένα προς την Δήμητρα ο Usb αντάπτορας video-in μας κρέμασε αφού κάηκε την ώρα που τον σύνδεσα με αποτέλεσμα να μείνω με την Watec στα χέρια Φυσικά είχα την 5D και έγραφε αλλά δίχως gps έχεις ένα ωραίο βίντεο το οποίο εξαιτίας του άθλιου seeing περισσότερο με χριστουγεννιάτικο λαμπιόνι έμοιαζε παρά με αστέρι.

Δεν πειράζει όμως τουλάχιστον βρεθήκαμε κάτω απ'τον έναστρο ουρανό, να είμαστε καλά για την επόμενη

 

 

Υγ

μα γιατι κάθε φορά πρέπει να μου χαλάει κατι;;

 

Σπύρος, Αμαλία, Βασίλης

[astrovox]

Δεν πειράζει, η προσπάθεια μετράει!

 

Αναμένουμε αναφορά και από τον Βαγγέλη.

[vtsamis]

Εμείς Ανδρέα είχαμε μια άνετη παρατηρησιακή βραδιά με τον Τόλη, με άφθονους ζεστούς καφέδες και τσάι.

Η παρατήρηση έγινε, πήραμε και darks και flats, πάντως για να βγει η καμπύλη θέλει αρκετή δουλειά και επεξεργασία, δε βγαίνει κάτι εξόχως προφανές. Το seeing πάντως δεν ήταν καλό.

Ελπίζω ο Τόλης κάποια στιγμή να βγάλει άκρη με τα δεδομένα.

 

Για να μη νομίζεις Βασίλη ότι μόνο σε σένα συμβαίνουν ατυχίες, λίγες ώρες πριν την παρατήρηση, μου κάηκε το φλατόκουτο καθώς το δοκίμαζα, μάλλον από λάθος τάση που έβαλα. Οπότε για flats πήρα πρωινά sky-flats.

 

Από τα ωραία μας ήταν η οπτική παρατήρηση και η καταγραφή της λαμπρής Δήμητρας να πλησιάζει τον αμυδρό αστέρα, μέχρι που τα δύο φωτάκια ενώθηκαν.

 

Βαγγέλης

 

ΥΣ: πολύ ωραία η φωτογραφία σας!