Μήπως η τεχνολογία μας αποχαυνώνει;

[Δροσος Γεωργιος]

Μήπως η τεχνολογία μας αποχαυνώνει;

Τι θα σήμαινε για τους περισσότερους από εμάς να αποχωριστούμε ακόμη και για ένα 24ωρο το ίντερνετ, τον υπολογιστή και το smartphone μας; Σίγουρα θα νιώθαμε αποκομμένοι από τον επαγγελματικό και κοινωνικό μας περίγυρο, ενώ θα μας φαινόταν πραγματικός Γολγοθάς να παρακολουθήσουμε τις ειδήσεις της ημέρας.

Ακόμη χειρότερα, όσοι έχουμε συνηθίσει να συμβουλευόμαστε το «ψαχτήρι» της Google και τη Wikipedia για κάθε πιθανή και απίθανη πληροφορία, ενδεχομένως θα αισθανόμασταν δύσκολο να βασιστούμε αποκλειστικά στη μνήμη μας, για να θυμηθούμε γεγονότα και ονόματα. Και, ειδικά αν έπρεπε να στερηθούμε το «έξυπνο» κινητό, με το οποίο μπορούμε να «σερφάρουμε» οποιαδήποτε στιγμή και από οπουδήποτε, ίσως να χάναμε ακόμη και το… αντίδοτο στην πλήξη στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στις ουρές.

Οι «εχθροί» της προσήλωσης

Πίσω στη δεκαετία του 1990, μάλλον δεν θα φανταζόμασταν ότι στο μέλλον κάθε λογής ιντερνετικό τερματικό θα γινόταν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Επομένως, μάλλον θα μας ξένιζαν οι κίνδυνοι που το 1994 περιέγραφε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού ο Αμερικανός λογοτεχνικός κριτικός Σβεν Μπίρκετς, προβλέποντας ότι ο εθισμός στις νέες τεχνολογίες και το web, που είχε ήδη εμφανισθεί στις ΗΠΑ, δυσχεραίνει την αφομοίωση νέων γνώσεων.

Το ίδιο επιχείρημα θα επαναλάβει 14 χρόνια αργότερα ο ειδικός στην τεχνολογία Νίκολας Καρ, σε άρθρο του στο περιοδικό Atlantic με τον πολύ πιο εμφατικό τίτλο «Μήπως η Google μας κάνει ηλίθιους;». Στο άρθρο του, στο οποίο βασίσθηκε για να γράψει αργότερα ένα βιβλίο με το ίδιο θέμα, ο Καρ στην πραγματικότητα δεν βάζει στο στόχαστρο την Google και το «ψαχτήρι» της, αλλά συνολικά το ίντερνετ, υποστηρίζοντας πως η κατάχρηση «επαναπρογραμματίζει» τον ανθρώπινο εγκέφαλο, υπονομεύοντας τη δυνατότητα προσήλωσης.

Μάλιστα, περιγράφει προσωπικά του «συμπτώματα», τα οποία ενδεχομένως σήμερα να μπορούμε να παρατηρήσουμε αρκετοί στη συμπεριφορά μας. Έτσι, έχοντας λόγω επαγγέλματος αρκετά χρόνια στην «πλάτη» του με το ίντερνετ να κατακλύζει πολύ μεγάλο μέρος του 24ωρου του, συνειδητοποίησε ότι πλέον η διάσπαση της προσοχής τού είχε γίνει καθημερινότητα, αφού δυσκολευόταν ολοένα περισσότερο να μείνει συγκεντρωμένος. Απόδειξη, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν το γεγονός ότι κατέβαλλε πολύ περισσότερο κόπο για να διαβάσει μεγάλα κείμενα ή βιβλία.

«Ρηχή» σκέψη;

Με δεδομένη την «πλαστικότητα» του εγκεφάλου ακόμη και του ενήλικου ανθρώπου, την προσαρμογή δηλαδή της «καλωδίωσης» των νευρώνων μας στον τρόπο που ζούμε, όπως είναι φυσικό έχουν γίνει δεκάδες ανάλογες μελέτες.

Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα αρκετών σε άρθρο της στο Science, η αναπτυξιακή ψυχολόγος Πατρίσια Γκρίνφιλντ διαπιστώνει ότι ορισμένες έρευνες καταγράφουν βελτίωση της ικανότητας του ανθρώπου να φέρει σε πέρας παράλληλα διάφορες πνευματικές εργασίες, στρέφοντας γρήγορα την προσοχή του από το ένα ερέθισμα στο άλλο.

Άλλες μελέτες όμως, όπως αναφέρει, δείχνουν πως αυτή η γρήγορη αλλαγή του αντικειμένου προσήλωσης έχει ως αποτέλεσμα να σκεφτόμαστε πιο αυτόματα και λιγότερο εξαντλητικά.

Ενδεικτικά, σε ένα πείραμα σε αμερικανικό πανεπιστήμιο, οι μισοί μαθητές μπορούσαν κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης να σερφάρουν από τον υπολογιστή τους, ενώ οι υπόλοιποι όχι. Έτσι, στο τεστ που υποβλήθηκαν μετά τη διάλεξη, προέκυψαν συστηματικά καλύτερες επιδόσεις για τους φοιτητές που παρακολούθησαν τον καθηγητή χωρίς online περισπασμούς.

Όπως αναφέρει η χαρακτηριστικά η Γκρίνφιλντ, «κάθε μέσο που χρησιμοποιούμε εξελίσσει ορισμένες πνευματικές ικανότητες, εις βάρος άλλων». Επομένως, η «συμβίωσή» μας με κάθε λογής οθόνες έχει βελτιώσει την οπτική – χωρική νοημοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη σε όσους χρειάζεται να αντεπεξέλθουν άμεσα σε πολλαπλά ερεθίσματα, όπως για παράδειγμα στους πιλότους αεροσκαφών.

Σύμφωνα με την ίδια, το αποτέλεσμα είναι όμως να εξασθενούν οι πιο υψηλές διανοητικές διεργασίες, όπως η αφηρημένη σκέψη, ο αναστοχασμός, η κριτική σκέψη, η φαντασία και η ικανότητα επαγωγικής επίλυσης προβλημάτων. Με άλλα λόγια, εθιζόμαστε να σκεφτόμαστε πιο «ρηχά».

Η απάντηση στο μέτρο.

Στην πλειονότητά τους, πάντως, οι επιστήμονες πιστεύουν πως δεν μπορούν να βγουν τελεσίδικα συμπεράσματα για τις μακροχρόνιες γνωσιακές και διανοητικές επιδράσεις των νέων τεχνολογιών. Ακόμη περισσότερο, στον αντίποδα της Γκρίνφιλντ, άλλοι ψυχολόγοι και νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν πως, για όσους χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες με μέτρο, η επίπτωση δεν θα είναι η «ρηχή» σκέψη.

Εξάλλου, όπως γράφει στους New York Times ο Στίβεν Πίνκερ, καθηγητής ψυχολογίας στο Χάρβαρντ, οι νέες τεχνολογίες αποτελούν την απάντηση στο γεγονός ότι η ανθρώπινη γνώση αυξάνεται με γεωμετρικούς ρυθμούς, τη στιγμή που παραμένει σταθερή η ανθρώπινη ευφυΐα και δεν μειώνονται οι ώρες που χρειάζεται να κοιμόμαστε. Επομένως, μας βοηθούν να αναζητούμε και να ανακτούμε το τεράστιο διανοητικό έργο που παράγεται καθημερινά.

«Ναι, η συνεχής πρόσληψη πληροφοριών μπορεί να περισπάσει και να εθίσει. Ωστόσο, ο περισπασμός δεν είναι νέο φαινόμενο. Η λύση δεν είναι να δαιμονοποιεί κανείς για την τεχνολογία, αλλά να αναπτύξει στρατηγικές αυτοελέγχου, όπως κάνουμε με όλους τους πειρασμούς στη ζωή.

Κλείστε το e-mail και το Twitter όταν δουλεύετε, αφήστε μακριά το κινητό σας την ώρα του φαγητού, ζητήστε από τον σύντροφό σας να σας υπενθυμίζει κάποια συγκεκριμένη ώρα το βράδυ ότι πρέπει να κοιμηθείτε», σημειώνει χαρακτηριστικά.

http://physicsgg.me/2016/07/09/%ce%bc%ce%ae%cf%80%cf%89%cf%82-%ce%b7-%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%af%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%87%ce%b1%cf%85%ce%bd%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9/

Το επεξεργάστηκε Ιανουάριος 12, 2024 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Μήπως η τεχνολογία μάς αρρωσταίνει;
Η σύγχρονη τεχνολογία έχει βελτιώσει τη ζωή μας ποικιλοτρόπως: Μπορούμε πλέον να επικοινωνούμε άμεσα με φίλους και συναδέλφους σε ολόκληρο τον κόσμο, και να ψωνίζουμε ή να κάνουμε τις τραπεζικές συναλλαγές μας χωρίς να χρειάζεται να βγούμε από το σπίτι. Ωστόσο, μήπως όσο η τεχνολογία μπαίνει ολοένα και περισσότερο στην προσωπική μας ζωή μάς βλάπτει περισσότερο απ' ό,τι μας ευεργετεί; Μήπως γινόμαστε αγχώδεις, καταθλιπτικοί και κοινωνικά απομονωμένοι, αγνοώντας την επίδραση των χειριστικών αλγορίθμων, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να αιχμαλωτίζουν την προσοχή μας και να φιλτράρουν την εικόνα που έχουμε για τον κόσμο; Μήπως η ενασχόλησή μας με βιντεοπαιχνίδια και τυχερά παιχνίδια στο Διαδίκτυο έχει εξελιχτεί σε μια ανησυχητική διαταραχή; Αυτό το βιβλίο εξετάζει με διεισδυτική και διορατική ματιά τις συνέπειες της καθημερινής αλληλεπίδρασής μας με τις ηλεκτρονικές συσκευές και του υπερβολικού χρόνου που αναλώνουμε μπροστά στις οθόνες τους -τις συνέπειες στις προσωπικές επιλογές, τις σχέσεις, και την ψυχική και σωματική υγεία μας- και προτείνει λύσεις για να αντιμετωπίσουμε τυχόν προβλήματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Φόβος για την τεχνολογία
Η ζωή με την τεχνολογία
Εθισμός στην τεχνολογία
Απεξάρτηση από την τεχνολογία
Συμπεράσματα
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Πνευματικά δικαιώματα εικόνων
Ευρετήριο
Ευχαριστίες

https://www.politeianet.gr/books/9789606450785-douglas-ian-kleidarithmos-mipos-i-technologia-mas-arrostainei-314916