Deep Sky στον αστερισμό του Βοώτη

[ΙΑΝΟΣ]

Από την αναφορά του αστερισμού του Βοώτη σε κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, στην Οδύσσεια του Ομήρου, αλλά και στα Έργα και Ημέραι του Ησιόδου, προκύπτει πως ο αστερισμός αυτός, ήταν γνωστός από τα πανάρχαια χρόνια.

Νότια του αστερισμού του Δράκοντα, ανατολικά της Μεγάλης Άρκτου, των θηρευτικών κυνών, και της Κόμης της Βερενίκης, δυτικά του Ηρακλή, και βόρεια της Παρθένου, εντοπίζεται εύκολα, από τον λαμπρότερο των αστέρων του, α Boo Αρκτούρο.

Η νοητή προέκταση της γραμμής που σχηματίζουν οι τρεις αστέρες, ε, ζ, και η της ουράς της Μεγάλης Άρκτου, μας οδηγεί ακριβώς επάνω στον χρυσέρυθρο αυτόν αστέρα, του οποίου η λαμπρότητα εντυπωσιάζει.

Το ίδιο πρέπει να γινόταν και κατά τους αρχαίους χρόνους, όπως μαρτυρούν διάφορα χωρία του Ησιόδου, του Κικέρωνος, του Πλινίου, του Βιργιλίου, και άλλων αρχαίων συγγραφέων, καθώς, η παρατήρηση του Αρκτούρου κατά την πρωινή εμφάνισή του στον ανατολικό ουρανό, αλλά και κατά την εσπερία δύση του, φαίνεται πως είχε μεγάλη σημασία την περίοδο των κλασσικών χρόνων, για τη ρύθμιση κάποιων εορτών αλλά και κάποιων γεωργικών, κτηνοτροφικών εργασιών.

 

Γενικά, ο αστερισμός του Βοώτη, δεν είναι από τους πιο γνωστούς, για την ποσότητα, την ποικιλία, και την φωτεινότητα σωμάτων του βαθέως ουρανού, που έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε εκεί.

Ωστόσο, εάν κάποιοι από σας, αποφασίσετε να κάνετε μια περιήγηση σε αυτόν τον αστερισμό, θα ανακαλύψετε αρκετούς Γαλαξίες, αμυδρούς αλλά σχετικά εύκολους στην παρατήρηση και τον εντοπισμό τους.

Κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεων που διοργάνωσε η ΕΑΕ στις 26 και 27 Μαΐου στον Πάρνωνα, είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω αρκετούς Γαλαξίες σ’ αυτή την περιοχή του ουρανού, εκμεταλλευόμενος πλήρως, το ιδανικό υψόμετρο, και το κατασκότεινο περιβάλλον του βουνού.

 

Κάποιοι απ’ αυτούς είναι οι:

 

 

NGC 5899 (Liner Type Active Galaxy Nucleus) Εντοπίζεται 4° περίπου βορειοανατολικά του β Βοο, και είναι ο φωτεινότερος από μια ομάδα Γαλαξιών που την αποτελούν οι NGC 5895, 5893, 5896, 5900, με mag= 11.8 και μέγεθος 3.0’Χ1,3’.

Ανακαλύφθηκε από τον Friedrich Wilhelm Herschel το 1787 και με μεγέθυνση 180Χ φαίνεται ως αμυδρή επιμήκης κηλίδα με ασαφή όρια, που είναι πιο φωτεινή στο κέντρο. Έχει επιφανειακή φωτεινότητα (SB) 13.3, γωνία θέσεως (PA) 18° , και ο μορφολογικός του τύπος (MT) είναι SBc.

 

NGC 5689 (Galaxy in Group of Galaxies) Οι αστέρες, 24 Βοο, και CH Boo, είναι οι δύο πιο λαμπεροί από αρκετούς άλλους που βλέπουμε παρατηρώντας μέσα από τον ερευνητή του τηλεσκοπίου, μόλις 3° νοτιοανατολικά του θ Βοο, ορίζοντας μια στενή περιοχή, γεμάτη από Γαλαξίες, από τους οποίους, μόνο οι τέσσερις να είναι ορατοί σ’ εμάς.

Ο NGC 5689 με μεγέθυνση 180Χ φαίνεται ως μια μικρή, επιμήκης, αρκετά ασθενής νεφέλη, με φωτεινό πυρήνα.

Είναι ο πιο λαμπρός από μια ομάδα πέντε Γαλαξιών, με mag=11.9, μέγεθος 3.7’Χ1.2’, μορφολογικού τύπου SBa.

 

NGC 5660 (Galaxy in Group of Galaxies) Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 20’ από τον αστέρα 24 Βοο.

Έχει mag=11.7, μέγεθος 2.8’Χ2.6’ και διακρίνεται ως μια διάχυτη, μέτριας φωτεινότητας συμπύκνωση με ασαφή όρια, καθώς παρατηρούμε με μεγέθυνση 180Χ.

Είναι μορφολογικού τύπου Sc, έχει επιφανειακή φωτεινότητα 13.7, και γωνία θέσεως 90°.

 

NGC 5676 (Galaxy in Group of Galaxies) Στην ίδια περιοχή ο Γαλαξίας αυτός, βρίσκεται 19’ βορειοδυτικά του αστέρα CH Boo.

Παρατηρώντας τον με μικρή μεγέθυνση στο ίδιο πεδίο με τον 5660, γίνεται αμέσως αντιληπτή η διαφορά στo σχήμα τους, καθώς ο 5676 είναι ελαφρώς πιο επιμήκης. Το φαινόμενο μέγεθος του είναι 11.1, MT: Sc, SB: 13.1, PA: 47 ο.

 

Ic 1029, NGC 5673 (Galaxies in Group of Galaxies) Η απόσταση που χωρίζει αυτούς τους δυο Γαλαξίες είναι πολύ μικρή, μόλις 10’, και η παρατήρησή τους αρκετά δύσκολη. Αν και βρίσκονται περίπου 1° ανατολικά του αστέρα 24 Βοο, δεν γίνονται άμεσα αντιληπτοί, με τον Ic 1029, που είναι και πιο φωτεινός, να εντοπίζεται αρχικά με περιφερειακή όραση.

Με μεγέθυνση 180Χ η παρατήρηση του Ic 1029 αποκτά πιο πολύ ενδιαφέρον, αφού γίνεται εμφανές το ατρακτοειδές σχήμα του, ενώ είναι και πιο φωτεινός στο κέντρο του.

Στην ίδια μεγέθυνση, o NGC 5673, είναι αντιληπτός μόνο στην περιφερειακή όραση ως μια ακαθόριστη πολύ μικρή κηλίδα.

Επίσης είναι ασυνήθιστο το γεγονός να συναντούμε στο ίδιο πεδίο δύο Γαλαξίες, με τον φωτεινότερο να αναφέρεται στον κατάλογο Ic, και τον αμυδρότερο να αναφέρεται στον κατάλογο NGC.

Ic 1029 mag=11.7, NGC 5673 mag=13.0, και οι διαστάσεις τους 2.8’Χ0.5’ και 2.6’Χ0.8’ αντίστοιχα.

 

NGC 5633 (Galaxy) Τον βρίσκουμε 3ο περίπου, ανατολικά του λ Βοο. Είναι μικρός, αμυδρός, με ασαφές σχήμα και όρια.

Ανήκει στην κατηγορία Sb, έχει επιφανειακή φωτεινότητα 13.0, mag=12.2, PA:10° , και διαστάσεις 2.3’Χ1.4’.

 

NGC 5630 (Galaxy) Ίδια περίπτωση με τον προηγούμενο αλλά πιο αμυδρός με mag=13.0, εντοπίζεται 5° περίπου νοτιοδυτικά του 33 Βοο.

Ανήκει στην κατηγορία Sc/I και οι διαστάσεις του είναι 2.5’Χ0.7’.

 

NGC 5533 (Galaxy) Βρίσκεται μόλις 25’ από τον αστέρα Α Βοο (mag=5.0) και είναι αρκετά φωτεινός, με εμφανή κεντρική συμπύκνωση.

Παρατηρώντας τον με μεγέθυνση 180Χ φαίνεται ως νεφέλη ελλειψοειδούς σχήματος.

Έχει φαινόμενο μέγεθος 11.9 διαστάσεις 3.2’Χ2.1’ και ανήκει στην κατηγορία Sb.

 

NGC 5614 (Interacting Galaxies) Εντοπίζεται 2° περίπου ανατολικά του NGC 5533. Έχει φαινόμενο μέγεθος 11.7 και με μεγέθυνση 180Χ, διακρίνεται ως κηλίδα κυκλικού σχήματος με φωτεινό πυρήνα χωρίς σαφή όρια.

Έχει διαστάσεις 2.7’Χ2.3’, ανήκει στην κατηγορία Sa, με γωνία θέσεως 130° και SB:13.3.

Ανακαλύφθηκε το 1785 μαζί με τον NGC 5533, από τον F.W Herschel.

 

 

Η παρατήρηση έγινε με τηλεσκόπιο 10” Sky-Watcher Dob, με την βοήθεια της Uranometria Deep Sky Atlas, volume 1, χάρτες 35, 36, 52.

 

Εύχομαι σε όλους καλές παρατηρήσεις, και καλή αντάμωση σε λίγες ημέρες στην επόμενη προγραμματισμένη, από την ΕΑΕ, συνάντηση στον Πάρνωνα!

 

Φιλικά, Θανάσης

[giorgosgr]

Συγχαρητηρια Θαναση για την τοσο εμπεριστατωμενη περιγραφη των παρατηρησεων σου στον παραμελημενο αστερισμο του Βοωτη...

Απ οτι ειδα στον Παρνωνα τηρησες την υποσχεση σου και σειρα ειχαν οι αστερισμοι....... (δεν τους αναφερω, αφηνω σε σενα να περιγραψεις τις ενδιαφερουσες παρατηρησεις σου)

[βολιωτης]

Για deep-sky στοχους αναφερθηκαι και η Sue French στο ky and telescope Απριλιου

[ΙΑΝΟΣ]

Γεια σου Γιώργο!

 

Ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Όπως διαπίστωσες κι εσύ, η προγραμματισμένη παρατήρηση, τηρήθηκε κατά γράμμα. Ο καιρός ήταν, ευτυχώς, εξαιρετικός, η παρέα φανταστική, ο ουρανός όλος δικός μας, τι άλλο να ζητήσει κανείς…

Θα προσπαθήσω να γράψω μόλις βρω τον απαραίτητο χρόνο. Αλλά και πάλι τι να γράψει κανείς… ο ουρανός…ατέλειωτος…

 

Φίλε Βολιώτη, δεν έχω υπ’ όψη μου το συγκεκριμένο άρθρο, αλλά θα το ψάξω.

 

Καλές παρατηρήσεις!

[Στέφανος Σοφολόγης]

Θανάση, αυτή τη φορά ο ενδοιασμός για τα πολλά χιλιόμετρα και η κούραση με απέτρεψαν απ΄το να έρθω και να χαρώ το βουνό και τον ουρανό μαζί σας. Η ζουμερή περιγραφή σου με ξαναφέρνει στα συγκαλά μου και τον Ιούλιο θα είμαι εκεί...

(Βλέπω ότι η μεγέθυνση 180Χ, δούλεψε καλά )

 

Φιλικά, Στέφανος

[ΙΑΝΟΣ]

Στέφανε, μια κενή θέση ανάμεσα στα dob, αλλά και η απουσία σου ήταν ένα γεγονός που έγινε ιδιαίτερα αισθητό, καθώς πολλοί παρατηρητές, μάταια σε αναζητούσαν.

Φρόντισε την επόμενη φορά να είσαι εκεί!

 

Σ΄ ευχαριστώ ιδιαίτερα, για τον UWA 6.7 mm. Πιστεύω, ότι είναι κορυφαίος στην κατηγορία του, και από τους πιο ιδανικούς προσοφθάλμιους για τέτοιου είδους παρατηρήσεις. Γνωρίζεις κι εσύ καλά, πως σε πολλές περιπτώσεις, με τον συγκεκριμένο προσοφθάλμιο, έχω πάρει φως από deep sky αντικείμενα, των οποίων το φαινόμενο μέγεθος είναι αρκετά κάτω του 13ου.

 

Φιλικά, Θανάσης