Η νέα γενιά τηλεσκοπίων!

[Αργύρης]

Στον τομέα των επίγειων οπτικών τηλεσκοπίων έχουμε τουλάχιστον πέντε κολοσσιαία τηλεσκόπια στο σχεδιαστήριο: το TMT, το OWL, το Euro50, το LAMA και το GMT.

Το TMT (Thirty-Meter Telescope) ξεκίνησε το σχεδιασμό του ως CELT (California Extremly Large Telescope) από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ (UCSC) και το Τεχνολογικό Ινστιτούτο Καλιφόρνιας (Caltech). Το όνομά του προέρχεται από τον καθρέπτη διαμέτρου 30 μέτρων που θα έχει. Το κόστος ανέρχεται στα 700 εκατ. δολάρια και η χρονιά ολοκλήρωσης στο 2013-2015.

Το OWL (Over Whelmingly Large telescope) είναι το ακόμη πιο φιλόδοξο σχέδιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO, με έδρα στη Γερμανία), που προβλέπει διάμετρο 100 μέτρων με συνολικό κόστος 1,2 δις δολάρια (.....) Πρόσφατα κρίθηκε παρακινδυνευμένο τεχνικά και οικονομικά και οι σχεδιαστές του εκλήθησαν να δώσουν μια πιο μαζεμένη εκδοχή του ως το τέλος του έτους. Αν αναληφθεί, η υλοποίησή του προβλέπεται να ολοκληρωθεί ως το 2018.

Το Euro50 έχει έδρα τη Σουηδία. Σχεδιάζει έναν εξάγωνο ελλειψοειδή καθρέπτη 50 μέτρων που θα μπορούσε να τοποθετηθεί στη La Palma των Καναρίων νήσων. Λόγω υψηλού κόστους (περίπου 700 εκ. δολάρια) ενδέχεται να συγχωνευθεί με το OWL.

Το LAMA (Large-Aperture Mirror Array) προβλέπει 18 παραβολοειδείς "υγρούς καθρέπτες" υδραργύρου διαμέτρου 10 μέτρων έκαστος που θα στοχεύουν όλοι κατακόρυφα. Το κόστος υπολογίζεται στα 50 εκατ. δολάρια. Η επιτεύξιμη διακριτότητα θα είναι 54 μέτρα και το έργο αυτό είναι ακόμα σε φάση συζητήσεων.

Το GMT (Giant Maggelan Telescope) συνδυάζει επτά υπερβολοειδείς καθρέπτες των 8,4 μέτρων σε ένα στόμιο διακριτότητας 24,5 μέτρων. Το κόστος προϋπολογίζεται στα 500 εκατ. δολάρια, το έχουν αναλάβει 8 ιδρύματα και προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2016 κάπου στη Βόρεια Χιλή.

Ως Λεβιάθαν των τηλεσκοπίων χαρακτηρίζεται το ραδιοτηλεσκόπιο που έχει αρχίσει να υλοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, το SKA (Square Kilometre Array-διάταξη ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου). Η χρηματοδότηση ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2006 με πρώτη φάση τα 34 εκατ. ευρώ, για να ανέβει ως το τέλος στο 1 δις ευρώ. Η απόφαση για τη χώρα "τοποθέτησης" θα βγει το 2008 και κύριους υποψήφιους την Αυστραλία, την Αργεντινή, την Κίνα και τη Νότια Αφρική. Η κατασκευή θα αρχίσει το 2012 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2020.Η περιοχή συλλογής σημάτων θα είναι όντως ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο με ευαισθησία τέτοια που θα του επιτρέπει να ακούει "τηλεοπτικές εκπομπές" από τα κοντινά μας άστρα. Πρωταρχικός του στόχος είναι η διερεύνηση της σκοτεινής ενέργειας και η απόδειξη του αν τελικά ευσταθεί πλήρως ή όχι η γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. Αρχικά είχε προταθεί για την ανίχνευση ραδιοεκπομπών από το υδρογόνο των πλανητών, με βάση το οποίο θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε και να ζυγίσουμε ένα δις. γαλαξίες! Το υδρογόνο, το πιο διαδεδομένο στοιχείο στο Σύμπαν, έχει πολύ αδύναμο σήμα και απαιτείται τεράστια περιοχή συλλογής για να το "πιάσουμε" και να το μελετήσουμε όταν προέρχεται από πολύ μακρινές αποστάσεις. Για τη συλλογή αυτών των ισχνών σημάτων, ευρωπαίοι και διεθνείς επιστήμονες θα "φυτέψουν" δέκτες φασματικού πεδίου σε ένα "δάσος" δορυφορικών πιάτων. Γι να λειτουργήσει αποδοτικά απαιτεί και τεράστια υπολογιστική ισχύ. Δεδομένου ότι θα είναι το πρώτο μας τηλεσκόπιο που θα μπορεί να εξετάζει ταυτόχρονα έως και 100 περιοχές του διαστήματος, ελπίζεται ότι οι υπολογιστές της επόμενης δεκαετίας θα είναι αρκετά ισχυροί ώστε να προλαβαίνουν να επεξεργάζονται τα στοιχεία που θα συλλέγονται! Τέλος, με ευαισθησία 100πλάσια από αυτήν των τωρινών ραδιοτηλεσκοπίων, προσδοκούμε ότι η έρευνα για εξωγήινη νοημοσύνη (SETI) θα φέρει επιτέλους αποτέλεσμα.

Στον τομέα των επουράνιων-διαστημικών- τηλεσκοπίων υπάρχουν τα εξής σχέδια:

LISA: (Laser Interferometer Space Antenna). Πρόκειται για 3 τηλεσκόπια που θα πετούν σε ύψος 5 εκατ. χλμ σχηματίζοντας ένα ισοσκελές τρίγωνο. Με στόχο και πάλι την επαλήθευση του Αϊνστάιν η κεραία αυτή θα εκτοξευθεί το 2009 και το κόστος κατασκευής (500 εκατ. δολάρια περίπου) θα επιμεριστεί στη NASA και την ESA.

JWST: (James Webb Space Telescope). Είναι ο διάδοχος του Hubble, θα εκτοξευθεί περίπου το 2013 και θα έχει 6 φορές πιο μεγάλο κάτοπτρο από τον προκάτοχό του.

Terrestrial Planet Finder:Ένα διαστημικό συμβολόμετρο της NASA, απαρτιζόμενο από 3-4 διαστημόπλοια με τηλεσκόπια των 6,5 μέτρων που θα τροφοδοτούν ένα ακόμη εξοπλισμένο με στεμματογράφο, μια συσκευή που θα μειώνει το φως των παρεμβαλλόμενων αστέρων. Η υλοποίηση αυτού του σχεδίου ετέθη σε αμφιβολία μετά τις περικοπές δαπανών στη NASA.

Δε συνέβη όμως το ίδιο με το αντίστοιχο σχέδιο της ESA εν ονόματι Darwin.

Ο Δαρβίνος θα είναι στόλος 3 διαστημικών τηλεσκοπίων με καθρέπτη διαμέτρου 3 μέτρων που επίσης συνδυάζεται με στεμματογράφο.

New Worlds Imager: (Απεικονιστής Νέων Κόσμων). Η πιο ευφάνταστη πρόταση "έπεσε" από τον καθηγητή Webster Cash, που πρότεινε μια διαστημική ομπρέλα διαμέτρου 45 μέτρων που θα εγκλωβίζει το φως των αστέρων ώστε να μη μας αποκρύπτουν τυχόν πλανήτες που διαθέτουν. Το διαστημικό τηλεσκόπιο θα βρίσκεται 200.000 χλμ μακριά - στη σκιά της γης- και θα μπορεί να διακρίνει τα πολύ αχνά διαγραφόμενα αντικείμενα μέσα από κάτοπτρο 10 μέτρων, ίσο με την οπή στο κέντρο της "ομπρέλας". Η ιδέα βασίζεται σε εκείνη των Αρχαίων Ελλήνων για το σκοτεινό θάλαμο που προβάλλει από μία τρύπα το ανεστραμμένο είδωλο της παρατήρησης. Την παρουσίασε στο περιοδικό "Nature" και υποστήριξε πως μια τέτοια συσκευή θα ήταν απλούστερη και φτηνότερη από τα διαστημικά τηλεσκόπια με στεμματογράφο. Η έρευνά του χρηματοδοτήθηκε από τη NASA τον περασμένο Οκτώβρη με 400.000 δολάρια. Η ομάδα του έχει υποβάλει πρόταση για ένα αυτόνομο σκίαστρο αστρικού φωτός διαμέτρου 50 μέτρων που θα συντονιστεί με το τηλεσκόπιο JWST. Με τέτοιo σκίαστρο ο διάδοχος του Hubble θα μπορεί να εντοπίζει πλανήτες μικρούς όσο η Σελήνη σε αποστάσεις έως και 30 έτη φωτός μακριά. Παρόμοια λύση έχει ήδη γίνει αποδεκτή και για τον Terrestrial Planet Finder - αν και όποτε υλοποιηθεί..

 

Στοιχεία από ΒΗΜΑSCIENCE/ΔΙΑΣΤΗΜΑ Κυριακής 16 Ιουλίου 2006. (a.kafantaris@gmail.com)

Σόρρυ για το μέγεθος, δεν είχα link να δώσω...

[KOTS]

Απιστευτα πραγματα.. που να το φανταζοταν κανεις. Σκεφτειτε οτι μεχρι πριν κατι χρονια ακομα και ενα τηλεσκοπιο 3 μετρων ηταν υπεραρκετο και γιγαντας για αστρονομικες παρατηρησεις!

 

Αντε μαζεψε 100 μετρα τηλεσκοπιο... Μα καλα! Τι θολος θα ειναι αυτος????? Παναγια μου! Δηλαδη τι θα δουν τα ματια μας οταν θα κοιταξουμε μεσα απο αυτο??

 

Πραγματικα υπεροχο. Το Παλομαρ ομως ειναι Παλομαρ! Τελος

[aiolos]

New Worlds Imager: (Απεικονιστής Νέων Κόσμων). Η πιο ευφάνταστη πρόταση "έπεσε" από τον καθηγητή Webster Cash, που πρότεινε μια διαστημική ομπρέλα διαμέτρου 45 μέτρων που θα εγκλωβίζει το φως των αστέρων ώστε να μη μας αποκρύπτουν τυχόν πλανήτες που διαθέτουν. Το διαστημικό τηλεσκόπιο θα βρίσκεται 200.000 χλμ μακριά - στη σκιά της γης- και θα μπορεί να διακρίνει τα πολύ αχνά διαγραφόμενα αντικείμενα μέσα από κάτοπτρο 10 μέτρων, ίσο με την οπή στο κέντρο της "ομπρέλας". Η ιδέα βασίζεται σε εκείνη των Αρχαίων Ελλήνων για το σκοτεινό θάλαμο που προβάλλει από μία τρύπα το ανεστραμμένο είδωλο της παρατήρησης. Την παρουσίασε στο περιοδικό "Nature" και υποστήριξε πως μια τέτοια συσκευή θα ήταν απλούστερη και φτηνότερη από τα διαστημικά τηλεσκόπια με στεμματογράφο. Η έρευνά του χρηματοδοτήθηκε από τη NASA τον περασμένο Οκτώβρη με 400.000 δολάρια. Η ομάδα του έχει υποβάλει πρόταση για ένα αυτόνομο σκίαστρο αστρικού φωτός διαμέτρου 50 μέτρων που θα συντονιστεί με το τηλεσκόπιο JWST. Με τέτοιo σκίαστρο ο διάδοχος του Hubble θα μπορεί να εντοπίζει πλανήτες μικρούς όσο η Σελήνη σε αποστάσεις έως και 30 έτη φωτός μακριά. Παρόμοια λύση έχει ήδη γίνει αποδεκτή και για τον Terrestrial Planet Finder - αν και όποτε υλοποιηθεί..

 

Στοιχεία από ΒΗΜΑSCIENCE/ΔΙΑΣΤΗΜΑ Κυριακής 16 Ιουλίου 2006. (a.kafantaris@gmail.com)

Σόρρυ για το μέγεθος, δεν είχα link να δώσω...

 

Θα μπορούσε κάποιος να μου δώσει κάποιο site στο internet για αυτό το τηλεσκόπιο; Υπάρχουν σχέδια κάπου να τα δούμε ή την μελέτη που έχει γίνει;

[Αργύρης]

Και μιας και το έφερε η κουβέντα για το Palomar, προσθέτω άλλη μια παράγραφο της είδησης:

 

Για να δούμε όσο γίνεται πιο μακριά στο σύμπαν κατασκευάσαμε τηλεσκόπια που δε βασίζονται σε απλούς φακούς αλλά σε "συμβολόμετρα" (γνωστά και ως ιντερφερόμετρα) που μπορούν να συνδυάσουν τη διακριτική ικανότητα πολλών επί μέρους φακών. Τέτοια είναι τα δίδυμα τηλεσκόπια Keck που βρίσκονται στην κορυφή Mauna Kea της Χαβάης: βρίσκονται σε απόσταση 85 μέτρων το ένα από το άλλο, αλλά από τη συμβολή του φωτός που λαμβάνουν οι 2 φακοί (διαμέτρου 10 μέτρων έκαστος) προκύπτει ισχύς τηλεσκοπίου με φακό 85 μέτρων!

Κύριος ανταγωνιστής τους είναι το ευρωπαϊκό VLT (Very Large Telescope) που βρίσκεται στο οροπέδιο Atacama της Χιλής σε υψόμετρο 2.600 μέτρων. Απαρτίζεται από 4 μονάδες με καθρέπτες 8,2 μέτρα έκαστη. Όταν συμβάλλουν το φως που δέχονται, προκύπτει τηλεσκόπιο ισχύος 200 μέτρων!

Το μειονέκτημα των συμβολόμετρων είναι πως μπορούν να εστιάσουν σε πολύ μικρές περιοχές (σα να κοιτάς τον ουρανό μέσα από... καλαμάκι). Συμβολόμετρα στείλαμε και στο διάστημα, μακριά από το "θόρυβο" του φωταγωγημένου και ραδιοπολιορκημένου πλανήτη μας. Διασημότερος εκπρόσωπος (ποιό άλλο.....!!) το Hubble.Πετώντας σε μεταβλητή τροχιά σε απόσταση περίπου 600 χλμ. μακριά από τη Γη, μας έστειλε τις πιο καταπληκτικές εικόνες γαλαξιών κλπ. Στη Γη το γνωστότερο παραμένει το ανακλαστικό τηλεσκόπιο του όρους Palomar στις ΗΠΑ (Samuel Oschin Telescope) το οποίο χαρτογράφησε τον ορατό από το Βόρειο Ημισφαίριο ουρανό και εντόπισε πέρυσι τον 10ο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

[Αργύρης]

Αίολε, στο άρθρο δίνει την Αγγλική σελίδα www.nasa.gov/lb/vision/universe/newworlds/new-worlds-imager.html

Δε την ανοίγει όμως - ίσως αν πας βήμα βήμα να την ανοίξει (μπορεί να έχει περάσει λάθος κάποιο χαρακτήρα)...

[George Makris]

Στοιχεία από ΒΗΜΑSCIENCE/ΔΙΑΣΤΗΜΑ Κυριακής 16 Ιουλίου 2006. (a.kafantaris@gmail.com). Σόρρυ για το μέγεθος, δεν είχα link να δώσω...

 

Το άρθρο από το ΒΗΜΑ ( http://www.tovima.gr/front_page.php )

 

MATIA ΣΤΟΝ OYPANO: Υπερσύγχρονα τηλεσκόπια μετρούν τα άστρα

http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=14814&m=H06&aa=1

[George Makris]

Αίολε, στο άρθρο δίνει την Αγγλική σελίδα www.nasa.gov/lb/vision/universe/newworlds/new-worlds-imager.html

Δε την ανοίγει όμως - ίσως αν πας βήμα βήμα να την ανοίξει (μπορεί να έχει περάσει λάθος κάποιο χαρακτήρα)...

 

το σωστό είναι:

 

http://www.nasa.gov/lb/vision/universe/newworlds/new_worlds_imager.html

 

Θα μπορούσε κάποιος να μου δώσει κάποιο site στο internet για αυτό το τηλεσκόπιο; Υπάρχουν σχέδια κάπου να τα δούμε ή την μελέτη που έχει γίνει;

 

Άλλες σελίδες

http://en.wikipedia.org/wiki/New_Worlds_Imager

 

http://www.astrobio.net/news/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=1226

 

http://www.universetoday.com/am/publish/biggest_pinhole_camera_ever.html?1102004

 

σε αρχείο pdf

http://casa.colorado.edu/~wcash/Planets/new_worlds.pdf

[aiolos]

Τα είδα τα site πολύ καλά. Αλλά αυτό της Nasa με εντυπωσίασε. Έψαχνα την επίσημη ιστοσελίδα του Webster Cash και τελικά τη βρήκα. http://casa.colorado.edu/~wcash/

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Να ξεφυγουμε λιγο απο το παρων,τι νομιζεται οτι θα γινει με την περιπτωση τηλεσκοπιου στη σεληνη?Οταν θα υπαρχει η τεχνολογια για την κατασκευη και την υποστηρηξη του,θα προσφερει κατι διαφορετικο απο τα διαστημικα τηλεσκοπια?Ειχα διαβασει καπου τα υπερ και τα κατα,αλλα αν μπορει καποιος να τα συνοψισει εδω,νομιζω οτι θα ειχε ενδιαφερων.

[Foehammer]

Να ξεφυγουμε λιγο απο το παρων,τι νομιζεται οτι θα γινει με την περιπτωση τηλεσκοπιου στη σεληνη?Οταν θα υπαρχει η τεχνολογια για την κατασκευη και την υποστηρηξη του,θα προσφερει κατι διαφορετικο απο τα διαστημικα τηλεσκοπια?Ειχα διαβασει καπου τα υπερ και τα κατα,αλλα αν μπορει καποιος να τα συνοψισει εδω,νομιζω οτι θα ειχε ενδιαφερων.

 

Πρωτα πρωτα θα πρεπει να ειναι εγκατεστημενο στην "σκοτεινη" πλευρα, λογω της υψηλης ανακλαστικοτητας του ηλιακου φωτος στην "φωτεινη" πλευρα (Glare).

Δεν νομιζω να προσφερει τιποτα παραπανω απο οτι εχουν ηδη προσφερει τα Hubble-Spitzer-Chandra κ.λ.π.

 

Δεν μπορω ομως, παρα να αναφερω ενα πραγμα που σκεφτηκα, αμεσως μολις ακουσα για τηλεσκοπιο στη Σεληνη. Την απουσια ατμοσφαιρας και τον κινδυνο απο πτωση μετεωριτη. Ακομα και ενας μικροσκοπικος μετεωριτης (απο αυτους που καιγονται στην ατμοσφαιρα μας ανα χιλιαδες σε ημερισια βαση) θα ηταν αρκετος για να προξενησει βλαβη σε ενα απροστατευτο τηλεσκοπιο, ποσο μαλλον στο μελλον σε μια "μονιμη βαση". Πως προνοησαν για αυτο?

[Anyone_anywhere]

Και στο Scientific American Ιουλίου είχε ένα εκτενέστατο άρθρο για τα τεράστια αυτά τηλεσκόπια νέας γενίας.

 

Το OWL (διαμέτρου =100 μέτρα) λέγεται ότι θα έχει

διακριτική ικανότητα 0.001" δευτερόλεπτα.

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Τωρα που το θυμηθηκα,νομιζω οτι η σκεψη ειναι για ραδιοτηλεσκοπιο,λογω απουσιας των παρεμβολων των ραδιοκυματων της γης(τεχνητα και φυσικα).Ισως να μπορει να προστατευτει με καποιο πλεγμα απο τους μετεωριτες.

[Anyone_anywhere]

Ντάκσει ραδιοτηλεσκόπια υπάρχουν αρκετά μεγάλα.

 

Το Αρεσίμπο στο Puerto Rico είναι κοντα στα 300 μέτρα..

 

Αν έμπαινε σε τροχία κάποιο τηλεσκόπιο μεγαλύτερο απ'το 2.5-μετρο Hubble,

πιστέυω θα ταν σημαντικό βήμα.