Εκστρατεία Καταγραφής Φωτορύπανσης 25/2 - 8/3 2008

[csot]

Ο Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης συμμετέχει στην Εκστρατεία Καταγραφής Φωτορύπανσης του Νυχτερινού Ουρανού από τις 25 Φεβρουαρίου μέχρι τις 8 Μαρτίου.

 

Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της Γης υπολογίζεται ότι θα ζουν σε πόλεις όπου το φως των πόλεων θα καλύπτει τους νυχτερινούς ουρανούς και το φως των άστρων θα χαθεί για πάντα από τις πόλεις.

 

Κατά την διάρκεια της εκστρατείας του 2007 έγιναν 8,491 παρατηρήσεις από 60 χώρες.

 

Για να κάνετε την καταγραφή χρειάζεστε:

 

1. την γεωγραφική σας θέση την οποία μπορείτε να την βρείτε με μια συσκευή GPS ή ένα χάρτη που έχει γεωγραφικό μήκος και πλάτος. Για την πόλη των Χανίων π.χ. είναι:

2. Να βρείτε τον αστερισμό του Ορίωνα (μετά τις 7μμ) Περιμένετε τουλάχιστον 10 λεπτά να προσαρμοστούν τα μάτια σας στο σκοτάδι.

3. Να προσδιορίσετε την φωτορύπανση στην περιοχή σας από τους πίνακες που σας δίνουμε. Χρησιμοποιείστε ένα φακό με κόκκινο φως (μπορείτε να προσθέστε μια κόκκινη ζελατίνα μπροστά). Το λευκό φως εμποδίζει την προσαρμογήσας στο σκοτάδι.

4. Να καταγράψετε τις μετρήσεις σας στο ειδικό φυλλάδιο. Μπορείτε να κάνετε πολλαπλές καταγραφές από διαφορετικές περιοχές (μικρότερη απόσταση παρατήρησης 1 χιλιόμετρο από την προηγούμενη)

5. Να καταθέσετε τις μετρήσεις σας είτε μέσω του συλλόγου ή απ ευθείας στην ιστοσελίδα: http://www.globe.gov/GaN/report.html

6. Να συγκρίνετε τις μετρήσεις σας με τους χιλιάδες άλλους παρατηρητές σε ολόκληρο τον κόσμο

 

Το Μέγεθος ή Βαθμός Λαμπρότητας Αστέρα είναι ένας όρος που χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι για να περιγράψουν την φωτεινότητα ενός αντικειμένου. Ο Ίππαρχος είχε διαμορφώσει μια κλίμακα μέτρησης της λαμπρότητας των άστρων το 150 π.Χ. σε έξι κατηγορίες με τα φωτεινότερα αστέρια να έχουν το χαρακτηρισμό 1ου βαθμού και τα πιο αμυδρά 6ου βαθμού

 

Οι αστρονόμοι σήμερα χρησιμοποιώντας ειδικά όργανα για να μετρήσουν την αστρική φωτεινότητα έχουν τελειοποιήσει την κλίμακα επεκτείνοντας την αναγνωρίζοντας μεγέθη μικρότερα του 1ου και μεγαλύτερα του 6ου. Ο Σίριος, το φωτεινότερο αστέρι στον ουρανό έχει μέγεθος -1,4 ενώ τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια βλέπουν περισσότερο από 25ου βαθμού. Το ανθρώπινο μάτι βλέπει άστρα μέχρι του 6ου το πολύ 7ου μεγέθους χωρίς την χρήση κάποιου μέσου

 

Ποιος είναι ο Ωρίωνας;

 

Ο Ωρίωνας είναι ένας αρκετά εντυπωσιακός αστερισμός καθότι αποτελείται από αρκετά αστέρια μεγάλης φωτεινότητας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο Ωρίωνας να είναι από τους λίγους αστερισμούς που μπορούν να γίνουν ορατοί αρκετά καλά ακόμα και μέσα από την φωτορύπανση της πόλης. Ο Ωρίωνας είναι χειμερινός αστερισμός, δηλαδή είναι καλύτερα ορατός τους χειμερινούς μήνες. Βέβαια, από το Σεπτέμβριο αρχίζει και γίνεται ορατός τα ξημερώματα, ενώ πρέπει να φτάσει ο Μάιος για να χαθεί οριστικά πριν την δύση του ηλίου. Το σχήμα του Ωρίωνα είναι σαν κλεψύδρα. 7 είναι τα φωτεινότερα αστέρια του Ωρίωνα που οριοθετούν και το σχήμα της κλεψύδρας ενώ και τα 7 είναι αρκετά φωτεινά ώστε να είναι ορατά ακόμα και μέσω φωτορύπανσης. Τα 4 από τα 7 αστέρια είναι στις 4 γωνίες της νοητής κλεψύδρας ενώ τα υπόλοιπα 3 είναι στο κέντρο και σε μικρή απόσταση μεταξύ τους με αποτέλεσμα να φαίνονται σαν ζώνη. Η ζώνη αυτή, είναι η λεγόμενη ζώνη του Ωρίωνα (Ο Ωρίωνας στην μυθολογία ήταν κάποιος πολεμιστής). Φυσικά υπάρχουν πολλά αμυδρότερα αστέρια στον αστερισμό. Ανάμεσα στα αστέρια της ζώνης και τα δύο αστέρια της κάτω πλευράς (αυτής που είναι ποιό κοντά προς τον ορίζοντα) της κλεψύδρας θα παρατηρήσετε πολλά μαζεμένα αστέρια σε έναν σημείο που 'θολώνει' λίγο. Στο σημείο αυτό βρίσκεται το νεφέλωμα του Ωρίωνα (Great Orion Nebula). Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα νεφελώματα του ουρανού, που χρειάζεται βέβαια τηλεσκόπιο για να γίνει ορατό. Δυστυχώς, η φωτορύπανση αυτή τη φορά αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα και ακόμα και αν κοιτάξετε το νεφέλωμα μέσα από κάποιο τηλεσκόπιο στην πόλη, θα δείτε πολύ λιγότερα (και λιγότερο εντυπωσιακά) από ότι αν ήσασταν στην επαρχία. Τον Δεκέμβριο, ο Ωρίωνας ανατέλλει γύρω στις 7 το απόγευμα οπότε μέχρι τις 9 είναι σε ικανοποιητικό ύψος παρατήρησης στον νοτιοανατολικό ουρανό με τάση να ανεβαίνει συνέχεια αλλά παραμένει πάντα προς τη νότια πλευρά του ουρανού. Γύρω στις 2 τα ξημερώματα φτάνει στο ζενίθ και αρχίζει πάλι και χαμηλώνει προς τα νοτιοδυτικά.

 

 

Τι είναι η φωτορύπανση;

 

Η φωτορύπανση είναι φωτισμός του νυχτερινού ουρανού που προκαλείται από τεχνικές πηγές φωτός από το έδαφος (Δημοτικός φωτισμός, πινακίδες κλπ). Η αύξηση της οφείλεται στην πληθυσμιακή αύξηση, εφόσον οι πόλεις και τα περίχωρα τους μεγαλώνουν τόσο και οι ανάγκες για φωτισμό. Οι επιπτώσεις του αλόγιστου και χωρίς σχεδιασμό φωτισμού έχει αντίκτυπο όχι μόνο εξαφάνιση των άστρων από τον νυχτερινό ουρανό αλλά και σε επίπεδα οικολογίας και βιολογίας.

 

Κατεβάστε το έντυπο παρατήρησης και το φυλλάδιο λαμπρότητας αστέρων, εκτυπώστε τα και καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας.

gan φυλλαδιο παρατηρησης.doc

gan φυλλάδιο λαμπρότητας.doc

[vag_stephanou]

Πολύ καλή κίνηση! Για να δούμε τη συμμετοχή.

[Bi2L]

Μπραβο Ωραια σκεψη.

Δυστυχως στον Οριωνα (απο το σπιτι μου) ειμαι στο 5ου μεγεθους

[koyote]

Ευγε!!

[csot]

Να συμπληρώσω ότι κάθε σύλλογος μπορεί να το στείλει στα μέλη του και να υπάρχουν περισσότερες από 4 ελληνικές συμμετοχές που υπήρχαν πέρυσι.

 

Η επίσημη ιστοσελίδα είναι: http://www.globe.gov/GaN

Ενώ εδώ είναι η ανάλυση των δεδομένων: http://www.globe.gov/GaN/GaN2007AnalysisSummary.pdf

[βολιωτης]

Πιστευω καλο θα ηταν τα αποτελεσματα απο καθε Συλλογο να ανακοινωθουν και στους υπολοιπους .

 

Θα συμμετασχουμε κι εμεις απο Σαμο .

Ευχαριστουμε για την ενημερωση !

[quendi]

Θα το προωθήσουμε όσο γίνεται και στον Ωρίωνα (Πάτρας ) ελπίζω να έχουμε έτοιμα και κάποια πράγματα για το θέμα της φωτορύπανσης που σχεδιάζαμε! Παιδιά όποιος μπορεί να συμμετάσχει! Μακάρι να έχουμε πανελλαδική κάλυψη!

[dimitris]

Θα το κανονίσουμε και μέσω του ΣΕΑΘ. Μπράβο Χρήστο.

[csot]

Επισυνάπτω την φόρμα συλλογικής καταγραφής. Μπορούν οι σύλλογοι να συλλέγουν τις πληροφορίες από τα μέλη τους για ανάλυση και συμπεράσματα.

GaN2008 Καταγραφή.xls

[csot]

Ξεκινάει σήμερα η παγκόσμια καταγραφή της φωτορύπανσης.

Καλές παρατηρήσεις

 

Χρήστος

[astrovox]

Ευχαριστούμε Χρήστο. Μπαίνει και στο πρωτοσέλιδο ως υπενθύμιση για όλους.

[vossinakis]

Ωραία πρωτοβουλία, θα το προωθησω και στα μελη του ΟΦΑ στη Θεσσαλονίκη

[quendi]

Την Τετάρτη στην Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας θα γίνει παρουσίαση για την εκστρατεία και για την καταγραφή και ελπίζω ότι θα υπάρξουν και μετρήσεις από μέρους μας. Ευχαριστούμε τον ΣΦΑΚ για το υλικό που απέστειλε! Πρέπει να συμμετάσχουν όσοι περισσότεροι γίνεται!

[dimitris]

Μια μικρή παρατήρηση :

πολύ χονδρική μέτρηση δεν είναι το 3 ή 4 ή το 5 ή το 6 ?

δηλαδή αν έχουμε 4,5mag και το βλέπουμε/ξέρουμε, ότι το έχουμε τι θα γράψουμε?

φαντάζομαι ότι η απλοποίηση είναι για λόγους ευκολίας (σε μη γνώστες του ουρανού) - αλλά παρόλα αυτά .... απλά προβληματίζομαι λίγο.

Ας το κάνουμε και βλέπουμε.

Απλά σε ένα workshop της Πάτρας που κάναμε με τον Πιστικούδη - αναφερθήκαμε και δόθηκε και "πίνακας" ή χάρτης με λίγο ακριβέστερες τιμές - κατά περίπτωση.

Σίγουρα είναι πιο εύκολο να κάνεις απλούστερες μετρήσεις - όπου και αν βρίσκεσαι.

Πολλά έγραψα.....

[vossinakis]

Δημήτρη, απο μια ματιά που έριξα στο σαιτ τους, κυριως απευθύνονται σε σχολεία και μικρότερες ηλικίες. Μαλλον γι αυτό και ο χονδρικός προσδιορισμός.

[Χρήστος Παζαρένκας]

Εδώ στην έδεσσα ο Σείριος έχει 1 μέγεθος και τα υπόλοιπα αστέρια του αστέρισμου είναι 4 μεγέθους .απο την εικρατηθείσα φωτορύπανση

[vag_stephanou]

Έκανα κι εγώ την καταγραφή, βέβαια είμαι ανάμεσα στο 3 και 4 αλλά έβαλα 4, λόγω του ότι προς το νότο (παραλία) και την ανατολή (υμηττός) από εδώ που είμαι τα πράγματα είναι ένα κλικ καλύτερα.

 

Περιμένω να δω τα αποτελέσματα!

[gbirsianis]

Στη Λάρισα σε κεντρικό δρόμο και με τις δημοτικές λάμπες φωτισμού αναμμένες η καταγραφή αντιστοιχεί στην εικόνα 2ου μεγέθους.

Στον ακάλυπτο χώρο της πολυκατοικίας όμως τα πράγματα ήταν εντυπωσιακά καλύτερα : Μεταξύ 4ου και 5ου μεγέθους, με πλησιέστερο το 5. Έτσι στην αποστολή των στοιχείων δήλωσα το δεύτερο.

Τέλος στην κορυφή της πολυκατοικίας, όπου υπήρχε και η φωτορύπανση από το σύνολο της πόλης καταγράφηκε 4ο μέγεθος.

[vag_stephanou]

Ξέρουμε τίποτα για αποτελέσματα της εκστρατείας καταγραφής;;;

[gbirsianis]

Στην παρακάτω διεύθυνση υπάρχουν κάποια αποτελέσματα:

http://www.globe.gov/GaN/analyze.html#

[vag_stephanou]

Είναι βέβαια τα περσινά, αλλά φαντάζομαι εκεί θα εμφανιστούν και τα φετινά.

 

Ευχαριστώ!