tolis45

Απ'όσο γνωρίζω, το πρόθεμα HD αντιστοιχεί στον Henry Draper Catalogue

Φίλε giannis60, Αν πατήσεις στο λίνκ της επικαιροποίησης και μετά στο όνομα του άστρου, θα δεις τα αντιστοιχα ονόματα στους άλλους καταλογους.

Φίλοι, Το βράδυ των Χριστουγέννων ο μεγάλος (~200 χλμ διάμετρος) αστεροειδής 88 Θίσβη αποκρύπτει τον 8ου μεγέθους αστέρα HIP 31268 για χρονικό διάστημα που μπορεί να φτάσει τα 14 δλ. Η σκιά του αστεροειδή αναμένεται να περάσει πάνω από την Ελλάδα στις 22:48 UT, δηλ 0048 Ώρα Ελλάδος το πρωί της 26ης Δεκ. Η τελευταία επικαιροποίηση της πρόβλεψης δείχνει το γεγονός να είναι ορατό από Πελοπόννησο (ειδικότερα Μεσσηνία, Αρκαδία, Λακωνία και Αργολίδα) καθώς και από Κρήτη. Καλή Επιτυχία σε όσους το προσπαθήσουν.

Φίλοι, Αύριο ο Μίμας (mV~13) θα εκλείψει τον Εγκέλαδο (mV~12) από τις 2143 μέχρι τις 2146 Ώρα Ελλάδος. Παραθέτω απεικονίσεις του γεγονότος από το Saturn Viewer. Κοντά θα είναι και η Διώνη η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στόχος αναφοράς. Καλή Επιτυχία σε όσους το προσπαθήσουν.

Kώστα, Σε αυτό ειδικά το ερώτημα έκανα τις εξής δύο σκέψεις: Από τα βάθη των δεκαετιών θυμάμαι το RedShift, το οποίο διαφημιζόταν ώς top σε θέματα photorendering. Υπάρχει ακόμα εδώ: https://redshiftsky.com/ Επίσης, τα φαινόμενα των δορυφόρων του Δία (όχι του Κρόνου) έχουν πιαστεί σε αρκετά καλή ανάλυση με τεχνικές lucky imaging. Ένα παράδειγμα μπορείς να δεις εδώ: https://www.planetary.org/articles/2057. Βέβαια κάτι τέτοιο θέλει άριστο seeing, τον Δία ψηλά στον ουρανό κλπ. Η επόμενη περίοδος φαινόμενων αρχίζει το 2026.

Φίλε Φωτοδέκτη, Νομίζω μπερδεύεις την έκλειψη (eclipse) με την επιπρόσθηση (occultation). Στην δεύτερη οι δύο δορυφόροι ευθυγραμμίζονται με τη Γη και βλέπουμε τον ένα να ακουμπάει στον άλλο. Στην πρώτη οι δορυφόροι ευθυγραμμίζονται με τον Ήλιο και η σκιά του ενός πέφτει πάνω στον άλλο. Αυτή είναι και η περίπτωση που έχουμε εδώ. Αν βάλεις τα στοιχεία στο SV 3.1 και περιορίσεις το πεδίο στο 1 δλ τόξου γύρω από τον Τήθυ, θα δεις τη σκιά του Μίμαντα να περνάει από πάνω. Απόστολος.

Το επόμενο γεγονός είναι η έκλειψη του Τήθυ από τον Μίμαντα την Πέμπτη το βράδυ. Το γεγονός θα διαρκέσει από 2310 μέχρι 2321 ΩΕ με αναμενόμενη πτώση λαμπρότητας 0.26 mag. Επισυνάπτω εικόνα του Κρόνειου συστήματος την ώρα του γεγονότος. Πηγή: https://pds-rings.seti.org/tools/viewer3_sat.html

Αγαπητοί Φίλοι, Με έναρξη από αυτή τη χρονιά και μέχρι το 2026, λαμβάνουν χώρα μια σειρά από αποκρύψεις και εκλείψεις μεταξύ των μεγάλων δορυφόρων του πλανήτη Κρόνου (βλ. Εικόνα 1). Αυτό συμβαίνει διότι κάθε 15 περίπου χρόνια ο Κρόνος περνάει από σημείο ισημερίας, δηλ. ο ‘Ηλιος όπως αυτός φαίνεται από έναν παρατηρητή στον Κρόνο θα διασχίσει τη νοητή γραμμή του ισημερινού στον ουρανό του πλανήτη. Ενώ η Γη μας περνάει από τις ισημερίες της κάθε έξι μήνες, για τον Κρόνο αυτό συνέβη για τελευταία φορά τον Αύγουστο του 2009 και θα συμβεί πάλι σε λιγότερο από ένα χρόνο από τώρα, το Μάιο του 2025. Ως αποτέλεσμα, οι δορυφόροι του πλανήτη, των οποίων οι τροχιές είναι επίσης πολύ κοντά στον Κρόνειο ισημερινό, ευθυγραμμίζονται είτε με τον Ήλιο είτε με τη Γη προκαλώντας αντίστοιχα εκλείψεις ή αποκρύψεις τις οποίες μπορούμε να καταγράψουμε με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Με αυτή την αφορμή αποφασίσαμε να ανοίξουμε εδώ μια θεματική ως χρήσιμο οδηγό και βοήθημα για την επιτυχή παρατήρηση αμοιβαίων φαινομένων από Έλληνες παρατηρητές. Εικόνα 1: Οι επτά δορυφόροι του Κρόνου που συμμετέχουν σε αμοιβαία φαινόμενα παρατηρήσιμα με μικρά τηλεσκόπια την περίοδο 2024-26. Αυτοί είναι, από αριστερά προς δεξιά, οι: Μίμας, Εγκέλαδος, Τήθυς, Διώνη, Ρέα, Τιτάνας και Υπερίων. Οι συγκεκριμένες φωτογραφίες λήφθησαν από τη διαστημοσυσκευή Cassini (NASA/ESA) όταν αυτή βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο την περίοδο 2004-2017. Το Ινστιτούτο Ουράνιας Μηχανικής και Υπολογισμού Εφημερίδων (IMCCE, πρώην Bureau des Longitudes) το οποίο υπάγεται στο αστεροσκοπείο Paris-Meudon διοργανώνει τακτικά παρατηρησιακές εκστρατείες για την καταγραφή αυτών των φαινομένων, με σκοπό την ανίχνευση και ακριβή μέτρηση των παλλιροϊκών αλληλεπιδράσεων μεταξύ του πλανήτη και των δορυφόρων του, ώστε να εξαχθούν στοιχεία για την εσωτερική δομή και εξέλιξη των δορυφόρων. Με βάση δηλαδή δεδομένα φωτομετρίας από επίγειες παρατηρήσεις, αμοιβαίων φαινομένων των δορυφόρων όχι μόνο του Κρόνου αλλά και αυτών των πλανήτων Δία και Ουρανού εξάγονται συμπεράσματα για τα εγγενή γεωφυσικά χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων ουρανίων σωμάτων. Η παρατηρησιακή εκστρατεία της περιόδου 2008-2009 με την ονομασία PHESAT09 είχε ως αποτέλεσμα την καταγραφή συνολικά 26 φωτομετρικών καμπύλων, 2 από τις οποίες καταγράφηκαν από την Ελλάδα και από Έλληνες παρατηρητές (δείτε δημοσίευση στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics εδώ: https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2012/08/aa18509-11/aa18509-11.html H επόμενη περίοδος των αμοιβαίων φαινομένων που αρχίζει φέτος περιέχει συνολικά 40 φαινόμενα ορατά από την Ελλάδα (Πίνακας 1) δηλ. τα συγκεκριμένα γεγονότα συμβαίνουν όταν ο Κρόνος είναι πάνω από τον ορίζοντα και με τον Ήλιο κάτω από τον ορίζοντα. Εξ αυτών, τα δύο (2) στις 24 Ιουνίου και 13 Αυγούστου έχουν ήδη λάβει χώρα ενώ ακόμη τρία (3 - σημειωμένα με κόκκινο χρώμα) συμβαίνουν όταν ο δορυφόρος-στόχος είναι στη σκιά του Κρόνου και συνεπώς μη ορατός. Έτσι απομένουν 35 γεγονότα τα οποία κατανέμονται ανά έτος ως εξής: 2024 (3), 2025 (31) και 2026 (1). Να σημειώσουμε ότι κάποια γεγονότα λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος, όπως πχ αυτό της 25ης Απριλίου 2025 με τον Ήλιο μόνο 6 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα βοήθησει η χρήση κόκκινου φίλτρου όπως πχ τα Johnson/Bessel R ή I, μέσω των οποίων μειώνεται αρκετά η σχετική συνεισφορά του ουρανού στη μέτρηση του σήματος των δορυφόρων. Πίνακας 1: Κατάλογος αμοιβαίων φαινομένων μεταξύ των δορυφόρων του Κρόνου ορατά από την Ελλάδα την περίοδο 2024-26. O πίνακας συντάχθηκε μέσω του διαδραστικού λογισμικού δημιουργίας εφημεριδών MULTI-SAT το οποίο διατίθεται στην ιστοσελίδα του IMCCE (http://nsdb.imcce.fr/multisat/nsszph6he.htm), με την υποβολή του τριψήφιου κώδικα τοποθεσίας (observatory code) που αντιστοιχεί στο αστεροσκοπείο Αθηνών (066). Οι συνθήκες παρατήρησης από άλλες τοποθεσίες εντός της ελληνικής επικράτειας είναι πρακτικά οι ίδιες, με μόνη διαφορά τα ύψη των ουρανίων σωμάτων (Στήλες 17 και 18) τα οποία ενδέχεται να διαφέρουν 1 ή 2 μοίρες από τις τιμές του Πίνακα. Επεξηγηματικό υπόμνημα Πίνακα 1: Στήλη 1-3: Ημερομηνία του γεγονότος (Universal Time - UT). Για μετατροπή από UT σε Ώρα Ελλάδος προσθέστε δύο (2) ώρες (χειμερινή ώρα) ή τρείς (3) ώρες (θερινή ώρα). Στήλη 4-6: Ώρα έναρξης του γεγονότος (UT). Στήλη 7-9: Ώρα λήξης του γεγονότος (UT). Στήλη 10: Περιγραφή του γεγονότος στη μορφή xYz, όπου τα ψηφία x & z αντιστοιχούν στους δύο δορυφόρους που συμμετέχουν στο γεγονός και Y είναι ο τύπος του γεγονότος, “Ο” για επιπρόσθηση και “Ε” για έκλειψη. Οι δε δορυφόροι είναι αριθμημένοι ως εξής: 1 – Μίμας, 2 – Εγκέλαδος, 3 – Τήθυς, 4 – Διώνη, 5 – Ρέα, 6 – Τιτάνας και 7 – Υπερίωνας. Στήλη 11: Διάρκεια του γεγονότος σε λεπτά. Εδώ βλέπουμε ότι τα περισσότερα γεγονότα διαρκούν από 1 μέχρι 10 λεπτά. Στήλη 12: Αγνοείστε. Στήλη 13: Αστρικό μέγεθος του στόχου. Στήλη 14: Μέγιστη αναμενόμενη πτώση της λαμπρότητας του στόχου. Στήλη 15: Απόσταση του δορυφόρου-στόχου από το δίσκο του Κρόνου σε δλ τόξου. Στήλη 16: (Μόνο για εκλείψεις) Απόσταση μεταξύ των δορυφόρων που συμμετέχουν στο γεγονός σε δλ τόξου. Στήλη 17: Ύψος του Κρόνου στον ουρανό σε μοίρες. Στήλη 18: Ύψος του Ήλιου στον ουρανό σε μοίρες (αρνητικό αν ο Ήλιος είναι κάτω από τον ορίζοντα). Στήλη 19: Σεληνιακή φάση (0 – Νέα Σελήνη, 1 – Πανσέληνος). Ο κύριος σκοπός της παρατήρησης αμοιβαίων φαινομένων είναι η φωτομετρική καταγραφή της πτώσης της λαμπρότητας του δορυφόρου-στόχου (ή στόχων) μέσω διαδοχικων λήψεων και με επαρκές σήμα ανά λήψη για την εξαγωγή φωτοκαμπύλης, η οποία με τη σειρά της θα αναχθεί σε υπέρ-ακριβή εκτίμηση της σχετικής θέσης των δορυφόρων τη δεδομένη χρονική στιγμή. Για το σκοπό αυτό, οι λήψεις θα πρέπει να περιέχουν, εκτός από το δορυφόρο-στόχο, και έναν επιπλέον δορυφόρο που θα χρησιμεύει ως φωτεινή πηγή αναφοράς. Στην περίπτωση έκλειψης ενός δορυφόρου από τη σκιά άλλου δορυφόρου (eclipse) ως δορυφόρος αναφοράς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αυτός του οποίου η σκιά προκαλεί την έκλειψη, ενώ στην περίπτωση απόκρυψης ενός δορυφόρου από άλλο (occultation) ο δορυφόρος αναφοράς θα είναι κάποιος τρίτος δορυφόρος. Η εξαγωγή της φωτομετρικής καμπύλης γίνεται με μέτρηση του σήματος του δορυφόρου-στόχου και ταυτόχρονα του δορυφόρου αναφοράς σε κάθε μια από τις λήψεις με την γνωστή μέθοδο της φωτομετρίας με διάφραγμα (aperture photometry). Για να είναι οι καταγραφές των αμοιβαίων φαινομένων αξιοποιήσιμες, συνιστάται, στη σχετική βιβλιογραφία, η χρήση τηλεσκοπίου μεγάλης εστιακής απόστασης, έτσι ώστε η απεικόνιση του δορυφόρου στον ψηφιακό αισθητήρα να καταλαμβάνει αρκετά εικονοστοιχεία (pixels). Οι κυρίως δορυφόροι του Κρόνου, αν και όχι όσο τόσο λαμπροί όσο του Δία, είναι αρκετά φωτεινοί στόχοι. Ο διαμέτρου 5000-χλμ Τιτάνας κρατάει τα σκήπτρα του λαμπρότερου δορυφόρου με μέσο αστρικό μέγεθος +8.3 και ακολουθείται από τους Ρέα, Τήθυ και Διώνη (10ου-11ου μεγέθους), Εγκέλαδο (12ου μεγέθους) και τελευταίους (και μικρότερους) τους Μίμαντα και Υπερίωνα με μέγεθος +12.5. Αυτοί μπορούν να καταγραφούν με επαρκές λόγο σήματος-θορύβου με λήψεις της τάξεις των 1-10 sec αναλόγως της φωτοληπτικής ικανότητας του τηλεσκοπίου αλλά και της ευαισθησίας του αισθητήρα (CCD ή video). Η χρήση φίλτρου δεν είναι γενικά απαραίτητη, αν και αυτή μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της καταγραφής όταν οι δορυφόροι είναι πολύ κοντά στον δίσκο του Κρόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ή χρήση φίλτρων όπως τα προαναφερθέντα R ή I μειώνει την επιφανειακή λαμπρότητα (surface brightness) του δίσκου του Κρόνου, αυξάνωντας έτσι την αντίθεση (contrast) με τους δορυφόρους. Σημασία στην καταγραφή των αμοιβαίων φαινομένων έχει επίσης η αξιόπιστη βάση χρόνου και εδώ απαιτείται συγχρονισμός του ρολογιού της συσκευής που αποθηκεύει τα δεδομένα (κάμερα ή υπολογιστής) με την ώρα UT και ακρίβεια τουλάχιστον 0.1 sec. Η δε απαίτηση για επάρκεια του σήματος ορίζει τον ελάχιστο χρόνο έκθεσης άρα και το μέγιστο αριθμό λήψεων, ενώ ο ελάχιστος αριθμός πρέπει να είναι τέτοιος ώστε η περίοδος του γεγονότος να καλύπτεται από τουλάχιστον 10 λήψεις, πχ το γεγονός της 30ης Δεκεμβρίου 2024 διαρκεί 90 sec και έτσι κανονίζουμε να παίρνουμε τουλ. μία λήψη ανα 9 sec. Για περισσότερες λεπτομέρειες και παραδείγματα τόσο της καταγραφής όσο και της ανάλυσης τέτοιων παρατηρήσεων, ο αναγνώστης παραπέμπεται εδώ: https://www.ea.gr/ea/myfiles/File/presentations/Kronos_2008.pdf

Εύγε! Και εις ανώτερα φίλοι.

Φίλοι, Φέτος υπάρχει πρόβλεψη για πιθανή έξαρση των η Υδροχοίδων, μια από τις δύο βροχές διαττόντων που συνδέονται με τον κομήτη του Χάλευ (η άλλη είναι οι Ωριωνίδες του Οκτωβρίου). Η πρόβλεψη ανακοινώθηκε από την αστρονόμο Auriane Egal στο συνέδριο Asteroids Comets Meteors που έγινε τον περασμένο Ιούνιο στο Flagstaff της Αριζόνα. Αν επαληθευτεί, ή έξαρση θα λάβει χώρα μεταξύ 4 και 6 Μαΐου και θα δώσει ZHR~160 διάττοντες ανά ώρα, περίπου όσους δίνουν και οι Διδυμίδες του Δεκεμβρίου. Σε κανονικές συνθήκες η συγκεκριμένη βροχή δίνει ZHR~40, λόγω όμως του χαμηλού ύψους του ακτινοβόλου σημείου στον ουρανό όπως φαίνεται από το βόρειο ημισφαίριο, ένας παρατηρητής μετράει συνήθως 10-20 / ώρα. Σημειωτέον ότι έξαρση παρόμοιου μεγέθους αναμενόταν και το 2023, τότε όμως η παρουσία της πανσελήνου δυσκόλεψε αρκετά την καταγραφή των διαττόντων. Φέτος οι συνθήκες είναι πολύ πιο ευνοικές, με τη Σελήνη να περνάει από τη Νέα φάση στις 8 Μαίου. Οι καλύτερες περίοδοι για παρατήρηση θα είναι οι 2-3 ώρες πριν το ξημέρωμα της 5ης και της 6ης Μαΐου όταν ο αστερισμός του Υδροχόου θα βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα. Κινούμενοι από τα ανατολικά προς τα δυτικά, οι συγκεκριμένοι διάττοντες θα εμφανίζονται με ρυθμό ίσως 50 ανά ώρα και θα είναι αρκετά λαμπροί και γρήγοροι.

Επιτυχημένη παρατήρηση από Port Stanley, στις όχθες της λίμνης Erie στο Οντάριο του Καναδά. Η ολική φάση ήταν ορατή καθ' όλη τη διάρκειά της (2λ 8δ) μέσα από ελαφρά νεφωση. Παραθέτω μια φωτό, ελαφρώς κουνημένη λόγω βιασύνης. Να σημειώσω ότι η μπαταρία της κάμερας εξαντλήθηκε 5 δλ μετά τη λήξη της ολικότητας!

Στο spaceweather.com σήμερα δημοσιεύτηκε μια φωτογραφία του 12P κάτω από το Γαλαξία της Ανδρομέδας: https://spaceweathergallery2.com/indiv_upload.php?upload_id=204407

Για τους ενδιαφερόμενους, η γεωγραφική κατανομή των αναφορών (θετικών και μη) βρίσκεται εδώ.

Φίλοι, Παραθέτω μια προκαταρκτική έκδοση της δικιάς μου φωτομετρίας, πάλι από Κερκυρα. Εξοπλισμός: Watec 902DM2S + Computar 8mm F0.8 + Clear filter + HDD Η συχνότητα λήψεων ήταν 25/δλ και το συγκεκριμένο plot έχει βγει με 4x binning. Ο αστέρας αναφοράς ειναι ο Ρίγκελ (β Ori). Ο χρόνος έχει βαθμονομηθεί με βάση τα flashes στις 01:12 UT και 01:13 UT από το Οccult Flash Tag.