terrain_inconnu

Δημοσιεύτηκαν στο τελευταίο τεύχος του Nature τα ευρήματα από τη μελέτη της πρόσφατης σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη (open access εδώ). Η αλληλουχία των γεγονότων όπως την αντιλαμβάνομαι ως μη ειδικός: 1. Ιούλιος 2024 - Ιανουάριος 2025: φάση χαμηλής σεισμικότητας με ανοδική κίνηση μάγματος κάτω από την καλδέρα και σταδιακή ανύψωση της Σαντορίνης κατά 5cm (βλ. εικόνα a). 2. Ιανουάριος 2025 - Φεβρουάριος 2025: φάση έντονης σεισμικής δραστηριότητας (seismic swarm) λόγω εισροής μάγματος κατά μήκος μιας φλέβας μήκους 13 χιλιομέτρων με κατεύθυνηση προς την Άνυδρο (dike intrusion), ενεργοποίηση ρηγμάτων και ταυτόχρονη καθοδική κίνηση (ξεφούσκωμα) κάτω από Σαντορίνη και Κολούμπο με υποβύθιση κατά 10 cm και έως 32 cm αντίστοιχα (βλ. εικόνα b). Ενώ και στις δύο περιπτώσεις έχουμε κίνηση μάγματος, στην πρώτη η κίνηση είναι προς τον υφιστάμενο θάλαμο χωρίς ίδαίτερη αντίσταση και συνοδεύται από χαμηλή σεισμική δραστηριότητα (εικόνα a: shallow magma reservoir). Στην δεύτερη περίπτωση το μάγμα εισχωρεί στο πέτρωμα διανοίγοντας ουσιαστικά τον δρόμο προς την κατεύθυνση κίνησης με αποτέλεσμα την δημιουργία μαγματικής φλέβας και την πρόκληση έντονης σεισμικότητας (εικόνα b: dike intrusion). Σημείωση: οι θέσεις των σεισμών απεικονίζονται με μικρές βούλες.

Μια πενιχρή προσπάθεια καταγραφής του κομήτη C/2025 A6 (Lemmon) με το S50: Μετά τα 5-6 λεπτά το stacking του Seestar εμφανίζει τον κομήτη ως trail λόγω της σχετικής κίνησης ως προς το αστρικό υπόβαθρο: Φαντάζομαι ότι για να αποτυπωθεί σωστά με την τωρινή φωτεινότητα πυρήνα & ουράς (όπως π.χ. φαίνεται εδώ από τον @dkate), απαιτεί πολύ περισσότερα frames και επεξεργασία σε πρόγραμμα τύπου PixInsight / Siril στακάροντας ξεχωριστά το αστρικό υπόβαθρο και ξεχωριστά τον κομήτη ώστε στο τέλος να λάβει κανείς το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Και inverted που ενίοτε διευκολύνει την ταυτοποίηση:

Από περιέργεια έβαλα το S50 να πάρει μερικές λήψεις (7 min) μόλις τώρα για να επιβεβαιώσω ότι δεν φαίνεται πλέον ο SN αλλά τελικά είναι ακόμα ορατός (διαγώνια πάνω αριστερά από τον πυρήνα του γαλαξία). Περισσότερο φαίνεται στην απλή stacked εικόνα ενώ στην AI denoised εικόνα είναι ξεθωριασμένος. Το έχω διαπιστώσει αρκετές φορές αυτό, ότι το AI denoising αντί να αναδείξει κάποια λεπτομέρεια, την αποδυναμώνει (washed out). Υποψιάζομαι πως και στην προ AI denoise εικόνα του @kkokkolis θα φαίνεται επίσης.

Επίσης, ο υπερκαινοφανής SN 2025rbs στον NGC7331 μοιάζει να έχει πλέον χαθεί στο φωτεινό υπόβαθρο του γαλαξία: Μέχρι και πριν μια εβδομάδα μπορούσε να τον διακρίνει κανείς έστω και αμυδρά. 14/09/2025 (13min, alt/az): 23/08/2025 (10min, alt/az): Καμπύλη φωτός του SN 2025rbs βάσει AAVSO:

Αν όλα δουλεύουν όπως πρέπει, τότε ισχύει το σενάριο Β. Το πρώτο που πρέπει να ελέγξεις είναι αν το USB καλώδιο υποστηρίζει fast/turbo charging (μια δοκιμή με κινητό είναι το πιο εύκολο). Σε εμένα το εργοστασιακό καλώδιο του Seestar έπαψε να λειτουργεί σωστά μετά τον 1ο μήνα και το αντικατέστησα με καινούργιο. Εφόσον το καλώδιο είναι εντάξει, τότε πρέπει να ελέγξεις αν το power bank μπορεί να παρέχει συνεχόμενα αρκετή ισχύ στο Seestar. Δύο που έχω στην κατοχή μου είναι τύπου 36Wh και δουλεύουν χωρίς πρόβλημα (ακόμα και σε 4Κ mode όταν η κατανάλωση ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερη). Παρεμπιπτόντως, πολύ ωραία η σύνθεση της εικόνας όπου φαίνονται και οι δύο ομάδες γαλαξιών (Stephan's Quintet καθώς και το Deer Lick Group γύρω από τον NGC7331). Την ανέβασα στο astrometry.net για αναγνώριση (click to zoom):

Το παρακάτω διάγραμμα από το Sky & Telescope (Τεύχος Οκτώβριος 2013) αποδίδει καλά αυτό που αναφέρεις. Στον Κύκνο όπου ουσιαστικά κοιτάμε μέσα από τον τοπικό μας βραχίονα (εδώ τον ονομάζει Orion-Cygnus Arm) υπάρχει το εκτεταμένο Cygnus Star Cloud και σε μεγαλύτερη απόσταση βλέπουμε το πιο πυκνό Scutum Star Cloud που βρίσκεται σε άλλο βραχίονα. Βέβαια η πυκνότητα δεν είναι μόνο συνάρτηση της απόσταση από εμάς (φαινομενική πυκνότητα) αλλά και της εκάστοτε περιοχής (π.χ. πιο κοντά στο κέντρο του γαλαξία ισοδυναμεί με μεγαλύτερη συγκέντρωση αστεριών όπως και το αν πρόκεται για βασικό βραχίονα σε αντίθεση με τον δικό μας που αποτελεί δευτερεύουσα δομή).

Επανέρχομαι με ένα βελτιωμένο γράφημα στο οποίο είναι εύκολο να δούμε ποιο τμήμα κάθε σπείρας υπάρχει στην κατεύθυνση που κοιτάμε και πως όλα αυτά τα επί μέρους τμήματα συνθέτουν την φαινομενικά ενιαία λωρίδα του γαλαξία. Πηγές: 1. The Milky Way panorama | ESO 2. Our Galaxy

Και εγώ έτσι το αντιλαμβάνομαι (στο NGC9605 προτιμώ τα 4Κ, στο NGC6781 τα 2Κ). Εικάζω ότι η διαφορά μεταξύ των modes θα μπορούσε να αποτυπωθεί πολύ καλύτερα σε σκοτεινό ουρανό, χωρίς τον θερμικό και οπτικό θόρυβο της πόλης.

Διαπίστωσα εχθές πως σε συνεχή λειτουργία στα 4Κ το Seestar καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια και αδειάζει την μπαταρία στο μισό σχεδόν χρόνο. Αν πρέπει να ενεργοποιηθεί και το dew heater, η αυτονομία χωρίς power bank πάει περίπατο. Ακολουθούν δύο ακόμα συγκρίσεις 2K vs 4K, αυτή τη φορά για πλανητικά νεφελώματα (με ενεργοποιημένο το φίλτρο φωτορύπανσης): 1. NGC9605 (alt/az 12 min, Bortle 9) 2. NGC6781 (alt/az 8 min, Bortle 9) Σημειώνω ότι η σύγκριση δεν αφορά το τελικό αποτέλεσμα ως αστροφωτογραφία, προφανώς τα 8-12 λεπτά δεν φτάνουν για τέτοιους στόχους από το κέντρο της Αθήνας. Το ζητούμενο είναι οι διαφορές μεταξύ 2Κ και 4Κ στον ίδιο συνολικό χρόνο έκθεσης και στις ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Μια μεγάλη πρόκληση στην αστρονομία είναι να κατανοήσει κανείς την διάταξη των αντικειμένων που παρατηρούμε στον τρισδιάστατο χώρο. Οι χάρτες που χρησιμοποιούμε είναι δισδιάστατοι, οι εικόνες που βλέπουμε είτε με γυμνό μάτι είτε στο προσοφθάλμιο είναι δισδιάστατες, οι φωτογραφίες που τραβάμε είναι επίσης δισδιάστατες. Γνωρίζουμε βέβαια με μικρότερη ή μεγαλύτερη ακρίβεια τις αποστάσεις πολλών αντικειμένων αλλά το πρόβλημα παραμένει, κατά κανόνα αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν ως μια δισδιάστατη προβολή στον ουράνιο θόλο. Παραδείγματος χάρη, είναι σχεδόν αναπόφεκτο όταν αντικρίζει κανείς την λωρίδα του γαλαξία μας όπως αυτή εμφανίζεται από άκρη σε άκρη του νυχτερινού ουρανού, να μην την εκλάβει ως μια ενιαία δισδιάστατη δομή. Στην πραγματικότητα φυσικά αυτό δεν ισχύει. Αναλόγως της κατεύθυνσης, βλέπουμε τμήματα από διαφορετικές και μεταξύ τους απομακρυσμένες σπείρες του γαλαξία μας. Στον Κύκνο κοιτάζουμε μέσα στην τοπική μας σπείρα (Local Arm) αλλά και στην αμέσως επόμενη εξωτερική (Perseus Arm). Αντίστοιχα όταν κοιτάμε προς τον Τοξότη, βλέπουμε τμήματα του Sagittarius Arm και της αμέσως επόμενης εσωτερικής σπείρας (Scutum Arm) καθώς και το κέντρο του Γαλαξία (π.χ. μέσα από το Baade's Window). Η ακόλουθη πειραματική σύνθεση εικόνων προσπαθεί να προσθέσει την τρίτη διάσταση στην πανοραμική του Γαλαξία και η οποία είναι απαραίτητη για την σωστή ερμηνεία των δομών που μας περιβάλλουν. Σημείωση: Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η τρισδιάστατη φύση των αντικειμένων γίνεται εύκολα αντιληπτή, είτε στην παρατήρηση είτε στην φωτογράφιση, π.χ. επιφάνεια σελήνης, ένα αστέρι πίσω από νεφέλωμα ή ένα πλανητικό με εμφανή δομή. Πηγές εικόνων: 1. Bontecou Lake Milky Way Panorama 2. Our Galaxy

1. Αν σε ενδιαφέρουν τα μεγάλα πεδία και δεν θέλεις να μπλέξεις με άλλα προγράμματα: ναι. Στο SkyAtlas μπορείς να επιλέξεις (πάνω κεντρικά μεταξύ S30/S50 και μετά στο framing έως x2) τα πεδία που μπορείς να πάρεις σε regular και mosaic mode. 2. Ταυτόχρονα μέσω της εφαρμογής Seestar σε ένα κινητό: όχι. Θα πρέπει κάθε φορά να αποσυνδέεσαι από το ένα για να συνδεθείς στο άλλο. Σε κάποια κινητά Αndroid υπάρχει η δυνατότητα να εγκαταστήσεις την ίδια εφαρμογή δύο φορές (π.χ. Xiaomi, Dual Apps) και να τις τρέχεις με ξεχωριστά setup.

Σύγκριση 2Κ vs 4Κ λήψεων σε δύο διαφορετικούς χρόνους έκθεσης (3 και 10 λεπτών, alt/az 10s) και ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες (φωτορύπανση, seeing, transparency) για το σφαιρωτό σμήνος NGC6934. Οι εικόνες είναι όπως βγήκαν από το Seestar S50 χωρίς καμία επιπλέον επεξεργασία (ούτε AI denoise). Zoom στον πυρήνα του σμήνους: Στα 2Κ τα αστέρια είναι πιο φωτεινά αλλά pixelated ενώ στα 4Κ είναι μεν πιο αμυδρά αλλά πιο καλά ορισμένα (πιο σφιχτά). Στο animated gif για τα 10 λεπτά έκθεσης οι διαφορές είναι εύκολα ορατές: Βέβαια αυτά ισχύουν όταν ανοίγουμε την εικόνα σε κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας. Tα συνηθισμένα viewers στο κινητό και στον υπολογιστή εφαρμόζουν τεχνικές interpolation στο zoom με αποτέλεσμα και στα 2Κ να μην εμφανίζεται pixelation (αριστερά 2Κ, δεξιά 4Κ): Από τα παραπάνω εξάγω τα εξής προσωρινά συμπεράσματα που αφορούν λήψεις σε συνθήκες έντονης φωτορύπανσης και στο μικροκλίμα μιας τσιμεντούπολης (θερμικό φορτίο κτλ): 1. για casual χρήση το 2Κ mode εμφανίζει το αντικείμενο και το αστρικό πεδίο που το περιβάλλει πολύ πιο γρήγορα και με επαρκή ανάλυση. Βασικό μειονέκτημα: πιο απλωμένα αστέρια (bloated). 2. όταν το ζητούμενο είναι το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα που μπορεί να πετύχει το Seestar, το 4Κ mode θα δώσει πιο σφιχτά αστέρια και περισσότερες λεπτομέρειες (seeing επιτρέποντος). Βασικό μειονέκτημα: απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο, ιδίως για αμυδρά αντικείμενα. Το 4Κ mode μοιάζει ιδανικό για σκοτεινούς ουρανούς, όπου ο συνολικός χρόνος έκθεσης δεν αποτελεί τόσο αποτρεπτικό παράγοντα καθώς οι εικόνες δημιουργούνται πολύ πιο γρήγορα λόγω της δραματικά καλύτερης αναλογίας πληροφορίας έναντι θορύβου (SNR).

Και εγώ ψηφίζω κιάλια (σε τρίποδο). Προς το τέλος της έκλειψης όταν αραίωσαν τα σύννεφα έστησα και το Seestar σε time lapse mode (1s): 17572760105575.mp4 Το πιο εντυπωσιακό μάλλον ήταν η (προφανής) συνειδητοποίηση ότι βλέπαμε την σκιά μας. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σε ψηλές κορυφές όταν δύει ή ανατέλλει ο ήλιος. Ο Ταΰγετος αποτελεί το πιο γνωστό παράδειγμα του φαινομένου της πυραμίδας, η φωτογραφία που ακολουθεί είναι από την Ντουρντουβάνα στη λίμνη Δόξα.

Είμαι σε Bortle 9 και οι λήψεις που τραβάω είναι των 10s σε alt/az. Πρέπει να ετοιμάσω μερικές συγκρίσεις 2Κ vs 4K σε ίδιο στόχο, ίδιο session, ίδιο χρόνο έκθεσης ώστε να μπορεί κανείς να εξάγει ένα ολοκληρωμένο συμπέρασμα.