Περί Γαλαξιών.

[Δροσος Γεωργιος]

Νέες εντυπωσιακές εικόνες του γαλαξία Κενταύρος Α που λάμπει στον ουρανό της Γης (βίντεο)

Ο γαλαξίας Κένταυρος Α (πηγή φωτό X-ray: (IXPE): NASA/MSFC/IXPE/S. Ehlert et al.; (Chandra): NASA/CXC/SAO; Optical: ESO/WFI; Image processing: NASA/CXC/SAO/J.Schmidt)

Επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια παρατήρησαν με μεγάλη λεπτομέρεια τον εντυπωσιακό γαλαξία.Ο γαλαξίας Centaurus A (Cen A) βρίσκεται σε απόσταση 12 εκατομμυρών ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κενταύρου και αντιπροσωπεύει τον πέμπτο φωτεινότερο γαλαξία στον ουράνιο θόλο. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εκπληκτική εικόνα του Cen A προϊόν παρατηρήσεων από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια.Στο κέντρο του γαλαξία βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που τροφοδοτείται από το αέριο και τη σκόνη που τον περικυκλώνουν, και μεγάλοι πίδακες σωματιδίων υψηλής ενέργειας και άλλου υλικού που εκτοξεύονται έξω. Ο πίδακας που φαίνεται στο επάνω αριστερό μέρος αυτής της εικόνας εκτείνεται για περίπου 13.000 έτη φωτός μακριά από τη μαύρη τρύπα. Επίσης ορατή είναι μια λωρίδα σκόνης, που τυλίγεται γύρω από τη μέση του γαλαξία, η οποία μπορεί να προήλθε από σύγκρουση με έναν μικρότερο γαλαξία πριν από εκατομμύρια χρόνια.

Ο γαλαξίας Κένταυρος Α (πηγή φωτό X-ray: (IXPE): NASA/MSFC/IXPE/S. Ehlert et al.; (Chandra): NASA/CXC/SAO; Optical: ESO/WFI; Image processing: NASA/CXC/SAO/J.Schmidt)

Τα χρώματα σε αυτήν την εικόνα έχουν επιλεγεί για να αντικατοπτρίζουν τις πηγές δεδομένων. Το μπλε δείχνει φως ακτίνων Χ που συλλαμβάνεται από το Παρατηρητήριο ακτίνων Χ Chandra της NASA, το πορτοκαλί αντιπροσωπεύει τις ακτίνες Χ που ανιχνεύονται από τον δορυφόρο Imaging Ray X Polarimetry Explorer (IXPE) της NASA και το οπτικό φως που βλέπουν τα τηλεσκόπια στο Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο στη Χιλή είναι χρωματισμένο λευκό και γκρι .

Το Cen A έχει μελετηθεί εκτενώς από την εκτόξευση του Chandra το 1999. Με το IXPE, το οποίο ξεκίνησε το 2021, οι επιστήμονες μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τους μηχανισμούς του γαλαξία με νέους τρόπους. Το IXPE είναι εξειδικευμένο στην εξέταση μιας ιδιότητας του φωτός ακτίνων Χ που ονομάζεται πόλωση, η οποία σχετίζεται με την οργάνωση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Αυτή η εξειδικευμένη μέτρηση βοηθά τους επιστήμονες να μελετήσουν πώς τα σωματίδια επιταχύνονται σε υψηλές ενέργειες και ταχύτητες -σχεδόν την ταχύτητα του φωτός- σε ακραία κοσμικά αντικείμενα όπως αυτό.Στο Cen A, ερευνητές που χρησιμοποιούν IXPE προσπαθούν να κατανοήσουν τι προκαλεί την εκπομπή ακτίνων Χ στους πίδακες. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες δεν έχουν ανιχνεύσει πόλωση ακτίνων Χ στο Cen A, γεγονός που δείχνει ότι σωματίδια πολύ βαρύτερα από τα ηλεκτρόνια, όπως τα πρωτόνια, δεν παράγουν τις ακτίνες Χ. Αναμένονται περισσότερες πληροφορίες καθώς οι επιστήμονες αναλύουν τα δεδομένα των νέων παρατηρήσεων σε αυτόν τον γαλαξία.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466927/nees-entyposiakes-eikones-toy-galaxia-kentayros-a-poy-lampei-ston-oyrano-tis-gis-vinteo/

 

[Δροσος Γεωργιος]

O πιο μοναχικός γαλαξίας στο γνωστό σύμπαν.

Δεν υπάρχουν άλλοι γαλαξίες γύρω του σε ακτίνα ~100 εκατομμύρια έτη φωτός

Φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble που δείχνει τον απομονωμένο γαλαξία MCG+01-02-015. Είναι ο πιο μοναχικός γαλαξίας στο γνωστό σύμπαν.

Ο γαλαξίας MCG+01-02-015, απέχει περίπου 293 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων και φαίνεται να είναι ένας σχετικά τυπικός σπειροειδής γαλαξίας. Ωστόσο, κοιτάζοντας την γειτονιά του, φαίνεται αμέσως πως κάτι δεν πάει καλά: δεν υπάρχουν άλλοι ανιχνεύσιμοι γαλαξίες σε απόσταση 100 εκατομμυρίων ετών φωτός από αυτόν. Αντί να βρίσκεται κατά μήκος ενός κοσμικού νήματος ή στις παρυφές ενός τεράστιου σμήνους γαλαξιών, αυτός ο γαλαξίας βρίσκεται σε ένα μεγάλο κοσμικό κενό, μακριά και απομονωμένος από άλλους γαλαξίες.

Παρά το γεγονός ότι στην εικόνα φαίνονται κι άλλοι γαλαξίες μαζί με τον γαλαξία MCG+01-02-015, κανένας από αυτούς δεν βρίσκεται στην πραγματικότητα κοντά του. Εκτός από μία ή δύο αξιοσημείωτες εξαιρέσεις κοντινών, μικρών και αμυδρών γαλαξιών, σχεδόν όλοι οι άλλοι γαλαξίες που εμφανίζονται σε αυτή την εικόνα βρίσκονται πίσω από τον MCG+01-02-015.

https://physicsgg.me/2023/06/05/o-πιο-μοναχικός-γαλαξίας-στο-γνωστό-σύμ/

[Δροσος Γεωργιος]

Η «SOFIA» της NASA αποκαλύπτει τα μαγνητικά πεδία των γαλαξιών.

Τα μαγνητικά πεδία είναι δύσκολο να ανιχνευθούν. Για δεκαετίες, οι αστρονόμοι έχουν μελετήσει τους παράγοντες που διαμορφώνουν το εσωτερικό των γαλαξιών – βαρύτητα, κινητική ενέργεια, αστρική ακτινοβολία, πίεση αερίου – αλλά τα μαγνητικά πεδία παραμένουν σχεδόν άγνωστα. Τα μαγνητικά πεδία είναι ένας θεμελιώδης παράγοντας στην εξέλιξη κάθε γαλαξία: κατευθύνουν το διαστρικό αέριο προς την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του, ρυθμίζουν το ρυθμό με τον οποίο σχηματίζονται νέα αστέρια, επηρεάζουν το σχηματισμό μοριακών νεφών αερίου, και επηρεάζουν ακόμη και τις κινήσεις των δίσκων στους σπειροειδείς γαλαξίες. Οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου διαπερνούν τον χώρο ανάμεσα στα αστέρια και τα νέφη αερίου που αποτελούν τους γαλαξίες, δεν εκπέμπουν όμως φως από μόνες τους, κι έτσι τα μαγνητικά πεδία είναι δύσκολο να χαρτογραφηθούν.Οπως τα πυκνά σύννεφα στην ατμόσφαιρα της Γης που φέρνουν βροχή, έτσι και τα πυκνά διαστρικά μοριακά νέφη σχηματίζουν αστέρια. Τα μαγνητικά πεδία ενισχύονται μέσα σε αυτά τα πυκνά σύννεφα όπου σχηματίζονται τα αστέρια, και τα οποία τα οπτικά τηλεσκόπια (όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble) δεν μπορούν να διαπεράσουν. Έτσι οι αστρονόμοι πρέπει να χρησιμοποιούν εξειδικευμένα τηλεσκόπια και όργανα για να ανιχνεύσουν τα μαγνητικά πεδία.Ένα από αυτά τα όργανα είναι η υψηλής ανάλυσης πολωσιμετρική κάμερα (HAWC+) στο Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA), το ιπτάμενο παρατηρητήριο της NASA. Η ευαισθησία του στην μακρινή υπέρυθρη περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος επιτρέπει στο HAWC+ να παρατηρεί τις επιδράσεις των μαγνητικών πεδίων βαθιά στα ψυχρά, σκοτεινά μοριακά νέφη. Το HAWC+ παρατήρησε το πολωμένο φως που εκπέμπεται στο μακρινό υπέρυθρο από μαγνητικά ευθυγραμμισμένους κόκκους σκόνης.

Οι 15 γειτονικοί μας γαλαξίες που παρατήρησε το πολωσίμετρο HAWC+ του ιπτάμενου παρατηρητηρίου SOFIA της  NASA. Το ανάγλυφο μοτίβο δείχνει τη μορφολογία του μαγνητικού πεδίου στο μακρινό υπέρυθρο που αποκαλύπτει τα πυκνά διαστρικά νέφη.

Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής και μέλος του ΙΑ-ΙΤΕ Κωνσταντίνος Τάσσης, που εργάζεται σε ένα έργο που ονομάζεται SALSA (Survey on extragALactic magnetiSm with SOFIA) χρησιμοποίησε το HAWC+ για να παρατηρήσει 15 γαλαξίες στη γειτονιά του δικού μας Γαλαξία. Χαρτογράφησαν τα μαγνητικά πεδία του μακρινού υπέρυθρου και συνέκριναν τις δομές τους με αυτές που ελήφθησαν στα ραδιοφωνικά κύματα με το Very Large Array στο Νέο Μεξικό και το τηλεσκόπιο Effelsberg στη Γερμανία, τα οποία είναι και τα δύο ευαίσθητα στο λιγότερο πυκνό αέριο των γαλαξιών.Το SALSA διαπιστώνει ότι τα μαγνητικά πεδία στα τυρβώδη, πυκνά νέφη αερίου που σχηματίζουν αστέρια είναι πιο χαοτικά και έχουν πιο ακανόνιστη μορφολογία από εκείνα στο διάχυτο διαστρικό αέριο που εντοπίζετε από ραδιοτηλεσκόπια. Διαφορετικές φασματικές περιοχές (μακρινό υπέρυθρο, ραδιοφωνικά κύματα) αποκαλύπτουν διαφορετικά στρώματα της δομής των μαγνητικών πεδίων. Οι υψηλής ευκρίνειας, παρατηρήσεις πόλωσης γαλαξιών στο μακρινό υπέρυθρο, όπως αυτές που παρέχονται από το SOFIA/HAWC+ μέχρι την τελευταία πτήση του τον Σεπτέμβριο του 2022, είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του ρόλου των μαγνητικών πεδίων στην εξέλιξη του Σύμπαντος.

Άρθρο: Borlaff et al. «Extragalactic magnetism with SOFIA (SALSA Legacy Program) — V: First results on the magnetic field orientation of galaxies«, The Astrophysical Journal (2023 in press)

https://physicsgg.me/2023/06/16/η-sofia-της-nasa-αποκαλύπτει-τα-μαγνητικά-πεδί/

[Δροσος Γεωργιος]

Η σύγκρουση των Τιτάνων.

Τα τηλεσκόπια Hubble και Webb απεικονίζουν τον γαλαξία NGC 3256, τον απόηχο μιας αρχαίας κοσμικής σύγκρουσης μεταξύ δύο τεράστιων σπειροειδών γαλαξιών

Ως ιδιόμορφοι γαλαξίες χαρακτηρίζονται οι γαλαξίες που έχουν ασυνήθιστο μέγεθος, σχήμα ή σύνθεση. Το 5 με 10% των γνωστών γαλαξιών χαρακτηρίζονται ως ιδιόμορφοι. Τέτοιος γαλαξίας είναι ο NGC 3256 που απέχει 100 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και βρίσκεται στο επίκεντρο των δύο εικόνων που παρουσιάζονται στο πραπάνω βίντεο. Αυτός ο παραμορφωμένος γαλαξίας συνίσταται από τα συντρίμμια μιας μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ δύο σπειροειδών γαλαξιών που πιθανότατα συνέβη πριν από 500 εκατομμύρια χρόνια και είναι γεμάτος από ομάδες νεαρών άστρων που σχηματίστηκαν από την σύγκρουση των δύο γαλαξιών.

Ο γαλαξιας NGC 3256 με τα ‘μάτια’ του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

Η πρώτη εικόνα περιέχει δεδομένα από τις Advanced Camera for Surveys και Wide Field Camera 3 του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Εδώ το ορατό φως αποκαλύπτει λεπτομερώς τα σκοτεινά νήματα σκόνης και μοριακού αερίου που περιφέρονται γύρω από τα κέντρα των δύο συγχωνευμένων γαλαξιών. Πολλά από τα νεαρά άστρα που εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία εξαιτίας της σύγκρουσης δεν φαίνονται στα ορατά μήκη κύματος.

 Ο ιδιόμορφος γαλαξίας NGC 3256 με τα ‘μάτια’ του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb

Η δεύτερη εικόνα περιέχει δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που ‘βλέπει’ την υπέρυθρη ακτινοβολία. Η σύγκρουση που παρήγαγε τον γαλαξία NGC 3256 προκάλεσε μια τεράστια έκρηξη σχηματισμού άστρων και αυτά τα νέα άστρα ακτινοβολούν πολύ έντονα σε υπέρυθρα μήκη κύματος.

https://physicsgg.me/2023/07/05/η-σύγκρουση-των-τιτάνων/

[Δροσος Γεωργιος]

Τρισδιάστατη απεικόνιση 5.000 γαλαξιών.

… που ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb

Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζεται μια επιστημονική απεικόνιση των γαλαξιών που καταγράφηκαν ως μέρος της έρευνας CEERS (Cosmic Evolution Early Release Science), του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb της NASA, εστιάζοντας σε μια περιοχή του ουρανού ανάμεσα στους αστερισμούς της Μεγάλης Άρκτου και του Βοώτη. Ενώ η περιοχή αυτή που μελετήθηκε αρχικά από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble μεταξύ 2004 και 2005, περιέχει περίπου 100.000 γαλαξίες, η οπτικοποίηση εστιάζει σε περίπου 5.000 γαλαξίες.
Αρχικά βλέπουμε αυτούς που βρίσκονται σε απόσταση μερικών δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, στη συνέχεια γαλαξίες στο πολύ μακρινό σύμπαν, καταλήγοντας στον πιο μακρινό γαλαξία που εντόπισε το Webb.
Καθώς κινείται η κάμερα, κάθε δευτερόλεπτο ισοδυναμεί με ταξίδι 200 εκατομμυρίων ετών φωτός στο σύνολο των δεδομένων, πηγαίνοντας 200 εκατομμύρια χρόνια πίσω στο παρελθόν. Έτσι, βλέπουμε διαφορετικά στάδια της ιστορίας και της εξέλιξης του σύμπαντος.
Το βίντεο ολοκληρώνεται με τον γαλαξία της Maisie ο οποίος σχηματίστηκε μόλις 390 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη:

https://physicsgg.me/2023/07/11/τρισδιάστατη-απεικόνιση-5-000-γαλαξιών/

[Δροσος Γεωργιος]

Υπέρλαμπρο άστρο του γαλαξία μας έκανε photobombing σε φωτογραφία άλλου γαλαξία (βίντεο)

πηγή φωτό (ESA/Hubble & NASA, J. Dalcanton, A. Filippenko)

Το άστρο «εισέβαλε» στις εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.Στα τέλη της δεκαετίας του 2010 ξεκίνησε μια «μόδα» όπου την στιγμή της λήψης μιας φωτογραφίας κάποιος που δεν συμμετείχε στη φωτογραφία εισέβαλε ξαφνικά σε αυτή μπαίνοντας στο πλάνο και σε πολλές περιπτώσεις η εισβολή αυτή γινόταν με τέτοιο τρόπο ώστε η παρουσία του εισβολέα δεν γινόταν αντιληπτή παρά μόνο όταν οι συμμετέχοντες κοιτούσαν αργότερα την φωτογραφία ή σε περιπτώσεις κάποιας φωτογραφίας που ποζάριζαν επώνυμοι όταν η φωτογραφία είχε πλέον πάρει το δρόμο της δημοσιότητας.Συχνά οι εισβολείς μιας φωτογραφίας είναι ζώα αλλά αυτό θεωρείται σχεδόν πάντα χαριτωμένο ή και ενδιαφέρον και κανείς δεν σβήνει αυτές τις φωτογραφίες από την φωτογραφική του κάμερα ή το τηλέφωνο του αλλά αντίθετα τις μοιράζεται με γνωστούς του ή τις αναρτά στα κοινωνικά δίκτυα. Αυτή η απρόσκλητη εμφάνιση κάποιου στις φωτογραφίες έλαβε την ονομασία «photobombing» αφού προφανώς οι νονοί της ορολογίας θεώρησαν ότι πρόκειται για… βομβαρδισμό μιας φωτογραφίας.Όπως αποδεικνύεται το photobombing δεν είναι μόνο ένα γήινο «φαινόμενο» αλλά συμβαίνει και στο Διάστημα. Κατά τη διάρκεια παρατηρήσεων του διαστημικού τηλεσκοπίου σε ένα γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 25 εκατ. ετών φωτός από τη Γη και τη λήψη εικόνων του γαλαξία ένα υπέρλαμπρο άστρο του δικού μας γαλαξία αποφάσισε να εισβάλει τις εικόνες και να πάρει πρωταγωνιστική θέση σε αυτές.

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα 

https://www.nasa.gov/image-feature/goddard/2023/hubble-images-a-starstruck-galaxy

μια από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες αυτού του κοσμικού photobombing. Στόχος του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble ήταν ο ακανόνιστος γαλαξίας Arp 263 που βρίσκεται στο κέντρο και αριστερά στην εικόνα έχοντας μείνει στο φόντο της αφού όπως είναι εμφανές στη φωτογραφία πρωταγωνιστεί ένα λαμπρό άστρο. Πρόκειται για το άστρο BD+17 2217 που βρίσκεται στο δικό μας γαλαξία και βρήκε τρόπο όχι μόνο να… τρυπώσει στις εικόνες του Hubble αλλά να κυριαρχήσει σε αυτές.

Το λαμπρό άστρο του γαλαξία μας στο κέντρο εικόνας κυριαρχεί ενώ στόχος ήταν ο γαλαξίας που βρίσκεται στο φόντο της εικόνας στο κέντρο και αριστερά στην εικόνα. πηγή φωτό ( ESA/Hubble & NASA, J. Dalcanton, A. Filippenko)

To photobombing του άστρου του γαλαξίας μας συνέβη κατά την προσπάθεια ερευνητών να συλλέξουν δεδομένα από εκρήξεις σουπερνόβα που έχουν εντοπιστεί στο γαλαξία Arp 263. Δεν είναι ακόμη σαφές αν η παρουσία του άστρου του γαλαξία μας εμπόδισε την έρευνα και συλλογή των στοιχείων που αναζητούσαν οι ερευνητές και θα πρέπει να γίνουν νέες παρατηρήσεις ή αν τα στοιχεία συλλέχθηκαν και οι εντυπωσιακές εικόνες με το άστρο θα μείνουν για να θυμίζουν αυτό το διαστημικό photobombing.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1497098/yperlampro-astro-toy-galaxia-mas-ekane-photobombing-se-fotografia-alloy-galaxia-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ο εντυπωσιακός Γαλαξίας της Δίνης στο μικροσκόπιο του James Webb.

Ο Γαλαξίας της Δίνης (whirlpool galaxy) είναι ένας από τους πιο διάσημους γαλαξίες αφού οι επιστήμονες μπορούν να τον παρατηρήσουν εύκολα ακόμη και με κιάλια. Αποτελεί μόνιμο στόχο παρατηρήσεων επειδή είναι σπειροειδής όπως ο δικός μας και οι αστρονόμοι θέλουν να μελετήσουν τα φαινόμενα του όπως τις αλληλεπιδράσεις του με άλλους γαλαξίες. Απέχει περίπου 23 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και έχει διάμετρο περίπου 40.000 έτη φωτός. Είναι επίσης ο λαμπρότερος γαλαξίας στο γαλαξιακό σμήνος στο οποίο ανήκει και οι μπλε περιοχές στις σπείρες του είναι περιοχές μαζικής γέννησης νέων άστρων.Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb στόχευσε με τα προηγμένα του όργανα τον Γαλαξία της Δίνης και κατέγραψε λεπτομερείς εικόνες στο υπέρυθρο του φάσματος. Οι εικόνες ανάμεσα στα άλλα δείχνουν το θερμό ιονισμένο αέριο να στροβιλίζεται γύρω από το κέντρο του γαλαξία. Δείχνουν επίσης νήματα ψυχρότερων αερίων στις σπείρες του γαλαξία.Οι νέες παρατηρήσεις όπως είναι ευνόητο θα φωτίσουν ακόμη περισσότερο τόσο τα φαινόμενα και τους μηχανισμούς του συγκεκριμένου γαλαξία όσο και των σπειροειδών γαλαξιών γενικότερα.

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1508585/o-entyposiakos-galaxias-tis-dinis-sto-mikroskopio-toy-james-webb-vinteo/ – https://www.universetoday.com/162955/the-whirlpool-galaxy-seen-by-jwst/

 

[Δροσος Γεωργιος]

Το μαγνητικό πεδίο ενός πάρα πολύ μακρινού γαλαξία.

Αυτή η εικόνα από τη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA δείχνει τον προσανατολισμό του μαγνητικού πεδίου στον μακρινό γαλαξία 9io9, την εποχή που το σύμπαν είχε το 20% της τρέχουσας ηλικίας του. Οι κόκκοι σκόνης στο εσωτερικό του γαλαξία 9io9 τείνουν να ευθυγραμμιστούν με το μαγνητικό πεδίο και εκπέμπουν πολωμένο φως, που σημαίνει ότι τα κύματα φωτός ταλαντώνονται κατά μήκος μιας προτιμώμενης κατεύθυνσης και όχι τυχαία. Το σήμα πολωμένου φωτός που εκπέμπεται από τη μαγνητικά ευθυγραμμισμένη σκόνη στον 9io9 ήταν εξαιρετικά αδύναμο, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1% της συνολικής λαμπρότητα του γαλαξία, και οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν ένα έξυπνο τέχνασμα της φύσης για να το ανιχνεύσουν. Αν και ο γαλαξίας 9io9 βρίσκεται πολύ μακριά από εμάς, είχε μεγεθυνθεί εξαιτίας του φιανομένυ του βαρυτικού φακού. Αυτό συμβαίνει όταν το φως από έναν μακρινό γαλαξία εμφανίζεται πιο έντονο και παραμορφωμένο καθώς κάμπτεται από τη βαρύτητα ενός αντικειμένου με πολύ μεγάλη μάζα που παρεμβάλλεται μεταξύ του γαλαξία και της Γης.

Το μαγνητικό πεδίο ενός γαλαξία, ο οποίος βρίσκεται τόσο μακριά που το φως του χρειάστηκε περισσότερα από 11 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς και άρα χρονολογείται μόλις 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang), εντόπισαν αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array (ALMA). Μέσα από την έρευνα αυτή οι αστρονόμοι λαμβάνουν ζωτικής σημασίας στοιχεία για το πώς δημιουργήθηκαν τα μαγνητικά πεδία γαλαξιών, όπως ο δικός μας.Πολλά αστρονομικά σώματα στο Σύμπαν, πλανήτες, αστέρια ή γαλαξίες, έχουν μαγνητικά πεδία. Δεν είναι σαφές πόσο νωρίς κατά τη διάρκεια της ζωής του Σύμπαντος και πόσο γρήγορα σχηματίστηκαν τα μαγνητικά πεδία στους γαλαξίες, επειδή μέχρι στιγμής οι αστρονόμοι τα έχουν χαρτογραφήσει μόνο σε γαλαξίες που βρίσκονται κοντά μας.«Στην πραγματικότητα γνωρίζουμε πολύ λίγα για το πώς σχηματίζονται αυτά τα πεδία, παρά το γεγονός ότι είναι αρκετά θεμελιώδη για το πώς εξελίσσονται οι γαλαξίες», επισημαίνει ο Ενρίκε Λόπεζ Ροντρίγκεζ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.Χρησιμοποιώντας το ALMA, η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Τζέιμς Γκιτς, καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Χερτφορντσάιρ, ανακάλυψε ένα πλήρως διαμορφωμένο μαγνητικό πεδίο στον μακρινό γαλαξία 9io9, παρόμοιο σε δομή με αυτό που παρατηρείται σε κοντινούς γαλαξίες. Το πεδίο είναι περίπου 1.000 φορές ασθενέστερο από το μαγνητικό πεδίο της Γης, αλλά εκτείνεται σε περισσότερα από 16.000 έτη φωτός. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Nature».Για να γίνει αυτή η ανίχνευση, η ομάδα έψαξε για φως που εκπέμπεται από κόκκους σκόνης στον γαλαξία αυτό. Οι γαλαξίες είναι γεμάτοι κόκκους σκόνης και όταν υπάρχει μαγνητικό πεδίο, οι κόκκοι τείνουν να ευθυγραμμίζονται και το φως που εκπέμπουν πολώνεται, οπότε τα φωτεινά κύματα ταλαντώνονται κατά μήκος μιας προτιμώμενης κατεύθυνσης και όχι τυχαία.Η ανακάλυψη ενός πλήρως ανεπτυγμένου μαγνητικού πεδίου τόσο νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος δείχνει ότι τα μαγνητικά πεδία που εκτείνονται σε ολόκληρους γαλαξίες μπορούν να σχηματιστούν γρήγορα ενώ οι νέοι γαλαξίες εξακολουθούν να αναπτύσσονται.Η ομάδα θεωρεί ότι ο έντονος σχηματισμός αστεριών στο πρώιμο Σύμπαν θα μπορούσε να έχει παίξει ρόλο στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των μαγνητικών πεδίων. Επιπλέον, αυτά τα πεδία μπορούν με τη σειρά τους να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα σχηματιστούν οι επόμενες γενιές αστεριών.

Εστιάζοντας στον γαλαξία 9io9

ΠΗΓΗ: https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/astronomoi-anixneysan-to-pio-makrino-magnitiko-pedio-galaksia/ – https://www.almaobservatory.org/en/press-releases/furthest-ever-detection-of-a-galaxys-magnetic-field/

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκε μια τεράστια κοσμική φυσαλίδα γαλαξιών.

Η «φυσαλίδα» των γαλαξιών με την ονομασία Ho’oleilana που ανακαλύφθηκε πρόσφατα έχει διάμετρο περίπου ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός και βρίσκεται 820 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τον Γαλαξία μας. Η ανακάλυψη έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο μέτρησης του ρυθμού διαστολής του Σύμπαντος – ένα σημαντικό σημείο διαμάχης μεταξύ των κοσμολόγων.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της Ho’oleilana. Θεωρώντας την Ho’oleilana ως μια δομή Βαρυονικής Ακουστικής Ταλάντωσης προκύπτει για την σταθερά Hubble η τιμή 76.9^+8.2_-4.8 km s^-1Mpc^-1

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη μιας κολοσσιαίας κοσμικής δομής, μιας διαστημικής φυσαλίδας που σύμφωνα με τους ερευνητές θα μπορούσε να είναι ένα «απολίθωμα» από τη Μεγάλη Έκρηξη, μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν.Η κοσμική φυσαλίδα βρίσκεται περίπου 820 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και πλάτος ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός! Βρίσκεται μέσα σε έναν ιστό γαλαξιών και της δόθηκε το όνομα “Ho’oleilana”, που είναι ένας όρος από το ύμνο δημιουργίας της Χαβάης Kumulipo. Η Ho’oleilana περιγράφει την προέλευση της δομής και σχετίζεται με τα άστρα και τη Σελήνη.

Ho’oleilana – Μια απομονωμένη Bαρυονική Aκουστική Tαλάντωση. Στην κοσμολογία, οι Bαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAO) είναι διακυμάνσεις στην πυκνότητα της ορατής βαρυονικής ύλης (κανονικής ύλης) του σύμπαντος, που προκαλούνται από ακουστικά κύματα πυκνότητας στο αρχέγονο πλάσμα του πρώιμου σύμπαντος.

Ογκώδεις δομές όπως η Ho’oleilana προβλέπεται από τα θεωρητικά μοντέλα ότι θα μπορούσαν να έχουν προκύψει στο Σύμπαν ως αποτέλεσμα μικροσκοπικών κυματισμών στην καυτή, πυκνή και κυρίως ομοιόμορφη θάλασσα ύλης που υπήρχε στην αρχή του χρόνου. Αυτοί οι κυματισμοί πυκνότητας, που ονομάζονται Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAOs), αυξήθηκαν καθώς το Σύμπαν υπέστη μια περίοδο ταχείας. Οι κυματισμοί αυτοί πιστεύεται ότι προκάλεσαν την δημιουργία σημαντικών κοσμικών δομών ενώ επηρέασαν την κατανομή των γαλαξιών.
Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη αναγνώριση μιας ενιαίας δομής που σχετίζεται με τα BAO. Η ίδια η φυσαλίδα αποτελείται από προηγουμένως αναγνωρισμένες δομές που οι ίδιες θεωρήθηκαν μερικές από τις μεγαλύτερες διατάξεις ύλης του σύμπαντος. Αυτό περιλαμβάνει πολλά υπερσμήνη, ή ομάδες σμηνών γαλαξιών, που το καθένα περιέχει 10 σμήνη και εκτείνεται σε μήκος έως και 200 εκατομμύρια έτη φωτός. Στην καρδιά του Ho’oleilana βρίσκεται το υπερσμήνος Bootes και το Bootes void, το οποίο είναι ένας χώρος του τίποτα πλάτους 330 εκατομμυρίων ετών φωτός.«Δεν αναζητούσαμε αυτή την δομή. Είναι τόσο τεράστια που κυριολεκτικά χύνεται στις άκρες του τομέα του ουρανού που αναλύαμε» αναφέρει ο Μπρεντ Τάλι  αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Ως ενίσχυση της πυκνότητας των γαλαξιών, είναι ένα πολύ ισχυρότερο χαρακτηριστικό από το αναμενόμενο. Η πολύ μεγάλη διάμετρος ενός δισεκατομμυρίου ετών φωτός είναι πέρα από τις θεωρητικές προσδοκίες» λέει ο Τάλι και προσθέτει ότι εάν ο σχηματισμός και η εξέλιξη του Ho’oleilana είναι σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, τότε το BAO που το δημιούργησε πρέπει να είναι πιο κοντά στη Γη από ό,τι αναμενόταν και θα μπορούσε να έχει συνέπειες για το πόσο γρήγορα επεκτάθηκε το Σύμπαν.

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1511909/anakalyfthike-galaxiako-koykoyli-asyllipton-diastaseon-vinteo/ – https://www.sci.news/astronomy/hooleilana-12250.html

 

[Δροσος Γεωργιος]

O Ισπανός Χορευτής του Γαλαξία στο φακό του Hubble (βίντεο)

Μία από τις νέες εικόνες του Ισπανού Χορευτή. πηγή φωτό. (ESA/Hubble & NASA, D. Calzetti and the LEGUS team, R. Chandar)

Νέες εντυπωσιακές εικόνες ενός γαλαξία που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε λεπτομερείς εικόνες του σπειροειδούς γαλαξία NGC 1566 που η επιστημονική κοινότητα τον έχει ονομάσει «Ισπανό Χορευτή του Γαλαξία». Πρόκειται για ένα από τους αποκαλούμενους ενδιάμεσους σπειροειδείς γαλαξίες. Δεν διαθέτει δηλαδή την κοσμική δομή που βρίσκεται στο κέντρο των σπειροειδών γαλαξιών και μοιάζει με αστρική ράβδο.Ο γαλαξίας οφείλει το παρατσούκλι του στους στροβιλιζόμενους σπειροειδείς βραχίονες του παραπέμπουν στο σχήμα ενός κινούμενου χορευτή. Ο NGC 1566 βρίσκεται περίπου 60 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Δοράδος και είναι μέλος της γαλαξιακής ομάδας που φέρει το όνομα του αστερισμού.

Μια ομάδα γαλαξιών είναι μια συλλογή από βαρυτικά δεσμευμένους γαλαξίες. Διαφέρουν από τα σμήνη γαλαξιών ως προς το μέγεθος και τη μάζα: τα σμήνη γαλαξιών μπορεί να χωρέσουν εκατοντάδες γαλαξίες, ενώ οι ομάδες γαλαξιών μπορεί να χωρέσουν μερικές δεκάδες γαλαξίες. Ωστόσο, οι ομάδες είναι η πιο κοινή συλλογή γαλαξιών στο σύμπαν, που κατέχουν περισσότερο από το 50% όλων των γαλαξιών.Οι νέες εικόνες θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να μελετήσουν καλύτερα τον συγκεκριμένο γαλαξία ανακαλύπτοντας νέα στοιχεία για αυτόν και παράλληλα νέα στοιχεία για αυτού του είδους γαλαξίες.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1533271/o-ispanos-choreytis-toy-galaxia-sto-fako-toy-hubble-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ο Ευκλείδης έστειλε τις πρώτες εντυπωσιακές εικόνες από το σύμπαν.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) δημοσίευσε τις πρώτες έγχρωμες εικόνες του σύμπαντος που τραβήχτηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης που εκτοξεύτηκε πρόσφατα.

Καλλιτεχνική άποψη του διαστημικού τηλεσκοπίου Ευκλείδης

Ποτέ μέχρι σήμερα ένα τηλεσκόπιο δεν μπόρεσε να δημιουργήσει τόσο εντυπωσιακές αστρονομικές εικόνες σε ένα τόσο μεγάλο κομμάτι του ουρανού. Οι πέντε εικόνες που δημοσιεύθηκαν δείχνουν ότι το τηλεσκόπιο είναι έτοιμο για την αποστολή του, να δημιουργήσει δηλαδή τον πιο εκτεταμένο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντος, αποκαλύπτοντας μερικά από τα κρυμμένα μυστικά του.Συγκεκριμένα, η πρώτη εικόνα καταγράφει 1.000 γαλαξίες που ανήκουν στο σμήνος του Περσέα, ένα από τα πλησιέστερα στη Γη σμήνη γαλαξιών, καθώς και περισσότερους από 100.000 επιπλέον γαλαξίες πιο μακριά στο βάθος. Πολλοί από αυτούς δεν ήταν ορατοί στο παρελθόν και κάποιοι είναι τόσο μακριά που το φως τους χρειάστηκε δέκα δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς.

Στη δεύτερη εικόνα καταγράφεται ένας από τους πρώτους γαλαξίες που παρατήρησε ο Ευκλείδης, ο «Κρυμμένος γαλαξίας», γνωστός και ως IC 342 ή Caldwell 5. Ο γαλαξίας αυτός, που βρίσκεται περίπου έντεκα εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, είναι δύσκολο να παρατηρηθεί, επειδή βρίσκεται πίσω από τον δίσκο του Γαλαξία μας και έτσι η σκόνη, τα αέρια και τα αστέρια κρύβουν τη θέαση του. Ο Ευκλείδης χρησιμοποίησε το όργανο κοντινού υπέρυθρου για να κοιτάξει μέσα από τη σκόνη. Και να δει ολόκληρο τον γαλαξία.

Ο σπειροειδής γαλαξίας IC342

Για να δημιουργήσει έναν τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος, ο Ευκλείδης θα παρατηρήσει το φως από τους γαλαξίες σε απόσταση δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Οι περισσότεροι γαλαξίες στο πρώιμο Σύμπαν δεν μοιάζουν με τέλεια τακτοποιημένη σπείρα, αλλά είναι ακανόνιστοι και μικροί. Είναι τα δομικά στοιχεία για μεγαλύτερους γαλαξίες, όπως ο δικός μας, και μπορούμε να βρούμε μερικούς από αυτούς τους γαλαξίες σχετικά κοντά μας. Αυτός ο πρώτος ακανόνιστος νάνος γαλαξίας που παρατήρησε ο Ευκλείδης αποτυπώνεται στην τρίτη εικόνα. Ονομάζεται NGC 6822 και βρίσκεται κοντά, σε απόσταση μόλις 1,6 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

O ακανόνιστος γαλαξίας NGC 6822

Η τέταρτη εικόνα αποτυπώνει ένα σφαιρωτό σμήνος που ονομάζεται NGC 6397. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι συγκεντρώσεις εκατοντάδων χιλιάδων αστέρων με σφαιρικό σχήμα και συγκρατούνται μεταξύ τους από τη βαρύτητα. Το NGC 6397 είναι το δεύτερο πλησιέστερο σφαιρωτό σμήνος στη Γη και βρίσκεται περίπου 7.800 έτη φωτός μακριά. Επί του παρόντος κανένα άλλο τηλεσκόπιο εκτός από τον Ευκλείδη δεν μπορεί να παρατηρήσει ένα συνολικό σφαιρωτό σμήνος σε μια μόνο παρατήρηση και ταυτόχρονα να διακρίνει τόσα πολλά αστέρια στο σμήνος. Αυτά τα αμυδρά αστέρια μας μιλούν για την ιστορία του Γαλαξία μας και για το πού βρίσκεται η σκοτεινή ύλη.

Το σφαιρωτό σμήνος που ονομάζεται NGC 6397

Τέλος ο Ευκλείδης μας δείχνει μια εντυπωσιακά πανοραμική και λεπτομερή άποψη του νεφελώματος Κεφαλή του Αλόγου, μέρος του αστερισμού του Ωρίωνα. Στην παρατήρηση του Ευκλείδη οι επιστήμονες ελπίζουν να βρουν πολλούς αμυδρούς ή και ως τώρα μη ορατούς πλανήτες μάζας αντίστοιχης με τον Δία στην ουράνια βρεφική τους ηλικία, καθώς και νεαρούς καφέ νάνους και μωρά αστέρια.

Τα επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν από τις εικόνες του Ευκλείδη θα αναλύσει η κοινοπραξία Euclid, που αποτελείται από περισσότερους από 2.000 επιστήμονες από 300 ινστιτούτα σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ιαπωνία.

 https://www.naftemporiki.gr –https://www.esa.int

 

[Δροσος Γεωργιος]

Ο δεύτερος πιο μακρινός γαλαξίας.

… ανακαλύφθηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb

Εικόνες του δεύτερου και του τέταρτου πιο μακρινού γαλαξία που παρατηρήθηκαν μέχρι σήμερα (UNCOVER z-13 και UNCOVER z-12) από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Οι γαλαξίες βρίσκονται στο Σμήνος της Πανδώρας (Abell 2744).

Οι συστηματικές παρατηρήσεις των επιστημόνων στο γαλαξιακό Σμήνος της Πανδώρας, το οποίο κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο «James Webb», επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του δεύτερου και του τέταρτου πιο μακρινού γαλαξία που παρατηρήθηκαν ποτέ. Οι γαλαξίες περιγράφονται σε δημοσίευση στο περιοδικό «Astrophysical Journal Letters» [UNCOVER: Illuminating the Early Universe—JWST/NIRSpec Confirmation of z > 12 Galaxies].

Μια διεθνής ομάδα με επικεφαλής ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια (Penn State) επιβεβαίωσε την απόσταση αυτών των αρχαίων γαλαξιών και συμπέρανε τις ιδιότητές τους χρησιμοποιώντας νέα φασματοσκοπικά δεδομένα από το τηλεσκόπιο.Σε αντίθεση με άλλους γαλαξίες που έχουν επιβεβαιωθεί σε αυτή την απόσταση, οι νέοι γαλαξίες είναι μεγαλύτεροι. Ο ένας είναι επιμήκης, σχεδόν σαν φιστίκι, και ο άλλος μοιάζει με χνουδωτή μπάλα. Αν και αναμένεται να έχουν σχηματιστεί από παρόμοια υλικά, δείχνουν σημάδια ότι είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους.Η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι το φως που ανιχνεύθηκε από το τηλεσκόπιο εκπέμφθηκε από τους δύο γαλαξίες όταν το σύμπαν είχε ηλικία περίπου 330 εκατομμυρίων ετών και ταξίδεψε για περίπου 13,4 δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φτάσει στο James Webb. Όμως, οι γαλαξίες βρίσκονται σήμερα στα 33 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη, λόγω της διαστολής του σύμπαντος κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Οι απίστευτα μακρινοί γαλαξίες προσφέρουν πληροφορίες για το πώς μπορεί να σχηματίστηκαν οι πρώτοι γαλαξίες.«Το φως από αυτούς τους γαλαξίες είναι αρχαίο, περίπου τρεις φορές παλαιότερο από τη Γη», δηλώνει ο Τζόελ Λέγια, επίκουρος καθηγητής Αστρονομίας και Αστροφυσικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.«Πριν από την ανάλυσή μας, γνωρίζαμε μόνο τρεις γαλαξίες που είχαν επιβεβαιωθεί σε αυτή περίπου την ακραία απόσταση», εξηγεί ο πρώτος συγγραφέας, Μπίνγκζι Γουάνγκ, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο γαλαξίες είναι σημαντικά μεγαλύτεροι από τους τρεις γαλαξίες που είχαν εντοπιστεί προηγουμένως σε αυτές τις ακραίες αποστάσεις. Ο ένας είναι τουλάχιστον έξι φορές μεγαλύτερος με διάμετρο περίπου 2.000 έτη φωτός. Καθώς το πρώιμο σύμπαν θεωρείται ότι ήταν πολύ συμπιεσμένο, αποτελεί, σύμφωνα με τον κ. Γουάνγκ, έκπληξη το γεγονός ότι ο γαλαξίας είναι τόσο μεγάλος.Οι δύο γαλαξίες ήταν μεταξύ των 60.000 πηγών φωτός στο Σμήνος της Πανδώρας που ανιχνεύθηκαν σε μία από τις πρώτες εικόνες βαθέος πεδίου του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb κατά τη διάρκεια του 2022, του πρώτου έτους επιστημονικής λειτουργίας του. Μέσα σε λίγους μήνες η ερευνητική ομάδα περιόρισε τις 60.000 φωτεινές πηγές σε 700 υποψήφιες για περαιτέρω μελέτη, οκτώ από τις οποίες θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι μεταξύ των πρώτων γαλαξιών. Στη συνέχεια το τηλεσκόπιο στράφηκε ξανά στο Σμήνος της Πανδώρας καταγράφοντας τα φάσματα των υποψήφιων πηγών φωτός.

 https://www.amna.gr/home/article/775750/O-deuteros-pio-makrinos-galaxias-anakalufthike-me-to-diastimiko-tileskopio-James-Webb – https://phys.org/news/2023-11-second-most-distant-galaxy-james-webb.html

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 15, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Τι είναι η «Κοσμική Άμπελος» που ανακάλυψε το James Webb;

Πρόκειται για μια γαλαξιακή δομή σε σχήμα τόξου και εκτιμάται ότι έχει μήκος πάνω από 13 εκατομμύρια έτη φωτός και πλάτος περίπου 650.000 έτη φωτός. Συγκριτικά, ο Γαλαξίας μας έχει πλάτος περίπου 100.000 έτη φωτός. Οι αστρονόμοι εντόπισαν την «κοσμική κληματαριά» ενώ μελετούσαν τις παρατηρήσεις του JWST σε μια περιοχή που ονομάζεται Extended Groth Strip και βρίσκεται μεταξύ των αστερισμών Ursa Major και Boötes.

Όλοι οι γαλαξίες που παρατηρήθηκαν στην Κοσμική Άμπελο παρουσίασαν μετατόπιση στο ερυθρό περίπου z=3,44, που σημαίνει ότι το φως που εκπέμπεται ταξίδεψε μεταξύ 11 και 12 δισεκατομμυρίων ετών πριν φτάσει στο φακό του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb..Σύμφωνα με τους αστρονόμους, η «Κοσμική Άμπελος» είναι «σημαντικά μεγαλύτερη» από άλλες ομάδες γαλαξιών που έχουν παρατηρηθεί τόσο νωρίς στην ιστορία του σύμπαντος. Η γαλαξιακή ομάδα έχει εκτιμώμενη μάζα περίπου 260 δισεκατομμυρίων ηλιακών μαζών και εξακολουθεί να μεγαλώνει. Φαίνεται να βρίσκεται σε φάση δημιουργίας ενός σμήνους γαλαξιών- πρόκειται για τις πιο ογκώδεις δομές στο σύμπαν που συνδέονται μεταξύ τους με τη βαρύτητα, με μάζες που συνήθως κυμαίνονται από εκατοντάδες δισεκατομμύρια έως τετράκις δισεκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου της Γης. Δύο γαλαξίες ωστόσο, χαρακτηρίστηκαν «αδρανείς».Οι συγγραφείς σημείωσαν πως δεν εντοπίζουν συχνά τόσο μεγάλους γαλαξίες που έχουν ήδη εξαντλήσει το αέριο που σχηματίζει αστέρια στο αρχαίο σύμπαν. Μια πιθανότητα είναι ότι και οι δύο γαλαξίες είναι τα αποτελέσματα πρόσφατων γαλαξιακών συγχωνεύσεων, με τις κοσμικές συγκρούσεις να πυροδοτούν άγριες εκρήξεις σχηματισμού άστρων που εξάντλησαν το μεγαλύτερο μέρος του διαθέσιμου αερίου των γαλαξιών περίπου μισό δισεκατομμύριο χρόνια πριν από τις παρατηρήσεις του JWST, έγραψαν οι ερευνητές.Η ανακάλυψη ττης Κοσμικής Αμπέλου εγείρει ερωτήματα για τη φύση του σύμπαντός μας και απαιτείται περαιτέρω μελέτη αυτής της αρχαίας γαλαξιακής αλυσίδας. Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στη βάση δεδομένων arXiv.

πηγή: ttps://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/to-tileskopio-james-webb-anakalypse-ena-kosmiko-ampeli-me-20-galaksies-pou-ekteinontai-sto-proimo-sympan/

[Δροσος Γεωργιος]

Το γαλαξιακό βαλς των Χριστουγέννων (βίντεο)

Πηγή φωτό ESA/Hubble & NASA, J. Dalcanton, Dark Energy Survey/DOE/FNAL/NOIRLab/NSF/AURA Acknowledgement: L. Shatz

Σπειροειδείς γαλαξίες ποζάρουν στο φακό του Hubble.Μια ακόμη εντυπωσιακή εικόνα του Σύμπαντος προσέθεσε στο μακρύ κατάλογο του το αρχαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο.Ανήμερα των Χριστουγέννων το Hubble κατέγραψε μια εικόνα στην οποία αποτυπώνονται σπειροειδείς γαλαξίες, όπως ο δικός μας, οι οποίοι βρίσκονται σε διάφορες αποστάσεις από τη Γη και μοιάζουν να συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα σε μια σκηνή που μοιάζει με ένα υπέροχο γαλαξιακό χορό.Ο μεγαλύτερος γαλαξίας στην εικόνα είναι ο NGC 1356, ο οποίος φαίνεται στη δεξιά πλευρά της εικόνας. Αυτός ο σπειροειδής γαλαξίας βρίσκεται 550 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη.  Ο NGC 1356 πλαισιώνεται από αρκετούς φαινομενικά μικρότερους γαλαξίες παρόμοιας σπειροειδούς μορφολογίας. Πάνω από τον κύριο γαλαξία βρίσκεται ο γαλαξίας που είναι γνωστός ως LEDA 467699, ενώ αμέσως στα αριστερά του βρίσκεται ο LEDA 95415. Αριστερά στο τρίο των γαλαξιών διακρίνονται διάφορα άστρα.Η εικόνα του Hubble είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του πώς οι διαστημικές λήψεις μπορεί μερικές φορές να είναι παραπλανητικές. Αν και αυτοί οι γαλαξίες φαίνονται να είναι κοντά στον NGC 1356  που φαίνεται να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στην πραγματικότητα είναι πολύ απομακρυσμένοι. Ενώ ο NGC 1356 βρίσκεται σε απόσταση μεταξύ 500 και 600 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, ο γαλαξίας με τον οποίο φαίνεται να ανταλλάσσει αστέρια και αέριο βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση. Ο LEDA 95415 είναι στην πραγματικότητα 840 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα περίπου 290 εκατ. ετών φωτός μεταξύ αυτών των γαλαξιών.

Πηγή φωτό ESA/Hubble & NASA, J. Dalcanton, Dark Energy Survey/DOE/FNAL/NOIRLab/NSF/AURA Acknowledgement: L. Shatz

Η εικόνα δείχνει τις δυνατότητες του Hubble να καταγράφει εικόνες γαλαξιών που φαίνονται κοντά αλλά είναι στην πραγματικότητα απομακρυσμένοι.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1557527/to-galaxiako-vals-ton-christoygennon-vinteo/

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Γειτονικός μας γαλαξίας ίσως έχει αδελφάκι που το έκρυβε περίτεχνα μέχρι σήμερα.

Εικόνα του Μικρού Νέφους του Μαγγελάνου

Το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου είναι πιθανώς όχι ένας αλλά δύο γαλαξίες.Το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου είναι ένας κοντινός γαλαξίας στον δικό μας ο οποίος είναι πολύ οικείος στους αστρονόμους ή τουλάχιστον έτσι νόμιζαν…
Μία νέα έρευνα δείχνει ότι ο γαλαξίας που βρίσκεται περίπου 199.000 έτη φωτός από τη Γη στην πραγματικότητα είναι δύο γαλαξίες ο ένας πίσω από τον άλλο.Για να κάνει την ανακάλυψη, μια ομάδα με επικεφαλής την Κλερ Μάρεϊ  αστρονόμο στο Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου στο  Μέριλαντ, παρακολούθησε την κίνηση των νεφελωμάτων και των άστρων που γεννιούνται μέσα τους γύρω από το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου. Βρήκαν ότι  ο μικρός γαλαξίας, ο οποίος έχει πλάτος περίπου 18.900 έτη φωτός (ή λιγότερο από το ένα πέμπτο του πλάτους του γαλαξία μας) περιέχει δύο ξεχωριστά αστρικά φυτώρια σε απόσταση χιλιάδων ετών φωτός μεταξύ τους.Τόσο το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου όσο και το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου είναι νάνοι γαλαξίες που συνδέονται βαρυτικά με τον Γαλαξία μας και έλκονται σταθερά από αυτόν με αποτέλεσμα να συγκρουστούν-συγχωνευθούν μαζί του στο απώτερο μέλλον.Ενώ το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου έχει σχήμα δίσκου παρόμοιο με αυτό του γαλαξία μας, το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου είναι πιο ακανόνιστο. Το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου έχει μόνο το ένα τρίτο της μάζας του μεγαλύτερου νάνου γαλαξία, ο οποίος έχει μάζα περίπου 7 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.Αν και προηγουμένως πιστευόταν ότι το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου αποτελείται από πολλαπλά συστατικά είναι καλυμμένο από διαστρικά νέφη αερίου και σκόνης, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά τα χαρακτηριστικά ήταν δύσκολο να διακριθούν.Η Κλερ Μάρεϊ μελετώντας τα τελευταία χρόνια το Μικρό Νέφους του Μαγγελάνου είχε οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τα απομεινάρια ενός νάνου γαλαξία, για ένα γαλαξιακό «ναυάγιο» γεμάτο αέριο το οποίο διαταράσσεται από βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου και τον γαλαξία μας.

Στη νέα μελέτη η Μάρεϊ και οι συνεργάτες της αποφάσισαν να μελετήσουν τα ραδιοκύματα που εκπέμπονται από το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου αξιοποιώντας παρατηρήσεις επίγειων τηλεσκοπίων και του σκάφους της ευρωπαϊκής αποστολής Gaia που πραγματοποιεί χαρτογράφηση χιλιάδων άστρων του γαλαξία μας.Οι ερευνητές κατάφεραν να συλλέξουν δεδομένα (ταχύτητα, κίνηση) χιλιάδων νεαρής ηλικίας άστρων στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου. Στη συνέχεια οι ερευνητές μελέτησαν την αλληλεπίδραση αυτών των άστρων με τα νεφελώματα στα οποία γεννήθηκαν. Διαπίστωσαν ότι υπάρχουν κρίσιμες διαφορές (χημεία, υλικά κ.α.) σε ορισμένα από τα νεφελώματα και η μόνη εξήγηση που μπορούν να δώσουν είναι ότι το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου είναι στην πραγματικότητα δύο κοσμικά αντικείμενα και όχι ένα. Αν αυτό επιβεβαιωθεί θα πρέπει φυσικά να βρεθούν νέα ονόματα για τους δύο πλέον γαλαξίες και φυσικά να ξεκινήσει μια προσπάθεια μελέτης τους εξ αρχής.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1561001/geitonikos-mas-galaxias-isos-echei-adelfaki-poy-to-ekryve-peritechna-mechri-simera/

[Δροσος Γεωργιος]

Σύγκρουση γαλαξιακών τεράτων κατέγραψε το Hubble (βίντεο)

Εικόνα της γαλαξιακής σύγκρουσης που κατέγραψε το Hubble. πηγή φωτό (ESA/Hubble & NASA, J. Dalcanton, Dark Energy Survey/DOE/FNAL/DECam/CTIO/NOIRLab/NSF/AURA Acknowledgement: L. Shatz)

Το εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο συμβαίνει σε απόσταση 570 εκατ. ετών φωτός από τη Γη.Μια σύγκρουση γαλαξιών στο Σύμπαν κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble η οποία προστίθεται στις πάρα πολλές γαλαξιακές συγκρούσεις που έχει καταγράψει το τηλεσκόπιο στις τρεις δεκαετίες της λειτουργίας τους.  Αυτή τη φορά το Hubble έστρεψε το βλέμμα του σε απόσταση περίπου 570 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη στον Arp 122 έναν φαινομενικά ακανόνιστου σχήματος γαλαξία που στην πραγματικότητα περιλαμβάνει δύο γαλαξίες, τον NGC 6040 και τον LEDA που βρίσκονται σε διαδικασία σύγκρουσης.

Οι γαλαξιακές συγκρούσεις και συγχωνεύσεις είναι μνημειώδη ενεργητικά και δραματικά γεγονότα, αλλά λαμβάνουν χώρα σε πολύ αργό χρονοδιάγραμμα. Για παράδειγμα ο γαλαξίας μας βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τον πλησιέστερο γαλαξιακό γείτονά του, τον γαλαξία της Ανδρομέδας αλλά θα περάσουν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια πριν να συναντηθούν. Η διαδικασία σύγκρουσης και συγχώνευσης δεν θα είναι επίσης γρήγορη: μπορεί να χρειαστούν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια για να ξεδιπλωθεί. Αυτές οι συγκρούσεις διαρκούν τόσο πολύ λόγω των πραγματικά τεράστιων αποστάσεων που εμπλέκονται.Οι γαλαξίες αποτελούνται από αστέρια και τα ηλιακά τους συστήματα, σκόνη, αέριο και αόρατη σκοτεινή ύλη. Σε γαλαξιακές συγκρούσεις, επομένως, αυτά τα συστατικά στοιχεία μπορεί να παρουσιάσουν τεράστιες αλλαγές στις βαρυτικές δυνάμεις που ασκούνται πάνω τους. Με τον καιρό, αυτό αλλάζει εντελώς τη δομή των δύο (ή περισσότερων) γαλαξιών που συγκρούονται, και μερικές φορές τελικά καταλήγει σε έναν ενιαίο, συγχωνευμένο γαλαξία. Αυτό μπορεί κάλλιστα να είναι αυτό που προκύπτει από τη σύγκρουση που απεικονίζεται σε αυτήν την εικόνα. Οι γαλαξίες που προκύπτουν από συγχωνεύσεις πιστεύεται ότι έχουν κανονική ή ελλειπτική δομή, καθώς η διαδικασία συγχώνευσης διαταράσσει πιο περίπλοκες δομές όπως αυτές που παρατηρούνται στους σπειροειδείς γαλαξίες. Θα ήταν συναρπαστικό να γνωρίζουμε πώς θα μοιάζει το Arp 122 μόλις ολοκληρωθεί αυτή η σύγκρουση αλλά αυτό δεν θα συμβεί για πολύ, πολύ καιρό.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1567249/sygkroysi-galaxiakon-teraton-kategrapse-to-hubble-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ένας «άδειος»γαλαξίας από το αρχέγονο σύμπαν.

Ένα παράξενο σκοτεινό αντικείμενο που ανακαλύφθηκε τυχαία, με μάζα σχεδόν όση ο Γαλαξίας μας αποτελείται μόνο από αρχέγονο αέριο και φαίνεται πως δεν περιέχει κανένα άστρο!

Καλλιτεχνική απεικόνιση του αερίου υδρογόνου που παρατηρήθηκε στον γαλαξία J0613+52. Τα χρώματα υποδεικνύουν την πιθανή περιστροφή του αερίου σε σχέση με τον παρατηρητή (κόκκινο=απομάκρυσνη, μπλε=προσέγγιση)

Ο «κενός» γαλαξίας ονομάζεται J0613+52 και ανακαλύφθηκε τυχαία από το ραδιοτηλεσκόπιο Green Bank στη Δυτική Βιρτζίνια κατά την μελέτη του ουδέτερου ατομικού υδρογόνου (HI) σε γαλαξίες LSB(=Low Surface Brightness). Σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλο γνωστό αντικείμενο στο σύγχρονο σύμπαν, φαίνεται να μην περιέχει άστρα. Ο γαλαξίας – μια τεράστια ποσότητα σκόνης και αερίων χαμένη στο διάστημα – έχει μάζα όση ο Γαλαξίας μας και είναι αόρατος με γυμνό μάτι. Η ανακάλυψη θα μπορούσε να ανατρέψει όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τον σχηματισμό γαλαξιών», λέει ο Pieter van Dokkum, αστροφυσικός από το Πανεπιστήμιο του Yale.Στον γαλαξία αερίων J0613+52 προς το παρόν δεν παρατηρήθηκε σχηματισμός άστρων όπως θα περίμενε κανείς, ίσως γιατί το αέριό του είναι πολύ διάχυτο. Ταυτόχρονα, βρίσκεται πολύ μακριά από άλλους γαλαξίες, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενεργοποίηση του σχηματισμού άστρων διαμέσου συγκρούσεων. Ο γαλαξίας J0613+52 φαίνεται να είναι τόσο αδιατάρακτος όσο και ανεπαρκώς ανεπτυγμένος. Θα μπορούσε να είναι η πρώτη ανακάλυψη ενός κοντινού γαλαξία που συνίσταται από αρχέγονο αέριο.Τελικά για το αντικείμενο J0613+52, υπάρχουν πολύ περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις. Μια πλήρης έρευνα των γαλαξιών LSB από ένα εξαιρετικά ευαίσθητο όργανο όπως το τηλεσκόπιο Green Bank θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα για τέτοιου είδους αντικείμενα. 

διαβάστε περισσότερα:
1. Astronomers Accidentally Discover Dark Primordial Galaxy
2. Bizarre Dark Object Could Be First-Known ‘Empty’ Galaxy from the Early Universe

[Δροσος Γεωργιος]

Το τηλεσκόπιο James Webb κατέγραψε σμήνος 19 σπειροειδών γαλαξιών,

Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb κατέγραψε μια σειρά από εντυπωσιακές εικόνες οι οποίες απεικονίζουν με αξιοσημείωτη λεπτομέρεια 19 σπειροειδείς γαλαξίες, προσφέροντας νέα στοιχεία για τον σχηματισμό αστέρων καθώς και για τη γαλαξιακή δομή και εξέλιξη. Οι σπειροειδείς γαλαξίες, οι οποίοι μοιάζουν με τεράστιους τροχούς, είναι ένας κοινός τύπος γαλαξιών. Ο Γαλαξίας μας είναι ένας από αυτούς.Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) εκτοξεύτηκε το 2021 και άρχισε να συλλέγει δεδομένα το 2022. Οι εικόνες δημοσιοποιήθηκαν τη Δευτέρα (29/1) από μια ομάδα επιστημόνων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Physics at High Angular resolution in Nearby GalaxieS (PHANGS), το οποίο λειτουργεί σε διάφορα μεγάλα αστρονομικά παρατηρητήρια. Ο πιο κοντινός από τους 19 γαλαξίες ονομάζεται NGC5068 και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 15 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Ο πιο μακρινός, ο NGC1365, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 60 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως σε ένα έτος- 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

O σπειροειδής γαλαξίας NGC 1300 

Οι νέες εικόνες τραβήχτηκαν με την κάμερα εγγύς υπέρυθρης ακτινοβολίας (NIRCam) και το όργανο μέσης υπέρυθρης ακτινοβολίας (MIRI) του τηλεσκοπίου. Δείχνουν περίπου 100.000 αστρικά σμήνη και εκατομμύρια ή ίσως δισεκατομμύρια μεμονωμένα αστέρια.«Αυτά τα δεδομένα είναι σημαντικά, καθώς μας δίνουν μια νέα άποψη για την πρώιμη φάση του σχηματισμού των άστρων», δήλωσε στο Reuters ο αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Τόμας Γουίλιαμς, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας επεξεργασίας δεδομένων των φωτογραφιών.«Τα αστέρια γεννιούνται βαθιά μέσα σε σκονισμένα νέφη που αποκλείουν εντελώς το φως στα ορατά μήκη κύματος – στα οποία είναι ευαίσθητο το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble – αλλά αυτά τα νέφη φωτίζονται στα μήκη κύματος του JWST. Δεν γνωρίζουμε πολλά για αυτή τη φάση, ούτε καν πόσο διαρκεί, και έτσι αυτά τα δεδομένα θα είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο γεννιούνται τα αστέρια στους γαλαξίες», πρόσθεσε.Οι εικόνες επιτρέπουν στους επιστήμονες για πρώτη φορά να αναλύσουν σε υψηλό επίπεδο λεπτομέρειας τη δομή των νεφών σκόνης και αερίου από τα οποία σχηματίζονται τα αστέρια και οι πλανήτες σε γαλαξίες πέρα από το Μεγάλο και το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου, δύο γαλαξίες που θεωρούνται δορυφόροι του δικού μας.«Οι εικόνες δεν είναι μόνο αισθητικά εντυπωσιακές, αλλά αφηγούνται επίσης μια ιστορία για τον κύκλο του σχηματισμού των άστρων και της ανατροφοδότησης, δηλαδή της ενέργειας και της ορμής που απελευθερώνεται από τα νεαρά άστρα στο χώρο μεταξύ των άστρων», εξήγησε η αστρονόμος Τζάνις Λι από το Επιστημονικό Ινστιτούτο Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη και επικεφαλής ερευνήτρια των νέων δεδομένων.«Με το Hubble βλέπαμε το φως των άστρων από τους γαλαξίες, αλλά μέρος του φωτός εμποδιζόταν από τη σκόνη των γαλαξιών», δήλωσε ο αστρονόμος Έρικ Ροσολόφσκι του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα. «Αυτό καθιστούσε δύσκολη την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ένας γαλαξίας λειτουργεί ως σύστημα. Με το Webb μπορούμε να κοιτάξουμε μέσα από αυτή τη σκόνη και να δούμε τα αστέρια πίσω από αυτή», κατέληξε ο αστρονόμος.

– https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/to-tileskopio-james-webb-kategrapse-sminos-19-speiroeidon-galaksion/ – https://www.space.com/james-webb-space-telescope-spiral-galaxy-structures-19-stunning-detail

Κοινοποιήστε:

Το επεξεργάστηκε Φεβρουάριος 22 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Το James Webb ανακάλυψε μυστηριώδη πανάρχαιο γαλαξία.

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι οι πρώτοι γαλαξίες σχηματίστηκαν γύρω από γιγάντιες δομές σκοτεινής ύλης. Αλλά ο γαλαξίας  ZF-UDS-7329 που ανακαλύφθηκε πρόσφατα (A massive galaxy that formed its stars at z~11), φαίνεται πως σχηματίστηκε μυστηριωδώς 800 εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη, χωρίς την συμμετοχή της σκοτεινής ύλης.

O γαλαξίας ZF-UDS-7329

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι υπήρξε ένα χρονικό διάστημα μερικών εκατοντάδων εκατ. ετών για να μπορέσουν τα υλικά και οι συνθήκες του νεογέννητου Σύμπαντος να συνθέσουν τους πρώτους γαλαξίες οι οποίοι ήταν μικροί σε μέγεθος και αριθμό άστρων. Όμως ο γαλαξίας ZF-UDS-7329 περιέχει όπως λένε οι ερευνητές περισσότερα άστρα από το γαλαξία μας ο αριθμός των οποίων εκτιμάται ότι κυμαίνεται κάπου ανάμεσα σε 200-400 δισ. άστρα. Πρόκειται δηλαδή για ένα τεράστιο γαλαξία που δεν θα έπρεπε να υπάρχει θέτοντας μια «σημαντική πρόκληση» για το τυπικό μοντέλο της κοσμολογίας σύμφωνα με τους ερευνητές.Το πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί αυτός ο γαλαξίας με τις κοσμικές συνθήκες που πιστεύεται ότι υπήρχαν εκείνη την περίοδο είναι προς το παρόν ασαφές αλλά όπως και οι προηγούμενες ανακαλύψεις του James Webb για άλλους ανεξήγητα τεράστιους γαλαξίες στο πρώιμο Σύμπαν οδηγεί σε μεγάλη ανατροπή στα όσα θεωρούσαν οι επιστήμονες για το πώς σχηματίστηκαν οι πρώτες μορφές ύλης στο Σύμπαν.«Το να έχουμε αυτούς τους τεράστιους γαλαξίες τόσο νωρίς στο Σύμπαν θέτει σημαντικές προκλήσεις για το τυπικό μας μοντέλο κοσμολογίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι τεράστιες δομές της σκοτεινής ύλης, οι οποίες πιστεύεται ότι είναι απαραίτητα συστατικά για τη συγκράτηση των πρώιμων γαλαξιών, δεν είχαν ακόμη χρόνο να σχηματιστούν τόσο νωρίς στο Σύμπαν» αναφέρει η Κλώντια Λάγκος αναπληρώτρια καθηγήτρια αστρονομίας στο Διεθνές Κέντρο Ραδιοαστρονομικής Έρευνας, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας η οποία όπως έγινε γνωστό θα συνεχίσει την προσπάθεια εντοπισμού μεγάλων γαλαξιών στο πρώιμο Σύμπαν για να πέσει φως στο τι συνέβαινε εκείνη την χρονική περίοδο αλλά και πως εξελίχθηκε το Σύμπαν μετά τη γέννηση του.

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1596382/panarchaio-galaxia-megalytero-apo-to-diko-mas-poy-den-eprepe-na-yparchei-anakalypse-to-james-webb/ – https://www.swinburne.edu.au/news/2024/02/beyond-whats-possible-new-jwst-observations-unearth-mysterious-ancient-galaxies/

 

[Δροσος Γεωργιος]

Γαλαξία εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων εντόπισε το Hubble (βίντεο)

Ο γαλαξίας IC 3476 όπου γεννιούνται συνεχώς νέα άστρα. πηγή φωτό. (ESA/Hubble & NASA, M. Sun)

Ένα σύνθετο κοσμικό φαινόμενο προκαλεί μαζική αστρογένεση σε αυτό το γαλαξία.Μπορεί το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb να κλέβει από την στιγμή που ξεκίνησε να λειτουργεί πριν από 18 μήνες την παράσταση στον κόσμο της αστρονομίας και κοσμολογίας με τις συνεχείς εκπληκτικές ανακαλύψεις του αλλά το αρχαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο, το Hubble εξακολουθεί να αποτελεί ένα εξαιρετικό και σταθερό εργαλείο για την επιστημονική κοινότητα που πραγματοποιεί συνεχώς και αυτό παρατηρήσεις και ανακαλύψεις που το James Webb παρά τις προηγμένες τεχνικές του δυνατότητες δεν θα ήταν εύκολο να κάνει.Το Hubble κατέγραψε το IC 3476 έναν νάνο γαλαξία που βρίσκεται περίπου 54 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Κώμης της Βερενίκης. Αν και αυτή η εικόνα δεν φαίνεται πολύ δραματική και εκ πρώτης όψεως ο γαλαξίας μοιάζει γαλήνιος αλλά τα πραγματικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στο IC 3476 είναι πολύ διαφορετικά. Αυτός ο μικρός γαλαξίας που βρίσκεται σε ένα τοπικό σμήνος γαλαξιών υφίσταται μια διαδικασία που ονομάζεται απογύμνωση πίεσης ram που οδηγεί σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα σχηματισμού άστρων σε περιοχές του γαλαξία.

Οι γαλαξίες στα σμήνη γαλαξιών συχνά παραμορφώνονται από τη βαρυτική έλξη μεγαλύτερων γειτονικών τους γαλαξιών. Αυτές οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις προκαλούν διαφόρων ειδών κοσμικά φαινόμενα στους γαλαξίες που τις δέχονται. Αν αυτό δεν ήταν αρκετό ο χώρος μεταξύ των γαλαξιών σε ένα σμήνος περιέχει διάχυτο καυτό πλάσμα (μερικώς ιονισμένο αέριο) που οι ειδικοί ονομάζουν «μέσο ενδοομάδας».Ενώ αυτό το πλάσμα είναι εξαιρετικά αδύναμο, οι γαλαξίες που κινούνται μέσα από αυτό το βιώνουν σχεδόν σαν κολυμβητές που παλεύουν ενάντια σε ένα ρεύμα και αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να αφαιρέσει από τους γαλαξίες το αέριο που σχηματίζει αστέρια. Αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ μέσου ενδοομάδας και των γαλαξιών ονομάζεται απογύμνωση πίεσης ram φαινόμενο που προκαλεί μαζική αστρογένεση και σε ορισμένες περιπτώσεις μεταβάλει τη μορφολογία γαλαξιών ειδικά των σπειροειδών.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1600334/galaxia-ergostasio-paragogis-neon-astron-entopise-to-hubble-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ένας γαλαξίας που «έσβησε» 700 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Αστρονόμοι παρατήρησαν έναν γαλαξία που σταμάτησε ξαφνικά να σχηματίζει νέα αστέρια πριν από περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια χρόνια.

O γαλαξίας JADES-GS-z7-01-QU εμφανίζει μετατόπιση προς το ερυθρό z=7,3 

Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, η ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, εντόπισε έναν γαλαξία ο οποίος είχε ήδη νεκρωθεί όταν το σύμπαν ήταν μόλις 700 εκατομμυρίων ετών. Πρόκειται για τον αρχαιότερο τέτοιο γαλαξία που έχει παρατηρηθεί ποτέ.Αυτός ο γαλαξίας φαίνεται να έζησε γρήγορα και να πέθανε νέος: Ο σχηματισμός των άστρων έγινε γρήγορα και σταμάτησε σχεδόν το ίδιο γρήγορα, κάτι που είναι απροσδόκητο για ένα τόσο πρώιμο στάδιο της εξέλιξης του σύμπαντος. Συγκεκριμένα, ο γαλαξίας γνώρισε μια σύντομη και έντονη φάση σχηματισμού άστρων σε μια περίοδο μεταξύ 30 και 90 εκατομμυρίων ετών. Αλλά μεταξύ 10 και 20 εκατομμυρίων ετών πριν από το χρονικό σημείο, οπότε παρατηρήθηκε με τον Webb, ο σχηματισμός των άστρων σταμάτησε ξαφνικά.Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν αυτή η κατάσταση του γαλαξία είναι προσωρινή ή μόνιμη και τι τον έκανε να σταματήσει να σχηματίζει νέα αστέρια. Οι αστρονόμοι λένε ότι αν και φαίνεται νεκρός τη στιγμή της παρατήρησης, είναι πιθανό ότι στα 13 δισεκατομμύρια χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, ο γαλαξίας αυτός μπορεί να επανήλθε στη ζωή και να άρχισε να σχηματίζει και πάλι νέα αστέρια.Τα αποτελέσματα της έρευνας, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature [A recently quenched galaxy 700 million years after the Big Bang], θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αστρονόμους να κατανοήσουν πώς και γιατί οι γαλαξίες σταματούν να σχηματίζουν νέα αστέρια και αν οι παράγοντες που επηρεάζουν τον σχηματισμό των άστρων, έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια των δισεκατομμυρίων ετών.

πηγή: https://www.amna.gr/home/article/802181/Astronomoi-entopizoun-ton-palaiotero-nekro-galaxia-pou-echei-paratirithei-mechri-simera – https://phys.org/news/2024-03-astronomers-oldest-dead-galaxy.html

 

[Δροσος Γεωργιος]

Οι γαλαξίες γίνονται πιο χαοτικοί καθώς γερνούν.

Η ηλικία είναι η κινητήρια δύναμη που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο τα αστέρια κινούνται μέσα στους γαλαξίες, σύμφωνα με δημοσίευση διεθνούς ερευνητικής ομάδας, με επικεφαλής το αυστραλιανό ερευνητικό κέντρο ASTRO 3D, στο περιοδικό «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» (MNRAS).Σύγκριση ενός νεαρού (επάνω) και ενός παλιότερου (κάτω) γαλαξία που παρατηρήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας. Στα αριστερά βρίσκονται οπτικές εικόνες από το τηλεσκόπιο Subaru, στη μέση χάρτες ταχύτητας περιστροφής (μπλε όταν έρχεται προς εμάς και κόκκινο όταν απομακρύνεται από εμάς), ενώ στα δεξιά χάρτες που μετρούν τυχαίες ταχύτητες (πιο κόκκινα χρώματα για μεγαλύτερη τυχαία ταχύτητα). Και οι δύο γαλαξίες έχουν την ίδια συνολική μάζα. Ο πάνω γαλαξίας έχει μέση ηλικία 2 δισεκατομμυρίων ετών, υψηλή περιστροφή και χαμηλή τυχαία κίνηση. Ο κάτω γαλαξίας έχει μέση ηλικία 12,5 δισεκατομμυρίων ετών, πιο αργή περιστροφή και πολύ μεγαλύτερη τυχαία κίνηση. Credit: Image from the Hyper Suprime-Cam Subaru Strategic ProgramΟι γαλαξίες ξεκινούν τη ζωή τους με τα αστέρια τους να περιστρέφονται σε ένα οργανωμένο μοτίβο, ωστόσο σε μερικούς η κίνηση των άστρων είναι περισσότερο τυχαία. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες δεν ήταν σίγουροι τι το προκαλεί αυτό, ενδεχομένως το περιβάλλον ή η μάζα του ίδιου του γαλαξία.Η νέα μελέτη διαπιστώνει ότι ο σημαντικότερος παράγοντας δεν είναι τίποτα από αυτά τα δύο. Δείχνει ότι η τάση των άστρων να έχουν τυχαία κίνηση καθορίζεται κυρίως από την ηλικία του γαλαξία.«Εάν βρείτε έναν νεαρό γαλαξία, θα περιστρέφεται σε όποιο περιβάλλον και αν βρίσκεται, ενώ εάν βρείτε έναν παλιό γαλαξία, θα έχει πιο τυχαίες τροχιές, είτε βρίσκεται σε πυκνό περιβάλλον είτε σε κενό», επισημαίνει ο πρώτος συγγραφέας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, Σκοτ Κρουμ.Ο δεύτερος συγγραφέας Τζέσε βαν ντε Σαντ εξηγεί ότι οι προηγούμενες εργασίες που πρότειναν το περιβάλλον ή το μάζα ως πιο σημαντικούς παράγοντες δεν είναι απαραίτητα λανθασμένες. Οι νέοι γαλαξίες είναι υπερ-παραγωγικές μονάδες αστροπαραγωγής, ενώ στους παλαιότερους γαλαξίες ο σχηματισμός αστέρων παύει. «Γνωρίζουμε ότι η ηλικία επηρεάζεται από το περιβάλλον. Αν ένας γαλαξίας πέσει σε πυκνό περιβάλλον θα τείνει να σταματήσει τον σχηματισμό άστρων. Έτσι, οι γαλαξίες σε πυκνότερα περιβάλλοντα είναι, κατά μέσο όρο, μεγαλύτεροι σε ηλικία», λέει και προσθέτει: «Η ανάλυσή μας υπογραμμίζει ότι δεν είναι η διαβίωση σε πυκνά περιβάλλοντα που μειώνει την περιστροφή τους, αλλά το γεγονός ότι είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία».

 https://www.amna.gr/home/article/808961/Oi-galaxies-ginontai-pio-chaotikoi-kathos-gernoun – https://phys.org/news/2024-04-age-stars-galaxies.amp

 

[Δροσος Γεωργιος]

O μικρότερος γαλαξίας που ανακαλύφθηκε μέχρι σήμερα.

Διαθέτει μόλις 60 άστρα.

Στο άκουσμα της λέξης και της έννοιας γαλαξίας το μυαλό πηγαίνει σε κολοσσιαίες δομές που περιέχουν αμέτρητα άστρα, πλανήτες και άλλα διαστημικά σώματα και αντικείμενα.  Όπως φαίνεται όμως υπάρχουν και γαλαξίες που κυριολεκτικά δεν τους πιάνει το… μάτι σου.
Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal»  της ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βικτόρια στον Καναδά αναφέρουν ότι εντόπισαν τον πιο αμυδρό και μικρό γαλαξία που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν.Πρόκειται για μια μικροσκοπική, σφιχτοδεμένη ομάδα άστρων που βρίσκονται στα περίχωρα του γαλαξία μας και λειτουργεί ως γαλαξίας δορυφόρος του δικού μας. Η περίεργη ανακάλυψη θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια νέα κατηγορία απίστευτα αμυδρά, κυριαρχούμενων από τη σκοτεινή ύλη αστρικών συστημάτων που δεν είχαν εντοπιστεί μέχρι τώρα.Σχεδόν ανύπαρκτος.Με προσωρινή ονομασία UMa3/U1 (Ursa Major III/UNIONS 1) το νεοανακαλυφθέν αστρικό σύστημα βρίσκεται στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου, περίπου 30.000 έτη φωτός μακριά από τον Ήλιο. Ο γαλαξίας αυτός έχει μόλις 60 άστρα και η μάζα του είναι μόλις 16 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου σύμφωνα με τους ερευνητές. Συγκριτικά η μάζα του γαλαξία μας είναι περίπου 1,5 τρισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.Ο UMa3/U1 είναι η νεότερη προσθήκη στην ομάδα δορυφορικών γαλαξιών του δικού μας γαλαξία μας που απαριθμεί μερικές δεκάδες γαλαξίες. Ακόμη και ο μικρότερος από αυτούς τους γαλαξίες φιλοξενεί χιλιάδες και όχι μερικές δεκάδες άστρα. Ο UMa3/U1 αψηφά επίσης τη συμβατική εικόνα ενός γαλαξία με διακριτικό σχήμα.«Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να αμφισβητήσει την κατανόησή μας για το σχηματισμό γαλαξιών και ίσως ακόμη και τον ορισμό του ‘γαλαξία’. Το UMa3/U1 είχε διαφύγει τον εντοπισμό μέχρι τώρα λόγω της εξαιρετικά χαμηλής φωτεινότητάς του» λέει ο Σάιμον Σμιθ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1632008/anakalyfthike-o-mikroteros-galaxias-sto-sympan-poy-kryvotan-stin-ayli-toy-dikoy-mas-galaxia/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=anakalyfthike-o-mikroteros-galaxias-sto-sympan-poy-kryvotan-stin-ayli-toy-dikoy-mas-galaxia – https://www.hawaii.edu/news/2024/03/28/ancient-star-system-spotted-by-telescopes/

(Αριστερά) Η εικόνα περιέχει μεταξύ άλλων και το αστρικό σμήνος UMa3/U1
(Δεξιά) Το αστρικό σμήνος UMa3/U1 είναι ο αμυδρότερος και μικρότερος γαλαξίας που παρατηρήθηκε μέχρι σήμερα.