Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Οκτώβριος 17, 2022 Δημοσιεύτηκε Οκτώβριος 17, 2022 Παρατηρήθηκε η ισχυρότερη έκρηξη φωτός στο σύμπαν … που έχουν δει ποτέ οι επιστήμονες Η εικόνα είναι ένας συνδυασμός 4 παρατηρήσεων με δύο όργανα του τηλεσκοπίου Gemini South στη Χιλή που λήφθηκαν το πρωί της Παρασκευής 14 Οκτωβρίου 2022. Οι αστρονόμοι είδαν στον ουρανό την πιο ισχυρή λάμψη φωτός που έχουν ποτέ παρατηρήσει. Επρόκειτο για μια έκρηξη ακτίνων-γάμα, η οποία επίσης είναι η κοντινότερη που έχει ποτέ ανιχνευθεί, σε απόσταση 2,4 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη (z =0.1505), στην κατεύθυνση του αστερισμού του Βέλους. Τόσο ισχυρή φωτεινή αναλαμπή μπορεί να κάνει δεκαετίες ή και αιώνες για να εμφανιστεί ξανά, σύμφωνα με τους επιστήμονες.Η παρατήρηση έγινε στις 14 Οκτωβρίου από το επίγειο διεθνές τηλεσκόπιο Gemini South στη Χιλή, το οποίο διευθύνεται από το κέντρο αστρονομίας NOIRLab των ΗΠΑ, ενώ στις 9 Οκτωβρίου είχαν προηγηθεί αρχικές παρατηρήσεις από διαστημικά τηλεσκόπια ακτίνων-Χ και γάμα. H φωτεινή έκρηξη-ρεκόρ με την ονομασία GRB221009A πιθανώς προήλθε από την έκρηξη κάποιου γιγάντιου υπερκαινοφανούς αστέρα (σούπερ-νόβα) που γέννησε κάποια μαύρη τρύπα.Όταν σχηματίζονται οι μαύρες τρύπες δημιουργούν ισχυρούς «πίδακες» σωματιδίων τα οποία επιταχύνονται μέχρι σχεδόν την ταχύτητα του φωτός. Αυτοί οι πίδακες στη συνέχεια διαπερνούν τα απομεινάρια του κατεστραμμένου πλέον άστρου, με αποτέλεσμα να προκαλούν την εκπομπή ισχυρών ακτίνων Χ και γάμα που διασχίζουν το σύμπαν. Τέτοια συμβάντα, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, απελευθερώνουν τόση ενέργεια όση θα παράγει ο Ήλιος σε όλη τη ζωή του των 10 δισεκατομμυρίων ετών.Αν η κατεύθυνση τους «δείχνει» προς τη Γη, τότε μπορεί να γίνουν αντιληπτές ως πολύ φωτεινές αναλαμπές που έχουν ονομαστεί GRB (Gamma-Ray Bursts). Οι πρώτες τέτοιες ηλεκτρομαγνητικές εκρήξεις είχαν ανακαλυφθεί τυχαία από αμερικανικούς στρατιωτικούς δορυφόρους στη δεκαετία του 1960.Η νέα τιτάνια κοσμική έκρηξη κινητοποίησε τους αστρονόμους σε διάφορα μέρη του κόσμου, καθώς έσπευσαν να μελετήσουν τα «μεθεόρτια» του φαινομένου. Ενδεικτικά, ένα κινεζικό τηλεσκόπιο κατέγραψε φωτόνια με την εντυπωσιακή ενέργεια των 18 τερα-ηκετρονιοβόλτ (TeV), όταν συγκριτικά ο μεγάλος επιταχυντής του CERN παράγει σωματίδια με ενέργεια έως 13 TeV. Ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχε παρατηρηθεί GRB με ενέργεια άνω των 10 TeV.«Η ασυνήθιστα μακράς διάρκειας GRB221009A είναι η φωτεινότερη GRB που έχει ποτέ καταγραφεί και η μετέπειτα λάμψη σπάει όλα τα ρεκόρ σε όλα τα μήκη κύματος. Επειδή είναι τόσο φωτεινή και επίσης κοντινή, θεωρούμε ότι πρόκειται για την ‘ευκαιρία του αιώνα’ να απαντήσουμε τα πιο θεμελιώδη ερωτήματα αναφορικά με αυτές τις εκρήξεις», δήλωσε ο Μπρένταν Ο’Κόνορ του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ.Η νέα έκρηξη-ρεκόρ συνέβη 20 φορές κοντύτερα στον πλανήτη μας από ό,τι μια μέση έκρηξη GRB μέχρι σήμερα, παρόλα αυτά ήταν σε απόσταση ασφαλείας. Αν όμως μια τέτοια έκρηξη συνέβαινε πολύ κοντινότερα στον πλανήτη μας, σε απόσταση μερικών χιλιάδων ετών φωτός, θα μπορούσε να αποβεί καταστροφική, προκαλώντας πιθανώς μαζική εξαφάνιση ειδών (και ανθρώπων). Ορισμένοι επιστήμονες, σύμφωνα με τη NASA, θεωρούν πιθανό ότι τουλάχιστον μία από τις μαζικές εξαφανίσεις ειδών στη Γη, η Ορδοβίκεια πριν περίπου 450 εκατομμύρια χρόνια, προκλήθηκε από μια τέτοια σχετικά κοντινή ηλεκτρομαγνητική έκρηξη.Οι GRB συμβαίνουν σε δύο διαφορετικές μορφές. Η μία, η σπανιότερη, είναι σύντομης διάρκειας (έως δύο δευτερόλεπτα), αποτελεί το 30% περίπου όλων των σχετικών φαινομένων που έχουν παρατηρηθεί και εκτιμάται ότι προκαλείται από συγκρούσεις άστρων νετρονίων (πάλσαρ). Ο δεύτερος τύπος GRB είναι μεγαλύτερης διάρκειας (επί αρκετά λεπτά) και πιθανώς προκαλείται από κατακλυσμικές εκρήξεις υπερ-νόβα, που είναι 100 φορές φωτεινότερες από μια σούπερνόβα και προέρχεται από τον θάνατο τεράστιων άστρων. Όπως συνέβη και στην τελευταία περίπτωση-ρεκόρ, οι αστρονόμοι μπορούν να δουν το «λυκόφως» μετά από μια τέτοια έκρηξη. https://physicsgg.me/2022/10/15/παρατηρήθηκε-η-ισχυρότερη-έκρηξη-φωτ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Οκτώβριος 20, 2022 Δημοσιεύτηκε Οκτώβριος 20, 2022 Νέες ακριβέστερες εκτιμήσεις για τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος. Αστροφυσικοί και κοσμολόγοι του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν στις ΗΠΑ πραγματοποίησαν τον ακριβέστερο μέχρι σήμερα υπολογισμό σχετικά με τη σύνθεση και την εξέλιξη του σύμπαντος, κάνοντας μια νέα ανάλυση για τη σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, σχεδόν ακριβώς τα δύο τρία του σύμπαντος (το 66,2%) εκδηλώνεται με τη μορφή σκοτεινής ενέργειας, ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο (33,8%) αποτελεί έναν συνδυασμό σκοτεινής ύλης και ορατής ύλης.Οι ερευνητές της ομάδας Pantheon+, με επικεφαλής τον Ντίλον Μπρουτ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal», βάσισαν τις νέες εκτιμήσεις τους στην ανάλυση άνω των 1.500 αστρικών εκρήξεων υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα τύπου Ia). Αυτές οι φωτεινές εκρήξεις ξεπερνούν σε λάμψη ολόκληρους γαλαξίες και μπορούν να παρατηρηθούν σε χωροχρονικές αποστάσεις άνω των 10 δισ. ετών φωτός.Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει την αρχική ανακάλυψη του 1998 ότι το σύμπαν διευρύνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό κατά τα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια. Η διαστολή του σύμπαντος αποδίδεται στην αόρατη και μυστηριώδη ενέργεια που ονομάστηκε «σκοτεινή» και η οποία είναι εγγενής στον ίδιο τον «ιστό» του σύμπαντος.Ο ρυθμός επέκτασης του σύμπαντος – γνωστός και ως «σταθερά Χαμπλ» – υπολογίστηκε σε 73,4 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο ανά μεγαπαρσέκ (με βαθμό αβεβαιότητας μόνο 1,3%). Με άλλα λόγια διατυπωμένο, για κάθε ένα μεγαπαρσέκ (δηλαδή μια απόσταση 3,26 εκατ. ετών φωτός) εκτιμάται ότι ο συμπαντικός χώρος διαστέλλεται με ταχύτητα άνω των 160.000 μιλίων την ώρα (ή περίπου 161.000 χιλιομέτρων την ώρα). https://physicsgg.me/2022/10/20/νέες-ακριβέστερες-εκτιμήσεις-για-τον/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 1, 2022 Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 1, 2022 Μυστηριώδεις ριπές ακτινοβολίας από το Διάστημα άφησαν ίχνη στα δέντρα του πλανήτη Τα αινιγματικά «συμβάντα Μιγιάκε» θα μπορούσαν να καταστρέψουν δορυφόρους και δίκτυα ηλεκτροδότησης. Η προέλευσή τους όμως παραμένει άγνωστη. Συμβαίνουν περίπου μια φορά στα 1.000 χρόνια, όταν η Γη δέχεται έναν ξαφνικό βομβαρδισμό ακτινοβολίας από το Διάστημα, έναν βομβαρδισμό τόσο ισχυρό ώστε αφήνει τα ίχνη του στους δακτυλίους των δέντρων.Νέα μελέτη για αυτές τις αινιγματικές καταιγίδες ακτινοβολίας δείχνει τώρα να διαψεύδει την κρατούσα θεωρία για την προέλευσή τους, σύμφωνα με την οποία το φαινόμενο προέρχεται από «υπερεκλάμψεις» στην επιφάνεια του Ήλιου.Το μυστήριο λοιπόν παραμένει άλυτο, και μάλιστα περιπλέκεται. «Ασύλληπτες επιπτώσεις» Το αναπάντητο πρόβλημα εμφανίστηκε το 2012, όταν ο ιάπωνας φυσικός Φούτσα Μιγιάκε ανίχνευσε ενδείξεις ριπών ακτινοβολίας σε δακτυλίους δέντρων που αντιστοιχούσαν στο έτος 774 μ.Χ.Μελέτες που ακολούθησαν έδειξαν ότι τα τελευταία 10.000 χρόνια η Γη έχει ζήσει αρκετά τέτοια «συμβάντα Μιγιάκε», όπως το 993 μ.Χ. και το 663 π.Χ.«Αυτές οι τεράστιες ριπές ακτινοβολίας, γνωστές ως συμβάντα Μιγιάκε, συμβαίνουν περίπου κάθε χίλια χρόνια, παραμένει όμως ασαφές πού οφείλονται» λέει ο δρ Μπένζαμιν Πόουπ του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Proceedings of the Royal Society A. https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.2022.0497 «Πρέπει να μάθουμε περισσότερα για αυτό το φαινόμενο, αφού αν κάτι τέτοιο συνέβαινε σήμερα θα κατέστρεφε δορυφόρους, καλώδια του Διαδικτύου, γραμμές ηλεκτροδότησης και μετασχηματιστές. Οι επιπτώσεις στις παγκόσμιες υποδομές θα ήταν ασύλληπτες».Ο Πόουπ και οι συνεργάτες του αναζήτησαν απαντήσεις στους κορμούς αρχαίων δέντρων, οι οποίοι συνήθως αποκτούν έναν νέο δακτύλιο ανάπτυξης κάθε έτος.«Δεδομένου ότι μπορείς να μετρήσεις τους δακτυλίους ενός δέντρου για να προσδιορίσεις την ηλικία του, μπορείς επίσης να εξετάσεις ιστορικά κοσμικά συμβάντα που πηγαίνουν πίσω χιλιάδες χρόνια» εξηγεί ο Τσινγκιάν Τσανγκ του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Ηλιακή έκλαμψη που καταγράφηκε το 2012 από το σκάφος SDO της NASA. Οι εκλάμψεις όμως μάλλον δεν σχετίζονται με τα συμβάντα Μιγιάκε (NASA Goddard Space Flight Center ) Άνθρακας-14 Τα δέντρα απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα για να χτίσουν τον κορμό τους. Όταν σωματίδια υψηλής ενέργειας φτάσουν από το Διάστημα στη γήινη ατμόσφαιρα μπορούν να μετατρέψουν άτομα αζώτου σε άτομα άνθρακα-14, ένα ραδιενεργό ισότοπο του άνθρακα, το οποίο απορροφάται από τα φυτά και ενσωματώνεται στους ιστούς τους. Ο άνθρακας-14 μεταστοιχειώνεται και πάλι σε άζωτο με έναν αργό αλλά σταθερό ρυθμό, κάτι που επιτρέπει την ακριβή χρονολόγηση των δειγμάτων.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μαθηματικό μοντέλο του παγκόσμιου κύκλου του άνθρακα για να εκτιμήσουν ποιες μπορεί να ήταν οι ποσότητες άνθρακα-14 που σχηματίστηκαν στην ατμόσφαιρα σε κάθε συμβάν Μιγιάκε.Μέχρι σήμερα, η κρατούσα θεωρία ήθελε αυτά τα συμβάντα να προέρχονται από «υπερεκλάμψεις», εκρήξεις ακτινοβολίας στην επιφάνεια του Ήλιου που ενίοτε επηρεάζουν τη Γη.Η ανάλυση όμως έδειξε ότι τα συμβάντα Μιγιάκα δεν συνδέονται με τις ηλιακές κηλίδες ούτε με τον 11ετή κύκλο αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας.Επιπλέον, τα δέντρα που βρίσκονταν πιο κοντά στους πόλους της Γης δεν βρέθηκαν να περιέχουν περισσότερο άνθρακα-14, όπως θα περίμενε κανείς αν το φαινόμενο αντιστοιχούσε σε ηλιακά σωματίδια, τα οποία τείνουν να κινούνται προς τους πόλους λόγω του γήινου μαγνητικού πεδίου.Ακόμα, η μελέτη διαπιστώνει ότι τουλάχιστον δύο συμβάντα Μιγιάκε διήρκεσαν δύο ολόκληρα χρόνια, κάτι που δεν θα αναμενόταν στην περίπτωση των ηλιακών εκλάμψεων, οι οποίες έχουν σύντομη διάρκεια.Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι τα συμβάντα Μιγιάκε σχετίζονται με κάποιο άλλο φαινόμενο στον Ήλιο, αν και δεν μπορούν να διαψεύσουν άλλες θεωρίες που έχουν προταθεί, όπως εκρήξεις σουπερνόβα, εκλάμψεις ακτίνων γάμμα ή εκρήξεις μαγνητικών άστρων νετρονίων.Σε κάθε περίπτωση, η ερευνητική ομάδα τονίζει ότι το φαινόμενο χρήζει περαιτέρω μελέτης.Όπως λέει ο δρ Πόουπ, «σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, υπάρχει πιθανότητα γύρω στο 1% να δούμε ένα συμβάν Μιγάκε εντός της επόμενης δεκαετίας».«Δεν γνωρίζουμε όμως πώς να το προβλέψουμε ή τι βλάβες μπορεί να προκαλέσει».»Οι πιθανότητες πάντως είναι αρκετά ανησυχητικές». https://www.tanea.gr/2022/10/31/science-technology/mystiriodeis-ripes-aktinovolias-apo-to-diastima-afisan-ixni-sta-dentra-tou-planiti/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 2, 2022 Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 2, 2022 (επεξεργάστηκε) Το νέο ψηφιακό πλανητάριο μας δείχνει το ρόλο και τη θέση του ανθρώπου στο Σύμπαν. Αν υπάρχει ένας χώρος όπου κάποιος μπορεί να γίνει κυριολεκτικά ένα με τον κόσμο της επιστήμης, να ταξιδέψει σε άλλους πλανήτες σαν βρίσκεται μέσα σε διαστημόπλοιο ή να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με δεινόσαυρους είναι το νέο ψηφιακό πλανητάριο στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Στην έναρξη της λειτουργίας του νέου site της Ναυτεμπορικής ο διευθυντής του νέου ψηφιακού πλανηταρίου δρ. Μάνος Κιτσώνας μας αποκαλύπτει τα μυστικά του εντυπωσιακού θόλου που μας ταξιδεύει στον χώρο και τον χρόνο του Σύμπαντος και μας μιλάει για τα σχέδια αναβάθμισης του που θα πραγματοποιηθούν το προσεχές καλοκαίρι. Η συνέντευξη σας συμπίπτει με την έναρξη λειτουργίας του νέου site της Ναυτεμπορικής που ενσωματώνει όλες τις νέες τεχνολογίες και εφαρμογές που απαιτούνται στον συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο του Διαδικτύου. Θα ήθελα να εκμεταλλευτώ αρχικά όχι την ιδιότητα σας ως διευθυντή του Πλανηταρίου αλλά τις σπουδές σας ως ηλεκτρολόγος μηχανικός και μηχανικός υπολογιστών για να σας ρωτήσω αν όταν παίρνατε το διδακτορικό σας φανταζόσασταν την εξέλιξη της τεχνολογίας τόσο στο επίπεδο της καθημερινότητας της ζωής μας όσο και σε πιο εξειδικευμένα πεδία όπως για παράδειγμα, στην αποστολή ενός drone που πετά στον Άρη και μας στέλνει εικόνες και δεδομένα. Tόσο κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών μου σπουδών όσο και κατά τη διάρκεια του διδακτορικού μου έβλεπα ότι εξελίσσονταν σε ερευνητικό επίπεδο διάφορες ενδιαφέρουσες και εντυπωσιακές τεχνολογίες που είδαμε τελικά να εμφανίζονται τα επόμενα χρόνια αλλά δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πόσο γρήγορα θα γινόταν η υλοποίηση τους και πόσο γρήγορα θα εξαπλώνονταν. Όμως η αλήθεια ότι σε ερευνητικό επίπεδο οι περισσότερες από τις σημερινές τεχνολογίες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο γίνονταν ως μαθήματα ή ερχόμασταν σε επαφή μαζί τους στο πανεπιστήμιο από την δεκαετία του 1980 χωρίς ποτέ βέβαια να φανταστεί κανείς ότι τεχνολογίες όπως οι οθόνες αφής, τα κινητά τηλέφωνα με τις διάφορες εφαρμογές ή ακόμη και η τεχνητή νοημοσύνη θα εισέρχονταν τελικά με αυτό τον τρόπο στην ζωή μας. Είναι δύσκολο να γίνονται τέτοιου είδους προβλέψεις γιατί πολλές ιδέες που αναπτύσσονται στα εργαστήρια παραμένουν τελικά εκεί και δεν ολοκληρώνεται η υλοποίηση τους η οποία συχνά συνδέεται με την εμπορικότητα που μπορεί να έχει μια αναπτυσσόμενη τεχνολογία.Πάντως μπορώ να ομολογήσω ότι δεν μπορούσα να φανταστώ ότι διάφορα πράγματα που βλέπαμε σε ερευνητικό στάδιο και είχαν να κάνουν για παράδειγμα, με την ανάπτυξη αλγορίθμων για εφαρμογές θα είχαν τελικά τόσο ευρεία εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Να επαναλάβω πάντως πώς ότι εντυπωσιακό και προηγμένο τεχνολογικά βλέπουμε ξαφνικά μπροστά μας ως μια νέα επαναστατική τεχνολογία δεν γεννήθηκε πριν από λίγο καιρό αλλά έχει πίσω του δουλειά, έρευνα και δοκιμές πολλών ετών. Για παράδειγμα, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που εκτοξεύτηκε πρόσφατα και όλοι απολαμβάνουμε τις εντυπωσιακές του εικόνες είναι προϊόν 20ετούς και πλέον εργασίας και όλα τα συστήματα του σχεδιάστηκαν και βασίζονται σε τεχνολογίες των δύο προηγούμενων δεκαετιών. Για να είναι κάτι τόσο σύνθετο αξιόπιστο και λειτουργικό χρειάζονται πολλά χρόνια δοκιμών οπότε η τεχνολογία τους είναι στην ουσία προηγούμενης γενιάς. Ότι βλέπουμε να κυκλοφορεί σήμερα δεν είναι ότι πιο σύγχρονο υπάρχει σήμερα αλλά ότι πιο καλά δοκιμασμένο. Τις σημερινές τεχνολογίες σε τέτοιου επιπέδου μηχανήματα όπως τα διαστημικά τηλεσκόπια θα τις δούμε να εφαρμόζονται σε μελλοντικά συστήματα και συσκευές. Αυτή η εντυπωσιακή εξέλιξη της τεχνολογίας ακούμπησε όπως ήταν επόμενο και τον τομέα των πλανητάριων και είχαμε την τύχη στην Ελλάδα χάρις στο Ίδρυμα Ευγενίδου να είμαστε από τις πρώτες χώρες που αποκτήσαμε ένα ψηφιακό πλανητάριο. Είναι υπερβολικό να πούμε ότι τα νέα ψηφιακά πλανητάρια αποτέλεσαν από μόνα τους μια ξεχωριστή τεχνολογική επανάσταση που προκάλεσε με την σειρά της μια επιμορφωτική και εκπαιδευτική επανάσταση; Να πούμε ότι η μεγάλη επανάσταση στον χώρο των πλανηταρίων έγινε στις αρχές της νέας χιλιετίας. Όταν περάσαμε από την παραδοσιακή προβολή με τους αστρομηχανικούς προβολείς και μεμονωμένους προβολείς βίντεο και σλάιντς στην τεχνολογία Digital Full Dome η οποία έφερε αυτή την επανάσταση διαχωρίζοντας τις εποχές πριν και μετά το DFD. Το ψηφιακό πλανητάριο που κατασκευάστηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου το 2003 δεν ήταν απλά ένα από τα πρώτα σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά ήταν το μεγαλύτερο σε μέγεθος και το καλύτερα εξοπλισμένο. Μάλιστα η τεχνολογία του σε κάποια μέρη του συστήματος είχε αναπτυχθεί ειδικά για το δικό μας πλανητάριο εξαιτίας του μεγέθους του όπου υπήρχαν ακόμη μεγαλύτερες απαιτήσεις. Αυτός ο πολλαπλασιασμός των τεχνικών δυνατοτήτων του πλανηταρίου πολλαπλασίασε και την εκπαιδευτική του ικανότητα. Με τα προηγούμενης τεχνολογίας πλανητάρια μπορούσαμε να δείξουμε τον ουρανό και βασικά στοιχεία για την κίνηση των πλανητών και άστρων.Όμως με το νέο ψηφιακό πλανητάριο μπορούμε να ξεκολλήσουμε από τη Γη και να έχουμε μια προσομοίωση πτήσης στο Σύμπαν. Να βιώσουμε μια ρεαλιστική εμπειρία ενός ταξιδιού στο ηλιακό μας σύστημα να δούμε από πολύ κοντά τους πλανήτες και τους δορυφόρους τους, να φύγουμε από το ηλιακό μας σύστημα να εισχωρήσουμε στο γαλαξία μας και στη συνέχεια να επισκεφτούμε άλλους γαλαξίες, να δούμε δηλαδή το Σύμπαν στην ολότητα του. Είναι μια μοναδική εμπειρία που μπορεί να υπάρξει μόνο σε ένα πλανητάριο. Αυτές οι καταπληκτικές δυνατότητες επέκτειναν φυσικά αναλόγως και τον ρόλο του πλανηταρίου ως εργαλείο επιμόρφωσης και εκπαίδευσης. Οι θεατές παίρνουν μια σωστή αίσθηση της διάστασης του χώρου και του χρόνου στο Διάστημα και άρα μπορεί ο καθένας να κατανοήσει καλύτερα τον τη θέση και τον ρόλο του ανθρώπου στο Σύμπαν. Υπάρχουν λοιπόν πολλές προεκτάσεις που απορρέουν από τις προβολές στα ψηφιακά πλανητάρια. Μπορεί τα ψηφιακά πλανητάρια να προβάλλουν παραστάσεις με θεματολογία από πολλά επιστημονικά πεδία και τομείς όμως παραδοσιακά και στο μυαλό όλων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον κόσμο του Διαστήματος. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που η διαστημική δραστηριότητα και εξερεύνηση βρίσκεται σε πρωτοφανή άνθηση. Μια ερώτηση που μου έρχεται στο μυαλό είναι αν όλα αυτά που καταγράφει και μεταδίδει στη Γη το εκπληκτικό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το διαστημικό σκάφος Juno στον Δία ή το ρόβερ Perseverance θα αποτυπωθούν σύντομα στους θόλους των πλανηταρίων; Βεβαίως και θα δούμε. Από όσο γνωρίζω δημιουργούνται στο εξωτερικό νέες παραστάσεις που βασίζονται στα δεδομένα όλων των οργάνων και αποστολών που προαναφέρατε αλλά θα πρέπει να τονίσω εδώ ότι στο δικό μας ψηφιακό πλανητάριο στο Ίδρυμα Ευγενίδου έχουμε την δυνατότητα και θα το κάνουμε πολύ σύντομα να ενσωματώσουμε τις εικόνες και τα υπόλοιπα στοιχεία που στέλνουν το James Webb ή οι άλλες αποστολές στις δικές μας παραστάσεις κάτι που κάνουμε ήδη άλλωστε με εικόνες και δεδομένα που στέλνει όλα αυτά τα χρόνια το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και άλλες σημαντικές διαστημικές αποστολές. Επίσης ανεξάρτητα με την ενσωμάτωση αυτών των νέων εικόνων και δεδομένων σε παραστάσεις του δικού μας πλανηταρίου που σχεδιάζουμε να γίνει μέσα στο 2023 οι δυνατότητες του πλανηταρίου μας δίνουν την δυνατότητα να προβάλλουμε αυτό το υλικό στο θόλο μας σε ειδικές εκδηλώσεις και παρουσιάσεις ακόμη και ζωντανά μέσω Διαδικτύου. Το ψηφιακό πλανητάριο κλείνει σε λίγους μήνες 20 έτη ζωής. Γνωρίζω ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία αναβάθμισης του. Πότε αναμένεται να ξεκινήσει η λειτουργία του και ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του νέου μοντέλου; Το 2023 συμπληρώνονται 20 χρόνια από την έναρξη του νέου ψηφιακού πλανηταρίου το οποίο συνεχίζουμε ακόμη και σήμερα να το ονομάζουμε νέο γιατί όλα αυτά τα χρόνια γίνονται συνεχώς αναβαθμίσεις είτε στο προβολικό είτε στο υπολογιστικό του σύστημα. Η αναβάθμιση που σχεδιάζουμε για του χρόνου είναι στα πάντα και είναι η πρώτη φορά που θα γίνει τέτοιας έκτασης αναβάθμιση που περιλαμβάνει υπολογιστές, προβολείς, αυτοματισμοί, ήχος, φώτα και όλα θα αναβαθμιστούν με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Αν και η τελευταία αναβάθμιση έγινε το 2017 με την τοποθέτηση στους προβολείς λέιζερ φωσφόρου που είναι τεχνολογία αιχμής θα πάμε σε επόμενη φάση όπου κάθε προβολέας θα έχει τρία λέιζερ ως πηγή. Αυτό θα έχει ως παραγόμενο αποτέλεσμα ακόμη μεγαλύτερη φωτεινότητα και ευκρίνεια ακόμη μεγαλύτερη ανάλυση άρα και ποιότητα εικόνας που είναι φυσικά και το ζητούμενο σε ένα τόσο μεγάλο θόλο όπως αυτό του πλανηταρίου μας. Οι θεατές θα βλέπουν ακόμη πιο καλά και καθαρά τα όσα θα προβάλλονται και άρα θα τα κατανοούν ακόμη καλύτερα. Αυτή η αναβάθμιση θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ακόμη πιο εντυπωσιακών παραστάσεων από αυτές που προβάλλονται σήμερα. Η αναβάθμιση θα ξεκινήσει με το κλείσιμο των σχολείων τον προσεχή Ιούνιο και ευελπιστούμε ότι θα έχει ολοκληρωθεί αρχές Σεπτεμβρίου όπου θα ξεκινήσει μια ανεπίσημη λειτουργία του νέου συστήματος για 2-3 εβδομάδες και τον Οκτώβριο θα γίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις και η επίσημη έναρξη του πλανηταρίου με την καινούργια τεχνολογική του υποδομή. EEF Τι μπορούμε να περιμένουμε από την εξέλιξη της τεχνολογίας των πλανηταρίων στο προσεχές μέλλον; Η τεχνολογία αιχμής είναι οι LED οθόνες δηλαδή να μην υπάρχει οθόνη προβολής αλλά ο ίδιος ο θόλος να αποτελείται από φωτοδιόδους LED και να μην είναι ο θόλος μια επιφάνεια όπου δέχεται από άλλη πηγή τις εικόνες που προβάλλει αλλά να μετατρέπεται ο ίδιος ο θόλος σε οθόνη. Έχουν ξεκινήσει δοκιμές αυτής της τεχνολογίας αλλά σε μικρότερου μεγέθους θόλους και όχι σε θόλους όπως του πλανηταρίου μας που είναι σχεδόν ένα στρέμμα. Οι δοκιμές δείχνουν ότι είναι πολύ ενδιαφέρον και πολλά υποσχόμενο σύστημα αλλά χρειάζεται ακόμη να γίνει και άλλη δουλειά και βελτίωσης της τεχνολογίας αυτής για να πιάσει τα απαιτούμενα στάνταρτ αξιοπιστίας και ποιότητας. Πάντως την παρακολουθούμε αυτή την τεχνολογία και την έχουμε υπόψη μας για πιθανή χρήση στο μέλλον. Αναμένουμε επίσης την είσοδο τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης που θα δημιουργούν καλύτερη διάδραση με το λογισμικό του πλανηταρίου και ειδικά της εφαρμογής της προσομοίωσης της πλοήγησης στο Διάστημα. Επίσης ένα τέτοιο σύστημα θα επιτρέπει σε ένα παρουσιαστή μιας παράστασης να εισχωρεί μέσα στην παράσταση κάνοντας την παρουσίαση ακόμη πιο συναρπαστική. Αυτή την στιγμή ανάμεσα σε ένα παρουσιαστή και μια παράσταση παρεμβάλλεται ένας τεχνικός που ελέγχει το όλο σύστημα. Με την τεχνητή νοημοσύνη ο τεχνικός παύει να υπάρχει και όλα γίνονται αυτόματα αυξάνοντας την αμεσότητα της όλης εμπειρίας. Πόσες παραστάσεις προβάλλονται αυτή την στιγμή στο ψηφιακό πλανητάριο και τι τομείς καλύπτουν; Αυτή την στιγμή προβάλλονται οκτώ παραστάσεις πυρήνας των οποίων είναι όπως πάντα η αστρονομία, η αστροφυσική και τη διαστημική τεχνολογία. Έχουμε και δικές μας παραγωγές αυτού του είδους όπως η παράσταση το «Κέντρο του Κόσμου» που αποτελεί μια ιστορία της αστρονομίας από τις εποχές που οι άνθρωποι θεωρούσαν τη Γη κέντρο του Σύμπαντος και πώς επιστήμονες με την βοήθεια των τηλεσκοπίων αποκάλυψαν την πραγματικότητα. Άλλη ενδιαφέρουσα παράσταση είναι η «Ιστορία της Γης» που δείχνει την ιστορία του πλανήτη μας που δεν ήταν πάντα φιλόξενος και όπου πέρασαν πολλές φάσεις εμφάνισης και εξαφάνισης της ζωής σε αυτόν. Πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση είναι επίσης αυτή που παρουσιάζει και εξηγεί το φαινόμενος του σέλαος από την στιγμή που ζούμε σε μια περιοχή όπου δεν έχουμε τη δυνατότητα να δούμε αυτό το φαινόμενο. Υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες παραστάσεις όπως αυτή για τους δεινόσαυρους που ζούσαν κάποτε στην Ανταρκτική αλλά και παιδικές που παρουσιάζεται με απλό κατανοητό στα παιδιά τρόπο το φαινόμενο της πτώσης μετεωριτών στη Γη και γενικότερα μαθαίνουν τι είναι αυτό που στην καθομιλούμενη ονομάζουμε πεφταστέρια. Έχετε προγραμματίσει την προσθήκη κάποιων νέων παραστάσεων τη φετινή σεζόν; Παράγουμε σταθερά δικές μας παραστάσεις για το πλανητάριο μας και σύντομα θα παρουσιάσουμε μια νέα παράσταση με τίτλο «Ταξίδι στον Γαλαξία» και δουλεύουμε και παραστάσεις που θα ξεκινήσουν να προβάλλονται την νέα χρονιά. Αν ερχόταν κάποιος και σας έλεγε ότι μπορεί να εκπληρώσει όποια επιθυμία ή όραμα έχετε για τα πλανητάρια τόσο σε τεχνολογικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της διασύνδεσης τους με το κοινό και την κοινωνία τι θα του ζητούσατε; Θα πρέπει να ομολογήσω ότι με την εμφάνιση του Digital Full Dome εκπλήρωσε ένα όνειρο πολλών γενιών του ανθρώπων που ασχολούνταν με τα πλανητάρια δηλαδή να μην γίνεται μια απλή στατική παρουσίαση του ουρανού αλλά να ταξιδεύει ο θεατής στο Διάστημα. Το δικό μας πλανητάριο ξεκίνησε με αυτή την τεχνολογία όποτε είμασταν ήδη κάποια βήματα μπροστά. Το δικό μου όνειρο είναι να μπορεί μέσω της τεχνητής νοημοσύνης ή όποιας άλλης τεχνολογίας να επιτευχθεί η διάδραση ενός ανθρώπου με το πλανητάριο και να επικοινωνούν μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο ώστε ότι λέει κάποιος να αποτυπώνεται και να προβάλλεται άμεσα στον θόλο και αυτός να είναι μέρος οπτικά του όλου σκηνικού. Αυτό θα βοηθήσει ανάμεσα στα άλλα και στην εκπαιδευτική εμπειρία και όχι μόνο στην αστρονομία αλλά και σε άλλους τομείς με τη χρήση δεδομένων που θα υπάρχουν σε βάσεις δεδομένων τα οποία θα εντοπίζει και ανασύρει το ίδιο το σύστημα πολύ γρήγορα και θα τα προβάλει. Τελειώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μας δεν θα μπορούσα να παραλείψω την αναφορά στον Διονύση Σιμόπουλο που συνέδεσε άρρηκτα το όνομα του τόσο με το πλανητάριο όσο και με την επιμόρφωση των νεότερων κυρίως γενιών σε όλα όσα αφορούν τον κόσμο του Διαστήματος. Ποια είναι κατά την γνώμη σας η παρακαταθήκη του; Καταρχάς για όλους στο Ίδρυμα Ευγενίδου είναι μια τεράστια απώλεια αλλά και για μένα προσωπικά αφού ήμουν στενός συνεργάτης του για πάνω από 20 χρόνια και όσα γνωρίζω για τα πλανητάρια τα έμαθα μέσα από αυτή την σχέση. Ήταν μια μοναδική προσωπικότητα και δεν είναι ευρέως γνωστό αλλά αποτελούσε προσωπικότητα παγκοσμίου φήμης και βεληνεκούς στην κοινότητα των πλανηταρίων σε βαθμό τέτοιο ώστε να αποτελεί ουσιαστικά έναν άτυπο σύμβουλο των εταιρειών που αναπτύσσουν τεχνολογίες για πλανητάρια με αποτέλεσμα όχι μόνο να ασκεί πίεση για να προχωρούν στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αλλά σε πολλές περιπτώσεις αυτές οι τεχνολογίες να αποτελούν και προτάσεις του που έγιναν αποδεκτές από τις εταιρείες. Το νέο ψηφιακό πλανητάριο ήταν παιδί του Διονύση Σιμόπουλου το οποίο έγινε φυσικά με την στήριξη του Ιδρύματος γιατί ως προηγούμενη γενιά ένα τέτοιο πλανητάριο αποτελούσε για αυτόν ένα όνειρο. Η παρακαταθήκη του λοιπόν είναι πράγματι το νέο ψηφιακό πλανητάριο, ο τρόπος εργασίας μας και οι παραγωγές μας. Ο δρ, Μάνος Κιτσώνας είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών Διευθυντής Πλανηταρίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου Awards Committee Chair, International Planetarium Society https://www.naftemporiki.gr/techscience/1385851/to-neo-psifiako-planitario-mas-deichnei-to-rolo-kai-ti-thesi-toy-anthropoy-sto-sympan/ Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 2, 2022 ο Δροσος Γεωργιος Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 28, 2022 Δημοσιεύτηκε Νοέμβριος 28, 2022 Ο χάρτης του σύμπαντος που μπορούμε να δούμε.λ Από τον Γαλαξία μας μέχρι την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου Αστρονόμοι στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins δημιούργησαν έναν διαδραστικό χάρτη ο οποίος απεικονίζει το παρατηρήσιμο σύμπαν σε όλο του το μεγαλείο. Κάθε κουκίδα στον χάρτη είναι ένας γαλαξίας, ο οποίος περιέχει δισεκατομμύρια αστέρια και πλανήτες. Περίπου 200.000 γαλαξίες αναπαρίστανται με εκπληκτικά ακριβή λεπτομέρεια.Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχθηκαν επί 20 χρόνια στο πλαίσιο της ψηφιακής έρευνας Sloan Digital Sky Survey, ο χάρτης δείχνει τις πραγματικές θέσεις και τα χρώματα των γαλαξιών επιτρέποντας στους χρήστες να περιηγηθούν εύκολα.Ο συγκεκριμένος χάρτης χρησιμοποιεί δεδομένα που δεν είχαν προηγουμένως δημοσιοποιηθεί στο κοινό και είναι ίσως ο πιο ολοκληρωμένος κοσμικός χάρτης που έχει φτιαχτεί για όλο τον κόσμο.«Αστροφυσικοί σε όλο τον κόσμο αναλύουν αυτά τα δεδομένα εδώ και χρόνια, τα οποία έχουν οδηγήσει σε χιλιάδες επιστημονικές μελέτες και ανακαλύψεις», δήλωσε ο δημιουργός του χάρτη και καθηγητής του John Hopkins, Μπρις Μενάρ, σε δελτίο Τύπου.«Κανείς όμως δεν βρήκε το χρόνο να δημιουργήσει έναν χάρτη που να είναι όμορφος, επιστημονικά ακριβής και προσιτός σε ανθρώπους που δεν είναι επιστήμονες», συνέχισε. «Ο στόχος μας εδώ είναι να δείξουμε σε όλους πώς μοιάζει πραγματικά το σύμπαν».Το στενότερο σημείο του χάρτη προέρχεται από τον Γαλαξία μας και περιβάλλεται από γαλάζιες κουκκίδες σπειροειδών γαλαξιών σε απόσταση έως και δύο δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Πιο μακριά, το κίτρινο χρώμα παίρνει για λίγο τη σκυτάλη, όπου οι ελλειπτικοί γαλαξίες επισκιάζουν τους αμυδρότερους σπειροειδείς. Περιπλανώμενες κόκκινες κουκκίδες που απεικονίζουν μετατοπισμένα κβάζαρ, είναι διάσπαρτες στο προτελευταίο όριο του σύμπαντος που καλύπτεται από αέριο υδρογόνο.Η κορυφή του χάρτη αποκαλύπτει την πρώτη λάμψη που εκπέμπεται αμέσως μετά το Big Bang, πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. https://physicsgg.me/2022/11/27/ο-χάρτης-του-σύμπαντος-που-μπορούμε-να/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιανουάριος 23, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιανουάριος 23, 2023 Το μακρύ ταξίδι από τη Μεγάλη Έκρηξη στο ανθρώπινο σώμα. Πώς βρήκαν τα κύτταρα, τα στοιχεία, τα άτομα και τα υποατομικά σωματίδια τον δρόμο τους προς τον εγκέφαλο, τα οστά και το σώμα μας; Στα πρώτα, βίαια χρόνια της, η Γη ήταν ένα τοπίο κόλασης που πέταξε από τα σπλάχνα της το φεγγάρι, έπειτα από μια πύρινη σύγκρουση με έναν άλλο πρωτοπλανήτη, υποπτεύονται τώρα οι επιστήμονες, σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN. Αργότερα, μετατράπηκε από μια υδάτινη έκταση σε μια γιγάντια χιονόμπαλα που σχεδόν έσβησε όλη την υπάρχουσα ζωή.Στη συνέχεια, υπερ-τυφώνες με κύματα έως και 90 μέτρα χτύπησαν τον πρόσφατα αποψυγμένο ωκεανό. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την ουράνια αναταραχή και τις εκρήξεις στα 9 δισεκατομμύρια χρόνια πριν από τη γέννηση του πλανήτη μας.Το επερχόμενο βιβλίο του Νταν Λέβιτ, «What’s Gotten Into You: The Story of Your Body’s Atoms, From the Big Bang Through Last Night’s Dinner», προκαλεί μια σειρά εντυπωσιακών και συχνά ισχυρών εικόνων στην ανίχνευση του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα, τα στοιχεία, τα άτομά μας και τα υποατομικά σωματίδια βρήκαν όλα τον δρόμο τους προς τον εγκέφαλο, τα οστά και το σώμα μας. Το βιβλίο κυκλοφορεί στις 24 Ιανουαρίου.«Τώρα γνωρίζουμε ότι η προέλευση του σύμπαντος, η δημιουργία στοιχείων στα αστέρια, η δημιουργία του ηλιακού συστήματος και της Γης και η πρώιμη ιστορία του πλανήτη μας ήταν απίστευτα ταραχώδης», είπε ο Λέβιτ στο CNN.Ωστόσο, οι σχεδόν ακατανόητες εκρήξεις, οι συγκρούσεις και οι θερμοκρασίες ήταν απαραίτητες για τη ζωή.Μια διαταραχή στην τροχιά του Δία, για παράδειγμα, ενδέχεται να έστειλε μαζικά αστεροειδείς στη Γη, σπέρνοντας τον πλανήτη με νερό. Και ο λιωμένος σίδηρος που σχηματίζει τον πυρήνα της Γης έχει δημιουργήσει ένα μαγνητικό πεδίο που μας προστατεύει από τις κοσμικές ακτίνες.«Συνέβησαν τόσο πολλά πράγματα, που θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά», είπε ο Λέβιτ, «και σε αυτή την περίπτωση δεν θα ήμασταν εδώ».Η βήμα προς βήμα ανασύσταση του επικού ταξιδιού των ατόμων μας μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια, είπε, τον έχει γεμίσει με δέος και ευγνωμοσύνη.«Μερικές φορές, όταν κοιτάζω τους ανθρώπους, σκέφτομαι: “Ουάου, είστε τόσο απίστευτοι οργανισμοί· τα άτομά μας μοιράζονται όλα την ίδια βαθιά ιστορία που χρονολογείται από τη Μεγάλη Έκρηξη», είπε. Ελπίζει ότι οι αναγνώστες θα αναγνωρίσουν «ότι ακόμα και το πιο απλό κύτταρο είναι απίστευτα πολύπλοκο και άξιο μεγάλου σεβασμού. Όπως και όλοι οι άνθρωποι επίσης». Ένα αστρικό μυστήριο Το σώμα μας περιέχει περίπου 60 στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου που εξαπολύθηκε μετά τη Μεγάλη Εκρηξη και του ασβεστίου που σχηματίστηκε από πεθαμένα αστέρια γνωστά ως κόκκινοι γίγαντες. Καθώς ο Λέβιτ συγκέντρωνε τις αποδείξεις για το πώς αυτά και πιο πολύπλοκα οργανικά μόρια έφτασαν σε εμάς, έμπαινε στην πολυτάραχη ιστορία της ίδιας της επιστημονικής διαδικασίας.Αρχικά δεν είχε σκοπό να παραλληλίσει την αναταραχή στο σύμπαν με ανατροπές στον επιστημονικό κόσμο, αλλά σίγουρα αυτό αποδείχθηκε αναπόφευκτο. «Τόσο πολλές επιστημονικές βεβαιότητες έχουν ανατραπεί από τότε που ζούσαν οι προπαππούδες μας», είπε. «Αυτό είναι που κάνει διασκεδαστικό το βιβλίο».Αφού ο Λέβιτ ολοκλήρωσε το πρώτο σχέδιο του βιβλίου, συνειδητοποίησε με έκπληξη ότι μέρος της επιστημονικής αναταραχής οφειλόταν σε διάφορα είδη επανεμφανιζόμενων μεροληψιών. «Ήθελα να μπω στο κεφάλι των επιστημόνων που έκαναν μεγάλες ανακαλύψεις – να δω τις προόδους τους την ώρα που συνέβαιναν και να καταλάβω πώς έγιναν αποδεκτές εκείνη την εποχή», είπε. «Έμεινα έκπληκτος που σχεδόν κάθε φορά η αρχική αντίδραση σε πρωτοποριακές θεωρίες ήταν ο σκεπτικισμός και η απόρριψη».Σε όλο το βιβλίο, επεσήμανε έξι επαναλαμβανόμενες… ψυχικές παγίδες που έχουν τυφλώσει ακόμα και λαμπρά μυαλά, όπως η άποψη ότι είναι «πολύ παράξενο για να είναι αληθινό» ή ότι «αν τα σημερινά μας εργαλεία δεν το έχουν εντοπίσει, δεν υπάρχει».Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, μάλιστα, αρχικά αποστρεφόταν την περίεργη ιδέα ενός διαστελλόμενου σύμπαντος, για παράδειγμα, και έπρεπε να πειστεί με την πάροδο του χρόνου από τον Ζορζ Λεμέτρ, έναν ελάχιστα γνωστό αλλά επίμονο Βέλγο ιερέα και κοσμολόγο. Ο Στάνλεϊ Μίλερ, ο «πατέρας της προβιοτικής χημείας» που προσομοίωσε έξυπνα τις συνθήκες της πρώιμης Γης σε γυάλινες φιάλες, ήταν ένας διαβόητος αντίπαλος της υπόθεσης ότι η ζωή θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί στον βαθύ ωκεανό, τροφοδοτούμενη από ένζυμα πλούσια σε μέταλλα και υπερθερμασμένες οπές.«Η ιστορία της επιστήμης είναι γεμάτη από τις μεγαλειώδεις βεβαιότητες των γηραιών πολιτικών προσωπικοτήτων που σύντομα θα ανατρέπονταν», γράφει ο Λέβιτ στο βιβλίο του. Ευτυχώς για εμάς, η ιστορία της επιστήμης είναι επίσης γεμάτη από ριζοσπάστες και ελεύθερους στοχαστές που διασκέδασαν τη διάτρηση αυτών των βεβαιοτήτων. Εποικοδομητική καταστροφή Ο Λέβιτ περιέγραψε πόσα από τα άλματα προς τα εμπρός έγιναν από ερευνητές που δεν έλαβαν ποτέ τα δέοντα εύσημα για τη συνεισφορά τους. «Με ελκύουν άγνωστοι ήρωες με δραματικές ιστορίες που οι άνθρωποι δεν έχουν ξανακούσει», είπε. «Έτσι, χάρηκα που πολλές από τις πιο συναρπαστικές ιστορίες του βιβλίου αποδείχτηκαν εκείνες για ανθρώπους που δεν γνώριζα».Είναι επιστήμονες όπως η Αυστριακή Μαριέτα Μπλάου, η οποία βοήθησε τους φυσικούς να δουν ορισμένα από τα πρώτα σημάδια υποατομικών σωματιδίων. Ο Ολλανδός γιατρός και φιλόσοφος Γιαν Ίνγκενχουζ, ο οποίος ανακάλυψε ότι τα φύλλα μπορούν να δημιουργήσουν οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης, και η χημικός Ρόζαλιντ Φράνκλιν, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στην επεξεργασία της τρισδιάστατης δομής του DNA.Η σπίθα των νέων ιδεών χτυπούσε συχνά σε όλο τον κόσμο. Προς έκπληξή του, ο Λέβιτ ανακάλυψε ότι πολλοί επιστήμονες επεξεργάστηκαν εύλογα σενάρια για το πώς θα μπορούσαν να είχαν αρχίσει να συναρμολογούνται τα δομικά στοιχεία της ζωής.«Το σύμπαν μας είναι γεμάτο από οργανικά μόρια – πολλά από αυτά είναι πρόδρομοι των μορίων από τα οποία είμαστε φτιαγμένοι», είπε. «Επομένως, ισορροπώ μεταξύ της σκέψης ότι είναι τόσο απίθανο να υπάρχουν πλάσματα σαν εμάς και της σκέψης ότι η ζωή πρέπει να υπάρχει σε πολλά μέρη στο σύμπαν».Τίποτα σχετικά με το δικό μας ταξίδι από τη Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν ξεκάθαρο, ωστόσο.«Αν προσπαθήσει κανείς να φανταστεί πώς εξελίχθηκε η ζωή από τα πρώτα οργανικά μόρια, θα σκεφτεί ότι λογικά ήταν μια ταραχώδης διαδικασία, γεμάτη περίπλοκα μονοπάτια και αποτυχίες», είπε ο Λέβιτ. «Τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν οδηγήσει πουθενά. Αλλά η εξέλιξη έχει τον τρόπο να δημιουργεί νικητές μέσα από αμέτρητα πειράματα σε μεγάλες χρονικές περιόδους».Η φύση έχει επίσης έναν τρόπο να ανακυκλώνει τα δομικά στοιχεία για να δημιουργήσει νέα ζωή. Ο πυρηνικός φυσικός Πολ Έμπερσολντ διαπίστωσε ότι «ανταλλάσσουμε τα μισά από τα άτομα άνθρακα που διαθέτουμε κάθε έναν έως δύο μήνες και αντικαθιστούμε το 98% όλων των ατόμων μας κάθε χρόνο», γράφει ο Λέβιτ.Σαν ένα σπίτι υπό συνεχή ανακαίνιση, αλλάζουμε και αντικαθιστούμε διαρκώς παλιά σημεία με νέα: το νερό, τις πρωτεΐνες, ακόμα και τα κύτταρά μας, τα περισσότερα από τα οποία προφανώς αντικαθιστούμε κάθε δεκαετία.Τελικά, τα δικά μας κύτταρα θα αναπτυχθούν ήσυχα, αλλά τα μέρη τους θα επανασυναρμολογηθούν σε άλλες μορφές ζωής. «Αν και πεθαίνουμε, τα άτομά μας δεν πεθαίνουν», γράφει ο Λέβιτ. «Περιστρέφονται μέσα από τη ζωή, το έδαφος, τους ωκεανούς και τον ουρανό σε ένα χημικό γαϊτανάκι».Ακριβώς όπως ο θάνατος των άστρων, με άλλα λόγια, η δική μας καταστροφή ανοίγει έναν άλλον αξιοσημείωτο κόσμο πιθανοτήτων. Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιανουάριος 24, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιανουάριος 24, 2023 Η εποχή της αβεβαιότητας. Ένας πρίγκιπας αλλάζει τα δεδομένα Louis de Broglie (…) Τον Νοέμβριο του 1924 συγκεντρώνεται ολόκληρη η Σχολή Φυσικής του Πανεπιστημίου των Παρισίων για να ακούσει την υπεράσπιση της διδακτορικής διατριβής του Λουί ντε Μπρολί. https://physicsgg.files.wordpress.com/2023/01/de_broglie_phd-thesis.pdf Ο Ντε Μπρολί υψώνει την αριστοκτατικά έρρινη φωνή του και αρχίζει να λέει μονότονα ανήκουστες φράσεις: «Στη φυσική, έτσι όπως παρουσιάζεται σήμερα, υπάρχουν λανθασμένες θεωρίες, οι οποίες ασκούν μια σκοτεινή γοητεία στη δύναμη της φαντασίας μας. Για περισσότερο από μισό αιώνα διαιρούσαμε τα φαινόμενα του κόσμου σε δυο τομείς: στα άτομα και τα σωματίδια της στερεής ύλης και στα άυλα κύματα του φωτός, τα οποία εξαπλώνονται στη θάλασσα του φωτεινού αιθέρα. Τα δύο αυτά συστήματα όμως δεν πρέπει πλέον να εξετάζονται ξεχωριστά, πρέπει να τα ενώσουμε σε μια και μοναδική θεωρία, μόνο μία τέτοια θεωρία μπορεί να εξηγήσει τις πολλαπλές αλληλεπιδράσεις τους. Το πρώτο βήμα το έχει ήδη κάνει ο συνάδελφος Αϊνστάιν: Πριν από είκοσι χρόνια διατύπωσε ότι το φως δεν είναι μόνο ένα κύμα, αλλά περιέχει σωματίδια ενέργειας, και αυτά τα φωτόνια, που είναι απλώς ποσότητες ενέργειας, ταξιδεύουν με τα φωτεινά κύματα. Πολλοί αμφέβαλλαν για την ορθότητα αυτής της σκέψης, άλλοι προτίμησαν να κλείσουν τα μάτια για να μη δούν το νέο δρόμο που μας δείχνει. Διότι, ας μη γελιόμαστε, πρόκειται για μια πραγματική επανάσταση. Μιλάμε για το αντικείμενο της φυσικής που εκτιμάται περισσότερο απ’ όλα, το φως, και το φως δεν μας επιτρέπει μόνο να βλέπουμε τις μορφές αυτού του κόσμου, μας δείχνει και τα αστέρια που κοσμούν τους σπειροειδείς βραχίονες του γαλαξία, και την κρυμμένη καρδιά των πραγμάτων. Αυτό το αντικείμενο όμως δεν είναι ένα και μοναδικό, είναι διττό. Το φως υπάρχει με δυο διαφορετικούς τρόπους. Ως τέτοιο ανατινάζει τις κατηγορίες με τις οποίες έχουμε προσπαθήσει να ταξινομήσουμε τις αμέτρητες μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται η φύση. Ως κύμα και ως σωματίδιο το φως κατοικεί σε δυο συστήματα, έχει δυο ιδιότητες τόσο αντίθετες, όσο και τα δυο πρόσωπα του Ιανού. Όπως ο θεός των Ρωμαίων, εκφράζει κι αυτό τις αντιφατικές ιδιότητες του συνεχούς και του διακριτού, του ξεχωριστού και του όμοιου. Εκείνοι που είναι κλειστοί απέναντι σε αυτή τη διαπίστωση προβάλλουν ως επιχείρημα το γεγονός ότι μια τέτοια καινούργια θεωρία σημάινει αντιπαράθεση με την κοινή λογική. Τους λέω όμως το εξής: κάθε μορφή ύλης χαρακτηρίζεται από αυτή τη δυαδικότητα! Δεν υπόκειται μόνο το φως σε αυτή τη διάσπαση, αλλά καθένα από τα άτομα από τα οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν. Η διατριβή που κρατάτε στα χέρια σας αποδεικνύει ότι για κάθε υλικό σωματίδιο – είτε πρόκειται για ηλεκτρόνιο είτε για πρωτόνιο – υπάρχει ένα αντίστοιχο κύμα που το μεταφέρει στο χώρο. Γνωρίζω ότι πολλοί θα αμφισβητήσουν τα επιχειρήματά μου και δεν διστάζω να ομολογήσω ότι προέρχονται μόνο από τους μοναχικούς μου συλλογισμούς. Παραδέχομαι τον αλλόκοτο χαρακτήρα που έχουν και θα δεχτώ την τιμωρία που ίσως υποστώ σε περίπτωση που είναι λανθασμένοι. Αλλά σήμερα σας λέω με απόλυτη βεβαιότητα ότι όλα τα πράγματα μπορούν να υπάρχουν με δυο τρόπους και ότι τίποτα δεν είναι τόσο στέρεο όσο δείχνει. Η πέτρα στο χέρι ενός παιδιού που σημαδεύει το ανίδεο σπουργίτι που κάθεται στο κλαδί του θα μπορούσε να κυλήσει σαν νερό μέσα από τα δάχτυλά του».Ο Ντε Μπρολί κλείνει τη διάλεξή του. Οι καθηγητές είναι σιωπηλοί και εμβρόντητοι, δεν βρίσκουν λόγια για να σχολιάσουν τις απόψεις του. Ο Λουί ντε Μπρολί εγκαταλείπει την αίθουσα. Πήρε το διδακτορικό του. Πέντε χρόνια αργότερα θα του απονεμηθεί για την εργασία του το βραβείο Νόμπελ. Η ιδέα των κυμάτων της ύλης αρέσει τόσο πολύ στον Αϊνστάιν, ώστε στο επόμενο συνέδριο, τον Σεπτέμβριο του 1924 στο Ίνσμπουργκ, προτείνει στους πειραματικούς φυσικούς να αναζητήσουν ενδείξεις για φαινόμενα κυμάτων στις μοριακές ακτίνες. Τα κύματα ύλης του Ντε Μπρολί είναι στα μάτια του Αϊνστάιν ένα βήμα για να αποκατασταθεί η κλασική τάξη στη φυσική, την οποία υπονομεύει ο Νιλς Μπορ. Με ένα αντίτιμο ωστόσο: τώρα οι δυο όψεις της ύλης, τα κύματα και τα σωματίδια, βρίσκονται η μία δίπλα στην άλλη. Πως συνδέονται μεταξύ τους; Συνδέονται άραγε με κάποιο τρόπο; Ο Αϊνστάιν δεν έχει απάντηση.Ένα τυχαίο γεγονός δείχνει τον Απρίλιο του 1925 ότι ο Ντε Μπρολί, με την παράτολμη ιδέα που είχε, βρίσκεται στο σωστό δρόμο. Ο φυσικός Κλίντον Ντέιβισον, τριάντα τεσσάρων ετών, εξετάζει στο εργαστήριο της Western Electric Company στη Νέα Υόρκη τι συμβαίνει όταν βομβαρδίζει με ηλεκτρόνια διάφορα μέταλλα. Μια μέρα ανατινάζεται ένα μπουκάλι με υγροποιημένο αέρα και συντρίβει τους σωλήνες κενού αέρος με το δείγμα νικελίου, στο οποίο έχει στραμμένη την ακτίνα των ηλεκτρονίων. Το νικέλιο σκουριάζει στον αέρα. Ο Ντέιβισον το καθαρίζει θερμαίνοντάς το, χωρίς να φανταστεί ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο μετατρέπει τους μικρούς κρυστάλλους σε μεγαλύτερους, στο πλέγμα των οποίων η ακτίνα των ηλεκτρονίων περιθλάται. Ο Ντέβισον δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί τα αποτελέσματα των μετρήσεών του είναι τώρα εντελώς διαφορετικά. Τις καταγράφει, τις δημοσιεύει και εκπλήσσεται όταν κάποιοι συνέδελφοί του του εξηγούν τι μέτρησε: ότι τα ηλεκτρόνια μπορούν να συμπεριφέρονται σαν κύματα. Ο Γάλλος πρίγκηπας μάντεψε σωστά. Δώδεκα χρόνια αργότερα πρόκειται να απονεμηθεί στον Κλίντον Ντέιβισον (*) το βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψή του. απόσπασμα από το βιβλίο του Tobias Hurter, «Η εποχή της αβεβαιότητας, Τα φωτεινά και σκοτεινά χρόνια της φυσικής 1895-1945 https://www.dioptra.gr/vivlio/istoria-filosofia-politismoi/i-epoxi-tis-avevaiotitas/ H διδακτορική διατριβή του de_ΒroglieDownload https://physicsgg.files.wordpress.com/2023/01/de_broglie_phd-thesis.pdf (*) Ο Walter Elsasser https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_M._Elsasser ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε στο εργαστήριο περίθλαση ηλεκτρονίων σε κρύσταλλο. Άργησε όμως να δημοσιεύσει την ανακάλυψή του και τον πρόλαβαν οι τυχεροί Clinton Davisson και Lester Germer. https://en.wikipedia.org/wiki/Davisson–Germer_experiment https://physicsgg.me/2023/01/24/η-εποχή-της-αβεβαιότητας/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Μάρτιος 29, 2023 Δημοσιεύτηκε Μάρτιος 29, 2023 ΒΟΑΤ: η πιο φωτεινή έκρηξη ακτίνων γάμμα. … που καταγράφηκε μέχρι σήμερα Οι επιστήμονες εξετάζουν τη λάμψη της πιο ισχυρής έκρηξης ακτίνων γάμμα που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα και διαπιστώνουν ότι δεν ταιριάζει με κανένα θεωρητικό μοντέλο. Η εικόνα είναι ένας συνδυασμός 4 παρατηρήσεων με δύο όργανα του τηλεσκοπίου Gemini South στη Χιλή που λήφθηκαν το πρωί της Παρασκευής 14 Οκτωβρίου 2022. Η έκρηξη ακτίνων γ με την κωδική ονομασία GRB-221009A, εντοπίστηκε στις 9 Οκτωβρίου του 2022 και ήταν η λαμπρότερη έκρηξη ακτίνων γ που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα. Για τον λόγο αυτό αναφέρεται από την επιστημονική κοινότητα ως BOAT, από τα αρχικά της φράσης «Βrightest Οf Αll Τime».Σε δυο νέες δημοσιεύσεις – η μία στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters, https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/acbcd1 και μια δεύτερη που υποβλήθηκε για δημοσίευση στο Nature Astronomy https://arxiv.org/abs/2303.13583 – οι αστρονόμοι διαπιστώνουν ότι η εξέλιξη των ραδιοκυμάτων που απελευθερώθηκαν από μια τεράστια αστρική έκρηξη που παρατηρήθηκε το 2022 ήταν πιο αργή από ό,τι προέβλεπαν τα θεωρητικά μοντέλα. Έτσι, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το πώς εξελίσσεται η παραγόμενη ενέργεια κατά τη διάρκεια των εξαιρετικά ισχυρών εκρήξεων ακτίνων γάμμα. Οι εκρήξεις ή εκλάμψεις ακτίνων γ που η επιστημονική κοινότητα ονομάζει GRB (Gamma-Ray Burst), δημιουργούνται κατά τη γέννηση άστρων νετρονίων ή μαύρων τρυπών από βίαια κοσμικά φαινόμενα όπως η σύγκρουση αστέρων νετρονίων, από εκρήξεις σουπερνόβα, από άστρα που καταρρέουν και από την καταστροφή άστρων νετρονίων από μαύρες τρύπες.Οι εκρήξεις ακτίνων γ αν συμβούν σε κοντινή απόσταση από τη Γη, τότε η ακτινοβολία που θα χτυπήσει τον πλανήτη μας θα έχει ολέθριες επιπτώσεις στα έμβια όντα. Μάλιστα μια μαζική εξαφάνιση της ζωής πριν από 440 εκατ. έτη έχει συνδεθεί με την έλευση στην Γη μιας τέτοιας έκλαμψης ακτίνων γ.«Είναι μια απολύτως τερατώδης έκρηξη. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, δεν έχουμε δει ποτέ τίποτα κοντά σε αυτό. Το BOAT (brightest of all time) είναι ένα γεγονός που συμβαίνει μια φορά στα 10.000 χρόνια. Υπάρχει εύλογη πιθανότητα αυτή να είναι η φωτεινότερη έκρηξη ακτίνων γ που έπληξε τη Γη από τότε που ξεκίνησε ο ανθρώπινος πολιτισμός» ανέφερε ο Έρικ Μπερνς καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα κατά τη διάρκεια συνεδρίου του Τμήματος Αστροφυσικής Υψηλής Ενέργειας της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας που διεξάγεται στη Χαβάη. https://physicsgg.me/2023/03/29/βοατ-η-πιο-φωτεινή-έκρηξη-ακτίνων-γάμμ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 3, 2023 Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 3, 2023 H πιο επίπεδη έκρηξη του Σύμπαντος. Μια εικόνα της εντυπωσιακής επίπεδης έκρηξης (πηγή φωτό Phil Drury, University of Sheffield) Νέα μελέτη σε μια μυστηριώδη έκρηξη αποκαλύπτει το μοναδικό της κοσμικό σχήμα.Οι επιστήμονες την ονομάζουν «γρήγορη μπλε οπτική παροδική έκρηξη» (FBOT) και πρόκειται για ένα είδος κοσμικών εκρήξεων που ανακαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια με την πηγή προέλευσης και τους μηχανισμούς τους να παραμένουν μυστηριώδεις για τους ειδικούς. Το 2018 κατέστη εφικτή για πρώτη φορά η καταγραφή μια έκρηξης FBOT η οποία συνέβη σε απόσταση 180 εκατ. ετών φωτός από τη Γη έλαβε την κωδική ονομασία AT2018 αλλά έγινε περισσότερο γνωστή με το παρατσούκλι «αγελάδα».Με δημοσίευση https://academic.oup.com/mnras/advance-article-abstract/doi/10.1093/mnras/stad539/7049972?redirectedFrom=fulltext&login=false της στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ στη Βρετανία κάνουν τη μυστηριώδη έκρηξη που καταγράφηκε το 2018 ακόμη πιο περίεργη. Σύμφωνα με τους ερευνητές πρόκειται για την πιο επίπεδη έκρηξη που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η έκρηξη αντί για το συνήθες σφαιρικό σχήμα των εκρήξεων έχει πεπλατυσμένο σχήμα και μοιάζει περισσότερο με…τηγανίτα.Η έκρηξη που έχει έκταση όσο περίπου αυτή του ηλιακού μας συστήματος έχει χαρακτηριστικά που έρχονται να αμφισβητήσουν παγιωμένες αντιλήσεις των επιστημόνων για την εκδήλωση και εξέλιξη εκρήξεων στο Διάστημα. «Τα FBOT είναι πραγματικά λαμπερά πιο λαμπερά και από κάποιες υπέρλαμπρες εκρήξεις σουπερνόβα. Όμως τα FBOT εμφανίζονται ξαφνικά και στη συνέχεια η φωτεινότητα εξαφανίζεται απότομα. Σε αντίθεση με τα συμβατικά σουπερνόβα τα FBOT δεν υπάρχουν ραδιενεργά στοιχεία που να τροφοδοτούν τη φωτεινότητα, επομένως η ισχύς τους πρέπει να προέρχεται από κάπου αλλού» αναφέρει ο αστροφυσικός Τζάστιν Μάουντ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1457405/h-pio-epipedi-ekrixi-toy-sympantos/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 13, 2023 Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 13, 2023 Εξωτικά κοσμικά σώματα λάμπουν δέκα εκατ. φορές περισσότερο από τον Ήλιο (βίντεο) Καλλιτεχνική απεικόνιση εντός αντικειμένου ULX (πηγή φωτό NASA/JPL-Caltech) Η ύπαρξη αυτών των σωμάτων παραβιάζει ένα φυσικό νόμο πονοκεφαλιάζοντας τους επιστήμονες.Κάτι στα βάθη του Διαστήματος παραβιάζει τους νόμους της φυσικής. Οι αστρονόμοι αποκαλούν αυτούς τους… παραβάτες του νόμου υπερφωτεινές πηγές ακτίνων Χ (ULXs) οι οποίες αποπνέουν περίπου 10 εκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια από τον Ήλιο και έχουν παρόμοιου επιπέδου λάμψη. Αυτή η ποσότητα ενέργειας παραβιάζει έναν φυσικό νόμο γνωστό ως όριο Eddington, ο οποίος καθορίζει πόσο φωτεινό μπορεί να είναι κάτι συγκεκριμένου μεγέθους. Εάν κάτι σπάσει το όριο του Έντινγκτον, οι επιστήμονες αναμένουν ότι θα ανατιναχτεί σε κομμάτια. Ωστόσο, τα ULX «ξεπερνούν τακτικά αυτό το όριο κατά 100 έως 500 φορές, αφήνοντας τους επιστήμονες μπερδεμένους», σύμφωνα με ανακοίνωση https://www.jpl.nasa.gov/news/nasa-study-helps-explain-limit-breaking-ultra-luminous-x-ray-sources της NASA.Νέες παρατηρήσεις από το διαστημικό παρατηρητήριο NuSTAR της NASA που βλέπει το Σύμπαν σε ακτίνες υψηλής ενέργειας Χ, επιβεβαίωσαν ότι ένα συγκεκριμένο ULX, που ονομάζεται M82 X-2, ανήκει στις κατηγορία εκείνων που έχουν δέκα εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Προηγούμενες θεωρίες πρότειναν ότι η ακραία φωτεινότητα θα μπορούσε να είναι κάποιο είδος οπτικής ψευδαίσθησης, αλλά αυτή η νέα εργασία δείχνει ότι αυτό δεν συμβαίνει – αυτό το ULX στην πραγματικότητα αψηφά το όριο του Eddington.Οι αστρονόμοι πίστευαν ότι τα ULXs θα μπορούσαν να είναι μαύρες τρύπες, αλλά το M82 X-2 είναι ένα αντικείμενο γνωστό ως αστέρι νετρονίων. Τα αστέρια νετρονίων είναι νεκροί πυρήνες άστρων. Ένα άστρο νετρονίων είναι τόσο πυκνό που η βαρύτητα στην επιφάνειά του είναι περίπου 100 τρισεκατομμύρια φορές ισχυρότερη από αυτή της Γης. Αυτή η έντονη βαρύτητα σημαίνει ότι οποιοδήποτε υλικό τραβιέται στην επιφάνεια του νεκρού αστεριού θα έχει εκρηκτικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με την NASA «αν ένα ζαχαρωτό (μαρσμέλοου) έπεφτε στην επιφάνεια ενός άστρο νετρονίου η πτώση αυτή θα παρήγαγε ενέργεια παρόμοια με αυτή χιλίων βομβών υδρογόνου». Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι το M82 X-2 «καταπίνει» ύλη αξίας περίπου 1,5 Γης κάθε χρόνο, ύλη που προέρχεται από ένα γειτονικό αστέρι. Όταν αυτή η ποσότητα ύλης χτυπά την επιφάνεια του αστέρα νετρονίων, είναι αρκετή για να παραχθεί αυτή η υπερβολική φωτεινότητα. Η ερευνητική ομάδα πιστεύει ότι αυτό είναι απόδειξη ότι κάτι πρέπει να συμβαίνει με το M82 X-2 που του επιτρέπει να κάμψει τους κανόνες και να σπάσει το όριο του Eddington. Η τρέχουσα ιδέα τους είναι ότι το έντονο μαγνητικό πεδίο του άστρου νετρονίων αλλάζει το σχήμα των ατόμων του, επιτρέποντας στο αστέρι να κολλήσει μεταξύ τους ακόμα και όταν γίνεται όλο και πιο φωτεινό. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1460752/exotika-kosmika-somata-lampoyn-deka-ekat-fores-perissotero-apo-ton-ilio-vinteo/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 18, 2023 Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 18, 2023 Μπορεί η βαρύτητα να μετατρέπεται σε φως; Σύμφωνα με νέα μελέτη αυτό μπορεί υπό προϋποθέσεις να συμβαίνει.Η βαρύτητα είναι μία από τις τέσσερις βασικές αλληλεπιδράσεις στη φύση. Οι άλλες τρεις είναι η ηλεκτρομαγνητική δύναμη, η ασθενής πυρηνική και η ισχυρή πυρηνική. Η βαρύτητα είναι η πιο αδύναμη από τις τέσσερις αλληλεπιδράσεις, αλλά είναι αυτή που αποτελεί τον κρίσιμο παράγοντα στη δημιουργία του κοσμικού περιβάλλοντος όπως εμείς το γνωρίζουμε, του Σύμπαντος. Η ύπαρξη και κίνηση γαλαξιών, άστρων και πλανητών και τελικά ή ύπαρξη της ζωής οφείλεται στη βαρύτητα η οποία αποτελεί διαχρονικό αντικείμενο έρευνας.Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται https://arxiv.org/abs/2205.08767 στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv αναφέρει ότι η βαρύτητα μπορεί να μετατραπεί σε φως γεγονός που όπως είναι ευνόητο αν πράγματι ισχύει είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και ανοίγει νέους επιστημονικούς δρόμους. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα που αλλά μόνο εάν ο χωροχρόνος συμπεριφέρεται με τον σωστό τρόπο, ανακάλυψε διεθνής ερευνητική ομάδα.Υπό κανονικές συνθήκες, δεν μπορούμε να πάρουμε κάτι από το τίποτα. Συγκεκριμένα, το Καθιερωμένο Μοντέλο της Φυσικής των Σωματιδίων, η κυρίαρχη θεωρία που εξηγεί τον υποατομικό «ζωολογικό κήπο» των σωματιδίων, συνήθως απαγορεύει τη μετατροπή σωματιδίων χωρίς μάζα σε μεγάλα σωματίδια. Ενώ τα σωματίδια στο Καθιερωμένο Μοντέλο αλλάζουν συνεχώς το ένα στο άλλο μέσω διαφόρων αντιδράσεων και διεργασιών, το φωτόνιο – ο φορέας φωτός χωρίς μάζα – δεν μπορεί κανονικά να μεταβληθεί σε άλλα σωματίδια. Αλλά αν οι συνθήκες είναι ακριβώς οι κατάλληλες, είναι δυνατό – για παράδειγμα, όταν ένα φωτόνιο αλληλεπιδρά με ένα βαρύ άτομο, μπορεί να διασπαστεί αυθόρμητα για να γίνει ένα ηλεκτρόνιο και ένα ποζιτρόνιο, τα οποία είναι και τα δύο σωματίδια με μάζα.Με βάση αυτή την παραδοχή η ερευνητική ομάδα προσπάθησε να απαντήσει στο αν η ίδια η βαρύτητα θα μπορούσε να μετατραπεί σε άλλα σωματίδια. Συνήθως σκεφτόμαστε τη βαρύτητα μέσω του φακού της γενικής σχετικότητας, όπου οι κάμψεις και οι παραμορφώσεις στο χωροχρόνο επηρεάζουν την κίνηση των σωματιδίων. Σε αυτή την εικόνα, θα ήταν πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς η βαρύτητα θα μπορούσε να δημιουργήσει σωματίδια. Αλλά μπορούμε επίσης να δούμε τη βαρύτητα μέσω ενός κβαντικού φακού, απεικονίζοντας τη βαρυτική δύναμη όπως μεταφέρεται από αμέτρητα αόρατα σωματίδια που ονομάζονται γκραβιτόνια. Ενώ η εικόνα μας για την κβαντική βαρύτητα απέχει πολύ από το να είναι ολοκληρωμένη, γνωρίζουμε ότι αυτά τα γκραβιτόνια θα συμπεριφέρονται όπως κάθε άλλο θεμελιώδες σωματίδιο, συμπεριλαμβανομένου του δυνητικού μετασχηματισμού.Για να δοκιμάσουν αυτή την ιδέα, οι ερευνητές μελέτησαν τις συνθήκες του Σύμπαντος αμέσως μετά τη γέννηση του. Όταν ο κόσμος μας ήταν πολύ νέος, ήταν επίσης μικρός, ζεστός και πυκνός. Σε αυτόν τον νεανικό κόσμο, όλες οι μορφές ύλης και ενέργειας αυξήθηκαν σε ασύλληπτες κλίμακες, πολύ μεγαλύτερες από ό,τι μπορούν να επιτύχουν ακόμη και οι πιο ισχυροί επιταχυντές σωματιδίων μας.Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε αυτή τη διάταξη, τα βαρυτικά κύματα – κυματισμοί στο «ύφασμα» του χωροχρόνου που δημιουργούνται από συγκρούσεις μεταξύ των πιο ογκωδών κοσμικών αντικειμένων – παίζουν σημαντικό ρόλο. Κανονικά, τα βαρυτικά κύματα είναι εξαιρετικά αδύναμα, ικανά να ωθήσουν ένα άτομο σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από το πλάτος του πυρήνα του. Αλλά στο πρώιμο Σύμπαν, τα κύματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ ισχυρότερα, και αυτό θα μπορούσε να έχει επηρεάσει σοβαρά οτιδήποτε άλλο.Τα πρώιμα βαρυτικά κύματα θα κινούνταν μπρος-πίσω σε μια διαδικασία που θα ενίσχυαν τον εαυτό τους. Οτιδήποτε άλλο στο Σύμπαν θα είχε παγιδευτεί στην ώθηση και την έλξη των κυμάτων, οδηγώντας σε ένα φαινόμενο συντονισμού. Όπως ένα παιδί που κινεί τα πόδια του όταν πρέπει για να κάνει κούνια, τα βαρυτικά κύματα θα είχαν λειτουργήσει ως ένα είδος αντλίας, οδηγώντας την ύλη σε συμπαγείς μάζες ξανά και ξανά.Τα βαρυτικά κύματα θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Επειδή τα κύματα είναι κυματισμοί στον ίδιο τον χωροχρόνο, δεν περιορίζονται σε αλληλεπιδράσεις με τεράστια αντικείμενα. Καθώς τα κύματα συνεχίζουν να βρίσκονται σε διαδικασία άντλησης, μπορούν να οδηγήσουν την ακτινοβολία στο Σύμπαν σε εξαιρετικά υψηλές ενέργειες, προκαλώντας την αυθόρμητη εμφάνιση φωτονίων. Με απλά λόγια η ίδια η βαρύτητα δημιουργεί φως.Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτή η διαδικασία είναι μάλλον αναποτελεσματική. Το πρώιμο Σύμπαν διαστέλλονταν επίσης, επομένως τα τυπικά μοτίβα των βαρυτικών κυμάτων δεν θα είχαν διαρκέσει πολύ. Ωστόσο, η ομάδα διαπίστωσε ότι εάν το πρώιμο Σύμπαν περιείχε αρκετή ύλη ώστε να μειωθεί η ταχύτητα του φωτός (με τον ίδιο τρόπο που το φως ταξιδεύει πιο αργά μέσω ενός μέσου όπως ο αέρας ή το νερό), τα κύματα θα μπορούσαν να είχαν κολλήσει αρκετά για να δημιουργήσουν τεράστιες ποσότητες επιπλέον φωτονίων.Οι φυσικοί δεν κατανοούν ακόμη πλήρως την περίπλοκη, μπερδεμένη φυσική του πρώιμου Σύμπαντος, η οποία ήταν ικανή να επιτύχει κατορθώματα που δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ από τότε. Αυτή η νέα έρευνα προσθέτει ένα κομμάτι στο παζλ της εξέλιξης του Σύμπαντος και πιο συγκεκριμένα την ικανότητα της βαρύτητας να δημιουργεί φως. Αυτή η ακτινοβολία πιθανότατα θα συνεχίσει να επηρεάζει τον σχηματισμό της ύλης και την εξέλιξη του Σύμπαντος, οπότε η επεξεργασία των πλήρους συνεπειών αυτής της εκπληκτικής διαδικασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες επαναστάσεις στην κατανόησή μας για τις πρώτες στιγμές του Σύμπαντος. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1461980/mporei-i-varytita-na-metatrepetai-se-fos/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 22, 2023 Δημοσιεύτηκε Απρίλιος 22, 2023 Παρατηρήθηκε αέριο φωτονίων με ‘αρνητική θερμοκρασία’ … στην κλίμακα Κέλβιν Ερευνητές στη Γερμανία και τις ΗΠΑ δημιούργησαν αέριo φωτονίων που μπορεί να υπάρξει σε «αρνητικές θερμοκρασίες», κάτω από το απόλυτο μηδέν της κλίμακας Κέλβιν, ενώ υφίσταται βασικές θερμοδυναμικές διεργασίες – συμπεριλαμβανομένης της διαστολής και της συμπίεσης. Η έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων οπτικών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων και των σχετικών για τη μετάδοση δεδομένων. Όταν ένα αέριο ψύχεται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, τα σωματίδια του καταλαμβάνουν τις χαμηλότερες διαθέσιμες ενεργειακές καταστάσεις του συστήματος. Καθώς το αέριο γίνεται θερμότερο, ορισμένα σωματίδια καταλαμβάνουν υψηλότερες ενεργειακές καταστάσεις. Η κατάληψη μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και αυτή η ποικιλομορφία χαρακτηρίζεται από αυξανόμενη εντροπία.Κανονικά, δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των ενεργειακών καταστάσεων στις οποίες μπορούν να έχουν πρόσβαση τα σωματίδια και η εντροπία ενός συστήματος μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται καθώς το σύστημα θερμαίνεται. Ωστόσο, αν υπάρχει όριο στον αριθμό των ενεργειακών καταστάσεων, τότε η εντροπία δεν θα αυξάνεται καθώς θα προσφέρεται περισσότερη ενέργεια στο σύστημα. Τότε, η εντροπία θα αρχίσει να μειώνεται γιατί τα σωματίδια θα συσσωρευτούν στις υψηλότερες ενεργειακές καταστάσεις. Ένα τέτοιο σύστημα είναι παρόμοιο με σύστημα χαμηλής θερμοκρασίας στο οποίο όλα τα σωματίδια καταλαμβάνουν τις χαμηλότερες ενεργειακές καταστάσεις. Μειούμενη εντροπία Το 1949, ο Lars Onsager εισήγαγε την έννοια της «αρνητικής θερμοκρασίας» για να περιγράψει την θερμοδυναμική σχέση μεταξύ εντροπίας και ενέργειας σε ένα τέτοιο σύστημα. Καθώς η αρνητική θερμοκρασία αυξάνεται κατ΄απόλυτη τιμή, η ενέργεια του συστήματος αυξάνεται και η εντροπία μειώνεται.«Οι αρνητικές θερμοκρασίες έχουν πραγματοποιηθεί πειραματικά σε συστήματα μαγνητικών διπόλων, σε ψυχρά πλέγματα ατόμων και πιο πρόσφατα, συστάδες στροβιλισμού σε δισδιάστατα κβαντικά συστήματα», εξηγεί ο Δημήτρης Χριστοδουλίδης από το Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Florida. «Ωστόσο, η πραγματοποίηση βασικών θερμοδυναμικών διεργασιών σε αρνητικές θερμοκρασίες δεν έχει ακόμη επιτευχθεί».Σε μια νέα μελέτη, ο Χριστοδουλίδης με τον Ulf Peschel από το Πανεπιστήμιο Friedrich Schiller Jena, διερεύνησαν μια νέα πειραματική προσέγγιση των αρνητικών θερμοκρασιών. Αυτή περιλάμβανε την αξιοποίηση μη γραμμικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ συλλογών (ensembles) φωτονίων που κινούνται διαμέσου λεπτών οπτικών ινών. Συζευγμένοι βρόχοι ινών Το πείραμά τους περιελάμβανε εκτόξευση παλμών φωτός διαμέσου δύο συζευγμένων βρόχων ινών με λίγο διαφορετικά μήκη. Με τον τρόπο αυτό τα φωτόνια σ’ αυτές τις συλλογές κινούνται με κατανομές ταχυτήτων που καθορίζονται από την θερμοκρασία – ακριβώς όπως τα σωματίδια σε ένα κανονικό αέριο. Όμως, οι δυνατότητες που παρουσιάστηκαν από το πείραμα ξεπερνούσαν τους περιορισμούς των πιο συμβατικών θερμοδυναμικών συστημάτων.«Από τη φύση τους, αυτές οι κλασικές φωτονικές διαμορφώσεις διέπονται από τους δικούς τους νόμους», εξηγεί ο Χριστοδουλίδης. «Ως εκ τούτου, τα μη γραμμικά φωτονικά συστήματα μπορούν να χρησιμεύσουν ως μια πολυχρηστική πλατφόρμα πάνω στην οποία μπορεί κανείς να παρατηρήσει τώρα μια σειρά από άγνωστα φαινόμενα, που αλλιώς θα ήταν απρόσιτα σε άλλες θερμοδυναμικές διατάξεις».Το σημαντικό είναι ότι η ομάδα των Peschel και Χριστοδουλίδη θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα σενάριο που θα ήταν αδύνατο σε ένα κανονικό αέριο. Ένα σύστημα στο οποίο όλες οι διαθέσιμες καταστάσεις ταχύτητας για τα φωτόνια να ήταν εξίσου πιθανό να είναι κατειλημμένες. Σε αυτό το στάδιο, τα φωτόνια θα είχαν φτάσει στη μέγιστη δυνατή εντροπία τους, δημιουργώντας ένα αέριο με άπειρη θερμοκρασία.Όταν οι ερευνητές πρόσθεσαν περισσότερη ενέργεια στους συζευγμένους βρόχους, η κατανομή των ταχυτήτων φωτονίων άρχισε να μειώνεται, καθώς τα φωτόνια κινούνταν προς μια ενιαία, κατάσταση μέγιστης ταχύτητας. Βασικές θερμοδυναμικές διεργασίες Για πρώτη φορά, αυτό επέτρεψε στην ομάδα να παρατηρήσει βασικές θερμοδυναμικές διεργασίες που μέχρι στιγμής διέφευγαν από τους φυσικούς που μελετούσαν εξωτικά συστήματα με αρνητικές θερμοκρασίες. «Παρατηρήσαμε πλήρως οπτικές ισοεντροπικές διαστολές και συμπιέσεις, καθώς και μη αντιστρέψιμα φαινόμενα διαστολής Joule, διαμέσου σταθερών αρνητικών κατανομών θερμοκρασίας», εξηγεί ο Χριστοδουλίδης.Στην μελλοντική τους έρευνα, η ομάδα ελπίζει να δημιουργήσει αρνητικές καταταστάσεις θερμοκρασίας που ορίζεται διαμέσου άλλων βαθμών ελευθερίας που διαθέτουν τα φωτόνια, πέραν της ταχύτητάς τους, που σχετίζονται με τον χώρο, την συχνότητα και την πόλωσης. Τελικά, αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στους ερευνητές να προσαρμόσουν τις ιδιότητες του φωτός με συναρπαστικά νέους τρόπους – δημιουργώντας πιθανώς πιο ισχυρά και αξιόπιστα οπτικά σήματα, καταλληλότερα για την μετάδοση δεδομένων μεγάλης κλίμακας.Σύμφωνα με τον Χριστοδουλίδη: «η προσέγγισή μας θα μπορούσε επίσης να αναδείξει έναν τρόπο για τον χειρισμό συμπυκνωμάτων Bose-Einstein και οπτομηχανικών συστημάτων καθώς και για την ανάπτυξη οπτικών πηγών υψηλής φωτεινότητας βασισμένα σε συστήματα ψύξης με χρήση φωτός». Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό Science. https://www.science.org/doi/abs/10.1126/science.ade6523 https://physicsgg.me/2023/04/22/παρατηρήθηκε-αέριο-φωτονίων-με-αρνη/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Μάιος 11, 2023 Δημοσιεύτηκε Μάιος 11, 2023 Ο συντονισμός που δημιούργησε το 25% της ύπαρξής μας. Η πυρηνική σύντηξη δευτερίου-τριτίου οδήγησε στον σχηματισμό του αρχέγονου ηλίου που αποτελεί το 25% της βαρυονικής ύλης του σύμπαντος.Κατά τη διάρκεια της αρχέγονης πυρηνοσύνθεσης στα πρώτα λεπτά της Μεγάλης Έκρηξης, η αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου 2Η+3Η→n+4Ηe, είναι υπεύθυνη για το 99% του αρχέγονου 4He. Κρίσιμο ρόλο γι αυτό παίζει η ύπαρξη ενός συντονισμού που αντιστοιχεί στην διεγερμένη ενεργειακή κατάσταση του ενδιάμεσου σύνθετου πυρήνα 5He. Αυτό είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες και έχει τεκμηριωθεί καλά στην επιστημονική βιβλιογραφία.Ωστόσο, αυτή η σημαντική πυρηνική αντίδραση παραμένει άγνωστη στους περισσότερους. Το ήλιο που προέκυψε διαμέσου αυτής, στη συνέχεια αποτέλεσε πηγή για την σύνθεση στο εσωτερικό άστρων ενός ποσοστού ≥25% του άνθρακα και άλλων βαρύτερων στοιχείων από τα οποία σχηματίστηκε ο κόσμος που βλέπουμε γύρω μας. Επί πλέον, χωρίς αυτόν τον συντονισμό, η παραγωγή της πολυπόθητης ελεγχόμενης ενέργειας σύντηξης στα εργαστήρια θα ήταν απρόσιτη. Aναπαράστση των βασικών διαδρομών της αρχέγονης πυρηνοσύνθεσης στα πρώτα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη και η επακόλουθη πυρηνική αντίδραση των τρία άλφα στο εσωτερικό άστρων, μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια. Με κόκκινο φαίνεται η κυρίαρχη διαδρομή, βασικός κρίκος της οποίας είναι η πυρηνική αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου (D-T). Το φαινόμενο του συντονισμού κρύβεται πίσω από εντελώς διαφορετικές πτυχές του κόσμου μας: στα απεχθή SOS θέματα των πανελληνίων εξετάσεων, στις παιδικές κούνιες, στις φονικές σεισμικές ταλαντώσεις των κτιρίων, στα μουσικά όργανα, στις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και λήψεις, στην απορρόφηση της ακτινοβολίας από την ύλη, αλλά και στις πυρηνικές αντιδράσεις.Όταν λέμε ότι μια πυρηνική αντίδραση εμφανίζει συντονισμό (σε κάποια ενέργεια των αντιδρώντων πυρήνων), αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί η αντίδραση στην συγκεκριμένη ενέργεια είναι κατά πολύ μεγαλύτερη. Στην περίπτωση της αντίδρασης δευτερίου-τριτίου (D-T) εμφανίζεται συντονισμός με τον ενδιάμεσο σχηματισμό της ενεργειακής κατάστασης 16.84 MeV του πυρήνα 5He, ο οποίος στη συνέχεια διασπάται προς n+4He. Εξαιτίας αυτού του συντονισμού εκατονταπλασιάζεται η πιθανότητα πραγματοποίησης της σύντηξης D-T στην θερμοκρασία των 109 Κ που επικρατούσε στο σύμπαν κατά την αρχέγονη πυρηνοσύνθεση. Γιαυτό η πυρηνική αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου (D-T) αποτελεί τον βασικό κρίκο στην κυρίαρχη διαδρομή σύντηξης του υδρογόνου προς ήλιο, στα πρώτα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη. O ενδιάμεσος πυρήνας 5Ηe που σχηματίζεται κατά την αντίδραση σύντηξης 2H(3H,n)4He. Η πιθανότητα πραγματοποίησης της αντίδρασης γίνεται 100 φορές μεγαλύτερη εξαιτίας του συντονισμού που αντιστοιχεί στη διεγερμένη κατάσταση των 16.84 MeV του σύνθετου πυρήνα 5He (ενεργειακή στάθμη Bretscher) Ερευνητές του εργαστηρίου Los Alamos προτείνουν https://arxiv.org/abs/2305.00647 να ονομαστεί η διεγερμένη κατάσταση 16.84 MeV του 5He, «στάθμη Bretscher» προς τιμήν του πυρηνικού φυσικού Egon Bretscher ποhttps://en.wikipedia.org/wiki/Egon_Bretscher#Harwell_Laboratory που την ανακάλυψε κατά την διάρκεια του προγράμματος Manhattan για την κατασκευή αρχικά πυρηνικής βόμβας σχάσης, και στη συνέχεια της βόμβας υδρογόνου, στα μέσα της δεκαετίας του 1940. Ανάλογη περίπτωση είναι η «κατάσταση Hoyle» που αντιστοιχεί στην διεγερμένη κατάσταση 7,6 MeV του12C, και τον συντονισμό της αντίδρασης των 3α, από την οποία σχηματίζεται ο άνθρακας του σύμπαντος.Εξαιτίας του συντονισμού Bretscher παράχθηκε το αρχέγονο 4He που αποτελεί το 25% της βαρυονικής ύλης του σύμπαντος (το υπόλοιπο 75% είναι υδρογόνο). Το ήλιο αυτό, μαζί με το υδρογόνο, αποτελούν το ‘καύσιμο’ για την περαιτέρω σύνθεση βαρύτερων στοιχείων στο εσωτερικό των άστρων όπως ο Ήλιος μας. βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη: 1. The earliest DT nuclear fusion discoveries 2. DT fusion through the 5He 3/2+ «Bretscher state» accounts for ≥25% of our existence via nucleosynthesis and for the possibility of fusion energy 3. Review of data and formulas for fusion cross-section 4. Ab initio predictions for polarized deuterium-tritium thermonuclear fusion Απόσπασμα από το άρθρο των Bretscher και French “Low Energy Cross Section of the D-T Reaction and Angular Distribution of the Alpha Particles Emitted,” Los Alamos Report LA-582, 1 (1946), όπου για πρώτη φορά αναφέρεται ο κρίσιμος συντονισμός της πυρηνικής αντίδρασης 2Η+3Η→n+4Ηe https://physicsgg.me/2023/05/10/ο-συντονισμός-που-δημιούργησε-το-25-της/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Μάιος 15, 2023 Δημοσιεύτηκε Μάιος 15, 2023 Η μεγαλύτερη κοσμική έκρηξη που παρατηρήθηκε μέχρι σήμερα. Καλλιτεχνική απεικόνηση του δίσκου προσύξησης μιας μαύρης τρύπας Σύμφωνα με δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices of the Royal Astronomy Society» [Multiwavelength observations of the extraordinary accretion event AT2021lwx https://academic.oup.com/mnras/article/522/3/3992/7115325 μια ομάδα αστρόνομων περιγράφει την πιο ισχυρή κοσμική έκρηξη που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για μια μυστηριώδη έκρηξη που συνέβη όταν το Σύμπαν ήταν έξι δισ. ετών και διήρκεσε τουλάχιστον δύο έτη γεγονός επίσης εξαιρετικά εντυπωσιακό που χρήζει απαντήσεων. Η έκρηξη αυτή συνέβη σε απόσταση 8 δισ. ετών φωτός από τη Γη και έλαβε την κωδική ονομασία AT2021lwx.Σύμφωνα με τους ερευνητές η έκρηξη αυτή ήταν δέκα φορές πιο ισχυρή από τις αστρικές εκρήξεις σουπερνόβα που είναι από τα πιο ισχυρά και βίαια, αν όχι το πιο ισχυρό, φαινόμενα στο Σύμπαν. Πρόκειται για μια έκρηξη που απελευθέρωσε περίπου 100 φορές την ενέργεια που θα απελευθερώσει ο Ήλιος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του!«Πέσαμε τυχαία πάνω της καθώς επισημάνθηκε από τον αλγόριθμο αναζήτησης που χρησιμοποιούσαμε όταν ψάχναμε για έναν τύπο σουπερνόβα. Τα περισσότερα γεγονότα υπερκαινοφανών και παλιρροϊκών διαταραχών (φωτεινές λάμψεις που συμβαίνουν όταν οι μαύρες τρύπες σκίζουν τα περιπλανώμενα αστέρια) διαρκούν μόνο μερικούς μήνες πριν εξαφανιστούν. Το να είναι κάτι φωτεινό για δύο και πλέον χρόνια ήταν κάτι πολύ ασυνήθιστο» αναφέρει Φίλιπ Γουάιζμαν αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στη Βρετανία, επικεφαλής της μελέτης.Η αιτία της μυστηριώδους έκρηξης δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, αλλά η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα ενός γιγαντιαίου νέφους αερίου υδρογόνου χιλιάδες φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο που… καταβροχθίζεται από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Καθώς τα κομμάτια του σύννεφου καταπίνονται, τα κρουστικά κύματα ταξιδεύουν στο υπόλοιπο ζεστό αέριο, προκαλώντας μια γιγάντια έκρηξη της οποίας το φως βομβαρδίζει τον ουράνιο θόλο της Γης για περισσότερα από δύο χρόνια και δεν έχει ακόμη σβήσει. Χρησιμοποιώντας δύο συστήματα τηλεσκοπίων σχεδιασμένα για έρευνες πλήρους ουρανού, την Εγκατάσταση Zwicky στην Καλιφόρνια και το ATLAS στη Χαβάη οι ερευνητές εντόπισαν το λαμπρό φως αυτού του πολύ μακρινού γεγονότος το οποίο είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει από εδώ και πέρα αντικείμενο νέων παρατηρήσεων και μελετών για να αποκαλυφθούν τα μυστικά του. https://physicsgg.me/2023/05/12/η-μεγαλύτερη-κοσμική-έκρηξη-που-παρατ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Μάιος 22, 2023 Δημοσιεύτηκε Μάιος 22, 2023 Βαρυτικές μηχανές και άλλες «προφητείες» … του Φρίμαν Ντάισον Ως βαρυτική μηχανή ορίζεται μια κατάλληλη διάταξη μαζών της οποίας η βαρυτική δυναμική ενέργεια μπορεί να μετατραπεί σε ωφέλιμο έργο. Θα μπορουσε να πει κανείς ότι οι νερόμυλοι, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια ή το φιλόδοξο υποβοηθητικό σύστημα Gravitricity είναι βαρυτικές μηχανές αφού μετατρέπουν την βαρυτική δυναμική ενέργεια του νερού σε ωφέλιμη ενέργεια. Για έναν πολιτισμό τύπου 0,7 όπως ο δικός μας το ενεργειακό κέρδος από αυτές τις «βαρυτικές μηχανές» μπορεί να είναι ικανοποιητικό, όχι όμως για ένα προηγμένο πολιτισμό τύπου 3, ο οποίος έχει αποικίσει τον γαλαξία του και μπορεί να ελέγχει την ενέργεια σε γαλαξιακό επίπεδο. Κι έναν τέτοιο πολιτισμό είχε στο μυαλό του όταν περιέγραφε την βαρυτική μηχανή του ο Freeman J. Dyson σε ένα παλιό άρθρο του(*) με τίτλο «Gravitational Machines» – μια μηχανή που συνίσταται από μάζες αστρονομικού μεγέθους όπως και το ποσό της ενέργειας που αντλείται από αυτή. Ο Freeman Dyson το 2007 Σύμφωνα με το άρθρο του Dyson, η δυσκολία στην κατασκευή μηχανών για την αξιοποίηση της ενέργειας του βαρυτικού πεδίου είναι στην ουσία δυσκολία κλίμακας. Οι βαρυτικές δυνάμεις μεταξύ αντικειμένων στο μέγεθος που μπορούμε να χειριστούμε είναι τόσο ασθενείς που δύσκολα μπορούν να μετρηθούν, πόσο μάλλον να τις εκμεταλλευτούμε. Για να έχει ουσιαστική απόδοση μια βαρυτική μηχανή πρέπει να κατασκευαστεί σε μια κλίμακα που είναι στην κυριολεξία αστρονομική. Ο Dyson υποστηρίζει ότι αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στις βαρυτικές μηχανές για δύο λόγους: Πρώτον, αν η ανθρωπότητα επιβιώσει αναπτύσσοντας την τεχνολογία της με έναν εκθετικό ρυθμό, μπορεί κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον η μηχανική σε αστρονομική κλίμακα να γίνει και εφικτή και απαραίτητη. Δεύτερον, δεδομένου ότι ήδη ψάχνουμε στο διάστημα σημάδια από τεχνολογικά προηγμένους εξωγήινους πολιτισμούς, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε τι είδους παρατηρήσιμα φαινόμενα μπορεί να παράγει μια πραγματικά προηγμένη τεχνολογία. Ένα απλό παράδειγμα βαρυτικής μηχανής Dyson, που εκμεταλεύεται την βαρυτική ενέργεια ενός δυαδικού άστρου Η απλή διάταξη του παραπάνω σχήματος απεικονίζει την αρχή που θα έκανε δυνατή μια αποδοτική βαρυτική μηχανή. Οι δύο συνιστώσες Α και Β, ενός διπλού άστρου, η κάθε μία με μάζα Μ, περιφέρονται η μία γύρω από την άλλη σε μια κυκλική τροχιά ακτίνας R. Εύκολα μπορεί να αποδειχθεί ότι η ταχύτητα των άστρων είναι: (1), όπου η βαρυτική σταθερά. Βαρυτική ώθηση Οι δημιουργοί της διάταξης ζουν σε έναν πλανήτη ή διαστημικό σκάφος P που κάνει κύκλους γύρω από το διπλό άστρο σε απόσταση πολύ μεγαλύτερη από το R. Αυτοί ωθούν μια μικρή μάζα C σε μια τροχιά που πέφτει προς το διπλό αστέρι, ξεκινώντας από το P με μικρή ταχύτητα. Η τροχιά του C καθορίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να πλησιάζει πολύ κοντά το άστρο B, καθώς το Β κινείται σε κατεύθυνση αντίθετη από την κατεύθυνση άφιξης του C. Η μάζα C στη συνέχεια διέρχεται πολύ κοντά στο B και διαφεύγει με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Το φαινόμενο μοιάζει με την ελαστική κρούση μιας μικρής μάζας (C) με μια πολύ μεγαλύτερη (B) κινούμενη μάζα, όπως στο σχήμα που ακολουθεί. Ένα φαινόμενο ανάλογο με την «βαρυτική ώθηση ή υποβοήθηση» (διαβάστε σχετικά εδώ: gravity assist) Η μάζα C θα φτάσει σε ένα μακρινό σημείο Q με διπλάσια ταχύτητα (2υ). Στο σημείο Q η μάζα C μπορεί να αναχαιτιστεί και η κινητική της ενέργεια να μετατραπεί σε κάποια χρήσιμη μορφή ενέργειας. Εναλλακτικά, η διάταξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σύστημα πρόωσης, οπότε η μάζα C προχωρά απλώς με ταχύτητα 2υ προς τον προορισμό της.Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς αυτή την διάταξη να μετατρέπεται σε μηχανή συνεχούς λειτουργίας με πολλές μάζες C να ξεκινούν από σημεία εκκίνησης P και και να καταλήγουν σε τερματικά σημεία Q γύρω από το διπλό άστρο, με τις μάζες C να διεισδύουν στο διπλό σύστημα και στη συνέχεια να αναδύονται προς τα έξω με διπλάσια ταχύτητα σε μια συνεχή ροή. Η επιπλέον κινητική ενέργεια που αποκομίζυν οι μάζες προέρχεται από την βαρυτική δυναμική ενέργεια του συστήματος των δυο άστρων Α και Β. Καθώς η μηχανή θα συνεχίζει να λειτουργεί, τα άστρα Α και Β σταδιακά θα πλησιάζουν μεταξύ τους και η τροχιακή τους ταχύτητα θα αυξάνεται. Η μηχανή θα συνεχίσει να εξάγει (βαρυτική) ενέργεια έως ότου τα δυο άστρα να έρθουν πολύ κοντά μεταξύ τους. Σε μια πρόχειρη εκτίμηση του Dyson υποθέτει ότι η μηχανή μπορεί να λειτουργήσει έως ότου η απόσταση μεταξύ των κέντρων των δύο άστρων είναι ίση με 4α, όπου α είναι η ακτίνα κάθε άστρου. Η συνολική ενέργεια που εξάγει η μηχανή από το βαρυτικό πεδίο είναι τότε: (2). Αν τα Α και Β είναι άστρα όπως ο ήλιος μας, τότε η ακτίνα α είναι της τάξης των 109 m. Και η ενέργεια Ε είναι τότε ίση με τη φωτεινή ενέργεια που ακτινοβολούν τα άστρα σε μερικά εκατομμύρια χρόνια. Βαρυτική μηχανή με λευκούς νάνους Υπό αυτές τις συνθήκες η διαθέσιμη βαρυτική ενέργεια μπορεί να αξιοποιηθεί, αλλά είναι ήσσονος σημασίας σε σύγκριση με τη φωτεινή ενέργεια που ακτινοβολούν τα άστρα του συστήματος. Ένα τεχνικά προηγμένο είδος θα καταβάλει πιθανώς τις κύριες προσπάθειές του για να αξιοποιήσει τη φωτεινή ενέργεια. Όμως, όπως επισημαίνει ο Dyson, αν τα άστρα Α και Β είναι λευκοί νάνοι, η κατάσταση είναι εντελώς αντίστροφη. Σ’ αυτή την περίπτωση η φωτεινότητα είναι χίλιες φορές μικρότερη από αυτή του ήλιου, ενώ η διαθέσιμη βαρυτική η ενέργεια αυξάνεται κατά εκατό. Επομένως, είναι λογικό να αναμένουμε ότι γύρω από ένα δυαδικό σύστημα λευκών νάνων θα μπορούσε να ανθίσει μια τεχνολογία που θα αντλεί βαρυτική ενέργεια με τον τρόπο που περιγράφηκε.Υποθέτοντας ότι M=1 ηλιακή μάζα=2×1030 kg, α = 107m, R=2α=2×107m, ο Dyson υπολογίζει τις τιμές: υ=1,3×106m/sec, E=3×1042 joules και βρίσκει την περίοδο του δυαδικού άστρου ίση με Τ=100 sec.Υποθέτει ότι ένα εξαιρετικά ανεπτυγμένο τεχνολογικό είδος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα δυαδικά συστήματα λευκών νάνων του γαλαξία του ως μηχανισμούς προώθησης για την μεταφορά βαρέων αντικειμένων σε μεγάλες αποστάσεις. Μια σημαντική παρενέργεια ενός δυαδικού συστημάτων λευκών νάνων θα ήταν η τεράστια εκπομπή βαρυτικής ακτινοβολίας. Βαρυτική ακτινοβολία Ο Dyson χρησιμοποίησε την τότε καθιερωμένη θεωρία της βαρυτικής ακτινοβολίας, η οποία στην αρχή της δεκαετίας 1960 δεν ήταν ευρέως αποδεκτή, για να υπολογίσει ότι ένα ζεύγος άστρων ίσης μάζας που κινούνται σε κυκλική τροχιά εκπέμπει βαρυτική ενέργεια με ρυθμό: (3), όπου c η ταχύτητα του φωτός. Και επισημαίνει πως θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό αν μπορούσαμε να παρατηρήσουμε αυτή την ακτινοβολία, τόσο για να επαληθεύσουμε την εγκυρότητα του θεωρητικού τύπου όσο και για να ανιχνεύσουμε την ύπαρξη δυαδικών λευκών νάνων.Εισάγοντας την τιμή της ταχύτητας που υπολογίστηκε παραπάνω, βρίσκουμε W=2×1030 joules/sec, που είναι 5000 φορές η οπτική φωτεινότητα του ήλιου. Συγκρίνοντας την τιμή αυτή με την ενέργεια του συστήματος E=3×1042 joules, βλέπουμε ότι η ίδια η βαρυτική ακτινοβολία θα περιορίσει την διάρκεια ζωής του δυαδικού συστήματος λευκών νάνων σε περίπου 40.000 χρόνια. Ωστόσο, δεδομένου ότι η εξάρτηση του W από την ταχύτητα υ είναι τόσο ακραία, ένα δυαδικό σύστημα με υ=5×105 m/sec θα μπορούσε να ζήσει για πολλά εκατομμύρια χρόνια.Ένα τεχνολογικά προηγμένο είδος μπορεί στη συνέχεια να επιλέξει την τιμή της ταχύτητας υ για να ταιριάζει στους συγκεκριμένους σκοπούς του. Υποθέτοντας την τιμή W=2×1030 joules/sec για την ένταση μιας πηγής βαρυτικών κυμάτων σε απόσταση 100 parsec, βρίσκουμε ότι το σήμα που θα ανιχνευθεί στη Γη έχει ένταση I=2×10−5 joules/m2.sec. Ο Φρίμαν Ντάισον, προβλεπει ότι στο μέλλον είναι πολύ πιθανό να κατασκευαστεί ένας ανιχνευτής που θα ήταν ευαίσθητος στη ροή βαρυτικών κυμάτων από δυαδικό σύστημα λευκών νάνων με περίοδο της τάξης των 100 δευτερολέπτων μέσα σε έναν όγκο διαστήματος που περιέχει πάνω από μισό εκατομμύριο άστρα. Βαρυτική μηχανή με άστρα νετρονίων Και συνεχίζει: σύμφωνα με την αστροφυσική θεωρία, ένας λευκός νάνος δεν είναι ο πιο συμπυκνωμένος τύπος άστρου που είναι δυνατόν να υπάρχει. Μια ακόμη πιο συμπυκνωμένη μορφή ύλης θα μπορούσε να υπάρχει ως «άστρα νετρονίων», τα οποία θα είχαν μάζες της ίδιας τάξης με τον ήλιο συμπιεσμένες σε ακτίνες της τάξης των 10 km. Δεν είναι σίγορο ότι υπάρχουν πραγματικά άστρα νετρονίων… Αν ποτέ σχηματιστεί ένα δυαδικό σύστημα από ζεύγος άστρων νετρονίων, οι συνέπειες θα ήταν πράγματι πολύ ενδιαφέρουσες. Σκεφτείτε για παράδειγμα ένα ζεύγος άστρων με μάζα όσο η μάζα του ήλιου, που το καθένα έχει ακτίνα α=104m και με τα κέντρα τους να απέχουν απόσταση 2R= 4α. Σύμφωνα με την εξίσωση (1), κάθε άστρο θα κινείται με ταχύτητα υ=4×107 m/sec σε τροχιά με περίοδο 5 χιλιοστών του δευτερολέπτου, ενώ σύμφωνα με την εξ. (3) θα εκπέμπεται βαρυτική ακτινοβολία ισχύος W =2×1045 joules/sec. Όμως, από την εξ. (3) προκύπτει ότι η βαρυτική ενέργεια του ζεύγους εκείνη τη στιγμή θα είναι E=3×1045 joules.Έτσι, ολόκληρη η βαρυτική ενέργεια ακτινοβολείται με έναν ισχυρότατο παλμό ακτινοβολίας που διαρκεί λιγότερο από 2 δευτερόλεπτα. Ένα δυαδικό σύστημα άστρων νετρονίων που ξεκινάει από μεγαλύτερη αρχική απόσταση R θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, αλλά το φινάλε θα είναι το ίδιο. Η απώλεια ενέργειας από τη βαρυτική ακτινοβολία θα φέρει τα δύο άστρα πιο κοντά με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα, έως ότου στο τελευταίο δευτερόλεπτο της ζωής τους να συγκρουστούν μεταξύ τους και να απελευθερώσουν μια «βαρυτική λάμψη» σε συχνότητα περίπου 200 κύκλων και ασύλληπτης έντασης.Σύμφωνα με τον Dyson, ένας παλμός βαρυτικής ακτινοβολίας με ενέργεια E=3×1045 joules σε συχνότητα περίπου 200 κύκλων θα πρέπει να είναι ανιχνεύσιμος σε απόσταση της τάξης των 100 Mpsec. Έτσι, η κραυγή θανάτου ενός δυαδικού άστρου νετρονίων θα μπορούσε να ανιχνευθεί στη Γη, αν συνέβαινε μία φορά ανά 10 εκατομμύρια γαλαξίες. Για τον Dyson, είναι σαφές ότι η τεράστια απώλεια ενέργειας από τη βαρυτική ακτινοβολία αποτελεί εμπόδιο στην αποτελεσματική χρήση των άστρων νετρονίων ως βαρυτικών μηχανών. Μπορεί αυτό να θέτει ένα φυσικό όριο περίπου 106 m/sec στις ταχύτητες που μπορούν να χειριστούν εύκολα σε μια βαρυτική τεχνολογία. Ωστόσο, θα ήταν περίεργο εάν ένα τεχνολογικά προηγμένο είδος δεν μπορούσε να βρει τρόπο να σχεδιάσει μια μη ακτινοβολούμενη βαρυτική μηχανή, κι έτσι να εκμεταλλευτεί τις πολύ υψηλότερες ταχύτητες που κατ’ αρχήν καθιστούν εφικτές τα άστρα νετρονίων.O Dyson κλείνει το άρθρο του ως εξής: Συμπερασματικά, μπορεί να ειπωθεί ότι η δυναμική των αστρικών συστημάτων, υπό συνθήκες όπου η βαρυτική ακτινοβολία είναι σημαντική, είναι ένα πολύ παραμελημένο πεδίο μελέτης. Σε κάθε αναζήτηση στοιχείων για τεχνολογικά προηγμένες κοινωνίες στο σύμπαν, θα πρέπει να συμπεριληφθεί μια έρευνα για ανώμαλα έντονες πηγές βαρυτικής ακτινοβολίας. Οι προβλέψεις του Ντάισον Αν και στο άρθρο αυτό ο Φρίμαν Ντάισον εξετάζει τις βαρυτικές μηχανές και τα όρια παραγωγής ενέργειας με αυτές από έναν προηγμένο εξωγήινο πολιτισμό βλέπουμε ότι παράλληλα χρησιμοποιεί τις γνώσεις του σχετικά με την ακτινοβολία βαρυτικών κυμάτων από δυαδικά συστήματα. Κάνει όμως και την πρώτη δημοσιευμένη εικασία σχετικά με την ύπαρξη δυαδικών συστημάτων από άστρα νετρονίων, πέντε χρόνια πριν από την ανακάλυψη των πάλσαρ! Υπολογίζει επίσης την ισχύ του βαρυτικού κύματος που εκπέμπουν τέτοια δυαδικά συστήματα, χαρακτηρίζοντάς τα ως παρατηρήσιμες πηγές βαρυτικών κυμάτων, ακόμη και σε διαγαλαξιακές αποστάσεις. Δεν πίστευε ότι τέτοια δυαδικά συστήματα θα μπορούσαν να σχηματιστούν με φυσικό τρόπο, και γι αυτό υπέθεσε ότι θα μπορούσαν να είναι το υποπροϊόν της παραγωγής ενέργειας από προηγμένους πολιτισμούς και υποστήριξε ότι η ανίχνευση ενός τέτοιου γεγονότος συγχώνευσης θα αποτελούσε ένδειξη για την ύπαρξη εξωγήινης τεχνολογίας. Στην ουσία όμως είχε προαναγγείλει την ανακάλυψη βαρυτικών κυμάτων εξαιτίας της συγχώνευσης δυαδικού συστήματος άστρων νετρονίων, πριν από 55 χρόνια. Πέρα όμως από τις «προφητείες», σύμφωνα με τον Jason T. Wright (Physics Today, 72, 5, 12, 2019), το άρθρο του Dyson αξίζει γιατί είναι υπόδειγμα σαφήνειας, απλότητας και συντομίας που χαίρεσαι να το διαβάζεις. (*) Το άρθρο του Freeman J. Dyson με τίτλο «Gravitational Machines» γράφτηκε το 1962 για τον διαγωνισμό βραβείων του Gravity Research Foundation και πήρε την τέταρτη θέση. To άρθρo αυτό (επανα)δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο arxiv.org πριν από μερικές ημέρες. https://physicsgg.me/2023/05/19/βαρυτικές-μηχανές-και-άλλες-προφητεί/ Κοινοποιήστε: Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Μάιος 29, 2023 Δημοσιεύτηκε Μάιος 29, 2023 Η αναζήτηση των μυστικών του σύμπαντος συνεχίζεται. … με τη συμμετοχή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ξεκίνησε η 4η περίοδος παρατήρησης (O4) της διεθνούς συνεργασίας ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA! Η περίοδος αυτή θα διαρκέσει 20 μήνες, στην διάρκεια των οποίων αναμένουμε να ανακαλύψουμε εκατοντάδες νέες πηγές βαρυτικών κυμάτων! Στη διάρκεια της δοκιμαστικής λειτουργίας, ήδη προέκυψαν 6 νέες υποψήφιες πηγές, μέσα σε λίγες ημέρες.Οι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων καταγράφουν τις ανεπαίσθητες διαταραχές του χωροχρόνου που προκαλούνται από συγκρούσεις μαύρων τρυπών, αστέρων νετρονίων και άλλων αστροφυσικών φαινομένων. Τα βαρυτικά κύματα προβλέφθηκαν από τη Γενική Θεωρία Σχετικότητας του Αϊνστάιν και ταξιδεύουν μέσα στο Σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός, μεταφέροντας πληροφορίες για τις πιο εκρηκτικά, εντυπωσιακά ή και παντελώς αόρατα γεγονότα που συμβαίνουν στο Σύμπαν. Η πρώτη τους ανίχνευση έγινε το 2015 και έκτοτε έχουν εντοπιστεί 90 πηγές.Στην περίοδο O4, θα παρακολουθήσουμε, θα αναλύσουμε και θα ανακαλύψουμε περισσότερα για τα βαρυτικά κύματα και τι μπορούν να μας πουν για τη φύση του Σύμπαντος. Με κάθε νέα παρατήρηση, αναμένουμε να μάθουμε περισσότερα για τη συμπεριφορά της ύλης υπό ακραίες συνθήκες, τη φύση της βαρυτικής δύναμης, τη δομή και την εξέλιξη των αστέρων και των γαλαξιών, καθώς και για την εξέλιξη του Σύμπαντος.Η επιστήμη είναι μια ατελείωτη περιπέτεια και αυτό είναι ένα από τα επόμενα βήματά μας στην ανακάλυψη του άγνωστου. Μείνετε μαζί μας σε αυτή την εξερευνητική αποστολή, καθώς διαπερνάμε τα σύνορα της γνώσης και ανοίγουμε νέους ορίζοντες. Η Ομάδα Βαρυτικών Κυμάτων του ΑΠΘ θα σας κρατά ενήμερους για κάθε σημαντική ανακάλυψη.Η Ομάδα Βαρυτικών Κυμάτων του ΑΠΘ που συμμετέχει στη διεθνή συνεργασία LIGO-Virgo-KAGRA συστάθηκε το 2020 ως μια διεπιστημονική συνεργασία της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του καθηγητή κ. Νικολάου Στεργιούλα από το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και της ομάδας μηχανικής μάθησης του καθηγητή κ. Αναστάσιου Τέφα από το Τμήμα Πληροφορικής. Σήμερα περιλαμβάνει 12 μέλη (καθηγητές, ερευνητές και υποψήφιοι/ες διδάκτορες), καθώς και προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητών, ενώ έχει ήδη συμμετάσχει σε 20 δημοσιεύσεις της διεθνούς συνεργασίας LIGO-Virgo-KAGRA. Ιστοσελίδα της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του ΑΠΘ: https://niksterg.github.io/gw-group/ . Οι δημόσιες ανακοινώσεις νέων υποψήφιων πηγών βαρυτικών κυμάτων βρίσκονται στην ιστοσελίδα https://gracedb.ligo.org/superevents/public/ https://physicsgg.me/2023/05/26/η-αναζήτηση-των-μυστικών-του-σύμπαντο/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 6, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 6, 2023 Ακούστε το τιτίβισμα από την σύγκρουση δυο μαύρων τρυπών. Μερικές από τις πιο βίαιες κοσμικές συγκρούσεις συμβαίνουν σιωπηρά στο κενό του διαστήματος. Κι όμως. Αν διαθέτουμε τα σωστά όργανα, μπορούμε να τις ακούσουμε! Προσομοίωση της σύγκρουσης δύο μαύρων τρυπών Oι μαύρες τρύπες δεν είναι μόνο θεωρητικά μοντέλα στο μυαλό των φυσικών. Η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων απέδειξε ότι υπάρχουν πράγματι στο σύμπαν. Υπάρχουν ακόμη και ζεύγη μαύρων τρυπών, που περιφέρονται η μία γύρω από την άλλη. Αυτή η κίνηση παραμορφώνει τον χωροχρόνο – μια παραμόρφωση που προκαλεί τα επονομαζόμενα βαρυτικά κύματα, τα οποία ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε προβλέψει το 1916 αυτό το φαινόμενο, σύμφωνα με την θεωρία της γενικής σχετικότητας, αλλά δεν πίστευε ότι τα βαρυτικά κύματα θα μπορούσαν ποτέ να ανιχνευθούν. Ακόμη και οι πιο βίαιες συγκρούσεις μαύρων τρυπών παράγουν κυματισμούς περίπου στο ένα χιλιοστό του μεγέθους ενός πρωτονίου. Κι όμως, οι φυσικοί κατέγραψαν για πρώτη φορά βαρυτικό κύμα το 2016. Έκτοτε ανιχνεύθηκαν πολλά τέτοια γεγονότα.Οι φυσικοί μιλάνε για τα «τιτιβίσματα» που ακούν από την σύγκρουση μαύρων τρυπών, των οποίων τόνος του αυξάνεται καθώς οι μάυρες τρύπες πλησιάζουν μεταξύ τους και σταματούν απότομα μόλις συγχωνευθούν.Στο βίντεο που ακολουθεί ακούστε τα τιτιβίσματα των μαύρων τρυπών, μαζί με την εξήγσησή τους: διαβάστε περισσότερα: Listen to the Astonishing ‘Chirp’ of Two Black Holes Merging https://physicsgg.me/2023/06/02/ακούστε-το-τιτίβισμα-από-την-σύγκρουσ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 7, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 7, 2023 Αποκαλύποντας το αόρατο Σύμπαν. Η αστρονομία των πολλαπλών αγγελιοφόρων Εκδήλωση του ΕΑΑ στη μνήμη του μεγάλου Έλληνα επιστήμονα και λόγιου, Σταύρου Κατσανέβα, ομότιμου καθηγητή Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας του APC και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Βαρυτικών Κυμάτων. Δευτέρα 12 Ιουνίου 2023, ώρα 7.30μ.μ. – Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Όθωνος 100, ΚηφισιάΠροβολή της ταινίας «Αποκαλύποντας το αόρατο Σύμπαν – Η αστρονομία των πολλαπλών αγγελιοφόρων», στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 180 χρόνια του ΕΑΑΗ ταινία έχει παραχθεί στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος AHEAD2020, σε σκηνοθεσία του Φάνη Ματσόπουλου, με τη συνεργασία της ομάδας ακτίνων-Χ του Ινστιτούτου ΙΑΑΔΕΤ του ΕΑΑ και θα μας ξεναγήσει στα εκρηκτικά αστρικά φαινόμενα που εκπέμπουν ακτινοβολία ακτίνων-Χ και βαρυτικά κύματα, δηλαδή στην καινούργια Αστρονομία των «πολλαπλών αγγελιαφόρων».Την εκδήλωση θα χαιρετίσει ο Διευθυντής του ΕΑΑ, Καθ. Μανώλης Πλειώνης, ενώ ο Διευθυντής του Ινστιτούτου ΙΑΑΔΕΤ του ΕΑΑ, Δρ. Σπύρος Βασιλάκος, θα αναφερθεί στο έργο και την προσωπικότητα του Σταύρου Κατσανέβα.Η ταινία έχει ήδη προβληθεί σε πάνω από 170 Πλανητάρια σε ολόκληρο τον κόσμο έχοντας προσελκύσει πάνω από 3 εκατομμύρια θεατές. https://physicsgg.me/2023/06/06/αποκαλύποντας-το-αόρατο-σύμπαν/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 9, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 9, 2023 Αποκαλύφθηκαν τα μυστικά της ισχυρότερης κοσμικής έκρηξης που έχει δει η ανθρωπότητα (βίντεο) Καλλιτεχνική απεικόνιση του πίδακα της τρομερής έκρηξης ακτίνων γ (πηγή φωτό NASA’s Goddard Space Flight Center) Πρόκειται για μια έκρηξη ακτίνων γ 70 φορές πιο λαμπρή από οποιαδήποτε ανάλογη έκρηξη.Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι το φως μιας έκρηξη ακτίνων γ που εντοπίστηκε στις 9 Οκτωβρίου του 2022 ήταν 70 φορές πιο λαμπρό από οποιαδήποτε ανάλογη έκρηξη έχουν παρατηρήσει ποτέ οι επιστήμονες και σύμφωνα με τους ερευνητές πρόκειται για την λαμπρότερη έκρηξη ακτίνων γ που έχει εμφανισθεί στον ουρανό της Γης στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.Η έκρηξη με την κωδική ονομασία GRB-221009A έλαβε από την επιστημονικη κοινότητα την ονομασία BOAT από τα αρχικά της φράσης «brightest of all time» δηλαδή «η λαμπρότερη όλων των εποχών». «Είναι μια απολύτως τερατώδης έκρηξη. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, δεν έχουμε δει ποτέ τίποτα κοντά σε αυτό. Το BOAT είναι ένα γεγονός που συμβαίνει μια φορά στα 10.000 χρόνια. Υπάρχει εύλογη πιθανότητα αυτή να είναι η φωτεινότερη έκρηξη ακτίνων γ που έπληξε τη Γη από τότε που ξεκίνησε ο ανθρώπινος πολιτισμός» ανέφερε ο Έρικ Μπερνς καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα κατά τη διάρκεια συνεδρίου του Τμήματος Αστροφυσικής Υψηλής Ενέργειας της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας.Με δημοσίευση https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi1405 της στην επιθεώρηση «Science Advances» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστήμιου Τζορτζ Ουάσινγκτον δίνει νέες πληροφορίες για αυτό το εντυπωσιακό και σπάνιο κοσμικό φαινόμενο. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές ο πίδακας της έκρηξης είχε μοναδική δομή και έσερνε μαζί του μια ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα αστρικής ύλης. Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να εξηγήσει τις ακραίες ιδιότητες της έκρηξης η οποία σύμφωνα με τους ερευνητές συνέβη όταν ένα τεράστιο άστρο που βρισκόταν σε απόσταση περίπου 2,4 δισεκατομμύρια ετών φωτός από τη Γη προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη υπέστη ολική βαρυτική κατάρρευση με αποτέλεσμα να γεννηθεί μια μαύρη τρύπα. Η θεωρία αυτή εξηγεί επίσης γιατί η λάμψη της έκρηξης είχε εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια. «Το GRB 221009A αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός στην κατανόησή μας για τις εκρήξεις ακτίνων γάμμα και αποδεικνύει ότι οι πιο ακραίες εκρήξεις δεν υπακούουν στην τυπική Φυσική για τις εκρήξεις ακτίνων γάμμα» αναφέρει η Μπρένταν Ο’ Κόνορ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1481180/apokalyfthikan-ta-mystika-tis-ischyroteris-kosmikis-ekrixis-poy-echei-dei-i-anthropotita-vinteo/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 29, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 29, 2023 Πολυσύμπαν, το απρόσιτο σύνορο της κοσμολογίας. Το πολυσυμπαν ξεπερνά τα όρια της επιστημονικής μεθόδου αφού δεν μπορούμε να αποδείξουμε την ύπαρξή του. ● Μια απώτερη προσπάθεια για την κατανόηση του κόσμου μας είναι να σκεφτούμε ότι το σύμπαν μας αποτελεί μέρος κάτι μεγαλύτερου, μιας νοητικής συλλογής συμπάντων που ονομάζεται πολυσύμπαν. ● Η ιδέα του πολυσύμπαντος προκύπτει από τις θεωρίες φυσικής υψηλών ενεργειών όταν επιχειρούν να περιγράψουν τις πρώτες στιγμές του σύμπαντος. ● Το πρόβλημα είναι ότι, για να μάθουμε με βεβαιότητα αν το σύμπαν μας ανήκει ή όχι σε ένα πολυσύμπαν θα πρέπει να παραβιάσουμε τους νόμους της φυσικής. Ωστόσο, πάντα κάτι μαθαίνουμε καθώς προσπαθούμε να υπερβούμε τα όρια της γνώσης μας. Το σύμπαν, εξ ορισμού, αντιπροσωπεύει την ορατή έκταση του χώρου και όλα όσα υπάρχουν μέσα σε αυτό, γνωστά και άγνωστα. Με άλλα λόγια, το «σύμπαν» αντιπροσωπεύει τα πάντα μέσα στον κοσμικό μας ορίζοντα, που ορίζεται από την απόσταση που έχει διανύσει το φως από τη Μεγάλη Έκρηξη. Ο κοσμικός ορίζοντας είναι ο ‘θόλος’ των πληροφοριών μας. Θα μπορούσε να υπάρχει ένα μεγαλύτερο σύμπαν εκεί έξω, πέρα από αυτό που μπορούμε να μετρήσουμε. Αλλά δεν θα μπορέσουμε ποτέ να το μάθουμε με βεβαιότητα, αφού για να γνωρίζουμε κάτι, πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε τις πληροφορίες από την εμπειρία μας για το τι υπάρχει. Όταν κάτι είναι πέρα από το φράγμα του φωτός, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ότι υπάρχει. Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρχει.Σε τέτοιες εικασίες μας οδηγούν οι σύγχρονες θεωρίες της φυσικής που επιχειρούν να περιγράψουν την Μεγάλη Έκρηξη και τις πολύ πρώτες στιγμές της. Αμφισβητούν τα παραδοσιακά όρια της επιστημονικής μεθόδου – δηλαδή, την ιδέα ότι οι υποθέσεις πρέπει να είναι επαληθεύσιμες για να γίνουν αποδεκτές. Οι κοσμολόγοι που κινούνται σ’ αυτά τα όρια προτείνουν ότι το σύμπαν μας δεν είναι παρά ένα από μια τεράστια συλλογή συμπάντων, το καθένα με τους δικούς του νόμους φυσικής! Αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει εφόσον η πληθωριστική υπόθεση της ταχύτατης διαστολής του αρχέγονου σύμπαντος είναι σωστή ή εφόσον το τοπίο (landscape) της θεωρίας των υπερχορδών είναι σωστό.Είδαμε στο χρονικό διάστημα των τελευταίων δεκαετιών, ότι η σύγχρονη κοσμολογία μας δίδαξε περισσότερα από όσα πιστεύαμε ότι μπορούμε να μάθουμε για το σύμπαν μας. Φθάσαμε στα όρια που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν οι επιστημονικές μας γνώσεις. Η πιο προκλητική ιδέα της σύγχρονης κοσμολογίας είναι το πολυσύμπαν.H έννοια του πολυσύμπαντος είναι εκπληκτικά κοντά σε αυτήν της θρησκευτικής πίστης. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Tέτοιες προσεγγίσεις αν και υπερβαίνουν την σφαίρα της φυσικής επιστήμης, συνεισφέρουν στην προσέγγιση της φυσικής με την φιλοσοφία επεκτείνοντας το εύρος της γνωσιοθεωρίας. Αλλά η ιδέα είναι καινούργια και χρειάζεται λίγη ανάλυση.Πρώτον, πώς αρχίζει να αποκτά νόημα κάτι τέτοιο όπως μια συλλογή διαφορετικών συμπάντων, μερικά από αυτά πιθανώς άπειρα; Είναι καλύτερο να οπτικοποιήσετε την ιδέα χρησιμοποιώντας δύο χωρικές διαστάσεις. Φανταστείτε μια επίπεδη επιφάνεια που την τεντώνετε προς όλες τις κατευθύνσεις. Αν τεντώνεται συνεχώς επ’ άπειρον, η επιφάνεια γίνεται ένας επίπεδος, άπειρος χώρος. Μικρά, δισδιάστατα πλάσματα που μοιάζουν με αμοιβάδες θα μπορούσαν να ζουν σε αυτό το άπειρο δισδιάστατο σύμπαν.Σκεφτείτε τώρα δύο τέτοιες επίπεδες επιφάνειες, που είναι παράλληλες μεταξύ τους – χωρίς κανένα κοινό σημείο. Η δεύτερη επίπεδη επιφάνεια είναι επίσης άπειρη προς τις δύο διαστάσεις της, και άλλα είδη πλασμάτων ζουν εκεί. Τέλος, φανταστείτε ότι ένα στενό τούνελ συνδέει κάπου τους δύο επίπεδους χώρους.Χωρις πρόσβαση στο τούνελ, τα πλάσματα που κατοικούν σε κάθε χώρο πιστεύουν ότι ζουν σε ένα ενιαίο, άπειρο σύμπαν. Αυτό ισχύει ειδικά αν η σήραγγα βρίσκεται έξω από τον κοσμικό τους ορίζοντα. Δεν θα μάθουν ποτέ ότι τα σύμπαντά τους είναι μέρος μιας μεγαλύτερης δομής, ενός δισδιάστατου πολυσύμπαντος. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς έναν άπειρο αριθμό δισδιάστατων επίπεδων χώρων στοιβαγμένoι o ένας πάνω στον άλλο, ο καθένας συνδεδεμένος με το επόμενο με ένα παρόμοιο τούνελ και κάθε σήραγγα απρόσιτη στους κατοίκους του κάθε ‘σύμπαντος’.Το πολυσύμπαν δεν είναι απαραίτητα τόσο απλό. Τα σύμπαντα μπορεί να είναι καμπύλα και πεπερασμένα, που φυτρώνουν σε ένα άπειρο μητρικό σύμπαν. Τα σύμπαντα που αναπτύσσονται μπορεί από μόνα τους να είναι άπειρα. Σκεφτείτε τα ως διαστελλόμενες τσιχλόφουσκες. Οι μικρές θα συρρικνωθούν, ενώ οι μεγαλύτερες μπορεί να συνεχίσουν να μεγαλώνουν.Αν μια φούσκα αρχίσει να αναπτύσσεται σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή επίπεδου χώρου, ορισμένοι από τους κατοίκους θα μεταφερθούν σε αυτήν. Άλλοι θα παραμείνουν έξω και τρομοκρατημένοι θα βλέπουν τους φίλους τους να εξαφανίζονται. Τα πλάσματα που επιβιώνουν στην αναπτυσσόμενη φούσκα αρχίζουν να εξερευνούν τον νέο τους κόσμο. Περνούν γενιές και γενιές. Οι επιστήμονές τους μετρούν την καμπυλότητα του χώρου και βλέπουν ότι το σύμπαν τους είναι κλειστό, όπως η επιφάνεια μιας σφαίρας. Δεδομένου ότι η φούσκα συνέχισε να μεγαλώνει, το άνοιγμα που μοιάζει με τούνελ προς το αρχικό σύμπαν είναι πολύ πέρα από τον κοσμικό τους ορίζοντα. Αυτά τα πλάσματα ζουν σε ένα κλειστό, διαστελλόμενο σύμπαν, χωρίς να γνωρίζουν τη σύνδεσή τους με έναν επίπεδο, άπειρο χώρο. Εν τω μεταξύ, τα πλάσματα στον αρχικό χώρο έβλεπαν το άνοιγμα προς το σύμπαν των φυσαλίδων να κλείνει όλο και περισσότερο μέχρι που έγινε πολύ στενό για να το διασχίσουν. Το μόνο που τους έχει απομείνει είναι μια ‘ουλή’ στο διάστημα που σηματοδοτεί το ξεχασμένο γεγονός της γέννας. Το σύμπαν της φυσαλίδας είναι απομονωμένο από το μητρικό του σύμπαν.Θα μπορέσουμε κάποτε να επαληθεύσουμε την ύπαρξη του πολυσύμπαντος;Είναι πιθανό κάθε ένα από αυτά τα σύμπαντα να έχει τους δικούς του φυσικούς νόμους ή τουλάχιστον διαφορετικές τιμές για τις σταθερές που χρησιμοποιούμε για να γράψουμε εξισώσεις όπως, η ταχύτητα του φωτός, η σταθερά της βαρύτητας και η μάζα του ηλεκτρονίου. Οι θεωρητικοί του πολυσύμπαντος υποστηρίζουν ότι απλώς ζούμε στο σύμπαν όπου οι σταθερές της φύσης επιτρέπουν να σχηματιστούν άστρα, πλανήτες και η σωστή χημεία, έτσι ώστε να υπάρχουμε και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο.Αλλά αν ζούμε σε ένα πολυσύμπαν, θα μπορέσουμε κάποτε να το μάθουμε; Μπορεί να παρατηρηθεί το πολυσύμπαν; Είναι το πολυσύμπαν μια ελεγχόμενη επιστημονική υπόθεση ή είναι απλώς μάταιες εικασίες που προκαλούν ένα επικίνδυνο σχίσμα στην κοινότητα της φυσικής; Επί της ουσίας: Είναι επαληθεύσιμο το πολυσύμπαν; Αν υπάρχουν άλλα σύμπαντα έξω από τον κοσμικό μας ορίζοντα, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να επικοινωνήσουμε μαζί τους. Είναι απρόσιτα για εμάς και για τους ανιχνευτές μας. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να τα δούμε ή να τα επισκεφτούμε, ούτε να μας δει ή να μας επισκεφτεί κάποιος που μπορεί να ζει σ’ αυτά.Έτσι, με την αυστηρή επιστημονική έννοια, η ύπαρξη του πολυσύμπαντος δεν θα μπορέσει ποτέ να επιβεβαιωθεί άμεσα. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να συμπεράνουμε ότι κάτι υπάρχει, ακόμα κι αν δεν μπορούμε ποτέ να το δούμε ή να το αγγίξουμε. Οι αστροφυσικοί καταλήγουν σε παρόμοιο συμπέρασμα όταν υποθέτουν την ύπαρξη μιας τεράστιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία μας από την κίνηση των κοντινών άστρων και επεκτείνουν αυτό το συμπέρασμα σε άλλους γαλαξίες. Οι φυσικοί των σωματιδίων κάνουν το ίδιο όταν διαπιστώνουν τις ιδιότητες ενός σωματιδίου από τα ίχνη που αφήνει σε έναν ανιχνευτή. Κανείς δεν μπορεί να δει ένα ηλεκτρόνιο με τα μάτια του. Γνωρίζουμε ότι τα ηλεκτρόνια υπάρχουν από τις ενδείξεις που αποτυπώνουν σε ανιχνευτές και επιταχυντές σωματιδίων.Αν δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα δούμε ένα γειτονικό σύμπαν, τουλάχιστον υπάρχει τρόπος να ανιχνεύσουμε την παρουσία του έμμεσα στον κοσμικό μας ορίζοντα; Μια τέτοια μέθοδος δεν θα αποδείκνυε την ύπαρξη του πολυσύμπαντος – θα μπορούσε να χρησιμεύσει μόνο για να δείξει την δυνατότητα ύπαρξης γειτονικών συμπάντων – αλλά σίγουρα θα πρόσφερε μια κάποια υποστήριξη στην ιδέα.Η διαφορά μεταξύ της εύρεσης παρατηρησιακών υπογραφών γειτονικών συμπάντων και της εύρεσης υπογραφών ενός πλήρους φυσικού πολυσύμπαντος είναι πολύ σημαντική, όμως συχνά αυτά τα δύο συγχέονται. Ακόμη κι αν μπορούσαν να βρεθούν πειστικές παρατηρησιακές υπογραφές γειτονικών συμπάντων στον κοσμικό μας ορίζοντα, δεν θα επιβεβαίωναν την ύπαρξη του πολυσύμπαντος. Κι αυτό γιατί οι επικρατούσες θεωρίες για το πολυσύμπαν υπολογίζουν τεράστιο αριθμό συμπάντων – της τάξης του 10500 στην περίπτωση της θεωρίας χορδών. Αυτό είναι αδύνατο να αποδειχθεί πειραματικά. Η ύπαρξη ενός πολυσύμπαντος, έστω και πεπερασμένης έκτασης, θα παραμείνει άδηλη.Αυτό το εννοιολογικό φράγμα δεν ρίχνει την ιδέα του πολυσύμπαντος στο καλάθι των αχρήστων. Το αντίθετο μάλιστα. Καθώς διερευνούμε τα όρια του δυνατού, μαθαίνουμε πάντα κάτι, ακόμα κι αν δεν είναι ακριβώς αυτό που περιμέναμε. Η ιστορία της επιστήμης έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι κάθε φορά που εργαζόμαστε για να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας για τον κόσμο, το απροσδόκητο είναι ένας από τους καλύτερους φίλους μας. Για να βρεις κάτι, πρέπει πρώτα να ψάξεις. διαβάστε περισότερες λεπτομέρειες: The multiverse is cosmology’s unreachable frontier https://physicsgg.me/2023/06/28/πολυσύμπαν-το-απρόσιτο-σύνορο-της-κοσ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 29, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούνιος 29, 2023 Ανίχνευσαν το υπόβαθρο των βαρυτικών κυμάτων. ● Επιτέλους, διαθέτουμε έναν δεύτερο τρόπο για να ανιχνεύσουμε άμεσα βαρυτικά κύματα: αξιοποιώντας τις χρονικές διακυμάνσεις των πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου σε όλο τον Γαλαξία μας. ● Για πρώτη φορά, ανιχνεύθηκε το «βουητό» των βαρυτικών κυμάτων που διαχέεται στο σύμπαν. ● Από τα δεδομένα της συνεργασίας NANOGrav και άλλων ερευνητικών ομάδων φαίνεται ότι αυτό το υπόβαθρο προκαλείται και από ζεύγη υπερμεγέθων μαύρων τρυπών. Οι μελλοντικές παρατηρήσεις θα μας αποκαλύψουν οριστικά τη φύση του. Προς το παρόν υπάρχουν τρεις διαφορετικοί μέθοδοι εντοπισμού των βαρυτικών κυμάτων: με τα επίγεια συμβολόμετρα λέιζερ π.χ. LIGO, τα συμβολόμετρα λέιζερ στο διάστημα (LISA) και τις συστοιχίες χρονισμού πάλσαρ. Η καθεμία είναι ευαίσθητη σε διαφορετικό εύρος συχνοτήτων των βαρυτικών κυμάτων. Ενώ το LIGO ανίχνευσε πρώτο βαρυτικά κύματα σε πολύ υψηλές συχνότητες, η συνεργασία NANOGrav τα ανιχνεύει σε πολύ χαμηλές συχνότητες (nanohertz). Κάνοντας μια αναλογία με το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, τα βαρυτικά κύματα που ανίχνευσε το LIGO αντιστοιχούν χοντρικά στις ακτίνες Χ. Αν τα τηλεσκόπια των αστρονόμων μπορούσαν να δουν μόνο τις ακτίνες Χ τότε θα αγνοούσαμε τα πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά αντικείμενα του σύμπαντος. Νέα δεδομένα που προέρχονται από έξι διαφορετικά τηλεσκόπια στην Ευρώπη, επιβεβαιώνουν την παρουσία βαρυτικών κυμάτων που ανοίγει ένα νέο παράθυρο στη μελέτη της δημιουργίας και εξέλιξης του Σύμπαντος. «Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική διεθνή συνεργασία και έρευνα 25 ετών η οποία απέδωσε καρπούς και θα οδηγήσει τις εξελίξεις στα επόμενα χρόνια, με πρωταγωνιστή το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Γιάννης Αντωνιάδης, ερευνητής του ΙΤΕ που συμμετείχε με την ομάδα του στην έρευνα, ο οποίος επισήμανε ότι «ήδη κατασκευάζεται το νέο, κορυφαίας τεχνολογίας, τηλεσκόπιο ΑΡΓΟΣ που θα τοποθετηθεί στην Κρήτη και θα υποστηρίξει την εξερεύνηση των βαρυτικών κυμάτων παγκοσμίως».Τα αποτελέσματα παρατηρήσεων της τελευταίας 25ετίας, δημοσιεύονται σήμερα στην επιθεώρηση Astronomy & Astrophysics και αναφέρονται σε ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη υποβάθρου βαρυτικών κυμάτων χαμηλών συχνοτήτων, που υπόσχονται πρωτόγνωρες ανακαλύψεις στη μελέτη του σχηματισμού και της εξέλιξης του Σύμπαντός μας και των γαλαξιών που το κατοικούν. Τα βαρυτικά αυτά κύματα αποδίδονται κυρίως σε ζεύγη υπερμεγεθών μαύρων τρυπών, με μάζες εκατομμύρια έως δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερες από αυτές του Ήλιου, που περιστρέφονται η μία γύρω από την άλλη, λόγω βαρυτικής έλξης.Σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκαν σήμερα από την Ευρωπαϊκή κοινοπραξία αστρονόμων – European Pulsar Timing Array (EPTA), από δέκα Ιδρύματα σε διάφορες χώρες, παρουσιάζει τα αποτελέσματα παρατηρήσεων που προέρχονται από έξι ραδιοτηλεσκόπια, από τα πιο ευαίσθητα του κόσμου. Τα δεδομένα αυτά συνάδουν με ένα υπόβαθρο βαρυτικών κυμάτων που διέπει ολόκληρο το Σύμπαν, μιας βασικής πρόβλεψης της Σύγχρονης Φυσικής και Κοσμολογίας. Η ομάδα του δρ Γιάννη Αντωνιάδη, ερευνητή στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), συμμετείχε στην ανάλυση δεδομένων της έρευνας αυτής. Η ανίχνευση του υποβάθρου βαρυτικών κυμάτων αποτελεί σημαντικό ορόσημο για το άνοιγμα ενός νέου παραθύρου στο φάσμα των βαρυτικών κυμάτων, το οποίο θα επιτρέψει στους αστρονόμους να μελετήσουν τον σχηματισμό και την εξέλιξη των μεγαλύτερων δομών στο Σύμπαν. Θα προσφέρει επίσης τη δυνατότητα για νέους ελέγχους της φύσης της Βαρύτητας και της σκοτεινής ύλης, αποκαλύπτοντας ενδεχομένως τις φυσικές διεργασίες που διαμόρφωσαν το πρώιμο Σύμπαν.Το σήμα που ανιχνεύθηκε αποτελεί κυματισμούς στη δομή του χωροχρόνου που προβλέπονται από τη Γενική Θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Τα κύματα αυτά ταλαντώνονται με χρονικές κλίμακες ετών έως δεκαετιών, έχουν μήκος κύματος εκατομμυρίων χιλιομέτρων, το οποίο είναι πολύ χαμηλό για να ανιχνευθεί από επίγεια συμβολόμετρα όπως το LIGO και VIRGO, τα οποία επιβεβαίωσαν για πρώτη φορά την ύπαρξη βαρυτικών κυμάτων το 2015.Ωστόσο, μια διαφορετική τεχνική που ονομάζεται «συστοιχίες χρονισμού πάλσαρ», χρησιμοποιεί τα πάλσαρ (αστέρες νετρονίων), ως φυσικά ρολόγια ακριβείας για να ανιχνεύσει αυτά τα κύματα. Τα πάλσαρ έχουν εξαιρετικά σταθερή περιστροφή και εκπέμπουν περιοδικούς παλμούς ραδιοκυμάτων (όπως ένας φάρος), που φτάνουν στη Γη σε προβλέψιμους χρόνους. Όταν ένα βαρυτικό κύμα περνά απ’ τη Γη, προκαλεί μια μικρή παραμόρφωση του χωροχρόνου που μεταβάλλει τον χρόνο άφιξης των παλμών.«Συγκρίνοντας τους παρατηρηθέντες χρόνους άφιξης με τους αναμενόμενους, μπορούμε να μετρήσουμε την επίδραση του βαρυτικού κύματος και να εξάγουμε πληροφορίες για την πηγή και το πλάτος του» λέει ο Γιάννης Αντωνιάδης. Επειδή η μεταβολή αυτή είναι εξαιρετικά μικρή και γίνεται σε χρονικές κλίμακες ετών έως δεκαετιών, απαιτούνται μακροχρόνιες παρατηρήσεις πολλών πάλσαρ ώστε να επιτευχθεί η ανίχνευση της επίδρασης των βαρυτικών κυμάτων.Το σύνολο δεδομένων που αναλύθηκε από το EPTA περιέχει ευαίσθητα δεδομένα για 25 πάλσαρ που συλλέχθηκαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες με τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια της Ευρώπης. Πρόκειται για το ραδιοτηλεσκόπιο των 100 μέτρων Effelsberg στη Γερμανία, το τηλεσκόπιο Lovell του αστεροσκοπείου Jodrell Bank στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ραδιοτηλεσκόπιο Nançay στη Γαλλία, το ραδιοτηλεσκόπιο 60 μέτρων στη Σαρδηνία της Ιταλία και το ραδιοτηλεσκόπιο Westerbork Radio Synthesis Telescope στην Ολλανδία. Για την ανάλυση των δεδομένων συνεργάστηκαν πάνω από 70 ερευνητές απ’ όλο τον Κόσμο. Από την Ελλάδα, εκτός της ομάδας του κ. Αντωνιάδη συμμετείχε στην ανάλυση και ο δρ Νικόλας Καβαλιέρο από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.Το EPTA αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης διεθνούς προσπάθειας, του International Pulsar Timing Array (IPTA), το οποίο συνδυάζει δεδομένα από παρόμοια πειράματα στη Βόρεια Αμερική (NANOGrav), την Αυστραλία (PPTA), την Ινδία (InPTA) και τη Νότια Αφρική (MeerKAT). Παρόμοιες ενδείξεις για την ύπαρξη του υποβάθρου βαρυτικών κυμάτων ανακοινώθηκαν ταυτόχρονα από το NANOGrav, ενώ οι μετρήσεις συνάδουν και με τα αποτελέσματα που αναφέρθηκαν από το PPTA, και την κοινοπραξία Chinese Pulsar Timing Array. Η σχετική θέση στον Γαλαξία μας των πάλσαρ που ανέδειξαν το υπόβαθρο των βαρυτικών κυμάτων. Μερικά από αυτά απέχουν μεταξύ τους απόσταση ~10.000 ετών φωτός. «Αυτό είναι πολύ συναρπαστικό», εξηγεί ο κ. Αντωνιάδης. «Η πιθανότητα το σήμα που είδαμε στα δεδομένα μας να έχει εμφανιστεί τυχαία είναι μία στις δέκα χιλιάδες. Ωστόσο, ο χρυσός κανόνας στην Επιστήμη για να ισχυριστεί κανείς την ανίχνευση ενός νέου φαινομένου είναι το αποτέλεσμα του πειράματος να έχει πιθανότητα να συμβεί τυχαία λιγότερο από μία φορά στο εκατομμύριο. Αν και το αποτέλεσμα του EPTA δεν πληροί ακόμη αυτό τον κανόνα, το γεγονός ότι οι συνάδελφοί μας σε όλο τον κόσμο βλέπουν το ίδιο σήμα μας κάνει πολύ πιο σίγουρους πως αυτό που βλέπουμε είναι πραγματικό».Μέσα στους επόμενους μήνες, οι επιστήμονες του EPTA θα συνδυάσουν τα δεδομένα τους με αυτά των συναδέλφων τους στα πλαίσια του IPTA για να χαρακτηρίσουν καλύτερα το σήμα. «Όλοι είμαστε βέβαιοι ότι το συνδυαστικό σύνολο των δεδομένων θα οδηγήσει στην τελική απόδειξη της γνησιότητας του σήματος», προσθέτει ο κ. Αντωνιάδης. Επιπλέον, το σχέδιο EPTA προετοιμάζεται ήδη για το επόμενο βήμα. Σύμφωνα με τον Αντωνιάδη, «μια πτυχή αυτού είναι ο σχεδιασμός νέων οργάνων ανίχνευση. Γι’ αυτόν τον λόγο, το ΙΤΕ ηγείται μιας διεθνούς προσπάθειας που υποστηρίζεται από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την κατασκευή ενός ραδιοτηλεσκοπίου επόμενης γενιάς στην Κρήτη. Το τηλεσκόπιο, το οποίο ονομάζουμε ARGOS, (https://argos-telescope.eu/) σχεδιάζεται ειδικά για παρατηρήσεις χρονομέτρησης πάλσαρ. Μόλις κατασκευαστεί, θα γίνει το πιο ευαίσθητο όργανο για τέτοιου είδους μετρήσεις και θα μας επιτρέψει να εξερευνήσουμε καλύτερα το νέο αυτό παράθυρο στην αστρονομία βαρυτικών κυμάτων που μόλις άνοιξε, σκάβοντας βαθύτερα για σήματα από το Πρώιμο Σύμπαν». πηγές: https://www.amna.gr/home/article/742165/Nea-epistimonika-dedomena-sto-dromo-pros-tin-exichniasi-tis-dimiourgias-tou-Sumpantos–me-ti-summetochi-tou-Institoutou-Astrofusikis-tou-ITE – https://bigthink.com/starts-with-a-bang/spacetime-rippling-gravitational-waves/ – https://www.space.com/gravitational-wave-background-universe-1st-detection – https://www.quantamagazine.org/an-enormous-gravity-hum-moves-through-the-universe-20230628/ Τέσσερις ξεχωριστές μελέτες σχετικά με την ανακάλυψη του υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων έχουν δημοσιευτεί ήδη στο The Astrophysical Journal Letters: The NANOGrav 15-year Data Set: Evidence for a Gravitational-Wave Background The NANOGrav 15-year Data Set: Observations and Timing of 68 Millisecond Pulsars The NANOGrav 15-Year Data Set: Detector Characterization and Noise Budget The NANOGrav 15-year Data Set: Search for Signals from New Physics Ας σημειωθεί ότι η στατιστική ακρίβεια της ανίχνευσης του υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων ΔΕΝ ξεπερνά το περίφημο όριο των 5 σίγμα που απαιτείται για την επίσημη αποδοχή της ανακάλυψης. Ενώ η ακρίβεια των μετρήσεων του NANOGrav είναι περίπου 4σ (υπάρχει δηλαδή πιθανότητα περίπου 1 στις 10.000 το σήμα του να είναι στατιστική διακύμανση), οι μετρήσεις της κινεζικής ερευνητικής ομάδας CPTA, διαθέτουν μεγαλύτερη στατιστική ακρίβεια 4,6 σ. Η ινδική ομάδα InPTA βλέπει το υπόβαθρο των βαρυτικών κυμάτων με μικρότερη σιγουριά 3 σ και πολύ μικρότερη το αυστραλιανό Parkes Pulsar Timing Array, μόνο 2 σ. Παρακολουθείστε την ανακοίνωση της ερευνητικής ομάδας NANOGrav: https://physicsgg.me/2023/06/29/ανίχνευσαν-το-υπόβαθρο-των-βαρυτικών/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούλιος 17, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούλιος 17, 2023 Ποιά είναι η ηλικία του σύμπαντος; Από τα 13,8 στα 26,7 δισεκατομμύρια χρόνια Οι φυσικοί υπολογίζουν την ηλικία του σύμπαντος με βάση το φαινόμενο της μετατόπισης προς το ερυθρό (των γραμμών απορρόφησης) που παρατηρείται στο φάσμα φωτός των μακρινών γαλαξιών, εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος. Το 2021, χάρη στις νέες τεχνικές και τις προόδους της τεχνολογίας, η ηλικία του σύμπαντός μας υπολογίστηκε σύμφωνα με την καθιερωμένη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης στα 13,787±0,020 δισεκατομμύρια χρόνια.Ωστόσο, κάποιοι δύσπιστοι αμφισβητούν την παραπάνω τιμή, προβάλλοντας κυρίως δυο παρατηρησιακά επιχειρήματα: α) Της ύπαρξης ενός άστρου με το βαρετό όνομα HD 140283, που απέχει περίπου 200 έτη φωτός από τη Γη, του οποίου η ηλικία προσδιορίζεται στα 14,45±0,80 δισεκατομμύρια χρόνια. Μια τιμή που είναι μεγαλύτερη από την αποδεκτή τιμή της ηλικίας του σύμπαντος, 13,787 δισ. χρόνια! Το άστρο αυτό αναφέρεται ως άστρο Μαθουσάλας. https://physicsgg.me/2021/02/13/ο-μαθουσάλας-των-άστρων-και-η-μεγάλη-έκ/ β) Της ανακάλυψης αρχέγονων γαλαξιών σε προχωρημένη κατάσταση εξέλιξης από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Αυτοί οι γαλαξίες σχηματίστηκαν περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, αλλά η δομή τους δείχνει πως η εξέλιξή τους θα απαιτούσε δισεκατομμύρια χρόνια. Επιπλέον, είναι πολύ μικροί σε μέγεθος, προσθέτοντας άλλο ένα πέπλο μυστηρίου.Σε μια πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο ‘JWST early Universe observations and ΛCDM cosmology‘, https://academic.oup.com/mnras/advance-article-abstract/doi/10.1093/mnras/stad2032/7221343?redirectedFrom=fulltext&login=false ο φυσικός Ρ. Gupta επιχειρεί να εξηγήσει τα παραπάνω παρατηρησιακά δεδομένα. Χωρίς να απορρίπτει την θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, προσρμόζοντας κάποιες παλιές ιδέες των Fritz Zwicky και Paul Dirac, εκτιμά ότι η ηλικία του σύμπαντος είναι 26, 7 δισεκατομμύρια έτη. Είναι προφανές πως αν ίσχυε κάτι τέτοιο, θα άλλαζε εντελώς η εικόνα που έχουμε σήμερα για την δομή και την εξέλιξη του σύμπαντος.O αιρετικός αστρονόμος Fritz Zwicky (ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα της σκοτεινής ύλης), αντί της διαστολής του σύμπαντος πρότεινε, το 1929, μια εναλλακτική ερμηνεία της κοσμολογικής μετατόπισης προς το ερυθρό: την θεωρία του «κουρασμένου» φωτός. Σύμφωνα με αυτή, τα φωτόνια που φτάνουν στα τηλεσκόπιά μας χάνουν ενέργεια με την πάροδο του χρόνου διαμέσου των συγκρούσεων με άλλα σωματίδια (βλέπε φαινόμενο Compton). Aν λοιπόν χάνουν ενέργεια, δεδομένου ότι Ε=hc/λ, το μήκος κύματος μεγαλώνει – μετατοπίζεται δηλαδή προς το ερυθρό. Η θεωρία αυτή δεν επιβεβαιώθηκε από τις παρατηρήσεις και παρέμενε ένα περιθωριακό θέμα στην αστροφυσική. Ωστόσο, ο Gupta διαπίστωσε ότι «επιτρέποντας σε αυτή τη θεωρία να συνυπάρχει με το διαστελλόμενο σύμπαν, καθίσταται δυνατή η επανερμηνεία της μετατόπισης προς το ερυθρό ως υβριδικό φαινόμενο, και όχι καθαρά λόγω της διαστολής του σύμπαντος.»Εκτός από τη θεωρία του Zwicky, ο Gupta επαναχρησιμοποιεί και την θεωρία της χρονικής εξέλιξης των «σταθερών σύζευξης», όπως είχε προτείνει ο Paul Dirac. Οι σταθερές σύζευξης είναι θεμελιώδεις φυσικές σταθερές που διέπουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των σωματιδίων. Η ιδέα ότι σταθερές σύζευξης, όπως η σταθερά λεπτής υφής, https://physicsgg.me/2010/01/09/τι-είναι-η-σταθερά-λεπτής-υφής/ έχουν μια κοσμολογική χρονική εξάρτηση, προτάθηκε στη δεκαετία του 1930 από τον Paul Dirac. Αν οι σταθερές σύζευξης εξαρτώνται πραγματικά από τον χρόνο, αναμένονται σοβαρές συνέπειες για την κοσμολογική εξέλιξη από την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα. Ο Dirac ανέπτυξε την ιδέα αυτή σε σχετικό άρθρο αμέσως μετάτον γάμο του, ωθώντας τον George Gamow να σχολιάσει: Ιδού τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι παντρεύονται! Αν δεχτούμε την χρονική μεταβολή των σταθερών σύζευξης κατά Dirac, το χρονικό πλαίσιο για τον σχηματισμό των αρχέγονων γαλαξιών που παρατηρούνται από το τηλεσκόπιο Webb με μεγάλες μετατοπίσεις προς το ερυθρό μπορεί να επεκταθεί από μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια σε αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η προχωρημένη δομή που παρατηρείται στους γαλαξίες αυτούς. Επιπλέον, ο Gupta υποστηρίζει ότι η παραδοσιακή ερμηνεία της «κοσμολογικής σταθεράς», https://physicsgg.me/2021/02/15/το-πιο-ενοχλητικό-πρόβλημα-στη-φυσική/ που αντιπροσωπεύει τη σκοτεινή ενέργεια και είναι υπεύθυνη για την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος, χρειάζεται αναθεώρηση. Στην θέση της, προτείνει μια σταθερά που εξηγεί την εξέλιξη των σταθερών σύζευξης. Αυτή η τροποποίηση στο κοσμολογικό πρότυπο βοηθά και την επίλυση του γρίφου των μικρών μεγεθών των γαλαξιών που παρατηρήθηκαν στο πρώιμο σύμπαν.Καλό είναι να εξετάζονται όλες οι περιπτώσεις, ακόμα και οι πιο απίθανες, όπως η παραπάνω υβριδική κοσμολογική πρόταση του Gupta. Ας έχουμε όμως στην άκρη του μυαλού μας τα σφάλματα που υπάρχουν στις διάφορες κοσμολογικές εκτιμήσεις. Αφήνοντας προς το παρόν να ‘κατασταλάξουν’ οι πολύ πρόσφατες παρατηρήσεις των αρχέγονων γαλαξιών από το James Webb, ας εξετάσουμε την ηλικία του Μαθουσάλα που κυμαίνεται από 13,65 έως 15,25 δισεκατομμύρια έτη. Υπάρχει 70% πιθανότητα η πραγματική του ηλικία να βρίσκεται σε αυτό εύρος. Όμως υπάρχει 30% πιθανότητα η πραγματική ηλικία του άστρου να είναι έξω από το διάστημα αυτό, και 15% πιθανότητα η πραγματική ηλικία του Μαθουσάλα να είναι μικρότερη από 13,65 δισεκατομμύρια χρόνια – μικρότερη από την αποδεκτή ηλικία του σύμπαντος. Κι, αν συγκρίνουμε σωστά τις εκτιμήσεις των ηλικιών του άστρου και του σύμπαντος, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει περίπου 20% πιθανότητα η πραγματική του ηλικία να είναι μικρότερη από την ηλικία του σύμπαντος. Δηλαδή, το ίδιο πιθανό με το να ρίξεις ένα κέρμα και να φέρεις δυο συνεχόμενες φορές κορώνα. Μεταξύ μας: αυτό δεν είναι και τόσο απίθανο. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: New research puts age of universe at 26.7 billion years, nearly twice as old as previously believed https://physicsgg.me/2023/07/15/ποιά-είναι-η-ηλικία-του-σύμπαντος/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Ιούλιος 28, 2023 Δημοσιεύτηκε Ιούλιος 28, 2023 Πώς το (σχεδόν) τίποτα μπορεί να λύσει τα μεγαλύτερα κοσμολογικά προβλήματα. Μετρώντας τους κενούς χώρους του σύμπαντος, οι επιστήμονες μπορούν να κατανοήσουν πώς συσσωρεύεται η ύλη και πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν Στην ταπετσαρία του σύμπαντος, τεράστιες ίνες από γαλαξίες υφαίνονται γύρω από τεράστιους θύλακες κενού χώρου, όπως φαίνεται στην προσομοίωση υπολογιστή. Σαν μια φωτεινή πόλη στο μέσον μιας άγονης ερήμου, η γαλαξιακή μας γειτονιά περιβάλλεται από ένα κοσμικό κενό – μια τεράστια, μυστηριώδη περιοχή σχεδόν κενού χώρου. Πρόσφατες αστρονομικές έρευνες εντόπισαν χιλιάδες άλλες παρόμοιες φυσαλίδες κενού. Τώρα, οι ερευνητές βρήκαν έναν τρόπο να αντλήσουν πληροφορίες από αυτά τα κοσμικά κενά: Μετρώντας πόσα από αυτά υπάρχουν σε έναν όγκο του διαστήματος, οι επιστήμονες επινόησαν έναν νέο τρόπο για να εξερευνήσουν δύο από τα πιο ακανθώδη ερωτήματα στην κοσμολογία. Στην πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «Voids fill us in on rising cosmology tensions https://arxiv.org/abs/2212.07438 για πρώτη φορά χρησιμοποιείται ο αριθμός των κοσμικών κενών για να εξαχθούν κοσμολογικές πληροφορίες.Οι ερευνητές αναζητούν νέα εργαλεία για να λύσουν μερικά μεγάλα κοσμολογικά μυστήρια. Το πρώτο και πιο περίπλοκο είναι ο ρυθμός με τον οποίο διαστέλλεται το σύμπαν, που εκφράζεται από την τιμή της σταθεράς Hubble. Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι επιστήμονες αγωνίζονται να συμβιβάσουν τις αντιφατικές μετρήσεις αυτού του ρυθμού, με ορισμένους μάλιστα να θεωρούν το ζήτημα ως τη μεγαλύτερη κρίση στην κοσμολογία.Χρησιμοποιώντας τις μετρήσεις της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου από τον δορυφόρο Planck, οι αστρονόμοι βρίσκουν για την σταθερά του Hubble την τιμή Η0=67,4 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο ανά μεγαπαρσέκ (km/s/Mpc). Όμως, η διαφορετική προσέγγιση μιας άλλης ερευνητικής ομάδας παρατηρώντας νεότερα αστρονομικά αντικείμενα, όπως μεταβλητοί αστέρες και σουπερνόβα τύπου Ia δίνει την τιμή Η0=74,03 km/s/Mpc. Η διαφορά είναι σημαντική και κάνει πολλούς αστρονόμους να αναρωτιούνται τελικά αν όντως κατανοούμε το σύμπαν μας.Επιπλέον, οι ερευνητές παίρνουν αντικρουόμενες μετρήσεις https://www.quantamagazine.org/a-new-cosmic-tension-the-universe-might-be-too-thin-20200908/ και για την συσσώρευση της κοσμικής ύλης – την μέση πυκνότητα δομών μεγάλης κλίμακας, σκοτεινής ύλης, γαλαξιών, αερίων και κενών που κατανέμονται σε όλο το σύμπαν ως συνάρτηση του χρόνου. Χρησιμοποιώντας πάλι, είτε τις μετρήσεις της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου είτε τις μετρήσεις των σουπερνόβα τύπου Ia, παίρνουν διαφορετικά αποτελέσματα, όχι μόνο για τη σταθερά Hubble, αλλά και για την λεγόμενη ισχύ ομαδοποίησης ύλης (matter clustering strength).Στη νέα δημοσίευση οι ερευνητές χρησιμοποιώντας τα κοσμικά κενά εκτίμησαν την σταθερά του Hubble, αλλά και την ισχύ συσσωμάτωσης της ύλης καταλήγοντας στις τιμές: km s−1 Mpc−1 και Και τα πρώτα αποτελέσματα τους, φαίνεται να συμφωνούν πολύ περισσότερο με τις τιμές που προκύπτουν από την μέθοδο που χρησιμοποιεί τις μετρήσεις της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου.«Η διαφορά στην σταθερά του Hubble επιμένει εδώ και μια δεκαετία γιατί είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα», λέει ο Adam Riess , αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins που χρησιμοποιεί την μέθοδο των σουπερνόβα για να εκτιμήσει τη σταθερά του Hubble. «Τα προφανή ζητήματα έχουν ελεγχθεί και τα δεδομένα έχουν βελτιωθεί, επομένως το δίλημμα βαθαίνει».Θα μπορούσε η μελέτη του «σχεδόν τίποτα» να οδηγήσει σε κάτι μεγάλο; Η εξέλιξη των φυσαλίδων Τα κενά είναι περιοχές του διαστήματος που είναι λιγότερο πυκνές από την μέση πυκνότητα του σύμπαντος. Μερικά κενά εκτείνονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός και όλες μαζί αυτές οι φυσαλίδες αποτελούν τουλάχιστον το 80% του όγκου του σύμπαντος. Για πολύ καιρό, όμως, κανείς δεν τους έδινε ιδιαίτερη σημασία. Οι φυσαλίδες έχουν την τάση να διαστέλλονται γιατί μέσα τους δεν υπάρχει αρκετή ύλη ώστε να ασκήσει βαρυτική έλξη προς το εσωτερικό. Η ύλη έξω από αυτές τείνει να απομακρύνεται. Και οποιοιδήποτε γαλαξίες δημιουγούνται μέσα σε ένα κοσμικό κενό έλκονται προς τα έξω από τη βαρυτική έλξη των δομών που καθορίζουν τα όρια της φυσαλίδας κενού. Έτσι σε ένα κοσμικό κενό «συμβαίνουν πολύ λίγα». Δεν υπάρχουν συγχωνεύσεις, δεν υπάρχει περίπλοκη αστροφυσική. Γι αυτό είναι πολύ εύκολο να τα διαχειριστεί κανείς. Αλλά το σχήμα κάθε κενού είναι διαφορετικό, κι αυτό δυσκολεύει τους επιστήμονες να τα ταυτοποιήσουν.Αποδεικνύεται ότι ο ορισμός του «τίποτα» εξαρτάται από τον τύπο των πληροφοριών που θέλουν να εξαγάγουν οι αστρονόμοι. Χρησιμοποιούν ένα μαθηματικό εργαλείο που ονομάζεται διάγραμμα Voronoi, το οποίο προσδιορίζει τα σχήματα που συνθέτουν ένα τρισδιάστατο μωσαϊκό. Αυτά τα διαγράμματα χρησιμοποιούνται συνήθως για τη μελέτη αντικειμένων όπως φυσαλίδες σε αφρούς και κύτταρα σε βιολογικούς ιστούς.Στην πρόσφατη εργασία, οι ερευνητές προσάρμοσαν το μωσαϊκό Voronoi για να εντοπίσουν περίπου 6.000 κενά στα δεδομένα από μια τεράστια έρευνα γαλαξιακής χαρτογράφησης που ονομάζεται Baryon Oscillation Spectroscopic Survey (BOSS). Τα κενά είναι συμπληρωματικά στον κατάλογο των γαλαξιών και αποτελούν έναν νέο τρόπο να διερευνηθεί η κοσμική δομή.Κάτι από το τίποταΚάθε κοσμικό κενό είναι ένα παράθυρο σε μια μεγάλη κοσμική αντιπαράθεση. Από τη μια πλευρά, υπάρχει η σκοτεινή ενέργεια, η μυστηριώδης δύναμη που κάνει το σύμπαν μας να διαστέλλεται επιταχυνόμενα, κι από την άλλη η βαρύτητα που αντιτίθεται στην διαστολή. Οι ερευνητές προσομοίωσαν το πώς η διαστολή του σύμπαντος θα επηρέαζε τον αριθμό κοσμικών κενών διαφορετικών μεγεθών. Στο μοντέλο τους, το οποίο διατηρούσε μερικές κοσμολογικές παραμέτρους σταθερές, ένας πιο αργός ρυθμός διαστολής παρήγαγε μεγαλύτερη πυκνότητα μικρότερων και περισσότερο ρυτιδωμένων κενών. Αν η διαστολή ήταν ταχύτερη και η ύλη δεν συσσωρευόταν τόσο εύκολα, περίμεναν να βρουν περισσότερα μεγάλα και ομαλά κενά.Στη συνέχεια, η ομάδα συνέκρινε τις προβλέψεις των προσομοιώσεών της με τα δεδομένα της έρευνας BOSS. Έτσι, μπόρεσαν να προσδιορίσουν τόσο την ισχύ ομαδοποίησης της ύλης, όσο και την σταθερά Hubble.Συγκρίνοντας τους υπολογισμούς τους με τους δύο παραδοσιακούς τρόπους μέτρησης αυτών των τιμών – την μέθοδο που χρησιμοποιεί τα σουπερνόβα τύπου Ia και την μέθοδο που βασίζεται στο κοσμικό υπόβαθρο μικροκυμάτων – διαπίστωσαν συμφωνία με την δεύτερη μέθοδο.Το αποτέλεσμα για την παράμετρο συσώρρευσης κοσμικής ύλης, είναι πιο κοντά στην εκτίμηση που προκύπτει από την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, παρά με τους σουπερνόβα. Όσον αφορά την σταθερά Hubble υπάρχει πλήρης συμφωνία – η διαφορά είναι μικρότερη από 1% σε σχέση με την τιμή από τα δεδομένα της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου.Μερικοί φυσικοί πιστεύουν ότι αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να οδηγήσουν σε μια νέα αντίληψη για το σύμπαν. Μέσα στα κοσμικά κενά, δεν σχηματίστηκαν και δεν εξελίχθηκαν ποτέ δομές, με αποτέλεσμα αυτά τα κενά να «είναι χρονοκάψουλες του αρχέγονου σύμπαντος». Με άλλα λόγια, αν η φυσική του αρχέγονου σύμπαντος ήταν διαφορετική από τη φυσική του σήμερα, τα κενά μπορεί να διατήρησαν την αρχαία εκδοχή της!Άλλοι πιστεύουν ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα από τα νέα αποτελέσματα. Και μάλλον έχουν δίκιο. Ακόμη και με την προσομοίωση χιλιάδων κοσμικών κενών, τα σφάλματα της μελέτης εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλα για να πούμε οτιδήποτε οριστικό. Πιθανότατα θα χρειαστεί άλλη μια δεκαετία – και η βοήθεια μελλοντικών αποστολών όπως το Nancy Grace Roman Space Telescope της NASA και το SPHEREx Observatory – για να συγκεντρωθούν αρκετά δεδομένα κοσμικών κενών, ώστε η ακρίβεια να γίνει συγκρίσιμη με την ακρίβεια των τιμών από τα δεδομένα του μικροκυματικού κοσμικού υποβάθρου και των αντίστοιχων τιμών από τα σουπερνόβα. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στο άρθρο του Quanta Magazine: How (Nearly) Nothing Might Solve Cosmology’s Biggest Questions https://physicsgg.me/2023/07/27/πώς-το-σχεδόν-τίποτα-μπορεί-να-λύσει-τ/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Αύγουστος 18, 2023 Δημοσιεύτηκε Αύγουστος 18, 2023 Οι «Νέοι Ορίζοντες» μετράνε το αληθινό σκοτάδι του σύμπαντος. Πόσο σκοτεινός είναι ο νυχτερινός ουρανός; Αν βγείτε έξω κατά τη διάρκεια μιας νύχτας χωρίς φεγγάρι και κοιτάξετε ψηλά, πιθανότατα δεν θα είναι και τόσο σκοτεινά. Τα φώτα του δρόμου ή τα φώτα της κοντινής βεράντας διαχέουν μια λάμψη υποβάθρου, ιδιαίτερα αν τυχαίνει να είναι μπλε-λευκά LED. Είναι πολύ πιθανό η φωτορύπανση στη γειτονιά σας να είναι τόσο έντονη ώστε να βλέπετε ελάχιστα άστρα στον νυχτερινό ουρανό. Ακόμη και σε αγροτικές περιοχές ο Γαλαξίας μας δεν είναι ορατός στον νυχτερινό ουρανό. Στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, μόνο το ένα τέταρτο των παιδιών έχουν δει τον Γαλαξία.Για να ξεφύγετε από την φωτορύπανση πρέπει να ταξιδέψετε σε πολύ μακρινές γωνιές του κόσμου. Μία από τις πιο απομακρυσμένες είναι η έρημος των Άνδεων στη Χιλή. Εκεί μπορείτε να δείτε έναν από τους πιο σκοτεινούς ουρανούς στον κόσμο. Αλλά ακόμη και αυτός δεν είναι ένας πραγματικά σκοτεινός ουρανός. Η ατμόσφαιρά μας εκπέμπει μια αμυδρή λάμψη ακόμα και στην πιο σκοτεινή νύχτα. Προκαλείται από το υπεριώδες φως του ήλιου και τις κοσμικές ακτίνες που ιονίζουν την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης. Αυτή η ατμοσφαιρική λάμψη δεν είναι αισθητή όταν κοιτάμε απευθείας προς τα πάνω, αλλά είναι εκεί και περιορίζει τις δυνατότητες των τηλεσκοπίων που βρίσκονται στη Γη. Ακόμη και τα καλύτερα τηλεσκόπια έχουν πρόβλημα με την αυξανόμενη τη φωτορύπανση. Η φωτογραφία που τράβηξε ο Babak Tafreshi δείχνει τον νυχτερινό ουρανό πάνω από την έρημο Atacama. Έτσι εκτοξεύουμε τηλεσκόπια στο διάστημα. Πέρα από την ατμόσφαιρα της Γης, τα τηλεσκόπια Hubble και James Webb έχουν σίγουρα μια καθαρότερη θέα του ουρανού. Όσο καταπληκτικές κι αν είναι οι εικόνες τους, δεν απαθανατίζουν τον πραγματικά σκοτεινό ουρανό. Η διάχυση του ηλιακού φωτός είναι ένα πρόβλημα. Το ηλιακό μας σύστημα είναι γεμάτο με διάχυτη σκόνη και κάθε σωματίδιο σκεδάζει το ηλιακό φως. Στη Γη, μπορούμε να δούμε αυτή τη διάσπαρτη λάμψη ως το ζωδιακό φως. Είναι αχνό στα μάτια μας, αλλά ορατό ακόμα και στο διάστημα. Η νύχτα του διαπλανητικού διαστήματος είναι σκοτεινή, αλλά και πάλι όχι αρκετά σκοτεινή.Για να δούμε την πραγματική θέα του σκοτεινού ουρανού, θα χρειαστεί να ταξιδέψουμε πέρα από τη σκόνη, στο πιο απομακρυσμένο άκρο του ηλιακού μας συστήματος. Πολύ πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα. Τα Voyager I και II έχουν ταξιδέψει τόσο μακριά, όπως και τα Pioneers 10 και 11. Όμως έχουμε χάσει εδώ και καιρό την επαφή με τα Pioneers, κι ενώ επικοινωνούμε ακόμα με τους Voyagers, δεν έχουν την δυνατότητα να μας στείλουν κάποια εικόνα. Ευτυχώς όμως υπάρχει ένα ακόμα απομακρυσμένο διαστημικό σκάφος που μπορεί να το κάνει. Η σημερινή (17/8/2023) θέση του διαστημικού σκάφους New Horizons Πρόκειται για το New Horizons που πέρασε πολύ κοντά από τον Πλούτωνα το 2015 και στη συνέχεια από το αντικείμενο Arrokoth της Ζώνης Kuiper. Τώρα απέχει σχεδόν 57 αστρονομικές μονάδες(*) από τον Ήλιο και οι κάμερές του μπορούν ακόμα να συλλέξουν δεδομένα. Πρόσφατα η επιστημονική ομάδα που χειρίζεται το διαστημικό σκάφος New Horizons προσπάθησε να συλλάβει το ευάλωτο σκοτάδι του σύμπαντος. Στόχευσαν με την κάμερα των «Νέων Οριζόντων» σε ένα τμήμα του ουρανού μακριά από τον Γαλαξία μας, μακριά από τον Ήλιο και μακριά από φωτεινά άστρα. Και στη συνέχεια μέτρησαν το φως που συνέλλεξε η κάμερα.Όταν συνέκριναν αυτή την ποσότητα του φωτός με την αντίστοιχη ποσότητα που κατέγραψε η κάμερα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, διαπίστωσαν ότι ναι μεν ήταν πιο ‘σκοτεινό’ κατά μία αναμενόμενη ποσότητα, αλλά υπήρχε ακόμα κάποια αχνή λάμψη που οι αστρονόμοι δεν μπορούν να εξηγήσουν. Αν λάβετε υπόψιν το φως του υποβάθρου που αναμένουμε από τους μακρινούς γαλαξίες μέχρι την Μεγάλη Έκρηξη, το New Horizons μέτρησε περίπου την διπλάσια ποσότητα. Έτσι, η κάμερα του διαστημικού σκάφους προγραματίζεται ώστε να παρατηρήσει άλλες 15 σκοτεινές τοποθεσίες τον επόμενο μήνα, με την ελπίδα να δει το γυμνό σκοτάδι του σύμπαντος ή να επαληθεύσει την ύπαρξη αυτής της μυστηριώδους λάμψης στο διαστημικό υπόβαθρο. (*) 1 αστρονομική μονάδα ή 1 AU = η μέση απόσταση Γης-Ήλιου = περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα διαβάστε περεισσότερα: 1. New Horizons is So Far Away, it Can Measure the True Darkness of the Universe – https://www.universetoday.com/162805/new-horizons-is-so-far-away-it-can-measure-the-true-darkness-of-the-universe/ 2. The Science Perspective: Looking for Light with New Horizons – http://pluto.jhuapl.edu/News-Center/Science-Perspectives.php?page=20230808 https://physicsgg.me/2023/08/17/οι-νέοι-ορίζοντες-μετράνε-το-αληθινό/ Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Δροσος Γεωργιος Δημοσιεύτηκε Σεπτέμβριος 25, 2023 Δημοσιεύτηκε Σεπτέμβριος 25, 2023 Το ΑΠΘ ανακοίνωσε την ανίχνευση μιας νέας υποψήφιας πηγής βαρυτικών κυμάτων. Την Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου 2023 στις 10.11 π.μ, ήταν η πρώτη φορά που η ανίχνευση μιας νέας υποψήφιας πηγής βαρυτικών κυμάτων από τους ανιχνευτές LIGO στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε από ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέσω του General Coordinates Circular (GCN) της NASA! Η ανακοίνωση (με πρώτη εκτίμηση σφάλματος 1 στα 100 χρόνια) αφορά την πιθανή ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων από τη συγχώνευση ενός διπλού συστήματος μελανών οπών και στάλθηκε μέσω του GCN, από τον καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, κ. Νικόλαο Στεργιούλα.Η ερευνητική ομάδα βαρυτικών κυμάτων του κ. Στεργιούλα στο ΑΠΘ είναι πολυάριθμη και επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια στην εφαρμογή της Μηχανικής Μάθησης στην Αστρονομία Βαρυτικών Κυμάτων, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Βαθιάς Μάθησης του καθηγητή κ. Αναστασίου Τέφα στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ. Η ομάδα συμμετέχει στο διεθνές πείραμα βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA καθώς και στον διαστημικό ανιχνευτή LISA της ESA.Το διπλό σύστημα μελανών οπών που με πιθανότητα μεγαλύτερη του 99% συγχωνεύτηκε θα έπρεπε να βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Δηλαδή, τα βαρυτικά κύματα θα πρέπει να ξεκίνησαν το ταξίδι τους όταν το Σύμπαν ήταν κατά πολύ νεότερο, για να φτάσουν στη Γη και να ανιχνευτούν στις 20 Σεπτεμβρίου 2023, 10:11 π.μ. ώρα Ελλάδος από τους ανιχνευτές LIGO. «Η τυχερή βάρδια… που το Σύμπαν συνωμότησε ελληνικά» «Είχα τη μεγάλη χαρά να στείλω την ανακοίνωση. Είναι η πρώτη φορά που στάλθηκε από ελληνικό πανεπιστήμιο», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Στεργιούλας -εμφανώς συγκινημένος-ενθυμούμενος ότι «ξεκίνησα ως θεωρητικός αστροφυσικός, το διδακτορικό μου ήταν στη θεωρητική και υπολογιστική μελέτη στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και σε αυτό το αντικείμενο εργάστηκα τα περισσότερα χρόνια, όμως από το 2015 που για πρώτη φορά ανιχνεύτηκαν βαρυτικά κύματα είχα την επιθυμία να συμμετάσχω σε μια πραγματική ανακάλυψη, να νοιώσω αυτή τη χαρά που νοιώθει κάποιος όταν ανακαλύπτει κάτι καινούριο και δεν το μελετάει μόνο θεωρητικά».«Πήραμε μεγάλη χαρά, γιατί είμαστε τρία χρόνια σε αυτό το πείραμα (σ.σ. το διεθνές πείραμα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA) ως ομάδα, αλλά ήταν σε φάση αναβάθμισης οι πειραματικές διατάξεις. Οι παρατηρήσεις μέσα από βάρδιες των ερευνητικών ομάδων ξεκίνησαν περί τα τέλη Μάιου, φέτος. Υπάρχουν πλέον ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων περίπου δύο φορές την εβδομάδα κατά μέσο όρο και με βάση την αναβάθμιση που κάναμε υπολογίζουμε ότι θα υπάρχουν και πιο συχνά και στα τέλη του 2024 ευελπιστούμε να έχουμε κάποια ανίχνευση περίπου ανά μιάμιση μέρα», εξήγησε ο καθηγητής.«Είναι η πρώτη φορά που ερευνητική ομάδα από ελληνικό πανεπιστήμιο συμμετέχει σε ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων», πρόσθεσε, διευκρινίζοντας ότι «η διαδικασία που ακολουθείται είναι ότι υπάρχει η λεγόμενη βάρδια, δηλαδή ανά 8 ώρες εναλλάσσεται ο υπεύθυνος που παρακολουθεί πώς εξελίσσεται το πείραμα, αν υπάρχει κάποια ανίχνευση και μετά είναι υπεύθυνος να συντονίσει την επεξεργασία των δεδομένων, να συγκαλέσει συμβούλιο με άλλους ερευνητές, και να εκδώσει τελικά ανακοίνωση μέσω της υπηρεσίας GCN της NASA». Η Ομάδα του ΑΠΘ τα τελευταία δύο χρόνια συμμετέχει σε όλες τις δημοσιεύσεις του πειράματος και η χθεσινή ανίχνευση θα αναλυθεί περαιτέρω και πρόκειται να συμπεριληφθεί σε μελλοντική δημοσίευση του πειράματος, στην οποία και θα συμμετέχει. Οι ανακοινώσεις της υπηρεσίας GCN της NASA αποστέλλονται και ανακοινώνονται διαδικτυακά προς όλους τους αστρονόμους παγκοσμίως, ώστε να έχουν την ευκαιρία να κάνουν επιπλέον παρατηρήσεις κάποιας νέας πηγής με την ελπίδα να βρεθεί κι άλλου είδους ακτινοβολία από μια τέτοια συγχώνευση, όπως συνέβη το 2017 με τη συγχώνευση δύο αστέρων νετρονίου.«Στο παγκόσμιο πείραμα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων συμμετέχουν ερευνητές από την Αμερική μέσω ανιχνευτών Ligo, από την Ευρώπη μέσω Virgo στον οποίο ανήκουμε, από την Ασία όπου έχουμε στην Ινδία τον LIGO India και στην Ιαπωνία τον Kagra, ενώ υπάρχουν και στην Αυστραλία. Στη διάρκεια ενός 24ωρου υπάρχουν τρεις οκτάωρες βάρδιες πους συμπίπτουν με την αντίστοιχη ηλιοφάνεια σε κάθε ήπειρο. Εμείς ξεκινάμε πρωί μέχρι το απόγευμα, μετά η παρατήρηση συνεχίζεται από την Ασία και την Αμερική», διευκρίνισε ο κ.Στεργιούλας. Μέλη της ομάδας του είχαν αρκετές βάρδιες στη διάρκεια καλοκαιριού αλλά χθες ήταν η πρώτη φορά το σύμπαν …συνωμότησε υπέρ τους και έγινε η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων. «Η εθνική ομάδα των …διαστημικών επιτυχιών» Η ερευνητική ομάδα βαρυτικών κυμάτων του κ. Στεργιούλα στο ΑΠΘ είναι πολυάριθμη, ενώ έχει και δύο ερευνητές από Αθήνα. Επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια στην εφαρμογή της Μηχανικής Μάθησης στην Αστρονομία Βαρυτικών Κυμάτων, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Βαθιάς Μάθησης του καθηγητή Αναστασίου Τέφα στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ. Η ομάδα συμμετέχει στο διεθνές πείραμα βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA καθώς και στον διαστημικό ανιχνευτή LISA της ESA.Το διπλό σύστημα μελανών οπών που με πιθανότητα μεγαλύτερη του 99% συγχωνεύτηκε θα έπρεπε να βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Δηλαδή, τα βαρυτικά κύματα θα πρέπει να ξεκίνησαν το ταξίδι τους όταν το Σύμπαν ήταν κατά πολύ νεότερο, για να φτάσουν σήμερα στη Γη και να ανιχνευτούν στις 10:11 π.μ. ώρα Ελλάδος από τους ανιχνευτές LIGO.«Δημιουργήσαμε την ομάδα βαρυτικών κυμάτων στο ΑΠΘ, σε συνεργασία με τον συνάδελφο Αναστάσιο Τέφα, καθηγητή του Τμήματος Πληροφορικής που ειδικεύεται στη βαθειά μάθηση (Deep learning). Δημιουργήσαμε την ομάδα το 2020 και πλέον επικεντρωνόμαστε σε εξελιγμένους αλγορίθμους για την ανάλυση δεδομένων που παράγουν τα πειράματα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων. Στην πράξη έχουμε δημιουργήσει έναν κώδικα μηχανικής μάθησης που αυτοματοποιεί τη διαδικασία της ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων, τον οποίο αυτή τη στιγμή τον ελέγχουμε με βάση παλαιότερες ανιχνεύσεις και ευελπιστούμε ότι σύντομα θα μπει στην πραγματική παραγωγή», επισήμανε ο κ. Στεργιούλας.Υπάρχουν αρκετές ερευνητικές ομάδες στο εξωτερικό που προσπαθούν να δημιουργήσουν τέτοιους κώδικές, όμως ο κώδικας που ανέπτυξε η ομάδα του ΑΠΘ ήταν εκείνος που διακρίθηκε ως ο καλύτερος ανάμεσα σε τέσσερις που έγιναν δεκτοί σε διαγωνιστική διαδικασία που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Max Planck στη Γερμανία. «Ο δικός μας κώδικας ξεχώρισε πετυχαίνοντας την καλύτερη επίδοση σε σχέση με άλλους και υπήρξε και η σχετική δημοσίευση. Θέλω να εξάρω την κρίσιμη συμβολή της Δρ Παρασκευής Νούση, μέλους της ομάδας Τέφα που έγραψε τον συγκεκριμένο κώδικα. Μετά τη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού μας ανατέθηκε και διοργανώσαμε τον Μάρτιο 2023 ένα σχολείο για ερευνητές από όλη την Ευρώπη που ήλθαν στη Θεσσαλονίκη, στο ΑΠΘ για να διδαχθούν αυτές τις νέες μεθόδους εφαρμογής της μηχανικής μάθησης στα βαρυτικά κύματα και είχαμε μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία στη διοργάνωση αυτή», κατέληξε ο καθηγητής. Η πλήρης ανακοίνωση είναι προσβάσιμη εδώ: https://gcn.nasa.gov/circulars/34741 Ιστοσελίδα της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του ΑΠΘ: https://niksterg.github.io/gw-group/ πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – https://www.skai.gr/news/technology/pagkosmia-proti-gia-to-aristeteleio-panepistimio-stin-anixneysi-neas-ypopsifias-pigis-vary – https://www.facebook.com/george.pappas.5454 Ο πλανήτης μας ειναι το λίκνο της ανθρωπότητας.Αλλα κανείς δεν περνάει ολη του τη ζωή στο λίκνο. Κονσταντίν Εντουάρντοβιτς Τσιολκόφσκι.
Προτεινόμενες αναρτήσεις
Δημιουργήστε έναν λογαριασμό ή συνδεθείτε για να σχολιάσετε
Πρέπει να είσαι μέλος για να αφήσεις ένα σχόλιο
Δημιουργία λογαριασμού
Εγγραφείτε για έναν νέο λογαριασμό στην κοινότητά μας. Είναι εύκολο!.
Εγγραφή νέου λογαριασμούΣυνδεθείτε
Έχετε ήδη λογαριασμό? Συνδεθείτε εδώ.
Συνδεθείτε τώρα