Ελληνικές Πρωτοπόρες Εταιρείες.

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνική διαστημική τεχνολογία: Νανοδορυφόροι, τηλεσκόπια και συστήματα δορυφορικής παρακολούθησης.

Σε εξέλιξη βρίσκεται πολυσύνθετη διαστημική δραστηριότητα στην Ελλάδα.Ένα ευρύ πρόγραμμα που αφορά την ελληνική παρουσία στην συνεχώς αναπτυσσόμενη διαστημική βιομηχανία έχει ξεκινήσει να υλοποιείται και μια σειρά από τεχνολογίες και συστήματα με το βλέμμα έξω από τη Γη φέρουν ελληνική υπογραφή ή θα εγκατασταθούν στη χώρα μας.Τελικά πόσο τα δορυφορικά δεδομένα μας εξυπηρετούν κάθε ημέρα και πόσο σε περιπτώσεις ανάγκης; Υπάρχει ελληνική διαστημική τεχνογνωσία και ποιες είναι οι δυνατότητες που φέρνει το μέλλον για τους Έλληνες επιστήμονες και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο που τα τελευταία χρόνια έχει διογκωθεί παγκόσμια; Σε συζήτηση που διοργάνωσαν το ΤΕΕ/ΤΚΜ και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) το απόγευμα της Τρίτης 20 Ιουνίου 2023 στην Θεσσαλονίκη σχολιάστηκαν οι συγκεκριμένες θεματικές όπως και η χρησιμότητα των δορυφορικών δεδομένων σε ένα φάσμα αποστολών που δεν είναι πια αυστηρά επιστημονικές αλλά ακουμπούν την καθημερινότητά μας. Μέσα από τις νέες εξελίξεις που παρουσιάστηκαν διαφάνηκε πως τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει κάνει πολλά και σημαντικά διαστημικά βήματα.

Στόχος του ΕΛΚΕΔ : Περισσότερα δορυφορικά δεδομένα να είναι διαθέσιμα στην κοινωνία

Την περιγραφή των στόχων του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) και μια σειρά από σχεδιασμούς που είτε ολοκληρώνονται, είτε βρίσκονται σε ώριμο στάδιο, περιέγραψε ο κ. Νίκος Σέργης ερευνητής στο πεδίο της Διαστημικής Φυσικής και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ). Ο κ. Σέργης παρουσίασε τη δομή και τους στόχους του ΕΛΚΕΔ που τα τελευταία χρόνια έχει προγραμματίσει πλειάδα πρωτοβουλιών στον τομέα της δορυφορικής παρατήρησης- τηλεπισκόπησης, της δορυφορικής εικόνας υψηλής και υπερ-υψηλής ευκρίνειας, έναν «τομέα ύψιστης προτεραιότητας και μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα».Από την πλευρά του ο δρ. Κωσταντίνος Καράντζαλος, καθηγητής Τηλεπισκόπησης της Σχολής ΑΤΜ-Μηχανικών Γεωπληροφορικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και μέλος του ΔΣ του ΕΛΚΕΔ εξήγησε πως το τελευταίο διάστημα το ΕΛΚΕΔ έχει ολοκληρώσει διαγωνισμό για έργο «πρόσβασης από το ΕΛΚΕΔ σε δορυφορικά μέσα και δορυφόρους υψηλής ευκρίνειας» μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και υπάρχει ανάδοχος. Με αυτό τον τρόπο θα είναι εφικτό για την Ελλάδα να προγραμματίζει λήψεις για τομείς που την ενδιαφέρουν, εικόνες που θα μπορούμε ως χώρα να λαμβάνουμε κατ’ αποκλειστικότητα με μεγαλύτερη ευκρίνεια από ότι ήταν εφικτό μέχρι σήμερα, στα 50 περίπου εκατοστά διακριτικότητας. Με αυτή τη συνδυασμένη δυνατότητα θα είναι εφικτό να ικανοποιηθούν και οι συστηματικές ανάγκες αλλά και έκτακτες ανάγκες χαρτογράφησης στη χώρα.Ο κ. Καράντζαλος εξήγησε πως το ΕΛΚΕΔ ασχολείται με τον μηχανισμό με τον οποίο θα είναι εφικτό να γίνεται το επονομαζόμενο tasking στους δορυφόρους των οποίων τα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα στους ενδιαφερόμενους αλλά και με ένα γεωπληροφοριακό σύστημα που σχεδιάζει το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος μέσα από το οποίο θα γίνεται πιο αποτελεσματική αξιοποίηση αυτών των δεδομένων. Ο Έλληνας επιστήμονας εξήγησε πως έτσι «θα παίρνει κανείς δεδομένα μετά από request για πολιτική χρήση», ένα κομμάτι του συνολικού πρότζεκτ που μπαίνει προς υλοποίηση.Την ίδια ώρα ο κ. Καράντζαλος εξήγησε πως τα στελέχη του ΕΛΚΕΔ μελετούν «το οικοσύστημα του New Space» ήτοι τις νέες δυνατότητες δορυφορικής διαστημικής τεχνολογίας γενικότερα, είτε σε ότι αφορά τα μεγάλα πυραυλικά συστήματα είτε «σε σχέση με τα μικρότερα Small Sats (σ.σ μικρότεροι πυραυλικοί φορείς και πιο μικρά και μεσαία φορτία)». Στόχος του ΕΛΚΕΔ είναι να εξεταστεί «εάν υπάρχει opportunity (σ.σ. αποδοτικότητα του πρότζεκτ) που να μπορεί να αξιοποιήσει η Ελλάδα και να έχει Return of Investment (σ.σ. ROI ήτοι ανταπόδοση της επένδυσης) μέσα από το  New Space,» όπως επισήμανε.Όπως εξήγησε ο κ. Καράντζαλος στον τομέα των λεγόμενων μικροδορυφόρων τύπου Small Sats και σε αυτό το πλαίσιο, στο ΕΛΚΕΔ εξετάζουν «κάποια cubesats που θα έχουν και επεξεργασία δεδομένων μέσα στον δορυφόρων (σ.σ δυνατότητα που ονομάζεται on board processing)». Την ίδια ώρα για επόμενα εθνικά δορυφορικά πρότζεκτ, τα στελέχη του ΕΛΚΕΔ έχουν καταλήξει σε τρεις τεχνολογικές λύσεις από τις οποίες θα επιλέξει την βέλτιστη. Πρόκειται για την τεχνολογία συνδυαστικής εκτόξευσης hosted payload, την πιθανότητα συμμετοχής σε αστερισμούς δορυφόρων (σ.σ Access to Constellations) αλλά και τις αποστολές μικρών ή μεσαίων ελληνικών δορυφόρων (σ.σ Cubesat Missions).

Ο Οπτικός Σταθμός Εδάφους στο Χολομώντα και το δίκτυο παρακολούθησης δορυφόρων του ΑΠΘ

Από την πλευρά του ο κ. Κλεομένης Τσιγάνης, καθηγητής Αστρονομίας στο Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και Επιστημονικός Υπεύθυνος Αστρονομικών Σταθμών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έκανε μια γενική παρουσίαση του καινοτόμου αυτού σχεδίου και μίλησε για το δίκτυο τηλεσκοπίων SST αλλά και το τηλεσκόπιο Χολομώντα που στήνεται αυτές τις μέρες. Ο κ. Τσιγάνης μίλησε για τον σχεδιασμό για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο European Optical Network και στην Αρχιτεκτονική του EU- SST (European Union Space Surveillance and Tracking), μια ευρωπαϊκή προσπάθεια που έχει σαν στόχο να γίνεται μια παρακολούθηση και ιχνηλάτηση των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά.Ο κ. Τσιγάνης εξήγησε πως το τηλεσκόπιο Χολομώντα με βάση τον σχεδιασμό θα είναι και δοκιμαστικός σταθμός οπτικής επικοινωνίας αφού υπάρχει ένα παγκόσμιο ενδιαφέρον για μια νέα γενιά τεχνολογιών επικοινωνίας που στόχος είναι να γίνεται χρήση δορυφόρων αλλά και λέιζερ. Όπως εξήγησε ο καθηγητής του ΑΠΘ, το τηλεσκόπιο Χολομώντα «θα μετατραπεί σε σταθμό βάσης και για έχει τη δυνατότητα να κάνει γρήγορη παρακολούθηση και διόρθωση της παρακολούθησης ενός δορυφόρου», μια διεργασία που θα ξεκινήσει το επόμενο διάστημα.Ο καθηγητής Αστρονομίας εξήγησε πως το ΑΠΘ πρόθεση είναι και να μπει ως μέρος του ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου Hellas QCI με το οποίο η χώρα συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ασφαλούς Υποδομής Κβαντικής Επικοινωνίας EuroQCI και σε εκείνο του EuroQCI που έχει στόχο την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής υποδομής δικτύων κβαντικών υποδομών (Quantum Communication Infrastructure – QCI). Κλειδί για αυτά τα προγράμματα είναι τρία σημεία στην Ελλάδα, το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, το Αστεροσκοπείο Χελμού και ο Αστρονομικός Σταθμός Χολομώντα του ΑΠΘ. Ο κ. Τσιγάνης εξήγησε τέλος πως ομάδα του ΑΠΘ «σχεδιάζει και να στήσει έναν μικρό δορυφόρο» που στόχος είναι σε ενάμιση χρόνο είναι να συνεργαστεί με το τηλεσκόπιο του Χολομώντα.

Οι νανοδορυφόροι «AcubeSAT» και «PeakSAT» του ΑΠΘ

Για το συγκεκριμένο πρόγραμμα νανοδορυφόρου όπως και για ένα έτερο πρόγραμμα κατασκευής νανοδορυφόρου μίλησε στη συνέχεια στη συζήτηση και στέλεχος της ομάδας SpaceDot ΑΠΘ από το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ) του ΑΠΘ. Συγκεκριμένα ο φοιτητής του ΤΗΜΜΥ κ. Γιώργος Πλιάκης, Cubesat Project Leader της Spacedot που είναι μια μη κερδοσκοπική, διεπιστημονική ομάδα, με έδρα το ΑΠΘ περιέγραψε τα πρότζεκτ νανοδορυφόρων Cubesat που είναι εξέλιξη από την ομάδα.Η Spacedot όπως εξήγησε ο κ. Πλιάκης εκτελεί τα προγράμματα μέσα από το πρόγραμμα «Fly Your Satellite!» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) από τις αρχές του 2020 μαζί με άλλα δύο πανεπιστήμια αφού η ομάδα έχει εξασφαλίσει τη συμμετοχής στο πρόγραμμα «Fly Your Satellite! 3».Ο κ Πλιάκης περιέγραψε αρχικά τον πρώτο νανοδορυφόρο της με την ονομασία SpaceDot, τον AcubeSAT, ο οποίος ετοιμάστηκε ώστε να περιλαμβάνει ένα βιολογικό πείραμα με ένα τσιπ μικρομηχανικής (σ.σ τσιπ τύπου lab on a chip) με 150 πρωτεΐνες. Πρόκειται για έναν νανοδορυφόρο που “χτίστηκε” με 3 μονάδες μεγέθους κύβου και έχει μέγεθος όσο ένα κουτί από παπούτσια ήτοι 34.5 x 10 x 10εκ. Η ομάδα της SpaceDot αυτή τη στιγμή και σε ότι αφορά τον AcubeSAT βρίσκεται, όπως εξήγησε ο κ. Πλιάκης, στη φάση ανάπτυξης με κάποια υποσυστήματα του AcubeSAT να είναι σε φάση δοκιμών ενώ «ήδη έχουν δοκιμαστεί τα δύο υποσυστήματα του δορυφόρου σε test campaign» όπως ανέφερε ο νεαρός Έλληνας επιστήμονας.Ο δεύτερος μικροδορυφόρος που παρουσιάστηκε είναι ο PeakSAT που σχεδιάζεται να αναπτυχθεί μέσα από ευρωπαϊκό πρόγραμμα 200 εκατομμυρίων ευρώ. Ο Cubesat Project Leader της SpaceDot περιέγραψε πως σε αυτό το πρότζεκτ η ομάδα θα συνεργαστεί με την ομάδα του κ. Τσιγάνη ώστε να μελετηθούν οι οπτικές δορυφορικές επικοινωνίες σε συνεργασία με τον Σταθμό Χολομώντα του ΑΠΘ. Απώτερος στόχος να ωριμάσει η ταχεία επικοινωνία Γης και Διαστήματος (σ.σ Earth Space high speed communication). Ο PeakSAT είναι επίσης «ένα σχέδιο μικροδορυφόρου τριών unit» όπως ο AcubeSAT με όμοιες διαστάσεις και στόχος είναι να χρησιμεύσει στην εκπαίδευση του προσωπικού του σταθμού βάσης οπτικών επικοινωνιών στον Χολομώντα.

Γεωπαρατήρηση και υπηρεσίες για την πολιτική προστασία

Στη συζήτηση παρουσιάστηκαν και οι δραστηριότητες και οι υπηρεσίες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης του Κέντρου Παρατήρησης Γης και Ωκεανών, του ΚΕΔΕΚ του ΑΠΘ. Για το Εργαστήριο Εφαρμογών Τηλεπισκόπησης και GIS του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ και για το Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ) που ιδρύθηκε το 2003 μίλησε ο κ. Αντώνιος Μουρατίδης. Ο κ. Μουρατίδης περιέγραψε τη χρήση δεδομένων από την Οικογένεια Δορυφόρων Sentinel, τις δυνατότητες της τεχνολογίας Snapping PSI που έχουν αυτά τα συστήματα ώστε να γίνεται σύγκριση σε μια περίοδο χρόνου των χαρακτηριστικών μια περιοχής, ενώ εξήγησε ταυτόχρονα πως σημαντική παράμετρος είναι η επεξεργασία πλέον των εικόνων κάθε είδους από δορυφόρους να γίνεται on line και οι επιστήμονες να κατεβάζουν τα δεδομένα που έχουν ανάγκη, μια «σημαντική καινοτομία». Ο κ. Μουρατίδης τόνισε πως στη νέα πλέον εποχή του Διαστήματος «υπάρχει πλέον τεράστια προσφορά σε δορυφορικά προϊόντα και δεδομένα» προς τους επιστήμονες και την κοινωνία την ίδια ώρα παραδέχτηκε πως το γενικό κοινό περιμένει να κάνει χρήση αυτών των τεχνολογιών. «Κατανοούμε την ανάγκη της κοινωνίας να έχει απτά αποτέλεσμα και κινούμαστε σε αυτή την κατεύθυνση», σχολίασε ο επιστήμονας του ΑΠΘ που πάντως εξήγησε πως έχει γίνει αρκετά εύκολο για το μέσο χρήστη να παράξει αποτέλεσμα, αυτό όμως «δεν είναι όμως ακόμα αρκετά εύκολο για όλους», όπως χαρακτηριστικά σχολίασε.

Τεχνολογία και δεδομένα από το Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης ΑΠΘ για το δημόσιο συμφέρον

Για μια σειρά από τεχνολογικά εργαλεία που σχετίζονται με την δορυφορική παρατήρηση τα οποία έχουν εξελιχθεί και τεθεί στην υπηρεσία και των κρατικών υπηρεσιών μίλησε ο κ. Δημήτριος Σταυρακούδης εκ του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Ο κ. Σταυρακούδης εξήγησε πως από το 2016 γίνεται συστηματικά και εφαρμόζεται επιχειρησιακά με τη χρήση δορυφορικών συστημάτων η χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων, αρχικά για κάθε δασική πυρκαγιά που ξεπερνούσε τα 1000 στρέμματα, στη συνέχεια όμως με το να καταγράφονται και μικρότερες καμένες εκτάσεις. Πρόκειται για την αποτύπωση έτσι «όλων των σημαντικών πυρκαγιών στην χώρα με τη χρήση και ενός αυτοματοποιημένου αλγορίθμου», εξήγησε ο Έλληνας επιστήμονας, που σημείωσε πως έτσι από 2016 ολοκληρώθηκε η χαρτογράφηση για περισσότερα από 2.000.000 στρέμματα καμένης γης με την πλειονότητα αυτών των εκτάσεων να αφορούν την Βόρεια Εύβοια και τις περιοχές που κατέκαψε στη συγκεκριμένη περίπτωση η φωτιά.Ο κ. Σταυρακούδης παρουσίασε επίσης και έναν μεσοπρόθεσμο δείκτη κινδύνου έναρξης πυρκαγιάς που ετοιμάζει το συγκεκριμένο Εργαστήριο, έναν δείκτη που δίνει πληροφορίες με πρόβλεψη για οκτώ ημέρες με έμφαση στον κίνδυνο έναρξης πυρκαγιάς σε κάποια περιοχή αλλά και έναν ειδικό χάρτη με μια ταξινόμηση τύπων καύσιμης ύλης στη χώρα που ετοιμάζει η επιστημονική ομάδα για τις ανάγκες της Πυροσβεστκής Υπηρεσίας. Εργαλεία που πρέπει, τόνισε, να υπάρχουν και για την προετοιμασία της χώρας σε επίπεδο πρόβλεψης, πριν από την έναρξη μιας αντιπυρικής περιόδου. Ο επιστήμονας του ΑΠΘ προσέθεσε πως στόχος της επιστημονικής ομάδας είναι και η ανάλυση στο μέλλον δεδομένων υπερυψηλής ανάλυσης από μικροδορυφόρους αλλά και «η διερεύνηση δυνατότητας ανάπτυξης εφαρμογής προσομοίωσης πυρκαγιάς»Στην εκδήλωση τέλος έγινε και μια ενημερωτική και συμπεριληπτική παρουσίαση των νέων εξελίξεων στον τομέα των δορυφορικών Αποστολών και της Παρατήρησης Γης, μια παρουσίαση που έκανε ο κ. Γεώργιος Βέργος, καθηγητής του ΑΠΘ και διευθυντής του Τομέα Γεωδαισίας και Τοπογραφίας Τμήματος  Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών. Ο κ.Βέργος έδειξε πως με τις δορυφορικές τεχνολογίες έχουμε την δυνατότητα να διαθέτουμε «την εικόνα μιας δυναμικής Γης» και πως καταγράφονται οι μεταβολές του πλανήτη σε πολλά επίπεδα ενώ παρουσίασε και τις διαστημικές αποστολές των τελευταίων ετών όπως και τις σημαντικές αποστολές που θα μας έρθουν στο μέλλον στον τομέα της διαστημικής παρατήρησης.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1485726/elliniki-diastimiki-technologia-nanodoryforoi-tileskopia-kai-systimata-doryforikis-parakoloythisis/

[Δροσος Γεωργιος]

Ξεκινά η κατασκευή μικροδορυφόρων στην Ελλάδα.

Αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς η ελληνική διαστημική βιομηχανία.Η Ελλάδα παρά τις διαφόρων ειδών δυσκολίες των τελευταίων ετών τόσο στο τοπικό όσο και το διεθνές οικονομικό περιβάλλον δείχνει μια αξιοσημείωτη δραστηριότητα στο διαστημικό τομέα τόσο σε ερευνητικό όσο και παραγωγικό επίπεδο.Ένα από τα ξεχωριστά πρότζεκτ αυτής της δραστηριότητας είναι το πρόγραμμα ΕΡΜΗΣ – [ERMIS Hellenic Cubesat Demonstration Mission] έχει σαν στόχο να πιστοποιήσει νέες, καινοτόμες διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές, όπως οι επικοινωνίες 5G για το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT), δορυφορικές τηλεπικοινωνίες και η παρατήρηση της γης με υπερφασματική κάμερα. Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΡΜΗΣ θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα ένα σμήνος από τρεις τεχνολογικά προηγμένους νανοδορυφόρους (CubeSats),  με έμφαση στις τηλεπικοινωνίες 5G/IoT, στην δια-δορυφορική σύνδεση (inter-satellite link) και στην  υπερφασματική τηλεπισκόπηση (hyperspectral remote sensing) και θα πιστοποιηθούν για πρώτη φορά νέες τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα, όπως: επικοινωνίες IoT/5G, δια-δορυφορικές συνδέσεις, επεξεργασία δεδομένων εικόνας σε τροχιά με χρήση επιταχυντών υλικού για αλγόριθμους συμπίεσης υπερφασματικών εικόνων και κωδικοποίηση οπτικού καναλιού σύμφωνα με τα διαστημικά πρότυπα CCSDS, αλγόριθμοι αυτομάτου ελέγχου για την παρατήρηση και τον έλεγχο της ακριβούς θέσης του δορυφόρου, οπτικές επικοινωνίες με laser και σύνδεση του δορυφόρου με τον οπτικό διαστημικό σταθμό εδάφους στον Χελμό, καθώς και υπερφασματική τηλεπισκόπηση με ακρίβεια 5m για διαστημικές εφαρμογές εθνικού ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα έξυπνη γεωργία.To πρόγραμμα ΕΡΜΗΣ αποτελεί το πρώτο μέρος του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων με προϋπολογισμό 200 εκατ. Ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης (RRF – EU Next Generation EU). To έργο με προϋπολογισμό περίπου 4.9 εκατ. Ευρώ συντονίζει το νεοσύστατο Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (www.aerospace.uoa.gr) και συμμετέχουν στο έργο η OQ Hellas, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Την διαστημική αποστολή ERMIS επιβλέπει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ)/European Space Agency με την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1486622/xekina-i-kataskeyi-mikrodoryforon-stin-ellada/

[Δροσος Γεωργιος]

Aegean Ro-Boat Race: Διεθνής διαγωνισμός ρομποτικών σκαφών στη Σύρο.

Στις 12 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί στη Σύρο ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός αυτόνομων σκαφών Aegean Ro-Boat Race.Ο διαγωνισμός διοργανώνεται από το εργαστήριο Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, του οποίου φοιτητές ανέπτυξαν τα ρομποτικά σκάφη.Ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του IEEE Oceanic Engineering Society, με την υποστήριξη του Ελληνικού Ινστιτούτο Ναυτικής Τεχνολογίας, της UNESCO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων φορέων.Παράλληλα, το διάστημα 3 έως 12 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί διεθνές θερινό σχολείο στο τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, με στόχο την επιμόρφωση των εκπαιδευόμενων στη ναυτιλιακή πληροφορική και τη ναυτική τεχνολογία, µε έμφαση στη ρομποτική.Οι σπουδαστές θα συμμετέχουν στην ανάπτυξη ενός σύνθετου τεχνικού έργου που αφορά την κατασκευή αυτόνομου σκάφους επιφανείας ή υποβρυχίου.

Στις 11 Ιουλίου θα διεξαχθεί στο Επιμελητήριο Κυκλάδων ημερίδα με θέμα τη ναυτιλιακή πληροφορική και ναυτική τεχνολογία ανοιχτή για το κοινό, ενώ την ίδια μέρα θα γίνει και η παρουσίαση των ομάδων που μετέχουν στον διαγωνισμό αυτόνομων σκαφών.Οι δράσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Δήμου Σύρου Ερμούπολης και με την υποστήριξη του Ναυτικού Ομίλου Σύρου και του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.Aegean Ro Boat Race12 Ιουλίου 2023, από τις 10.00 έως τις 15.00 στην περιοχή Νησάκι.Περισσότερες πληροφορίες στον δικτυακό τόπο της οργάνωσης.https://smartmove.aegean.gr/el/roboat-race/Ημερίδα11 Ιουλίου 2023, αίθουσα Επιμελητηρίου Κυκλάδων, από τις 10.00 έως 13.00 (ομιλίες) και από τις 14.00 έως 17.00.

https://www.in.gr/2023/07/06/b-science/technology/aegean-ro-boat-race-diethnis-diagonismos-rompotikon-skafon-sti-syro/

 

Το επεξεργάστηκε Ιούλιος 7, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

«Libre Space Foundation»: Από την οδό Αμπατιέλου… στο Διάστημα

Η ομάδα των Ελλήνων που στέλνει μικροσκοπικούς δορυφόρους στο διάστημα.

 

Στην οδό Αμπατιέλου, στην Αθήνα, συνέχεια συμβαίνει κάτι. Νέοι άνθρωποι, στην πλειονότητά τους εξειδικευμένοι μηχανικοί, δουλεύουν άοκνα πάνω σε αντικείμενα γεμάτα τσιπάκια και καλώδια, που θα μεταμορφωθούν σε μικροδορυφόρους, νανοδορυφόρους, πικοδορυφόρους.Κάποιοι από αυτούς εργάζονται εκεί τ’ απογεύματα μετά την πρωινή δουλειά τους ή έχουν πάρει προσωρινή άδεια άνευ αποδοχών. Άλλοι εγκατέλειψαν την πρωινή δουλειά τους, ακόμα και σε εταιρείες κολοσσούς, όπως η «Mozilla» και η «Νokia», ώστε να έχουν τον χρόνο να αφοσιωθούν σε αυτό που κάνουν εκεί.Μπορεί να ακούγεται δύσκολο και κουραστικό, αλλά το πάθος τους για το Διάστημα και την παραγωγή τεχνολογίας ανοιχτής σε όλους, τούς παρακινεί, ενώ οργανισμοί και φορείς πιστεύουν σε αυτούς: τα έργα της ομάδας φτάνουν στο Διάστημα με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα (όπως το Horizon 2020), ιδρύματα (όπως το Sloan Foundation με έδρα τη Νέα Υόρκη, που ιδρύθηκε το 1934 από τον τότε CEO της General Motors, Alfred P. Sloan Jr) και ιδιωτικές επιχειρήσεις. 

Πώς άρχισαν όλα.

Όταν τον Ιανουάριο του 2015 εννέα άνθρωποι ίδρυαν στην Ελλάδα τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Libre Space Foundation» (LSF), με στόχο τη δημιουργία διαστημικής τεχνολογίας ανοιχτού λογισμικού και σχεδίασης, πιθανότατα δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι, λιγότερο από μια δεκαετία αργότερα, αντικείμενα που κατασκευάζουν στο εργαστήριό τους θα ταξίδευαν στο Διάστημα.Ο οργανισμός έχει ήδη σχεδιάσει, κατασκευάσει και εκτοξεύσει τρεις μικροδορυφόρους -τον «UPSat», σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πάτρας και τους «Qubik» 3 & 4- και πρόκειται σύντομα να στείλει «εκεί πάνω» άλλους τόσους.Επιπλέον, έχει συνεργαστεί επανειλημμένα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), έχει αναπτύξει το μεγαλύτερο, παγκοσμίως, δίκτυο λήψης δορυφορικών δεδομένων  κι ετοιμάζεται να τοποθετήσει την τεχνολογία του στο τελευταίο όροφο του «Ariane 6», του νεότερου πυραύλου της Ευρώπης -και μάλιστα στην πρώτη πτήση του, στο τέλος του 2023 ή στις αρχές του 2024. To LSF, που απασχολεί 15 άτομα κι έχει εκατοντάδες εθελοντές συνεργάτες, ανέλαβε πρόσφατα νέο έργο του ESA, το «PHASMA», ύψους σύμβασης 2 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του οποίου οι νανοδορυφόροι «Phasma» 1, 2 και 3 θα εκτοξευτούν στο Διάστημα, προκειμένου να διεξάγουν σειρά πειραμάτων πάνω στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του LSF, Λευτέρης Κοσμάς.  Πειραμάτων που στοχεύουν στη διευκόλυνση τόσο των διαστημικών ταξιδιών (αφού πιθανώς θα δώσουν στοιχεία για το πώς μπορεί να γίνει ακριβέστερη η πλοήγηση διαστημικών σκαφών προς τη Σελήνη), όσο και -κυρίως- της καθημερινής ζωής «εδώ κάτω» (αφού τα ευρήματά τους πιθανώς θα χρησιμοποιούν για να βελτιώσουν τη λειτουργία των σημάτων της ραδιοτηλεόρασης, εντοπίζοντας παρεμβολές και παραβιάσεις, αλλά και να καταγράψουν πώς αλληλεπιδρά η ιονόσφαιρα με το Διάστημα και πώς φαινόμενα όπως το Βόρειο Σέλας μπορούν να επιδράσουν στις διάφορες συχνότητες, «τρελαίνοντας» για παράδειγμα τα συστήματα GPS).

«Δεν μπορώ να πιστέψω ότι κάτι δικό μας ταξιδεύει στο Διάστημα» 

«Τον Ιανουάριο του 2015, όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε εθελοντικά πάνω στην ιδέα του LSF, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πού θα μας έβγαζε όλο αυτό μεσομακρόθεσμα. Ζοριστήκαμε σοβαρά κι αντιμετωπίσαμε τεράστιες δυσκολίες. Νομίζω πως το LSF έφτασε στο σημείο να διεκδικεί και να αναλαμβάνει έργα του ESA ή του Horizon, χάρη στη σκληρή δουλειά, την εργατικότητα, τη μεθοδικότητα και την εξαιρετική ποιότητα των μηχανικών μας. Έχουμε πολύ πάθος, αλλά και εμμονή με το ανοιχτό λογισμικό, κάτι που φαίνεται και στο μανιφέστο του οργανισμού, όπου δηλώνεται -όπως και στη Συνθήκη Εξώτερου Διαστήματος, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών- ότι το Διάστημα πρέπει να είναι ανοιχτό σε όλους και ό,τι συμβαίνει εκεί πάνω να είναι προς όφελος συνολικά της ανθρωπότητας. Υπάρχουν φορές που ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω ότι κάτι που έχουμε δημιουργήσει υπάρχει εκεί πάνω. Τον Οκτώβριο του 2022, όταν εκτοξεύτηκε το σύστημα «Picobus» από την αεροπορική βάση Βάντερμπεργκ στην Καλιφόρνια, θυμάμαι να κρατάω αγκαλιά την κόρη μου, λίγων μηνών τότε, και να απλώνει το χεράκι της ψηλά, να δείχνει στη ζωντανή σύνδεση τον πύραυλο και να φωνάζει με ενθουσιασμό “πάει!”. Τέτοιες στιγμές είναι ανεκτίμητες», διηγείται ο κ. Κοσμάς. 

Μέχρι σήμερα, οι άνθρωποι του LSF έχουν αναλάβει ή υλοποιήσει 12 έργα, μεταξύ των οποίων τα εξής:Το SatNOGS (το μεγαλύτερο δίκτυο επίγειων δορυφορικών σταθμών στο κόσμο, στο οποίο συμμετέχουν πάνω από 400 σταθμοί σε περισσότερες από 50 χώρες και το οποίο έχει στοιχίσει σημαντικά λιγότερο από προσπάθειες κλειστού χαρακτήρα πολλαπλάσιου προϋπολογισμού, δίνοντας σε όποιον το επιθυμεί -είτε ερασιτέχνη είτε πανεπιστήμιο- σχέδια και οδηγίες για κεραιοσυστήματα και δημιουργία επίγειων δορυφορικών σταθμών),

το SIDLOC (το σύστημα ταυτοποίησης και εντοπισμού δορυφόρων και άλλων διαστημικών αντικειμένων, που προγραμματίζεται να τοποθετηθεί στον τελικό όροφο του πυραύλου «Ariane 6», έργο του ESA),

το SatNOGS-COMMS (εξελιγμένο υποσύστημα τηλεπικοινωνίας και ανάλυσης σημάτων για δορυφόρους κλάσης «CubeSat», 10 επί 10 εκατοστών, έργο του ESA),

το Cronos (προσφέρθηκε στήριξη στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του φοιτητικού πειραματικού πυραύλου «Cronos»)

και το PICOBUS (σύστημα τροχιακής απελευθέρωσης, με χωρητικότητα έως οκτώ πολύ μικρών δορυφόρων κατηγορίας «PocketQube», μεγέθους 5x5x5 εκατοστών, που μπήκε σε τροχιά τον Οκτώβριο του 2022).«Τα πειράματα στο πλαίσιο του Phasma θα αναλύουν με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης το φάσμα των επίγειων εκπομπών ραδιοσυχνοτήτων. Σκοπός είναι να υπολογιστεί και να ποσοτικοποιηθεί η χρήση του φάσματος σε παγκόσμιο επίπεδο, να εντοπιστούν πηγές παρεμβολών και να ανιχνευθούν παραβιάσεις εκπομπής σημάτων. Επίσης, με τα πειράματα αυτά θα επιτηρούνται και θα αναλύονται εκπομπές σημάτων άλλων δορυφόρων συνεισφέροντας έτσι στην ευκολότερη ταυτοποίηση ενός δορυφόρου και στον γρήγορο εντοπισμό του. Αυτές οι τεχνολογίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς τόσο η άμεση ταυτοποίηση ενός δορυφόρου, ο έγκαιρος εντοπισμός, όσο και η συνεχής παρακολούθηση του συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιτυχία μιας αποστολής στο Διάστημα» εξήγησε ο Πιέρρος Παπαδέας, διευθύνων σύμβουλος του LSF.Επιπλέον, οι τρεις δορυφόροι θα χρησιμοποιηθούν για να μελετήσουν τη διασπορά και διάδοση σημάτων στην ιονόσφαιρα και να αναλύσουν συστήματα πλοήγησης όπως το GPS, το ευρωπαϊκό Gallileo, το κινεζικό BaiDu και το ρωσικό GLONASS.Με το έργο αυτό, το LSF στοχεύει «όχι μόνο να ενισχύσει και να επεκτείνει τις δυνατότητες του ανοιχτού λογισμικού, αλλά και να δώσει στην Ελλάδα καίριο ρόλο στις τεχνολογικές εξελίξεις, συνεισφέροντας στη δημιουργία ενός βιώσιμου και ισχυρού διαστημικού οικοσυστήματος στη χώρα», τόνισε ο Μάνθος Παπαματθαίου, πρόεδρος του LSF.

https://www.kathimerini.gr/life/science/562513741/libre-space-foundation-apo-tin-odo-ampatieloy-sto-diastima/

[Δροσος Γεωργιος]

Ολιστική προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών.

πηγή φωτό MIT

Δημιουργείται ένα ευρωπαϊκό συντονιστικό όργανο παρακολούθησης και αντιμετώπισης του προβλήματος.Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε μια οργανωμένη προσπάθεια ανάδειξης του προβλήματος της συνεχώς αυξανόμενης δραστηριότητας στο Διάστημα και των αποκαλούμενων διαστημικών σκουπιδιών που παράγει αυτή η δραστηριότητα τα οποία προκαλούν διαφόρων προβλήματα και απειλούν με διαφόρους τρόπους την ανθρωπότητα.Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Διαστημικό Πρόγραμμα (EUSPA) εκτιμά πως μόνο την επόμενη δεκαετία περισσότεροι από 20.000 δορυφόροι αναμένεται να εκτοξευτούν από την επιφάνεια της Γης. Το τεράστιο αυτό νούμερο αφορά και τον διαστημικό χώρο γενικότερα αλλά και την χαμηλή γήινη τροχιά (LEO) ειδικότερα, χώρο που γίνεται ολοένα και πιο κορεσμένος. Αυτή η «πρωτοφανής διαστημική κυκλοφοριακή συμφόρηση» κατά την EUSPA όχι μόνο δημιουργεί ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, αλλά αποτελεί και την αιτία ‘πτήσης’ σε τροχιά μιας μεγάλης ποσότητας διαστημικών υπολειμμάτων, διαστημικών σκουπιδιών δηλαδή που μάλιστα που αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό.Πόσο μεγάλος είναι ο αριθμός; Εκτιμήσεις και ιχνηλάτηση των αντικειμένων αυτών κάνουν και οι ΗΠΑ, όπως και η Κίνα αλλά και η Ρωσία, σύμφωνα όμως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περισσότερα από 1 εκατομμύριο διαστημικά απόβλητα μεγέθους άνω του ενός εκατοστού βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε τροχιά γύρω από τη Γη. Αυτά μπορεί να είναι από ‘απλές’ βίδες μέχρι ολόκληροι ανενεργοί δορυφόροι ή εξαρτήματα διαστημικών πυραύλων από προηγούμενες δεκαετίες. Αυτή η «συμφόρηση» του διαστήματος όπως και τα διαστημικά «σκουπίδια» μπορούν να είναι η αιτία για ζημιές ή και ενδεχομένη καταστροφή λειτουργικών δορυφόρων. Για την ΕΕ σε ρίσκο τίθενται συστήματα όπως το Galileo, το Copernicus και το EGNOS ταυτόχρονα με τους ιδιωτικούς δορυφόρους. Η αντιμετώπιση του θέματος είναι για ολόκληρο τον πλανήτη πλέον μια κατεπείγουσα ανάγκη.

Το πρόβλημα της «διαστημικής κυκλοφοριακής συμφόρησης» και τα… ΑΤΜ που μπορεί να βγάζουν σφάλμα

Για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα αυτά των διαστημικών «χωματερών» και της συμφόρησης, η ΕΕ πρότεινε μια ολιστική προσέγγιση. «Το πρόβλημα του διαστημικού συνωστισμού δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, αλλά την τελευταία δεκαετία έχει γίνει ακόμα πιο ανησυχητικό. Οι δορυφόροι αποτελούν σήμερα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας ζωής, προσφέροντας τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες και υπηρεσίες πλοήγησης και παρακολούθησης της Γης για μια ευρεία γκάμα εφαρμογών όπως η συνδεσιμότητα, η γεωργία, οι μεταφορές, η διαχείριση καταστροφών, η ναυτιλία, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κλπ. Αυτό είναι πολύ θετικό για την ευρωπαϊκή ψηφιακή οικονομία και ανταγωνιστικότητα, ωστόσο, το διάστημα γύρω από τον πλανήτη γίνεται συνωστισμένο. Η μείωση του κόστους κατασκευής και εκτόξευσης δορυφόρων έχει ανοίξει το δρόμο σε νέες εταιρείες (startups/SMEs) ώστε να εισέλθουν στον διαστημικό ανταγωνισμό. Αυτή τη στιγμή καταγράφονται πάνω από 5.000 δορυφόροι σε διάφορες τροχιές γύρω από τη Γη και στην επόμενη δεκαετία αναμένεται να κατασκευαστούν περίπου 20.000 νέοι» σημειώνει η κ. Χριστίνα Γιαννόπαππα, Head of the Office of the Executive Director στον EUSPA.Όπως εξήγησε, όταν ένας δορυφόρος εκτοξεύεται, αφήνει πίσω του απόβλητα από τους πυραύλους τα οποία επίσης εισέρχονται σε τροχιά και περιστρέφονται γύρω από τη Γη. Αυτά τα διαστημικά απόβλητα, τα οποία μπορεί να έχουν μέγεθος ακόμη και ένα εκατοστό, μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες ζημιές στους λειτουργικούς μας δορυφόρους όπως τους δορυφόρους του Galileo και Copernicus εφόσον συγκρουστούν με αυτούς προκαλώντας ακόμη και διακοπή υπηρεσιών. «Εκτός από τις υλικές και οικονομικές ζημιές, το κόστος για εμάς, τους τελικούς χρήστες στη Γη, θα μπορούσε να είναι τεράστιο αν οι δορυφόροι μας έπαυαν να λειτουργούν ως συνέπεια κάποιας σύγκρουσης. Για παράδειγμα, δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνούμε, να πλοηγούμαστε ή ακόμα και να χρησιμοποιούμε μηχανήματα ATM, καθώς οι συναλλαγές χρονοσφραγίζονται από δορυφόρους. Επιπλέον δε θα μπορούσαμε να παρακολουθούμε ζωντανά αγώνες ποδοσφαίρου από την άλλη πλευρά του πλανήτη ενώ τα κράτη μέλη δεν θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε εικόνες υψηλής ανάλυσης και να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις, για παράδειγμα, στη διαχείριση καταστροφών όπως πυρκαγιές, σεισμοί κ.α. Για αυτό τον λόγο, η προστασία των ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων όπως του Galileo, μέσω της παρακολούθησης του διαστήματος γύρω από τη Γη με το EU Space Surveillance and Tracking, βρίσκεται στην πρώτη θέση της ημερήσιας διάταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», εξηγεί το στέλεχος του EUSPA.

H νέα διαχείριση

Για την υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας και με δεδομένη την εμπειρογνωμοσύνη του στην παροχή διαστημικών υπηρεσιών και τη διαχείριση θεμάτων ασφαλείας, ο EUSPA διαχειρίζεται πλέον εδώ και λίγο καιρό το γραφείο υποστήριξης της Κοινοπραξίας για την Επιτήρηση και Παρακολούθηση του Διαστήματος (SST), κατόπιν απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είχε ληφθεί στις 3 Ιουνίου 2022. Το γραφείο υποστήριξης SST της ΕΕ θα συντονίζει τους χρήστες SST – στους οποίους περιλαμβάνονται οι ιδιοκτήτες και οι φορείς εκμετάλλευσης διαστημικών σκαφών – τα θεσμικά όργανα και κράτη μέλη της ΕΕ υποστηρίζοντάς τους στη χρήση της ειδικής πύλης και στην αξιοποίηση των διαθέσιμων υπηρεσιών.«Ο EUSPA, με τη διαχείριση του γραφείου υποστήριξης του SST της ΕΕ, συμβάλλει στην προσέγγισή της για τη διαχείριση της διαστημικής κυκλοφορίας και στην ανάπτυξη της στρατηγικής της ΕΕ για την ασφαλή και βιώσιμη χρήση του διαστήματος, διατηρώντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα του διαστημικού κλάδου της», τόνισε ο εκτελεστικός διευθυντής του EUSPA, Rodrigo da Costa.

Η Ελλάδα στο EU SST Consortium

Όπως εξηγεί η κα. Γιαννόπαππα το γεγονός της ανάθεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ειδικότερα από την Γενική Διεύθυνση για την Βιομηχανία ‘Αμυνας και Διαστήματος (DG DEFIS) στον EUSPA της διαχείρισης του front desk της Κοινής Εποπτείας και Παρακολούθησης του Διαστήματος της ΕΕ δεν αποτελεί έκπληξη ενώ σημαντική θα είναι και η συνεισφορά της Ελλάδας στην προσπάθεια. «Ο EUSPA είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός που διαθέτει εκτεταμένη εμπειρία και τεχνογνωσία στη διαχείριση και ασφάλεια των επίγειων και διαστημικών υποδομών των ευρωπαϊκών δορυφόρων, ειδικά εκείνων του Galileo. Σε υλοποίηση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναθέσει στην EUSPA το front desk της Κοινής Εποπτείας και Παρακολούθησης του Διαστήματος της ΕΕ, έχουν δημιουργηθεί κατάλληλες υποδομές για να φιλοξενηθεί το γραφείο στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Παρακολούθησης του Galileo στη Μαδρίτη, στην Ισπανία. Εκεί, η εξειδικευμένη ομάδα της EUSPA θα συμβάλλει στον συντονισμό της εποπτείας και της παρακολούθησης του διαστήματος για πάνω από 400 δορυφόρους. Οι υπηρεσίες SST της ΕΕ αξιολογούν τον κίνδυνο συγκρούσεων σε τροχιά και την ανεξέλεγκτη επανείσοδο των διαστημικών αποβλήτων στην ατμόσφαιρα της Γης, ενώ παράλληλα ανιχνεύουν και κατηγοριοποιούν διαστημικά θραύσματα», τόνισε η Ελληνίδα επιστήμονας που εξήγησε πως σημαντικό για την Ελλάδα είναι πως συμμετέχει στην Κοινοπραξία.«Για να εκπληρώσει τα παραπάνω, η EUSPA συνεργάζεται στενά με το EU SST Consortium, που περιλαμβάνει σήμερα 15 κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ελλάδα πρόσφατα εντάχθηκε στο EU SST Consortium, μέσω του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που αποτελεί το Σημείο Επαφής, συγκεντρώνει ελληνικά περιουσιακά στοιχεία από όλη τη χώρα και συντονίζει πολλά ελληνικά πανεπιστήμια και ινστιτούτα για την παροχή δεδομένων», τόνισε.

Έχουμε την τεχνολογία για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση αυτή στον κλάδο του διαστήματος που «εκτοξεύτηκε» παγκοσμίως;

Η κα. Γιαννόπαππα εξηγεί πως Ευρωπαϊκή Ένωση ηγείται της προσπάθειας αυτής που είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και έχει ήδη θεμελιώσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη Διαχείριση της Διαστημικής Κυκλοφορίας και τονίζει: «η προσέγγιση αυτή αποσκοπεί στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των διαστημικών δραστηριοτήτων εξασφαλίζοντας ότι το διάστημα παραμένει ένα ασφαλές περιβάλλον.Ο δρόμος για την επιτυχία σε αυτό το δύσκολο έργο είναι γεμάτος με απαιτήσεις αφού για να υλοποιηθεί μια ολοκληρωμένη Διαχείριση της Διαστημικής Κυκλοφορίας, απαιτούνται αρκετά βήματα και δραστηριότητες. «Είναι ουσιαστικό να μπορούμε να έχουμε καλή κατανόηση της λεγόμενης “Space Situational Awareness”, η οποία καλύπτει την Εποπτεία και Παρακολούθηση του διαστημικού αποτυπώματος αντικειμένων, την παρακολούθηση του Διαστημικού Καιρού, την πρόγνωση της ηλιακής δραστηριότητας και την παρακολούθηση των φυσικών διαστημικών αντικειμένων που βρίσκονται κοντά στη Γη, όπως οι αστεροειδείς. Η ΕΕ και τα Κράτη Μέλη συνεχώς επενδύουν σε καινοτόμες τεχνολογίες όπως αισθητήρες για την παρακολούθηση της διαστημικής δραστηριότητας και την καλύτερη ανίχνευση των κομματιών που μπορούν να προκαλέσουν ζημιές σε επιχειρησιακούς δορυφόρους», σημειώνει η Ελληνίδα ειδικός, υψηλόβαθμο στέλεχος στον EYSPA. Όσο για τους επόμενους στόχους της Ευρώπης, η κα. Γιαννόπαππα αναφέρει την ψήφιση ενός νομοθετικού πλαισίου, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που αναμένεται εντός του 2024.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1495223/olistiki-proseggisi-tis-eyropaikis-enosis-gia-to-provlima-ton-diastimikon-skoypidion/

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνική συμμετοχή στη πανευρωπαϊκή ερευνητική υποδομή νευροεπιστήμης EBRAINS.

Το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά θα συμμετάσχει στο σημαντικό επιστημονικό πρόγραμμα.Το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά είναι το μοναδικό Ερευνητικό Κέντρο στη χώρα με αποκλειστικό προσανατολισμό τις τεχνολογίες και τις εφαρμογές της Πληροφορικής σε όλες τις εκφάνσεις της. Το ΕΚΑ ανακοίνωσε τη συνεργασία του με την πρωτοποριακή πανευρωπαϊκή Ερευνητική Υποδομή EBRAINS, που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Human Brain Project (HBP), και συγκεντρώνει έναν τεράστιο αριθμό δεδομένων και εργαλείων με σκοπό την ανάπτυξη των επιστημών του εγκεφάλου.Η συνεργασία αυτή, η οποία είναι σε ισχύ από τον Ιανουάριο 2023, δίνει στο ΕΚ Αθηνά την ευκαιρία να συμμετέχει στον σχεδιασμό μελλοντικών εκδόσεων των προηγμένων εργαλείων και υπηρεσιών του EBRAINS.

https://www.ebrains.eu/

Αυτές οι υψηλής τεχνολογίας δυνατότητες, που καλύπτουν την κοινή χρήση δεδομένων, τη δημιουργία ατλάντων, τη μοντελοποίηση, την προσομοίωση, τους υπερυπολογιστές και τη Νευρορομποτική, στοχεύουν να βοηθήσουν τους Ευρωπαίους ερευνητές να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις στην υγεία του εγκεφάλου, επωφελούμενοι από τις γνώσεις που αποκτήθηκαν από το Human Brain Project (HBP), στον τομέα της Επιστήμης των Δεδομένων, της οργάνωσης του εγκεφάλου και της τεχνητής νοημοσύνης.Ο καθηγητής Γιάννης Εμίρης, Πρόεδρος του ΕΚ Αθηνά δήλωσε: «Είμαστε ενθουσιασμένοι για τη συνεργασία μας με το EBRAINS καθώς θα μας επιτρέψει να αξιοποιήσουμε την σχετική τεχνογνωσία μας και να συνεισφέρουμε στον τεχνικό συντονισμό, τον σχεδιασμό της αρχιτεκτονικής και την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών. Παράλληλα, η ακόμα πιο στενή συνεργασία μας με την κοινότητα αυτή, μάς δίνει την ευκαιρία να αποκτήσουμε νέες γνώσεις και εμπειρία, ενώ, παράλληλα, αντιμετωπίζουμε αναδυόμενες προκλήσεις».Το EBRAINS είναι μια νέα ψηφιακή ερευνητική υποδομή, που δημιουργήθηκε στη βάση του  ευρωπαϊκού έργου Human Brain Project (HBP), με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την προώθηση της έρευνας που σχετίζεται με τον εγκέφαλο και τη σύνδεση των τελευταίων επιστημονικών ανακαλύψεων με την τους κλάδους της Ιατρικής και της Βιομηχανίας, προς όφελος των ασθενών και της κοινωνίας. Βασίζεται στην προηγμένη Νευροεπιστήμη και προσφέρει μία εκτεταμένη γκάμα συνόλων δεδομένων εγκεφάλου, ατλάντων, εργαλείων μοντελοποίησης και προσομοίωσης, εύκολη πρόσβαση σε πόρους υπερυπολογισμού και σε πλατφόρμες Ρομποτικής και Νευρομορφικής.Όλο το ερευνητικό προσωπικό ακαδημαϊκών ιδρυμάτων έχει ελεύθερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας του EBRAINS. Η βιομηχανία είναι επίσης ευπρόσδεκτη να χρησιμοποιήσει την πλατφόρμα, βάσει συγκεκριμένων συμφωνιών. Το EBRAINS ανήκει στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών του ESFRI.

Το  Human Brain Project

Το Human Brain Project (HBP) ανήκει στα μεγαλύτερα ερευνητικά έργα για τη λειτουργία του εγκεφάλου που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ερευνά τον εγκέφαλο και τις νόσους του, χρησιμοποιώντας προηγμένες μεθόδους από τον τομέα της Υπολογιστικής, της Νευροπληροφορικής και της Τεχνητής Νοημοσύνης, προάγοντας την καινοτομία σε τομείς όπως η Νευρορομποτική.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1495716/elliniki-symmetochi-sti-paneyropaiki-ereynitiki-ypodomi-neyroepistimis-ebrains/

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών: Μνημόνιο συνεργασίας με την Hellas Sat.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν στελέχη του ΕΑΑ και της HELLAS SAT, η οποία ολοκληρώθηκε με γεύμα που παρέθεσε η HELLAS SAT.Μνημόνιο συνεργασίας υπέγραψαν το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και η Hellas Sat στον τομέα των δορυφορικών οπτικών τηλεπικοινωνιών με χρήση ακτίνων laser.Αντικείμενο και σκοπός του μνημονίου είναι η συνεργασία του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ με τον Ανάδοχο του Ελληνικού Δημοσίου ( δυνάμει του ν. 4506/2017) και Εθνικό Δορυφορικό Πάροχο στον τομέα των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των οπτικών και κβαντικών επικοινωνιών. Απώτερος στόχος είναι η πραγματοποίηση δοκιμαστικών ζεύξεων μέσω των τηλεσκοπίων «Αρίσταρχος» και Κρυονερίου, για την παροχή μετρήσεων που θα συμβάλλουν στο σχεδιασμό μελλοντικών συστημάτων για οπτικές/κβαντικές επικοινωνίες τα οποία και θα ενεργοποιηθούν σε μελλοντικό δορυφόρο τον οποίο σχεδιάζει η Hellas Sat .Την εκδήλωση υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας άνοιξε ο Διευθυντής και Πρόεδρος του ΔΣ του ΕΑΑ, Καθ. Μανώλης Πλειώνης, ο οποίος παρουσίασε τους αναπτυξιακούς και στρατηγικούς στόχους του ΕΑΑ, ενώ την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΓΤΤ), Καθ. Κωνσταντίνος Καράντζαλος και ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Καθ. Αθανάσιος Κυριαζής.Ο Διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, Δρ. Σπύρος Βασιλάκος, παρουσίασε τις δράσεις του Ινστιτούτου στο πλαίσιο των προγραμμάτων Scylight, HellasQCΙ και GR-SST/Κρυονέρι, που έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με την ESA και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω της ΓΓΤΤ και ο Διευθύνων Σύμβουλος της HELLAS SAT, κ. Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, παρουσίασε την 20 ετή επιτυχή πορεία της εταιρείας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο καθώς και τη μελλοντική στρατηγική της η οποία συνίσταται στην ανάπτυξη νέων δορυφορικών συστημάτων και υπηρεσιών δια της χρήσεως νέων τεχνολογιών (οπτικών/κβαντικών κ.α.)Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν στελέχη του ΕΑΑ και της HELLAS SAT, η οποία ολοκληρώθηκε με γεύμα που παρέθεσε η HELLAS SAT.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1509220/ethniko-asteroskopeio-athinon-mnimonio-synergasias-me-tin-hellas-sat/

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Gizelis Robotics: 2η ημερίδα για τη σύγχρονη ρομποτική στην Θεσσαλονίκη.

Θα παρουσιαστούν σύγχρονες εφαρμογές αυτοματισμών και ρομποτικής τεχνολογίας σε κορυφαίες επιχειρήσεις της ελληνικής βιομηχανίας.Εκδήλωση με θέμα: «Σύγχρονη ρομποτική και συστήματα αυτοματισμού στην Ελληνική Βιομηχανία Πυλώνες βιώσιμης ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας»  διοργανώνει στο Αμφιθέατρο του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ (Θέρμη Θεσσαλονίκης) την Τετάρτη, 1 Νοεμβρίου 2023 η Gizelis Robotics.Η εκδήλωση που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του ΣΕΒΕ, της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας, της ΕΕΝΕ και του ΣΒΕ, εντάσσεται στην πρωτοβουλία της Gizelis Robotics, ως του μεγαλύτερου integrator συστημάτων ρομποτικής και εφαρμογών αυτοματισμού υψηλής τεχνολογίας στη χώρα μας, να συμβάλλει στην ενημέρωση των βιομηχανικών μας επιχειρήσεων σχετικά με τις εξελίξεις στις σύγχρονες τεχνολογίες της ρομποτικής και του αυτοματισμού στην εποχή του Industry 4.0.Με τη συμμετοχή θεσμικών εκπροσώπων και υψηλόβαθμων στελεχών της ελληνικής βιομηχανίας και επιχειρηματικότητας στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν state-of-art εφαρμογές σύγχρονης ρομποτικής σε επιλεγμένες δυναμικές βιομηχανικές επιχειρήσεις της ελληνικής αγοράς, με συγκεκριμένα αποτελέσματα στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στην αναβάθμιση της ποιότητας.Στην έναρξη της εκδήλωσης θα απευθύνει χαιρετισμό ο κος Αναστάσιος Γούναρης, Μέλος του Δ.Σ. ΝΟΗΣΙΣ,  Καθηγητής στο Τµήµα Πληροφορικής ΑΠΘ, ενώ χαιρετισμούς θα απευθύνουν οι Επίτιμοι Καλεσμένοι, κ.κ. Στάθης Κωνσταντινίδης, Υφυπουργός Εσωτερικών αρµόδιος για θέµατα Μακεδονίας-Θράκης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και Συµεών Διαµαντίδης, Πρόεδρος ΣΕΒΕ.Για τις εφαρμογές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και το smart factory της Calpak θα μιλήσει ο κ. Ευάγγελος Γκιζελής, Ιδρυτής και Πρόεδρος της Gizelis Robotics, και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν επιτυχημένες εφαρμογές ολοκληρωμένων ρομποτικών συστημάτων παλετοποίησης, διακίνησης και εγκιβωτισμού σε κορυφαίες ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΕΙΑ AE – ΟΛΥΜΠΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΥΜΗ – ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ, ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΟΜΗΡΟΣ ΑΕΒΕ, ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗ) καθώς και διακίνησης intra-logistics στην ABA FOODS ITALY.Η εκδήλωση ολοκληρώνεται με πάνελ συζήτησης με θέμα: «Η 4η βιομηχανική επανάσταση και ελληνική βιομηχανία: Ευκαιρίες και δυνατότητες ανάπτυξης» στο οποίο συμμετέχουν οι κκ. Γεώργιος Καραγιαννίδης Καθηγητής ΑΠΘ Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών & Μέλος Δ.Σ. ΝΟΗΣΙΣ,   Δηµήτριος Λακασάς CEO, Olympia Electronics & π. Πρόεδρος ΣΕΒΕ, κ. Αθανάσιος Σαββάκης CEO, Biosolids Α.Ε. & Πρόεδρος του Χρηµατιστηρίου Ενέργειας, κ. Ευάγγελος Γκιζελής Founder & CEO, Gizelis Robotics, και με συντονιστή τον κ. Δηµήτρη Βέργαδο Χηµ. Μηχ. ΕΜΠ, Δ/ντή Τομέα ΜΜΕ & Ενηµέρωσης ΣΕΒ.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1526212/gizelis-robotics-2i-imerida-gia-ti-sygchroni-rompotiki-stin-thessaloniki/

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνικοί μικροδορυφόροι στο Διάστημα: Η εταιρεία EMTECH που ανέλαβε την αποστολή μιλά στη «N»

Η αποστολή Hellenic Space Dawn γίνεται σε συνεργασία με την ESA.Τον περασμένο Μάρτιο υπογράφηκε σύμβαση 4 εκατομμυρίων ευρώ με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και το Ελληνικό Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Μετά από ανοιχτή πρόσκληση και διαδικασία αξιολόγησης, η ελληνική εταιρεία ανάπτυξης διαστημικών τεχνολογιών EMTECH ανέλαβε τον συντονισμό μιας αποστολής με την ονομασία Hellenic Space Dawn (HSD) που περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την εκτόξευση και τη λειτουργία δύο μικρού μεγέθους ελληνικών δορυφόρων (HELIOS& SELENE CubeSats).Η EMTECH έχει σχηματίσει κοινοπραξία που αποτελείται από πέντε ελληνικές εταιρείες εξειδικευμένες στο Διάστημα, τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα και έναν αριθμό Ελλήνων προμηθευτών όπου όλοι μοιράζονται ένα κοινό όραμα: να οδηγήσουν την Ελλάδα για πρώτη φορά να εισέλθει στην νέα εποχή της διαστημικής τεχνολογίας και εξερεύνησης, σχεδιάζοντας, αναπτύσσοντας και λειτουργώντας τους πρώτους ελληνικούς δορυφόρους.Κύριος στόχος του έργου είναι να διασφαλίσει την λειτουργικότητα σε περιβάλλον τροχιάς πλήθους ελληνικών διαστημικών τεχνολογιών και πνευματικής ιδιοκτησίας, όσον αφορά τόσο το διαστημικό όσο και το επίγειο τμήμα, και προφανώς την ενίσχυση της εμπειρίας και των δεξιοτήτων του ελληνικού διαστημικού οικοσυστήματος.

Η αποστολή

O στόχος της αποστολής προσανατολίζεται σε δύο άξονες. Σύμφωνα με τον πρώτο, το σμήνος των δύο δορυφόρων υποστηριζόμενο από το επίγειο κέντρο ελέγχου της αποστολής και το τμήμα δεδομένων ωφέλιμου φορτίου, θα υποστηρίξει εφαρμογές γεο-παρατήρησης, όπως ανίχνευση πλοίων, παράκτιες πλημμύρες και κατολισθήσεις, γεωργία, δασοκομία, φωτορύπανση και παρακολούθηση της χρήσης γης (αστικές αλλαγές, χαρτογράφηση έκτακτης ανάγκης) με τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά: απόκριση σχεδόν σε πραγματικό χρόνο (μέσα σε μερικά λεπτά), υψηλό ποσοστό επανάληψης αποτύπωσης πεδίου (5 καταγραφές/ημέρα/δορυφόρο από τον χώρο της Ελλάδας), υψηλή ανάλυση εικόνων (16 μέτρα) και δυνατότητα επεξεργασίας εικόνας πάνω στον δορυφόρο (on-board/EDGE).Στο δεύτερο άξονα, το σμήνος θα πραγματοποιήσει διεξοδικά πειράματα οπτικών επικοινωνιών τεχνολογίας λέιζερ, τόσο μεταξύ δορυφόρου και σταθμού εδάφους, όσο και μεταξύ των δορυφόρων, κάτι που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί σε παγκόσμια κλίμακα με μικροδορυφόρους (CubeSat).Για την αποστολή αυτή, το παρόν και το μέλλον της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας μίλησε στο Naftemporiki.gr ο κ. Νικόλαος-Αντώνιος Λιβανός, ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της EMTECH.

Τι ώθησε την EMTECH SPACE να ασχοληθεί με τον τομέα μικροδορυφόρων; 

Η ΕΜΤΕCH ασχολείται με έργα διαστημικής από το 2009, σε συνεργασίες με μεγάλους πελάτες όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, η AIRBUS, η THALES ALENIA SPACE, κ.α. Μέχρι πριν 2-3 χρόνια το κύριο ενδιαφέρον μας ήταν σε σχέση με μεγάλα διαστημικά προγράμματα και Ευρωπαϊκές διαστημικές αποστολές, κάτι που αναφέρεται ως institutional space market. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η συμμετοχή μας ήταν σε μικρά τμήματα των προγραμμάτων, σαν υποκατασκευαστές, όπως για παράδειγμα σε συστήματα προσομοίωσης, συστήματα μέτρησης και μοντελοποίησης μαγνητικών πεδίων συσκευών, κ.α. Τελευταία, η στρατηγική μας έχει στραφεί στο πως οι υπηρεσίες και τα προϊόντα μας θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην σχετικά νέα αγορά των νανο και μίκρο-δορυφόρων. Οι αποστολές αυτές είναι πολύ μικρού κόστους και συνεπώς μεγάλου ρίσκου και θεωρήσαμε λοιπόν ότι εργαλεία που χρησιμοποιούνται και σε μεγάλες αποστολές ενδεχομένως να είναι πολύτιμα στη μείωση του ρίσκου, χωρίς όμως να αυξάνουν ιδιαίτερα το συνολικό κόστος. Η αποστολή Hellenic Space Dawn είναι μια εξαιρετική περίπτωση για τον πειραματισμό στη χρήση των τεχνολογιών αυτών, προσδοκώντας να μας οδηγήσει σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες χρήσιμες στην αγορά των μικροδορυφόρων.

Ποια θα είναι αποστολή των δύο δορυφόρων; 

Η αποστολή έχει σαν κύριο αντικείμενο τον έλεγχο καλής λειτουργίας και την πιστοποίηση διαφόρων Ελληνικών διαστημικών τεχνολογικών, όπως συστήματα ηλεκτρονικών και μονάδων υπολογισμών υψηλής απόδοσης, εργαλείων λογισμικού για προσομοιώσεις, κ.α., καθώς επίσης και εφαρμογών επεξεργασίας δεδομένων και γεοεπισκόπισης, τόσο στο διάστημα, όσο και σε επίγειους σταθμούς. Οι τεχνολογίες αυτές θα χρησιμοποιηθούν σε μια διαστημική αποστολή με νανοδορυφόρους (CubeSats) έχοντας δύο βασικούς άξονες. Σύμφωνα με τον πρώτο,  το σμήνος των δύο δορυφόρων υποστηριζόμενο από το επίγειο κέντρο ελέγχου της αποστολής και το τμήμα δεδομένων ωφέλιμου φορτίου, θα υποστηρίξει εφαρμογές γεο-παρατήρησης, όπως ανίχνευση πλοίων, παράκτιες πλημμύρες και κατολισθήσεις, γεωργία, δασοκομία, φωτορύπανση και παρακολούθηση της χρήσης γης (αστικές αλλαγές, χαρτογράφηση έκτακτης ανάγκης) με τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά: απόκριση σχεδόν σε πραγματικό χρόνο (μέσα σε μερικά λεπτά), υψηλό ποσοστό επανάληψης αποτύπωσης πεδίου (5 καταγραφές/ ημέρα/ δορυφόρο από τον χώρο της Ελλάδας), υψηλή ανάλυση εικόνων (16 μέτρα) και δυνατότητα επεξεργασίας εικόνας πάνω στον δορυφόρο (on-board/EDGE).  Στο δεύτερο άξονα, το σμήνος θα πραγματοποιήσει διεξοδικά πειράματα οπτικών επικοινωνιών τεχνολογίας λέιζερ, τόσο μεταξύ δορυφόρου και σταθμού εδάφους, όσο και μεταξύ των δορυφόρων, κάτι που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί σε παγκόσμια κλίμακα με μικροδορυφόρους (CubeSat).

Ποια είναι τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά των δύο μικροδορυφόρων που θα κατασκευάσετε και ποιες οι τεχνολογίες και συστήματα τους που ξεχωρίζουν; 

Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά των δύο πανομοιότυπων δορυφόρων είναι: διαστάσεις 8U, συστήματα RF επικοινωνίας X-band και S-band, οπτικό σύστημα επικοινωνίας με laser, κάμερα με ανάλυση περίπου 15-20 μέτρα, δυνατότητα επεξεργασίας εικόνας πάνω στους δορυφόρους, και σύστημα καθορισμού και ελέγχου θέσης και στόχευσης της τάξης 0,1 μοίρας. Τα συστήματα που ξεχωρίζουν είναι η μονάδα επεξεργασίας υψηλής απόδοσης που έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί από την Ελληνική εταιρεία Integrated Systems Development (ISD S.A.), καθώς επίσης και το σύστημα laser επικοινωνίας που έχει αναπτυχθεί από Ευρωπαϊκή εταιρεία και προς το παρόν δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε κάποια πραγματική αποστολή.

Πόσο εύκολο ήταν να σχεδιάσετε και να οργανώσετε την πρόταση σας αλλά και να γίνει τελικά σε εσάς η ανάθεση της αποστολής; Ποια τεχνικά, γραφειοκρατικά ή άλλους είδους εμπόδια είχατε να ξεπεράσετε; 

Ο σχεδιασμός και η οργάνωση μιας πρότασης αυτού το επιπέδου είναι ιδιαίτερα απαιτητικός. Αυτό οφείλεται τόσο στο επίπεδο πολυπλοκότητας από πλευράς τεχνικών και τεχνολογικών δυσκολιών, όσο και στο ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα από την ανακοίνωση του προγράμματος μέχρι την ημερομηνία υποβολής, που ήταν περίπου 2 μήνες. Ωστόσο η συνεργασία μας με ιδιαίτερα έμπειρους φορείς σε προγράμματα διαστημικής, τέσσερις ελληνικές εταιρείες και τρία πανεπιστήμια, δημιούργησε εποικοδομητικές και παραγωγικές συνθήκες, με μεγάλη συμπληρωματικότητα, σε όλους τους τεχνολογικούς τομείς που απαιτούνται σε τέτοιες περίπλοκες περιπτώσεις, όπως συστήματα ηλεκτρονικών διαστημικής πιστοποίησης, λογισμικό, μηχανολογικούς σχεδιασμούς, επίγειους σταθμούς ελέγχου και επικοινωνίας, κ.α.Έχουμε την τιμή να ηγούμαστε μιας ισχυρής συνεργασίας με τις ακόλουθες ελληνικές ΜΜΕ και ερευνητικούς/ακαδημαϊκούς φορείς:

 Η Integrated Systems Development (ISD S.A.) είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των ωφέλιμων φορτίων (payloads), θα παρέχει μικροηλεκτρονικά ολοκληρωμένα κυκλώματα και μονάδες επεξεργασίας EDGE υψηλής απόδοσης και θα διαχειριστεί τις κρίσιμες διεργασίες AIT/AIV.

·       Η HERON Engineering είναι υπεύθυνη για όλες τις μηχανολογικές πτυχές της αποστολής.

·       Η LEO Photonics θα εμπλακεί στην ανάπτυξη διαστημικών συστημάτων οπτικής επικοινωνίας λέιζερ.

·       Η Geosystems Hellas θα αναπτύξει όλες τις εφαρμογές Earth Observation και το Payload Data Ground Segment.

·       Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θα παρέχει τεχνογνωσία σε προσομοιώσεις συστημάτων και σε αποστολές CubeSat.

·       Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών θα διασφαλίζει την υψηλή απόδοση της on-board επεξεργασίας συμπίεσης εικόνας μέσω αλγορίθμων.

·       Η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων θα συμβάλει στην προσομοίωση των πειραμάτων οπτικής επικοινωνίας laser.

Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα της αποστολής; 

Το χρονοδιάγραμμα της αποστολής συνοψίζεται σε ανάπτυξη των υποσυστημάτων μέχρι το καλοκαίρι του 2024, στη συνέχεια η ολοκλήρωση τους συστήματος και ο εξαντλητικός έλεγχος μέχρι το τέλος του 2024, ενώ η εκτόξευση προγραμματίζεται για τα μέσα του 2025. Το σμήνος των δορυφόρων θα είναι σε τροχιά για τουλάχιστο 3 χρόνια, ωστόσο τα βασικά πειράματα θα διαρκέσουν περίπου 6 μήνες, οπότε και είμαστε υποχρεωμένοι να παραδώσουμε τα τελικά αποτελέσματα σύμφωνα με την πρότασή μας. Ωστόσο θα αναζητήσουμε περαιτέρω χρηματοδότηση, είτε εσωτερικά από τις εταιρείες που συμμετέχουν, είτε από εξωτερικούς φορείς, έτσι ώστε να υποστηρίξουμε λειτουργία τουλάχιστον για τα υπόλοιπα 2.5 χρόνια, όπου θα βρίσκονται σε τροχιά οι δορυφόροι.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια της εταιρείας; Βρίσκεστε στη διαδικασία υλοποίησης ή εκπόνησης κάποιων προγραμμάτων/αποστολών;

Η εταιρεία μας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε μια σχετικά γρήγορη ανάπτυξη, της τάξης του 30% σε ετήσια βάση, κάτι που αναμένουμε να συνεχίσει και για τα επόμενα δύο χρόνια. Μέχρι στιγμής η εταιρεία έχει χρηματοδοτήσει την ανάπτυξή της μέσω ιδίων κεφαλαίων και επανεπένδυσης κερδών, ωστόσο προσδοκούμε σε μελλοντική χρηματοδότηση και από εξωτερικούς φορείς, με στόχο την περαιτέρω γρήγορη ανάπτυξη.Έχουμε αναπτύξει πλήθος συνεργασιών με μεγάλες εταιρείες της Ευρώπης σε σχέση με διαστημικές αποστολές και άλλα σχετικά ερευνητικά προγράμματα, ενώ την παρούσα φάση εργαζόμαστε στις αποστολές Space Rider, CRISTAL και Mars Sample Return. Η εταιρεία μας, εκτός από υπηρεσίες, είναι έτοιμη να λανσάρει στην αγορά και μια σειρά προϊόντων για μετρήσεις και μοντελοποίηση μαγνητικών πεδίων που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές μαγνητικού καθαρισμού διαστημοπλοίων και δορυφόρων, με εν δυνάμει πελάτες τόσο σε περιπτώσεις μεγάλων διαστημικών αποστολών, όσο και μικρο-δορυφόρων.

Η αλήθεια είναι ότι αν και υπάρχουν πολλές ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται και μάλιστα για πολλά χρόνια στον διαστημικό τομέα αυτή η επιστημονική/επιχειρηματική κοινότητα είναι κατά βάση άγνωστη στην κοινή γνώμη. Πώς θα χαρακτηρίζατε το επίπεδο της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας σήμερα;  

Η ελληνική διαστημική βιομηχανία σήμερα έχει δημιουργήσει τη βάση για μια ισχυρή ανάπτυξη, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει πλήθος εταιρειών που συμμετέχει σε διαστημικές αποστολές, τόσο σε τεχνολογίες upstream, δηλαδή αυτές που υποστηρίζουν το σχεδιασμό, και την κατασκευή διαστημοπλοίων και δορυφόρων και των σχετικών επίγειων τεχνολογιών υποστήριξης, όσο και downstream, δηλαδή αυτές που υποστηρίζουν επεξεργασία δεδομένων και παραγωγή προϊόντων χρήσιμων στην καθημερινή μας ζωή. Εκτός από τις εταιρείες, υπάρχει και πλήθος ακαδημαϊκών φορέων που συμμετέχουν σε έργα έρευνας και ανάπτυξης, ενώ έχουν διαμορφώσει προγράμματα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών διαστημικής  και σε συνεργασία με τη βιομηχανία, έχει δημιουργηθεί ένα σημαντικό Ελληνικό οικοσύστημα διαστημικής, που συντονίζεται τόσο από το si-cluster, το ελληνικό cluster διαστημικής, όσο και τον σύνδεσμο της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας (ΕΒΙΔΙΤΕ). Είναι ιδιαίτερα σημαντική και η συνεργασία που υπάρχει με τους κρατικούς φορείς, δηλαδή το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με στόχο να διαμορφωθεί μια Εθνική στρατηγική διαστήματος.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1528968/ellinikoi-mikrodoryforoi-sto-diastima-i-etaireia-emetch-poy-anelave-tin-apostoli-mila-sti-n/

[Δροσος Γεωργιος]

Δρ. Μάνος Κιτσώνας στη «Ν»: Τριπλασιάσαμε τις δυνατότητες του θόλου στο Πλανητάριο.

Ο διευθυντής του ψηφιακού Πλανηταρίου αποκαλύπτει τη σημαντική αναβάθμιση που έγινε σε αυτό.Το Πλανητάριο συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια ψηφιακής λειτουργίας και σχεδόν 60 χρόνια εκπαιδευτικής προσφοράς με περισσότερους από επτά εκατομμύρια επισκέπτες συνολικά. Στόχος του Ιδρύματος, σύμφωνα με τον διοικητή του, Ιωάννη Γκόλια, είναι μεταξύ άλλων το Πλανητάριο να αναδειχθεί ως τοπόσημο στην Αθήνα όχι μόνο για τους κατοίκους της πόλης, αλλά και για τους τουρίστες.Ο εντυπωσιακός θόλος του Πλανηταρίου αναβαθμίστηκε και υπόσχεται μια νέα μοναδική εμπειρία στους θεατές των παραστάσεων. Ο διευθυντής του νέου ψηφιακού πλανηταρίου δρ. Μάνος Κιτσώνας αποκαλύπτει στο Naftemporiki.gr τα μυστικά του αναβαθμισμένου θόλου και τι θα δούμε σε αυτόν.

Ολοκληρώθηκε μια νέα αναβάθμιση του εντυπωσιακού θόλου του Πλανηταρίου. Τι περιλαμβάνει αυτή η αναβάθμιση σε τεχνολογικό επίπεδο;

Με αφορμή την 20ή επέτειο από την έναρξη λειτουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, η Διοίκηση του Ιδρύματος Ευγενίδου αποφάσισε και υλοποίησε φέτος μια μεγάλης κλίμακας τεχνική αναβάθμιση σε όλους του τομείς. Σε αυτά τα 20 χρόνια λειτουργίας υποδεχτήκαμε πάνω από 4,5 εκατομμύρια επισκέπτες (7 εκατομμύρια συνολικά μαζί με τους επισκέπτες του αρχικού Πλανηταρίου). Με τη νέα αυτή αναβάθμιση το Πλανητάριο διασφαλίζει την συνέχιση της λειτουργίας του στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ποιότητας για πολλά χρόνια ακόμη. Η φωτεινότητα και η ανάλυση της εικόνας πολλαπλασιάστηκαν με την εγκατάσταση νέων ψηφιακών προβολέων τριών λέιζερ και νέων υπολογιστών και καρτών γραφικών. Φτάσαμε σήμερα σε μια μέγιστη δυνατή φωτεινότητα 280.000 lumens αντί των 78.000 lumens που είχαμε μέχρι τώρα, 3,5 φορές μεγαλύτερη δηλαδή. Αντίστοιχα, η ανάλυση της εικόνας στον θόλο έφτασε τα 35 εκατομμύρια pixels αντί των 10 εκατομμυρίων που ήταν πριν. Ο ήχος βελτιώθηκε ακόμα περισσότερο με την εγκατάσταση νέου συστήματος και την ρύθμισή του από την αρχή, ενώ όλος γενικά ο εξοπλισμός (φώτα, αυτοματισμοί, software, συμπληρωματικές λειτουργίες, ασύρματα ακουστικά) αναβαθμίστηκε στην πιο σύγχρονη τεχνολογία. Όλες οι εργασίες της αναβάθμισης έγιναν από την εταιρεία Sky-Skan Europe, με την οποία έχουμε μακροχρόνια συνεργασία.

Πως θα βιώνουν οι θεατές αυτές τις αλλαγές; Ποιά είναι η νέα εμπειρία θέασης που προσφέρει ο θόλος;

Με την βοήθεια όλης αυτής της τεχνολογίας η παρακολούθηση των εκπαιδευτικών παραστάσεων γίνεται ακόμα πιο υποβλητική, αφήνοντας ένα βαθύτερο αποτύπωμα στην συνείδηση των επισκεπτών. Δημιουργείται μια αίσθηση εμβύθισης στην προβολή, μια καθηλωτική εμπειρία. Έτσι, το περιεχόμενο της παράστασης εντυπώνεται εντονότερα στους θεατές, πράγμα που υποβοηθά την κατανόησή του και τελικά την μάθηση. Είναι πραγματικά πάρα πολλοί οι επισκέπτες μας που έχουν έρθει μεγάλοι πια να μας πουν ότι εμπνεύστηκαν για να ακολουθήσουν ένα επαγγελματικό δρόμο σχετιζόμενο με την τεχνολογία ή την επιστήμη, μετά από μια επίσκεψή τους στο Πλανητάριο.

Η έναρξη της λειτουργίας του αναβαθμισμένου θόλου πραγματοποιείται με μια πολύ σημαντική παράσταση την οποία επιμελήθηκαν ο εμβληματικός Διονύσης Σιμόπουλος που αφιέρωσε τη ζωή του στον κόσμο των πλανηταρίων και έφερε αυτόν τον μαγικό κόσμο στην Ελλάδα και ο σπουδαίος Βαγγέλης Παπαθανασίου. Πώς έγινε αυτή η σύμπραξη και τι θα δουν σε αυτή την παράσταση οι θεατές;

Το πάθος για την τεχνολογία, το Διάστημα και φυσικά την μουσική ήταν ο κοινός τόπος που συνέβαλλε αποφασιστικά στην φιλία ανάμεσα στον Διονύση Σιμόπουλο και τον Βαγγέλη Παπαθανασίου. Ήδη από το 2006, όταν και τιμήθηκε για το έργο του από το Ίδρυμα Ευγενίδου, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου μάς έδωσε μουσική για να φτιάξουμε ένα επτάλεπτο βίντεο για τον θόλο που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα ως demo. Από τότε ξεκίνησε μεταξύ τους η επικοινωνία και η ανταλλαγή ιδεών για την δημιουργία μιας κανονικής παράστασης η οποία συνεχίστηκε μέχρι που άρχισαν τα σοβαρά προβλήματα υγείας και για τους δύο. Η νέα παράσταση «Είμαστε Αστρόσκονη» είναι μια πάρα πολύ ιδιαίτερη παράσταση για το Πλανητάριό μας. Πρώτα απ’ όλα είναι ξεχωριστή γιατί η μουσική της είναι του Βαγγέλη Παπαθανασίου, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Η αγάπη και το ενδιαφέρον του για το Σύμπαν και την διαστημική εξερεύνηση είναι γνωστή και είχε πολλές φορές εμπνευστεί και συνθέσει σπουδαία έργα με σχετικά θέματα. Είναι ακόμα ξεχωριστή γιατί είναι το τελευταίο σενάριο και η τελευταία σκηνοθεσία του Διονύση Σιμόπουλου. Ο Σιμόπουλος «δούλευε» διαρκώς την παράσταση, παρά τα μεγάλα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, και με την βοήθεια του Παναγιώτη Σιμόπουλου, κατάφερε  να ολοκληρώσει το μοντάζ μόλις λίγες μέρες πριν φύγει. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ακριβώς αυτό που σχεδίασε ο Διονύσης Σιμόπουλος με βάση το οπτικό υλικό που ήταν διαθέσιμο. Επιθυμία του ήταν η παράσταση αυτή να αποτελεί ένα αφιέρωμα στο Σύμπαν και στην μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου.Μετά το τελικό μοντάζ, η εικόνα «ντύθηκε» με κομμάτια μουσικής που ο Βαγγέλης Παπαθανασίου προόριζε για την παράσταση, με την εξαιρετική δουλειά στην παραγωγή και την μίξη της μουσικής του, δύο πολύ στενών συνεργατών του, του Philippe Colonna και του Frederick Rousseau. Η αφήγηση είναι του ίδιου του Διονύση Σιμόπουλου από παλιότερες ηχογραφήσεις του, με βάση την συνάφεια τους με την θεματική κάθε ενότητας. Εδώ έγινε μια πάρα πολύ δύσκολη δουλειά επιλογής των κατάλληλων ηχογραφημένων κομματιών από τον Παναγιώτη Σιμόπουλο και τον Αλέξη Δεληβοριά, από έναν πολύ μεγάλο όγκο σχετικών ηχογραφήσεων του Σιμόπουλου που ήταν στην διάθεσή μας. Όλος ο συντονισμός του συγχρονισμένου σάουντρακ, της προσθήκης των ηχητικών εφέ, της επεξεργασίας των ηχογραφημένων αφηγήσεων του Διονύση Σιμόπουλου, της ηχογράφησης των αγγλικών (με αφηγητή τον Γιώργο Πυρπασόπουλο) και γενικά η επιμέλεια του τελικού ηχητικού αποτελέσματος έγινε από τον συνεργάτη μας μουσικό συνθέτη Αναστάσιο Κατσάρη. Έτσι, έναν σχεδόν χρόνο από τότε που έφυγαν οι βασικοί της δημιουργοί και εμπνευστές, και πάντα σύμφωνα με τον δικό τους σχεδιασμό, το όραμα της δημιουργίας αυτής της παράστασης έγινε επιτέλους πραγματικότητα. Η ιδιαίτερη αυτή παράσταση αποτελείται από δέκα ξεχωριστές ενότητες, κάθε μια απ’ τις οποίες παραπέμπει και σε μια ξεχωριστή παράσταση, απ’ όσες έχουμε φτιάξει   στα 20 χρόνια λειτουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου.

Εκτός από τις παραστάσεις που προβάλλονται αυτή την στιγμή ποιές άλλες είναι στον προγραμματισμό σας να μπουν στο πρόγραμμα παραστάσεων το προσεχές χρονικό διάστημα και θα είναι δημιουργημένες έτσι ώστε να εκμεταλλεύονται πλήρως τις νέες δυνατότητες του θόλου;

Το πρόγραμμα τώρα περιλαμβάνει 8 παραστάσεις: 3 παιδικές (Ο θρύλος του Μαγεμένου Ύφαλου, Ο Μαγεμένος Ύφαλος, Ο Μαγικός Πλανήτης) και 5 για μεγάλους (Ταξίδι στον Γαλαξία, Το Κέντρο του Κόσμου, Η Ιστορία της Γης, Διαστημικές καταιγίδες και Βόρειο Σέλας, Είμαστε Αστρόσκονη) ενώ σταδιακά θα προστεθούν ακόμα κάποιες τον Νοέμβριο και αργότερα στις γιορτές. Όλες αυτές οι παραστάσεις αναδεικνύονται πολύ καλύτερα με το νέο προβολικό και ηχητικό σύστημα. Φυσικά οι επόμενες μας παραγωγές σχεδιάζονται έτσι ώστε να εκμεταλλευτούν με αποδοτικότερο τρόπο τις βελτιωμένες δυνατότητες των νέων συστημάτων μας.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1530239/dr-manos-kitsonas-sti-n-triplasiasame-tis-dynatotites-toy-tholoy-sto-planitario/

[Δροσος Γεωργιος]

Νεκτάριος Ταβερναράκης στη «Ν»: Το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας αναπτύσσει τεχνολογίες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

πηγή φωτό ΙΤΕ

Ο πρόεδρος του ΙΤΕ σε μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη στη Ναυτεμπορική.Στο Μουσείο του Ανακτόρου της Απαγορευμένης Πόλης του Πεκίνου το κοινό ερευνητικό εργαστήριο μεταξύ του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και του Μουσείου του Ανακτόρου με την επωνυμία «NIKI: Chine- Greece Laser Technology Joint Laboratory on Cultural Heritage» αποτελεί ορόσημο στην μελέτη και συντήρηση των μοναδικών εκθεμάτων του Μουσείου βασιζόμενο στις πρωτοποριακές μεθόδους ανάλυσης, διάγνωσης και συντήρησης αντικειμένων και μνημείων πολιτισμικής κληρονομιάς με τεχνολογία λέιζερ που έχει αναπτύξει το ελληνικό Ινστιτούτο.Το κοινό αυτό εργαστήριο είναι το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο χωρών για ερευνητική συνεργασία και ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης, Πρόεδρος του Ίδρυματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης και Πρόεδρος του European Institute of Innovation and Technology (EIT) μιλά στο Naftemporiki.gr για το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Ερευνας, το εργαστήριο στην Κίνα αλλά και τα επόμενα σχέδια του ΙΤΕ.

Ποια είναι η λειτουργία και δράση του εργαστηρίου;

Στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), διεξάγεται πρωτοποριακή έρευνα στο πεδίο της εφαρμογής τεχνολογιών λέιζερ για την ανάλυση, διάγνωση, και συντήρηση μνημείων και έργων τέχνης. Ειδικό βάρος έχει δοθεί στην ανάπτυξη φορητών συσκευών, ώστε οι αναλυτικές και διαγνωστικές αυτές μεθοδολογίες να μπορούν να εφαρμοσθούν in situ σε μουσεία και εργαστήρια συντήρησης, καθώς και σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Προς την κατεύθυνση αυτή, εδώ και αρκετά χρόνια, έχουμε αναπτύξει τεχνικές καθαρισμού μαρμάρων με λέιζερ, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για τον καθαρισμό των Καρυάτιδων και άλλων μαρμάρων στην Ακρόπολη. Μάλιστα, το Ινστιτούτο είναι εθνικός εκπρόσωπος στην Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία Ερευνητικών Υποδομών για την Πολιτισμική Κληρονομιά.

Ποιές είναι οι τεχνολογίες που ανέπτυξε το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ και χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο και πώς αξιοποιούνται εκεί;

Οι δράσεις του εργαστηρίου Εργαστήριο Φωτονικής Εφαρμογών στην Πολιτισμική Κληρονομιά (PhoHS) του ΙΗΔΛ του ΙΤΕ εστιάζονται στην έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής στα πεδία της φωτονικής, της φωτοαποδόμησης με λέιζερ, και της φασματοσκοπίας. Παράλληλα, το εργαστήριο αναπτύσσει νέα ερευνητικά εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς. Ως παράδειγμα θα αναφέρω τα γλυπτά της Ακρόπολης, για τα οποία το εργαστήριο ανέπτυξε ένα καινοτόμο σύστημα καθαρισμού με λέιζερ. Η πρωτοπόρος μεθοδολογία αυτή οδήγησε στην αποτελεσματική και ασφαλή αφαίρεση των περιβαλλοντικών ρύπων και επικαθίσεων αιθάλης, και στην αποκάλυψη των λεπτομερειών και των μυστικών της αρχαίας επιφάνειας.

Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Πριν από λίγα χρόνια, εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την τεχνική καθαρισμού μαρμάρων με λέιζερ, από την Κίνα, όπου υπάρχουν υψηλά επίπεδα μόλυνσης και διάβρωσης των μνημείων. Μάλιστα, το 2015, μας επισκέφθηκε, στο Ηράκλειο, Κινέζικη Αντιπροσωπεία και συμφωνήσαμε το ΙΤΕ να οργανώνει ένα εργαστήριο καθαρισμού μαρμάρων και αρχαιοτήτων μέσα στην Απαγορευμένη Πόλη. Αυτό υπήρξε το εφαλτήριο για την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του ΙΤΕ και του Μουσείου του Ανακτόρου της Απαγορευμένης Πόλης στο Πεκίνο. Στο πλαίσιο του Κοινού Εργαστηρίου “China-Greece Belt and Road Joint Laboratory on Cultural Heritage Conservation Technology”, τα δυο Ιδρύματα θα μπορούν να συμμετέχουν από κοινού σε ερευνητικά έργα με στόχο την προστασία και αποκατάσταση της πολιτισμικής κληρονομιάς αλλά και την έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Επίσης, η συνεργασία αυτή προβλέπει την ανταλλαγή ερευνητών, την οργάνωση μαθημάτων, συνεδρίων, σεμιναρίων, και δημοσίευση κοινών επιστημονικών εργασιών.

Η χρήση αυτών των τεχνολογιών που ανέπτυξε το ΙΗΔΛ γίνεται αντικείμενο μελέτης από τους επιστήμονες του ΙΗΔΛ ώστε να προχωρήσουν σε αναβαθμίσεις αυτών των τεχνολογιών ή ανάπτυξη κάποιων νέων ακόμη πιο προηγμένων;

Η πολυετής έρευνα και πολύτιμη τεχνογνωσία του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ στο πεδίο της διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς έχει αποφέρει πρωτοποριακά ερευνητικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, και έχει οδηγήσει σε σημαντικές συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Οι τεχνικές λέιζερ που αναπτύσσει το εργαστήριο για την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομίας, έχουν, μεταξύ άλλων, οδηγήσει σε μεθόδους καθαρισμού για την απομάκρυνση επικαθίσεων από μνημεία, και στην ανάπτυξη φορητών συστημάτων για την ανάλυση υλικών με φασματοσκοπίες λέιζερ και για την μελέτη της δομικής κατάστασης έργων τέχνης και μνημείων. Τα αναλυτικά ευρήματα που προκύπτουν από τις φασματοσκοπικές αυτές τεχνικές, επιτρέπουν, στους αρχαιολόγους και τους ιστορικούς, τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση των υπό μελέτη αντικειμένων, και, στους συντηρητές, την επιλογή κατάλληλων μεθοδολογιών συντήρησης και προστασίας των έργων τέχνης και των μνημείων.

Υπάρχει συζήτηση είτε με το Μουσείο του Ανακτόρου είτε με άλλους φορείς της Κίνας για επέκταση της συνεργασίας με το ΙΤΕ και σε άλλα πρότζεκτ;

Η προώθηση της διηπειρωτικής ακαδημαϊκής και ερευνητικής συνεργασίας είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων παγκόσμιων προκλήσεων που απαιτούν τις συντονισμένες προσπάθειες των επιστημονικών κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η πανδημία COVID-19. Το ΙΤΕ, ανταποκρινόμενο ακριβώς σε αυτήν τη γενική στρατηγική, έχει συνάψει στρατηγικές συνεργασίες με πολιτειακούς φορείς και ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κίνας, οι οποίες, μεταξύ άλλων, διευκολύνουν την κινητικότητα φοιτητών και ακαδημαϊκού προσωπικού μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, και υποστηρίζουν κοινές εκπαιδευτικές και ερευνητικές πρωτοβουλίες. Ως πρόσφατο παράδειγμα θα αναφέρω την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του ΙΤΕ και του Πανεπιστημίου Xi’an Jiatotong-Liverpool (XJTLU) της Κίνας, συνεργασία που φιλοδοξεί να συμβάλει περαιτέρω στην προώθηση της έρευνας αιχμής, με όρους επιστημονικής αριστείας, και στα δύο Ιδρύματα, και να αποτελέσει τη βάση μιας μακροχρόνιας και γόνιμης συνεργασίας.

Υπάρχουν σε εξέλιξη ή είναι υπό συζήτηση ανάλογες διεθνείς συνεργασίες του ΙΤΕ;

Η επιστήμη και η έρευνα είναι από τη φύση τους εξωστρεφείς. Η ίδια η έρευνα είναι μια παγκοσμιοποιημένη δραστηριότητα. Είναι συνεπώς εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα σε ερευνητικές ομάδες της χώρας μας και του εξωτερικού. Χρειάζεται να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να υιοθετούμε έγκαιρα αλλά και αποτελεσματικά τις νέες τεχνολογίες και τεχνογνωσίες προκειμένου να είμαστε ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εξασφαλίσουμε περισσότερες χρηματοδοτήσεις αλλά και καλύτερα ερευνητικά αποτελέσματα.Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο της Ελλάδας. Διαθέτει 10 Ερευνητικά Ινστιτούτα, περισσότερα από 1.600 Μέλη, υπερσύγχρονες υποδομές, προσωπικό υψηλών δεξιοτήτων και εξειδίκευσης και πολυάριθμες διεθνείς διακρίσεις, μεταξύ των οποίων 41 εξαιρετικά ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας – ERC (τα περισσότερα στην Ελλάδα) και 180 Βραβεία Αριστείας Marie-Curie. Το ΙΤΕ έχει καταγράψει σημαντικές, ιδιαίτερα ανταγωνιστικές ερευνητικές, παραγωγικές και χρηματοδοτικές επιτυχίες, ενώ κατατάσσεται 1ο μεταξύ των Ερευνητικών Κέντρων της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά την ερευνητική παραγωγή, την επιστημονική αριστεία αλλά και τη διεκδίκηση ανταγωνιστικών χρηματοδοτήσεων. Τα Ερευνητικά Ινστιτούτα του, με παρουσία σε Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά, Πάτρα, Ιωάννινα και Αθήνα, δραστηριοποιούνται σε τομείς μεγάλου επιστημονικού, κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος: Επιστήμη Λέιζερ και Φωτονική, Μικρο/Νανο-ηλεκτρονική, Προηγμένα Υλικά, Μοριακή Βιολογία και Γενετική, Γονιδιωματική, Βιοτεχνολογία, Ιατρική Ακριβείας, Βιολογία Συστημάτων, Πληροφορική, Βιοπληροφορική, Ρομποτική, Τηλεπικοινωνίες, Εφαρμοσμένα και Υπολογιστικά Μαθηματικά, Χημική Μηχανική, Κοινωνικές Επιστήμες, Ενέργεια, Περιβάλλον, Αστροφυσική και Αστρονομία. Το Ίδρυμα διαθέτει Δομές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Βόλο, όπως οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ένας εκδοτικός οίκος υψηλής ποιότητας, το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης, μια θερμοκοιτίδα επιχειρηματικής δραστηριότητας και νεοφυών εταιρειών, καθώς και το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, μια υπηρεσία διαμεσολάβησης και μεταφοράς τεχνολογίας με σημαντική εμπειρία στη διασύνδεση των ερευνητικών δραστηριοτήτων. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε λιγότερες από τέσσερις δεκαετίες, από την ίδρυσή του έως σήμερα, οι άνθρωποι του ΙΤΕ έχουν καταφέρει να κάνουν γνωστή τη Χώρα μας στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και να το αναδείξουν στο κορυφαίο ερευνητικό Ίδρυμα στην Ελλάδα και σε ένα από τα καλύτερα στην Ευρώπη.Το ΙΤΕ επενδύει, διαχρονικά, σε δράσεις που σχετίζονται με τη διεθνοποίηση της έρευνας στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες εξωστρέφειας όπως η συνεργασία με το Μουσείο του Ανακτόρου της Απαγορευμένης Πόλης. Μάλιστα, το Ίδρυμα συνεργάζεται στενά με τα ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού, επιδιώκοντας, διαχρονικά, στρατηγικές συμφωνίες συνεργασίας για την προώθηση της έρευνας, της εκπαίδευσης και της καινοτομίας, με γνώμονα το όφελος της Κοινωνίας. Πρόκειται για πρωτοβουλίες που προσδίδουν σημαντική αναπτυξιακή δυναμική στην εγχώρια οικονομία, και αποφέρουν πολλαπλά οφέλη για το επιστημονικό οικοσύστημα της Ελλάδας.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1552486/nektarios-tavernarakis-sti-n-to-idryma-technologias-kai-ereynas-anaptyssei-technologies-diatirisis-tis-politistikis-klironomias/

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Νέος υπέρ-υπολογιστής «Δαίδαλος»: Σε δημόσια διαβούλευση η διακήρυξη για τον ανοιχτό διαγωνισμό.

Ο Δαίδαλος θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS, εκτελώντας εξήντα  εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο.Από σήμερα, Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2023, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η διακήρυξη για το έργο «Ανάπτυξη νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων», γνωστό ως υπέρ-υπολογιστής «Δαίδαλος».Σύμφωνα με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το έργο χρηματοδοτείται από το Εθνικό  Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και από τον ευρωπαϊκό οργανισμό European High Performance Computing Joint Undertaking – EuroHPC, με συνολικό προϋπολογισμό 41.569.000 € (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).Η διαδικασία της διαβούλευσης θα διεξαχθεί ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος «Προμηθεύς» του ΕΣΗΔΗΣ για χρονικό διάστημα 45 ημερών έως τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.promitheus.gov.gr.Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του υπέρ-υπολογιστή «Δαίδαλος» έχει το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η προμήθεια και η εγκατάσταση προηγμένου υπολογιστικού εξοπλισμού, αποθηκευτικού χώρου και λογισμικού, για την υλοποίηση του νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων «Δαίδαλος» (Daedalus). Επιπλέον, ο διαγωνισμός περιλαμβάνει συνοδευτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης, εγκατάστασης, παραμετροποίησης και πολυετούς συντήρησης.

Ο «Δαίδαλος»

Ο νέος υπέρ-υπολογιστής «Δαίδαλος» θα είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη, στη λίστα των κορυφαίων 500 συστημάτων παγκοσμίως σε επιδόσεις (Τ500) και αποδοτικής χρήσης (GREEN500). Θα εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στο ανακαινιζόμενο κτήριο του πρώην ηλεκτρικού σταθμού, αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς.Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο έχει γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος.Ο «Δαίδαλος» θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS, εκτελώντας εξήντα  εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Η αρχιτεκτονική του είναι ιδανική για να φιλοξενήσει μεγαλύτερες και πιο ετερογενείς εφαρμογές, συνδυάζοντας υπολογιστικές εφαρμογές υψηλής απόδοσης με την Τεχνητή Νοημοσύνη, τη μηχανική μάθηση και την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων.Ο νέος υπέρ-υπολογιστής θα έχει κεντρικό ρόλο, μεταξύ άλλων, στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων πιο αποτελεσματικών και αξιόπιστων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω αιτημάτων σε φυσική γλώσσα, για την εξατομικευμένη ιατρική, την πυροπροστασία, τον χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και για την έξυπνη κινητικότητα και στα αυτόνομα οχήματα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1557905/neos-yper-ypologistis-daidalos-se-dimosia-diavoyleysi-i-diakiryxi-gia-ton-anoichto-diagonismo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνικό ρομπότ προστατεύει τις ιχθυοκαλλιέργειες (βίντεο)

Επιτηρεί του κλωβούς και ενημερώνει για φθορές.Η ανάπτυξη ρομποτικών τεχνολογιών και συστημάτων στην Ελλάδα γίνεται ολοένα και πιο υψηλού επιπέδου. Τελευταία απόδειξη η ανακοίνωση ότι η ομάδα AegeanRobotics του τμήματος Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων (Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Σάμος) απέκτησε ένα νέο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο για καινοτομία και τεχνολογική πρωτοπορία στο χώρο της Ρομποτικής.Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας με τίτλο «ΥΠΟΒΡΥΧΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΧΤΥΩΝ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΩΝ», αφορά τον κλάδο ιχθυοκαλλιεργειών. Η πατέντα αφορά ένα υποβρύχιο ρομπότ, το Kalypso, που προσφέρει ασφαλή επιτήρηση στους κλωβούς, εντοπίζοντας φθορές και συμβάλλοντας
σημαντικά στην εξέλιξη του σημαντικού για την Ελλάδα κλάδου. Το σύστημα έχει ήδη δοκιμαστεί και αντίγραφό του έχει δοθεί για χρήση στα ιχθυοτροφεία Κεφαλλονιάς, στα πλαίσια του β’ κύκλου του Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ.

Η κύρια ομάδα αποτελείται από τους Νίκο Μάνο (Υποψήφιο Διδάκτορα), Μάριο Βασιλείου (Διδάκτορα), Νίκο Βασιλόπουλο (Μεταδιδάκτορα) και Εργίνα Καβαλλιεράτου (Καθηγήτρια).

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1580038/elliniko-rompot-prostateyei-tis-ichthyokalliergeies-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας μιλά στη «Ν» για την ανακύκλωση με ρομποτικές τεχνολογίες.

Το ΙΤΕ συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα RECLAIM.Το έργο RECLAIM (AI-powered Robotic Material Recovery in a Box) το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση εστιάζει στην ανάπτυξη μιας κινητής, ρομποτικής μονάδας ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών που στοχεύει να ενισχύσει τις περιφερειακές δραστηριότητες ανακύκλωσης, παρέχοντας στις μη-αστικές περιοχές τη δυνατότητα διαλογής ανακυκλώσιμων με υψηλή αποτελεσματικότητα βιομηχανικού επιπέδου.Για τη σταδιακή βελτίωση της αποδοτικότητας της παραπάνω μονάδας, σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Ψηφιακών Παιχνιδιών (Institute of Digital Games) του Πανεπιστημίου της Μάλτας ένα ψηφιακό παιχνίδι το οποίο διευκολύνει τη συλλογή δεδομένων ανακύκλωσης με διασκεδαστικό τρόπο, μέσα από την «παιχνιδοποίηση» των ιδιαίτερα δύσκολων και απαιτητικών διαδικασιών διαλογής ανακυκλώσιμων στις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων. Ο σκοπός του συγκεκριμένου παιχνιδιού είναι τριπλός: α) να εκπαιδεύσει τους πολίτες και να ενισχύσει την ευαισθησία τους σε θέματα ανακύκλωσης, β) να ενεργοποιήσει τους πολίτες στην ανάλυση δεδομένων μέσα από τη διασκεδαστική ενασχόληση τους με το παιχνίδι, και γ) να εμπλέξει τους πολίτες στις ερευνητικές δραστηριότητες της ρομποτικής ανάκτησης υλικών και στην αντιμετώπιση επιστημονικών προκλήσεων σε θέματα ανακύκλωσης.Το παιχνίδι υποστηρίζει τη συλλογή δεδομένων ανακύκλωσης τα οποία δημιουργούνται από τους χρήστες και στη συνέχεια αξιοποιούνται για τη σταδιακή βελτιστοποίηση των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης που αναλαμβάνουν την αναγνώριση και κατηγοριοποίηση των ανακυκλώσιμων υλικών. Πρόκειται για ένα παιχνίδι φιλικό προς τον χρήστη στο οποίο μπορεί να εμπλακεί οποιοσδήποτε, χωρίς να χρειάζεται να είναι ειδικός στην ανακύκλωση και χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζει λεπτομέρειες για τις δραστηριότητες του έργου και τους αλγορίθμους επεξεργασίας εικόνων με ανακυκλώσιμα αντικείμενα.

Εν συντομία, το παιχνίδι παρουσιάζει στους χρήστες εικόνες τις οποίες καθημερινά καλείται να επεξεργαστεί η κινητή ρομποτική μονάδα ανάκτησης υλικών. Οι χρήστες καλούνται να απαντήσουν ερωτήσεις σχετικά με την παρουσία υλικών (π.χ. πόσα πλαστικά μπουκάλια υπάρχουν στην εικόνα) ή τους ζητείται να αξιολογήσουν και να συγκρίνουν την αποδοτικότητα διαφορετικών αλγορίθμων κατηγοριοποίησης των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Οι απαντήσεις των χρηστών συλλέγονται και χρησιμοποιούνται σαν δεδομένα για την επαν-εκπαίδευση και τη βελτίωση της μονάδας κατηγοριοποίησης των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο οι χρήστες των παιχνιδιών συνεισφέρουν στη δημιουργία νέων μοντέλων γνώσης για τους αλγορίθμους επεξεργασίας των εικόνων με ανακυκλώσιμα απορρίμματα, οι οποίοι στη συνέχεια, στη νέα βελτιωμένη τους μορφή, δημιουργούν νέες προκλήσεις για τους χρήστες με νέες εικόνες να εισέρχονται στο παιχνίδι. Οι χρήστες μέσω του παιχνιδιού τους δημιουργούν ξανά νέα δεδομένα που χρησιμοποιούνται από τους αλγορίθμους και ούτω καθεξής, με αποτέλεσμα στο πέρασμα του χρόνου οι αλγόριθμοι να βελτιώνουν συνεχώς την απόδοσή τους.Παράλληλα με τα παραπάνω, οι χρήστες ενημερώνονται για την κρισιμότητα των διαδικασιών ανακύκλωσης μέσα από καταγεγραμμένες στατιστικές πληροφορίες όπως η παραγωγή απορριμμάτων ανά πολίτη ή η ενέργεια που εξοικονομείται μέσα από τη σωστή και ολοκληρωμένη διαχείριση κάθε ανακυκλώσιμου αντικειμένου, έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο και να συμμετάσχουν ενεργά στις δραστηριότητες ανακύκλωσης του δήμου τους. Με άλλα λόγια, το συγκεκριμένο παιχνίδι προάγει την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα κυκλικής οικονομίας και τους δίνει τη δυνατότητα να εμπλακούν ενεργά στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής «Πράσινης Συμφωνίας».

Συνολικά, το έργο RECLAIM ακολουθεί την προσέγγιση που ονομάζεται «Επιστήμη των Πολιτών» (Citizen Science)  η οποία διευκολύνει και ενισχύει τη συμμετοχή όλων των πολιτών ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο και το μορφωτικό τους επίπεδο στην παραγωγή δεδομένων που αξιοποιούνται για την πρόοδο της επιστήμης. Ειδικότερα στο RECLAIM, τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση πολύ-επίπεδων νευρωνικών δικτύων (Deep Neural Networks) τα οποία αναγνωρίζουν και κατηγοριοποιούν ανακυκλώσιμα υλικά και διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματική λειτουργία της κινητής ρομποτικής μονάδας ανάκτησης υλικών.Τα ερευνητικά δεδομένα που δημιουργούν οι χρήστες του παιχνιδιού συλλέγονται, οργανώνονται και γίνονται άμεσα διαθέσιμα σε αναγνωρισμένα δημόσια αποθετήρια που εξασφαλίζουν την αξιόπιστη πρόσβαση από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Το παιχνίδι ανακύκλωσης θα γίνει προσβάσιμο και έτοιμο προς χρήση μέσω διαδικτύου. Στοχεύοντας στην εύκολη πρόσβαση, το παιχνίδι θα είναι διαθέσιμο σε κινητά τηλέφωνα και tablets, επιτρέποντας στο ευρύ κοινό να «παίξει» και να συμμετέχει στη συλλογή δεδομένων.Προκειμένου να επιτευχθούν οι σκοποί του έργου RECLAIM, το παιχνίδι ανακύκλωσης θα χρησιμοποιήσει περισσότερες από 2000 εικόνες και βίντεο διαλογής από τη βάση δεδομένων των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Επίσης αναμένεται ότι θα εμπλακούν στο παιχνίδι πολλοί χρήστες οι οποίοι θα παρέχουν δεδομένα αλλά και θα ενισχύσουν τις γνώσεις τους σε θέματα ανακύκλωσης.Για το RECLAIM μίλησε στο Naftemporiki.gr ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος κ. Μιχάλης Μανιαδάκης.

Πώς έγινε η σύλληψη της ιδέας;

Στην προσπάθεια μας να αναπτύξουμε μια κινητή μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων απορριμμάτων, έγινε γρήγορα εμφανές ότι τα απορρίμματα εμφανίζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τόπο σε τόπο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί δυσκολίες στα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση και κατηγοριοποίηση των ανακυκλώσιμων συσκευασιών. Θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα υποστηρικτικό στην προσπάθεια μας να δώσουμε τη δυνατότητα στους πολίτες των τοπικών κοινωνιών να συμμετέχουν στη διαδικασία εκπαίδευσης των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

Πώς υλοποιείται;

Στο έργο RECLAIM συμμετέχει το Πανεπιστήμιο της Μάλτας το οποίο είναι ένα από τα πιο γνωστά ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ευρώπης στον χώρο των ψηφιακών παιχνιδιών με μακρά εμπειρία σε αυτό που ονομάζεται «επιστημονικά παιχνίδια». Σε συνεργασία με τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Μάλτας Αντώνη Λιάπη, έχει αναπτυχθεί συλλογή παιχνιδιών στα οποία  παρουσιάζονται εικόνες από την κινητή μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων. Οι χρήστες καλούνται να εντοπίσουν ανακτώμενα υλικά αλλά και να επιβλέψουν την ορθή λειτουργία των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

Ποιοι είναι οι στόχοι του προγράμματος;

Εκτός από την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα ανακύκλωσης, και την ενεργή εμπλοκή τους στις ερευνητικές δραστηριότητες του έργου RΕCLAIM, το παιχνίδι στοχεύει να λειτουργήσει σαν μέσο ώστε οι μονάδες τεχνητής νοημοσύνης που αναλαμβάνουν την αναγνώριση και κατηγοριοποίηση των ανακυκλώσιμων να μπορούν συνεχώς να βελτιώνονται και κυρίως να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις που αφορούν τη διαχείριση απορριμμάτων (π.χ. εισαγωγή νέων τοπικών ή εποχιακών προϊόντων).

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1601291/to-idryma-technologias-kai-ereynas-mila-sti-n-gia-tin-anakyklosi-me-rompotikes-technologies/

[Δροσος Γεωργιος]

Atlas Robotics: Κατασκευή ρομποτικών συστημάτων στην Ελλάδα

Η Atlas Robotics θα παράγει εκτός από ρομπότ, λογισμικό και συστήματα ελέγχου.

Επένδυση ύψους 90,8 εκατ. στην έρευνα, ανάπτυξη και κατασκευή στην Ελλάδα καινοτόμων ρομποτικών συστημάτων σχεδιάζει η Atlas Robotics Α.Ε., με έδρα τα Ιωάννινα.Η εν λόγω εταιρεία, η οποία εκκινεί από τις ΗΠΑ (Νέα Υόρκη), έχοντας έδρα και στην πρωτεύουσα της Ηπείρου, έχει κάνει αίτηση υπαγωγής της επένδυσής της στον Ν.4864/2021 ως «Εμβληματική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας», με το σχέδιό της να βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι 18/4/24.Ειδικότερα, το προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο αφορά την έρευνα, ανάπτυξη και την κατασκευή στην Ελλάδα ρομπότ για τη χρήση τους στις επιθεωρήσεις, δοκιμές και πιστοποιήσεις σε κλάδους όπως η υγεία (χειρουργικός και διαγνωστικός τομέας), τα τρόφιμα, η αμυντική βιομηχανία, η αεροπορική βιομηχανία, η αυτοκινητοβιομηχανία, η διαγνωστική κτηνιατρική, η γενική βιομηχανία, κ.α.

Και συστήματα ελέγχου

Η Atlas Robotics θα παράγει εκτός από ρομπότ, λογισμικό και συστήματα ελέγχου. Έπειτα από την παραγωγή τους θα παραμένουν στην κυριότητά της και θα τα τοποθετεί στις εγκαταστάσεις των πελατών της για τις δοκιμές, επιθεωρήσεις και πιστοποιήσεις, αμειβόμενη με βάση τις σαρώσεις που θα κάνουν τα ρομπότ για τους ελέγχους και τις δοκιμές.Ορισμένα από τα ρομπότ που θα παραχθούν θα μένουν στο εργοστάσιο και οι έλεγχοι για τους πελάτες θα γίνονται απομακρυσμένα από εργαστήρια δοκιμών που θα δημιουργηθούν στην Ηγουμενίτσα (περιοχή Καρτέρι Μαργαριτίου).Το σημείο που έχει επιλεχθεί για την ανάπτυξη της δραστηριότητας της Atlas Robotics χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα στρατηγικό για τη μεταφορά πρώτων υλών όσο και των στελεχών, δεδομένου ότι βρίσκεται πλησίον του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και των αυτοκινητοδρόμων της Εγνατίας Οδού, της Ιόνιας Οδού, των αεροδρομίων των Ιωαννίνων και του Άκτιου και του πανεπιστήμιου των Ιωαννίνων.Ο φορέας της επένδυσης αιτείται ένταξη του έργου στις διατάξεις του Ν.4864/2021 ως εμβληματική επένδυση, όπως προαναφέραμε, καθώς και τη λήψη των κινήτρων της φορολογικής απαλλαγής και ενίσχυσης των δαπανών στρατηγικών επενδύσεων (για έργα έρευνας και ανάπτυξης).

Νέες θέσεις εργασίας

Στο επενδυτικό της σχέδιο αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 443 νέες θέσεις εργασίας, ενώ επισημαίνει τον αντίκτυπο της επένδυσης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο για την οικονομία και την τοπική κοινωνία, αλλά και για την ανταγωνιστικότητα και την ενίσχυση της χώρας συνολικά.Με βάση την πρόβλεψη πωλήσεων του επιχειρηματικού της σχεδίου, θα εξάγει το μεγαλύτερο ποσοστό των προϊόντων της και υπηρεσιών στη διεθνή αγορά, αυξάνοντας ολοένα και περισσότερο την αξία των εξαγωγών της ανά έτος. Συνολικά πάνω από το 90% του κύκλου εργασιών της σε προϊόντα και υπηρεσίες θα αφορά εξαγωγές και μάλιστα στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας.

https://www.naftemporiki.gr/business/1636357/atlas-robotics-kataskeyi-rompotikon-systimaton-stin-ellada/

[Δροσος Γεωργιος]

THERON: Το ελληνικό ρομπότ φύλαξης και πυρόσβεσης δασικών περιοχών αποκαλύπτεται στη «Ν»

Μινιμαλιστικό αλλά εξαιρετικά αποδοτικό αυτόνομο όχημα

Όλα δείχνουν ότι και το φετινό καλοκαίρι θα ακολουθήσει τα προηγούμενα με ιδιαίτερα αυξημένες θερμοκρασίες και μακράς διάρκειας καύσωνες συνθήκες που θα απειλήσουν για μια ακόμη φορά τις δασικές περιοχές της Ελλάδας. Σε λίγες μέρες, στην έκθεση BEYOND 2024 στη Θεσσαλονίκη (24-26 Απριλίου), η Ελληνική Τεχνολογία Ρομποτικής (HTR), καλεσμένη από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, θα παρουσιάσει το THERON, ένα μικρό, αυτόνομο όχημα φύλαξης και πυρόσβεσης δασικών περιοχών.

Το Naftemporiki.gr μίλησε με τον Δρ. Αναστάσιο Κατελούζο, Media and Documentation Μanager της HTR για το ρομπότ.

Πως προέκυψε η δημιουργία του ΤΗΕRON;

Η HTR αναπτύσει από το 2017 μια ειδική τεχνολογία τροχών, που επιτρέπουν την κίνηση σε δύσκολα εδάφη με πολύ χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Πέρα από τις εφαρμογές των τροχών αυτών σε σεληνιακά οχήματα, στις οποίες δραστηριοποιείται η εταιρεία υπάρχουν και οι τομείς της Άμυνας και της Πολιτικής Προστασίας, όπου οι τροχοί μπορούν να δώσουν λύσεις σε σοβαρά και επείγοντα προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η επιτήρηση ευαίσθητων δασικών περιοχών, με σκοπό την πρόληψη πυρκαγιών κατά τους θερινούς μήνες. Η HTR συνδύασε την τεχνολογία των τροχών με την ηλιακή ενέργεια, που αφθονεί στη χώρα μας το καλοκαίρι, δημιουργώντας ένα μικρό αλλά απίστευτα εύχρηστο όχημα φύλαξης.

Ποια είναι τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του THERON;

Το όχημα έχει σχεδιαστεί αρκετά μικρό, ώστε να διευκολύνει τη μεταφορά του αλλά και τη λειτουργία του σε στενά δασικά μονοπάτια, ενώ συγχρόνως είναι αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί αν ανταπεξέλθει στην τραχύτητα του φυσικού εδάφους και στη μεταφορά φορτίου αναγκαίου για την επιβίωσή του στο φυσικό περιβάλλον. Έτσι καταφέρνει να «ζει» αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια κατά τους θερινούς μήνες, χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη επέμβαση για επαναφόρτιση, ενώ συγχρόνως μπορεί να εκτελεί διαδρομές μερικών χιλιομέτρων σε καθημερινή βάση. Η ακτίνα λειτουργίας του είναι της τάξεως των 20 χιλιομέτρων από τον σταθμό ελέγχου, ενώ μπορεί να μεταδώσει HDMI εικόνα με οπτικό zoom x100. Το THERON μπορεί να μεταφέρει πυροσβεστήρα 3 κιλών και να τον χρησιμοποιήσει για μικρές εστίες.

Περιγράψτε μας τη χρήση του και τον ρόλο του

Ο ρόλος του είναι να δρα «πολλαπλασιαστικά». Δηλαδή να επιτρέπει σε έναν χειριστή να βρίσκεται και να περιπολεί συγχρόνως σε πολλά σημεία μιας περιοχής ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα ενός Εθνικού Δρυμού. Σε αντίθεση με τα εναέρια drones, τα οποία χρειάζονται ανθρώπινη υποστήριξη, το όχημα μπορεί να επιχειρεί στην περιοχή επ’ αόριστο, δεδομένου ότι φορτίζει τις μπαταρίες του από τον ήλιο. Εξάλλου η παρουσία του στην περιοχή δε γίνεται εύκολα αντιληπτή, γεγονός το οποίο δρα αποτρεπτικά για εμπρησμούς στη ζώνη επιτήρησης. Όπως όλοι γνωρίζουμε η αποτροπή είναι η καλύτερη μέθοδος αποφυγής εμπρησμών, συνεπώς η προτεινόμενη τεχνολογία έχει σκοπό να αποθαρρύνει τέτοιες ενέργειες. Επιπροσθέτως, το όχημα δεν επηρεάζεται από ισχυρούς ανέμους, (σε αντίθεση με τα drones), και μπορεί να μεταφέρει ένα μικρό πυροσβεστικό φορτίο για να αντιμετωπίσει τυχόν εστία φωτιάς στο ξεκίνημά της.

Πως σκέφτεστε την επιχειρησιακή του δράση;

Ένας αριθμός από οχήματα THERON αναπτύσσεται στην περιοχή ενδιαφέροντος, με κάθε όχημα να εκτελεί συγκεκριμένες περιπολίες σε όλο το 24ωρο. Ο κεντρικός σταθμός ελέγχου μπορεί να βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα μακριά. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται επόπτευση μεγάλων δασικών περιοχών, με πολλαπλασιαστικό όφελος για το ανθρώπινο δυναμικό. Δηλαδή απασχολείται ένας χειριστής επιβλέποντας τα εισερχόμενα δεδομένα από πολλά οχήματα και επιπλέον απασχολείται λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό για περιπολίες. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε φύλαξη περιοχών που έχει γίνει κατάσβεση και η επιτήρησή τους είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή αναζωπύρωσης κατά τα επόμενα 24ωρα, ώστε να ξεκουραστεί το προσωπικό ή να μπορεί να επέμβει σε άλλο μέτωπο.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1643915/theron-to-elliniko-rompot-fylaxis-kai-pyrosvesis-dasikon-periochon-apokalyptetai-sti-n/