Βιοποικιλοτητα

[Δροσος Γεωργιος]

Γιατί κάποια ζώα μπορούν να τρώνε δηλητήριο και να… ξεγελούν τον θάνατο.

Οι απρόσμενες εξελικτικές άμυνες που επιτρέπουν σε είδη να καταναλώνουν θανατηφόρες τοξίνες – και πώς αυτές οι στρατηγικές αλλάζουν ολόκληρα οικοσυστήματα

Πώς γίνεται ένα φίδι να καταβροχθίζει ένα από τα πιο δηλητηριώδη αμφίβια του πλανήτη και να βγαίνει ζωντανό; Από τα τροπικά δάση του Αμαζονίου μέχρι τα λιβάδια της Βόρειας Αμερικής, η φύση είναι γεμάτη ζώα που έχουν εξελίξει εντυπωσιακούς μηχανισμούς αυτοπροστασίας απέναντι σε δηλητήρια.Οι επιστήμονες όχι μόνο προσπαθούν να κατανοήσουν αυτές τις άμυνες, αλλά και να αξιοποιήσουν τη γνώση τους για νέες θεραπείες δηλητηρίασης στους ανθρώπους.

Η δοκιμασία των δέκα φιδιών

Στον Αμαζόνιο, δέκα βασιλικά φίδια (Erythrolamprus reginae) βρέθηκαν μπροστά σε ένα δίλημμα επιβίωσης. Μετά από ημέρες χωρίς τροφή, τους προσφέρθηκαν ως γεύμα τρεις ριγωτοί βάτραχοι Ameerega trivittata – ένα από τα πιο τοξικά είδη. Το δέρμα τους είναι ένα «κοκτέιλ θανάτου» με τοξίνες και άλλες ισχυρές αλκαλοειδείς ουσίες.Έξι φίδια αρνήθηκαν να ακουμπήσουν τους βατράχους. Τα υπόλοιπα τέσσερα τόλμησαν. Πριν όμως καταπιούν το θήραμα, το έσυραν στο έδαφος – συμπεριφορά που παραπέμπει στα πουλιά που τρίβουν δηλητηριώδη θηράματα για να απομακρύνουν τοξίνες.Τρία από τα τέσσερα επιβίωσαν. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι το μυστικό βρίσκεται στο ήπαρ του φιδιού, το οποίο φαίνεται να εξουδετερώνει μεγάλο μέρος των δηλητηρίων.

Ο αμείλικτος χημικός πόλεμος της φύσης

Πολλά ζώα παράγουν τα δικά τους δηλητήρια. Για παράδειγμα, οι φρύνοι εκκρίνουν καρδιακές γλυκοσίδες, ουσίες που μπλοκάρουν τις αντλίες νατρίου-καλίου των κυττάρων, με αποτέλεσμα καρδιακή ανεπάρκεια.Άλλα πλάσματα βασίζονται σε τοξικογόνα βακτήρια: το κρέας του φουγκού (pufferfish) είναι γεμάτο τετροδοτοξίνη λόγω μικροβίων στο σώμα του.Και πολλά ακόμη «δανείζονται» τις τοξίνες μέσω της τροφής: από τα διάσημα δηλητηριώδη βατραχάκια των τροπικών έως τα έντομα που τρώνε φυτά με ισχυρές χημικές άμυνες.

Πώς δεν πεθαίνουν από το ίδιο τους το δηλητήριο

Το εντυπωσιακότερο μέρος της εξέλιξης; Τα είδη που παράγουν ή καταναλώνουν τοξίνες έχουν τροποποιήσει τους ίδιους τους μοριακούς τους στόχους έτσι ώστε τα δηλητήρια να μην «κουμπώνουν» πάνω τους.

Παράδειγμα:
Τα έντομα που τρέφονται με γλυκοσίδες του γάλακτος έχουν εξελίξει αντλίες νατρίου-καλίου που δεν αναγνωρίζουν τις τοξίνες. Όμως αυτό έχει κόστος: οι «ανθεκτικές» αντλίες λειτουργούν χειρότερα, ειδικά στον εγκέφαλο. Γι’ αυτό και κάποια είδη, όπως το μεγάλο σκαθάρι, διατηρούν μια πιο ευαίσθητη – αλλά πιο λειτουργική – μορφή αντλίας στον νευρικό ιστό, ενώ προστατεύουν τον εγκέφαλο με άλλους τρόπους, όπως πρωτεΐνες-μεταφορείς (ABCB transporters) που απομακρύνουν τις τοξίνες από τα κύτταρα.

Όταν το σώμα γίνεται «σφουγγάρι» για τοξίνες

Σε ορισμένα είδη, το αίμα ή το ήπαρ λειτουργεί σαν πραγματικό «δίχτυ ασφαλείας»:Τα φίδια φαίνεται να διαθέτουν ηπατικά ένζυμα που μετατρέπουν τις τοξίνες των βατράχων σε αδρανείς μορφές. Ορισμένοι βάτραχοι έχουν πρωτεΐνες-«σφουγγάρια» που δεσμεύουν δηλητήρια όπως η σαξιτοξίνη.Οι σκίουροι της Καλιφόρνιας έχουν αίμα που μπλοκάρει συστατικά του δηλητηρίου των κροταλιών. Μάλιστα, οι τοπικοί πληθυσμοί σκίουρων ταιριάζουν την «αντιτοξική» τους σύνθεση με τα δηλητήρια των φιδιών της περιοχής τους.Αυτός ο αγώνας δρόμου δεν τελειώνει ποτέ: φίδια και σκίουροι εξελίσσονται συνεχώς για να ξεπεράσουν ο ένας τις άμυνες του άλλου.

Η πρώτη γραμμή άμυνας: η αποφυγή

Ακόμη κι αν έχουν υψηλή αντοχή, πολλά ζώα προτιμούν να αποφύγουν το δηλητήριο:Οι χελώνες τρώνε μόνο το λιγότερο τοξικό μέρος των σαλαμάνδρων.Τα φίδια τρίβουν τα ενδιάμεσα δηλητηριώδη θηράματα πριν τα καταπιούν.Το μήνυμα της εξέλιξης είναι ξεκάθαρο: ακόμη και οι ανθεκτικοί, προσπαθούν πρώτα να μην εκτεθούν.

Όταν οι τοξίνες γίνονται όπλο

Πολλά ζώα δεν αρκούνται στο να επιβιώσουν από τις τοξίνες· τις αξιοποιούν ως αμυντικό σύστημα:Το σκαθάρι dogbane απελευθερώνει σταγόνες καρδιακών γλυκοσιδίων από το καβούκι του όταν απειλείται.Οι πολύχρωμοι βάτραχοι χρησιμοποιούν τις αλκαλοειδείς τοξίνες της διατροφής τους για να δηλητηριάζουν θηρευτές.Με την πάροδο του χρόνου, ολόκληρες αλυσίδες ειδών δημιουργούνται γύρω από ένα συγκεκριμένο δηλητήριο.

Το μάθημα της εξέλιξης

Η φύση είναι ένα ατέλειωτο εργαστήριο χημικού πολέμου. Καθώς τα είδη δηλητηριάζουν και δηλητηριάζονται, αμύνονται, προσαρμόζονται ή «επιστρέφουν το χτύπημα» με τις ίδιες ουσίες, δημιουργούν περίπλοκες ισορροπίες που καθορίζουν ολόκληρα οικοσυστήματα.Και για την επιστήμη, κάθε τέτοια εξελικτική ιστορία ανοίγει και μια νέα πόρτα: από φάρμακα που θα εξουδετερώνουν δηλητήρια μέχρι βαθύτερη κατανόηση των αόρατων δυνάμεων που διαμορφώνουν τη ζωή στη Γη.

https://www.naftemporiki.gr/green/wildlife/2035798/giati-kapoia-zoa-mporoyn-na-trone-dilitirio-kai-na-xegeloyn-ton-thanato/

[Δροσος Γεωργιος]

Η επιστροφή της άγριας ζωής στην Β. Ελλάδα: Φοβισμένοι κάτοικοι τετ-α-τετ με αρκούδες και λύκους.

Η αύξηση των πληθυσμών, η προστασία των ειδών και οι νέες προκλήσεις για τους κατοίκους της υπαίθρου

Το θέαμα που αντίκρισε ο αγρότης Αναστάσιος Κασπαρίδης τον άφησε άναυδο: ζώα νεκρά σκορπισμένα στο χωράφι και, γύρω τους, βαθιές πατημασιές που μαρτυρούσαν καθαρά τον δράστη. Μια αρκούδα είχε επιτεθεί – ένα ζώο που κάποτε σπάνιζε στην περιοχή, αλλά πλέον εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στη βόρεια Ελλάδα.Οι οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος υποδέχονται με ικανοποίηση την επάνοδο των πληθυσμών αρκούδων και λύκων, αποτέλεσμα της προστατευόμενης κατάστασής τους που απαγορεύει το κυνήγι.Παρόλα αυτά, για πολλούς ανθρώπους της υπαίθρου η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Ορισμένοι αγρότες και κάτοικοι εκφράζουν πλέον έντονες ανησυχίες για την οικονομική τους επιβίωση και, σε κάποιες περιπτώσεις, για την ίδια τους την ασφάλεια.Ζητούν πιο ουσιαστικά μέτρα προστασίας, την ώρα που το ίδιο ζήτημα απασχολεί και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Υποστηρίζουν πως η προστασία της άγριας ζωής έχει φτάσει σε υπερβολικό σημείο και πιέζουν για χαλάρωση των περιορισμών.

Η εντυπωσιακή επιστροφή της άγριας ζωής

Οι καφέ αρκούδες — το μεγαλύτερο σαρκοφάγο της ελληνικής πανίδας — έχουν ανακάμψει εντυπωσιακά. Ο πληθυσμός τους έχει περίπου τετραπλασιαστεί από τη δεκαετία του ’90 και σήμερα υπολογίζεται ότι έως και 870 ζώα ζουν στα δάση της βόρειας Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από πρόσφατη έρευνα του «Αρκτούρου», της περιβαλλοντικής οργάνωσης που από το 1992 φροντίζει και φιλοξενεί διασωσμένες αρκούδες και λύκους.Παρόμοια άνοδος παρατηρείται και στους λύκους. Σύμφωνα με ειδικούς, μια σειρά παραγόντων — λιγότερο κυνήγι, πιο ήπιοι χειμώνες και διασταυρώσεις με οικόσιτους χοίρους — έχει ενισχύσει τη γονιμότητά τους και έχει επιταχύνει την αύξηση των πληθυσμών τους.Την ίδια ώρα, οι αγριόχοιροι έχουν γίνει συχνό θέαμα ακόμη και μέσα σε κοινότητες. Για πολλούς θεωρούνται επιζήμια ζώα που καταστρέφουν καλλιέργειες, και το να δει κανείς μια ομάδα από δαύτους να διασχίζει δρόμους ή να ψάχνει τροφή σε αυλές δεν θεωρείται πλέον ασυνήθιστο.

Φόβος, άγνοια και απρόβλεπτες συναντήσεις

Καθώς οι πληθυσμοί της άγριας πανίδας αυξάνονται, αυξάνεται και η πιθανότητα επαφής με ανθρώπους — οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν σε μια ξαφνική συνάντηση. Η άγνοια αυτή έχει ενισχύσει το αίσθημα φόβου, ιδιαίτερα μετά από ορισμένα σοβαρά περιστατικά φέτος: ένα παιδί δαγκώθηκε από λύκο, ένας ηλικιωμένος τραυματίστηκε από αρκούδα στο σπίτι του, ένας πεζοπόρος δέχθηκε επίθεση, και ένας άλλος έχασε τη ζωή του πέφτοντας σε χαράδρα όταν βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με αρκούδα.Στο χωριό Λεβαία, με περίπου 660 κατοίκους και έκταση γεμάτη καλλιέργειες στη βορειοδυτική Ελλάδα, καταγράφηκαν αρκετά περιστατικά επαφής με αρκούδες τον Οκτώβριο. Αγριογούρουνα κινούνται επίσης συχνά μέσα στο χωριό. Το ίδιο συμβαίνει και στο γειτονικό Βαλτόνερα, περίπου 170 χιλιόμετρα δυτικά της Θεσσαλονίκης. Όπως περιγράφει ο πρόεδρος της κοινότητας, Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, το χωριό στο παρελθόν σπάνια έβλεπε άγρια ζώα· τώρα όμως αρκούδες, λύκοι, αλεπούδες και αγριογούρουνα κάνουν συχνά αισθητή την παρουσία τους.Η αύξηση των αγριόχοιρων έχει οδηγήσει σε αιτήματα για επέκταση της κυνηγετικής περιόδου, ώστε να περιοριστεί ο αριθμός τους.

Περιβαλλοντικές αλλαγές και οι νέες διαδρομές της άγριας ζωής

Οι επιστήμονες, ωστόσο, τονίζουν ότι η κατάσταση δεν οφείλεται μόνο στην αύξηση των ζώων. Συμβάλλουν κι άλλοι παράγοντες: η καταστροφή οικοτόπων από πυρκαγιές, ο θόρυβος από ανεμογεννήτριες και οχήματα αναψυχής, αλλά και η εγκατάλειψη της υπαίθρου, που κάνει τα χωριά πιο ελκυστικά για την άγρια ζωή.Όπως εξηγεί ο Πάνος Στεφάνου, υπεύθυνος επικοινωνίας του Αρκτούρου, «ο κατακερματισμός του περιβάλλοντος των αρκούδων, οι περίοδοι ξηρασίας, η έλλειψη τροφής στο δάσος και η ερημοποίηση των χωριών ώθησαν τα ζώα να πλησιάζουν τους ανθρώπινους οικισμούς, όπου συχνά βρίσκουν ευκολότερη τροφή».

Με πληροφορίες από Euronews

[Δροσος Γεωργιος]

Οι καθαρόαιμοι σκύλοι διατηρούν τα αρχαία γονίδια των λύκων από τους οποίους κατάγονται.

Απρόσμενα ευρήματα νέας μελέτης δείχνει τη διατήρηση του «άγριου» DNA μετά από χίλιες γενιές στα κατοικίδια μας.

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι οι σκύλοι κατάγονται από τους γκρίζους λύκους και τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται συνεχείς έρευνες για να χαρτογραφηθεί αυτή η εξελικτική διαδρομή. Η τελευταία μελέτη αναφέρει ότι τα δύο τρίτα των σημερινών καθαρόαιμων σκύλων διατηρούν τα γονίδια των λύκων από τους οποίους προέρχονται.Αν και οι σκύλοι και οι λύκοι μπορούν να διασταυρωθούν και να παράγουν γόνιμους απογόνους, η υβριδοποίηση μεταξύ τους είναι πολύ πιο σπάνια σε σύγκριση με τις οικόσιτες και άγριες πληθυσμιακές ομάδες άλλων ειδών.Σε νέα έρευνα επιστήμονες από το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις συνδύασαν εξαιρετικά ευαίσθητες μεθόδους τοπικής καταγωγής και φυλογονιδιωματικές αναλύσεις από γονιδιώματα που εκπροσωπούν 2,693 αρχαία και σύγχρονα σκυλιά και λύκους.Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» οι ερευνητές αναφέρουν ότι το 64,1% των σύγχρονων καθαρόαιμων σκύλων έχουν καταγωγή λύκου στο πυρηνικό τους γονιδίωμα από ανάμειξη που συνέβη σχεδόν χίλιες γενιές πριν και όλα τα εξετασμένα γονιδιώματα ζώντων σκύλων φέρουν κάποια αρχαία καταγωγή από λύκο.«Τα σύγχρονα σκυλιά, ιδιαίτερα τα κατοικίδια, μπορεί να φαίνονται τόσο απομακρυσμένα από τους λύκους. Ωστόσο υπάρχουν χαρακτηριστικά που ίσως προέρχονται από τους λύκους και τα οποία εκτιμούμε ιδιαίτερα στα σκυλιά σήμερα και επιλέγουμε να διατηρούμε στη γενεαλογική τους γραμμή. Αυτή είναι μια μελέτη για τα σκυλιά, αλλά με πολλούς τρόπους μας μιλάει για τους λύκους» αναφέρει η Δρ. Όντρεϊ Λιν μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Το ιστορικό

Τα σκυλιά πιστεύεται ότι εξελίχθηκαν από έναν εξαφανισμένο σήμερα πληθυσμό γκρίζων λύκων υπό την επίδραση του ανθρώπου κατά την Ύστερη Πλειστόκαινο εποχή περίπου πριν από 20.000 χρόνια. Αν και λύκοι και σκυλιά ζουν στις ίδιες γεωγραφικές περιοχές και μπορούν να παράγουν γόνιμους απογόνους η υβριδοποίηση παραμένει σπάνια. Με ελάχιστες εξαιρέσεις σκόπιμης διασταύρωσης σκύλων και λύκων υπάρχει ελάχιστη ένδειξη γονιδιακής ροής μεταξύ των ομάδων μετά την εξημέρωση που χώρισε τις δεξαμενές γονιδίων τους.«Πριν από αυτή τη μελέτη, η επικρατούσα επιστημονική άποψη φαινόταν να προτείνει ότι για να είναι ένας σκύλος πραγματικός σκύλος δεν πρέπει να υπάρχει σχεδόν καθόλου DNA λύκου. Αλλά διαπιστώσαμε ότι αν εξετάσει κανείς πολύ προσεκτικά τα σύγχρονα γονιδιώματα σκύλων, ο λύκος είναι εκεί. Αυτό υποδηλώνει ότι τα γονιδιώματα των σκύλων μπορούν να “ανεχθούν” DNA λύκου μέχρι ένα άγνωστο επίπεδο και παρ’ όλα αυτά να παραμένουν τα σκυλιά που γνωρίζουμε και αγαπούμε» λέει η Λιν.Οι ερευνητές διερεύνησαν την ιστορική γονιδιακή ροή σκύλων και λύκων χρησιμοποιώντας 2,693 δημοσιευμένα γονιδιώματα από το NCBI και το European Nucleotide Archive, τα οποία περιλαμβάνουν λύκους, καθαρόαιμους σκύλους και άλλα είδη σκύλων από την Ύστερη Πλειστόκαινο μέχρι σήμερα.Διαπίστωσαν ότι το 64,1% των καθαρόαιμων σκύλων διαθέτουν καταγωγή από λύκο στο πυρηνικό τους γονιδίωμα από διασταύρωση που συνέβη περίπου χίλιες γενιές πριν. Επιπλέον όλα τα γονιδιώματα σκύλων που ζουν ελεύθεροι κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς φέρουν ανιχνεύσιμη καταγωγή από λύκο.Το τσεχοσλοβάκικο λυκόσκυλο και το λυκόσκυλο Σάρλοος που προήλθαν από σκόπιμη διασταύρωση λύκων και σκύλων είχαν τα υψηλότερα ποσοστά καταγωγής λύκου μεταξύ 23 και 40%. Μεταξύ των καθαρόαιμων σκύλων οι πιο «λυκίσιοι» ήταν το μεγάλο τρίχρωμο αγγλογαλλικό κυνηγόσκυλο με ποσοστά 4,7 έως 5,7%, και ο ποιμενικός Σάιλο με 2,7%.Ενώ ο ποιμενικός Σάιλο προέκυψε από διασταυρώσεις με λυκόσκυλα ή άλλα πρόσφατα υβρίδια σκύλων-λύκων για να δημιουργηθούν πιο υγιείς και πιο φιλικοί οικογενειακοί σκύλοι στις ΗΠΑ. Η προέλευση της εκτεταμένης καταγωγής λύκου στο μεγάλο αγγλογαλλικό τρίχρωμο κυνηγόσκυλο, το πιο κοινό κυνηγόσκυλο στη σύγχρονη Γαλλία, είναι άγνωστη και απροσδόκητη. Οι σκύλοι Ταμάσκαν, ένα είδος με χαρακτηριστικά λύκου που δημιουργήθηκε στη Βρετανία την δεκαετία του 1980 από επιλεκτική εκτροφή χάσκι, μαλαμούτ και άλλων ειδών για να μοιάζει με λύκο έχει περίπου 3,7% καταγωγή λύκου.

Τα μοτίβα

Οι επιστήμονες εντόπισαν διάφορα μοτίβα στα δεδομένα: η καταγωγή λύκου είναι υψηλότερη σε μεγαλύτερα σκυλιά και σε εκείνα που εκτράφηκαν για συγκεκριμένες εργασίες, όπως τα αρκτικά σκυλιά έλκηθρου, ορισμένες «παρία» φυλές και κυνηγόσκυλα.
Τα τεριέ, τα γκάντογκ και τα κυνηγόσκυλα έχουν κατά μέσο όρο τη μικρότερη καταγωγή λύκου. Ενώ ορισμένα μεγάλα σκυλιά φύλαξης έχουν υψηλή καταγωγή λύκου, άλλα όπως ο ναπολιτάνικος μαστίφ, ο μπουλμαστίφ και ο Άγιος Βερνάρδος δεν έχουν ανιχνεύσιμη καταγωγή λύκου.
Καταγωγή λύκου απαντάται και σε ένα ευρύ φάσμα άλλων ειδών όπως το μικροσκοπικό τσιουάουα που έχει περίπου 0,2%.«Αυτό έχει απόλυτο νόημα για όποιον έχει τσιουάουα και αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι αυτό είναι ο κανόνας, τα περισσότερα σκυλιά είναι λίγο… λύκοι» λέει η Λιν.Οι συγγραφείς συνέκριναν επίσης τη συχνότητα χρήσης όρων προσωπικότητας από κυνολογικούς ομίλους για την περιγραφή ειδών με τα υψηλότερα και χαμηλότερα επίπεδα καταγωγής λύκου. Ο χαρακτηρισμός που συσχετίστηκε περισσότερο με είδη χαμηλής καταγωγής λύκου ήταν το «φιλικός», ακολουθούμενο από «πρόθυμος να ευχαριστήσει», «εύκολος στην εκπαίδευση», «θαρραλέος», «ζωηρός» και «στοργικός».
Αντίθετα, οι φυλές με υψηλή καταγωγή λύκου περιγράφονται συχνότερα ως «καχύποπτες με αγνώστους», «ανεξάρτητες», «αξιοπρεπείς», «σε εγρήγορση», «πιστές», «συγκρατημένες» και «εδαφικές».Άλλοι χαρακτηρισμοί, όπως «ευφυής», «υπάκουος», «καλός με παιδιά», «αφοσιωμένος», «ήρεμος» και «χαρούμενος» απαντούν με παρόμοια συχνότητα και στις δύο ομάδες φυλών. Η ομάδα τόνισε ότι αυτά τα γνωρίσματα είναι προκατειλημμένες εκτιμήσεις των συμπεριφορών των φυλών και δεν είναι γνωστό εάν τα γονίδια λύκου ευθύνονται άμεσα για τα χαρακτηριστικά αυτά, αλλά το εύρημα αυτό ανοίγει δρόμους για μελλοντική έρευνα στην επιστήμη συμπεριφοράς σκύλων.

Οι προσαρμογές

Επιπλέον οι ερευνητές εντόπισαν σημαντικές προσαρμογές που οι σκύλοι απέκτησαν μέσω των λύκων όπως εμπλουτισμένη καταγωγή λύκου σε γονίδια οσφρητικών υποδοχέων σε σκύλους που ζουν ελεύθεροι στην εξοχή και βασίζονται στην ικανότητα να εντοπίζουν ανθρώπινα υπολείμματα τροφής καθώς και την παρουσία ενός γονιδίου όμοιου με εκείνο του Θιβετιανού λύκου που βοηθά τους Θιβετιανούς μαστίφ να αντέχουν χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο Θιβετιανό Οροπέδιο και στα Ιμαλάια.«Οι σκύλοι είναι οι φίλοι μας, αλλά προφανώς οι λύκοι έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωσή τους σε συντρόφους όπως τους ξέρουμε και τους αγαπάμε σήμερα. Στην πορεία των ετών οι σκύλοι χρειάστηκε να λύσουν διάφορα εξελικτικά προβλήματα που συνοδεύουν τη συμβίωση με τον άνθρωπο είτε πρόκειται για την επιβίωση σε υψηλό υψόμετρο, είτε για την αναζήτηση τροφής καθώς περιπλανώνται ελεύθερα σε ένα χωριό, είτε για την προστασία του κοπαδιού και φαίνεται ότι χρησιμοποιούν γονίδια λύκου ως μέρος μιας εργαλειοθήκης για να συνεχίσουν την εξελικτική τους ιστορία επιτυχίας»  λέει ο Δρ. Λόγκαν Κίστλερ ερευνητής στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/2038582/oi-katharoaimoi-skyloi-diatiroyn-ta-archaia-gonidia-ton-lykon-apo-toys-opoioys-katagontai/

[Δροσος Γεωργιος]

Στην Αυστραλία υπήρχαν κροκόδειλοι που ανέβαιναν στα δέντρα και κυνηγούσαν όπως οι λεοπαρδάλεις.

Η ανακάλυψη ρίχνει φως στα αρχαία οικοσυστήματα της νησιωτικής ηπείρου.

Η ανακάλυψη των αρχαιότερων γνωστών απολιθωμένων αβγών κροκόδειλου στην Αυστραλία δίνει στους επιστήμονες νέες γνώσεις για τα ζώα και τα οικοσυστήματα που υπήρχαν πριν πολύ πριν η Αυστραλία αποσπαστεί και γίνει ξεχωριστή νησιωτική ήπειρος. Τα αβγά έχουν ηλικία 55 εκατ. ετών.Στην αυλή ενός κτηνοτρόφου στη μικρή πόλη Μέργκον στη νοτιοανατολική Κουίνσλαντ, οι ερευνητές έχουν περάσει δεκαετίες σκάβοντας σε αυτό που φαίνεται να είναι ένας συνηθισμένος λάκκος αργίλου. Κρυμμένος μέσα στον πηλό όμως βρίσκεται ένας από τους αρχαιότερους απολιθωματικούς τόπους της Αυστραλίας που προσφέρει μια σπάνια ματιά σε μια εποχή όπου η ήπειρος ήταν ακόμη ενωμένη με την Ανταρκτική και τη Νότια Αμερική.Μια διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής το Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont και  συμμετοχή του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϋ (UNSW) έχει πλέον αναγνωρίσει τα αρχαιότερα κελύφη αυγών κροκοδείλων που έχουν βρεθεί ποτέ στην Αυστραλία.Τα νέα περιγραφόμενα θραύσματα, με την ονομασία Wakkaoolithus godthelpi, προέρχονται από ένα εξαφανισμένο είδος κροκόδειλων, τους «μακοσούχινες», που κυριαρχούσε κυριαρχούσαν στα υγροτοπικά ενδιαιτήματα πριν από περίπου πενήντα πέντε εκατομμύρια χρόνια. «Αυτά τα κελύφη αυγών μας έδωσαν μια ματιά στην πιο προσωπική πλευρά του ιστορικού ζωής αυτών των κροκόδειλων. Μπορούμε πλέον να εξετάσουμε όχι μόνο την παράξενη ανατομία αυτών των κροκοδείλων, αλλά και το πώς αναπαράγονταν και προσαρμόζονταν σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα» αναφέρουν οι ερευνητές.

Από κολυμβητές σε δεντρόβιους κυνηγούς

Σε αντίθεση με τους σύγχρονους κροκόδειλους, οι μακοσούχινες κατείχαν εξαιρετικά ασυνήθιστους οικολογικούς ρόλους. «Είναι μια παράξενη ιδέα. Αλλά μερικοί φαίνεται να ήταν χερσαίοι κυνηγοί στα δάση» λέει ο Μάικλ Άρτσερ, καθηγητής παλαιοντολογίας στο UNSW.  Τεκμήρια γι’ αυτό προέρχονται από ένα σύνολο νεότερων απολιθωμάτων μακοσούχινων ηλικίας είκοσι πέντε εκατομμυρίων ετών που βρέθηκαν στην Παγκόσμια Κληρονομιά Ρίβερσλι στον Εθνικό Δρυμό Μπούντζαμουλα στη χώρα των Γουάνι στο βορειοδυτική Κουίνσλαντ.Ο καθηγητής Άρτσερ εξηγεί ότι υπήρχαν διάφορα είδη μακοσούχινων κροκόδειλων ορισμένα από τα οποία έφταναν τουλάχιστον τα πέντε μέτρα σε μήκος.
«Κάποια φαίνεται επίσης ότι ήταν εν μέρει δεντρόβια, κροκόδειλοι που έπεφταν από τα δέντρα. Ίσως κυνηγούσαν όπως οι λεοπαρδάλεις, πέφτοντας από τα δέντρα πάνω σε ό,τι ανυποψίαστο θεωρούσαν κατάλληλο για δείπνο» αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Journal of Vertebrate Paleontology».

Μια λεπτεπίλεπτη χρονοκάψουλα

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα κελύφη αυγών συχνά παραβλέπονται στην παλαιοντολογία σπονδυλωτών. «Διατηρούν μικροδομές και γεωχημικά σήματα που μας λένε όχι μόνο ποια ζώα τα γέννησαν, αλλά και πού φώλιαζαν και πώς αναπαράγονταν. Η μελέτη μας δείχνει πόσο ισχυρά μπορεί να είναι αυτά τα θραύσματα. Τα κελύφη αυγών πρέπει να αποτελούν τυπικό και συστηματικό μέρος της παλαιοντολογικής έρευνας, συλλεγμένα, αποθηκευμένα και αναλυμένα μαζί με οστά και δόντια»Τα κομμάτια των κελυφών από το Μέργκον εξετάστηκαν με οπτικά και ηλεκτρονικά μικροσκόπια. Τα μικροσκοπικά τους χαρακτηριστικά δείχνουν ότι οι κροκόδειλοι γεννούσαν τα αυγά τους κατά μήκος των άκρων μιας λίμνης και ότι οι αναπαραγωγικές τους στρατηγικές προσαρμόζονταν σε μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Δρ. Μάικλ Στάιν προτείνει ότι οι μακοσούχινοι μπορεί σταδιακά να έχασαν μεγάλο μέρος των ενδιαιτημάτων τους καθώς οι ξηρές περιοχές επεκτάθηκαν.Τελικά ωθήθηκαν σε συρρικνούμενες υδάτινες οδούς, όπου όχι μόνο αντιμετώπισαν νέα είδη κροκοδείλων που έφτασαν στην Αυστραλία αλλά και τη μείωση των μεγάλων θηραμάτων τους. Ο δρ Στάιν λέει ότι η λίμνη του Μέργκον περιβαλλόταν από ένα καταπράσινο δάσος.
«Αυτό το δάσος φιλοξενούσε επίσης τα αρχαιότερα γνωστά ωδικά πτηνά του κόσμου, τους πρώτους βάτραχους και φίδια της Αυστραλίας, ένα ευρύ φάσμα μικρών θηλαστικών με δεσμούς με τη Νότια Αμερική, καθώς και μία από τις αρχαιότερες γνωστές νυχτερίδες του κόσμου» λέει.

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός είδους κροκόδειλου που ζούσε πριν 55 εκατ. έτη στην Αυστραλία.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/2039090/stin-aystralia-ypirchan-krokodeiloi-poy-anevainan-sta-dentra-kai-kynigoysan-opos-oi-leopardaleis/

[Δροσος Γεωργιος]

Απειλούνται με εξαφάνιση οι μυστηριώδεις καρχαρίες με τα μεγάλα μάτια: Τους σκοτώνουν για καλλυντικά.

Με καταπράσινα, τεράστια μάτια και λεπτό, σχεδόν προϊστορικό σώμα, οι καρχαρίες «gulper» περιπλανώνται στα βάθη των ωκεανών εδώ και εκατομμύρια χρόνια.Σήμερα όμως, το αρχέγονο αυτό είδος απειλείται όσο ποτέ: Όπως αποκαλύπτει ρεπορτάζ του CNN, η εκρηκτική ζήτηση για το πολύτιμο σκουαλένιο – το χημικό που κρύβεται στο συκώτι των καρχαριών αυτών – έχει οδηγήσει τρεις στους τέσσερις σε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης.

Τα βάθη που απειλούνται

Παρά το γεγονός ότι οι «gulper» ζουν σε βάθος από 200 έως 1.500 μέτρα, η αλιεία σε βαθιά νερά, ενισχυμένη από την τεχνολογία και την εξάντληση των παράκτιων αποθεμάτων, τους έχει φέρει στο επίκεντρο ενός σιωπηλού αλλά καταστροφικού κυνηγιού. Μπορούν όμως να προστατευτούν.Σύμφωνα με το CNN πάνω από 145 είδη καρχαριών και σαλαχιών περιλαμβάνονται ήδη στο Παράρτημα II της CITES, όμως κανένα δεν είναι βαθύβιο είδος. Αυτό το κενό φιλοδοξεί να καλύψει η πρόταση που συζητείται αυτή την εβδομάδα στο Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν, στο πλαίσιο της 20ής Συνόδου των Μερών της CITES.Η πρόταση ζητά την ένταξη όλων των ειδών «gulper» στο Παράρτημα II, κάτι που θα επιβάλει αυστηρότερους κανόνες στο διεθνές εμπόριο και θα ενισχύσει τη δυνατότητα παρακολούθησης.

Η βιομηχανία του σκουαλενίου

Οι «gulper» μπαίνουν στο στόχαστρο για το συκώτι τους, το οποίο περιέχει πάνω από 70% σκουαλενίου, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των οικογενειών καρχαριών. Το σκουαλένιο χρησιμοποιείται σε:

καλλυντικά και ενυδατικές κρέμες

αντιγηραντικά προϊόντα

aftershave και αντηλιακά

ακόμη και σε φαρμακευτικά τσιρότα

Παρά το γεγονός ότι το 80% του παγκόσμιου σκουαλενίου σήμερα προέρχεται από φυτικές πηγές (κυρίως από ελαιόλαδο), η ζήτηση για το ζωικής προέλευσης προϊόν παραμένει υψηλή σε ορισμένες αγορές.Σύμφωνα με εκτιμήσεις, για την παραγωγή 1 τόνου σκουαλενίου απαιτούνται περίπου 3.000 καρχαρίες, ενώ η παγκόσμια ζήτηση το 2012 είχε φτάσει τους 2.000 τόνους — με άγνωστα επίπεδα την τελευταία δεκαετία λόγω της περιορισμένης παρακολούθησης.

Καθίζηση πληθυσμών έως και 80%

Οι επιστήμονες περιγράφουν μια δραματική εικόνα. Μελέτη του 2024 στο Science δείχνει ότι:σχεδόν τα 2/3 των απειλούμενων βαθύβιων καρχαριών έχουν χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή λαδιού οι πληθυσμοί των «gulper» έχουν μειωθεί πάνω από 80% σε ορισμένες περιοχές η αναπαραγωγική τους ικανότητα είναι τόσο αργή, που κάποια είδη χρειάζονται δεκαετίες για να ανακάμψουνΧαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο «dumb gulper shark», ο οποίος, παρότι φαίνεται νωθρός όταν αλιεύεται, θα χρειαστεί 86 χρόνια για να ανακτήσει μόλις το 25% του αρχικού του πληθυσμού.«Οι καρχαρίες αυτοί αναπαράγονται περισσότερο σαν θηλαστικά παρά σαν ψάρια», τονίζει ο Matt Collis, διευθυντής πολιτικής της IFAW. «Αυτό τους κάνει εξαιρετικά ευάλωτους».

Ρυθμίσεις που μπορούν να κάνουν τη διαφορά

Η CITES αποτελεί ένα από τα ελάχιστα διεθνή εργαλεία με πραγματικούς μηχανισμούς συμμόρφωσης: σε περίπτωση παράνομης ή μη βιώσιμης εμπορίας, μπορεί να επιβάλει περιορισμούς ή πλήρεις απαγορεύσεις στο εμπόριο.Εταιρείες όπως η L’Oréal και η Unilever έχουν ήδη στραφεί σε φυτικό σκουαλένιο από το 2008, ενώ νέες «πράσινες» μάρκες —όπως η Biossance— βασίζονται αποκλειστικά σε βιομηχανικά παραγόμενο φυτικό σκουαλάνιο, αποδεικνύοντας ότι οι εναλλακτικές είναι εξίσου αποτελεσματικές.Η πίεση προς τις εταιρείες αυξάνεται, ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν: χωρίς διεθνή ρύθμιση, οι πληθυσμοί των βαθύβιων ειδών δεν θα αντέξουν.

Το παράθυρο που κλείνει

Καθώς χώρες όπως οι Μαλδίβες επανεξετάζουν τη χαλάρωση των περιορισμών —παρά το γεγονός ότι είδαν μείωση 97% στους πληθυσμούς σε μόλις 21 χρόνια— η ανάγκη για διεθνή δράση είναι επείγουσα.«Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε άλλο», λέει ο Collis. «Οι gulper δεν ανακάμπτουν όπως τα άλλα ψάρια. Δεν μπορούν να αντέξουν αυτό το επίπεδο εκμετάλλευσης».

https://www.naftemporiki.gr/green/wildlife/2039386/apeiloyntai-me-exafanisi-oi-mystiriodeis-karcharies-me-ta-megala-matia-toys-skotonoyn-gia-kallyntika/

 

 

 

Οι γάτες έγιναν συντροφιά μας πολύ πιο αργά από ό,τι νομίζετε.

Οι επιστήμονες τοποθετούν την απαρχή της σχέσης ανθρώπου–γάτας πολύ αργότερα και… πολύ νοτιότεραΟι γάτες μπορεί να κυριαρχούν σήμερα στα σπίτια, στην ποπ κουλτούρα και φυσικά στο διαδίκτυο, όμως η πορεία τους από άγρια θηρευτικά ζώα σε καλομαθημένα κατοικίδια δεν είναι τόσο αρχαία όσο πιστεύαμε.Νέα επιστημονική μελέτη «μεταφέρει» την εξημέρωση χιλιάδες χρόνια πιο κοντά μας — και από τη Μέση Ανατολή στη βόρεια Αφρική.

Η εξημέρωση άργησε – και έγινε στην Αφρική

Για δεκαετίες, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι η εξημέρωση των γατών ξεκίνησε πριν από 10.000 χρόνια, παράλληλα με την αυγή της γεωργίας στη γόνιμη Ημισέληνο.Όμως έρευνα ομάδας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή Γκρέγκερ Λάρσον, δείχνει ότι τα πρώτα βήματα της συμβίωσης ανθρώπου–γάτας έγιναν μόλις πριν από 3.5 έως 4 χιλιάδες χρόνια — και μάλιστα στη βόρεια Αφρική.Η ανάλυση DNA από οστά γατών που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Ανατολίας αποκάλυψε ότι η σχέση αυτή δεν συνδέεται με τους πρώτους αγρότες της Ανατολικής Μεσογείου.Αντίθετα, όλα δείχνουν προς την Αίγυπτο, έναν πολιτισμό που ήδη φημιζόταν για την ιδιαίτερη λατρεία του στις γάτες, από τα έργα τέχνης μέχρι τις μούμιες ζώων.

Από ιερά ζώα σε… ταξιδιώτες του κόσμου

Μόλις οι γάτες συνδέθηκαν με τους ανθρώπους, άρχισαν να ταξιδεύουν μαζί τους. Αιχμαλωτίζοντας τα ποντίκια στα πλοία, έγιναν πολύτιμοι σύντροφοι σε μακρινά ταξίδια και τελικά εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, έφτασαν στην Ευρώπη πολύ αργότερα απ’ όσο νομίζαμε — περίπου πριν από 2.000 χρόνια, μαζί με τους Ρωμαίους.Από εκεί, «πήραν τον δρόμο του μεταξιού» προς την Κίνα, όπου βρέθηκαν σε κάθε είδους εγκαταστάσεις και οικισμούς. Σήμερα, ζουν σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, πλην της Ανταρκτικής.

Οι «ανταγωνιστές» της Ασίας: οι λεοπαρδόγατες

Μια δεύτερη ανατροπή της έρευνας αφορά την Άπω Ανατολή. Πολύ πριν φτάσουν οι σύγχρονες γάτες, ένα άλλο μικρόσωμο, άγριο αιλουροειδές είχε ήδη αναπτύξει μια χαλαρή, ωφελιμιστική σχέση με τις ανθρώπινες κοινότητες της Κίνας: οι λεοπαρδόγατες.Αυτές οι γάτες με το χαρακτηριστικό τρίχωμα ζούσαν κοντά σε οικισμούς για περίπου 3.500 χρόνια, λειτουργώντας ως φυσικοί ελεγκτές τρωκτικών. Η σχέση ανθρώπων–λεοπαρδόγατας ήταν «κοινοβιακή», όπως εξηγεί η καθηγήτρια Σου-Τζιν Λόου του Πανεπιστημίου του Πεκίνου: το ζώο ωφελούνταν, ο άνθρωπος σχεδόν δεν επηρεαζόταν.Οι λεοπαρδόγατες δεν εξημερώθηκαν ποτέ — παραμένουν άγριες έως σήμερα. Ωστόσο, διασταυρώθηκαν πρόσφατα με οικόσιτες γάτες για να δημιουργήσουν μία από τις πιο δημοφιλείς σύγχρονες ράτσες:

τη γάτα της Βεγγάλης.

https://www.naftemporiki.gr/green/wildlife/2039713/oi-gates-eginan-syntrofia-mas-poly-pio-arga-apo-oti-nomizete/

ros2.avif

Το επεξεργάστηκε Παρασκευή στις 10:53 AM ο Δροσος Γεωργιος