astrovox

Πολλών ειδών στερεά σώματα περιφέρονται στο ηλιακό μας σύστημα κινούμενα σε διάφορες ακατάστατες τροχιές. Τα σώματα αυτά μπορεί να είναι κομμάτια από κομήτες ή υπολείμματα από συγκρούσεις αστεροειδών. Όταν στην κίνησή τους μέσα στο ηλιακό σύστημα συναντήσουν την γη τότε κατά την είσοδό τους στην ατμόσφαιρα (που γίνεται με πολλά χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο) φλέγονται και στην συνέχεια εξαερώνονται αφήνοντας ένα φωτεινό σημάδι στον ουρανό. Τότε έχουμε τον λεγόμενο διάττοντα αστέρα, το γνωστό μας "αστέρι που πέφτει". Καμιά φορά, αν το κομμάτι που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα είναι μεγάλο μπορεί να παρουσιαστεί με την μορφή βολίδας (fireball) όπου δίνει ένα εντυπωσιακό και πολύ πιο λαμπρό ίχνος από τον διάττοντα αστέρα. Διάττοντες αστέρες μπορούμε να παρατηρήσουμε τυχαία σχεδόν οποιαδήποτε νύχτα του χρόνου. Ωστόσο, καμιά φορά μια ομάδα μετεώρων (γενικός όρος που περιγράφει και τους διάττοντες αστέρες και τις βολίδες) συναντούν την γη μαζικά από την ίδια διεύθυνση. Τότε έχουμε την λεγόμενη βροχή διαττόντων ή βροχή μετεώρων. Κάθε βροχή διαττόντων φαίνεται ότι ξεκινά από ένα συγκεκριμένο σημείο στον ουρανό που ονομάζεται ακτινοβόλο σημείο (radiant) και παίρνει το όνομά της από τον αστερισμό στον οποίο ανήκει το ακτινοβόλο σημείο. Για παράδειγμα, μια βροχή διαττόντων που έχει το ακτινοβόλο σημείο στον αστερισμό του Λέοντα ονομάζεται βροχή των Λεοντιδών αστέρων. Οι περισσότερες βροχές διαττόντων είναι προβλέψιμες και συμβαίνουν την ίδια περίπου ημερομηνία κάθε χρόνο. Ωστόσο, ενώ κάποιες από αυτές έχουν την ίδια ένταση κάθε χρόνο, κάποιες άλλες μπορεί να παρουσιάζονται με μεγάλες διαφορές στην έντασή τους από χρόνο σε χρόνο, δίνοντας άλλες φορές λίγους διάττοντες αστέρες και άλλες φορές εντυπωσιακές βολίδες. Το πιο σπουδαίο χαρακτηριστικό που περιγράφει την ένταση μιας βροχής διαττόντων είναι ο μέγιστος αριθμός των διαττόντων που είναι ορατοί μέσα σε μία ώρα από έναν παρατηρητή που κοιτάζει στο ζενίθ υπό ιδανικές συνθήκες. Ο αριθμός αυτός είναι γνωστός και ως ZHR και είναι ο αριθμός που θα χρησιμοποιούμε για να περιγράφουμε την ένταση μιας βροχής διαττόντων. Επειδή μια βροχή διαττόντων κρατάει συνήθως μερικές μέρες, αυτό που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι η ώρα της μέγιστης έντασης που κρατάει συνήθως μερικές ώρες. Εκείνη είναι και η ώρα που μπορείτε κι εσείς να παρατηρήσετε. Να μερικές συμβουλές για την καλύτερη παρατήρηση των βροχών διαττόντων: να είστε όσο το δυνατόν μακριά από φώτα γιατί μειώνουν κατά πολύ τον αριθμό αστέρων που θα δείτε να ντύνεστε πάντα καλά γιατί μπορεί να κρυώσετε πριν καλά καλά το καταλάβετε να κοιτάτε ψηλά στον ουρανό κοντά στο ζενίθ και προς την διεύθυνση που βρίσκεται ο αστερισμός με το ακτινοβόλο σημείο Τις τρέχουσες προβλέψεις μπορείτε να βρίσκετε εδώ: www.imo.net

Μάθετε τον ουρανό Η γνώση του ουρανού ταυτίζεται σε πρώτο βαθμό με την γνώση των αστερισμών. Στην σελίδα αυτή μπορείτε να μάθετε εύκολα και γρήγορα τους βασικούς αστερισμούς με την βοήθεια των κατατοπιστικών μας σχημάτων. Πριν διαβάσετε αυτή την σελίδα θα είναι χρήσιμο να έχετε διαβάσει την εισαγωγή στους αστερισμούς. Σημαντικό στοιχείο που πρέπει να γνωρίζει καθένας πριν μάθει να αναγνωρίζει αντικείμενα στον ουρανό είναι η κίνηση που πραγματοποιούν τα ουράνια σώματα. Στην πραγματικότητα βέβαια είναι η Γη που κινείται και όχι τα αστέρια, αλλά θα υιοθετήσουμε την παραδοχή ότι η Γη είναι ακίνητη για ευκολότερη κατανόηση. Ολα τα ουράνια αντικείμενα "γυρίζουν" γύρω από τον βόρειο ουράνιο πόλο, που σημαδεύεται από τον Πολικό Αστέρα. Οσο πιο μακριά από αυτόν βρίσκεται ένα αντικείμενο τόσο πιο μεγάλη είναι η τροχιά του. Σε αυτή την φωτογραφία, το φιλμ αφέθηκε εκτεθειμένο στο φως για μερικές ώρες, κοιτώντας προς τον βόρειο ουράνιο πόλο. Παρατηρείστε τον Πολικό Αστέρα στο κέντρο και τα ίχνη των άλλων αστεριών καθώς γυρίζουν γύρω του. Επειδή ο άξονας γύρω από τον οποίο γυρίζει η Γη είναι κεκλιμένος, τα ουράνια σώματα εκτελούν περίεργες καμπύλες τροχιές στον ουρανό και δεν διαγράφουν ευθείες, συνεπώς οι θέσεις τους αλλάζουν συνεχώς.Ετσι, μέσα σε λίγες μόνο ώρες ένα αντικείμενο μπορεί να ανατείλει, να μεσουρανήσει και να δύσει. Τα αστέρια εκτελούν έναν πλήρη κύκλο κάθε 24 ώρες, με αποτέλεσμα την άλλη μέρα την ίδια ώρα να βρίσκονται στο ίδιο περίπου σημείο. Και λέμε περίπου γιατί κάθε 24 ώρες θα είναι ελαφρά μετατοπισμένα. Αυτή η μετατόπιση οφείλεται και για τις διαφορετικές θέσεις των αστεριών σε διαφορετικές εποχές. Πλήρης κύκλος εκτελείται κάθε 365 μέρες με αποτέλεσμα μετά από 1 χρόνο, την ίδια μέρα και ώρα τα αστέρια να βρίσκονται στις ίδιες ακριβώς θέσεις Η ερώτηση που έρχεται αμέσως στο μυαλό κάποιου είναι η εξής: Και πόσο γρήγορη είναι αυτή η κίνηση ώρα με την ώρα; Οπως βλέπετε και στο παρακάτω σχήμα, μέσα σε 6 ώρες ο εικονιζόμενος αστερισμός του Ωρίωνα ανατέλλει, μεσουρανεί και δύει. Οι χρόνοι αυτοί διαφέρουν από αστερισμό σε αστερισμό ανάλογα με την ακριβή του θέση. Και πόσο γρήγορα κινούνται μέρα με την μέρα; Χονδρικά, αν παρατηρήσετε τις θέσεις των αστερισμών μια συγκεκριμένη ώρα, μετά από ακριβώς ένα μήνα θα βρίσκονται στις ίδιες θέσεις που θα βρίσκονταν δύο ώρες μετά από την αρχική παρατήρηση. Να δύο παραδείγματα: Σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι οι σχετικές θέσεις των αστερισμών μένουν πάντα σταθερές. Ετσι, αν εντοπίσετε έναν αστερισμό θα μπορείτε πάντα να βρείτε έναν κοντινό αστερισμό στην ίδια σχετική θέση οποιαδήποτε στιγμή. Σύντομα οδηγίες για τον εντοπισμό των αστερισμών! Οι θέσεις των αστερισμών στις... είναι ίδιες με αυτές στις... 15 Φεβρουαρίου στις 10 το βράδυ --------> 15 Μαρτίου στις 8 το βράδυ 5 Σεπτεμβρίου τα μεσάνυχτα --------> 5 Οκτωβρίου στις 10 το βράδυ

Θα έτυχε πολλές φορές να ακούσετε για τους γαλαξίες. Οι γαλαξίες είναι τεράστιες συγκεντρώσεις αστέρων (αριθμούν δισεκατομμύρια από αυτά) και πολλοί από αυτούς είναι ορατοί με τα τηλεσκόπια από τον πλανήτη μας. Ωστόσο υπάρχει ένας γαλαξίας που δεν απαιτεί τηλεσκόπιο για να τον δούμε καθαρά. Αυτός ο «ξεχωριστός» γαλαξίας δεν είναι άλλος από τον Γαλαξία μας, τον γαλαξία δηλαδή στον οποίο ανήκει το ηλιακό μας σύστημα! Ίσως έχετε δει τον Γαλαξία κάποιες νύχτες μακριά από τα φώτα των πόλεων. Δεν είναι δύσκολο, αρκεί να υπάρχει αρκετό σκοτάδι και να ρίξετε μια ματιά ψηλά στον ουρανό. Ο Γαλαξίας μοιάζει με μια συνεχή φωτεινή ζώνη, στο χρώμα του γάλακτος (από όπου πήρε και το όνομά του) που εκτείνεται κατά μήκος του ουρανού. Αποτελείται από πάρα πολλά αστέρια μαζί, ωστόσο δια γυμνού οφθαλμού δεν μπορεί κανείς να τα ξεχωρίσει. Η ζώνη του Γαλαξία ποικίλλει σε λαμπρότητα και παρουσιάζει εναλλαγές φωτεινών και σκοτεινών περιοχών. Το μεγαλύτερο πλάτος της ζώνης του Γαλαξία μπορούμε να το παρατηρήσουμε στον αστερισμό του Τοξότη, καθώς κοιτάμε προς το κέντρο του Γαλαξία. Μια άλλη χαρακτηριστική περιοχή του Γαλαξία είναι το μεγάλο ρήγμα που βρίσκεται στο θερινό τρίγωνο όπου μια σκοτεινή περιοχή χωρίζει την ζώνη σε δύο μικρότερες. Εδώ να συμπληρώσουμε ότι όλοι οι ορατοί αστέρες ανήκουν στον Γαλαξία μας. Οι αστέρες που βρίσκονται σε άλλους γαλαξίες δεν μπορούν να φανούν ξεχωριστά παρά μόνο ως τμήματα σε ενιαίους γαλαξίες. Ο Γαλαξίας μας ανήκει στους λεγόμενους σπειροειδείς γαλαξίες, που είναι και οι αφθονότεροι στο σύμπαν (περίπου το 80%), καθώς έχει το σχήμα δίσκου που καταλήγει σε εξωτερικές σπείρες. Το μήκος του δίσκου είναι 100.000 έτη φωτός ενώ το πάχος του είναι περίπου 4.000 έτη φωτός. Το 90% του ορατού Γαλαξία προέρχεται από αστέρες ενώ το υπόλοιπο από αέρια και κονιορτό. Η συνολική μάζα του Γαλαξία υπολογίζεται σε ένα τρισεκατομμύριο φορές την μάζα του ήλιου μας! Πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου ο Γαλαξίας παρέμενε ένα μυστήριο για τους ανθρώπους, παρόλο που μεγάλα πνεύματα όπως ο Δημόκριτος είχαν εικάσει ότι πρόκειται για πλήθος αστέρων πολύ κοντά μεταξύ τους. Η επιβεβαίωση όμως αυτού του γεγονότος ήρθε από τον Γαλιλαίο όταν και παρατήρησε για πρώτη φορά τον Γαλαξία και διέκρινε ξεχωριστούς αστέρες το 1610. Συστηματική μελέτη του Γαλαξία έγινε από τον Χέρσελ τον 18ο αιώνα. Ο Χέρσελ όμως συμπέρανε λανθασμένα ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία. Την άποψη αυτή ανέτρεψε την δεκαετία του 1920 ο Shapley ο οποίος χαρτογραφώντας τον Γαλαξία βρήκε την πραγματική θέση μας σε αυτόν. Και η πραγματική θέση μας δεν είναι στο κέντρο του δίσκου αλλά πιο κοντά στο άκρο αυτού!

Ο έναστρος νυχτερινός ουρανός όχι μόνο γοήτευε πάντα τους λαούς της γης σε όλες τις εποχές αλλά και ερέθιζε την φαντασία τους. Ετσι οι αρχαίοι λαοί άρχισαν να αναζητούν στον ουρανό σχήματα και μορφές ενώνοντας με νοητές γραμμές τα λαμπρότερα αστέρια. Χρησιμοποιώντας την φαντασία τους παρομοίασαν τις μορφές που σχηματίζονταν στον ουρανό με θεότητες, μυθικούς ήρωες, ζώα και αντικείμενα. Ετσι γεννήθηκαν οι αστερισμοί, δηλαδή ομάδες αστεριών στον ουρανό που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους. Ο Λέων: Ενας από του πιο ευδιάκριτους αστερισμούς που μεσουρανεί την άνοιξη. Ολοι οι λαοί είχαν τα δικά τους ονόματα για τους αστερισμούς ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές εμφανίζονται από τους Βαβυλώνιους και ύστερα από τους Ελληνες και τους Αραβες. Μεγάλες προσωπικότητες της Αρχαίας Ελλάδας όπως ο Ερατοσθένης, ο Ιππαρχος και ο Πτολεμαίος κατέγραψαν σε κείμενά τους καταλόγους με τους αστερισμούς όπως τους είχαν χωρίσει στην εποχή εκείνη μαζί με τους μύθους που τους συνόδευαν. Ο αστερισμός του Κύκνου, γνωστός και ως "Βόρειος Σταυρός" Στη πορεία της ιστορίας τα αστέρια του ουρανού χωρίστηκαν σε αστερισμούς με πολλές παραλλαγές ανάλογα με την εποχή και το μέρος της γης, με διαφορους αστερισμούς να προστίθενται ή να αφαιρούνται, να αλλάζουν οι μορφές ή τα όρια τους. Ετσι σε διαφορετικά σημεία της γης υπήρχαν διαφορετικές εκδοχές του ουρανού ενώ και ο κάθε ουρανογράφος έβαζε και την δική του πινελιά στους χάρτες του και σχημάτιζε αστερισμούς με την δική του φαντασία. Για να μπει μια τάξη στους αστερισμούς, το 1932 η Παγκόσμια Αστρονομική Ενωση συνεδρίασε και αποφάσισε να υιοθετήσει σαν παγκόσμια αποδεκτή την εκδοχή για τους αστερισμούς του Eugene Delporte ο οποίος είχε χωρίσει τον ουρανό σε 88 αστερισμούς με σαφώς καθορισμένα σύνορα. Ετσι, σήμερα αναγνωρίζουμε στον ουρανό 88 αστερισμούς οι πιο πολλοί από τους οποίους έχουν τα ονόματα ηρώων της ελληνικής μυθολογίας. Για να μάθετε να εντοπίζετε τους αστερισμούς πηγαίνετε εδώ. Στην Ελλάδα δεν είναι ορατοί όλοι οι αστερισμοί (αυτό συμβαίνει μόνο στον ισημερινό) αλλά οι περισσότεροι από αυτούς. Οι αστερισμοί που είναι κοντά στον βόρειο ουράνιο πόλο (που δείχνει ο Πολικός Αστέρας) είναι αειφανείς δηλαδή είναι ορατοί οποιαδήποτε στιγμή καθόλη την διάρκεια του έτους. Τέτοιοι αστερισμοί είναι η Μικρή Αρκτος, η Μεγάλη Αρκτος και η Κασσιόπη. Αφανείς αστερισμοί είναι εκείνοι που βρίσκονται κοντά στον νότιο ουράνιο πόλο (ο οποίος ποτέ δεν είναι ορατός στην Ελλάδα) και δεν μπορεί να τους δει κανείς απο την χώρα μας. Τέλος, υπάρχουν οι αμφιφανείς αστερισμοί, που είναι και οι περισσότεροι, και οι οποίοι είναι ορατοί σε ορισμένες εποχές και αόρατοι σε άλλες. Ας δούμε τώρα έναν συνοπτικό κατάλογο που περιγράφει χονδρικά σε ποια εποχή ο κάθε αστερισμός είναι καλύτερα ορατός. Αειφανείς αστερισμοί (ορατοί σε όλες τις εποχές) Χειμερινοί αστερισμοί Ταύρος Μεγάλη Αρκτος Ηνίοχος Μικρή Αρκτος Δίδυμοι Κηφεύς Ωρίων Κασσιόπη Ηριδανός Δράκων Μέγας Κύων Καμηλοπάρδαλις Μικρός Κύων Λαγωός Πρύμνη Εαρινοί αστερισμοί Θερινοί αστερισμοί Κύκνος Παρθένος Αετός Λέων Λύρα Βοώτης Σκορπιός Θηρευτικοί Κύνες Οφιούχος Καρκίνος Τοξότης Κόμη Βερενίκης Ζυγός Ηρακλής Φθινοπωρινοί αστερισμοί Πήγασος Ανδρομέδα Υδροχόος Κριός Κασσιόπη Περσέας Ιχθείς Σας παραθέτουμε τώρα την πλήρη λίστα με όλους τους αστερισμούς, το ελληνικό τους όνομα, το λατινικό όνομα και την συντομογραφία τους. Οι 88 Αστερισμοί Ονομα Λατινικό όνομα Συντομογραφία Αετός Aquila Aql Αιγόκερως Capricornus Cap Αλώπηξ Vulpecula Vul Ανδρομέδα Andromeda And Αντλία Antlia Ant Αρκτος Μεγάλη Ursa Major UMa Αρκτος Μικρή Ursa Minor UMi Ασπίς Scutum Sct Βέλος Sagita Sge Βοώτης Bootes Boo Βωμός Ara Ara Γερανός Grus Gru Γλύπτης Sculptor Scu Γλυφείον Caelum Cae Γνώμων Norma Nor Δελφίνι Delphinus Del Διαβήτης Circinus Cir Δίδυμοι Gemini Gem Δίκτυον Reticulum Ret Δοράς Dorado Dor Δράκων Draco Dra Εξάς Sextans Sex Ζυγός Libra Lib Ηνίοχος Auriga Aur Ηρακλής Hercules Her Ηριδανός Eridanus Eri Ινδός Indus Ind Ιππάριον Equuleus Equ Ιστία Vela Vel Ιχθείς Pisces Psc Ιχθύς Ιπτάμενος Volans Vol Ιχθύς Νότιος Piscis Austrinus PsA Καμηλοπάρδαλις Camelopardalis Cam Κάμινος Formax For Καρκίνος Cancer Cnc Κασσιόπη Cassiopeia Cas Κένταυρος Centaurus Cen Κήτος Cetus Cet Κηφεύς Cepheus Cep Κόμη Βερενίκης Coma Berenices Com Κόραξ Corvus Crv Κρατήρ Crater Crt Κριός Aries Ari Κύκνος Cygnus Cyg Κύνες Θηρευτικοί Canes Venatici CVn Κύων Μέγας Canis Major CMa Κύων Μικρός Canis Minor CMi Λαγωός Lepus Lep Λέων Leo Leo Λέων Μικρός Leo Minor LMi Λυγξ Lynx Lyn Λύκος Lupus Lup Λύρα Lyra Lyr Μικροσκόπιον Microscopium Mic Μονόκερως Monoceros Mon Μυία Musca Mus Οκρίβας Pictor Pic Οκτάς Octans Oct Οφιούχος Ophiuchus Oph Οφις Serpens Ser Παρθένος Virgo Vir Περιστερά Columba Col Περσεύς Perseus Per Πήγασος Pegasus Peg Πρύμνη Puppis Pup Πτηνόν Apus Aps Πυξίς Pyxis Pyx Σαύρα Lacerta Lac Σκορπιός Scorpius Sco Σταυρός Νότιος Crux Cru Στέφανος Βόρειος Corona Borealis CrB Στέφανος Νότιος Corona Austalis CrA Ταύρος Taurus Tau Ταώς Ραvο Pav Τηλεσκόπιον Telescopium Tel Τοξότης Sagittarius Sgr Τουκάνα Tucana Tuc Τράπεζα Mensa Men Τρίγωνον Triangulum Tri Τρίγωνον Νότιον Triangulum Australe TrA Τρόπις Carina Car Υδρα Hydra Hya Υδρος Hydrus Hyi Υδροχόος Aquarius Aqr Φοίνιξ Phoenix Phe Χαμαιλέων Chamaeleon Cha Ωρίων Orion Ori Ωρολόγιον Herologium Her

Τα Αστέρια Τα αστέρια είναι τα πρώτα αντικείμενα που βλέπει κανείς όταν κοιτάζει τον νυχτερινό ουρανό. Ο αριθμός τους είναι πραγματικά τεράστιος, υπάρχουν δισεκατομύρια. Ωστόσο με ορατό μάτι είναι ορατά μόνο 3000 στην καλύτερη περίπτωση (δηλαδή μακριά από τα φώτα των πόλεων και για ανθρώπους με ικανή όραση). Ολα τα αστέρια που βλέπουμε ανήκουν στον γαλαξία μας. Και οι υπόλοιποι γαλαξίες αποτελούνται από αστέρια αλλά λόγω της μεγάλης απόστασης δεν μπορούμε να διακρίνουμε σε αυτούς ξεχωριστά αστέρια. Πολλά από τα αστέρια που βλέπουμε είναι διπλά ή πολλαπλά. Πολλές φορές τυχαίνει δύο αστέρια, που δεν είναι αναγκαίο να βρίσκονται κοντα μετάξύ τους αλλά απλά βρίσκονται και τα δύο πάνω στην ίδια νοητή ευθεία από την γη προς αυτά, να είναι ορατά ως ένα άστέρι με γυμνό μάτι αλλά να διαχωρίζονται σε δύο αστέρια με ένα τηλεσκόπιο. Τα αστέρια που είναι ορατά είναι διαφόρων ηλικιών, μεγεθών, χρωμάτων, λαμπροτήτων, αποστάσεων από εμάς. Ακόμα και τα πιο κοντινά από αυτά απέχουν από εμάς αποστάσεις απαγορευτικές για την σημερινή τεχνολογία. Τα πιο νέα αστέρια έχουν ηλικία ...μόλις μερικών χιλιάδων ετών ενώ άλλα αστέρια έχουν ηλικία πολλών εκατομμυρίων ετών. Για να περιγράψουμε την λαμπρότητα των αστέρων χρησιμοποιούμε το φαινόμενο και το απόλυτο μέγεθος. Το μέγεθος είναι μία λογαριθμική κλίμακα που μετράει πόσο λαμπρό είναι ένα αστέρι. Το φαινόμενο μέγεθος μετράει πόσο λαμπρό φαίνεται σε εμάς ενώ το απόλυτο πόσο λαμπρό είναι πράγματι. Αυτά τα δύο δεν συμπίπτουν καθώς μπορεί ένα αστέρι να φαίνεται σε εμάς τους γήινους πιο λαμπρό επειδή είναι πολύ κοντά μας από ότι ένα λαμπρότερο άστρο που όμως είναι μακριά μας. Δεν είναι όλα τα αστέρια σταθερής λαμπρότητας, υπάρχουν και οι μεταβλητοί αστέρες που οι λαμπρότητά τους αλλάζει με το χρόνο. Πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν σαν αγαπημένη ασχολία την παρατήρηση των μεταβλητών αστέρων και την εκτίμηση του μεγέθους τους. Αν παρατηρήσετε πολλά αστέρια θα δείτε ότι δεν είναι όλα άσπρες κουκίδες. Ναι, τα αστέρια έχουν χρώματα, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο έντονα. Αυτό εξαρτάται κατά μεγάλο βαθμό από την ηλικία του αστεριού αλλά και από την θερμοκρασία του. Ετσι, κόκκινα αστέρια όπως ο Αρκτούρος ή ο Μπετελγκέζ είναι μεγάλης ηλικίας και πιο ψυχρά ενώ μπλε αστέρια όπως τα αστέρια των Πλειάδων είναι νέα αστέρια. Τα 25 Λαμπρότερα Αστέρια Του Ουρανού Παρακάτω ακολουθεί ένας πίνακας με τα 25 λαμπρότερα αστέρια του ουρανού. Δίνεται επίσης το λατινικό τους όνομα, ο αστερισμός όπου ανήκουν, φαινόμενη και απόλυτη λαμπρότητα καθώς και η απόστασή τους σε έτη φωτός Όνομα Λατ. Όνομα Αστερισμός Φ. Μέγεθος Απ. Μέγεθος Απόσατση (LY*) 1. Σείριος Sirius α Μεγάλου Κυνός -1,46 +1,4 8,7 2. Κάνωβος Canopus α Τρόπιδος -0,72 -4,7 1200 3. Ρίγκελ Κενταύρου Rigel Kentaurus α Κενταύρου -0,27 +4,3 4,3 4. Αρκτούρος Arcturus α Βοώτη -0,04 -0,2 36 5. Βέγα Vega α Λύρας 0,03 +0,5 26 6. Αιξ Capella α Ηνίοχου 0,08 -0,6 42 7. Ρίγκελ Rigel β Ωρίωνα 0,1 -7,0 910 8. Προκύων Procyon α Μικρού Κυνός 0,38 +2,7 11,3 9. Αχερνάρ Achernan α Ηριδανού 0,5 -2,2 85 10. β Κενταύρου β Centauri β Κενταύρου 0,6 -3,5 460 11. Αλταίρ Altair α Αετού 0,77 +2,3 16 12. Μπετελγκέζ Betelgeuse α Ωρίωνα 0,57v -6,0 310 13. Αλδεβαράν Aldebaran α Ταύρου 0,9 68 14. Α σταυρού α Crucis α Σταυρού 0,9 -3,5 369 15. Αντάρης Antares α Σκορπιού 0,98 -4,7 330 16. Στάχυς Spica α Παρθένου 1 -3,4 260 17. Πολυδεύκης Pollux β Διδύμων 1,1 +1,0 36 18. Φομαλχούτ Fomalhaut α Νότιου Ιχθύος 1,2 +1,9 22 19. Ντένεμπ Deneb α Κύκνου 1,3 -7,3 1600 20. β Σταυρού β Crucis β Σταυρού 1,31 570 21. Βασιλίσκος Regulus α Λέοντος 1,4 -0,4 85 22. Αδάρα Adhara ε Μεγάλου Κυνός 1,5 -5,0 490 23. Κάστωρ Castor α Διδύμων 1,6 +0,8 45 24. λ Σκορπιού Shaula λ Σκορπιού 1,63 -3,4 988 25. Μπελατρίξ Bellatrix γ Ωρίωνα 1,66 -3,3 213 *LY: Light Years (έτη φωτός)

Ο νυχτερινός ουρανός είναι ένα θαυμάσιο θέαμα ακόμα και με γυμνά μάτια. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι για χιλιάδες χρόνια πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου γοήτευε τους λαούς του κόσμου που τον παρατηρούσαν μόνο διά γυμνού οφθαλμού! Ακόμα και σήμερα ο ουρανός δεν είναι μόνο για αυτούς που διαθέτουν κιάλια ή τηλεσκόπια. Το να μάθετε, μάλιστα, τα βασικά μυστικά του ουρανού, τα είδη των ουράνιων αντικειμένων, την θέση τους και τις κινήσεις τους είναι μια γνώση που περνάει μέσα από την παρατήρηση του ουρανού δια γυμνού οφθαλμού. Ας δούμε, λοιπόν, όλα αυτά τα θαυμαστά πράγματα που μπορεί κανείς να παρατηρήσει στον ουρανό χωρίς οπτικά βοηθήματα! Αστέρια και Αστερισμοί Μα βέβαια! Το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεται κανείς μόλις σηκώσει το βλέμμα του προς τον νυχτερινό ουρανό είναι τα αστέρια. Μερικές χιλιάδες από αυτά είναι ορατά με τα γυμνά μάτια. Στις πόλεις, βέβαια, δεν είναι ορατά τόσα πολλά παρά μονάχα τα πιο λαμπρά. Ωστόσο, τα πιο λαμπρά από τα αστέρια είναι και τα πιο ενδιαφέροντα. Γιατί; Διότι ενώνοντάς τα με φανταστικές γραμμές σχηματίζουν τους πασίγνωστους αστερισμούς όπως η Μεγάλη Αρκτος και ο Λέων! Το πιο συναρπαστικό κομμάτι της παρατήρησης δια γυμνού οφθαλμού είναι, ίσως, να μπορεί κανείς να αναγνωρίζει τα πιο λαμπρά αστέρια με τα ονόματά τους και να αναγνωρίζει τους αστερισμούς τους οποίους σχηματίζουν. Στο αντίστοιχο κομμάτι του AstroVox θα μάθετε τα βασικά στοιχεία. Ο αστερισμός του Ωρίωνα Ο πλανήτης Κρόνος Πλανήτες Οι πιο πολλοί όταν τους δουν στον ουρανό θα τους περάσουν για απλά αστέρια. Ωστόσο, με λίγη προσοχή ξεχωρίζουν από το χαρακτηριστικό τους ότι δεν τρεμοπαίζουν όπως τα υπόλοιπα αστέρια. Οι πιο λαμπροί από τους πλανήτες, μάλιστα, όπως η Αφροδίτη και ο Δίας είναι πιο λαμπροί από όλα τα άλλα αστέρια Οι πλανήτες είναι αντικείμενα πολύ πιο κοντινά μας από τα αστέρια καθώς ανήκουν στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Η λαμπρότητά τους μεταβάλλεται ανάλογα με την εποχή καθώς και η θέση τους οπότε ο εντοπισμός τους απαιτεί καλή ενημέρωση! Στην σελίδα για τους πλανήτες θα δείτε πώς μπορείτε να εντοπίσετε τους 5 πλανήτες που είναι ορατοί δια γυμνού οφθαλμού. Ο Γαλαξίας μας Για να τον δείτε, θα χρειαστείτε αρκετά σκοτεινό ουρανό. Δυστυχώς δύσκολα φαίνεται πια στις πόλεις. Ο Γαλαξίας μοιάζει με μια συνεχή φωτεινή ζώνη, στο χρώμα του γάλακτος (από όπου πήρε και το όνομά του) που εκτείνεται κατά μήκος του ουρανού. Αποτελείται από πάρα πολλά αστέρια μαζί, ωστόσο δια γυμνού οφθαλμού δεν μπορεί κανείς να τα ξεχωρίσει. Οι γαλαξίες είναι τεράστιες ομάδες από δισεκατομμύρια αστέρια. Με το τηλεσκόπιο μπορούμε να δούμε και άλλους μακρινούς γαλαξίες που είναι όμως πολύ αμυδροί στόχοι διά γυμνού οφθλαμού. Ο Γαλαξίας Δορυφόρος intelsat Τεχνητοί Δορυφόροι Παρόλο που οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν, πολλοί από τους εκατοντάδες τεχνητούς δορυφόρους που γυρίζουν γύρω από την γη είναι ορατοί με γυμνά μάτια. Αν και δεν είναι φυσικά στοιχεία του ουρανού δεν παύουν να είναι ένα όμορφο θέαμα καθώς διατρέχουν με μεγάλη ταχύτητα τον ουρανό. Πολλοί που τους βλέπουν για πρώτη φορά αναρωτιόνται για το τί αντικείμενα να είναι. Παλιότερα, ο λαμπρότερος δορυφόρος ήταν ο διαστημικός σταθμός Μιρ. Τώρα πια, την θέση αυτή έχει πάρει ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός. Οι κινήσεις τους είναι γνωστές και πλέον εύκολα γίνονται οι προβλέψεις για το πότε αυτοί θα περάσουν πάνω από κάθε τόπο ώστε να είναι δυνατή η παρατήρησή τους. Βροχές Διαττόντων Περιστασιακά, μεγάλες ποσότητες από σωμάτια που περιφέρονται στο ηλιακό μας σύστημα συναντούν στο δρόμο τους την Γη. Μόνο τα πιο μεγάλα από αυτά πέφτουν στην επιφάνεια της Γης ως μετεωρίτες. Οι υπόλοιποι, λόγω της μεγάλης ταχύτητας με την οποία κινούνται, καίγονται με την είσοδο στην ατμόσφαιρα αφήνοντας πίσω τους μια λαμπερή ουρά, αυτό που είναι κοινώς γνωστό ως "αστέρι που πέφτει". Οταν το φαινόμενο αυτό παρατηρείται μαζικά, έχουμε την βροχή διαττόντων. Οι βροχές διαττόντων συμβαίνουν αρκετές φορές το χρόνο σε γνωστές ημερομηνίες. Καμιά φορά είναι δύσκολη η πρόβλεψη για το πόσους διάττοντες μπορεί να δει κανείς και ποιας λαμπρότητας οπότε ο μόνος τρόπος είναι η παρατήρηση! Κάποιες από τις πιο γνωστές ετήσιες βροχές διαττόντων είναι οι Λεοντίδες και οι Περσείδες. Εικόνα από την βροχή διαττόντων των Λεοντιδών Ολική Εκλειψη Ηλίου Εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης Το πασίγνωστο φαινόμενο των εκλείψεων συγκεντρώνει την μεγαλύτερη δημοσιότητα από τα μέσα ενημέρωσης και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τους πολίτες τόσο για το εντυπωσιακό θέαμα όσο και για την σπανιότητά του! Οι εκλείψεις ηλίου είναι ιδιαίτερα σπάνιες, πολλοί από μας δεν θα δούμε ποτέ μια ολική έκλειψη ηλίου. Αντίθετα, οι εκλείψεις σελήνης είναι πιο συχνές και όλοι μας θα δούμε αρκετές από αυτές. Στο αντίστοιχο τμήμα του AstroVox θα μάθετε πότε θα γίνει η επόμενη έκλειψη!