BsksPns

Το Τηλεσκόπιο APEX στη Χιλή έχει δημιουργήσει μια εντυπωσιακή, υψηλής ευκρίνειας εικόνα από τους πίδακες και λοβούς, που προέρχονται από μια υπερβαρέα μαύρη τρύπα μάζας 100 εκατομμυρίων ήλιων στο κέντρο του Κένταυρου A, τον πλησιέστερο σε μας γιγάντιο γαλαξία. Ο γαλαξίας αυτός βρίσκεται 13 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και είναι στην πραγματικότητα ο συνδυασμός ενός ελλειπτικού γαλαξία μετά τη συγχώνευση του με με ένα σπειροειδή γαλαξία. Έχει μια περιοχή έντονου σχηματισμού νέων άστρων και είναι μια ισχυρή πηγή ραδιοφωνικής ακτινοβολίας, με τη μορφή των πιδάκων. Η εικόνα είναι η πρώτη που λήφθηκε από την μαύρη τρύπα σε μήκη κύματος κάτω του ενός χιλιοστού (870 μικρά), που αποκάλυψε έτσι τους ράδιο πίδακες υποατομικών σωματιδίων, που εκτινάσσονται με τη μισή περίπου ταχύτητα του φωτός. Επίσης, βλέπουμε τους λοβούς βόρεια και νότια του κεντρικού δίσκου της σκόνης. Η λάμψη στην κάτω δεξιά μεριά του γαλαξία είναι ένα κύμα κλονισμού που δημιουργείται από την σύγκρουση του λοβού με το περιβάλλοντα αέριο. Μετρήσεις αυτής της εκπομπής, που συμβαίνει όταν ηλεκτρόνια με μεγάλη ταχύτητα κινούνται σπειροειδώς γύρω από τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου, αποκαλύπτουν ότι το υλικό του πίδακα ταξιδεύει με περίπου τη μισή ταχύτητα του φωτός. Η εικόνα είναι σύνθεση πολλών εικόνων που λήφθηκαν με διαφορετικά μέσα σε διαφορετικά μήκη κύματος. Το Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ Chandra τράβηξε εικόνες στην περιοχή ακτίνων Χ , και το Τηλεσκόπιο των 2.2 μέτρων MPG/ESO στη Χιλή ανέδειξε τα αστέρια και τον δίσκο της σκόνης στο υπόβαθρο. Πηγή:ScienceDaily

Επιστήμονες μπορεί να έχουν λύσει ένα από τα πιο μακροχρόνια αστροφυσικά μυστήρια όλων των εποχών: Πώς σχηματίζονται τα πολύ μεγάλα αστέρια - έως 120 φορές τη μάζα του Ήλιου - χωρίς να εκτινάσσονται μακριά εξ αιτίας της ακτινοβολίας του άστρου τα νέφη της σκόνης και του αερίου που τροφοδοτούν την ανάπτυξη τους. Μια νέα έρευνα από το Εθνικό Εργαστήριο Lawrence και τα Πανεπιστήμια στη Santa Cruz και στο Berkeley έδειξε πώς μπορεί να αναπτυχθεί ένα μεγάλο άστρο, παρά την πίεση της ακτινοβολίας του άστρου που υπερβαίνει την ελκτική βαρυτική δύναμη του υλικού προς το εσωτερικό. Χρησιμοποιώντας υδροδυναμικές τρισδιάστατες προσομοιώσεις, η ομάδα, η οποία περιλαμβάνει τον καθηγητή Richard Klein του Berkeley, ξαφνικά ανακάλυψε ότι αυτά τα τεράστια αστέρια έχουν την τάση να εμφανίζονται σε δυαδικά ή πολλαπλά συστήματα αστέρων. "Αρχικά, εξερευνούσαμε τη φυσική του σχηματισμού πολύ μεγάλων άστρων," λέει ο Klein. "Καθώς εξετάζαμε τη φυσική τους, διαπιστώσαμε ότι βαρυτικές αστάθειες προκαλούν τον σχηματισμό συνοδών άστρων γύρω από τα πολύ μεγάλα αστέρια." Τα τεράστια αστέρια παράγουν φως τόσο έντονο που η ακτινοβολία τους ασκεί πιο ισχυρή πίεση πάνω στο αέριο και τη σκόνη γύρω τους από όσο η βαρυτική έλξη, ένα γεγονός που από καιρό ανέμεναν οι αστρονόμοι να τα εμποδίζει να μεγαλώσουν με τη συσσώρευση υλικού πάνω τους εξ αιτίας της βαρυτικής έλξης. "Εμείς δεν είχαμε σκοπό να λύσουμε αυτό το ζήτημα, αλλά τελικά βγήκε ένα καλό δευτερεύον όφελος από τη μελέτη", αναφέρει ο Mark Krumholz, μέλος της ερευνητικής ομάδας και βοηθός καθηγητής της αστρονομίας και αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Santa Cruz. "Η κύρια διαπίστωση είναι ότι η πίεση της ακτινοβολίας δεν περιορίζει την ανάπτυξη των άστρων με μεγάλη μάζα." Προγενέστερες μελέτες πρότειναν ότι η πίεση της ακτινοβολίας θα απέτρεπε να συσσωρευτούν οι πρώτες ύλες (αέριο και σκόνη) πάνω στο άστρο, προτού η μάζα του γίνει μεγαλύτερη από 20 φορές περίπου τη μάζα του ήλιου. Όμως οι αστρονόμοι έχουν δει αστέρια με μάζα πολύ περισσότερη από αυτό το όριο. Η ομάδα ξόδεψε χρόνια για την ανάπτυξη πολύπλοκων προσομοιώσεων των διαδικασιών του σχηματισμού άστρων. Σε συνδυασμό με τις προόδους στην τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο τελευταίος τους κώδικας (που ονομάζεται ORION) τους επέτρεψε να εκτελέσουν μια λεπτομερή τρισδιάστατη προσομοίωση της κατάρρευσης ενός τεράστιου διαστρικού αέριου νέφους, για να σχηματιστεί ένα μεγάλο αστέρι. "Λογικά, σκεφτήκαμε ότι η πίεση των τεράστιων ποσοτήτων της ακτινοβολίας θα σταματήσει την αύξηση του άστρου," είπε ο Klein. "Είδαμε όμως το αντίθετο, οι βαρυτικές αστάθειες να διοχετεύουν αέριο στο ίδιο το αστρικό σύστημα μέσω δίσκων συσσώρευσης και νημάτων, ενώ παράλληλα να επιτρέπεται στην ακτινοβολία να διαφύγει μέσα από οπτικά λεπτές φυσαλίδες." Η πίεση της ακτινοβολίας είναι η δύναμη που ασκείται από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στην επιφάνεια που συναντάει. Το αποτέλεσμα είναι αμελητέο για το απλό φως, αλλά γίνεται σημαντικό στο εσωτερικό των αστεριών λόγω της έντασης της ακτινοβολίας εκεί μέσα. Σε αστέρια με τεράστια μάζα, η πίεση της ακτινοβολίας είναι η κυρίαρχη δύναμη που αντιδρά στην βαρύτητα για να αποτραπεί η περαιτέρω κατάρρευση του άστρου. Στην προσομοίωση οι ερευνητές είδαν ότι η περιστροφή του αέριου νέφους καθώς καταρρέει οδηγεί στο σχηματισμό ενός δίσκου του υλικού που τροφοδοτεί την ανάπτυξη του "πρωτοάστρου." Ο δίσκος αυτός είναι βαρυτικά ασταθής, αναγκάζοντας τον να συγκεντρωθεί και να σχηματίσει μια σειρά μικρών δευτερογενών άστρων, τα περισσότερα από τα οποία καταλήγουν να συγκρούονται και να συγχωνεύονται με το κεντρικό πρωτοάστρο. Στην προσομοίωση, ένα δευτερογενές άστρο απέκτησε τόση μάζα αρκετή για να ξεφύγει και να αποκτήσει τον δικό του δίσκο, ώστε να αναπτυχθεί και να γίνει ένα συνοδό άστρο μεγάλης μάζας. Τέλος, ένα τρίτο μικρό αστέρι σχηματίστηκε και εκτοξεύτηκε σε μια τροχιά μεγάλης ακτίνας, προτού πέσει πάλι πίσω και συγχωνευτεί με το πρωτογενή άστρο. Όταν οι ερευνητές σταμάτησαν την προσομοίωση, ακολούθως του επέτρεψαν να εξελίσσεται για σχεδόν 57.000 χρόνια εικονικού χρόνου, τα δύο αστέρια είχαν μάζες 41,5 και 29,2 φορές τη μάζα του ήλιου και στρέφονταν το ένα γύρω από το άλλο σε μια αρκετά μεγάλη τροχιά. Πηγή: PhysOrg

...και τα δικά μου χαιρετίσματα και τις καλύτερες ευχές για το καινούργιο χρόνο και σε 'σένα Δημήτρη, αν και λίγο καθυστερημένα αλλά όπως λέει και μια παλιά ρήση "κάλλιο αργά παρά ποτέ"!

Το δυτικό ημισφαίριο της Σελήνης, όπως φαίνεται από το διαστημόπλοιο Γαλιλαίος Πριν από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια ένας αστεροειδής που συγκρούστηκε με τη Σελήνη την αναποδογύρισε και την καταδίκασε έτσι να δείχνει πάντα τη μία πλευρά της προς τη Γη. Το γεγονός αυτό είναι ίσως η λύση σε ένα από τα μεγαλύτερα αναπάντητα κοσμικά ερωτήματα, γιατί η ιδιοπεριστροφή και η περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη είναι τέτοιες ώστε εμείς από τη Γη να βλέπουμε μόνιμα μόνο την ίδια πλευρά. Η αθέατη πλευρά της Σελήνης δεν βλέπει ποτέ εμάς, γιατί η περίοδος περιστροφής της είναι ίση με την περίοδο περιφοράς της. Ωστόσο, η ανάλυση των κρατήρων που δημιουργήθηκαν λόγω της σύγκρουσης της με κομήτες, δείχνει ότι η αθέατη πλευρά μπορεί κάποτε να φαινόταν από τη Γη. Οι Mark Wieczorek και Matthieu Le Feuvre στο Ινστιτούτου Γεωφυσικής στο Παρίσι μελέτησαν την σχετική ηλικία και την κατανομή 46 γνωστών κρατήρων, που έχουν σκαφτεί από τα θραύσματα και τα οποία προέρχονται από την ζώνη των αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με προηγούμενες προσομοιώσεις η δυτική μεριά του φεγγαριού, όπως το βλέπουμε από τη Γη θα πρέπει να έχει περίπου 30% περισσότερους κρατήρες από το ανατολικό ημισφαίριο. Κι αυτό επειδή το δυτικό ημισφαίριο βλέπει πάντα στην κατεύθυνση προς την οποία το φεγγάρι περιφέρεται, κι έτσι είναι πιο πιθανό να κτυπηθεί από μπάζα, για τον ίδιο λόγο που σε ένα κινούμενο αυτοκίνητο κτυπούν το μπροστινό παρμπρίζ του αυτοκινήτου περισσότερες σταγόνες βροχής από το πίσω τζάμι. Ωστόσο, όταν οι Wieczorek και Le Feuvre σύγκριναν τις σχετικές ηλικίες των κρατήρων, με βάση δεδομένα από τα υλικά που έχουν αποτεθεί στην επιφάνεια κατά τις συγκρούσεις με κομήτες, βρήκαν ότι το αντίθετο είναι το σωστό. Αν και οι νεότερες λεκάνες από τις συγκρούσεις ήταν συγκεντρωμένες στο δυτικό ημισφαίριο, όπως αναμενόταν, οι παλιότεροι κρατήρες ήταν κυρίως συγκεντρωμένες στα ανατολικά. Αυτό υποδηλώνει ότι το ανατολικό ημισφαίριο είχε βομβαρδιστεί περισσότερο από το δυτικό ημισφαίριο. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί, μόνο αν ένας μεγάλος αστεροειδής κτύπησε το φεγγάρι και το έστρεψε. Μια τέτοια επίδραση θα είχε τρελάνει το ρυθμό περιστροφής του δορυφόρου έτσι ώστε για δεκάδες χιλιάδες χρόνια θα φαινόταν να επιβραδύνεται όπως τον έβλεπε κάποιος από τη Γη. Εν τέλει, θα ισορροπούσε στην τρέχουσα θέση του. Μια χούφτα από σεληνιακά θραύσματα πετρωμάτων που έχουν συλλεχθεί από κρατήρες, και τα οποία σχηματίστηκαν από μια αρκετά μεγάλη σύγκρουση, υποδηλώνουν ότι το φεγγάρι έστρεψε αντίθετα το πρόσωπο του, πάνω από 3,9 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, λέει ο Wieczorek. Τα ασιατικά διαστημόπλοια που είναι σήμερα γύρω από το φεγγάρι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν πρόσθετους κρατήρες, που θα στήριζαν αυτή την ιδέα σχετικά με την περιστροφή της μιας πλευράς. Πηγή: New Scientist

Από 2 πάρα πολύ καλούς φίλους...

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα του Κρόνου είναι τα περίεργα φεγγάρια του. Ο Τιτάνας είναι το πιο γήινο φεγγάρι. Ο Εγκέλαδος έχει εκείνα τα τρομερά ηφαίστεια πάγου, και ο Ιαπετός είναι η μισή του πλευρά μαύρη και η άλλη μισή λευκή, τόσο διαφορετικές που το φεγγάρι μοιάζει σαν μπισκότο. Εξίσου περίεργο είναι και ο Μίμας - λίγοι άνθρωποι ξέρουν ότι στο ηλιακό μας σύστημα έχουμε ένα σώμα που μοιάζει με το Άστρο του Θανάτου (Death Star), που το συναντήσαμε στην τριλογία επιστημονικής φαντασίας Star Wars. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2005 - όταν το Cassini πέταξε σε απόσταση μικρότερη από 1.000 χιλιόμετρα - είδαμε για πρώτη φορά από τόσο κοντά ένα άλλο φεγγάρι του Κρόνου, τον Υπερίωνα. Και η αιτία είναι η καταπληκτική επιφάνεια γεμάτη κοιλώματα που έχει, σαν σφουγγάρι. Πριν λίγες μέρες έγιναν δύο ανακοινώσεις στο περιοδικό Nature που εξηγούν ορισμένα εκκεντρικά πράγματα του δορυφόρου αυτού. Το πρώτο παράξενο πράγμα στον Υπερίωνα είναι ότι περιστρέφεται χαοτικά - δεν ξέρει ποτέ κανείς ποιά πλευρά του πρόκειται να δείτε, όποτε το τραβάτε φωτογραφία. Δεύτερον, το φεγγάρι αυτό μοιάζει περισσότερο σαν ένα σφουγγάρι της θάλασσας παρά ένας βραχώδης δορυφόρος. Οι επιστήμονες της NASA κατέληξαν ότι η σπογγώδης επιφάνεια του τελικά οφείλεται στην χαμηλή πυκνότητα του δορυφόρου, η οποία οδηγεί τους πολλούς κρατήρες να σχηματίζονται με τρόπο διαφορετικό από ό,τι σε άλλα σώματα του ηλιακού συστήματος. Το φεγγάρι αυτό είναι απίστευτα πορώδες σε όλη του την έκταση (περισσότερο από 40%), έτσι όταν τον χτυπά ένας βράχος, εκτινάσσονται λίγα υλικά από τη σύγκρουση. Στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ασθενή βαρύτητα αυτού του φεγγαριού, οι επιστήμονες λένε ότι μπορεί να είναι δύσκολο να δραπετεύσουν μεγάλα κομμάτια που παράγονται από τη σύγκρουση. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος αυτών των θρυμμάτων ξαναπέφτει στην αρχική τρύπα. Όμως το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η σκοτεινή ουσία στο κάτω μέρος των κρατήρων, βρέθηκαν να περιέχουν σύνθετους υδρογονάθρακες. Ήδη από το 2005 το Cassini είχε εντοπίσει πάγο νερού και CO2. Τώρα λοιπόν επιβεβαιώθηκε και η ύπαρξη οργανικής σκόνης, ωστόσο το CO2 υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες όχι πάντως καθαρό, αλλά με κάποιον τρόπο συνδεδεμένο με άλλα μόρια. Το ενδιαφέρον του πράγματος εστιάζεται όχι ότι η ύπαρξη των υδρογονανθράκων σημαίνει ότι βρέθηκε ζωή, αλλά σημαίνει ότι η βασική χημεία που είναι απαραίτητη για την ζωή είναι αρκετά διαδεδομένη στο Σύμπαν σύμφωνα με τον Dale Cruikshank, του Ames. Πηγή: NASA, 4 Ιουλίου 2007 [/img]

Αξίζει πιστεύω να δείτε τη παρακάτω φωτογραφία που δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική διεύθυνση της τοπικής μας εφημερίδας http://www.eleftheria.gr/images/site/1003/274_large καθώς επίσης και τη σελίδα 18 από το αρχείο τύπου pdf του συνδέσμου με τίτλο "Ηλεκτρονική έκδοση" που θα βρείτε στη παρακάτω διεύθυνση http://www.eleftheria.gr > Π α ν α γ ι ώ τ η ς <

Γιώργο γνωρίζω τι χρειάζεται, καθώς και τις υποχρεώσεις σχεδόν όλων των μελών της ομάδας αλλά όπως καταλαβαίνεις το πάθος και η παρόρμηση είναι τις περισσότερες φορές πάνω από τι λογική.-

Θα συμφωνήσω με το Στέφανο και το Γιώργο και θα προσθέσω πως η παρατήρηση (ομαδική) κάθε φορά που πραγματοποιείται οπουδήποτε κι αν είναι, σε γεμίζει με ψυχική ευφορία και αυξάνει τη δίψα του παρατηρητή να γίνεται όλο και πιο συχνά γιατί η ανταλλαγή απόψεων και γνώσεων κατά τη διάρκειά της αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο τις γνώσεις και την επιθυμία για επανάληψη της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Η πρόταση του Γιώργου είναι αρκετά δελεαστική αλλά το χρονικό διάστημα μέχρι να γίνει μου φαίνεται αρκετά μεγάλο...

Οι διπλοί ήλιοι που ανέτελλαν και έδυαν στην ταινία ο Πόλεμος των Άστρων μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από φαντασία, σύμφωνα με στοιχεία από τη NASA. Μια σκηνή από την ταινία ο Πόλεμος των Άστρων του 1977, ο ήρωας κοιτάζει τους δύο ήλιους που δύουν από τον ερημικό του κόσμο Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA έχει διαπιστώσει ότι τα πιο συνηθισμένα πλανητικά συστήματα είναι αυτά που βρίσκονται γύρω από τα διπλά άστρα, κι όχι αυτά που είναι γύρω από μοναχικά αστέρια, όπως ο ήλιος μας. Οι λεπτομέρειες της έρευνας έχουν δημοσιευθεί στο Astrophysical Journal (Αστροφυσικό Περιοδικό). Στη μελέτη, μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε μια υπέρυθρη φωτογραφική κάμερα στο τηλεσκόπιο Spitzer προς αναζήτηση δίσκων με σκόνη γύρω από τα δυαδικά αστέρια. Οι σκονισμένοι δίσκοι φτιάχνονται από τα εναπομείναντα συντρίμμια της εποχής του σχηματισμού των πλανητών. "Ξέραμε ότι τα αστέρια θα ήταν εκεί, και το ζήτημα ήταν εάν υπήρχε εκεί κανένας πλανήτης, όπου κάποιος από εκεί πάνω να είναι η θέση να δει αυτά τα δειλινά", λέει ο Karl Stapelfeldt, επιστήμονας στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA (JPL) στην Πασαντένα. "Και το συμπέρασμα είναι ότι υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ανήκει ένας πλανήτης σε δυαδικό σύστημα". Η παρουσία πλανητών στους σκονισμένους δίσκους θεωρείται πιθανή, αλλά δεν είναι με κανένα τρόπο σίγουρη. Η πλειοψηφία των πλανητών θα μπορούσαν να βρίσκονται γύρω από τα δυαδικά αστέρια "Στο ηλιακό σύστημά μας, οι αστεροειδείς συγκρούονται ο ένας με τον άλλο και παράγονται πίδακες σκόνης και που είναι, υποθέτουμε, ό,τι βλέπουμε σε αυτούς τους μακρινούς δίσκους - δηλαδή η σκόνη που παράγεται από τη σύγκρουση δύο μεγαλύτερων σωμάτων", λέει ο επικεφαλής συντάκτης της ανακοίνωσης David Trilling, από το πανεπιστήμιο της Αριζόνα. "Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι υπάρχουν μεγαλύτερα σώματα, σαν τους αστεροειδείς. Το επόμενο λογικό βήμα είναι ότι εάν υπάρχουν διαδικασίες που διαμόρφωσαν αυτά τα μεγαλύτερα αντικείμενα - όπως είναι οι αστεροειδείς, αυτές οι ίδιες διαδικασίες μπορεί επίσης να έχουν διαμορφώσει και τους πλανήτες." Η ομάδα έψαξε τους σκονισμένους δίσκους σε 69 δυαδικά συστήματα μεταξύ, περίπου, 50 και 200 ετών φωτός μακριά από τη γη. Τα στοιχεία τους δείχνουν ότι περίπου το 40% των διπλών συστημάτων είχε σκονισμένους δίσκους - ελαφρώς υψηλότερη συχνότητα από ένα παρόμοιο δείγμα απλών άστρων. Αυτή η ανακάλυψη μας δείχνει ότι τα πλανητικά συστήματα είναι τουλάχιστον τόσο κοινά γύρω από αυτά τα δυαδικά αστέρια, όσο είναι γύρω και από τα απλά αστέρια, όπως ο ήλιος μας. Στα συστήματα όπου τα αστέρια απέχουν μεταξύ τους 50-500 αστρονομικές μονάδες (50-500 φορές την απόσταση από τη γη έως στον ήλιο), οι δίσκοι της σκόνης είναι γύρω από το ένα άστρο του ζεύγους. Όμως οι ερευνητές δεν βρήκαν κανέναν δίσκο στα δυαδικά συστήματα όπου τα αστέρια να απείχαν από 3 έως 50 αστρονομικές μονάδες (AU). Σε αυτά τα διπλά συστήματα, ο Trilling προτείνει ότι οι δυνάμεις της βαρύτητας μπορούν να απομακρύνουν τα συντρίμμια έξω στο βαθύ διάστημα, κι έτσι αποτρέπεται ο σχηματισμός των πλανητών. Όταν η ομάδα εξέτασε δυαδικά αστέρια ακόμη πιο κοντά το ένα από το άλλο - χωρισμένα από 0 έως 3 αστρονομικές μονάδες - έμεινε έκπληκτη όταν διαπίστωσε πως οι σκονισμένοι δίσκοι ήταν κάτι το σύνηθες, και εμφανίζονταν σε περίπου το 60% των περιπτώσεων. Σε αυτά τα συστήματα, ένας σκονισμένος δίσκος περιβάλλει και τα δύο αστέρια, κι όχι τον ένα. Αν κάποιος πλανήτης ήταν σε τροχιά γύρω από αυτά τα στενά συστήματα θα δοκίμαζε ηλιοβασιλέματα, παρόμοιο με αυτό που απεικονίζεται στον πλασματικό ερημικό κόσμο Tatooine στον Πόλεμο των Άστρων: Επεισόδιο IV - μια Νέα Ελπίδα. "Ο αριθμός των πιθανών περιοχών για τον σχηματισμό των πλανητών αυξήθηκε πάρα πολύ, επειδή τώρα ξέρουμε ότι αυτά τα δυαδικά ή και τριπλά συστήματα άστρων μπορούν να συνδεθούν ευρέως με τον πλανητικό σχηματισμό", τονίζει ο Trilling. Κατοικήσιμες ζώνες Ο Trilling συμπληρώνει ότι εάν οι πλανήτες υπήρχαν στους σκονισμένους δίσκους γύρω από αυτά τα δυαδικά άστρα, μπορεί να είναι σε αποστάσεις όπου οι συνθήκες μπορούν να είναι φιλόξενες για τη ζωή. "Η εικόνα του Luke Skywalker είναι βεβαίως επιστημονική φαντασία. Αλλά δεν βλέπω τίποτα που να είναι αστρονομικά ανακριβής για αυτό", συνεχίζει ο ερευνητής της Αριζόνα. "Με κάποια από τα συστήματά μας, θα μπορούσατε να παίξετε με τη γεωμετρία, βάζετε έναν πλανήτη εκεί, παίρνετε τις σωστές θερμοκρασίες και το κάνετε να μοιάζει ακριβώς όπως το Tatooine." "Φυσικά, δεν ξέρουμε τίποτα για τους πλανήτες σε αυτά τα συστήματα - είναι όλα φανταστικά - αλλά αυτό φαίνεται ωραία". Πηγή: BBC / 29.03.2007

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) επέκτεινε τις αποστολές των Mars Express και Venus Express μέχρι το Μάιο του 2009. Η ανακοίνωση της ESA λέει ότι αναγνωρίστηκε η σημαντική κληρονομιά που έκτισαν τα Mars Express και Venus Expressο για τις μελλοντικές γενεές των επιστημόνων. Και οι δύο αποστολές σύμφωνα με την ESA έδωσαν καταπληκτικές ποσότητες επιστημονικών δεδομένων. Οι επιτυχίες της διαστημοσυσκευή Mars Express περιλαμβάνουν την πρώτη εξέταση κάτω από την επιφάνεια - με τη βοήθεια ραντάρ - ενός άλλου πλανήτη, καθώς και την πρώτη περιεκτική μελέτη της ορυκτολογικής σύνθεσης της επιφάνειας ενός πλανήτη. Από την άλλη η διαστημοσυσκευή Venus Express, που ήδη βρίσκεται στο μισό της αρχικά προγραμματισμένης αποστολής της, έχει αποκαλύψει χαρακτηριστικά που ανιχνεύονται με τέτοιες λεπτομέρειες για πρώτη φοράν. Περιλαμβάνουν την τεράστια, με δύο "μάτια" ατμοσφαιρική δίνη στο νότιο Πόλο της Αφροδίτης και συνέθεσε την τρισδιάστατη απεικόνισή του.... http://www.physics4u.gr/news/2007/scnews2797.html

ΑστροΠαρατηρησιακή Ομάδα ΛΑΡΙΣας Ευχόμαστε και εμείς με τη σειρά μας συγχαρητήρια και καλό ξεκίνημα με ανέφελους ουρανούς για ατελείωτες παρατηρήσεις. >Μπίσκας Παναγιώτης<

Καλώς όρισες Παναγιώτη, εύχομαι καθαρούς ουρανούς, καλές παρατηρήσεις - φωτογραφήσεις και η συμβολή σου στη κοινότητα να είναι δημιουργική και αποδοιτκή.

Ο κατάλογος των επιβεβαιωμένων εξωηλιακών πλανητών συνεχίζει να αυξάνει, και έχει περάσει τώρα τα διακόσια μέλη - σχεδόν όλοι τους είναι γίγαντες αερίου όπως ο Δίας και ο Κρόνος. Αλλά το κυνήγι είναι ανοικτό για τους κόσμους σαν τη Γη! Μετά την επιτυχή εκτόξευση του δορυφόρου CoRoT της Γαλλίας (στις 27 Δεκεμβρίου 2006) και την προγραμματισμένη αποστολή Kepler της NASA κατά τον Οκτώβριο του2008, στα πέντε επόμενα χρόνια πρέπει να ανιχνεύσουν πολυάριθμους γήινους πλανήτες γύρω από τα απόμακρα αστέρια. Όμως σε ποιά αστέρια θα έπρεπε να στοχεύσουν αυτά τα τηλεσκόπια; Μια πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι αυτοί οι πλανήτες είναι πιθανώς αρκετά κοινοί, και μπορεί ακόμη και να σχηματιστούν σε δυαδικά συστήματα άστρων. Το επιστημονικό ενδιαφέρον για τη φυσική του σχηματισμού πλανητών είναι σε όλες τις εποχές πολύ υψηλό. Οι αστρονόμοι και οι φυσικοί έχουν επιτύχει μια συναίνεση για την θεωρία πίσω από τον σχηματισμό, ή τουλάχιστον μια περίληψη της. Ένα αστέρι γεννιέται από ένα τεράστιο νέφος αερίου και σκόνης, το οποίο αργά συμπυκνώνεται και θερμαίνεται μέσω της δράσης της βαρύτητας. Μερικά από το νέφη πέφτουν προς το κέντρο, όπου σχηματίζεται μια καυτή, πυκνή σφαίρα του αερίου, που τελικά θα γίνει το αστέρι. Το υπόλοιπο τμήμα του νέφους είναι σε τροχιά γύρω από το κέντρο, που συμπιέζεται και πλαταίνει φτιάχνοντας έτσι έναν πρωτοπλανητικό δίσκο. Μικροσκοπικοί κόκκοι από βράχο και πάγο κολλούν το ένα στο άλλο καθώς στρέφονται μέσα στο δίσκο, που τελικά αυξάνονται σχηματίζοντας τους πρωτοπλανήτες ή planetesimals - μικρά κομμάτια βράχου και πάγου παρόμοιων με τους αστεροειδείς και τους κομήτες. Σε αυτό το σημείο η βαρύτητα επιταχύνει αρκετά τη διαδικασία του σχηματισμού των πλανητών. Οι βραχώδεις πλανήτες σχηματίζονται κοντά στο νεογέννητο αστέρι, όπου η ακτινοβόλος θερμότητα του αποτρέπει να σχηματιστεί ο πάγος. Οι παγωμένοι πλανήτες σχηματίζονται στις ψυχρές εξωτερικές περιοχές, αλλά είναι πολύ μεγαλύτεροι και γρήγορα μετατρέπονται σε γίγαντες πλανήτες αερίου. Θεωρείται ότι σχεδόν όλα τα αστέρια γεννιούνται σε έναν πρωτοπλανητικό δίσκο - το ζήτημα είναι κάτω από ποιες περιστάσεις αυτοί οι δίσκοι διαμορφώνουν κανονικούς πλανήτες αντί μια μάζα από μπάζα. Η μέθοδος της επιλογής είναι αριθμητικές προσομοιώσεις, οι οποίες μπορούν να ακολουθήσουν την εξέλιξη ενός δίσκου με τη μοντελοποίηση της δυναμικής του αερίου του (στα αρχικά στάδια του σχηματισμού των πλανητών) ή τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των planetesimals (στα μεταγενέστερα στάδια). Τέτοια έρευνα έχει δείξει ότι πρέπει σχεδόν πάντα να σχηματιστούν οι πλανήτες, τουλάχιστον γύρω από ένα μεμονωμένο αστέρι όπως ο ήλιος μας. Φυσικά, ο σχηματισμός των αστεριών είναι ακόμα πιο περίπλοκη επιχείρηση. Κάθε κύκλος σε αυτό το σχεδιάγραμμα αντιπροσωπεύει έναν μόνο προσομοιούμενο πλανήτη. Ο οριζόντιος άξονας δίνει την ακτίνα της τροχιάς του σε αστρονομικές μονάδες (Au ή η απόσταση της Γης από τον ήλιο), και ο κάθετος άξονας δίνει την εκκεντρικότητα της τροχιάς (το μηδέν είναι ένας τέλειος κύκλος). Οι γεμάτοι πράσινοι κύκλοι αντιπροσωπεύουν τους βραχώδεις πλανήτες μας: Ερμής, Αφροδίτη, Γη, και Άρης. Η γκρίζα ζώνη δείχνει την κατοικήσιμη ζώνη του ηλιακού συστήματος. Η κάτω εικόνα παρουσιάζει πλανήτες από προσομοιώσεις όπου η πιο στενή προσέγγιση μεταξύ των αστεριών είναι 10 Au (περίπου ίση με την απόσταση του Κρόνου από τον ήλιο). Ο εσωτερικός δίσκος δεν έχει κάνει παραχωρήσεις. Πολλοί πλανήτες σχηματίζονται μέσα και γύρω από την κατοικήσιμη ζώνη. Στο πάνω σχήμα το συνοδευτικό άστρο κόβει αυτήν την απόσταση στο μισό, και ο σχηματισμός των πλανητών στην κατοικήσιμη ζώνη δεν είναι πλέον πιθανός. Τα αστέρια σπάνια, ή και ποτέ, σχηματίζονται μεμονωμένα. Συχνότερα, ένα γιγαντιαίο μοριακό σύννεφο θα δημιουργήσει δωδεκάδες ή εκατοντάδες αστέρια σε σχετικά στενή απόσταση. Τα συστήματα δυαδικών αστεριών, που αποτελούνται από δύο αστέρια σε τροχιά γύρω από το αμοιβαίο κέντρο βάρους τους, είναι πραγματικά εξίσου συνηθισμένα όπως τα μεμονωμένα. Τα αστέρια με το μέγεθος του ήλιού μας, σχηματίζονται περίπου κατά 50% στα δυαδικά συστήματα. Στην αναζήτηση άλλων κόσμων (πλανητών) όπως ο δικός μας, μήπως θα έπρεπε να περιοριστούμε στα αστέρια όπως το δικό μας; Πρέπει να αποκόψουμε τα μισά συστήματα (τα διπλά δηλαδή) προτού να αρχίσουμε; Μπορούν τα δυαδικά αστέρια να φιλοξενήσουν πλανήτες σαν τη Γη επίσης; Η απάντηση, φυσικά, είναι ότι εξαρτάται από το σύστημα. Σε γενικές γραμμές, πρέπει να είναι δυνατές οι σταθερές τροχιές για τους πλανήτες που είναι πάντα πολύ πιο κοντά σε ένα αστέρι από τους υπόλοιπους. Αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες - εάν οι επιστήμονες πρόκειται να ξοδέψουν τον πολύτιμο χρόνο των τηλεσκοπίων στα δυαδικά αστέρια, πρέπει να ξέρουν για τι ψάχνουν. Πόσο κοντά μπορούν να είναι δύο αστέρια το ένα στο άλλο για να σχηματίζουν ακόμα πλανήτες; Και ακόμα αν σχηματίζονται πλανήτες, μπορούν οι τροχιές τους να παραμείνουν σταθερός κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών; Μια συνεργασία επιστημόνων από το ερευνητικό κέντρο Ames της NASA (Elisa Quintana, Jack Lissauer), το πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν (Fred Adams), και το Ίδρυμα Carnegie της Ουάσιγκτον (John Chambers) προσπάθησε να απαντήσει σε αυτές τις ερωτήσεις. Τα σύγχρονα τηλεσκόπια μπορούν να μετρήσουν τις τροχιακές παραμέτρους των δυαδικών αστεριών με αρκετή ακρίβεια, έτσι έχει νόημα να ρωτήσουμε πρώτα ποιά είδη αστρικών συστημάτων θα συντηρήσουν την ενδότατη περιοχή του πρωτοπλανητικού δίσκου. Οι προσομοιώσεις της Quintana και των συνάδελφων της είναι αρκετά απλές. Μετά την επιλογή των μαζών και των τροχιακών παραμέτρων των δύο αστεριών, εμφανίστηκαν 140 planetesimals (με μάζα το 1% της μάζας της Γης) και πλανητικά έμβρυα (με μάζα το 10% της μάζας της Γης) να τακτοποιούνται γύρω από το ένα από τα αστέρια, έτσι ώστε η συνολική κατανομή της μάζας τους να μοιάζει με αυτή ενός πρωτοπλανητικού δίσκου. "Ο δίσκος διαμορφώθηκε στα υπολογιστικά μοντέλα μετά από το ηλιακό νεφέλωμα", εξηγεί η Quintana, "εμείς συγκρίνουμε τη διαδικασία του σχηματισμού των πλανητών σε αυτά τα δυαδικά συστήματα με τα μοντέλα του ηλιακού συστήματος." Με άλλα λόγια, προσπαθούν να ανακαλύψουν με τι μπορεί να έμοιαζε το ηλιακό σύστημά μας εάν ο ήλιος μας ήταν μέλος ενός δυαδικού συστήματος. Η προσομοίωση υπολογίζει τη δύναμη της βαρύτητας μεταξύ κάθε ζεύγους αντικειμένων και ακολούθως υπολογίζει τις θέσεις τους κάθε εβδομάδα. Όταν δύο αντικείμενα συγκρούονται, τότε εάν οι ταχύτητές τους δεν είναι πάρα πολύ υψηλές, κολλούν μαζί κάνοντας ένα σώμα μεγαλύτερης μάζας. Τελικά, το σύστημα διαμορφώνει μια χούφτα σταθερών, μεγάλων πλανητών παρόμοιων με το εσωτερικό ηλιακό σύστημα. "Κάθε προσομοίωση διαρκεί περίπου 3 - 4 εβδομάδες", λέει η Quintana. "Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί σε 100 - 200 εκατομμύρια έτη προσομοιούμενου χρόνου". Όλες δε οι προσομοιώσεις τους σχηματίζουν τουλάχιστον έναν πλανήτη, ένα ενθαρρυντικό αποτέλεσμα. Βγάζει έτσι ότι ο σημαντικότερος παράγοντας είναι το περίαστρον του συνοδού άστρου (το σημείο της πιο στενής προσέγγισης του άστρου με το δίσκο). "Πάνω από τα μισά από τα δυαδικά συστήματα στις αστρονομικές έρευνες είναι αρκετά πλατιά που επιτρέπουν το σχηματισμό πλανητών στην κατοικήσιμη ζώνη των άστρων σαν τον ήλιο μας", ολοκληρώνει η Quintana. Έτσι, αυτά τα μέρη επεκτείνουν σημαντικά τον κατάλογο των άστρων που έχουν ενδιαφέρον. Μια άλλη ανοικτή ερώτηση είναι εάν τα παγωμένα planetesimals, που σχηματίζονται κανονικά πέρα από 5 Au, μπορούν να φθάσουν στον εσωτερικό δίσκο για να παραδώσουν νερό στους βραχώδεις κόσμους. "Είναι πολύ δύσκολο", αναγνωρίζει η Quintana, "αλλά υπάρχουν πολλά σενάρια για το αν υπάρχουν κατοικήσιμοι πλανήτες στα συστήματα δυαδικών αστεριών." Το μεγαλύτερο μέρος του δίσκου δεν αντιμετωπίζεται σε αυτές τις προσομοιώσεις, και θα μπορούσε να υπάρξει άφθονος χώρος γύρω τους ή μεταξύ των δύο αστεριών για να σχηματιστούν κομήτες ή ακόμη και γίγαντες αερίου. Το νερό πιθανώς ακόμα θα είναι διαθέσιμο, αλλά πάρα πολύ σύντομα αυτή θα υπολογίσει πόσο από αυτό μπορεί να φθάσει σε αυτούς τους κόσμους. Οι φυσικές προσομοιώσεις του σχηματισμού των πλανητών έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις και ακόμα περισσότερα. Ώσπου να αρχίσουν οι Kepler και CoRoT να βρίσκουν κόσμους σαν τη Γη, αυτή η γραμμή έρευνας (προσομοιώσεις) πρέπει να μας έχει δώσει μια καλή ιδέα για το τι να αναμένουμε. ------------------------------------------------------------------------------------- Πηγή: PhysOrg

Ο ήλιός μας θα γίνει ερυθρός γίγαντας μόλις τελειώσει από καύσιμα, ενώ το σημερινό μέγεθος του θα αυξηθεί κατά πολλές εκατοντάδες φορές καταστρέφοντας έτσι τους εσωτερικούς πλανήτες. Μια νέα έρευνα προτείνει ότι οι εξωτερικοί πλανήτες θα μπορούσαν να επιζήσουν μετά το θάνατο του ήλιου. Η ανακάλυψη των κατάλοιπων ενός πλανητικού συστήματος που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα νεκρό αστέρι δίνει στους αστρονόμους ένα παράθυρο για το τι θα συμβεί στο απώτερο μέλλον στο ηλιακό σύστημα μας. "Ο λευκός αυτός νάνος είναι μια συναρπαστική ανακάλυψη. Το ηλιακό σύστημά μας θα είναι όμοιο με αυτό σε 5 έως 8 δισεκατομμύρια έτη, και ένας αστρονόμος σε ένα άλλο ηλιακό σύστημα μπορεί να βεβαιώσει αυτό που είδαμε", λέει ο Boris Gaensicke του πανεπιστημίου Warwick στην Αγγλία. Τα συμπεράσματα, που δημοσιεύονται στο Science, δίνουν τις αποδείξεις πως μερικοί από τους εξωτερικούς πλανήτες στο ηλιακό σύστημά μας θα μπορούσαν να επιζήσουν όταν πεθαίνει ο ήλιός μας σε αρκετά δισεκατομμύρια έτη. Όταν ένα μέσου μεγέθους αστέρι όπως ο ήλιός μας αρχίζει να ξεμένει από υδρογόνο που τροφοδοτεί με καύσιμα την πυρηνική σύντηξη του, μετατρέπει το ήλιο σε καύσιμο και διαστέλλεται μέχρι πολλές εκατοντάδες φορές του κανονικού μεγέθους του, έτσι γίνεται ερυθρός γίγαντας. Καθώς το αστέρι αυξάνεται σε μέγεθος, τα επεκτεινόμενα εξωτερικά στρώματα καταπίνουν και καταστρέφουν τους εσωτερικούς πλανήτες. Τελικά, το αστέρι χάνει τα εξωτερικά στρώματά του εντελώς και σχηματίζει ένα πλανητικό νεφέλωμα, αφήνοντας έναν εξαιρετικά πυκνό πυρήνα περίπου στο μέγεθος της Γης, και γι αυτό λέγεται λευκός νάνος. Κι ενώ οι εσωτερικοί πλανήτες θα καταστραφούν από έναν ερυθρό γίγαντα, μια θεωρία προτείνει ότι μερικοί εξωτερικοί πλανήτες θα μπορούσαν να επιζήσουν, φεύγοντας μακριά από το νεκρό αστέρι, καθώς η βαρύτητά του αποδυναμώνεται λόγω της απώλειας μάζας από τα εξωτερικά στρώματά της. περισσότερα στην διεύθυνση --> http://www.physics4u.gr/news/2006/scnews2700.html