ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΟΦΘΑΛΜΙΟΥ ΜΕ ΜΙΚΡΟΜΕΤΡΟ

ΜΙΚΡΟΜΕΤΡΟ

Τα μικρόμετρα αποτελούσαν για τους αστρονόμους το μοναδικό τρόπο μέτρησης αποστάσεων στο διάστημα. Φυσικά χρησιμοποιούνταν και από τους βιολόγους στα μικροσκόπια για τη μέτρηση πολύ μικρών μεγεθών. Τα τελευταία 50 χρόνια βέβαια το μικρόμετρο έχει παραγκωνιστεί από τηυ τεχνολογία που αναπτύχθηκε κι έτσι φωτογραφικά μπορεί να μετρηθουν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι αποστάσεις στο διάστημα.

Κυκλοφορούν στην αγορά μόνο δύο προσοφθάλμια με μικρόμετρα τα οποία εκτός του ότι αποτελούν ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για τον ερασιτέχνη αστρονόμο (όπως θα δούμε παρακάτω) μπορούν να εξαχθούν δεδομένα και να γίνουν καταγραφές χρήσιμες για την επιστημονική κοινότητα. Με τη χρήση λοιπόν ενός προσοφθαλμίου με μικρόμετρο μπορεί ένας ερασιτέχνης να μετρήσει διαστάσεις κρατήρων , μήκος ηλιακών εκλάμψεων , διαστάσεις ηλιακών κηλίδων , αλλά και αποστάσεις μεταξύ διπλών συστημάτων αστέρων. Απαιτεί βέβαια κάποιο κόπο η βαθμονόμησή της γραμμικής κλίμακας ενός μικρομέτρου και ελπίζω η παρακάτω οδηγίες να βοηθήσουν οποιονδήποτε θέλει να ασχοληθεί.

Όπως είπα κυκλοφορούν δύο προσοφθάλμια

http://www.planitario.gr/odhghtiko-prosofthalmio-12-5mm.html

http://agenaastro.com/meade-ma-12mm-wireless-illuminated-reticle-astrometric-eyepiece.html

Εγώ χρησιμοποίησα αυτό

Το meade είναι φθηνότερο το BAADER είναι λίγο καλύτερο. Ουσιαστικά και τα δύο είναι ορθοσκοπικά προσοφθάλμια με σφικτό eye relief και μικρό πεδίο. Στο εσωτερικό τους έχουν ένα χαραγμένο μικρόμετρο που φωτίζεται από έναν εξωτερικό φακό. Προσαρμόζεται στο τηλεσκόπιο και πριν χρησιμοποιηθεί χρειάζεται μια διαδικασία η οποία είναι η παρακάτω:

Βαθμονόμηση κλίμακας

Η γωνιακή απόσταση ενός δυαδικού συστήματος μετριέται με το μικρόμετρο του φακού , το οποίο πρέπει να βαθμονομηθεί, να υπολογιστεί δηλαδή πόσα arcsec αντιστοιχούν σε κάθε διάστημα της γραμμικής κλίμακας.Αν η βαθμονόμηση γίνει με τη χρήση διπλασιαστή ( barlow) τότε δε θα ισχύουν οι ίδιες τιμές αν χρησιμοποιηθεί μόνο του το προσοφθαλμιο. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η εξής:

• Επιλέγουμε ένα αστέρι ± 5ο μοίρες κοντά στον ουράνιο ισημερινό.

• Κλείνουμε την οδήγηση της βάσης .

• Αφήνουμε το αστέρι να κυλήσει πάνω στη γραμμική κλίμακα .

• Χρονομετρούμε το χρόνο που χρειάζεται το αστέρι να διανύσει τη γραμμική κλίμακα.

Η διαδικασία επαναλαμβάνεται 3 φορές και στο τέλος βγάζουμε το μέσο όρο των μετρήσεών μας.

Εφαρμόζουμε τον παρακάτω μαθηματικό τύπο που θα μας δώσει την ακριβή βαθμονόμηση της κλίμακας σε arcsecond. Εάν δεν βλέπουμε ουράνιο ισημερινό , επιλέγουμε οποιοδήποτε αστέρι αλλά παίρνουμε την τιμή της απόκλισης του.

όπου

SD= διαίρεση κλίμακας σε arcsecond

15,041 = σταθερή κίνηση της γης 15,041’’ / sec

t= χρόνος διέλευσης αστεριού

cosd= συνημίτονο της απόκλισης του αστεριού ( το υπολογίζουμε με την αριθμομηχανή του Η/Υ)

50= αριθμός διαστημάτων κλίμακας

Για τη βαθμονόμηση του συγκεκριμένου τηλεσκοπίου λοιπόν επιλέχθηκε ο ζ της Παρθένου με μέσο όρο διελεύσεων 51,74 sec , απόκλιση 0ο 35’ 45’’ συνημίτονο 0,99994 .Το συνημίτονο υπολογίζεται αφού έχουμε μετατρέψει τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα σε μοίρες.

Έχουμε απόκλιση 0ο 35’ 45’’ άρα:

35’Χ60 = 2100’’ + 45’’=2145’’

2145’’: 3600 = 0,59583ο μοίρες

cosd (0,59583) = 0,99994

Οπότε :

άρα σε κάθε διάστημα της γραμμικής κλίμακας του μικρόμετρου αντιστοιχούν 15,56 arcsec.

Η διαδικασία φυσικά επαναλαμβάνεται αν χρησιμοποιηθεί διαφορετικός εξοπλισμός ή αφαιρεθεί ο διπλασιαστής.

Μέτρηση γωνιακής απόστασης

Για να είμαστε 100% σίγουροι ότι η βαθμονόμηση έγινε σωστά δοκιμάζουμε να μετρήσουμε τη γωνιακή απόσταση προσφάτως μετρημένων αστέρων ή διπλών άστρων που μεταβάλλεται πολύ αργά η γωνιακή τους απόσταση.

Για παράδειγμα επιλέγουμε τον β του Κύκνου τον Albireo. Φέρνουμε το διπλό άστρο παράλληλα με τη γραμμική κλίμακα και υπολογίζουμε πόσα διαστήματα καταλαμβάνει. Κατ’ εκτίμηση δίνουμε δεκαδικές τιμές.

Καταλαμβάνει 2,2 περίπου διαστήματα

οπότε:

2,2 x 15,56 =34,23 arcsec

Ο Albireo έχει πραγματική γωνιακή απόσταση 34,5 arcsec . Το σφάλμα μας είναι 0,27 arcsec , παρουσιάζει δηλαδή λιγότερο από 1% απόκλιση απ’ την κανονική τιμή άρα χαρακτηρίζεται αποδεκτό. Κρίνουμε λοιπόν πως η γραμμική κλίμακα είναι σωστά μετρημένη.

Μετά την ακριβή βαθμονόμηση του μικρόμετρου είναι δυνατή η μέτρηση της γωνιακής απόστασης οποιουδήποτε διπλού άστρου.

Υπολογισμός απόστασης

Μπορούμε να υπολογίσουμε την απόσταση ενός αντικειμένου αρκεί να γνωρίζουμε το μέγεθός του και τη γωνιακή του απόσταση μετρημένη με το μικρόμετρο.

Ο μαθηματικός τύπος είναι ο εξής:

Υπολογισμός μεγέθους

Μπορούμε να υπολογίσουμε το μέγεθος ενός αντικειμένου, αρκεί να γνωρίζουμε την απόσταση του από εμάς και τη γωνιακή του απόσταση .

Ο μαθηματικός τύπος είναι ο εξής:

Τους παραπάνω τύπους μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε και για τον υπολογισμό επίγειων στόχων.

Βιβλιογραφία

James Mullaney : Double and Multiple Stars and How to Observe Them

Bob Argyle: Observing and Measuring Visual Double Stars

James Mullaney , Will Tirion : The Cambridge Double Star Atlas

Jones, Kenneth: Webb Society deep-sky observer's handbook

Ελπίζω να βοήθησα. Οποιαδήποτε απορία έχετε μη διστάσετε!

Σ'ευχαριστούμε πολύ, Θανάση, για τις οδηγίες.

Για μένα ήταν απαραίτητες (όταν θα καταφέρω να χρησιμοποιήσω το δικό μου).

Σ' ευχαριστούμε πολύ, Θανάση, για τις οδηγίες και από εμένα.

Περνώντας τα χρόνια, πολλοί από εμάς νοιώθουμε την ανάγκη να κάνουμε κι άλλα πράγματα με τον εξοπλισμό μας και σίγουρα η παραπάνω πρόταση ομολογουμένως παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Ναι έχουμε ανάγκη από νέες δραστηριότητες διότι αυτές μας ανανεώνουν το ενδιαφέρον μας. Μας ξανά βάζουν στην ζηλευτή και προνομιούχα θέση του νέου στο χόμπι μας. Επίσης έχω να παρατηρήσω ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν πτοήστε και τόσο πολύ από την φωτορύπανση, πράγμα που σημαίνει, ότι από την ταράτσα της πολυκατοικίας ή την αυλή του σπιτιού μας μπορούμε κάλλιστα να κάνουμε κάτι που μας αρέσει χωρίς να κοπιάσουμε και να πληρώσουμε ένα κάρο λεφτά στις βενζίνες για μετακινήσεις.

Με αφορμή λοιπόν το παραπάνω, ξεφεύγω λίγο από το θέμα, και προτείνω τα παραπάνω που με τὀσο μεράκι μας έγραψε ο Θανάσης, αν είναι δυνατόν να μπούνε στα << εισαγωγικά Άρθρα >> ώστε εύκολα να μπορούμε να αναζητήσουμε τις υποδείξεις του, και να μην θαφτούν κάτω από τις στοίβες των συζητήσεων.

Από τους δύο προσοφθάλμιους φακούς με μικρομετρική κλίμακα που αναφέρθηκαν, ο Meade είναι τριών στοιχείων, τύπου "modified achromatic" (κάτι σαν βελτιωμένος kellner), ενώ ο Baader είναι καθαρά ορθοσκοπικός, τεσσάρων στοιχείων, ίδιος με τον 12.5mm genuine ortho της εταιρίας και όμοιος με τον αντίστοιχο της Celestron, ο οποίος νομίζω πως δεν κυκλοφορεί πιά. Πολύ λεπτομερείς οδηγίες για τη χρήση του Celestron/Baader και τις εφαρμογές του δίνονται σε μορφή pdf εδώ:

http://www.celestron.com/c3/images/files/downloads/1233858812_94171microguide.pdf

Κι εδώ οι οδηγίες για το Meade:

http://www.astrovox.gr/forum/download.php?id=43590

Το δικό μου τεμάχιο δεν τις είχε μέσα, για κάποιο λόγο, και τις βρήκα στο internet.

Σας ευχαριστώ .Οι προσοφθάλμιοι αυτοί έχουν μικρό πεδίο για να αποφύγουν τα οπτικά σφάλματα των wide field φακών. Πρέπει η γραμμική κλίμακα να είναι απαλλαγμένη από οποιαδήποτε σφάλμα όπως σφαιρική εκτροπή , κόμη , αστιγματισμός.

Αυτές που δίνω είναι οι βασικές οδηγίες χρήσης για τη βαθμονόμηση ενός μικρόμετρου. Έχει άπειρες εφαρμογές η χρήση του. Μπορείς για παράδειγμα χρησιμοποιώντας το νόμο τον συνημιτόνων να υπολογίσεις αποστάσεις μεταξύ αστέρων.

Όπου

α= απόσταση του ενός αστέρα από εμάς

b=απόσταση του άλλου αστέρα από εμάς

γ= γωνιακή απόσταση των δύο αστέρων σε μοίρες

cosγ = συνημίτονο της γωνιακής απόστασης

Επίσης αν προσαρμόσεις κι ένα εξωτερικό μοιρογνωμόνιο μπορείς να μετρήσεις και τη γωνία θέσης διπλών αστέρων.

Γενικά οι δυνατότητες είναι πάρα πολλές και στις επίγειες και στις αστρονομικές παρατηρήσεις. Είναι διασκεδαστικό πάντως να μετατρέπεις αυτή την απεραντοσύνη σε αριθμούς.

Θανάση συγχαρητήρια! Πήρε λίγο χρόνο από την πρώτη φορά που το είχα ζητήσει αυτό, αλλά αξίζει τον χρόνο και τον κόπο ο οδηγός σου. Οι χρήσεις πολλές τόσο στην αστρονομία όσο και επίγειες.

Χαίρομαι επίσης που διάβασα παραπάνω την ιδέα για χρήση από το σπίτι του καθενός. Πράγματι θα είναι μια ακόμη ευχάριστη συμπληρωματική ενασχόληση στις παρατηρήσεις από την πόλη.

Μου έχει δημιουργηθεί ένα ερώτημα αλλά πρώτα πες μου σε παρακαλώ, στο παράδειγμα της Μέτρησης γωνιακής απόστασης τι συμβαίνει στην περίπτωση που η μέτρηση γωνιακής απόστασης σαν επαλήθευση της βαθμονόμησης δεν έχει γίνει σωστά; Πέρα από το προφανές του ότι οι μετρήσεις από εκεί και μετά δεν θα είναι και αυτές σωστές, πόση βαρύτητα υπάρχει σε αυτό για την συνέχεια.

Κωσταντίνε , θυμόμουν την επιθυμία σου δε σε ξέχασα όπως βλέπεις!

Η βαθμονόμηση είναι πολύ σημαντική και για να ελαχιστοποιήσουμε το σφάλμα κάνουμε τη βαθμονόμηση 3 φορές και βγάζουμε το μέσο όρο. Αν τώρα κατά την επαλήθευση βλέπεις ότι μετρώντας ένα διπλό άστρο ( που μεταβάλει πολύ αργά τη γωνιακή του διάμετρο ή που έχει μετρηθει πρόσφατα) παίρνεις τιμές μεγαλύτερες ή μικρότερες απ' τη πραγματική τότε η προηγούμενη διαδικασία θα πρέπει να επαναληφθεί.

Αυτό σπάνια συμβαίνει γιατί με 3 μετρήσεις και με το μέσο όρο αυτών σπάνια θα κάνει κανείς λάθος.

Αν τώρα έχει γίνει λάθος η παραπάνω διαδικασία αυτό σημαίνει ότι θα παίρνουμε λανθασμένες μετρήσεις.

Προσοχή βέβαια αν η βαθμονόμηση γίνει με χρήση barlow ( που συνίσταται) θα ισχύει μόνο όταν χρησιμοποιούμε barlow.

Οσο για το λάθος που λες αν για παράδειγμα κάνουμε 1'' arcsec λάθος για τη Σελήνη πέφτουμε έξω περίπου 2 χλμ , για τον Ήλιο πέφτουμε έξω περίπου 700χλμ και για ένα διπλό άστρο π.χ ο ν Δράκοντα που βρίσκεται στα 100 έτη φωτός πέφτουμε έξω 31,5 AU δηλαδή περίπου 4,5 δισ χλμ . Εκτός αυτών αν κάνεις μετρήσεις και στέλνεις δεδομένα δε θα γίνουν αποδεκτά. Για να είναι αποδεκτές οι μετρήσεις από το Washington Double Star Catalog (WDS) η μέτρηση για την γωνιακή απόσταση δεν πρέπει να διαφέρει ± 10% για αστέρια με διαχωρισμό μέχρι 1’’ και ± 1% για αστέρια με διαχωρισμό μέχρι 100’’.

Ωραία! Με την τελευταία παράγραφο μου έγινε απόλυτα κατανοητό.

Ερχόμενος λοιπόν στο ερώτημά μου θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής:

Βλέπω εύκολο το να γίνει λάθος μέτρηση στο παράδειγμα της Μέτρησης γωνιακής απόστασης.

Δεν αναφέρομαι στην βαθμονόμηση που κάνουμε 3 φορές και βγάζουμε μέσο όρο. Αναφέρομαι στην επαλήθευση. Χρησιμοποιώντας ένα διπλό σύστημα όπως στο παράδειγμα του Albireo, είναι εύκολο αντί για 2,2 διαστήματα να μετρήσει κάποιος 2,1 ή 2,3. Στην περίπτωση αυτή όμως το σφάλμα θα είναι 5%. Ακόμη και 2,0 αντί για 2,2 μπορεί να μετρήσει. Έχω δει πόσο εύκολο είναι κάτι τέτοιο χρησιμοποιώντας μικρομετρική λούπα για μετρήσεις ακριβείας. Λίγο να μετακινηθεί ο ανυπόμονος ή ο απρόσεκτος παρατηρητής την ώρα της μέτρησης, η απόσταση από το 2 στο 2,2 είναι πολύ μικρή, το λάθος μπορεί να γίνει εύκολα. Έχω την αίσθηση ότι και εδώ θα είναι το ίδιο. Σε αυτή την περίπτωση (από 2 σε 2,2) το σφάλμα θα είναι της τάξεως του 10%. Αυτό όμως το 5% και 10% δεν είναι μεγάλες αποκλίσεις; Στο παράδειγμα με το ν Δράκοντα πέφτουμε έξω περίπου 100 AU.

Προσωπικά στην Μέτρηση γωνιακής απόστασης για επαλήθευση της βαθμονόμησης, θα χρησιμοποιούσα την απόσταση δύο γνωστών αστέρων (μέσω SIMBAD για παράδειγμα) που θα καλύπτουν μεγαλύτερο διάστημα στην οριζόντια κλίμακα. Αντί 2,2 διαστήματα του Albireo να έχουν απόσταση περίπου 20-30 διαστήματα. Ένα παράδειγμα είναι οι omi01 Cyg και 30 Cyg έχουν απόσταση 336,50 asec. Δηλαδή 22 διαστήματα της οριζ. κλίμακας. Έτσι θα είναι πιο ακριβής η μέτρηση, ελαχιστοποιώντας το σφάλμα.

Τι λες και εσύ;

Τώρα σε σχέση με τον οδηγό, μου αρέσει ή χρήση με το μοιρογνωμόνιο που πρόσθεσες. Προσωπικά θα ήθελα να δω κάποιο/α παραδείγματα για αυτό όπως και για τον Υπολογισμό απόστασης και τον Υπολογισμό μεγέθους. Έχω την αίσθηση ότι θα βοηθούσαν πολύ εμπλουτίζοντας τον οδηγό και θα ήταν πιο πλήρης δίνοντας περισσότερα εναύσματα και ιδέες για εφαρμογή. Αυτό όμως είναι προσωπική άποψη, δεν μειώνει σε τίποτα την χρησιμότητα του οδηγού αυτού.

Και πάλι ευχαριστούμε για τον κόπο σου!

Ωραίες απορίες!!

Κοίταξε αυτό που λες σχετικά με το σφάλμα χαρακτηρίζει όλες τις οπτικές εκτιμήσεις οι οποίες επηρεάζονται από παράγοντες όπως φωτορρύπανση, seeing , σκόνη , υγρασία , κούραση , κ.α Δυστυχώς αν δεις δεδομένα παλαιότερων μετρήσεων με μικρόμετρο από μεγάλα αστεροσκοπεία όλες έχουν μεγάλες αποκλίσεις κι ας γίνονταν με ειδικά και πιο σύνθετα μικρόμετρα .

Ο μόνος τρόπος εξάλειψης σφάλματος σ' όλες τις οπτικές παρατηρήσεις είναι η λήψη αρκετών μετρήσεων και η εξαγωγή του μέσου όρου.

Σχετικά με τα διαστήματα ναι έχεις δίκιο , εύκολα κάνεις λάθος σε πολύ σφικτά διπλά άστρα ή πολύ φωτεινά . Πρέπει να υπολογίσεις το κέντρο του φωτός του κάθε άστρου και να το τοποθετήσεις στην αρχή ενός διαστήματος . Απλά υπολογίζεις περίπου που βρίσκεται η άκρη αυτού που θέλεις να μετρήσεις. Έτσι νοητικά χωρίζεις το ένα διάστημα στα δύο και αποφασίζεις σε ποιο μέρος του μισού διαστήματος βρίσκεται η άκρη ή το άστρο που θες να μετρήσεις. Από δικές μου μετρήσεις πέφτεις αρκετά μέσα και βγαίνουν αρκετά ακριβείς μετρήσεις.

Προσωπικά στην Μέτρηση γωνιακής απόστασης για επαλήθευση της βαθμονόμησης, θα χρησιμοποιούσα την απόσταση δύο γνωστών αστέρων (μέσω SIMBAD για παράδειγμα) που θα καλύπτουν μεγαλύτερο διάστημα στην οριζόντια κλίμακα. Αντί 2,2 διαστήματα του Albireo να έχουν απόσταση περίπου 20-30 διαστήματα. Ένα παράδειγμα είναι οι omi01 Cyg και 30 Cyg έχουν απόσταση 336,50 asec. Δηλαδή 22 διαστήματα της οριζ. κλίμακας. Έτσι θα είναι πιο ακριβής η μέτρηση, ελαχιστοποιώντας το σφάλμα.

Συμφωνώ αρκεί να χωράει μέσα στο πεδίο σου. Συνίσταται η χρήση barlow μιας και διπλασιάζει τη μεγέθυνση αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μικραίνει πολύ το πεδίο. Για παράδειγμα το τηλεσκόπιο που χρησιμοποιήθηκε για τις μετρήσεις είχε εστιακή απόσταση 700 χλστ και η γραμμική κλίμακα έχει πεδίο 780 arcsec , οπότε χωρούν άνετα οι omi01 Cyg και 30 Cyg. Σε ένα τηλεσκόπιο με 2000 χλστ το πεδίο της γραμμικής κλίμακας θα ήταν κάτω από 300 arcsec.

Σχετικά με τη μέτρηση με μοιρογνωμόνια θα ανεβάσω σύντομα επιπλέον στοιχεία.

Αυτό είναι. Με την εμπειρία που έχεις από την χρήση του καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.

Ακόμη και αν χρησιμοποιήσω barlow πχ 2Χ τα αστέρια παραμένουν σημειακά άρα το σφάλμα θα μπορούσε να είναι ίδιο σε αυτό το κομμάτι, το μόνο που αλλάζει είναι η μεγέθυνση όπως είπες. Που στο παράδειγμα με τον Albireo από 2,2 διαστήματα θα απλωθεί σε 4,4. Αυτό που καταλαβαίνω ότι θα δώσει πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια στην επαλήθευση, είναι να χρησιμοποιήσουμε 2 αστέρια που η απόσταση τους να είναι 20-30 διαστήματα αντί για 2 ή 4,4. Έτσι θα είμαστε νομίζω πιο σίγουροι στις μετρήσεις μας. Ανεξάρτητα από την εστιακή του τηλεσκοπίου. Απλώς να έχουν μεταξύ τους όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση στην κλίμακα. Η SIMBAD ως γνωστόν είναι μια καλή πηγή για αξιόπιστα δεδομένα αποστάσεων μεταξύ αστέρων.

Κώστα έχεις δίκιο. Καλό είναι να χρησιμοποιούμε όχι μόνο 1 αστέρι για επαλήθευση αλλά 2-3. Παρακάτω παραθέτω ένα πολύ ωραίο άρθρο του Ronald Tanguay όπου προτείνει σε κάποιο πίνακα αστέρια για βαθμονόμηση (calibration)

http://www.skyandtelescope.com/observing/observing-double-stars-for-fun-and-science/

To simbad είναι καταπληκτικό εργαλείο αλλά το καλύτερο εργαλείο γι αυτή τη δουλειά είναι αυτό το παρακάτω το οποίο ουσιαστικά κάνει προσβάσιμα και διαχειρίσιμα τα αρχεία του Washington Double Star Catalogue.

http://stelledoppie.goaction.it/

Πατάμε

Go to the Homepage

Πάνω στη μπάρα πατάμε

Catalogs

Στην αριστερή μπάρα

Advanced search

Και στη φόρμα που ανοίγει βάζουμε όποια κριτήρια θέλουμε και μας βγάζει τα αστεράκια που ψάχνουμε.

Για Separation βάζουμε το διαχωρισμό που θέλουμε να έχουν τα άστρα μας και στο date last βάζουμε μια ημερομηνία μετά το 2012 για προσφάτως μετρημένα αστρα και έτσι έχουμε πολλά αστέρια για βαθμονόμηση. Καταπληκτικό εργαλείο!

Θα επισυνάψω στο συγκεκριμένο θέμα μια δημοσίευση που είχα κάνει με τη συγκεκριμένη μέθοδο στο Journal of Double Star Observations (JDSO) ένα ηλεκτρονικό περιοδικό του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα που συγκεντρώνει μετρήσεις και τις προωθεί στον Washington Double Star Catalogue που περιλαμβάνει όλα τα δεδομένα ( γωνιακές αποστάσεις , τροχιές , περιόδους) των διπλών-πολλαπλών άστρων. Η συγκεκριμένη δημοσίευση αφορούσε τη μέτρηση 22 διπλών άστρων στον αστερισμό της Μικρής Άρκτου με μικρόμετρο και εξωτερικό μοιρογνωμόνιο.

Περισσότερες πληροφορίες και υλικό εδώ.

http://www.jdso.org/

Athanassios_18_20.pdf