Χειμερινό ηλιοστάσιο 2016

Χειμερινό ηλιοστάσιο σήμερα στις 12:44 ώρα Ελλάδας.

 

Το ηλιοστάσιο σηματοδοτεί μια νέα αρχή. Φτάσαμε αισίως στη μικρότερη μέρα του χρόνου και την έναρξη του χειμώνα αλλά από αύριο η μέρα θα αρχίσει να μεγαλώνει και πάλι. Το ηλιοστάσιο, που παίρνει το όνομά του από το γεγονός ότι ο ήλιος μοιάζει να έχει σταθερή θέση ως προς την απόκλισή του, σημαίνει ταυτόχρονα τη νοτιότερη ανατολή του ήλιου και τη χαμηλότερη μεσουράνηση.

Επισήμως καλό χειμώνα σε όλους!

Καλό Χειμώνα.

Κανονικά, το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν είναι το επίκεντρο του Χειμώνα; Οι μεγαλύτερες νύκτες βρίσκονται 6 εβδομάδες εκατέρωθεν, από 9 Νοεμβρίου, έως 1 Φεβρουαρίου. Αντιστοίχως το θερινό ηλιοστάσιο είναι το επίκεντρο του Θέρους. Έτσι το καταλαβαίνω εγώ. Βέβαια, κλιματολογικά, το φυσικό περιβάλλον χάνει και κερδίζει τη θερμοκρασία του με σχετικά αργό ρυθμό και ο Φεβρουάριος παραμένει ψυχρός (αν και φωτεινότερος του Δεκεμβρίου) και αντιστρόφως ο Αύγουστος θερμός (αν και σκοτεινότερος του Ιουνίου).

Για εμάς που κυνηγάμε τον νυχτερινό έναστρο ουρανό τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες παίζουν σημαντικό ρόλο. Τι εννοώ. Πχ ο αστερισμός του Πήγασου και όλη την μεσημβρινή ζώνη που ορίζει αυτός, είναι παρατηρήσημες από τις ΠΕΕΑ, Ιούλιος μέχρι και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τους αστερισμούς του χειμώνα. Με αυτούς συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αυτοί είναι παρατηρήσημοι για πολύ λήγω χρόνο. Πώς γίνεται αυτό; Αν σήμερα με την δύση του ήλιου στήσω το τηλεσκόπιο καθώς έρχεται η νύχτα θα αρχίσω να βλέπω τα πρώτα αστέρια και τους πρώτους αστερισμούς. Αν τώρα περάσει ένας μήνας και ξαναστήσω το τηλεσκόσπιο στην δύση του ήλιου, καθώς θα έρχεται το σκοτάδι και θα μπορώ να βλέπω τα αστέρια και τους αστερισμούς, θα εκτιμήσω ότι αυτοί, μόνο σε ένα μήνα περπάτησαν πολύ προς την δύση. Αυτό είναι απόλυτα σωστό. Διότι τα αστέρια κάθε μέρα περπατούν προς την δύση κατά 4 λεπτά. Όμως επειδή μετά από τις 21 Δεκεμβρίου μεγαλώνει η ημέρα κατά 2 λεπτά της ώρας την ημέρα, μετά από ένα μήνα ό ήλιος δύει αργότερα με αποτέλεσμα να σκοτεινιάζει αργότερα και τα άστρα να φαίνονται αργότερα. Έτσι καθώς αυτά προχώρησαν προς την δύση, προστέθηκε και το γέμισμα της ημέρας με αποτέλεσμα αυτά να εμφανιστούν ακόμα πιο δυτικά.

Βρισκόμαστε δηλαδή στην πιο κατάλληλη εποχή για να δει κάποιος τον Ωρίωνα, και σε ένα με ενάμιση μήνα αργότερα τους υπέροχους ανοιξιάτικους γαλαξίες. Δεν θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες. Αν τις χάσουμε θα πρέπει να περιμένουμε του χρόνου πάλι. (Αντιθέτως με τον Πήγασο πχ, που θα τον δείτε κι αυτόν τώρα με το που δύσει ό ήλιος και θα περάσει μιάμιση ώρα, αυτός μόλις θα έχει διαβαίνει το μεσημβρινό του τόπου, και θυμηθείτε ότι θα μπορείτε να τον παρακολουθείτε από τον Ιούλιο.)

Οι χειμερινοί κι οι ανοιξιάτικοι αστερισμοί, αν το ρολόι μας είναι, (και που όντος είναι) η δύση του ήλιου, τρέχουνε με χίλια. Δεν είναι να τους χάνουμε. Το χειμώνα δεν γίνεται να προγραμματίσουμε καμία εξόρμηση. Όσες φορές τουλάχιστον εγώ το έκανα από το 2001 και εδώ, ποτέ κι ούτε μια φορά δεν έγινε. Πάντα ματαιώθηκε από τον καιρό. Τώρα τον χειμώνα το μόνο που μας σώζει είναι να είμαστε ετοιμοπόλεμοι. Την καλή βραδιά θα την καταλάβουμε μόλις μία, δύο, το πολύ τρείς ώρες πριν την εξόρμηση.

Τι γίνεται με την Σελήνη; Αν έχουμε πανσέληνο στις 21 Δεκεμβρίου, τότε αυτή κατέχει την θέση στην εκλειπτική που κατέχει ο ήλιος στις 21 Ιουνίου. Δηλαδή είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια νύχτα που φαίνεται η πανσέληνος όλο το τον χρόνο. Αυτό με την σειρά του σημαίνει ότι μετά την πανσέληνο η Σελήνη κατεβαίνει την εκλειπτική με αποτέλεσμα, σε πολύ λίγες ημέρες μετά την πανσέληνο, ο ουρανός να είναι τέλεια παρατηρήσημος. Διότι καθώς κάθε μέρα αργεί η σελήνη να ανατείλει, αργή ακόμα περισσότερο όταν κατεβαίνει την εκλειπτική.

Ούτε λήγω ούτε πολύ μετά από μία εβδομάδα από την πανσέληνο το Φεγγάρι ανατέλλει μετά τις 12 το βράδυ. Καθότι ο ήλιος αυτήν την εποχή δύει πριν τις 5:30, οι ώρες παρατήρησης μέχρι τις 12 είναι πιο πολλές από αυτές που μπορεί να αντέξει κάποιος μέσα στο κρύο του χειμώνα. Άρα μία μόνο εβδομάδα αυτήν την εποχή μετά την πανσέληνο, και βεβαία μπορούμε να κάνουμε παρατήρηση βαθέως ουρανού.

Την καθημερινότητα μας λοιπόν, την ορίζει ο αντιανθρώπινος χρόνος των ρολογιών. Τις λίγες ώρες όμως που ξεκλέβουμε για να βρεθούμε κάτω από ένα έναστρο νυχτερινό ουρανό, δεν τις ορίζει κανένα ρολόι. Εδώ ο χρόνος ορίζετε και μετριέται με το φως και το σκοτάδι. Τα αστέρια κι οι αστερισμοί δεν διαγράφουν με αυτόν το χρόνο ίσες αποστάσει σε ίσα χρονικά διαστήματα. Εδώ τα πράγματα δεν είναι μονότονα και ισοπεδωτικά. Υπό το πρίσμα λοιπόν αυτή της ενασχόλησης μας, ακόμα κι ο χρόνος αποκτά άλλη βαρύτητα με συνέπεια τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες έχουν για πολλούς από εμάς, πέρα από την πρακτική και κάποια άλλη, ιδιαίτερη σημαία.

Κανονικά, το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν είναι το επίκεντρο του Χειμώνα; Οι μεγαλύτερες νύκτες βρίσκονται 6 εβδομάδες εκατέρωθεν, από 9 Νοεμβρίου, έως 1 Φεβρουαρίου. Αντιστοίχως το θερινό ηλιοστάσιο είναι το επίκεντρο του Θέρους. Έτσι το καταλαβαίνω εγώ. Βέβαια, κλιματολογικά, το φυσικό περιβάλλον χάνει και κερδίζει τη θερμοκρασία του με σχετικά αργό ρυθμό και ο Φεβρουάριος παραμένει ψυχρός (αν και φωτεινότερος του Δεκεμβρίου) και αντιστρόφως ο Αύγουστος θερμός (αν και σκοτεινότερος του Ιουνίου).

 

Αν το δεις ως 4 εποχές και όχι Χειμώνα vs Καλοκαίρι, έχει νόημα, το φθινόπωρο άρχισε με το autumnal equinox, και έκλεισε τώρα. Ή αν το δεις αλλιώς, το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι το κέντρο του Χειμωνοφθινοπώρου

 

Πάντως εμάς ο ήλιος έφτασε μέχρι 13 μοίρες και έδυσε κατά τις 3ήμισι για να μην παραπονιέστε...