Μαύρες Τρύπες

[Δροσος Γεωργιος]

Ένα εκπληκτικό κοσμικό «συντριβάνι» (βίντεο)

Μια ακόμη εντυπωσιακή ανακάλυψη από τον μυστηριώδη όσο και εντυπωσιακό από πολλές απόψεις κόσμο των μελανών οπών του Σύμπαντος πραγματοποίησε η επιστημονική κοινότητα τοποθετώντας ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της ύπαρξης και λειτουργίας αυτών των εξωτικών και απόκοσμων διαστημικών αντικειμένων.Αμερικανοι και Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι πραγματοποίησαν την πιο μακρινή μέχρι σήμερα ανίχνευση μαύρης τρύπας που «καταπίνει» ένα κοντινό άστρο, σε απόσταση περίπου 8,5 δισεκατομμυρίων ετών φωτός (z = 1,193), και παράλληλα στέλνει έναν τρομερά φωτεινό πίδακα ακτινοβολίας προς τον πλανήτη μας. Φέτος τον Φεβρουάριο επίγεια τηλεσκόπια είχαν παρατηρήσει μια ασυνήθιστη νέα ισχυρή πηγή φωτός, που έλαμψε περισσότερο από 1.000 τρισεκατομμύρια ήλιους. Την ονόμασαν ΑΤ2022cmc και επί μήνες προσπαθούσαν να καταλάβουν από πού προερχόταν. Τώρα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για μια τεράστια μαύρη τρύπα σε έναν μακρινό γαλαξία, η οποία, καταπίνοντας ένα γειτονικό άστρο, εξέπεμψε τα απομεινάρια του με τη μορφή πίδακα ακτινοβολίας που, κινούμενη σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, έτυχε να στοχεύει κατευθείαν στη Γη και έτσι έγινε ορατή.

Τα άστρα που περιφέρονται πολύ κοντά σε μια μαύρη τρύπα, καταστρέφονται από τις τρομερές βαρυτικές ελκτικές δυνάμεις στην περιφέρειά της, γεγονός που απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Μέχρι σήμερα ελάχιστες τέτοιες ακραίες και σπάνιες περιπτώσεις, που ονομάζονται «Tidal Disruption Events (TDE)», έχουν παρατηρηθεί από τους αστρονόμους. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους Ιγκόρ Αντρεόνι (Πανεπιστήμιο Μέριλαντ) και Ντιράτζ Πασάμ (ΜΙΤ), οι οποίοι έκαναν δύο σχετικές δημοσιεύσεις 

https://www.nature.com/articles/s41586-022-05465-8

στις επιθεωρήσεις «Nature» και «Nature Astronomy», κατάφεραν να μελετήσουν το φαινόμενο με 21 τηλεσκόπια σε διάφορες περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος (ακτίνες γάμα υψηλής ενέργειας, ακτίνες-Χ, ραδιοκύματα, υπεριώδη ακτινοβολία, ορατό φως). Η θερμότητα που αναπτύχθηκε στην πηγή του φωτός, εκτιμάται ότι ήταν περίπου 30.000 βαθμοί Κελσίου, ενώ η μαύρη τρύπα πιθανώς «καταπίνει» κάθε χρόνο μια μάζα αντίστοιχη με μισό Ηλιο.

https://physicsgg.me/2022/11/30/ένα-εκπληκτικό-κοσμικό-συντριβάνι/

[Δροσος Γεωργιος]

Δείτε μια κολοσσιαία μαύρη τρύπα να καταβροχθίζει ένα άστρο (βίντεο)

Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας που καταπίνει ένα άστρο (πηγή φωτό Science Communication Lab/DESY)

Ενα από τα πιο εντυπωσιακά και μυστηριώδη κοσμικά φαινόμενα κατέγραψε ερευνητική ομάδα.Με δημοσίευση

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ac898a

 τους στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του  Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της μελέτης τους σε μια μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο ενός γαλαξία σε απόσταση 250 εκατ. ετών φωτός από τη Γη. Η μαύρη τρύπα έχει μάζα δέκα εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και διαπίστωσαν ότι… καταβροχθίζει ένα άστρο. Οι ερευνητές έδωσαν στο κοσμικό αυτό γεγονός την κωδική ονομασία AT2021ehb και οι παρατηρήσεις που έκαναν φωτίζουν αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο και η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ένα εντυπωσιακό σχετικό βίντεο.

Οι περισσότερες μαύρες τρύπες που μπορούν να μελετήσουν οι επιστήμονες περιβάλλονται από θερμό αέριο που έχει συσσωρευτεί για πολλά χρόνια, μερικές φορές χιλιετίες, και έχει σχηματίσει δίσκους διαμέτρου δισεκατομμυρίων μιλίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτοί οι δίσκοι έχουν λάμψη μεγαλύτερη από αυτή ολόκληρων γαλαξιών. Ακόμη και γύρω από αυτές τις φωτεινές πηγές, αλλά κυρίως γύρω από πολύ λιγότερο ενεργές μαύρες τρύπες, ξεχωρίζει κάποιιες φορές κάποιο που οι τρομερές βαρυτικές δυνάμεις της μαύρης τρύπας διαλύουν και καταναλώνουν την ύλη τους. Αυτή η διαδικασία που ονομάζεται «παλιρροιακή διατραχή» διαρκεί μόνο λίγες εβδομάδες ή μήνες. Η παρατηρησιμότητα και η σύντομη διάρκεια των γεγονότων παλιρροιακής διαταραχής τα καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικά για τους αστρονόμους, οι οποίοι μπορούν να ξεχωρίσουν πώς η βαρύτητα της μαύρης τρύπας χειρίζεται το υλικό γύρω της, δημιουργώντας απίστευτες εκπομπές φωτός και άλλα φαινόμενα«Τα γεγονότα παλιρροϊκής διαταραχής είναι ένα είδος κοσμικού εργαστηρίου. Είναι το παράθυρό μας στην τροφοδοσία σε πραγματικό χρόνο μιας τεράστιας μαύρης τρύπας που κρύβεται στο κέντρο ενός γαλαξία» αναφέρει η Σούβι Γκεζάρι, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1420134/deite-mia-kolossiaia-mayri-trypa-na-katavrochthizei-ena-astro-vinteo/

Το επεξεργάστηκε Δεκέμβριος 21, 2022 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

NASA: Μαύρη τρύπα «καταπίνει» άστρο

Θεαματικό βίντεο έδωσε στη δημοσιότητα η NASA

Μία γεύση από διάστημα προσφέρει το νέο βίντεο της NASA, που δείχνει ένα άστρο να έχει «μπλεχτεί» μέσα σε μαύρη τρύπα. Η μαύρη τρύπα αυτή βρίσκεται στο κέντρο ενός γαλαξία, 250 εκατ. χρόνια μακριά από τη γη.Οι μαύρες τρύπες περιβάλλονται από θερμό αέριο που έχει συσσωρευτεί για πολλά χρόνια, μερικές φορές χιλιετίες, και έχει σχηματίσει δίσκους διαμέτρου δισεκατομμυρίων μιλίων. Σε πολλές περιπτώσεις οι «δίσκοι» της μαύρης τρύπας εκπέμπουν λάμψη, κάποιες φορές μεγαλύτερη και από ολόκληρους γαλαξίες.Όσο λοιπόν η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα καταβρόχθιζε το άστρο, υπήρχαν εντυπωσιακές εκπομπές φωτός καθώς ο «δίσκος» της στροβιλίζεται.Ο δορυφόρος NuSTAR (Nuclear Spectroscopic Telescopic Array) της NASA είναι το πιο ευαίσθητο διαστημικό τηλεσκόπιο ικανό να παρατηρεί αυτά τα μήκη κύματος φωτός και η εγγύτητα του γεγονότος παρείχε μια άνευ προηγουμένου εικόνα για το υπέροχο αυτό αστρικό φαινόμενο.

Δείτε το εντυπωσιακό βίντεο.

https://www.tanea.gr/2022/12/25/science-technology/nasa-mayri-trypa-katapinei-astro/

 

 

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκαν εκατοντάδες μαύρες τρύπες μέσα στις κοσμικές τους κρυψώνες.

Την ύπαρξη τους έκρυβαν πέπλα κοσμικής ύλης και το λαμπρό φως των γαλαξιών τους.Μπορεί η ύπαρξη των μαύρων τρυπών να είχε προβλεφθεί από τα κοσμολογικά μοντέλα εδώ και ένα αιώνα όμως τα τελευταία χρόνια η τεχνολογική εξέλιξη των οργάνων και των μεθόδων παρατήρησης του Διαστήματος επέτρεψε τον εντοπισμό, τη μελέτη ακόμη και την απευθείας φωτογράφιση τους. Έτσι τα πιο μυστηριώδη κοσμικά σώματα, η ύπαρξη και ο ρόλος τους στο Σύμπαν άρχισε σιγά σιγά να αποκαλύπτεται.Στην προσπάθεια μελέτης των μαύρων τρυπών θα συμβάλει σίγουρα η προσπάθεια που κατέβαλε ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Κέντρου Αστροφυσικής Σμιθσόνιαν στις ΗΠΑ η οποία κατάφερε να ξετρυπώσει κυριολεκτικά από τις κοσμικές κρυψώνες στις οποίες βρίσκονταν εκατοντάδες μαύρες τρύπες. Μελετώντας ένα τεράστιο όγκο δεδομένων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra, το πρόγραμμα χαρτογράφησης του γαλαξία μας Sloan Digital Sky Survey καθώς και από άλλες πηγές δεδομένων για εκπομπές ακτίνων Χ στο Σύμπαν οι ερευνητές εντόπισαν περισσότερες από 400 μαύρες τρύπες.Αυτές οι μαύρες τρύπες βρίσκονται σε γαλαξίες σε αποστάσεις από 550 εκατ. έτη φωτός ως και 7,8 δισ. έτη φωτός από τη Γη και αν και είναι ενεργές δηλαδή έχουν συλλάβει και… καταπίνουν κάποια άστρα ή άλλου είδους σώματα και κοσμική ύλη δεν ήταν μέχρι σήμερα ορατές επειδή κάποιες εξ αυτών τις έκρυβε το έντονο φως που εκπέμπει ο γαλαξίας τους ενώ άλλες βρίσκονται μέσα σε αδιαπέραστα από τα τηλεσκόπια «κουκούλια» κοσμικής ύλης. Οι ερευνητές θεωρούν ότι η ανακάλυψη τους θα προσφέρει ένα πλήθος νέων στοιχείων τις μαύρες τρύπες.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1427225/anakalyfthikan-ekatontades-mayres-trypes-mesa-stis-kosmikes-toys-krypsones/

[Δροσος Γεωργιος]

Δείτε μια μαύρη τρύπα να διαλύει και να… καταπίνει ένα άστρο (βίντεο)

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε καρέ καρέ το εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο.Λίγο ακόμη φως στους μηχανισμούς των πιο μυστηριωδών κοσμικών σωμάτων, των μαύρων τρυπών, ρίχνει το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble που κατάφερε να καταγράψει μια αλληλουχία εικόνων από τη διαδικασία παγίδευσης, διάλυσης και εξαφάνισης από το Σύμπαν ενός άστρου από μια μαύρη τρύπα. Ως γνωστόν οι πανίσχυρες βαρυτικές δυνάμεις των μαύρων τρυπών συλλαμβάνουν οποιοδήποτε διαστημικό σώμα (άστρο, πλανήτης) ή κοσμική δομή (σκόνη, αέρια) βρεθεί στο πανίσχυρο διαστημικό τους βεληνεκές και αφού το διαλύσουν στα εξ ων συνετέθη στη συνέχεια το απορροφούν διαδικασία που δημιουργεί διαφόρων ειδών ορατά κοσμικά φαινόμενα όπως εκπομπές ακτινοβολίας αλλά πιθανώς προκαλεί και αόρατα ακόμη στα επιστημονικά όργανα φαινόμενα.Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατάφερε να καταγράψει καρέ καρέ ένα τέτοιο συμβάν. Το Hubble εντόπισε στο γαλαξία ESO 583-G004 που βρίσκεται σε απόσταση 300 εκατ. έτη φωτός ένα τέτοιο γεγονός. Η γιγάντια μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία έχει συλλάβει και «καταβροχθίζει» ένα άστρο και το Hubble κατέγραψε εικόνες της υπεριώδους ακτινοβολίας του φαινομένου.

πηγή φωτό NASA, ESA, Leah Hustak (STScI)

«Η παρατήρηση τέτοιων φαινομένων μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι πολύ δύσκολη και για αυτό έχουμε λίγες τέτοιες παρατηρήσεις. Αυτό είναι πραγματικά ατυχές γιατί υπάρχουν πολλές πληροφορίες που μπορούμε να λάβουμε από τα υπεριώδη φάσματα. Είμαστε ενθουσιασμένοι γιατί μπορούμε να λάβουμε αυτές τις λεπτομέρειες σχετικά με το τι γίνεται με τα υπολλείματα της ύλης που διαλύεται. Η μελέτη αυτού του φαινομένου μπορεί να μας πει πολλά για μια μαύρη τρύπα» δηλώνει η Έμιλι Ενγκελθάλερ, του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ Σμιθσόνιαν στη Μασαχουσέτη» μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς οι μεταβολές στην κατάσταση του καταδικασμένου άστρου συμβαίνουν σε διάστημα μερικών ημερών ή το πολύ λίγων μηνών. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα ήταν ανενεργή και σύμφωνα με τους ειδικούς τέτοιου είδους ενεργοποιήσεις συμβαίνουν κατά μέσο όρο μια φορά κάθε εκατό χιλιάδες έτη. Έτσι οι παρατηρήσεις του Hubble βάση αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα βάση.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1427884/deite-mia-mayri-trypa-na-dialyei-kai-na-katapinei-ena-astro-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Γιγάντιες μαύρες τρύπες ετοιμάζονται για… μετωπική σύγκρουση.

Το εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο εξελίσσεται σε ένα γαλαξία που προέκυψε από μια γαλαξιακή σύγκρουση.Σε απόσταση 500 εκατ. ετών φωτός από τη Γη συνέβη μια από τις πιο συνηθισμένες αλλά και ταυτόχρονα εντυπωσιακές κοσμικές διεργασίες η οποία είναι και αυτή που αναζωογονεί το Σύμπαν και παράγει ένα πλήθος φαινομένων. Δύο γαλαξίες συγκρούστηκαν και τελικά συγχωνεύθηκαν δημιουργώντας ένα νέο γαλαξία που έλαβε την κωδική ονομασία UGC 4211. Στο κέντρο του γαλαξία υπάρχει μια μαύρη τρύπα με μάζα περίπου 200 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου που αποτελεί το μέτρο σύγκρισης που αποφάσισαν οι επιστήμονες ότι θα χρησιμοποιούν για το μέγεθος των μαύρων τρυπών.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters»

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/aca8f0

ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του ερευνητικού ινστιτούτου Eureka Scientific στην Καλιφόρνια αναφέρουν ότι την μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία έχει πλησιάσει μια μαύρη τρύπα με μάζα 125 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Οι ερευνητές που χρησιμοποίησαν τη συστοιχία τηλεσκοπίων ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής διαπίστωσαν ότι και οι δύο είναι ενεργές απορροφώντας κοσμικά σώματα και ύλη που βρίσκονται στο πανίσχυρο βαρυτικό τους βεληνεκές με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν σε όγκο.Σύμφωνα με τους ερευνητές η μικρότερη σε μέγεθος μαύρη τρύπα βρισκόταν στον γαλαξία που χάθηκε από την σύγκρουση και… μεταπήδησε στο νέο γαλαξία ακολουθώντας μια πορεία προς το κέντρο του φέρνοντας την αντιμέτωπη με την μαύρη τρύπα που υπάρχει εκεί. Οι δύο μαύρες τρύπες θα πλησιάσουν η μια την άλλη και οι βαρυτικές τους αλληλεπιδράσεις θα τις υποχρεώσουν να τεθούν σε τροχιά η μια γύρω από την άλλη σε μια διαδικασία που ολοκληρωθεί όπως και στην περίπτωση των μητρικών τους γαλαξιών με μια σύγκρουση και δημιουργία μιας νέας κολοσσιαίας κατά πάσα πιθανότητα μαύρης τρύπας.Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η απόσταση που χωρίζει τις δύο μαύρες τρύπες είναι πλέον μόλις 750 έτη φωτός απόσταση εξαιρετικά μικρή για τα κοσμικά δεδομένα και δεδομένης τους μεγέθους τους και της κίνησης τους η εκκίνηση της διαδικασίας της σύγκρουσης-συγχώνευσης τους θα γίνει σχετικά σύντομα. Οι συγκρούσεις μαύρων τρυπών είναι επίσης μια συνήθης κοσμική διεργασία αλλά ο εντοπισμός αυτών των δύο μαύρων τρυπών είναι ιδιαίτερα σημαντικός εξαιτίας της μικρής απόστασης που τις χωρίζει γιατί επιτρέπει στους επιστήμονες να μελετήσουν τα φαινόμενα που συμβαίνουν στα αρχικά στάδια μιας σύγκρουσης μαύρων τρυπών απoκαλύπτοντας έτσι νέα άγνωστα στοιχεία για αυτά τα μυστηριώδη αντικείμενα του Σύμπαντος. Επιπλέον αναμένεται από αυτές τις παρατηρήσεις να μάθουμε και κάποια πράγματα για την σύγκρουση που θα συμβεί σε μερικά δισ. έτη ανάμεσα στον γαλαξία μας και αυτόν της Ανδρομέδας.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1429291/giganties-mayres-trypes-etoimazontai-gia-metopiki-sygkroysi/

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκε το πρώτο άστρο που ξεφεύγει από τη μηχανή του σπαγγέτι μιας μαύρης τρύπας.

Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες βλέπουν ένα κοσμικό σώμα να αντέχει τις επιθέσεις μιας μαύρης τρύπαςΜε ταυτόχρονη ανακοίνωση της στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας και δημοσίευση

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/ac9f36

 της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters»  διεθνής ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη του πρώτου άστρου που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα να αντιστέκεται σθεναρά στην επίθεση που δέχεται από μια μαύρη τρύπα. Είναι γνωστό πώς όταν ένα διαστημικό σώμα και γενικότερα οποιουδήποτε είδους κοσμική δομή και ύλη πέσει στα βαρυτικά δίχτυα μιας μαύρης τρύπας είναι καταδικασμένη σε θάνατο. Αυτό που δεν είναι βέβαιο είναι ο τρόπος και ο χρόνος που θα συμβεί το… μοιραίο για το άτυχο κοσμικό σώμα.Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να αποκρυπτογραφήσουν κάποια από τα φαινόμενα που προκαλούνται από την βαρυτική έλξη μια μαύρης τρύπας σε άλλα κοσμικά σώματα. Ένα από αυτά είναι η αποκαλούμενη «παλιρροϊκή διατάραξη». Η βαρυτική έλξη της μαύρης τρύπας παραμορφώνει το κοσμικό σώμα ή την ύλη που έχει συλλάβει. Το αντικείμενο παίρνει ένα σχήμα νήματος για αυτό και η επιστημονική κοινότητα ονόμασε το φαινόμενο «σπαγγετοποίηση» αφού η όλη διαδικασία μοιάζει σαν η μαύρη τρύπα να μεταμορφώνει το αντικείμενο σε μακαρόνι πριν τελικά το απορροφήσει ή το καταστρέψει.Πριν από πέντε χρόνια το ερευνητικό πρόγραμμα εντοπισμού σουπερνόβα ASASSN εντόπισε σε απόσταση 893 εκατ. ετών φωτός από τη Γη μια παλιρροϊκή διάταξη που έλαβε την κωδική ονομασία AT2018fyk. Ερευνητικές ομάδες χρησιμοποίησαν τα επόμενα τέσσερα χρόνια διάφορα διαστημικά τηλεσκόπια για να κάνουν παρατηρήσεις στο AT2018fyk και διαπίστωσαν ότι εξελίσσεται εκεί ένα πρωτοφανές για όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα φαινόμενο.Μια μαύρη τρύπα έχει συλλάβει στα βαρυτικά της δίχτυα ένα άστρο αλλά όπως φαίνεται αυτό αντιστέκεται και μάλιστα σθεναρά. Υπό κανονικές συνθήκες το άστρο έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό… σπαγγέτι και να έχει αποτελέσει το γεύμα της μαύρης τρύπας. Όμως αυτό δεν έχει συμβεί και το άστρο συνεχίζει να υπάρχει με τους ερευνητές να αναφέρουν ότι έχει δεχτεί μια ακόμη δυναμική επίθεση από την μαύρη τρύπα η οποία το «πλήγωσε» μεν αλλά δεν το έθεσε ακόμη εκτός μάχης η τελική έκβαση της οποίας βέβαια είναι προδιαγεγραμμένη σύμφωνα με τους ειδικούς αφού αργά ή γρήγορα το άστρο θα υποκύψει τελικά στις… ορέξεις του αντιπάλου του. Εκτός αν έχουμε μπροστά μας ένα άστρο που θα καταφέρει να διαψεύσει τα κοσμολογικά μοντέλα δημιουργώντας νέα δεδομένα στην αστροφυσική.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1430127/entopistike-to-proto-astro-poy-xefeygei-apo-ti-michani-toy-spaggeti-mias-mayris-trypas/

[Δροσος Γεωργιος]

Κοσμικός «γυρίνος» αποκαλύπτει άγνωστη σπάνια μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του παράξενου νεφελώματος στο κέντρο του γαλαξία μας και δίπλα η μαύρη τρύπα που το παραμορφώνει (πηγή φωτό Keio University)

Πρόκειται για ένα σπάνιο είδος μελανή οπής που δεν έχει εντοπιστεί ξανά στον Γαλαξία.Με δημοσίευση

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/aca66a

 της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal» ομάδα Ιαπώνων ερευνητών παρουσιάζει μια αναπάντεχη και σημαντική ανακάλυψη. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν παρατηρήσεις με δύο επίγεια τηλεσκόπια σε Χαβάη και Ιαπωνία σε μια περιοχή κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας που είναι γνωστή ως Κεντρική Μοριακή Ζώνη.Στο κέντρο του γαλαξία μας δεσπόζει ο Τοξότης Α*, μια μαύρη τρύπα με μάζα περίπου τέσσερα εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Η Κεντρική Μοριακή Ζώνη βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από τον Τοξότη Α*, περίπου χίλια έτη φωτός από αυτόν και εκεί υπάρχουν πυκνά κοσμικά νέφη μέσα στα οποία γεννιούνται νέα άστρα.Οι ερευνητές εντόπισαν σε αυτή την περιοχή μια εξωτική κοσμική δομή, ένα τεραστίων διαστάσεων νέφος με μη συμβατικό (παραμορφωμένο) σχήμα που στους ερευνητές θύμισε γυρίνο για αυτό και το ονόμασαν έτσι, δηλαδή «ο Γυρίνος». Η ύπαρξη αυτού του νέφους υποδηλώνει την παρουσία μιας μαύρης τρύπας που ανήκει σε ένα είδος μελανών οπών που δεν έχει εντοπιστεί ξανά μέχρι σήμερα στον γαλαξία μας και αυτό είναι που κάνει την ανακάλυψη αυτή, αν τελικά επιβεβαιωθεί, ιδιαίτερα σημαντική.Οι ερευνητές θεωρούν ότι το νέφος έχει πάρει αυτό το παράξενο σχήμα εξαιτίας των βαρυτικών δυνάμεων που του ασκεί αυτή η μαύρη τρύπα. Από τις παρατηρήσεις που έχουν κάνει εκτιμούν ότι η άγνωστη και σπάνια μαύρη τρύπα είναι… μικρομεσαίου μεγέθους με μάζα 100-100.000 φορές μεγαλύτερο από αυτό του Ήλιου.Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει τριών ειδών μαύρες τρύπες στο Σύμπαν μέχρι στιγμής. Πρόκειται για μαύρες τρύπες με μάζα όχι μεγαλύτερη από 100 φορές τη μάζα του Ήλιου, μαύρες τρύπες με μάζα εκατομμύρια ως και μερικά δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και μαύρες τρύπες με μάζα από 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου ως 100 χιλιάδες φορές μεγαλύτερη μάζα από αυτή του μητρικού μας άστρου.Στο γαλαξία μας έχουν εντοπιστεί οι πολύ μικρές και οι πολύ μεγάλες μαύρες τρύπες αλλά μέχρι σήμερα δεν είχε εντοπιστεί καμία μαύρη τρύπα ενδιάμεσου μεγέθους. Αναμένονται νέες παρατηρήσεις πλέον στην επίμαχη περιοχή για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πράγματι εκεί αυτή η σπάνια για το γαλαξία μας μαύρη τρύπα ή όχι.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1440961/kosmikos-gyrinos-apokalyptei-agnosti-spania-mayri-trypa-sto-kentro-toy-galaxia-mas/

Το επεξεργάστηκε Φεβρουάριος 20, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκε η πρώτη «εξόριστη» μαύρη τρύπα του Σύμπαντος.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας που έχει βγει από το γαλαξία της ακολουθούμενη από μια ουρά ύλης νεογέννητων άστρων. (πηγή φωτό Keio University)

Πρόκειται για μια μελανή οπή που κάποιο κοσμικό φαινόμενο την εκτόξευσε έξω από το γαλαξία της.Κατά τη δημιουργία των πλανητικών συστημάτων γύρω από νεαρά άστρα έχει διαπιστωθεί ότι οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις οδηγούν κάποιους πλανήτες εκτός του συστήματος να περιπλανώνται στη συνέχεια μόνοι τους στο Διάστημα. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι παρόμοια  φαινόμενα λειτουργούν ως κοσμικές σφεντόνες εντός των γαλαξιών εκτοξεύοντας με τεράστια ταχύτητα άστρα έξω από το γαλαξία τους.Με δημοσίευση 

https://arxiv.org/abs/2302.04888

της στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Γέιλ στις ΗΠΑ παρουσιάζει την έρευνα της αποτέλεσμα της οποίας ήταν ο εντοπισμός μιας… εξόριστης μαύρης τρύπας. Η ανακάλυψη είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται μια μαύρη τρύπα να εγκαταλείπει το γαλαξία της. Οι ερευνητές εντόπισαν το φαινόμενο στα βάθη του Σύμπαντος στο νάνο γαλαξία RCP 28 που βρίσκεται σε απόσταση 7,5 δισ. ετών φωτός από τη Γη.Σύμφωνα με τους ερευνητές η μαύρη τρύπα έχει μάζα 20 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και απομακρύνεται από το γαλαξία της με ταχύτητα 5,6 εκατ. χλμ./ώρα. Η μαύρη τρύπα συμπεριφέρεται κατά την κίνηση της ως κομήτης αφού πίσω της έχει σχηματιστεί μια μεγάλη ουρά η οποία δεν είναι προϊόν της εξάχνωσης υλικών αλλά είναι τα αέρια που παράγονται από τη γέννηση νέων άστρων δημιουργώντας ένα πραγματικά άκρως εντυπωσιακό, σπάνιο και φυσικά εξαιρετικά ενδιαφέρον φαινόμενο που αναμένεται να αποτελέσει αντικείμενο μελετών από εδώ και στο εξής.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1442249/entopistike-i-proti-exoristi-mayri-trypa-toy-sympantos/

[Δροσος Γεωργιος]

Βρέθηκε μαύρη τρύπα ένα δισ. φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο – παιδί του βρεφικού Σύμπαντος.

XMM-Newton, ESA, NASA

Μια απρόσμενη ανακάλυψη που αλλάζει τα κοσμολογικά δεδομένα.Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι εντοπίστηκαν στο πρώιμο Σύμπαν τεραστίων διαστάσεων γαλαξίες που σύμφωνα με τα υπάρχοντα κοσμολογικά μοντέλα και δεδομένα για τη γέννηση και εξέλιξη του Σύμπαντος δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Οι πονοκέφαλοι των επιστημόνων αυξάνονται καθώς ερευνητική ομάδα ανακοίνωσε την ανακάλυψη μιας κολοσσιαίας μαύρης τρύπας που δημιουργήθηκε όταν το Σύμπαν βρισκόταν ακόμη στη βρεφική του ηλικία και όπως και οι τεράστιοι γαλαξίες που εντοπίστηκαν πριν λίγες μέρες έτσι και αυτή σύμφωνα με τις μέχρι τώρα κοσμολογικές παραδοχές δεν θα έπρεπε κανονικά να υπάρχει αφού οι συνθήκες εκείνης της περιόδου δεν θα επέτρεπαν την παρουσία της.Με δημοσίευση

https://academic.oup.com/mnras/article/520/3/4609/7051098?login=false

τους στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τέξας παρουσιάζουν την ανακάλυψη μιας μαύρης τρύπας που δημιουργήθηκε όταν το Σύμπαν ήταν μόλις 750 εκατ. ετών, στην εποχή της αποκαλούμενης από τους κοσμολόγους «κοσμικής αυγής» όπου μόλις είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνιση της η πρώτη γενιά άστρων και γαλαξιών στις πιο μικρού μεγέθους και απλότητας εκδοχές τους.Σύμφωνα με τους ερευνητές στο γαλαξία COS-87259 βρίσκεται μια μαύρη τρύπα με μάζα ένα δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Η μάζα του Ήλιου έχει αποφασισθεί από την επιστημονική κοινότητα να αποτελεί το μέτρο σύγκρισης με τη μάζα μιας μαύρης τρύπας από τη στιγμή μάλιστα που ο συνήθης τρόπος γέννησης μιας μαύρης τρύπας είναι η καταστροφή άστρων. Μάλιστα ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μαύρη τρύπα συνεχίζει να μεγαλώνει απορροφώντας τεράστιες ποσότητες ύλης που υπάρχουν στο κοσμικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται αποβάλλοντας κάποια από αυτή την ύλη και εκτοξεύοντας τη στο Διάστημα με ταχύτητες που αγγίζουν αυτές του φωτός.Οι ερευνητές εκτιμούν μάλιστα ότι είναι πιθανό να υπάρχουν και άλλες και μάλιστα χιλιάδες στον αριθμό τέτοιου μεγέθους μαύρες τρύπες στο πρώιμο Σύμπαν που περιμένουν να τις ανακαλύψουμε αυξάνοντας το μυστήριο για τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο. Μια πιθανή εξήγηση που δίνουν οι ερευνητές είναι ότι στο πρώιμο Σύμπαν δημιουργούνταν συνεχώς μαύρες τρύπες και οι συνθήκες ήταν τέτοιες που ευνοούσαν τη γρήγορη συγχώνευση τους με αποτέλεσμα να σχηματίζονται εύκολα αυτές οι τεραστίων διαστάσεων μαύρες τρύπες.Είναι επίσης σημαντικό ότι η ανακάλυψη δεν έγινε με κάποιο διαστημικό τηλεσκόπιο αλλά με το επίγειο ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής γεγονός που δείχνει ότι μπορούν να γίνουν πλέον τέτοιου επιπέδου ανακαλύψεις και από τα ολοένα και πιο ισχυρά και προηγμένα επίγεια τηλεσκόπια αυξάνοντας έτσι τις δυνατότητες έρευνας των αστρονόμων.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1443909/vrethike-mayri-trypa-ena-dis-fores-megalyteri-apo-ton-ilio-paidi-toy-vrefikoy-sympantos/

[Δροσος Γεωργιος]

Οι Μελανές οπές και τα μυστικά τους.

Το θέμα της εκπομπής των ΦΥΣΙΚΩΝ της Τρίτης 14 Μαρτίου 2023, στις 10 μ.μ., είναι «Οι Μελανές οπές και τα μυστικά τους». Οι Μελανές οπές είναι εξωτικές ιδιομορφίες του χωροχρόνου, όπου σε μια μικρή περιοχή του διαστήματος έχει μαζευτεί τόση πολλή ύλη που η βαρύτητά της εμποδίζει οτιδήποτε να διαφύγει· ακόμα και μια ακτίνα φωτός. Αν και δεν μπορούμε να δούμε μια Μελανή οπή, βλέπουμε το περιβάλλον της και βγάζουμε συμπεράσματα από το πως αυτή επιδρά σ’ αυτό.Ο Φυσικός Σπύρος Α. Κάνουρας με την υποστήριξη του Αστροφυσικού Δρ. Μανώλη Αγγελάκη, θα υποδεχθεί τον πρωτεργάτη της φωτογράφησης με το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων των Μελανών οπών που βρίσκονται στο κέντρο του Γαλαξία μας και του γαλαξία Μ87, Δημήτρη Ψάλτη, Καθηγητή Αστροφυσικής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Τζόρτζια, των ΗΠΑ.
Από τον κ. Ψάλτη θα ζητηθεί να απαντήσει σε ερωτήματα των συντονιστών και του κοινού, όπως πως δημιουργούνται οι Μελανές οπές και πόσα είδη υπάρχουν, που τις συναντούμε, εάν είναι επικίνδυνες για τη Γη, πως τις βλέπουμε και πως τις φωτογραφίζουμε, τι είναι ο ορίζοντας γεγονότων, τι συμβαίνει στο άμεσο περιβάλλον τους, αλλά και εάν και πως εξελίσσονται και πεθαίνουν, και άλλα. Μια εκπομπή με έναν κορυφαίο παγκοσμίως επιστήμονα, ο οποίος θα μας μιλήσει δια ζώσης επάνω σε θέματα αιχμής της επιστημονικής έρευνας που αφορά στις Μελανές οπές.

To μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση με την τερατώδη μαύρη τρύπα στον γαλαξία M87

https://physicsgg.me/2023/03/14/οι-μελανές-οπές-και-τα-μυστικά-τους/

[Δροσος Γεωργιος]

Μία από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες ξαναζυγίστηκε.

…. και βρέθηκε βαρύτερη κατά 7 δισεκατομμύρια ηλιακές μάζες

Την μάζα μιας από τις 10 μεγαλύτερες μαύρες τρύπες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα μέτρησε μια ομάδα αστρονόμων, αξιοποιώντας το φαινόμενο που ονομάζεται «βαρυτικός φακός». Βρήκαν ότι η μάζα της είναι 32,7 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου μας. Η τιμή αυτή είναι 7 δισεκατομμύρια ηλιακές μάζες μεγαλύτερη από την παλαιότερη εκτίμηση. Η διάμετρος του ορίζοντα γεγονότων αυτής της μαύρης τρύπας είναι μεγαλύτερη από από 1.290 αστρονομικές μονάδες (συγκριτικά, η απόσταση του Πλούτωνα από τον Ήλιο είναι μόλις 40 αστρονομικές μονάδες).

Το διάγραμμα δείχνει το φαινόμενο του βαρυτικού φακού. Το φαινόμενο αυτό καθιστά δυνατή τη μέτρηση της μάζας των μη ενεργών τεραστίων μαύρων τρυπών

Η ομάδα, με επικεφαλής το βρετανικό Πανεπιστήμιο Ντέρχαμ, χρησιμοποίησε τον βαρυτικό φακό, όπου το βαρυτικό πεδίο ενός γαλαξία στο προσκήνιο κάμπτει το φως από ένα πιο μακρινό αντικείμενο και το μεγεθύνει. Επίσης, χρησιμοποίησε προσομοιώσεις με τη βοήθεια υπερυπολογιστή που βρίσκεται στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο και εικόνες εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης από το τηλεσκόπιο Hubble της NASA για να εξετάσει προσεκτικά πώς κάμπτεται το φως από μια μαύρη τρύπα μέσα σε ένα γαλαξία εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Οι ιδιότητες του Abell 1201 ως βαρυτικού φακού ήταν γνωστές από το 2003 και επιβεβαιώθηκαν με περισσότερα στοιχεία το 2017

«Αυτή η μαύρη τρύπα, που είναι περίπου 30 δισεκατομμύρια φορές η μάζα του Ήλιου μας, είναι μία από τις δέκα μεγαλύτερες που έχουν εντοπιστεί ποτέ και στο ανώτατο όριο του πόσο μεγάλες πιστεύουμε ότι μπορούν να γίνουν θεωρητικά οι μαύρες τρύπες. Επομένως είναι μια εξαιρετικά συναρπαστική ανακάλυψη», δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας, Τζέιμς Ναϊτινγκέιλ, από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ντέρχαμ.

Ο ίδιος προσθέτει ότι ο βαρυτικός φακός «καθιστά δυνατή τη μελέτη των ανενεργών μαύρων τρυπών, κάτι που τώρα δεν είναι δυνατόν σε μακρινούς γαλαξίες. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να μας επιτρέψει να εντοπίσουμε πολλές περισσότερες μαύρες τρύπες πέρα από το τοπικό μας σύμπαν και να αποκαλύψουμε πώς εξελίχθηκαν πιο πίσω στον κοσμικό χρόνο».

Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύονται σήμερα στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας με τίτλο «Abell 1201: detection of an ultramassive black hole in a strong gravitational lens«.

https://academic.oup.com/mnras/article-abstract/521/3/3298/7085506?redirectedFrom=fulltext&login=false

https://physicsgg.me/2023/03/29/μία-από-τις-μεγαλύτερες-μαύρες-τρύπες/

Το επεξεργάστηκε Μάρτιος 30, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Μια παράξενη ευθεία γραμμή νεαρών άστρων.

… μήκους 200.000 ετών φωτός

 Εκόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble: Ένα πρωτοφανές ίχνος από νεογέννητα άστρα μήκους 200.000 ετών φωτός. Μάλλον οφείλεται σε μια τεράστια αδέσποτη μαύρη τρύπα

 Μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που τρέχει μακριά από τον γαλαξία της με ταχύτητα που θα μπορούσε να ταξιδέψει από τη Γη στη Σελήνη σε μόλις 14 λεπτά, εντόπισαν αστρονόμοι, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Γέιλ.Αναλύοντας εικόνες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA οι ερευνητές ανακάλυψαν μια ασυνήθιστη, πολύ λεπτή, σχεδόν ευθεία λωρίδα νεαρών αστεριών. Έπειτα από παρατηρήσεις με το φασματόμετρο απεικόνισης χαμηλής ανάλυσης και το φασματογράφο εγγύς υπερύθρου του Αστεροσκοπείου Keck συμπέραναν ότι έβλεπαν το επακόλουθο μιας μαύρης τρύπας που πετούσε. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό «The Astrophysical Journal Letters».

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/acba86

Καλλιτεχνική απεικόνιση της τεράστιας μαύρης τρύπας που που εκτινάχθηκε από το κέντρο ενός γαλαξία υποδοχής εξαιτίας της αλληλεπίδρασής της με άλλες δυο μαύρες τρύπες. Καθώς η μαύρη τρύπα διασχίζει τον διαγαλαξιακό χώρο, συμπυκνώνει το αραιό αέριο που συναντά στην πορεία της.

  «Πιστεύουμε ότι βλέπουμε ένα κύμα πίσω από τη μαύρη τρύπα, όπου το αέριο ψύχεται και είναι σε θέση να σχηματίσει αστέρια. Έτσι βλέπουμε τον σχηματισμό άστρων που ακολουθούν τη μαύρη τρύπα», δηλώνει ο καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Πίτερ Βαν Ντόκουμ. Όπως προσθέτει χαρακτηριστικά: «Αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που επακολουθεί. Όπως τα απόνερα πίσω από ένα πλοίο, βλέπουμε τα απόνερα πίσω από τη μαύρη τρύπα».Ο Πίτερ Βαν Ντόκουμ σημειώνει ότι «κάτι τέτοιο δεν έχουμε δει ποτέ πουθενά στο σύμπαν». «Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι υπάρχουν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες και είχε προβλεφθεί εδώ και περίπου 50 χρόνια ότι κάποιες φορές θα μπορούσαν να εκτιναχθούν από τους γαλαξίες. Εάν επιβεβαιωθεί, αυτή θα είναι η πρώτη απόδειξη μιας φυγής υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, που θα αποδεικνύει αυτή την πρόβλεψη».Μια πιθανή εξήγηση για τη μαύρη τρύπα που απομακρύνθηκε από τον γαλαξία καταγωγής της αφορά στη συγχώνευση δύο γαλαξιών, που και οι δύο περιέχουν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον πυρήνα τους. Καθώς οι μαύρες τρύπες στριφογυρίζουν η μία γύρω από την άλλη στο κέντρο του νέου συγχωνευμένου γαλαξία, μια τρίτη υπερμεγέθης μαύρη τρύπα μέσα σε άλλο γαλαξία εισβάλει και η αλληλεπίδραση μεταξύ των τριών δημιουργεί αρκετή ταχύτητα ώστε να τορπιλίσει μια από τις τρεις μαύρες τρύπες. Κάτι σαν ένα γαλαξιακό μπιλιάρδο μεταξύ τριών τεράστιων μαύρων τρυπών.Σε επόμενο στάδιο οι ερευνητές επιδιώκουν να κάνουν παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και το διαστημικό Αστεροσκοπείο Ακτινών Χ Chandra για να επιβεβαιώσουν εάν η ανακάλυψή τους είναι στην πραγματικότητα μια μαύρη τρύπα- φυγάς.

https://physicsgg.me/2023/04/07/μια-παράξενη-ευθεία-γραμμή-νεαρών-άσ/

[Δροσος Γεωργιος]

Η ανακατασκευή της εικόνας της μαύρης τρύπας  M87* 

To μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση με την τερατώδη μαύρη τρύπα στον γαλαξία M87

Τον Απρίλιο του 2019 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας η πρώτη φωτογραφία (του περιβάλλοντος) μιας μαύρης τρύπας. Πρόκειται για την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία Messier 87, σε απόσταση 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, έχει μάζα 6,5 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από την μάζα του Ήλιου(!) και διάμετρο 40 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα (τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη Γη). Η εικόνα προέκυψε από την έρευνα της συνεργασίας Event Horizon Telescope και το σύνολο των δεδομένων που λήφθησαν το 2017. Χρησιμοποιώντας τον PRIMO (PRincipal-component Interferometric MOdeling), έναν νέο αλγόριθμο μηχανικής μάθησης οι ερευνητές Δημήτρης Ψάλτης et al κατάφεραν να βελτιώσουν την εικόνα της μαύρης τρύπας [The Image of the M87 Black Hole Reconstructed with PRIMO].

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/acc32d

Οι εικόνες της μαύρης τρύπας M87* που δημοσεύθηκαν το 2019 (και προέκυψαν από την έρευνα του 2017).

  Οι αντίστοιχες βελτιωμένες εικόνες που δημοσιεύθηκαν πριν από μερικές ημέρες με την βοήθεια του PRIMO.

Παρατηρούμε ότι το PRIMO ξεθόλωσε αρκετά το αποκαλούμενο «θολό πορτοκαλί ντόνατ».

 

https://physicsgg.me/2023/04/15/η-ανακατασκευή-της-εικόνας-της-μαύρης/

[Δροσος Γεωργιος]

Πώς τρώνε οι υπερμαζικές μαύρες τρύπες;

Οι υπερμαζικές ή υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών έχουν μια ακόρεστη πείνα τρώγοντας μεσοαστρική σκόνη, αέρια, άστρα, άλλες μαύρες τρύπες και ότιδήποτε τολμήσει να τις πλησιάσει.Όμως τρώνε άτσαλα και βίαια, με αποτέλεσμα να απελευθερώνεται τεράστια ποσότητα ενέργειας καθώς το παραμορφωμένο «φαγητό» κατακρεουργείται στροβιλιζόμενο προς το εσωτερικό της μαύρης τρύπας. Τμήμα της ενέργειας απορροφάται από την ίδια την μαύρη τρύπα, αλλά ένα μεγάλο τμήμα εκτοξεύεται στο διάστημα.Καθώς μια μαύρη τρύπα παγιδεύει και καταναλώνει το καταδικασμένο μεσοαστρικό αέριο της γειτονιάς της, εκείνο «αντιδρά» ακτινοβολώντας έντονα καθώς κινείται προς την μαύρη τρύπα.Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς το γεύμα μιας μαύρης τρύπας καταλήγει στο «στόμα» της. Μικρές συστάδες αερίων αφαιρούνται τυχαία από μεγαλύτερα νέφη αερίου ή το αέριο συγκεντρώνεται σε έναν ομαλό δίσκο γύρω από τη μαύρη τρύπα πριν καταλήξει στο εσωτερικό της;Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Minghao Guo από το πανεπιστήμιο του Πρίνστον χρησιμοποίησε προσομοιώσεις δυναμικής ρευστών για να διερευνήσει πώς συσσωρεύεται το αέριο σε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του τεράστιου ελλειπτικού γαλαξία Messier 87.

https://physicsgg.me/2023/04/15/η-ανακατασκευή-της-εικόνας-της-μαύρης/

Οι παραπάνω εικόνες δείχνουν μια περιοχή εύρους 6.500 ετών φωτός γύρω από το κέντρο της υπερμαζικής μαύρης τρύπας, και στη κάτω γωνία την αντίστοιχη εστίαση σε μια περιοχή εύρους 650 ετών φωτός.
Φαίνονται οι δύο κύριες οδοί συσσώρευσης του ψυχρού αερίου: η χαοτική συσσώρευση υλικού γύρω από την μαύρη τρύπα (αριστερά), η οποία συμβαίνει μόνο στο 10% του χρόνου και η προσαύξηση δίσκου (δεξιά)

https://en.wikipedia.org/wiki/Accretion_disk

που είναι ο κυρίαρχος τρόπος συσσώρευσης ψυχρού αερίου.

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη δυναμική της συσσώρευσης αερίου κοντά σε μια μαύρη τρύπα, μπορείτε να διαβάσετε την ανάρτηση: Featured Image: How Do Supermassive Black Holes Eat?

https://aasnova.org/2023/04/17/featured-image-how-do-supermassive-black-holes-eat/

 και την δημοσίευση: Toward Horizon-scale Accretion onto Supermassive Black Holes in Elliptical Galaxies,” Minghao Guo et al 2023 ApJ 946 26. doi:10.3847/1538-4357/acb81e.

https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/acb81e

https://physicsgg.me/2023/04/19/πώς-τρώνε-οι-υπερμαζικές-μαύρες-τρύπε/

[Δροσος Γεωργιος]

Η σκιά της μαύρης τρύπας και ο πίδακας που εκτοξεύει.

… για πρώτη φορά στην ίδια εικόνα

Η νέα εικόνα της μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία M87. Για πρώτη φορά βλέπουμε μαζί, τόσο τη σκιά της μαύρης τρύπας όσο και τον ισχυρό πίδακά της

Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι παρατήρησαν στην ίδια εικόνα τη σκιά μια μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία Μεσιέ 87 (Μ87) και τον ισχυρό πίδακα που εκτοξεύεται από αυτήν. Χάρη σε αυτήν την εικόνα, μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι μαύρες τρύπες μπορούν να εκτοξεύουν αυτούς τους πίδακες. Η σχετική δημοσίευση, στην οποία συμμετέχουν η ερευνήτρια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στην Κρήτη, Καρολίνα Κασάντιο και η Ευθαλία Τραϊανού από το ινστιτούτο ραδιοαστρονομίας Max-Planck, παρουσιάζεται στο περιοδικό «Nature» με τίτλο «A ring-like accretion structure in M87 connecting its black hole and jet «

https://www.nature.com/articles/s41586-023-05843-w

Οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Ενώ οι μαύρες τρύπες είναι γνωστό ότι καταπίνουν την ύλη στην άμεση περιοχή τους, μπορούν επίσης να εκτοξεύσουν ισχυρούς πίδακες ύλης που εκτείνονται πέρα από τους γαλαξίες στους οποίους ζουν. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι μαύρες τρύπες δημιουργούν τέτοιους τεράστιους πίδακες αποτελεί ένα μακροχρόνιο ερώτημα της αστρονομίας.Η νέα εικόνα δείχνει για πρώτη φορά ακριβώς αυτό: πώς η βάση ενός πίδακα συνδέεται με την ύλη που στροβιλίζεται γύρω από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα εξίμισι δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερης μάζας από τον Ήλιο. Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον γαλαξία Μ87, σε απόσταση 55 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας.Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Καρολίνα Κασάντιο, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία συμμετέχει στη δημοσίευση, «ο μηχανισμός εκτόξευσης των ισχυρών σχετικιστικών πιδάκων από το περιβάλλον των αδηφάγων υπερμεγεθών μαύρων τρυπών, οι οποίες βρίσκονται στο κέντρο των ενεργών γαλαξιών, εξακολουθεί να προβληματίζει την αστροφυσική κοινότητα». «Με αυτή τη νέα εικόνα του Μ87», εξηγεί η κ. Κασάντιο, «παρατηρούμε για πρώτη φορά τη σύνδεση μεταξύ του πίδακα και της περιοχής εκπομπής που περιβάλλει τη μαύρη τρύπα. Αυτό προσθέτει ένα νέο σημαντικό στοιχείο για να λυθεί το μυστήριο του μηχανισμού εκτόξευσης πιδάκων».Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα απεικονίστηκε για πρώτη φορά από το τηλεσκόπιο Event Horizon Telescope (EHT) το 2017, ωστόσο η εικόνα που δημοσιεύεται σήμερα δείχνει ραδιοφωτισμό που εκπέμπεται σε μεγαλύτερο μήκος κύματος από ό,τι η εικόνα του EHT. «Σε αυτό το μήκος κύματος μπορούμε να δούμε πώς ο πίδακας αναδύεται από τον δακτύλιο εκπομπής γύρω από την κεντρική υπερμεγέθη μαύρη τρύπα», σημειώνει ο Τόμας Κρικμπάουμ από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τη Ραδιοαστρονομία. Επίσης, το μέγεθος του δακτυλίου που παρατηρείται σήμερα είναι περίπου 50% μεγαλύτερο σε σύγκριση με την προηγούμενη εικόνα και οι προσομοιώσεις που έγιναν σε υπολογιστή για τις ανάγκες της έρευνας υποδηλώνουν ότι η νέα εικόνα αποκαλύπτει περισσότερο υλικό που πέφτει προς τη μαύρη τρύπα από αυτό που θα μπορούσε να παρατηρηθεί με το EHT.Οι παρατηρήσεις της παρούσας έρευνας έγιναν το 2018 με τρεις διαφορετικές ομάδες τηλεσκοπίων, τα GMVA που βρίσκονται στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, στο οποίο συνεργάζεται και το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO) και GLT στη Γροιλανδία. Επισημαίνεται ότι για να αποτυπωθεί σωστά το πραγματικό σχήμα ενός αστρονομικού αντικειμένου είναι σημαντικό τα τηλεσκόπια να είναι διασκορπισμένα σε όλη τη Γη. Οι μελλοντικές παρατηρήσεις με αυτό το δίκτυο τηλεσκοπίων θα συνεχίσουν να αποκαλύπτουν πώς οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μπορούν να εκτοξεύουν ισχυρούς πίδακες.

https://physicsgg.me/2023/04/27/η-σκιά-της-μαύρης-τρύπας-και-ο-πίδακας-π/

[Δροσος Γεωργιος]

Ποια είναι η «τρομακτική Μπάρμπι» που λάμπει σε ολόκληρο το Σύμπαν;

Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας που φωτοβολεί στο Διάστημα (πηγή φωτό Perdue University)

 
Πρόκειται για μια μαύρη τρύπα που παράγει πρωτοφανούς επιπέδου φωτεινότητα.Είναι γνωστό ότι οι μαύρες τρύπες και ειδικά οι μεγαλύτερες σε μέγεθος καταβροχθίζουν κυριολεκτικά άστρα και άλλες κοσμικές δομές και την ύλη που στη διαδικασία της… πέψης δεν έχουν χωνέψει την εκτοξεύουν με τρομερή δύναμη και ταχύτητα στο Διάστημα. Η διαδικασία αυτή παράγει εντυπωσιακά φαινόμενα που αποκαλύπτουν την ύπαρξη και την δράση των μαύρων τρυπών επιτρέποντας στους επιστήμονες να μαθαίνουν διάφορα στοιχεία για αυτές.
Με δημοσίευση

https://arxiv.org/abs/2302.10932

της στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη του πιο λαμπρού γεύματος μιας μαύρης τρύπας που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Η πηγή του φαινομένου είναι μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα σε απόσταση 7,7 δισ. ετών φωτός από τη Γη με τους ερευνητές να αναφέρουν ότι η λάμψη που παράγεται από την εκτόξευση του υλικού από το εσωτερικό της μαύρης τρύπας στο Διάστημα είναι παρόμοια με αυτή ενός τρισεκατομμυρίου άστρων σαν τον Ήλιο!Οι ερευνητές ονόμασαν τη μαύρη τρύπα «Scary Barbie» δηλαδή Τρομακτική Μπάρμπι δίνοντας της το όνομα της γνωστής γυναικείας κούκλας. «Είναι παράλογο. Μπορούμε να πάρουμε μια συμβατική έκρηξη σουπερνόβα να πολλαπλασιάσουμε την λάμψη της χίλιες φορές και το αποτέλεσμα να απέχει και πάλι κατά πολύ από την φωτεινότητα του συγκεκριμένου αντικειμένου. Και οι εκρήξεις σουπερνόβα είναι από τα πιο φωτεινά αντικείμενα στον ουρανό» αναφέρει ο Ντάνι Μιλισάβλιεβιτς, ς καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Περντιού, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Όπως είναι ευνόητο η μελέτη του φαινομένου αποκαλύπτει νέα στοιχεία για τη φύση και τους μηχανισμούς των μαύρων τρυπών.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466074/poia-einai-i-tromaktiki-mparmpi-poy-lampei-se-olokliro-to-sympan/

[Δροσος Γεωργιος]

Ταξιδέψτε σε δέκα γιγάντιες μαύρες τρύπες του Σύμπαντος (βίντεο)

Εντυπωσιακό animation με τα κοσμικά τέρατα του Σύμπαντος δημιούργησε η NASA.Τα ολοένα και πιο ισχυρά τηλεσκόπια και νέες μέθοδοι παρατήρησης του Σύμπαντος που έχουν στη διάθεση τους οι επιστήμονες έχουν επιτρέψει τα τελευταία χρόνια τον συνεχής εντοπισμό και μελέτη με άμεση καταγραφή δεδομένων των πιο μυστηριωδών αντικειμένων του Σύμπαντος, των μαύρων τρυπών. Υπάρχουν αμέτρητες μαύρες τρύπες διαφόρων μεγεθών σε κάθε γαλαξία αλλά είναι διαπιστωμένο ότι στο κέντρο τους βρίσκεται κατά βάση μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα με μάζα εκατομμύρια φορές ως και δεκάδες δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ένα βίντεο στο οποίο παρουσιάζονται δέκα από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος μαύρες τρύπες που γνωρίζουμε. Το βίντεο είναι στην ουσία ένα ταξίδι σε αυτές τις μαύρες τρύπες με πρώτη να κάνει την εμφάνιση της η μαύρη τρύπα του νάνου γαλαξία 1601+3113η οποία έχει μάζα ίση με αυτή εκατό χιλιάδων άστρων σαν τον Ήλιο. Στη συνέχεια εμφανίζεται ο Τοξότης Α*, η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας που εκτιμάται ότι έχει μάζα περίπου 4,5 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.Το βίντεο δείχνει 10 υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που καταλαμβάνουν το κέντρο των γαλαξιών που φιλοξενούνται, συμπεριλαμβανομένου του γαλαξία μας, κλιμακωμένες ανάλογα με τα μεγέθη των σκιών τους. Ξεκινώντας κοντά στον Ήλιο, η κάμερα τραβάει σταθερά πίσω για να συγκρίνει τις ολοένα μεγαλύτερες μαύρες τρύπες με τον Ήλιο και τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα.

Στο βίντεο εμφανίζονται δύο μαύρες τρύπες στο γαλαξία NGC 7727 οι οποίες βρίσκονται σε απόσταση περίπου 1.600 ετών φωτός μεταξύ τους, η μία έχει μάζα έξι εκατομμύρια μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και η άλλη περισσότερο από 150 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη μάζα. Οι αστρονόμοι λένε ότι αυτό το ζευγάρι θα συγχωνευθεί μέσα στα επόμενα 250 εκατομμύρια χρόνια.Την εμφάνιση της κάνει τέλος η μαύρη τρύπα του γαλαξία M87 που υπολογίζεται ότι έχει μάζα περίπου 5,5 δις. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Το εντυπωσιακό animation τελειώνει με το TON 618, μια από τις λίγες εξαιρετικά μακρινές και τεράστιες μαύρες τρύπες για τις οποίες οι αστρονόμοι έχουν άμεσες μετρήσεις. Αυτό το κοσμικό τέρας έχει μάζα 60 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και είναι τόσο μεγάλη που μια δέσμη φωτός θα χρειαζόταν εβδομάδες για να τη διασχίσει.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1468099/taxidepste-se-deka-giganties-mayres-trypes-toy-sympantos-vinteo/

 

[Δροσος Γεωργιος]

Αστρονόμοι εντόπισαν μια σπάνιου μεγέθους μαύρη τρύπα.

Φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble του σφαιρωτού αστρικού σμήνους Messier 4. Το σμήνος συνίσταται από αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες άστρα. Οι αστρονόμοι υποψιάζονται ότι μια μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας, 800 ηλικακές μάζες, κρύβεται στον πυρήνα του σμήνους.

Μια αθέατη μαύρη τρύπα μεσαίας μάζας, που κρύβεται στην καρδιά του κοντινότερου σφαιρωτού σμήνους αστέρων στη Γη, το οποίο βρίσκεται 6.000 έτη φωτός μακριά, εντόπισαν αστρονόμοι.Οι μαύρες τρύπες μεσαίας μάζας, που ζυγίζουν περίπου 100 ως 100.000 φορές τη μάζα του Ήλιου, φαίνεται ότι είναι σπάνιες και αστρονόμοι έχουν εντοπίσει κάποιες πιθανές τέτοιες μαύρες τρύπες στην περιφέρεια άλλων γαλαξιών, αλλά και σε πυκνά σφαιρωτά σμήνη αστεριών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον γαλαξία μας.Χρησιμοποιώντας τις μοναδικές δυνατότητες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble της NASA/ESA, οι αστρονόμοι εστίασαν στον πυρήνα του σφαιρωτού αστρικού σμήνους Messier 4 (M4) για να διερευνήσουν μαύρες τρύπες με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι σε προηγούμενες έρευνες. Η μελέτη τους δημοσιεύεται στο περιοδικό της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας «Monthly Notices».Η ομάδα, με επικεφαλής τον Εντουάρντο Βιτράλ από το Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη, εντόπισε μια πιθανή μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας, που ζυγίζει περίπου 800 φορές τη μάζα του Ήλιου. Η τρύπα αυτή δεν είναι ορατή, αλλά η μάζα της υπολογίστηκε μελετώντας την κίνηση των αστεριών που βρίσκονται στο βαρυτικό πεδίο της. Συγκεκριμένα, οι αστρονόμοι εξέτασαν παρατηρήσεις δώδεκα ετών του Μ4 από το Hubble. Το διαστημικό σκάφος Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) συνέβαλε επίσης με σαρώσεις πάνω από 6.000 αστέρων που περιόρισαν το συνολικό σχήμα του σμήνους και τη μάζα του.Πάντως, επειδή οι μαύρες τρύπες μεσαίας μάζας στα σφαιρωτά σμήνη είναι τόσο αόριστες, ο Βιτράλ προειδοποιεί ότι «εναλλακτικά, μπορεί να υπάρχει ένας αστρικός μηχανισμός που απλώς δεν γνωρίζουμε, τουλάχιστον στο πλαίσιο της τρέχουσας φυσικής».

https://physicsgg.me/2023/05/24/αστρονόμοι-εντόπισαν-μια-σπάνιου-μεγ/

[Δροσος Γεωργιος]

Το Σύμπαν «αιμορραγεί» και θα εξατμιστεί.

Ο Στίβεν Χόκιγνκ είπε ότι οι μαύρες τρύπες εξατμίζονται αλλά πιθανώς αυτό να συμβαίνει σε όλο το Σύμπαν

 Η θεωρία του Στίβεν Χόκινγκ για τις μαύρες τρύπες αναβαθμίστηκε.Μια από τις διασημότερες θεωρίες (ίσως η διασημότερη) του Στίβεν Χόκινγκ αφορούσε τις μαύρες τρύπες και ανέφερε ότι οι μαύρες τρύπες τελικά εξατμίζονται χάνοντας αυτό που είναι γνωστό ως ακτινοβολία Χόκινγκ, μια σταδιακή αποστράγγιση ενέργειας με τη μορφή σωματιδίων φωτός που ξεπηδούν γύρω από τα εξαιρετικά ισχυρά βαρυτικά πεδία των μαύρων τρυπών. Η θεωρία αυτή επανέρχεται στην επικαιρότητα αφού ερευνητική ομάδα που μελέτησε αυτή την θεωρία την… αναβάθμισε υποστηρίζοντας ότι όχι μόνο οι μαύρες τρύπες αλλά τα πάντα στο Σύμπαν είναι καταδικασμένα να εξατμιστούν.Με δημοσίευση

https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.130.221502

 

τους στην επιθεώρηση «Physical Review Letters» οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ακτινοβολία Χόκινγκ δεν δημιουργείται μόνο με την κλοπή ενέργειας από τις μαύρες τρύπες αλλά από όλα τα κοσμικά αντικείμενα με αρκετή μάζα. Εάν αυτή η νέα θεωρία είναι ορθή αυτό σημαίνει η ενέργειά του Σύμπαντος «αιμορραγεί» και τα πάντα στο Σύμπαν θα εξαφανιστούν τελικά.«Αυτό σημαίνει ότι αντικείμενα χωρίς ορίζοντα γεγονότων (το βαρυτικό σημείο χωρίς επιστροφή πέρα από το οποίο τίποτα, ούτε καν το φως, δεν μπορεί να ξεφύγει από μια μαύρη τρύπα) όπως τα υπολείμματα νεκρών αστεριών και άλλα μεγάλα αντικείμενα στο Σύμπαν, έχουν επίσης αυτό το είδος της ακτινοβολίας. Μετά από μια πολύ μεγάλη χρονικά περίοδο αυτό θα οδηγήσει στο να εξατμιστούν τελικά τα πάντα στο Σύμπαν ακριβώς όπως οι μαύρες τρύπες. Αυτό αλλάζει όχι μόνο την κατανόησή μας για την ακτινοβολία Χόκινγκ αλλά και την άποψή μας για το Σύμπαν και το μέλλον του» αναφέρει Χέινο Φάλτσε καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Radboud στην Ολλανδία, επικεφαλής της μελέτης.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1479248/to-sympan-aimorragei-kai-tha-exatmistei/

[Δροσος Γεωργιος]

Νέο βίντεο της NASA μας δείχνει πόσο μεγάλες είναι οι μαύρες τρύπες.

Υπάρχουν 40.000.000.000.000.000.000 μαύρες τρύπες στο σύμπαν. Στο βίντεο της NASA που ακολουθεί συγκρίνεται το μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος με δέκα από αυτές. Η μικρότερη μαύρη τρύπα στο βίντεο βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία γνωστός ως 1601+3113 και έχει μάζα όσο 100.000 ήλιοι, ενώ η μεγαλύτερη μαύρη τρύπα, η TON 618, έχει μάζα όσο 60 δισεκατομμύρια ήλιοι:

διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: New NASA video shows just how big black holes really are

https://physicsgg.me/2023/06/12/νεό-βίντεο-της-nasa-μας-δείχνει-πόσο-μεγάλ/

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκε η πρώτη μαύρη τρύπα που είναι το φεγγάρι μιας μεγαλύτερης μαύρης τρύπας (βίντεο)

Η λάμψη δίπλα στην τεράστια μαύρη τρύπα προέρχεται από τη μικρότερη μαύρη τρύπα που είναι δορυφόρος της. πηγή φωτό (JPL-Caltech/NASA)

Σπάνιο κοσμικό φαινόμενο εντόπισαν οι αστρονόμοι.Σε ένα γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 3,5 δισ. ετών μακριά από τη Γη βρίσκεται μια τερατώδης μαύρη τρύπα που η μάζα της εκτιμάται ότι είναι 18 δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Από την περιοχή αυτή εκπέμπεται μια έντονη λάμψη με τους επιστήμονες να προσπαθούν εδώ και δεκαετίες ανεπιτυχώς να αναγνωρίσουν την πηγή αυτής της λάμψης. Ως πιθανότερο υποψήφιο να παράγει αυτή την λάμψη οι επιστήμονες θεωρούσαν κάποιο μπλέιζαρ που είναι ένα από τα βιαιότερα φαινόμενα στο Σύμπαν και αποτελούν ένα σημαντικό θέμα στην εξωγαλαξιακή αστρονομία.Τα μπλέιζαρ είναι υπερβολικά συμπιεσμένα κβάζαρ τα οποία είναι εξαιρετικά λαμπροί και μακρινοί ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες οι οποίοι με τη σειρά του αποτελούν αστροφυσικά αντικείμενα που συνδέονται με τα κέντρα γαλαξιών όπου παρατηρούνται φαινόμενα μη αστρικής προέλευσης. Οι ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες έχουν μικρό μέγεθος και μεγάλη φωτεινότητα σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, από τα ραδιοκύματα μέχρι τις ακτίνες γ. Οι γαλαξίες που φιλοξενούν ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες ονομάζονται ενεργοί γαλαξίες. Πιστεύεται ότι οι ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες είναι προϊόν της συσσώρευσης μάζας γύρω από μία υπερμεγέθη μαύρη τρύπα.Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Turku στη Φιλανδία κατάφεραν να λύσουν το μυστήριο. Όπως υποστηρίζουν η λάμψη προέρχεται από μια τεράστια μαύρη τρύπα με μάζα 150 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου η οποία βρίσκεται σε τροχιά γύρω από την μεγαλύτερη γειτονική μαύρη τρύπα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η μικρότερη μαύρη τρύπα που έλαβε την κωδική ονομασία OJ287 ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από την μεγαλύτερη σε μια περίοδο 12 ετών. «Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο» δήλωσε ο αστρονόμος Μάουρι Βαλτόνεν, επικεφαλής τη ερευνητικής ομάδας.

Η μεγαλύτερη μαύρη τρύπα πιστεύεται ότι περιβάλλεται από έναν δίσκο λευκού-καυτού αερίου και σκόνης ο οποίος λάμπει σε πολλά μήκη κύματος φωτός. Εάν πράγματι υπάρχει η μικρότερη μαύρη τρύπα τότε κάθε φορά που βυθίζεται μέσα από αυτόν τον δίσκο θα πυροδοτεί μια λάμψη φωτός εξηγώντας έτσι τις επαναλαμβανόμενες εκρήξεις.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1484268/entopistike-i-proti-mayri-trypa-poy-einai-to-feggari-mias-megalyteris-mayris-trypas/

[Δροσος Γεωργιος]

Το James Webb εντόπισε την αρχαιότερη ενεργή μαύρη τρύπα του Σύμπαντος.

 Δημιουργήθηκε πριν από περίπου 13 δισ. έτη. Ο γαλαξίας CEERS 1019 σχηματίστηκε πολύ νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος μόλις 570 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ανίχνευσε στο κέντρο του γαλαξία μια ενεργή μαύρη τρύπα που έχει μάζα 9 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Είναι η πιο μακρινή ενεργή μαύρη τρύπα που έχει εντοπιστεί στο Σύμπαν μέχρι σήμερα και η παρουσία της αποτελεί προς το παρόν ένα ερωτηματικό για τους επιστήμονες.  «Είναι ακόμα δύσκολο να εξηγηθεί πώς σχηματίστηκε τόσο σύντομα μετά την έναρξη του Σύμπαντος» αναφέρει σχόλιο της επιστημονικής ομάδας που διαχειρίζεται τις λειτουργίες του James Webb.Οι αστρονόμοι υποψιάζονταν εδώ και καιρό ότι μικρομεσαίες μαύρες τρύπες είχαν σχηματιστεί στις απαρχές του Σύμπαντος αλλά το James Webb προσφέρει για πρώτη φορά λεπτομερή δεδομένα.  «Οι ερευνητές γνώριζαν από καιρό ότι πρέπει να υπάρχουν μαύρες τρύπες μικρομεσαίας μάζας στο πρώιμο Σύμπαν. Το James Webb είναι το πρώτο όργανο παρατήρησης που μπορεί να τις συλλάβει τόσο καθαρά. Τώρα πιστεύουμε ότι μαύρες τρύπες μικρομεσαίας μάζας μπορεί να βρίσκονται παντού, περιμένοντας να ανακαλυφθούν» δηλώνει Ντέιλ Κοτσέσκι επιστήμονας του Colby College στο Μέιν των ΗΠΑ επικεφαλής μιας από τις τρεις ερευνητικές ομάδες προσπάθειες που χρησιμοποίησαν πρόσφατα το JWST για να κοιτάξει βαθιά μέσα στο Σύμπαν.Παράλληλα, ανακαλύφθηκαν άλλες δύο ακόμη μαύρες τρύπες που υπήρχαν 1 και 1,1 δισεκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang, ενώ τo διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb εντόπισε επίσης έντεκα γαλαξίες που υπήρχαν όταν το σύμπαν είχε ηλικία 470 έως 675 εκατομμυρίων ετών.Οι αποδείξεις δόθηκαν από την έρευνα Cosmic Evolution Early Release Science (CEERS) του Webb, με επικεφαλής τον Στίβεν Φιλκενστάιν του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν. Το πρόγραμμα συνδυάζει τις εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες του Webb και άλλα δεδομένα γνωστά ως φάσματα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να γίνουν αυτές οι ανακαλύψεις.

Οι μάζες των υπερμαζικών μαύρων τρυπών συναρτήσει του κοσμικού χρόνου.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1491662/to-james-webb-entopise-tin-archaioteri-energi-mayri-trypa-toy-sympantos/

Το επεξεργάστηκε Ιούλιος 11, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Μαύρη τρύπα «τσιμπολογά» άστρο σαν τον ήλιο.

Οι μαύρες τρύπες είναι ουράνια αντικείμενα γνωστά για τη «λαιμαργία» τους καθώς συνηθίζουν να «καταβροχθίζουν» με την πελώρια βαρυτική τους έλξη τα αστέρια που έχουν την ατυχία τους να βρεθούν κοντά τους. Ωστόσο, κάποιες αποδεικνύονται πιο εγκρατείς καθώς δεν «καταβροχθίζουν», αλλά… τσιμπολογούν τα ουράνια θύματά τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, καταγράφηκε μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός σχετικά κοντινού γαλαξία ενώ «τσιμπολογούσε» ένα αστέρα ανάλογου μεγέθους και σύνθεσης με τον ήλιο καταναλώνοντας ύλη σχεδόν τριπλάσια της μάζας της σε κάθε πέρασμα του άστρου. 

Το άστρο που βρίσκεται περίπου 250 εκατομμύρια έτη φωτός από το ηλιακό μας σύστημα (σημειώνεται πως το ένα έτος φωτός, μονάδα μέτρησης απόστασης, ισοδυναμεί με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα) παρατηρήθηκε να καταλήγει να απορροφάται λίγο λίγο από υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στην καρδιά ενός σπειροειδούς γαλαξία. Το αστέρι καταγράφηκε να περνά γύρω από τη μαύρη τρύπα κάθε 20 έως 30 ημέρες. Στο ένα άκρο της τροχιάς του πλησιάζει αρκετά κοντά στη μαύρη τρύπα, ώστε να απορροφάται κάποιο υλικό από την αστρική του ατμόσφαιρα, αλλά όχι τόσο κοντά ώστε να απορροφηθεί εξ ολοκλήρου μεμιάς. Τέτοιου είδους αστρικά επεισόδια αποκαλούνται «επαναλαμβανόμενες μερικές παλιρροϊκές διαταραχές» (repeating partial tidal disruption). Το αστρικό υλικό που πέφτει μέσα στη μαύρη τρύπα, φτάνει σε θερμοκρασία σχεδόν 2 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, απελευθερώνοντας μια τεράστια ποσότητα ακτίνων Χ. Αυτές οι ακτίνες ήταν που ανιχνεύθηκαν από το διαστημικό παρατηρητήριο Neil Gehrels Swift της NASA.Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι σχετικά μικρή, καθώς εκτιμάται ότι έχει μάζα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας διαθέτει περίπου 4 εκατομμύρια μεγαλύτερη μάζα από αυτή του ήλιου – ενώ κάποιες άλλες έχουν μάζα εκατοντάδες εκατομμύρια μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου. Οι περισσότεροι γαλαξίες διαθέτουν τέτοιες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους και το περιβάλλον γύρω από αυτές μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο βίαια μέρη του σύμπαντος.«Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί, είναι πως η τροχιά του άστρου σταδιακά θα φθίνει και πλησιάζοντας ολοένα και πιο κοντά στην υπερμεγέθη μαύρη τρύπα θα διασπαστεί εντελώς» εξηγεί ο αστροφυσικός Ρομπ Έιλς-Φέρις του πανεπιστημίου του Λέστερ, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy. 

«Η διαδικασία αυτή πιθανόν θα διαρκέσει το λιγότερο χρόνια, το περισσότερο δεκαετίες ή και αιώνες» πρόσθεσε ο ίδιος.Αυτή ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες παρατήρησαν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα να «τσιμπολογά» επανειλημμένως άστρο τέτοιας διάστασης. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τα συγκεκριμένα επεισόδια, παραδέχεται ο Φέρις, προσθέτοντας πάντως πως «όλο αυτό αποδεικνύει πως νέες ανακαλύψεις μπορούν να προκύψουν ανά πάσα στιγμή».

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/science/562609675/mayri-trypa-katapinei-mpoykia-mpoykia-astro-san-ton-ilio/ – https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/nasa-s-swift-learns-a-new-trick-spots-a-snacking-black-hole

[Δροσος Γεωργιος]

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας χρηματοδοτεί Έλληνα επιστήμονα για να μελετήσει τον κόσμο των μαύρων τρυπών.

Ο Ιωάννης Λιοδάκης θα μελετήσει μαζί με την ομάδα του βίαια και εκρηκτικά φαινόμενα γύρω από γιγάντιες μαύρες τρύπες.Τα ολοένα και πιο εξελιγμένα ισχυρά τεχνικά μέσα που έχουν στη διάθεση τους οι επιστήμονες και διάφορες νέες μέθοδοι παρατήρησης του Διαστήματος έχουν επιτρέψει ανάμεσα στα άλλα να γίνονται ολοένα και πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις στο μέχρι πριν από λίγα χρόνια αόρατο και μυστηριώδη κόσμο των μαύρων τρυπών. Οι έρευνες στις μαύρες τρύπες και την αλληλεπίδραση τους με το κοσμικό τους περιβάλλον αποτελούν πλέον ένα νέο μεγάλο επιστημονικό πεδίο.Στο πλαίσιο αυτό Έλληνας επιστήμονας έλαβε χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ, για τη μελέτη βίαιων φαινομένων γύρω από Υπερμαζικές Μαύρες Τρύπες. Ο Ιωάννης Λιοδάκης, μεταδιδακτορικός υπότροφος της NASA στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall (Marshall Space Flight Center), έλαβε πρόσφατα την υψηλού κύρους και ιδιαίτερα ανταγωνιστική χρηματοδότηση ERC Starting Grant από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας. Η επιχορήγηση αυτή ύψους 1,5 εκατ. ευρώ στον Δρ. Λιοδάκη θα του επιτρέψει τη δημιουργία και καθοδήγηση μιας νέας ερευνητικής ομάδας, στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). Στόχος του είναι να χρησιμοποιήσει το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, την κοινή ερευνητική υποδομή του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ, για να μελετήσει την προέλευση των βίαιων και εκρηκτικών φαινομένων γύρω από τις υπερμαζικές μαύρες τρύπες.Οι υπερμαζικές μαύρες τρύπες, που έχουν μάζα εκατομμύρια έως και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μας, αποτελούν τα πιο ενδιαφέροντα κοσμικά εργαστήρια για τη μελέτη θεμελιωδών φυσικών φαινομένων, σε συνθήκες που δεν είναι δυνατόν να αναπαραχθούν ποτέ στα εργαστήριά μας στη Γη. Οι μαύρες τρύπες αλληλοεπιδρούν με το περιβάλλον τους με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αλλά κυρίως με τον σχηματισμό δίσκων αερίου, καθώς και πιδάκων ιονισμένου αερίου και σωματιδίων – το λεγόμενο αστροφυσικό «πλάσμα» – που εκπέμπονται κάθετα από τους δίσκους προς το διάστημα με ακραίες ταχύτητες. Ενώ παρατηρούμε και μελετάμε αναλυτικά αυτές τις δομές μέσω της εκπομπής τους σε φως, σωματίδια και, τα τελευταία χρόνια, σε βαρυτικά κύματα, γνωρίζουμε ελάχιστα για το πώς ακριβώς σχηματίζονται οι δομές αυτές, και πώς τα σωματίδια στους πίδακες αποκτούν την απαιτούμενη ενέργεια για την παραγωγή της ακτινοβολίας που συλλέγουμε με τα τηλεσκόπιά μας στην Γη.

Με εργαλείο το φως

Στο ερευνητικό πρόγραμμα που θα χρηματοδοτηθεί μέσω του ERC, o Δρ. Λιοδάκης θα χρησιμοποιήσει μια ιδιότητα του φωτός που δεν αξιοποιείται συχνά, την πόλωση, ώστε να μελετήσει τα μαγνητικά πεδία στο αέριο και το πλάσμα που περιβάλλουν τις υπερμαζικές μαύρες τρύπες. Η ομάδα του στοχεύει να ρίξει για πρώτη φορά άπλετο φως στις διεργασίες που σχετίζονται με τον σχηματισμό δίσκων αερίου μετά την καταστροφή αστεριών γύρω από μαύρες τρύπες, καθώς και πώς τα σωματίδια στους πίδακες αποκτούν την ενέργειά τους. Η ομάδα του θα χρησιμοποιήσει το -μοναδικής ακρίβειας- υπερσύγχρονο πολωσίμετρο RoboPol στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα, καθώς και άλλα τηλεσκόπια στο διάστημα και στη Γη ώστε, παρατηρώντας συστηματικά μια πλειάδα υπερμαζικών μαύρων τρυπών σε κοντινούς μας γαλαξίες, να προσφέρει την πρώτη ολοκληρωμένη εικόνα αυτών των εκρηκτικών φαινομένων.Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη επιχορήγηση του ERC προστίθεται στον ήδη μεγάλο αριθμό (41) επιχορηγήσεων ERC που έχουν έρθει στο ΙΤΕ, και είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα. Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Αστροφυσικής φιλοξενεί 5 από τα 6 ERC που απονεμήθηκαν στην Ελλάδα για τις επιστήμες του Σύμπαντος, μεταξύ των οποίων το σύνολο των ERC Starting Grants (3), καταδεικνύοντας την επιστημονική ποιότητα και τη διεθνή αναγνώριση του ΙΤΕ και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1518442/to-eyropaiko-symvoylio-ereynas-chrimatodotei-ellina-epistimona-gia-na-meletisei-ton-kosmo-ton-mayron-trypon/