Έρις.

[Δροσος Γεωργιος]

Τεχνικός άθλος η μέτρηση της Έριδος, του μακρινού πλανήτη-νάνου.

Eυρωπαίοι αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Μπρούνο Σικαρντί του πανεπιστημίου Μαρί Κιουρί και του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, κατάφεραν να μετρήσουν τη διάμετρο της Έριδος, χρησιμοποιώντας τα τηλεσκόπια του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου στη Χιλή, καθώς ο μικρός πλανήτης περνούσε μπροστά από ένα αχνό άστρο. Πρόκειται για τεχνικό άθλο, καθώς η Έρις βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 100 φορές μεγαλύτερη από ό,τι η Γη από τον Ήλιο και η θερμοκρασία της είναι μείον 238 βαθμοί Κελσίου.Αν και η αινιγματική Έρις στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος είναι πολύ πιο πυκνή και ακόμα πιο παγωμένη από τον Πλούτωνα, οι δύο μακρινοί νάνοι πλανήτες αποτελούν σχεδόν τέλειους διδύμους, καθώς έχουν σχεδόν το ίδιο μέγεθος, όπως δείχνουν για πρώτη φορά νέες ακριβέστερες αστρονομικές μετρήσεις.Η Έρις είναι το πιο μακρινό ουράνιο σώμα στο ηλιακό μας σύστημα, που έχει ποτέ παρατηρηθεί με αυτή την μέθοδο. Η ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων, ανατρέπει τις αρχικές εκτιμήσεις των επιστημόνων.Όταν η Έρις (η οποία πήρε το όνομα της θεάς της φιλονικίας στην ελληνική μυθολογία) ανακαλύφθηκε το 2005, θεωρήθηκε πολύ μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα, τον θεωρούμενο για πολλά χρόνια εξώτατο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, ο οποίος είχε ανακαλυφθεί το 1930. Μάλιστα, η ανακάλυψή της - και η λανθασμένη εκτίμηση για το μέγεθός της - έπαιξε τόσο μεγάλο ρόλο, που το 2006 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση ''υποβάθμισε'' τον Πλούτωνα στη ''μικρή'' κατηγορία των νάνων-πλανητών (μαζί με τον μεγάλο αστεροειδή Δήμητρα και τα ουράνια σώματα Μακεμάκε και Χαουμέα), μία απόφαση που μέχρι σήμερα συναντά αντιδράσεις από αρκετούς αστρονόμους, αλλά και τον πολύ κόσμο.Η νέα ακριβέστερη μέτρηση θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα τη σύνθεση και την εξελικτική ιστορία της Έριδος, η οποία διαθέτει μια λευκή πολύ αντανακλαστική επιφάνεια, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα είναι καλυμμένη με ένα λεπτό στρώμα παγωμένου αζώτου.Η Έρις αντανακλά περίπου το 96% του προσπίπτοντος φωτός του Ήλιου (έναντι 60% που αντανακλά ο Πλούτων), γεγονός που την καθιστά, μαζί με τον παγωμένο δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου, ένα από τα πιο αντανακλαστικά σώματα στο ηλιακό μας σύστημα.Η Έρις και ο Πλούτων βρίσκονται στη λεγόμενη ''Ζώνη Κούιπερ'', ένα δακτύλιο παγωμένων ουρανίων σωμάτων πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Η Έριδα είναι ακόμα πιο μακριά από τον Ήλιο σε σχέση με τον ''δίδυμό'' της, με συνέπεια να χρειάζεται 556 γήινα χρόνια για να κάνει μια πλήρη ελλειπτική περιφορά γύρω από τον Ήλιο, έναντι 248 ετών που χρειάζεται ο Πλούτων.Η Έρις, που έχει σφαιρικό σχήμα, υπολογίστηκε ότι έχει διάμετρο 2.326 χιλιόμετρα (συν/πλην 12 χλμ), ενώ ο Πλούτων, για τον οποίο οι μέχρι τώρα υπολογισμοί είναι λιγότερο ακριβείς, εκτιμάται ότι έχει διάμετρο της τάξης των 2.300 έως 2.400 χιλιομέτρων. Η θερμοκρασία στην Έριδα δεν ξεπερνά τους μείον 238 βαθμούς Κελσίου, ενώ πιστεύεται ότι διαθέτει μια αραιή και περιστασιακή ατμόσφαιρά πλούσια σε μεθάνιο, αν και οι τελευταίες παρατηρήσεις δεν επιβεβαίωσαν την ύπαρξη τέτοιας ατμόσφαιρας.Η Έρις, γύρω από την οποία υπάρχει ένας μικρός δορυφόρος, η Δυσνομία, υπολογίστηκε ότι είναι κατά 27% βαρύτερη από τον Πλούτωνα, πράγμα που σημαίνει ότι, αφού και οι δύο έχουν ίδιο μέγεθος, είναι πολύ πυκνότερη από αυτόν (περίπου 2,5 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό έναντι 2 του Πλούτωνα και 5,5 της Γης). Η αυξημένη πυκνότητα σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα η Έρις είναι περισσότερο βραχώδης από τον Πλούτωνα, ο οποίος διαθέτει περισσότερο πάγο, όπως δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο Εμανουέλ Ζεάν του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο.

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 17, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[vtsamis]

Πολύ καλά νέα!

Είναι αξιοσημείωτο ότι για λίγες ώρες μετά το γεγονός η πρώτη εντύπωση ήταν ότι η απόκρυψη είχε καταγραφεί μόνο από το 0.6μ TRAPPIST της ΕSΟ (με απομακρυσμένη παρατήρηση από το Βέλγιο) καθώς δεν έγινε αμέσως γνωστό ότι υπήρχαν και άλλες 2 θετικές καταγραφές από δύο τηλεσκόπια 0.4 και 0.5μ στο San Pedro de Atacama, πολύ κοντά μεταξύ τους - οι οποίες είχαν και τη μεγαλύτερη διάρκεια: 76 seconds (!)

 

Επίσης, το ότι η εργασία δημοσιεύτηκε στο Nature τόσο γρήγορα, σε λιγότερο από 1 χρόνο από την παρατήρηση της απόκρυψης, σημαίνει δύο πράγματα:

1ον Ο Bruno Sicardy έγραψε το paper σε χρόνο-ρεκόρ (έγραφε και στον ύπνο του!)

2ον Το θέμα της εργασίας και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά.

 

[vtsamis]

Το link για το paper (μετά από άδεια του Bruno Sicardy) που δημοσιεύτηκε στο "Letters" του Nature

εδώ: http://www.obspm.fr/actual/nouvelle/oct11/nature10550.pdf

 

Και επίσης, μερικές πολύ κατατοπιστικές πληροφορίες για τη φύση του γεγονότος, την οργάνωση και διεξαγωγή των παρατηρήσεων, τη γεωμετρία του φαινομένου και την ανάλυση των δεδομένων,

με πολύ ζουμερές λεπτομέρειες, στο Supplementary Information στο Nature,

εδώ: http://www.nature.com/nature/journal/v478/n7370/extref/nature10550-s1.pdf

[draculas]

Καλησπέρα

Πολύ μου άρεσε η είδηση!

Ειναι εντυπωσιακό το οτι χρησιμοποιούμε την ίδια μέθοδο στις αποκρύψεις!

[vtsamis]

Πράγματι, η μέθοδος είναι η ίδια.

Είναι όντως εντυπωσιακό, αλλά και απολύτως λογικό.

[Δροσος Γεωργιος]

Έρις (πλανήτης νάνος)

Έρις (επίσημη ονομασία 136199 Έρις), είναι η ονομασία του πέμπτου κατά σειρά πλανήτη νάνου (μετά τον Πλούτωνα, τη Δήμητρα, τον Μακεμάκε και τη Χαουμέια) στο ηλιακό μας σύστημα και το δέκατο μεγαλύτερο γνωστό σώμα που περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο χωρίς να είναι δορυφόρος. Είναι ένας από τους πλανήτες νάνους των Μεταποσειδώνιων αντικειμένων που λέγονται ΑΔΔ. Η προσωρινή ονομασία της Έριδος ήταν 2003 UB313.

Αυτός ο πλανήτης νάνος ανακαλύφθηκε στις αρχές του Ιανουαρίου του 2005 από φωτογραφίες που πάρθηκαν το 2003. Είναι ένα από τα πιο απόμακρα αντικείμενα του ηλιακού μας συστήματος, που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, με εξαίρεση κάποιους κομήτες. Η μέση απόστασή της από τον ήλιο είναι 67,8 ΑΜ. Αυτό σημαίνει ότι η απόσταση του αναφερόμενου πλανήτη νάνου από τον Ήλιο είναι 10,166 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Συνεπώς, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η ακριβής διάμετρός του, που υπολογίζεται περίπου στα 2.326 χιλιόμετρα σε σχέση με τον Πλούτωνα και, σύμφωνα με μετρήσεις του New Horizons, φτάνει τα 2.370 χλμ.

Τέλος, η Έρις έχει και έναν μικρό δορυφόρο, τη Δυσνομία.

Το ουράνιο αυτό σώμα, αρχικά καταχωρήθηκε στους καταλόγους ως 2003 UB313. Πρωτοπαρατηρήθηκε από τον Μάικλ Μπράουν το 2005, ο οποίος αστειευόμενος το ονόμασε προσωρινά «Ζήνα», από την ομώνυμη σειρά της τηλεόρασης. Και κατά συνέπειαν, ο δορυφόρος του πλανητοειδούς αυτού, ονομάστηκε προσωρινά «Γαβριέλα», από πρόσωπο της ίδιας τηλεοπτικής σειράς. Επειδή όμως δεν συνηθίζεται να δίνονται ονόματα τηλεοπτικών ηρώων σε ουράνια σώματα, ο ίδιος ο Μπράουν, τελικά πρότεινε για τα δύο αυτά ουράνια σώματα, τα ονόματα: Έρις και Δυσνομία, κάτι που έγινε αποδεκτό από το Πλανητικό Κέντρο του Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, και καταχωρήθηκε οριστικά στις λίστες του με αυτή την ονομασία.Ο λόγος για την επιλογή του ονόματος αυτού, είναι επειδή ο πλανητοειδής αυτός, λόγω του μεγέθους του που είναι μεγαλύτερο από τον Πλούτωνα, έγινε το «μήλο της έριδος» για τους αστρονόμους, για το τι πρέπει να θεωρείται «πλανήτης» και τι όχι, με συνέπεια να εξοριστεί ο Πλούτωνας από τη χορεία των πλανητών, και να θεωρηθεί πλέον επίσημα ως πλανητοειδής.Η περιφορά της Έριδος διαρκεί 560 περίπου χρόνια και προς το παρόν είναι το πιο απομακρυσμένο γνωστό αντικείμενο, σε απόσταση 68 ΑΜ. Πέρασε από το περιήλιό της μεταξύ 1698 και 1699 και από το αφήλιό της το 1977 και θα επιστρέψει στο περίηλιό της μεταξύ 2256 και 2258. Αν και προς το παρόν είναι το πιο απομακρυσμένο αντικείμενο, η Σέντνα και το (87269) 2000 OO67 έχουν μέση απόσταση από τον ήλιο πολύ μεγαλύτερη από 68 ΑΜ, αν και προς το παρόν είναι πιο κοντά στον Ήλιο από την Έριδα.Πέρα από την μεγάλη εκκεντρότητα (0,44), η Έρις έχει μεγάλη κλίση προς την εκλειπτική, περίπου 44 μοίρες, σε αντίθεση με τους πλανήτες, οι οποίοι περιφέρονται πάνω στο επίπεδο της εκλειπτικής.Το 2005 το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ υπολόγισε τη διάμετρο της Έριδος σε 2.397±100 χιλιόμετρα. Αυτό κάνει την Έριδα μόνο 0-8% μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα, ο οποίος έχει διάμετρο περίπου 2.300 χιλιόμετρα.Επιπλέον, αυτό σημαίνει ότι η Έρις, αντανακλώντας το 86% του Ηλιακού φωτός, την κάνει το δεύτερο γνωστό πιο ανακλαστικό σώμα στο Ηλιακό μας σύστημα, (μετά τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο), επειδή το μέγεθος ενός αντικειμένου υπολογίζεται με βάση το απόλυτο μέγεθός του και τη λευκαύγειά του. Ο λόγος για αυτήν την υψηλή λευκαύγεια είναι το γεγονός ότι η Έρις καλύπτεται από πάγο, λόγω της τεράστιας απόστασής της από τον Ήλιο, και των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούν εκεί.Το 2007, σε μία σειρά παρατηρήσεων μεταποσειδώνιων αντικειμένων, το Διαστημικό τηλεσκόπιο Σπίτζερ υπολόγισε την διάμετρο της Έριδος σε 2.600 ±400200 χιλιόμετρα.Το Νοέμβριο του 2010, μελετήθηκε από τη Γη μία αστρική επιπρόσθηση της Έριδος. Τα προκαταρκτικά δεδομένα από αυτό το γεγονός έθεσαν υπό αμφισβήτηση τις προηγούμενες εκτιμήσεις για το μέγεθός της. Οι ομάδες ανακοίνωσαν τα τελικά τους αποτελέσματα από την απόκρυψη του Οκτωβρίου του 2011 και εκτίμησαν τη διάμετρό της σε 2.326±12 χιλιόμετρα.Η φασματική ανάλυση της Έριδος αποκάλυψε την παρουσία μεθανίου, υποδεικνύοντας ότι η επιφάνειά της μπορεί να μοιάζει με αυτή του Πλούτωνα και του Τρίτωνα, οι οποίοι έχουν και αυτοί μεθάνιο στην επιφάνειά τους. Όμως, σε αντίθεση με τον κοκκινωπό Πλούτωνα, η Έρις έχει γκρι χρώμα. Πιστεύεται ότι το κόκκινο χρώμα του Πλούτωνα οφείλεται σε κόκκινες θολίνες, περιοχές οργανικών ενώσεων, οι οποίες σκουραίνουν την επιφάνεια και η θερμοκρασία αυξάνεται, οδηγώντας το μεθάνιο στην εξάτμιση. Όμως η Έρις βρίσκεται μακρύτερα από τον Ήλιο και το μεθάνιο συμπυκνώνεται στην επιφάνειά της. Αυτή η ομοιόμορφη συμπύκνωση πάνω στην επιφάνειά της μειώνει τις διαφορές στη λευκαύγειά της και καλύπτει τις θολίνες.

Δυσνομία (δορυφόρος)

Το 2005 το Αστεροσκοπείο Κεκ παρατήρησε τα τέσσερα μεγαλύτερα μεταποσειδώνια αντικείμενα (Πλούτωνα, Μακεμάκε, Χαουμέια και Έρις) . Στις 10 Σεπτεμβρίου αποκαλύφθηκε ένα φεγγάρι γύρω από την Έριδα. Αυτός ο δορυφόρος πήρε το παρατσούκλι Γαβριέλα από τον Μπράουν και το 2006 πήρε το επίσημο όνομα Δυσνομία. Έχει διάμετρο 100 με 250 χιλιόμετρα και περιφέρεται σε απόσταση 37.000 χιλιόμετρα από την Έριδα.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CF%81%CE%B9%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82)

Το επεξεργάστηκε Νοέμβριος 17, 2023 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Η απόκοσμη Ερις αποκαλύπτεται (βίντεο)

Νέα στοιχεία για την Έριδα και τον δορυφόρο της.

Νέα στοιχεία για τον απομακρυσμένο πλανήτη νάνο του ηλιακού μας συστήματος.Στις αρχές Ιανουαρίου του 2005 ανακοινώθηκε ο εντοπισμός ενός διαστημικού σώματος στα βάθη του ηλιακού μας συστήματος τα χαρακτηριστικά του οποίου το τοποθέτησαν στην κατηγορία των πλανητών νάνων όπως ο Πλούτωνας. Η κωδική του ονομασία είναι 2003 UB313 και επιλέχθηκε τελικά για αυτόν τον πλανήτη νάνο το όνομα Ερις, της κόρης της Νυκτός και θεά της διχόνοιας στην αρχαία ελληνική μυθολογία.Με διάμετρο περίπου 770 χλμ. είναι το δέκατο μεγαλύτερο γνωστό σώμα που περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο χωρίς να είναι δορυφόρος και ένα από τα πιο απόμακρα αντικείμενα του ηλιακού συστήματος, που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, με εξαίρεση κάποιους κομήτες.Η απόσταση της από τη Γη και το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται καθιστούσε μέχρι σήμερα την Έριδα ένα αίνιγμα για τους επιστήμονες. Όμως ερευνητική ομάδα κατάφερε να αποκαλύψει μια σειρά από ενδιαφέροντα στοιχεία για αυτόν τον απομακρυσμένο παγωμένο κόσμο του ηλιακού μας συστήματος ο οποίος διαθέτει και ένα δορυφόρο που έλαβε το όνομα της κόρης της Έριδας, της Δυσνομίας. Η νέα έρευνα δείχνει ότι η Έρις διαθέτει ένα βραχώδες υπέδαφος κάτω από ένα κέλυφος πάγου. Ο Πλούτωνας έχει επίσης βραχώδες υπέδαφος κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια αλλά έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε πάγο και πιστεύεται ότι φιλοξενεί έναν υπόγειο υγρό ωκεανό.

«Γνωρίζαμε ήδη ότι η Έρις είναι πιο πλούσια σε βραχώδες περιβάλλον από τον Πλούτωνα, αλλά αυτό που δεν γνωρίζαμε ήταν είχε διαχωριστεί ο βράχος από τον πάγο. Αυτό σημαίνει ότι η Έρις θερμάνθηκε αρκετά σε κάποια στιγμή της ιστορίας της για να λιώσει, έτσι ώστε όλος ο βράχος βυθίστηκε στο κέντρο. Ο πάγος δεν είναι ακίνητος, αλλά βιώνει μια αργή αναδόμηση, λόγω της υπολειπόμενης θερμότητας από το εσωτερικό. Πιθανότατα δεν υπάρχει υγρός ωκεανός μέσα στην Έρις αναφέρει ο Φράνσις Κρουζ, πλανητολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, Φράνσις Νίμο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.