Εξωπλανήτες.

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκαν αστρικοί άνεμοι που «σκοτώνουν» πλανήτες καθώς αυτοί προσπαθούν να γεννηθούν.

πηγή φωτό. (NASA, G. Bacon, L. Frattare, Z. Levay, and F. Summers (STScI/AURA)) Τρισδιάστατη απεικόνιση του κοσμικού χάους που επικρατεί στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα

Εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο εντόπισε το τηλεσκόπιο James Webb.Πολλοί από εμάς χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε ενοχλητικούς γείτονες, αλλά για τουλάχιστον μια περιοχή στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα το πρόβλημα είναι υπαρξιακό. Οι παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb δείχνουν ότι ένας συμπαγής δίσκος αερίου και σκόνης γύρω από ένα νεαρό άστρο στο νεφέλωμα που βρίσκεται εντός του αστερισμού του Ωρίωνα χάνει τεράστιες ποσότητες υδρογόνου κάθε χρόνο. Ο πρωτοπλανητικός δίσκος είναι η περιοχή στην οποία μπορούν να σχηματιστούν νέοι πλανήτες επομένως η απώλεια σημαντικών ποσοτήτων υλικών θα μπορούσε να περιορίσει ή και να ακυρώσει αυτή τη διαδικασία.Αυτή η απώλεια υδρογόνου προκαλείται από την έντονη υπεριώδη ακτινοβολία (UV) που εισρέει από μια ομάδα μεγάλων γειτονικών άστρων. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι τόσο ισχυρή που μπορεί να εμποδίζει τη δημιουργία μεγάλων πλανητών στην περιοχή, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να ρίξουν φως στα φαινόμενα που παράγουν γιγάντια άστρα και η επίδραση τους σε υπό δημιουργία πλανητικά συστήματα.«Σε χρονική κλίμακα ενός εκατομμυρίου ετών όλη η ύλη θα έχει φύγει από αυτόν τον δίσκο. Τα τρέχοντα μοντέλα σχηματισμού πλανητών υποδεικνύουν ότι ένας πλανήτης στο μέγεθος του Δία θα χρειαζόταν το λιγότερο ένα εκατομμύριο έτη για να σχηματιστεί επομένως το υλικό που διαφεύγει γρήγορα ανταγωνίζεται το σχηματισμό πλανητών» δήλωσε ο Ολιβιέ Μπερνέ ερευνητής στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS), επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Τα αστέρια στο σμήνος του Τραπεζίου, μια πυκνή ομάδα πολλών νεαρών άστρων στην καρδιά του αστερισμού του Ωρίωνα, είναι το καθένα περίπου 10 φορές πιο μεγάλα σε μάζα από τον Ήλιο και 100.000 φορές πιο φωτεινό. Οι νέες παρατηρήσεις James Webb από αυτό το σμήνος  δείχνουν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία από τα εξαιρετικά φωτεινά άστρα εκεί θερμαίνει σημαντικά το αέριο στον κοντινό πρωτοπλανητικό δίσκο, που έχει λάβει την κωδική ονομασία d203-506, προκαλώντας την καταστροφή των υλικών που σχηματίζουν πλανήτες.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1606159/entopistikan-astrikoi-anemoi-poy-skotonoyn-planites-kathos-aytoi-prospathoyn-na-gennithoyn/

[Δροσος Γεωργιος]

Αστρονόμοι έκαναν μαζική παρακολούθηση γέννησης πλανητών σε πολλά αστρικά συστήματα του γαλαξία μας.

Εντυπωσιακό επίτευγμα που ρίχνει νέο φως στην εξέλιξη άστρων και πλανητών.Είναι γνωστό ότι οι πλανήτες δημιουργούνται μέσα στους δίσκους ύλης (αέρια, σκόνη) που σχηματίζονται όταν γεννιούνται νέα άστρα. Ο στόλος των διαστημικών τηλεσκοπίων αλλά και τα ολοένα και πιο ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια έχουν επιτρέψει τα τελευταία χρόνια στους αστρονόμους να κάνουν απευθείας παρατηρήσεις σε δίσκους ύλης και μαθαίνουν συνεχώς νέα στοιχεία τόσο για τη διαδικασία σχηματισμού πλανητών όσο και πλανητικών συστημάτων.Σε μια από τις μεγαλύτερες έρευνες που έγιναν ποτέ για δίσκους που σχηματίζουν πλανήτες, μια ομάδα αστρονόμων από περισσότερες από δέκα χώρες μελέτησε πάνω από 80 νεαρά αστέρια του γαλαξία μας, τα οποία μπορεί να έχουν πλανήτες που σχηματίζονται γύρω τους, προκειμένου να ρίξει φως στη συναρπαστική και πολύπλοκη διαδικασία του σχηματισμού των πλανητών.Μέσα από εντυπωσιακές εικόνες, που τραβήχτηκαν με τη χρήση του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Χιλή, οι ερευνητές μελέτησαν συνολικά 86 αστέρια σε τρεις διαφορετικές αστροπαραγωγικές περιοχές του Γαλαξία μας: τον Ταύρο και τον Χαμαιλέοντα Ι, και οι δύο περίπου 600 έτη φωτός μακριά από τη Γη, και τον Ωρίωνα, ένα νέφος πλούσιο σε αέρια περίπου 1.600 έτη φωτός μακριά από εμάς, που είναι γνωστό ότι είναι τόπος γέννησης αρκετών άστρων με μεγαλύτερη μάζα από τον Ήλιο.Για την παρατήρηση των δίσκων η ομάδα χρησιμοποίησε το εξελιγμένο όργανο SPHERE που είναι τοποθετημένο στο VLT, το οποίο αποδίδει ευκρινείς εικόνες των δίσκων. Έτσι, η ομάδα μπόρεσε να απεικονίσει δίσκους γύρω από αστέρια με μάζα μόλις το μισό της μάζας του Ήλιου, οι οποίοι είναι συνήθως πολύ αχνοί για τα περισσότερα άλλα όργανα που είναι διαθέσιμα σήμερα. Πρόσθετα δεδομένα ελήφθησαν με τη χρήση του οργάνου X-shooter του VLT, το οποίο επέτρεψε στους αστρονόμους να προσδιορίσουν πόσο νέοι και πόσο μαζικοί είναι οι αστέρες. Επιπλέον, η διάταξη ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στην έρημο Ατακάμα βοήθησε την ομάδα να κατανοήσει περισσότερα για την ποσότητα σκόνης που περιβάλλει ορισμένα από τα αστέρια.

Στη φωτογραφία απεικονίζεται επιλογή δέκα δίσκων γύρω από αστέρια και από τις τρεις περιοχές του Γαλαξία, οι οποίες μελετήθηκαν στην έρευνα. Πηγή φωτό: ESO/C.Ginski, A.Garufi, P.-G. Valegard et al.

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από 5.000 πλανήτες σε τροχιά γύρω από άλλα άστρα εκτός του Ήλιου, συχνά σε συστήματα που διαφέρουν σημαντικά από το δικό μας Ηλιακό Σύστημα. Για να καταλάβουν πού και πώς προκύπτει αυτή η ποικιλομορφία, οι αστρονόμοι πρέπει να παρατηρήσουν τους πλούσιους σε σκόνη και αέρια δίσκους που περιβάλλουν νεαρά άστρα, δηλαδή τα ίδια τα λίκνα του σχηματισμού πλανητών.Οι νέες εικόνες αναδεικνύουν αυτή την εξαιρετική ποικιλομορφία των δίσκων που σχηματίζουν πλανήτες. Η ομάδα μπόρεσε να αντλήσει αρκετές βασικές πληροφορίες από το σύνολο δεδομένων. Για παράδειγμα, στον Ωρίωνα διαπίστωσαν ότι αστέρια σε ομάδες δύο ή περισσότερων είχαν λιγότερες πιθανότητες να έχουν μεγάλους δίσκους σχηματισμού πλανητών. Τα δεδομένα αυτά θα βοηθήσουν τους ερευνητές στην αποκάλυψη των μυστηρίων του σχηματισμού των πλανητών.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1607931/astronomoi-ekanan-maziki-parakoloythisi-gennisis-planiton-se-polla-astrika-systimata-toy-galaxia-mas/

[Δροσος Γεωργιος]

Το πρώτο ουράνιο τόξο που εντοπίζεται σε εξωπλανήτη εντυπωσιάζει τους επιστήμονες.

Δεν είχε καταγραφεί το φαινόμενο μακριά από το ηλιακό μας σύστημα.Το 2013 ανακαλύφθηκε σε απόσταση περίπου 600 ετών φωτός από τη Γη ένας ακόμη εξωπλανήτης. Ο WASP-76b όπως ονομάστηκε ο πλανήτης αυτός έχει μάζα παρόμοια με αυτή του Δία και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το μητρικό του άστρο. Ο εξωπλανήτης βρίσκεται σε απόσταση 12 φορές πιο κοντινή στο άστρο του από αυτή που βρίσκεται ο Ερμής στον Ήλιο για αυτό και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε αυτόν είναι πραγματικά κολασμένες.Εκτιμάται ότι στην πλευρά που βλέπει μόνιμα το άστρο ανέρχεται σε πάνω από 2,5 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου ενώ σε αυτή που δεν βλέπει το άστρο η θερμοκρασία ξεπερνά τους 1,300 βαθμούς Κελσίου. Οι κολασμένες θερμοκρασίες στην πλευρά του πλανήτη που βλέπει το άστρο προκαλούν την εξάτμιση μετάλλων. Στη συνέχεια ισχυροί άνεμοι που σχηματίζονται μεταφέρουν «σιδηρατμούς» στην ψυχρότερη πλευρά, όπου επικρατεί νύχτα, και εκεί συμπυκνώνονται σε σταγονίδια σιδήρου. Με απλά λόγια στον WASP-76 b βρέχει σίδηρο.Μια μελέτη εντόπισε 11 συστατικά στην ατμόσφαιρα του WASP-76b και σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν οι επιστήμονες την παρουσία εκείνων που συνδέονται με την ύπαρξη πετρωμάτων εικάζουν ότι κοντά στον WASP-76b υπήρχε κάποτε ένας μικρός βραχώδης πλανήτης σαν τον Ερμή ο οποίος για κάποιος λόγο βγήκε από την τροχιά του και πλησίασε τον WASP-76b με αποτέλεσμα ο αέριος γίγαντας να τον καταπιεί.

 

Το εφέ που μπορεί να φωτίσει τη ζωή

Η καταγραφή στοιχείων της αποστολής αναζήτησης και μελέτης εξωπλανητών CHEOPS του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αποκαλύπτει ένα ακόμη εντυπωσιακό φαινόμενο στον WASP-76b που δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στους περισσότερους από πέντε χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Είναι μια ατμοσφαιρική διάταξη που μοιάζει με ουράνιο τόξο από πολύχρωμους, ομόκεντρους δακτυλίους φωτός που εμφανίζονται μόνο κάτω από πολύ περίεργες συνθήκες.«Αυτό που είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου είναι η απίστευτη κλίμακα αυτού που βλέπουμε. O WASP-76b βρίσκεται αρκετές εκατοντάδες έτη φωτός μακριά, ένας γίγαντας πλανήτης με έντονα θερμό αέριο όπου πιθανότατα βρέχει λιωμένο σίδηρο. Παρά το χάος, φαίνεται ότι έχουμε εντοπίσει τα πιθανά σημάδια ενός λαμπρού φαινομένου» λέει ο Μάθιου Στάντινγκ, ερευνητής της ESA που μελετά εξωπλανήτες.Πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν «εφέ δόξας» και συμβαίνει όταν το φως διέρχεται από ένα στενό κενό. Στη Γη, αυτό το κενό θα μπορούσε να είναι ο χώρος μεταξύ των σταγονιδίων νερού στα σύννεφα, για παράδειγμα. Αυτό προκαλεί μια διαφορετική μορφή διάθλασης του φωτός η οποία συμβαίνει όταν το φως περνά από ένα εμπόδιο ή μέσα από ένα άνοιγμα.Καθώς τα κύματα φωτός διασπώνται και στη συνέχεια επανενώνονται δημιουργούνται σκοτεινές και ανοιχτόχρωμες ζώνες, αντίστοιχα καθώς και ομόκεντροι χρωματικοί δακτύλιοι. Η παρουσία αυτού του φαινομένου στην ατμόσφαιρα του WASP-76b υποδηλώνει την παρουσία νεφών που αποτελούνται από τέλεια σφαιρικά σταγονίδια νερού που είτε έχουν διαρκέσει για τουλάχιστον τρία χρόνια είτε σύννεφα που αναπληρώνονται συνεχώς. Εάν τα σύννεφα είναι επίμονα αυτό δείχνει ότι η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας του WASP-76b παρά τις ακραίες συνθήκες που επικρατούν εκεί πρέπει να είναι σταθερή με την πάροδο του χρόνου. Αυτή είναι μια συναρπαστική εικόνα που υπαινίσσεται τη σταθερότητα γύρω από αυτό που από καιρό θεωρούνταν ένας μόνιμα ταραγμένος κόσμος.Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι οι ειδικοί σε εξωπλανήτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν μακρινούς κόσμους για παρόμοια φαινόμενα φωτός, συμπεριλαμβανομένου του αστρικού φωτός που αντανακλάται σε υγρές λίμνες και ωκεανούς. Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας στη συνεχή αναζήτηση της ανθρωπότητας για ζωή πέρα από το ηλιακό σύστημα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1634063/to-proto-oyranio-toxo-poy-entopizetai-se-exoplaniti-entyposiazei-toys-epistimones/