Εξωπλανήτες.

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκε μια υπερ-Γη που το μισό έτος είναι κατοικήσιμη και το άλλο μισό αφιλόξενη.

Η τροχιά του φέρνει τον εξωπλανήτη είτε πολύ κοντά είτε πολύ μακριά από το μητρικό του άστρο.

Ένας εξωπλανήτης που ανήκει στην κατηγορία της «υπερ-Γης» περιφέρεται γύρω από ένα γειτονικό στο ηλιακό μας σύστημα άστρο αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο ακολουθεί μια τροχιά η οποία προκαλεί ακραίες μεταβολές στις συνθήκες που επικρατούν σε αυτόν και τον καθιστά κάποιες στιγμές κατοικήσιμο και κάποιες στιγμές αφιλόξενο στη ζωή.Το άστρο HD 20794 βρίσκεται σε απόσταση 20 ετών φωτός από τη Γη και είναι το δεύτερο κοντινότερο μετά το τριπλό σύστημα του Άλφα Κενταύρου. Είχαν εντοπιστεί δύο πλανήτες να κινούνται γύρω από το HD 20794 και πρόσφατα εντοπίστηκε άλλος ένας ο οποίος σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA.Ο εξωπλανήτης HD 20794 d ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από το άστρο σε 647 μέρες χρονικό διάστημα συγκρίσιμο με αυτό του Άρη που χρειάζεται 687 μέρες για να κινηθεί γύρω από τον Ήλιο. Αλλά η τροχιά αυτού του πλανήτη τον φέρνει κάποια στιγμή αρκετά κοντά στο άστρο ώστε να βιώνει αδιάκοπη θερμότητα για ένα μέρος του έτους του, και στη συνέχεια τον μεταφέρει αρκετά μακριά ώστε οι θερμοκρασίες να είναι τόσο χαμηλές ώστε τα πάνω ακόμη και το νερό που υπάρχει σε υγρή μορφή να παγώνουν. Ο πλανήτης αυτός αναπηδά για δισεκατομμύρια έτη ανάμεσα σε αυτά τα κλιματικά άκρα περίπου κάθε 300 ημέρες.Στην πιο κοντινή του απόσταση, η απόσταση του HD 20794 d από το μητρικό του άστρο είναι συγκρίσιμη με την απόσταση της Αφροδίτης από τον Ήλιο ενώ στο πιο απομακρυσμένο σημείο του, είναι σχεδόν διπλάσια από την απόσταση της Γης από τον Ήλιο. Ο HD 20794 d είναι πιθανώς βραχώδης, όπως η Γη αλλά τα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να είναι έξι φορές πιο ογκώδης από τον πλανήτη μας.Οι πλανήτες της κατηγορίας της «υπερ-Γης» αποτελούν βασικό στόχο των αστρονόμων στην προσπάθεια να εντοπιστεί η παρουσία ζωής σε άλλους κόσμους μακριά από τον πλανήτη μας και κάθε ανακάλυψη σε αυτούς τους πλανήτες είναι πολύ σημαντικές.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1931781/entopistike-mia-yper-gi-poy-to-miso-etos-einai-katoikisimi-kai-to-allo-miso-afiloxeni/

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκαν τέσσερις πλανήτες σε γειτονικό μας άστρο (βίντεο)

Το πλανητικό σύστημα βρίσκεται σε απόσταση μόλις έξι ετών φωτός και είναι το δεύτερο κοντινότερο σε εμάς.

Το άστρο Barnard βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν 6 ετών φωτός στον αστερισμό του Οφιούχου. Είναι το επόμενο πλησιέστερο άστρο στον Ήλιο μετά το τριπλό αστρικό σύστημα Άλφα Κενταύρου. Σύμφωνα με νέα μελέτη το αστέρι φιλοξενεί τουλάχιστον τέσσερις πλανήτες, ο καθένας εκ των οποίων έχει περίπου 20 έως 30% της μάζας της Γης.Οι τέσσερις πλανήτες βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση από το άστρο και για αυτό ολοκληρώνουν μια πλήρη περιστροφή μέσα σε λίγες μέρες.
Αυτό σημαίνει ότι κατά πιθανότητα οι συνθήκες που επικρατούν σε αυτούς του πλανήτες (υψηλές θερμοκρασίες) τους καθιστούν αφιλόξενους στη ζωή αλλά το εύρημα είναι ένα νέο σημείο αναφοράς για την ανακάλυψη μικρών σε μέγεθος πλανητών γύρω από κοντινά στο ηλιακό μας σύστημα άστρα.«Είναι ένα πραγματικά συναρπαστικό εύρημα – το αστέρι του Μπάρναρντ είναι ένας κοσμικός μας γείτονας και όμως γνωρίζουμε τόσα λίγα για αυτό» λέει ο Ρίτβικ Μπάσαντ, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

 

«Αυτοί οι πλανήτες είναι πιθανώς βραχώδεις πλανήτες, αντί για πλανήτες αερίου όπως ο Δίας αλλά θα είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αυτό με βεβαιότητα. Η γωνία που τους βλέπουμε από τη Γη σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τους παρακολουθήσουμε να περνούν μπροστά από το άστρο τους, που είναι η συνήθης μέθοδος για να μάθουμε αν ένας πλανήτης είναι βραχώδης. Αλλά συλλέγοντας πληροφορίες για παρόμοιους πλανήτες γύρω από άλλα άστρα μπορούμε να κάνουμε καλύτερες εικασίες για τα χαρακτηριστικά τους» αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1932732/anakalyfthikan-tesseris-planites-se-geitoniko-mas-astro-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκε περιπλανώμενος εξωπλανήτης που μοιάζει με… κέικ πολλών στρώσεων (βίντεο)

Άλλη μια εντυπωσιακή ανακάλυψη του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb.

Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ερευνητική ομάδα εντόπισε και μελέτησε ένα μυστηριώδες κοσμικό σώμα που μοιάζει με ένα μοναδικό σε χαρακτηριστικά εξωπλανήτη.Διάφορα κοσμικά φαινόμενα ή συνδυασμός κοσμικών φαινομένων που εξελίσσονται σε πλανητικά συστήματα απομακρύνουν σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιον από τους πλανήτες ενός συστήματος από αυτό υποχρεώνοντας τον να ταξιδεύει μόνος του στο Σύμπαν. Ανάμεσα στους περίπου έξι χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν εντοπίσει οι αστρονόμοι μέχρι σήμερα στο γαλαξία μας υπάρχουν και ορισμένοι από αυτούς τους… ορφανούς και περιπλανώμενους πλανήτες.Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» οι ερευνητές παρουσιάζουν την ανακάλυψη ενός διαστημικού σώματος που κινείται μόνο του στο Διάστημα χωρίς να ανήκει σε κάποιο αστρικό σύστημα ενώ δεν ανήκει στην κατηγορία των καφέ νάνων (αποτυχημένων άστρων) οπότε συμπεραίνουν ότι πρόκειται για έναν περιπλανώμενο εξωπλανήτη.Αυτό το διαστημικό σώμα που έλαβε την κωδική ονομασία SIMP 0136+0933 διαθέτει μια πολυσύνθετη ατμόσφαιρα που στο μάτι των ειδικών θυμίζει κέικ πολλών στρώσεων στην οποία εκδηλώνονται και διάφορα φαινόμενα όπως σέλας.  O εξωπλανήτης εντοπίστηκε σε απόσταση περίπου 20 ετών φωτός στο Νεφέλωμα της Καρίνας και ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από τον εαυτό του σε περίπου 60 ώρες.Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο εξωπλανήτης διαθέτει ένα χαμηλό ατμοσφαιρικό στρώμα νεφών σιδήρου ενώ υπάρχει ένα δεύτερο στρώμα νεφών από φορστερίτη, ένα ορυκτό μαγνησίου. Ένα τρίτο στρώμα πάνω από αυτά φαίνεται να αποτελείται θερμούς θύλακες της ατμόσφαιρας οι οποίοι δημιουργούνται από ένα τύπο σέλαος διαφορετικό από αυτόν που δημιουργείται στη Γη από την αλληλεπίδραση των φορτισμένων ηλιακών σωματιδίων με την γήινη ατμόσφαιρα. Είναι επίσης πιθανό ο πλανήτης να παράγει βροχή από λιωμένο σίδηρο.

 

Οι ερευνητές συνεχίζουν τη μελέτη του εξωπλανήτη και λένε ότι θα τον παρατηρήσουν εκ νέου με το διαστημικό τηλεσκόπιο Nancy Grace Roman της NASA που είναι προγραμματισμένο να εκτοξευθεί το 2027.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1933498/anakalyfthike-periplanomenos-exoplanitis-poy-moiazei-me-keik-pollon-stroseon-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Το James Webb φωτογράφισε απευθείας εξωπλανήτες δύο αστρικών συστημάτων.

Οι εικόνες αποκαλύπτουν σημαντικά στοιχεία και λεπτομέρειες για αυτούς του κόσμους.

Το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει κατασκευάσει η ανθρωπότητα κατάφερε να καταγράψει απευθείας εικόνες εξωπλανητών. Το James Webb φωτογράφησε τέσσερις συνολικά πλανήτες που βρίσκονται σε διαφορετικά συστήματα.Τα ευρήματα είναι μια ακόμη απόδειξη της δύναμης του τηλεσκοπίου στην άμεση απεικόνιση και παρέχουν πολύτιμες γνώσεις για το πώς σχηματίζονται οι πλανήτες τόσο εντός του ηλιακού μας συστήματος όσο και σε ολόκληρο το Σύμπαν.Σε απόσταση περίπου 130 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Πήγασου βρίσκεται το άστρο HR 8799. Πρόκειται για ένα πολύ νεαρό άστρο ηλικίας μόλις 30-40 εκατ. ετών. Γύρω από το άστρο έχουν ήδη σχηματιστεί τέσσερις γιγάντιοι πλανήτες ο καθένας εξ αυτών με μάζα περίπου πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία.Πρόκειται για ένα μοναδικό από πολλές απόψεις πλανητικό σύστημα, από αυτά που γνωρίζουμε τουλάχιστον, όχι μόνο λόγω του αριθμού των πλανητών του ούτε εξαιτίας του μεγέθους τους. Το πιο ενδιαφέρον και σπάνιο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι ότι οι τέσσερις πλανήτες βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους και ακολουθούν ο καθένας εξ αυτών μια τροχιακή κίνηση που ακολουθεί ένα συμμετρικό ρυθμό.Κάθε πλανήτης ακολουθεί μια τροχιακή κίνηση με ταχύτητα διπλάσια από αυτή του προηγούμενου. Ο πιο απομακρυσμένος από το άστρο πλανήτης έχει τη δική του τροχιακή ταχύτητα, ο αμέσως κοντινότερος σε αυτόν έχει διπλάσια ταχύτητα, ο επόμενος τετραπλάσια και ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στο άστρο οκταπλάσια ταχύτητα.

 

Τα ευρήματα

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal» ερευνητική ομάδα παρουσιάζει τα ευρήματα της μελέτης των εικόνων που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο.  Το πρόσφατα ανιχνευμένο διοξείδιο του άνθρακα σε έναν από τους πλανήτες, τον HR 8799 e, δείχνει ότι υπάρχει σημαντική ποσότητα βαρέων μετάλλων στην ατμόσφαιρα του πλανήτη η οποία ευθυγραμμίζεται με την κορυφαία, θεωρία σχηματισμού πλανητών που αναφέρει ότι οι πλανήτες σχηματίζονται σταδιακά σε χρονικό ορίζοντα εκατομμυρίων ετών από τα υλικά του δίσκο αερίου και σκόνης που στροβιλίζεται γύρω από ένα νεαρό άστρο.Ωστόσο μια πρόσφατη έρευνα πρόσφερε αδιάσειστα στοιχεία ότι η ύλη γύρω από ένα νεαρό άστρο μπορεί να ενωθεί γρήγορα δημιουργώντας ακόμη και τεράστιους πλανήτες υποδηλώνοντας ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να σχηματιστεί ένας πλανήτης και ότι η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη από ό,τι νόμιζαν οι αστρονόμοι.Ο εντοπισμός της διαδικασίας που είναι πιο κοινή μεταξύ των πλανητών σε όλο το Σύμπαν μπορεί να δώσει στους επιστήμονες ενδείξεις για να ξεκαθαρίσουν τους τύπους εξωπλανητών που ανακαλύπτουν σε μακρινά ηλιακά συστήματα.«Η ελπίδα μας με αυτού του είδους την έρευνα είναι να κατανοήσουμε το δικό μας ηλιακό σύστημα, τη ζωή και τον εαυτό μας σε σύγκριση με άλλα εξωπλανητικά συστήματα. Θέλουμε να τραβήξουμε φωτογραφίες από άλλα ηλιακά συστήματα και να δούμε πώς είναι παρόμοια ή διαφορετικά σε σύγκριση με το δικό μας. Από εκεί μπορούμε να προσπαθήσουμε να πάρουμε μια αίσθηση του πόσο παράξενο είναι πραγματικά το ηλιακό μας σύστημα ή πόσο (κοσμικά) φυσιολογικό είναι» λέει ο Γουίλιαμ Μπάλμερ αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς που ηγήθηκε της έρευνας.Οι παρατηρήσεις του James Webb αποκάλυψαν ότι οι πλανήτες HR 8799 περιέχουν πολύ περισσότερες ποσότητες βαρέων στοιχείων από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, υποδηλώνοντας ότι σχηματίστηκαν με παρόμοιο τρόπο με τους γίγαντες αερίου του ηλιακού μας συστήματος το Δία και τον Κρόνο.Το James Webb απεικόνισε επίσης το 51 Eridani, ένα αστρικό σύστημα 97 έτη φωτός μακριά. Το τηλεσκόπιο μπόρεσε να απεικονίσει απευθείας το 51 Eridani b ένα νεαρό πλανήτη που κάνει κύκλους γύρω από το μητρικό του άστρο σε απόσταση 17,7 δισ. χλμ/. μια απόσταση κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος όπου ο πιο απομακρυσμένος, ο Πλούτωνας, βρίσκεται σε απόσταση περίπου έξι δισ. χλμ. από τον Ήλιο.

Μια από τις απευθείας εικόνες των εξωπλανητών στο σύστημα HR 8799. πηγή φωτό. (NASA, ESA, CSA, STScI, W. Balmer (JHU), L. Pueyo (STScI), M. Perrin (STScI))

 

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1934250/to-james-webb-fotografise-apeytheias-exoplanites-dyo-astrikon-systimaton/

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκαν υδρατμοί σε καυτό εξωπλανήτη «τρελαίνοντας» τους αστρονόμους.

Απρόσμενη ανακάλυψη σε ένα σπάνιο κόσμο του γαλαξία μας.

Το 2020 ανακαλύφθηκε ο εξωπλανήτης LTT 9779 b και νέες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb (JWST) αποκαλύπτουν ένα μοναδικό σε χαρακτηριστικά κόσμο που ενισχύει την εικόνα που διαμορφώνεται ότι υπάρχει τεράστια ποικιλομορφία πλανητών την οποία αγνοούσαμε μέχρι πρόσφατα.Μέχρι πριν από περίπου 15 χρόνια οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι τα είδη των πλανητών είναι σε γενικές γραμμές όσα υπάρχουν στο ηλιακό μας σύστημα, ότι δηλαδή τα πλανητικά συστήματα έχουν κοινά χαρακτηριστικά και οι πλανήτες που δημιουργούνται μοιάζουν πάνω κάτω με τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα.Όμως αποδείχτηκε ότι αυτή ήταν μια εσφαλμένη εκτίμηση αφού ανακαλύπτονται συνεχώς εξωπλανήτες με συνθήκες που δεν μοιάζουν καθόλου με τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα. Πλανήτες με εξωτικά χαρακτηριστικά, με ακραίες συνθήκες και με φαινόμενα που εντυπωσιάζουν και… προκαλούν τους επιστήμονες.Ένας τέτοιος ξεχωριστός εξωπλανήτης είναι ο LTT 9779 b που ονομάστηκε Cuancoá. Ο πλανήτης έχει μάζα περίπου 29 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης και ανήκει στη σπάνια κατηγορία πλανητών που αποκαλούνται «καυτοί Ποσειδώνες» διαθέτοντας μέγεθος παρόμοιο με αυτό του Ποσειδώνα αλλά κινούμενοι σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό τους άστρο.Ο Cuancoá βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του που ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από αυτό σε μόλις 19 ώρες. Ο πλανήτης είναι παλιρροϊκά κλειδωμένο στο άστρο του όπως είναι η Σελήνη στη Γη, δηλαδή η μια (ίδια) πλευρά του πλανήτη βλέπει μόνιμα το άστρο αναπτύσσοντας θερμοκρασίες εκεί περίπου δύο χιλιάδων βαθμών Κελσίου ενώ η άλλη πλευρά μένει μόνιμα στο σκοτάδι.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» ερευνητική ομάδα παρουσιάζει τα ευρήματα των παρατηρήσεων που έκανε στον Cuancoá με το James Webb. Η πιο σημαντική ανακάλυψη ήταν αυτή υδρατμών στην ατμόσφαιρα της πλευράς που βλέπει το άστρο του. «Το να βρίσκεις έναν πλανήτη αυτού του μεγέθους τόσο κοντά στο άστρο που τον φιλοξενεί είναι σαν να βρίσκεις μια χιονόμπαλα που δεν έχει λιώσει σε φωτιά. Είναι μια απόδειξη της ποικιλομορφίας των πλανητικών συστημάτων και προσφέρει ένα παράθυρο στο πώς οι πλανήτες εξελίσσονται κάτω από ακραίες συνθήκες».Οι ερευνητές ανίχνευσαν τους υδρατμούς και μελέτησαν το φως που αντανακλάται από τα σύννεφα του τα οποία σχηματίζονται στην πλευρά της ημέρας του εξωπλανήτη.  «Αυτός ο πλανήτης παρέχει ένα μοναδικό εργαστήριο για να κατανοήσουμε πώς τα σύννεφα και η μεταφορά θερμότητας αλληλεπιδρούν στις ατμόσφαιρες των κόσμων με υψηλή ακτινοβολία» δήλωσε ο Λουί Φιλίπ Κουλόμπ του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που προσπαθεί τώρα να βελτιώσει τα εργαλεία που χρησιμοποιεί για να κατανοήσει καλύτερα πώς σχηματίζονται και διατηρούνται τα σύννεφα σε τόσο ακραία περιβάλλοντα.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωτικού Cuancoá.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1935776/entopistikan-ydratmoi-se-kayto-exoplaniti-trelainontas-toys-astronomoys/

[Δροσος Γεωργιος]

Ντιντιέ Κελόζ: Υπάρχει «ζωή» στο Σύμπαν.

Στον κόσμο της αστρονομίας η ανακάλυψη νέων εξωπλανητών, δηλαδή πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος, αποτελεί πάντα μια συναρπαστική και ανατρεπτική εξέλιξη για την επιστημονική κοινότητα. Αυτό που για άλλους φαντάζει αδύνατον είναι η «καθημερινότητα» του καθηγητή Ντιντιέ Κελόζ των Πανεπιστημίων του Κέμπριτζ και της Γενεύης.     
Γνωστός και ως «πρωτοπόρος της “επανάστασης των εξωπλανητών”», ο Κελόζ έχει συμβάλει στην ανακάλυψη περισσότερων από 4.000 εξωπλανητών, ενώ το 2019 τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Φυσικής μαζί με τον συνάδελφό του Μισέλ Μαγιόρ γιατί «ανακάλυψαν τον πρώτο εξωπλανήτη που περιφέρεται γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο». Σε μια αποκλειστική συνέντευξη στην «Κ» στον Αθανάσιο Κατσικίδη, ο καθηγητής Κελόζ μας εισάγει στην επιστήμη της ανακάλυψης νέων πλανητών και στις δυσκολίες τεκμηρίωσης της ανακάλυψής τους. Και όσον αφορά την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, υποστηρίζει τα εξής:
Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι υπάρχει «ζωή» παντού στο σύμπαν, γιατί για μένα η «ζωή» είναι κάτι που έρχεται πολύ φυσικά μόλις υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Είναι πιθανό η «ζωή» να ξεκίνησε στον Άρη, στη Γη και στην Αφροδίτη ταυτόχρονα, αλλά το κλειδί εδώ δεν είναι το ξεκίνημα της «ζωής», αλλά το ζητούμενο είναι ο «χρόνος» που απαιτείται για να φθάσουμε στο επίπεδο όπου η «ζωή» μπορεί να επιβιώσει στις συνθήκες ενός πλανήτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι συνθήκες σε έναν πλανήτη αλλάζουν.  
 Για παράδειγμα, ο Άρης στα πρώτα δισ. χρόνια του είχε ωκεανούς με νερό, οπότε είναι πιθανό να υπήρξε ζωή στον πλανήτη εκείνη τη στιγμή. Φυσικά, όταν το νερό εξαφανίστηκε, έπρεπε να εξαφανιστεί και η «ζωή». Η Αφροδίτη ίσως ήταν επίσης ένας πράσινος πλανήτης στην αρχή. Οπότε δεν έχει να κάνει με τη «ζωή», αλλά με το πόσο «χρόνο» δίνεται στη «ζωή» για να παραμείνει και να επικρατήσει στον πλανήτη. Αυτή τη στιγμή δεν καταλαβαίνουμε ακριβώς ποιες είναι οι ακριβείς συνθήκες για την ύπαρξή της, αλλά κάνουμε μεγάλη πρόοδο. Και δεν θα με εξέπληττε αν μέσα στις επόμενες δεκαετίες, όταν θα έχουμε κατανοήσει την προέλευσή της, είμαστε σε θέση να αναπαραγάγουμε την αρχή της «ζωής».  

διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη ΕΔΩ: 

https://www.kathimerini.gr/culture/563549347/ntintie-keloz-yparchei-zoi-sto-sympan/

[Δροσος Γεωργιος]

Διεθνής αποστολή αναζήτησης ζωής σε εξωπλανήτες.

Νέα διαστημικά τηλεσκόπια θα σταλούν να μελετήσουν άλλους κόσμους.

Στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» παρουσιάζεται μια διεθνής αποστολή αναζήτησης ζωής σε πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Η αποστολή LIFE (Large Interferometer for Exoplanets) που οργανώνεται από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης (το περίφημο ETH) και αφορά την εκτόξευση τηλεσκοπίων για να ερευνήσει την ποικιλομορφία εξωπλανητών.Πιο συγκεκριμένα τα τηλεσκόπια θα μελετήσουν ατμόσφαιρες δεκάδων εξωπλανητών με παρόμοια θερμοκρασία, ακτίνα και μάζα με τη Γη για σημάδια νερού και οξυγόνου.«Μια μόνο θετική ανίχνευση θα άλλαζε τα πάντα αλλά ακόμα κι αν δεν βρούμε ζωή, θα είμαστε σε θέση να ποσοτικοποιήσουμε πόσο σπάνιοι ή κοινοί πλανήτες με ανιχνεύσιμες βιουπογραφές μπορεί να υπάρχουν πραγματικά» εξηγεί ο φυσικός Δρ. Ντάνιελ Άνγκερχάουζεν, επικεφαλής της μελέτης.
Η μελέτη εξετάζει τι θα μπορούσαν να μάθουν οι αστρονόμοι εάν «δεν ανιχνευθεί ζωή» σε μελλοντικές έρευνες για εξωπλανήτες, βασιζόμενη σε μια στατιστική ανάλυση Bayesian για τον καθορισμό του ελάχιστου αριθμού εξωπλανητών που πρέπει να παρατηρηθούν για να ληφθούν ουσιαστικές απαντήσεις σχετικά με τη συχνότητα των πιθανώς κατοικημένων κόσμων. Οι στατιστικές Bayes έχουν να κάνουν με τον προσδιορισμό της πιθανότητας ενός αποτελέσματος με βάση άλλες γνωστές πιθανότητες.Ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι κάθε παρατήρηση συνοδεύεται από ένα ορισμένο επίπεδο αβεβαιότητας. Για παράδειγμα, η αποστολή θα μπορούσε να οδηγήσει σε ψευδώς αρνητικά, χάρη σε χαμένα σημάδια ζωής. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότεροι από 5.800 επιβεβαιωμένοι εξωπλανήτες που υπάρχουν πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.Οι συγγραφείς της μελέτης λένε ότι απαιτούνται συγκεκριμένα και μετρήσιμα ερωτήματα για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας, συμπεριλαμβανομένου του «ποιου κλάσματος βραχωδών πλανητών στην κατοικήσιμη ζώνη ενός ηλιακού συστήματος εμφανίζει σαφή σημάδια υδρατμών, οξυγόνου και μεθανίου».«Δεν έχει να κάνει μόνο με το πόσους πλανήτες παρατηρούμε – είναι να κάνουμε τις σωστές ερωτήσεις και πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε στο να δούμε ή να μην δούμε αυτό που ψάχνουμε. Αν δεν είμαστε προσεκτικοί και έχουμε υπερβολική αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές μας να αναγνωρίσουμε τη ζωή, ακόμη και μια μεγάλη έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε παραπλανητικά αποτελέσματα» Άνγκερχάουζεν.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1943228/diethnis-apostoli-anazitisis-zois-se-exoplanites/

[Δροσος Γεωργιος]

Διαστημικό CSI: To James Webb ανακάλυψε πώς… σκοτώθηκε ένας εξωπλανήτης (βίντεο)

Υπήρξε θανατηφόρος σύγκρουση και όχι κοσμικός κανιβαλισμός.

Αστρονόμοι είχαν εντοπίσει ένα άστρο που ακολουθώντας την πορεία αυτοκαταστροφής που θα έχει ο Ήλιος μετατράπηκε σε ερυθρό γίγαντα και φαινόταν ότι κατάπιε κυριολεκτικά έναν πλανήτη. Όμως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb συνέλεξε στοιχεία που δείχνουν ότι ο εξωπλανήτης συνετρίβη πάνω στο άστρο.Το 2020 παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο Samuel Oschin στο Αστεροσκοπείο Palomar στην Καλιφόρνια κατέγραψαν μια ξαφνική λάμψη σε ένα άστρο που βρίσκεται περίπου 12.000 έτη φωτός μακριά μας. Όταν οι ερευνητές μελέτησαν αρχειακά δεδομένα από την αποστολή NEOWISE της NASA για αυτό το άστρο που έλαβε την κωδική ονομασία ZTF SLRN-2020 διαπίστωσαν ότι έλαμπε στο υπέρυθρο φως για χρονικό διάστημα ενός έτους πριν εντοπιστεί η ξαφνική λάμψη.Μια μελέτη που έγινε το 2023 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ZTF SLRN-2020 είναι ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο το οποίο ακολουθεί την πορεία αυτοκαταστροφής που θα έχει και το δικό μας μητρικό άστρο σε περίπου 5 δισ. έτη. Όταν τελείωσαν τα καύσιμα του ZTF SLRN-2020 μετατράπηκε σε ερυθρό γίγαντα για να καταλήξει κάποια στιγμή σε λευκό νάνο.Η μελέτη του 2023 έδειχνε ότι κατά την διόγκωση του το άστρο πλησίασε έναν εξωπλανήτη που υπήρχε σε σχετικά κοντινή απόσταση από αυτό και κυριολεκτικά τον κατάπιε. Παρόμοια αναμένεται να είναι η τύχη των κοντινών στον Ήλιο πλανητών δηλαδή του Ερμή, της Αφροδίτης και της Γης. Όσον αφορά τη Γη υπάρχουν δύο σενάρια. Το ένα αναφέρει ότι ο Ήλιος θα διογκωθεί τόσο πολύ ώστε θα καταπιεί την Γη και το άλλο ότι θα την πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής τσουρουφλίζοντας την και μετατρέποντας την σε ένα κοσμικό κάρβουνο αλλά δεν θα την εξαφανίσει από το χάρτη του Σύμπαντος.Η μελέτη του 2023 για το άστρο ZTF SLRN-2020 ανέφερε ότι κατά τη διαδικασία διόγκωσης του έφτασε σε ένα γίγαντα αερίου που υπήρχε στο πλανητικό σύστημα που είχε δημιουργηθεί εκεί και άρχισε να τον καταστρέφει. Καθώς ο πλανήτης καιγόταν στην ατμόσφαιρα του ερυθρού γίγαντα η σκόνη του έλαμπε στο υπέρυθρο φάσμα.

 

Η ανατροπή

Ωστόσο ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Ράιαν Λάου του NOIRLab του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών στην Αριζόνα αποφάσισε να μελετήσει ξανά τι συμβαίνει στο ZTF SLRN-2020 χρησιμοποιώντας το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που κατασκεύασε η ανθρωπότητα, το James Webb.«Επειδή αυτό είναι ένα εντυπωσιακό όσο και νέο στην παρατήρηση γεγονός δεν ξέραμε τι να περιμένουμε όταν αποφασίσαμε να στρέψουμε το τηλεσκόπιο προς το άστρο αυτό. Με τα υψηλής ευαισθησίας του όργανα στο υπέρυθρο φάσμα αποκτούμε πολύτιμες γνώσεις για τις τελικές τύχες των πλανητικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένου πιθανώς και του δικού μας» αναφέρει ο Λάου.Αυτό που ανακάλυψε η ερευνητική ομάδα ήταν μια έκπληξη: Το άστρο δεν είναι αρκετά φωτεινό για να είναι ένας ερυθρός γίγαντας. Αντίθετα μοιάζει με ένα άστρο με περίπου το 70% της μάζας του Ήλιου. Αυτό φυσικά, αλλάζει την ιστορία του ZTF SLRN-2020. Αν λοιπόν το άστρο δεν έχει μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα κάτι άλλο συνέβη και από την στιγμή που δεν επιτέθηκε το άστρο στον πλανήτη η μόνη πιθανή εξήγηση είναι ότι πλανήτης συνετρίβη στο αστέρι.Πώς μπορεί να συμβεί αυτό; Λοιπόν, από τις πρώτες κιόλας ανακαλύψεις εξωπλανητών, οι αστρονόμοι βρίσκουν παράξενους κόσμους που ονομάζονται θερμοί Δίες. Πρόκειται για γίγαντες αερίου που σχηματίστηκαν μακριά από το άστρο τους και στη συνέχεια μετανάστευσαν προς τις εσωτερικές περιοχές του αστρικού συστήματος. Ο συγκεκριμένος πλανήτης πρέπει να μετανάστευσε τόσο κοντά στο μητρικό του άστρο που, με την πάροδο του χρόνου οι πανίσχυρες βαρυτικές δυνάμεις του άστρου άρχισαν να σπρώχνουν τον πλανήτη σε μια πορεία σύγκρουσης με το άστρο.«Ο πλανήτης άρχισε τελικά να ευχαριστεί την ατμόσφαιρα του άστρου. Τότε ήταν μια απροσδόκητη διαδικασία πτώσης πιο γρήγορα από εκείνη τη στιγμή. Ο πλανήτης καθώς έπεφτε πάνω στο άστρο άρχισαν οι παλιρροϊκές δυνάμεις να δημιουργούν μια κοσμική λαβή σαν μέγγενη που άρχισε να τεντώνει τον πλανήτη και να τον καταστρέφει με ποσότητες αερίου να απελευθερώνονται να ψύχονται και συμπυκνώνονται σε ένα νέφος αερίου που προκάλεσε την υπέρυθρη λάμψη που εντόπισαν τα τηλεσκόπια.

Η έκπληξη

Οι αστρονόμοι περίμεναν να δουν ένα άμορφο νέφος αερίου, αλλά το φασματόμετρο κοντινού υπερύθρου του JWST βρήκε έναν δίσκο μοριακού αερίου που περικυκλώνει το άστρο. Ο δίσκος μοιάζει με το δίσκο ύλης που δημιουργείται σε νεογέννητα άστρα και από αυτό σχηματίζονται πλανήτες.«Δεν περίμενα να δω ότι υπάρχει μια περιοχή με τα χαρακτηριστικά μιας περιοχής που σχηματίζει πλανήτες παρόλο που δεν σχηματίζονται πλανήτες εδώ» λέει η Κολέτ Σαλάικ αστρονόμος εξωπλανητών από το Vassar College στη Νέα Υόρκη.Τα νέα πολύ ισχυρά διαστημικά τηλεσκόπια που αναμένεται να εκτοξευθούν τα επόμενα χρόνια αναμένεται να κάνουν ακόμη πιο λεπτομερής παρατηρήσεις σε τέτοιου είδους φαινόμενα φωτίζοντας άγνωστες κοσμικές διεργασίες.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1944787/diastimiko-csi-to-james-webb-anakalypse-pos-skotothike-enas-exoplanitis-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Δείτε τον εντυπωσιακό εξωπλανήτη-κομήτη που ανακάλυψαν οι αστρονόμοι (βίντεο)

Η κοντινή του σχέση με το μητρικό του άστρο εξαερώνει την ατμόσφαιρα του.

Οι αστρονόμοι συνεχίζουν να ανακαλύπτουν νέους εξωπλανήτες στο γαλαξία μας και να αποκαλύπτουν εντυπωσιακούς από πολλές απόψεις κόσμους πιστοποιώντας ότι η ποικιλία των πλανητών στο Σύμπαν είναι πολύ μεγαλύτερη και πιο σύνθετη από αυτή που πιστεύαμε πριν από λίγα χρόνια. Η τελευταία ανακάλυψη αφορά ένα βραχώδη πλανήτη με χαρακτηριστικά… κομήτη.Ο εξωπλανήτης BD+05 4868 Ab περιστρέφεται σε τροχιά πολύ κοντά στο μητρικό του άστρο και διαλύεται καθώς η επιφάνειά του εξαερώνεται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας αφήνοντας πίσω του μια ουρά από σκόνη μήκους 9 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.Από τη δεκαετία του 1990 έχουν ανακαλυφθεί περίπου 5.800 πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, οι αποκαλούμενοι εξωπλανήτες. Από αυτούς, μόνο τέσσερις έχουν παρατηρηθεί να αποσυντίθενται σε τροχιά, όπως αυτός. Ο πλανήτης είναι ο κοντινότερος στο ηλιακό μας σύστημα από αυτούς τους τέσσερις πλανήτες  και δίνει στους επιστήμονες μια μοναδική ευκαιρία να μάθουν τι συμβαίνει σε αυτούς τους καταδικασμένους κόσμους.Οι ερευνητές παρατήρησαν τον πλανήτη BD+05 4868 Ab ενώ σταδιακά γίνεται σκόνη, αφήνοντας, με κάθε περιφορά του γύρω από το αστέρι του, μια ποσότητα υλικού ίση με τον όγκο του όρους Έβερεστ. Η ουρά από σκόνη που αφήνει πίσω του καλύπτει σε μήκος το ημικύκλιο του αστεριού. Ο πλανήτης υπολογίζεται ότι έχει μέγεθος κάπου μεταξύ του δικού μας Ερμή και της Σελήνης. Βρίσκεται στον αστερισμό του Πήγασου και απέχει περίπου 140 έτη φωτός από τη Γη. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που καλύπτει το φως μέσα σε έναν χρόνο, δηλαδή 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.Το αστέρι του BD+05 4868 Ab είναι ένας πορτοκαλί νάνος. Είναι μικρότερο, ψυχρότερο και όχι τόσο λαμπρό όσο ο Ήλιος: έχει περίπου το 70% της μάζας και της διαμέτρου του Ήλιου και περίπου το 20% της φωτεινότητάς του. Ο πλανήτης κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω του κάθε 30,5 ώρες, σε απόσταση περίπου 20 φορές μικρότερη από αυτήν από την οποία απέχει ο Ερμής από τον Ήλιο.Στην επιφάνεια του πλανήτη υπολογίζεται ότι η θερμοκρασία φτάνει τους 1.600 βαθμούς Κελσίου, λόγω της εγγύτητάς του στο αστέρι. Ως αποτέλεσμα, η επιφάνεια έχει ήδη μετατραπεί σε μάγμα, σε λιωμένο βράχο. «Αναμένουμε ότι ο πλανήτης θα γίνει σκόνη μέσα στο επόμενο ένα εκατομμύριο χρόνια ή κάπου εκεί», είπε ο Μαρκ Χον, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Cavli για την Αστροφυσική και τη Διαστημική Έρευνα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας η μελέτη της οποίας δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».«Σε κοσμική χρονική κλίμακα, το διάστημα αυτό θεωρείται καταστροφικά μικρό. Η διάλυση είναι μια καλπάζουσα διαδικασία. Όσο περισσότερο υλικό του πλανήτη κονιορτοποιείται, τόσο γρηγορότερη γίνεται η διαδικασία διάλυσης», εξήγησε.Το εξαχνωμένο υλικό, όταν βρεθεί στο διάστημα, στερεοποιείται και σχηματίζει μόρια σκόνης διαφόρων μεγεθών, που απομακρύνονται από τον πλανήτη. Ο Χον σημείωσε ότι οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη τη χημική σύσταση της «ουράς». Οι ερευνητές εντόπισαν τον BD+05 4868 χάρη στο τηλεσκόπιο TESS της NASA, για την παρατήρηση εξωπλανητών.Δεν είναι σαφές προς το παρόν πώς έφτασε αυτός ο πλανήτης να περιφέρεται τόσο κοντά στο αστέρι του. Είναι πιθανόν αρχικά να βρισκόταν σε άλλη τροχιά, η οποία άλλαξε λόγω της βαρυτικής επίδρασης κάποιου ξένου σώματος, ίσως κάποιου άλλου πλανήτη, εξήγησε ο Χον.

 

Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν την παρατήρηση του πλανήτη τους επόμενους μήνες, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ της NASA, για να μελετήσουν τη σύσταση του υλικού της ουράς, κάτι που θα μπορούσε να τους δώσει κάποια στοιχεία για τη χημική σύσταση των βραχωδών εξωπλανητών. Για την αναζήτηση ζωής σε άλλα ηλιακά συστήματα οι επιστήμονες επικεντρώνεται σε βραχώδεις εξωπλανήτες που περιστρέφονται σε τροχιά γύρω από το αστέρι τους στη λεγόμενη «Ζώνη της Χρυσομαλλούσας» ή κατοικήσιμη ζώνη – δηλαδή σε απόσταση όπου μπορεί να υπάρξει στην επιφάνειά τους νερό σε υγρή κατάσταση.«Η ουρά αναμένεται να περιέχει μεταλλεύματα που εξαχνώθηκαν από την επιφάνεια ή το εσωτερικό του πλανήτη. Θα μπορούσε να είναι υλικό ακόμη και από τον πυρήνα του. Αποτελεί τεράστια πρόκληση να μάθουμε για το εσωτερικό των πλανητών. Είναι δύσκολο ακόμη και για πλανήτες στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Αλλά ο BD+05 4868 Ab θα μας επιτρέψει να μετρήσουμε απευθείας τη σύσταση ενός πλανήτη παρόμοιου με τη γη εκτός του δικού μας ηλιακού συστήματος. Πρόκειται σίγουρα για μια εξαιρετική ευκαιρία να μάθουμε τη γεωολογία των εξωπλανητών και να κατανοήσουμε την ποικιλία και την πιθανή δυνατότητα να κατοικηθούν οι βραχώδεις κόσμοι εκτός του ηλιακού συστήματός μας», είπε ο Χον.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εντυπωσιακού εξωπλανήτη με την ουρά.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1947824/deite-ton-entyposiako-exoplaniti-komiti-poy-anakalypsan-oi-astronomoi-vinteo/