ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΩΝ

[CarlSagan]

Ανοιγώ αυτό το θέμα, ώστε να ανακαλύψουμε από κάθε πηγή την "ιστορία" που κρύβεται πίσω από τους Αστερισμούς που τόσο καλά γνωρίζουμε

 

 

 

 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΗ ΑΡΚΤΟΣ

 

 

Η μυθολογία αναφέρει οτι η Αρτεμις, θεά του κυνηγιού, είχε ακόλουθες μία ομάδα από Νύμφες που ήταν ορκισμένες σε αγνότητα. Η πιο όμορφη από αυτές ήταν η Καλλιστώ.

 

Όπως ήταν φυσικό, ο Δίας ερωτεύτηκε την Καλλιστώ και γνωρίζοντας για τον όρκο της, ήξερε οτι δεν είχε καμία ελπίδα να καταφέρει κατι... Ετσι, πήρε την μορφή του Απόλλωνα, αδερφού της Αρτέμιδας και έκανε την Καλλιστώ να τον ερωτευτεί καταργώντας κάθε αναστολη. Καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Αρκάς.

 

Γνωρίζοντας ο Δίας, οτι η Καλλιστώ θα τιμωρηθεί απο την Αρτέμιδα για την αθέτηση του όρκου της, αλλά και για να αποφύγει την ζήλεια της Ηρας, την μεταμφίεσε σε μεγάλη αρκούδα, ώστε να μην μπορούν εύκολα οι κυνηγοί να την σκοτώσουν και την αφησε να περιπλανιέται ελέυθερα στα δάση.

Η Καλλιστώ, όμως ήταν δυστυχισμένη διότι δεν μπορούσε να επικοινωνεί με τα άλλα ζώα, αφού είχε ανθρώπινα αισθήματα.

 

Ο Αρκάς μεγάλωσε και μια μέρα κυνηγώντας, συνάντησε την μεγάλη αρκούδα (την μητέρα του) και προσπάθησε να την σκοτώσει. Βλέποντας, ο Δίας, το κακό που θα συμβεί αμέσως μεταμφίεσε τον Αρκά σε μικρή αρκούδα, ώστε να αναγνωρίσει την μητέρα του.

 

Έτσι, η Καλλιστώ δεν ήταν πια μόνη, είχε και τον γιό της ενώ ο Αρκάς βρήκε την μητέρα του. Ο Δίας, για να τους ευχαριστήσει τους μετέφερε από τα δάση στον ουρανό, να συντροφεύουν αιώνια ο ένας τον άλλο...

[kostasigou]

Έχω πρόχειρα για τον Ωρίωνα και τους αστερισμούς του ζωδιακού κύκλου.Επίσης μια συμπλήρωση για Μεγ.και Μικρή Άρκτο.

΄΄ Και η Ήρα από την ζήλεια της έβαλε ανάμεσά τους τον Δράκοντα για να μην συναντηθούν ποτέ΄΄

ORION.docx

[wereniki]

Ωραίο θέμα! Μα είναι τόσα πολλά... Μήπως να γράφουμε πηγές και βιβλιογραφία;

[50mm]

Ωραιο θεμα πραγματικα. Υπαρχει και ενα σχετικο βιβλιο στο πλανηταριο θεσαλλονικης που ζαχαρωνα την προηγουμενη φορα που πηγα , δεν θυμαμαι τον τιτλο αυτην την στιγμη αν τον θυμαται καποιος φιλος ας μας τον θυμησει.

[ourania]

Καλησπέρα!

 

http://www.astronomia.gr/wiki/index.php?title=%CE%A4%CE%B1_%CE%86%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BF%CE%B9_%CE%9C%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82

 

Πολύ ωραίο βιβλίο!

[50mm]

Καλησπερα Ουρανία . Βλεποντας το λινκ που "ανεβασες" καταλαβα πως δεν μιλαμε για το ιδιο βιβλιο .

Εγω αυτο ειδα : http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=eshop&action=detail&id=1372

Βεβαια τωρα με αυτο που προτεινεις ζαχαρωνω και τα δυο

[wereniki]

Πολύ καλά και τα δύο! Στο Σχολείο χρησιμοποιώ περισσότερο αυτό των Δανέζη και Θεοδοσίου.

[bellatrix]

Εγω αυτο ειδα : http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=eshop&action=detail&id=1372

Βεβαια τωρα με αυτο που προτεινεις ζαχαρωνω και τα δυο

 

Επειδή έχω διαβάσει και τα δυο βιβλία, θα σου πρότεινα το ''Ιστορία και Μυθολογία των Αστερισμών''- του κ. Τομπουλίδη.Είναι πληρέστερο και πιο αναλυτικό.

[50mm]

Μαρια , απο την αισθηση που μου αφησε το βιβλιο του οποιου το λινκ ανεβασα και λιγο ξεφυλισμα επιτοπου και σε συνδιασμο με την θεματολογια και το φτωχο εξωφυλο του δευτερου (Δανεζης ) και εγω αυτην την εντυπωση εχω . Προς το παρων βεβαια ειναι αρκετα τα βιβλια που εχω μισοδιαβασει στην βιβλιοθηκη μου και ετσι θα μεινει στα προσεχως

 

Να σαι καλα ευχαριστω.

[eliasg2004]

Αφού δεν έχουν αναφερθεί μέχρι τώρα:

Η Μυθολογία, η ονοματολογία και τα αξιοπαρατήρητα των Αστερισμών του Σταύρου Πλακίδη από το Σύλλογο προς Διάδοση Ωφελίμων Βιβλίων. Η αλήθεια είναι ότι είναι λίγο δυσεύρετο αλλά νομίζω ότι υπάρχουν ακόμα αντίτυπα.

και φυσικά για όσους έχουν άνεση στα αγγλικά, η τρίτομη ΒΙΒΛΟΣ, το Burnham's Celestial Handbook από τις εκδόσεις Dover. Αν δεν το έχετε διαβάσει, πρέπει να το βάλετε στο πλάνο!

[giannis60]

Προσωπικά έχω το βιβλίο των Δανέζη Θεοδοσιάδη. Είναι αρκετά αξιόπιστο βιβλίο, αλλά του

λείπει η λογοτεχνική ανάπτυξη των μύθων.Δεν πιστεύω ότι αυτοί οι μύθοι είναι απλώς χαριτωμένες

ιστορίες. Είναι κάτι παραπἀνω. Οι μυθολογία των αστερισμών έχει μέσα της κάτι από τα θεατρικά κείμενα. Αν δηλαδή κάποιος διαβάσει ένα θεατρικό έργο ξαπλωμένος στον καναπέ με τίποτα δεν

έρχεται σε επαφή με το έργο τέχνης. Αν επιθυμεί κάτι τέτοιο θα πρέπει το συγκεκριμένο έργο να το δει

στο θέατρο. Το κείμενο είναι μόνο το <<σχέδιο>>του έργου τέχνης. Το <<σενάριο>> . Όχι αυτό κάθε αυτό το έργο τέχνης. Το έργο τέχνης συντελείτε στην σκηνή την στιγμή της παράστασης. Έτσι είναι και η μυθολογία των αστερισμών. Όποιος τους διαβάζει από τον καναπέ,

χωρίς να γνωρίζει και να έχει νοιώσει τον νυχτερινό έναστρο ουρανό, τότε πράγματι οι ιστορίες αυτές φαντάζουν χαριτωμένες με πρωταγωνιστή τον<< πονηρούλη>> Δία.

Πάρτε παράδειγμα τους μύθους του Ωρίωνα και της σκύλας του, της Λαίλαπας. Και οι δύο είναι

οι αποδιοπομπαίοι τράγοι ολόκληρου του Νυχτερινού έναστρου ουρανού. Κι όμως σαν τους αντικρίσεις στον χειμερινό ουρανό, νιώθεις ότι κάτι δεν πάει καλά ανάμεσα στις ιστορίες και την υπέροχη εικόνα που παρουσιάσουν.Εκείνος είναι σε έξαλλη κατάσταση με τα χέρια του σηκωμένα κρατώντας ρόπαλο και τόξο και η Λαίλαπα (ο Μέγας Κύων) φορώντας για χάντρα στο περιλαίμιο του το λαμπερότερο των αστεριών τον Σείριο,(δώρο του Ωρίωνα) τεντώνει το χέρι της αποζητώντας μία έστω στοιχειώδη επαφή με τον αφέντη της.Και σαν να μην φτάνει αυτό, ο Χειμερινός αχνός Γαλαξίας τους περιβάλει σαν μια αιγίδα αγάπης. Ε λοιπόν ναι. Κάτι δεν πάει καλά.Ανάμεσα στους μύθους και την εικόνα υπάρχει

τρομαχτική αντίφαση.

Ο χρόνος περνά και κάποια στιγμή ξαφνικά κι αναπάντεχα, για κάποιον που είναι γνώστης και του νυχτερινού έναστρου ουρανού,και των συγκεκριμένων μύθων,το τοπίο ξαφνικά καθαρίζει.

<<Ακόμα κι αν κάποιος μας φαντάζει βάρβαρος,(όπως ο Ωρίωνας) ή ακόμα κι αν αυτός δεν είναι καν άνθρωπος, αλλά ζώο σαν την Λαίλαπα, η μεταξύ τους ανάγκη για αμοιβαία τρυφερότητα, είναι οικουμενική και μάλιστα υπογεγραμμένη δια χειρός αστέρων στο κατάμαυρο και φιλόξενο φόρεμα της νύχτας.>>

Ετούτο είναι μόνο ένα από τα πολλά τεκμήρια της μεγαλοφυΐας αυτών που καταστέρισαν την Νύχτα. Ναι κι εγώ ψάχνω διακαώς να βρω κάποιους συγγραφείς οι οποίοι δεν στέκονται μόνο να παρουσιάσουν την υπόθεση αυτών των μύθων, αλλά να τολμούν και την λογοτεχνική απόδοση ετούτων των ιστοριών.

[wereniki]

Πόσο σε νιώθω κατανοώντας τι εννοείς!

Όντως οι περιγραφές είναι στεγνές, αλλά νομίζω, το λογοτεχνικό στοιχείο το προσθέτει και ο καθένας κατά το δοκούν!

Κι εμείς εδώ, προσπαθούμε -όποτε κάνουμε μαθήματα ουρανογραφίας σε μαθητές και όχι μόνο-, να τους "μυούμε" στη "μαγεία" του έναστρου ουρανού, εντοπίζοντας και περιγράφοντας αρχικά με laser τον κάθε αστερισμό και δένοντας την "εικόνα" του αμέσως με μυθολογία εξηγώντας ταυτόχρονα την ονομασία αλλά και τη σχέση του με τους διπλανούς αστερισμούς.

Έτσι αλυσιδωτά αποκαλύπτεται το στερέωμα όλο στα μάτια μας μπροστά, ενώ παράλληλα δίνονται λαογραφικά στοιχεία, για γεωργικές ασχολίες, για προτιμήσεις μακρινών ταξιδιών από ναυτικούς, για την πρακτική -καθημερινή ζωή, που συνδέονται με την παρουσία συγκεκριμένων αστερισμών στο στερέωμα σηματοδοτώντας και τις αλλαγές των εποχών.

Παράλληλα, οι ονομασίες αστερισμών και αστεριών σε διαφορετικές γλώσσες αλλά και οι μύθοι άλλων λαών, που αναφέρονται, ισχυροποιούν το οικοδόμημα της γνώσης κεντρίζοντας το ενδιαφέρον τους για διερευνητική μάθηση...

Μια πολύ καλή τέτοιου είδους παρουσίαση δεμένη με ποιητικό τρόπο με τη μυθολογία είχε κάνει η Φιόρη Μεταλληνού στο Πανελλήνιο Συνέδριο στα Χανιά!

Ωστόσο, κάποιες ιστοσελίδες σχετικές με μυθολογία αστερισμών στα ελληνικά είναι:

 

http://www.tsene.com/2008/10/%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/

•

 

http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/arcadia-hist/topics/istories_asterismon.html

 

και βέβαια υπάρχουν οι ιστοσελίδες για κάθε αστερισμό ξεχωριστά, καθώς και οι ωραίες παρουσιάσεις στο Ευγενίδειο Πλανητάριο.

 

ΥΓ: * τελικά είναι πολύ δυνατή η (θεά) Ανάγκη του ανθρώπου, να εξηγήσει και να φέρει στα μέτρα του, για να κατανοήσει το Στερέωμα όλο!

(«ανάγκα δ' ουδέ θεοί μάχονται»...)

* αν βρεις βιβλίο μυθολογίας, που να συνδυάζει και λογοτεχνική απόδοση των ιστοριών, το θέλω κι εγώ!

[giannis60]

Ουδεμία αμφιβολία έχω, Κατερίνα, ότι οι μαθητές σου είναι από τους πιο τυχερούς στην Ελλάδα.

Όσο για μένα ξαναδιαβάζοντας τα όσα αράδιασα βραδιάτικα τα βρίσκω τώρα λιγάκι υπερβολικά.

Διότι και μόνο να διανοηθεί κάποιος συγγραφέας ή ποιητής, να αποδώσει λογοτεχνικά έστω και

έναν από τους παραπάνω μύθους θα προκύψει ένα ολόκληρο βιβλίο. Κατ΄επέκταση δεν γίνεται

σε ένα μόνο βιβλίο να περιγράφονται όλοι οι αστερισμοί,και όλοι οι μύθοι να αποδίδονται λογοτεχνικά.

Συμπέρασμα. Για κάποιους σαν εμένα που η Νύχτα τους γήτεψε για τα καλά, αν τους έρθει νυχτιάτικα

να γράψουν και βέβαια να το κάνουν. Ιδιωτικά όμως.Το επόμενο πρωί να το διαβάσουν και αφού το

διαβάσουν,τότε να αποφασίσουν αν θα το δημοσιεύσουν ή όχι. Αν και το προτιμότερο είναι αντί

να γράψουν, να βγούνε έξω να πάνε να δουν τ΄αστέρια.

Όμως τούτος ο χειμώνας δεν λέει να περάσει και με έχει τρελάνει.

[Bi2L]

Πάντως για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει Μυθολογία των Αστερισμών και δεν έχει ακόμα κάποιο βιβλίο, μπορεί να βρει κάποιες πληροφορίες και στην Wikipedia

 

http://el.wikipedia.org/wiki/Αστερισμός