Σούπερ νόβα-υπερκαινοφανείς.

[Δροσος Γεωργιος]

Οι χρωματικές εκρήξεις των σουπερνόβα.

Οι αστρονόμοι Chen et al δημιούργησαν μια νέα εικόνα του υπολείμματος σουπερνόβα 30 Doradus B (ή 30 Dor B), συνδυάζοντας δεδομένα ακτίνων Χ από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Chandra (μωβ χρώμα), οπτικά δεδομένα από το τηλεσκόπιο Blanco στη Χιλή (πορτοκαλί και κυανό χρώμα) και δεδομένα υπέρυθρων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer (κόκκινο χρώμα). Προστέθηκαν επίσης και τα οπτικά δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble σε ασπρόμαυρο, ώστε να γίνουν ευδιάκριτα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αστρονομικού φαινομένου. Το 30 Dor B βρίσκεται στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν μικρό γειτονικό μας γαλαξία σε απόσταση 160.000 έτη φωτός από τη Γη. Αποτελεί το μέρος μιας μεγαλύτερης περιοχής του διαστήματος όπου τα τελευταία 8 έως 10 εκατομμύρια χρόνια σχηματίζονται συνεχώς νέα άστρα.Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι η κεντρική περιοχή του 30 Dor B προέκυψε από δύο ξεχωριστές εκρήξεις σουπερνόβα. Τόσο το πάλσαρ όσο και οι φωτεινές ακτίνες Χ που φαίνονται στο κέντρο του 30 Dor B πιθανότατα προήλθαν από μια έκρηξη σουπερνόβα μετά την κατάρρευση ενός τεράστιου άστρου πριν από περίπου 5.000 χρόνια. Όμως, το μεγαλύτερο αχνό κέλυφος των ακτίνων Χ, είναι αρκετά μεγάλο για να έχει προκύψει από το ίδιο σουπερνόβα. Οι αστρονόμοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον δύο εκρήξεις σουπερνόβα έγιναν στο 30 Dor B, με το μεγαλύτερο κέλυφος των ακτίνων Χ να προέκυψε από άλλο ή και περισσότερα σουπερνόβα πολύ νωρίτερα στο παρελθόν. Οι παρατηρήσεις στη συγκεκριμένη περιοχή θα συνεχιστούν έως ότου οι αστρονόμοι κατανοήσουν το πώς ακριβώς προέκυψε η εντυπωσιακή εικόνα που βλέπουμε σήμερα.

πηγή: https://chandra.cfa.harvard.edu/photo/2024/30dorb/?fbclid=IwAR2ishdWofF14yifIRCBoyI1SvpqdrnY8hqjC_ih_Kx6LyU0dguChOrher

[Δροσος Γεωργιος]

Έτσι γεννήθηκε το Πράσινο Τέρας του γαλαξία μας (βίντεο)

Το περίγραμμα του Πράσινου Τέρατος στο σουπερνόβα. πηγή φωτό NASA / CXC / SAO / ESA / STScI / CSA / Milisavljevic et al. / JPL / Caltech / J. Schmidt / K. Arcand.

Βρέθηκαν στοιχεία για την πηγή μιας μυστηριώδους δομής στο διασημότερο σουπερνόβα.Πριν από 340 χρόνια ένα άστρο μεγάλης μάζας ανατινάχθηκε  σε απόσταση έντεκα χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Κασσιόπης. Ο υπερκαινοφανής αστέρας ονομάστηκε Κασσιόπη Α (Cas A) και αυτό που υπάρχει στην θέση του άστρου που καταστράφηκε βίαια είναι ένα άστρο νετρονίου και ένα κέλυφος υλικών που εκτοξεύεται στο Διάστημα μετά την έκρηξη.Αυτό το κοσμικό απομεινάρι είναι η πιο πρόσφατη έκρηξη σουπερνόβα που γνωρίζουμε στον γαλαξία μας και παράλληλα αποτελεί μόνιμο στόχο παρατήρησης των αστρονόμων. Θεωρείται ένα είναι ένα από τα πιο μελετημένα αντικείμενα στον γαλαξία μας. Σε κάθε παρατήρηση οι επιστήμονες ανακαλύπτουν νέα στοιχεία που φωτίζουν όχι μόνο την ιστορία του άστρου που καταστράφηκε αλλά το τι συνέβη μετά την έκρηξη και το τι συνεχίζει να συμβαίνει εκεί.Όπως είναι ευνόητο οι επιστήμονες έστρεψαν το πανίσχυρο βλέμμα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb στη Κασσιοπή Α για να δουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια το κοσμικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί εκεί. Το τηλεσκόπιο εντόπισε τον Απρίλιο του 2023 μια περίεργη δομή που έλαβε από την επιστημονική κοινότητα τον χαρακτηρισμό «Πράσινο Τέρας».Διεθνή ερευνητική ομάδα μελέτησε δεδομένα από το James Webb και το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra και με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» υποστηρίζουν ότι βρήκαν την προέλευση του Πράσινου Τέρατος. Οι παρατηρήσεις στη Κασσιόπη Α έχουν υποδείξει ότι 10 ως 100 χιλιάδες έτη πριν εκραγεί το άστρο εξέπεμπε αέριο το οποίο περικύκλωνε το άστρο.«Υποψιαζόμασταν ότι το Πράσινο Τέρας δημιουργήθηκε από την αλληλεπίδραση που υπήρξε όταν το ωστικό κύμα της έκρηξης από το αστέρι συγκρούστηκε με το αέριο. Το Chandra μας βοήθησε να λύσουμε την υπόθεση» λέει Δρ. Τζάκο Βινκ, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Όταν ένα τεράστιο αστέρι εξερράγη για να δημιουργήσει την Κασσιόπη Α πριν από περίπου 340 χρόνια, από την οπτική γωνία της Γης, δημιούργησε μια μπάλα ύλης και φωτός που επεκτάθηκε προς τα έξω. Στα εξωτερικά μέρη της Κασσιόπης Α, το εκρηκτικό κύμα χτυπά γύρω από το αέριο που εκτοξεύτηκε από το αστέρι μεταξύ περίπου 10.000 και 100.000 ετών πριν από την έκρηξη.Το Πράσινο Τέρας αποτελείται από θερμό αέριο, πυρίτιο σίδηρο αλλά και από ενεργητικά ηλεκτρόνια που κινούνται σπειροειδώς γύρω από τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου που δημιουργήθηκε από το ωστικό κύμα της έκρηξης. Τόσο τα υλικά της αινιγματικής δομής όσο και άλλα χαρακτηριστικά όπως η πυκνότητα της ύλης σε αυτή είναι κοινά με αυτά που έχει διαπιστωθεί ότι υπήρχαν στο ωστικό κύμα της έκρηξης γεγονός που υποδηλώνει σύμφωνα με τους ερευνητές ότι πηγή της αινιγματικής δομής ήταν το κύμα της έκρηξης.

Τα ευρήματα της νέας μελέτης μπορεί να βοηθήσουν ανάμεσα στα άλλα στην ανακατασκευή της περίπλοκης ιστορίας της μάζας που έχασε το αστέρι πριν εκραγεί. Κάθε νέο στοιχείο για τη Κασσιόπη Α βοηθά τους επιστήμονες να συμπληρώσουν το παζλ για το πότε και πώς εκρήγνυνται τα μεγάλα, γερασμένα άστρα. Οι εκρήξεις αυτές πιστεύεται ότι σκόρπισαν στο Διάστημα βαριά στοιχεία του περιοδικού πίνακα, από το οξυγόνο μέχρι το ουράνιο, παράγονται από θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στους πυρήνες των άστρων. Ανάμεσα τους είναι και στοιχεία όπως το οξυγόνο και ο άνθρακας που αποτέλεσαν δομικά υλικά για την παρουσία της ζωής στην Γη και δεδομένης της αφθονίας τους στο Σύμπαν ίσως έχουν συμβάλει στην εμφάνιση της ζωής και σε άλλους κόσμους.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1563193/etsi-gennithike-to-prasino-teras-toy-galaxia-mas-vinteo/
 

[Δροσος Γεωργιος]

Το Hubble επισκέφτηκε το σπίτι του πιο λαμπρού σουπερνόβα (βίντεο)

Ο γαλαξίας που συνέβη η τρομερή έκρηξη σουπερνόβα. πηγή φωτό (ESA/Hubble & NASA, A. Filippenko)

Η αστρική έκρηξη απελευθέρωσε δισεκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια από ότι ο Ήλιος.H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από έναν σχετικά μικρό γαλαξία γνωστό ως UGC 5189A ο οποίος βρίσκεται περίπου 150 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Λέοντα. Το 2010 εντοπίσθηκε μια έκρηξη σουπερνόβα εκπληκτικής λαμπρότητας η οποία όπως αποδείχτηκε συνέβη σε αυτόν τον γαλαξία.

Η έκρηξη που έλαβε την κωδική ονομασία SN 2010jl αποτελεί ένα σταθμό στη μελέτη αυτού του κρίσιμου για την εξέλιξη του Σύμπαντος φαινομένου και η επιστημονική κοινότητα έχει ασχοληθεί και συνεχίζει να ασχολείται επισταμένα με αυτή την έκρηξη. Σε μια περίοδο τριών ετών, το SN 2010jl απελευθέρωσε τουλάχιστον 2,5 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη ορατή ενέργεια από ό,τι ο Ήλιος μας εξέπεμπε στο ίδιο χρονικό πλαίσιο σε όλα τα μήκη κύματος.

Ακόμη και μετά την εξαφάνιση των σουπερνόβα σε μη παρατηρήσιμα επίπεδα, εξακολουθεί να είναι ενδιαφέρον να μελετήσουμε τα περιβάλλοντα όπου εμφανίστηκαν πόσο μάλλον όταν έχουμε με ένα τέτοιο σουπερνόβα. Τέτοιες μελέτες μπορούν να παρέχουν στους αστρονόμους πολύτιμες πληροφορίες: οι εκρήξει σουπερνόβα μπορούν να πραγματοποιηθούν για διάφορους λόγους και η κατανόηση των περιβαλλόντων στα οποία συμβαίνουν βοηθά στη βελτίωση της κατανόησης των συνθηκών που τους προκάλεσαν.Οι επακόλουθες μελέτες μετά από σουπερνόβα βελτιώνουν επίσης την κατανόησή μας για τις άμεσες συνέπειες τέτοιων γεγονότων: από τις ισχυρές επιδράσεις τους στο αέριο και τη σκόνη γύρω τους, έως τα αστρικά υπολείμματα που αφήνουν πίσω τους. Η κρατούσα κοσμολογική θεωρία αναφέρει ότι οι εκρήξεις σουπερνόβα (εκρήξεις άστρων που αυτοκαταστρέφονται καταρρέοντας βαρυτικά έχοντας καταναλώσει την καύσιμη ύλη τους) διασπείρουν στο Διάστημα υλικά για τη γέννηση νέων πιο σύνθετης χημείας άστρων γεγονός που έχει με τη σειρά του συμβάλει στη δημιουργία πιο πλούσιου κοσμικού περιβάλλοντος που μπορεί να παράξει εκτός των άλλων πλανητικά συστήματα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1572092/to-hubble-episkeftike-to-spiti-toy-pio-lamproy-soypernova-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Οι επιστήμονες είδαν τη γέννηση ενός σουπερνόβα (βίντεο)

πηγή φωτό. (Jordi Vives i Batlle) Με το βελάκι στην εικόνα σημειώνεται η έκρηξη σουπερνόβα στο Γαλαξία Ανεμόμυλο

Νέα σημαντικά στοιχεία για τις τρομερές αστρικές εκρήξεις.Είναι γνωστό ότι τα άστρα ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τους με διαφόρους τρόπους. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άστρα όταν κάψουν τα καύσιμα τους συνήθως καταρρέουν βαρυτικά σε μια διεργασία που οδηγεί στην αυτοκαταστροφή τους σε ένα από τα πιο βίαια φαινόμενα στο Σύμπαν. Προκαλείται μια τρομερή έκρηξη που διαλύει το άστρο στα εξ ων συνετέθη διασκορπίζοντας τα υλικά του σε τεράστιες αποστάσεις στο Διάστημα. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι από αυτή την διασπορά των υλικών και των χημικών στοιχείων δημιουργούνται στη συνέχεια νέα πιο σύνθετα άστρα τα οποία διαθέτουν στοιχεία που συνδέονται με την παρουσία της ζωής.Πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια, σε έναν όχι και τόσο μακρινό γαλαξία, ένα μεγάλο αστέρι εξερράγη και εκτόξευσε στο Διάστημα στοιχεία που αποτελούν τους δομικούς λίθους της ζωής. Πριν από έναν χρόνο, κατά τύχη, καθώς το φως που εξέπεμψε έφτασε στη Γη, μια ομάδα επιστημόνων από το Ισραήλ, παρατήρησε και για πρώτη φορά συνέλεξε δεδομένα από τα πρώτα στάδια μιας τέτοιας έκρηξης που ονομάζεται υπερκαινοφανής αστέρας αλλά είναι πιο γνωστό με τον όρο σουπερνόβα.Η εικόνα που συνέθεσαν προσφέρει μια λεπτομερή ματιά στην προέλευση στοιχείων κρίσιμης σημασίας για την ύπαρξή μας, όπως το ασβέστιο στα δόντια μας ή ο σίδηρος στο αίμα μας. «Στην πραγματικότητα, βλέπουμε το συμπαντικό καμίνι όπου σχηματίζονται τα βαριά χημικά στοιχεία, τη στιγμή που σχηματίζονται. Το παρατηρούμε ενώ συμβαίνει. Είναι πραγματικά η μοναδική ευκαιρία», σχολίασε ο Αβισάι Γκαλ-Γιαμ, αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Επιστημών Βάιζμαν.

Η ανακάλυψη

Τα ευρήματα της ανακάλυψης δημοσιεύονται τώρα στην επιθεώρηση «Nature» και δείχνουν ότι το γιγαντιαίο άστρο, που βρισκόταν στον γειτονικό γαλαξία Μεσιέ 101 (γνωστός και με την ονομασία «Γαλαξίας Ανεμόμυλος») πιθανότατα άφησε πίσω του μια μαύρη τρύπα μετά την έκρηξή του. Ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που έτυχε να παρακολουθεί τον γαλαξία αυτόν ενημέρωσε τους ερευνητές ότι κάτι συνέβαινε. Εκείνοι έστρεψαν αμέσως τα τηλεσκόπια τους στο αστέρι και άρχισαν να καταγράφουν τα πρώτα στάδια της έκρηξης. Η ομάδα επικοινώνησε με τη NASA η οποία άλλαξε τον προγραμματισμό της και έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στον υπερκαινοφανή αστέρα. Έτσι παρατηρήθηκε το υπεριώδες φως της έκρηξης, το οποίο μπλοκάρεται από την ατμόσφαιρα και δεν φτάνει στη Γη.Μαζί με τα χημικά στοιχεία που εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα, όπως άνθρακας, άζωτο και οξυγόνο, τα δεδομένα από τις υπεριώδεις ακτίνες έδειξαν μια ασυμφωνία μεταξύ της αρχικής μάζας του άστρου και της μάζας που εκτοξεύτηκε στο Διάστημα κατά την έκρηξη. «Υποψιαζόμαστε ότι μετά την έκρηξη έμεινε πίσω μια μαύρη τρύπα, μια καινούρια μαύρη τρύπα που δεν υπήρχε εκεί προηγουμένως. Είναι τα απομεινάρια της έκρηξης. Ένα μέρος της μάζας του άστρου κατέρρευσε βαρυτικά και δημιούργησε μια νέα μαύρη τρύπα», είπε ο Γκαλ-Γιαμ. Οι μαύρες τρύπες είναι σώματα με τεράστια πυκνότητα και βαρυτικές δυνάμεις τέτοιες που τίποτα, ούτε καν το φως, δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτές.

Αφού δημιούργησαν ένα είδος «αποτυπώματος» υπερκαινοφανούς αστέρα, από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Γκαλ-Γιαμ είπε ότι οι επιστήμονες θα μπορούν ενδεχομένως να εντοπίζουν επικείμενες εκρήξεις αστέρων σε άλλα μέρη. «Ίσως να μπορούμε σε λίγα χρόνια να λέμε, όχι για όλα τα αστέρια αλλά για κάποια από αυτά ότι υποψιαζόμαστε πως το τάδε αστέρι πρόκειται να εκραγεί. Αυτό θα είναι υπέροχο και θα ξέρουμε πώς να είμαστε προετοιμασμένοι», πρόσθεσε.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1626128/oi-epistimones-eidan-ti-gennisi-enos-soypernova-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Τα σουπερνόβα που μας πλήγωσαν.

Πόσο κινδυνεύει η Γη από τις εκρήξεις σουπερνόβα; Μέχρι τώρα τα ραδιενεργά θραύσματα από τις εκρήξεις σχετικά κοντινών σουπερνόβα προκάλεσαν ανώδυνες ‘ουλές’ στην Γη.

Όταν ένα άστρο μεγαλύτερο από τον Ήλιο εξαντλήσει τα πυρηνικά του καύσιμα τότε ο πυρήνας του καταρρέει βαρυτικά και στη συνέχεια εκρήγνυται, εκτινάσσοντας τεράστιες ποσότητες ύλης και ενέργειας. Έτσι τα εξωτερικά στρώματα του άστρου εκτοξεύονται στο διάστημα με ταχύτητες πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, και αυτό είναι που δημιουργεί το θεαματικό και λαμπρό σουπερνόβα που βλέπουμε στην πραγματικότητα.Eίναι δύσκολο να συνειδητοποιήσει κανείς πόση ενέργεια απελευθερώνεται από μια έκρηξη σουπερνόβα. Για παράδειγμα, η ενέργεια που απελευθερώνεται ως ορατό φως κάθε δευτερόλεπτο από ένα τυπικό σουπερνόβα είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη – και κάποιες φορές πολύ περισσότερο – από την αντίστοιχη ακτινοβολία του ήλιου μας. Κι ένα σουπερνόβα μπορεί να ακτινοβολεί με αυτόν τον ρυθμό για μέρες ή εβδομάδες. Επιπλέον, εκτός από την ακτινοβολία που αντιστοιχεί στο ορατό φως, εκπέμπεται και η πολύ επικίνδυνη ακτινοβολία των ακτίνων Χ και οι ακτίνων γ.Έτσι, η έκρηξη ενός σουπερνόβα που βρίσκεται κοντά στο ηλιακό μας σύστημα θα μπορούσε να προκαλέσει την καταστροφή της γήινης βιόσφαιρας. Όμως η αίσθηση του «κοντά» για τους αστρονόμους είναι λίγο διαφορετική. Για να είναι επικίνδυνο ένα σουπερνόβα πρέπει να απέχει απόσταση περίπου 160 ετών φωτός, ή 1.5×1015 χιλιόμετρα από τη Γη. Στην ανθρώπινη κλίμακα, αυτή είναι μια σχεδόν άπειρη απόσταση. Σε γαλαξιακή κλίμακα, βρίσκεται στην άμεση γειτονιά μας.Τα συντρίμμια της έκρηξης ενός κοντινού σουπερνόβα (λιγότερο από 160 έτη φωτός από τη Γη) θα μπορούσαν να αλλάξουν κυριολεκτικά την χημική σύσταση της γήινης ατμόσφαιρας. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να καταστρέψουν το στρώμα του όζοντος επιτρέποντας στο επιβλαβές υπεριώδες φως από τον Ήλιο να φτάνει στην επιφάνεια της Γης αφιλτράριστο για χρόνια. Ή εξαιτίας της ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας το ατμοσφαιρικό άζωτο να διασπαστεί και στη συνέχεια να συνδεθεί με το οξυγόνο, σχηματίζοντας διοξείδιο του αζώτου, ένα σκούρο κοκκινοκαφέ (και δηλητηριώδες) αέριο. Μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το ηλιακό φως που φτάνει στην επιφάνεια της Γης και να προκαλέσει φαινόμενο παγκόσμιας ψύξης. Επίσης, μια ισχυρή έκρηξη ακτινοβολίας θα μπορούσε χτυπώντας την ατμόσφαιρα να δημιουργήσει ένα τεράστιο κύμα ταχέως κινούμενων ηλεκτρονίων, προκαλώντας έναν ηλεκτρομαγνητικό παλμό που θα ήταν καταστροφικός για τα ηλεκτρονικά, τις επικοινωνίες, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.Ο Γαλαξίας μας είναι ένας μεγάλος γαλαξίας – με διάμετρο 120.000 έτη φωτός – και συναντάμε περίπου ένα σουπερνόβα κάθε μερικές δεκάδες έτη φωτός (10 έτη φωτός~1014 χιλιόμετρα). Η πιθανότητα να εκραγεί κάποιο άστρο τόσο κοντά στη Γη ώστε να την πληγώσει ανεπανόρθωτα, είναι ελάχιστη – αλλά, δυστυχώς, μη μηδενική.

Τελικά, υπάρχουν κοντινά άστρα που θα επηρεάσουν τον πλανήτη μας όταν εκραγούν;

Ένα άστρο που απέχει περίπου 250 έτη φωτός από τη Γη είναι ο Στάχυς (ή Spica ή α του αστερισμού της Παρθένου). Είναι ένα από τα φωτεινότερα άστρα του ουρανού, εύκολα ορατό στον αστερισμό της Παρθένου, και έχει μάζα δώδεκα ηλιακές μάζες περίπου. Μόλις τώρα έχει αρχίσει να ξεμένει από πυρηνικά καύσιμα, ξεκινώντας το μακρύ στάδιο του ερυθρού υπεργίγαντα. Αναμένεται να εκραγεί ως σουπερνόβα μετά από εκατομμύρια χρόνια. Αλλά ακόμα κι αν είχε εκραγεί πριν από 250 χρόνια, η απόστασή του είναι πολύ μακρινή για να βλάψει αρκετά τη Γη. Όμως, θα γινόταν πολύ φωτεινό, ξεπερνώντας την πανσέληνο, κάτι που θα μπορούσε να βλάψει πολλούς κιρκάδιους ρυθμούς φυτών και ζώων. Κι αυτό δεν είναι καλό.Ωστόσο, υπάρχει και ένα άλλο είδος σουπερνόβα. Αν ένας υπερπυκνός λευκός νάνος (ο πυρήνας που απομένει από ένα άστρο όπως ο ήλιος μετά το θάνατό του) βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν κοντινό σύντροφο – π.χ. ένα άστρο όπως ο ήλιος, ή έναν άλλο λευκό νάνο – τότε μπορεί να αντληθεί μάζα από τον σύντροφό του και ο υπερπυκνός λευκός νάνος να αυξήσει την μάζα του φτάνοντας έως 1,4 φορές τη μάζα του Ήλιου και να δημιουργηθεί σουπερνόβα. Υπάρχει ένα τέτοιο δυαδικό σύστημα λευκού νάνου κοντά μας; Ναι, το δυαδικό αστρικό σύστημα HR 8210 σε απόσταση 154 έτη φωτός από τη Γη. Πρόκειται για ένα κανονικό άστρο όπως ο Ήλιος μας που περιφέρεται γύρω από έναν λευκό νάνο. Προς το παρόν το σύστημα φαίνεται να είναι ασφαλές, αλλά κάποια στιγμή στο μέλλον, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει ένα σουπερνόβα. Τα κακά νέα είναι ότι βρίσκεται μόλις 150 έτη φωτός από εμάς, αρκετά κοντά για να είναι επικίνδυνο. Τα καλά νέα: Τα πάντα στο διάστημα κινούνται, συμπεριλαμβανομένου του Ήλιου και του HR 8210. Είναι απίθανο να εκραγεί στα επόμενα εκατομμύρια χρόνια και μέχρι τότε θα έχει απομακρυνθεί αρκετά μακριά ώστε η έκρηξη σουπερνόβα να είναι εντελώς ακίνδυνη. Εννοείται πως με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό άλλα άστρα που τώρα βρίσκονται πολύ μακριά να μας πλησιάσουν και να γίνουν επικίνδυνα όταν εκραγούν. Ας παρηγορηθούμε τουλάχιστον με το γεγονός ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε εκτοντάδες χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια χρόνια από τώρα.Από τα χιλιάδες σουπερνόβα που ανακαλύπτουν οι αστρονόμοι κάθε χρόνο, τα περισσότερα απέχουν εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός από εμάς. Βρίκονται τόσο μακριά που χρειαζόμαστε τεράστια τηλεσκόπια για να τα εντοπίσουμε.Όμως, περίπου μία φορά ανά αιώνα σε έναν μεγάλο γαλαξία όπως ο δικός μας εμφανίζεται ένα σουπερνόβα. Αλλά οι γαλαξίες (και η Γη) υπάρχουν εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι βέβαιο ότι πραγματοποιήθηκε η έκρηξη ενός πολύ κοντινού στη Γη σουπερνόβα. Και υπάρχουν πειστικά δεδομένα ότι κάτι τέτοιο συνέβη πράγματι στο παρελθόν.

Τα σημάδια που άφησαν στη Γη οι εκρήξεις σουπερνόβα του παρελθόντος

Το 2016 δύο ομάδες αστρονόμων δημοσίευσαν δύο εργασίες στο περιοδικό Nature με εκπληκτικά συμπεράσματα: βρήκαν υψηλές ποσότητες σιδήρου-60 σε δύο διαφορετικά στρώματα αρχέγονου ιζήματος στον βυθό της θάλασσας. Κάθε ένα από αυτά τα εμπλουτισμένα στρώματα με σίδηρο-60 (60Fe) σηματοδοτεί μια εποχή όπου κατά την διάρκεια των τελευταίων εκατομμυρίων ετών η Γη βομβαρδίστηκε από κοντινά σουπερνόβα.Ο σίδηρος-60 είναι ένα ραδιενεργό ισότοπο που διασπάται σε κοβάλτιο-60 με χρόνο ημιζωής 2,6 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι αν ξεκινήσετε με μια αρχική ποσότητα καθαρού σιδήρου-60, σε 2,6 εκατομμύρια χρόνια, η μισή από αυτή την ποσότητα θα έχει διασπαστεί σε κοβάλτιο-60. Σε άλλα 2,6 εκατομμύρια χρόνια θα αποσυντεθεί πάλι η μισή ποσότητα, απομένοντας μόνο το ένα τέταρτο της αρχικής ποσότητας σιδήρου-60 κ.ο.κ. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον ρυθμό διάσπασης οι φυσικοί μπορούν να βρούν πότε δημιουργήθηκε η αρχική ποσότητα του σιδήρου-60.
Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί γνωρίζουμε μόνο ένα φυσικό ‘εργαστήριο’ όπου μπορεί να δημιουργηθεί αυτό το ισότοπο: την έκρηξη σουπερνόβα, κατά την διάρκεια της οποίας πραγματοποιούνται διαδοχικές πυρηνικές αντιδράσεις, διαμέσου των οποίων προκύπτει και το ισότοπο 60Fe.Στην πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Nature, παρουσιάζεται η μελέτη της διαστρικής σκόνης που είχε αποτεθεί στον πυθμένα του ωκεανού. Από την ανάλυση προέκυψαν δύο μεγάλες κορυφές του ισοτόπου 60Fe σε ιζήματα που είχαν αποτεθεί περίπου 7,5 εκατομμύρια και 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν. (Σε μια ξεχωριστή μελέτη του 2016, μια άλλη ομάδα επιστημόνων βρήκε επίσης σίδηρο 60 σε απολιθωμένα βακτήρια στον πυθμένα του ωκεανού που ήταν σύμφωνο με την κορυφή που χρονολογείται περίπου πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια). Περιέργως, στη μελέτη του Nature, η περιεκτικότητα 60Fe δεν παρουσίαζε αιχμές, όπως θα περίμενε κανείς από ένα μόνο σουπερνόβα. Αντίθετα, η αφθονία του 60Fe κατανέμεται σε χρονικό διάστημα άνω του ενός εκατομμυρίων χρόνων, δείχνοντας ότι πολλά σουπερνόβα συνέβαλαν στην συγκέντρωση του ισοτόπου. Τα θεωρητικά μοντέλα των ερευνητών έδειξαν ότι το υλικό χρειάστηκε περίπου 200.000 χρόνια για να διασχίσει το διαστρικό διάστημα πριν πέσει στη Γη.Στη δεύτερη δημοσίευση του Nature, χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα της πρώτης δημοσίευσης για να προσδιοριστεί που βρίσκονταν τα σουπερνόβα όταν εξερράγησαν. Η ανάλυση έδειξε ως πιθανή θέση και για τα δύο σουπερνόβα την περιοχή άστρων Σκορπιού-Κενταύρου (Sco-Cen), μια χαλαρά δεσμευμένη συστάδα νεαρών άστρων που βρίσκονται τώρα σε απόσταση περίπου 390 έως 470 έτη φωτός από τη Γη. Πολλά από αυτά τα άστρα είναι αρκετά μεγάλα ώστε να μετατραπούν σε σουπερνόβα. Επιπλέον, ο Ήλιος μας βρίσκεται κοντά στο μέσον αυτού που ονομάζεται Τοπική Φυσαλλίδα, μια τεράστια κοιλότητα με διαστρικό υλικό ανάμεσα στα άστρα του Γαλαξία μας. Η φυσαλλίδα διογκώθηκε από τις εκρήξεις σουπερνόβα στην περιοχή Sco-Cen πριν από περίπου 14 εκατομμύρια χρόνια. Πιθανότατα πραγματοποιήθηκαν 14 έως 20 εκρήξεις τέτοιων άστρων. Αυτό το χρονοδιάγραμμα συμφωνεί με τις κορυφές του σιδήρου-60 που παρατηρούνται στα ιζήματα των ωκεανών.Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα δύο σουπερνόβα μπορεί να συνέβαλαν στην πιο πρόσφατη κορυφή, με το ένα να εκρήγνυται πριν από 2,3 εκατομμύρια χρόνια και το άλλο πριν από 1,5 εκατομμύρια χρόνια. Και τα δύο άστρα απείχαν περίπου 300 έτη φωτός από τη Γη όταν εξερράγησαν. Η ποσότητα του σιδήρου-60 στα ιζήματα είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρή, περίπου 100.000 άτομα ανά γραμμάριο υλικού. (Προσέξτε, ένα γραμμάριο ιζήματος έχει περίπου 1022 άτομα, οπότε ο σίδηρος-60 αποτελεί μόνο ένα εξαιρετικά μικροσκοπικό τμήμα του!)
Αλλά το εκπληκτικό είναι πως τα απομεινάρια των άστρων που εξεράγησαν 2.800.000.000.000.000 (=2,8×1015) χιλιόμετρα μακριά από τη Γη βρέθηκαν στον πυθμένα των ωκεανών.Και να ληφθεί υπόψιν ότι ο σίδηρος-60 αποτελεί ένα μικρό κλάσμα του υλικού που εκτοξεύεται από ένα σουπερνόβα. Το υπόλοιπο της εκτοξευόμενης ύλης – περισσότεροι από 1028 τόνοι – επιταχύνεται επίσης προς τα έξω με ταχύτητες δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Η ύλη ενός κοντινού σουπερνόβα που φτάνει στη Γη, είναι μερικές εκατοντάδες τόνοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να ακούγεται πολύ, αλλά περίπου η ίδια ποσότητα μετεώρων και μετεωριτών πέφτουν στην ατμόσφαιρά μας κάθε μέρα. Έτσι, τα σουπερνόβα δεν αυξάνουν σημαντικά την μάζα της Γης, ούτε αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για εμάς με αυτόν τον τρόπο.Κάθε λίγα εκατομμύρια χρόνια, ένα σουπερνόβα συμβαίνει αρκετά κοντά στη Γη ώστε να μας βομβαρδίσει με ραδιενεργά συντρίμμια. Αυτό σημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια της ζωής του πλανήτη μας, έχουμε χτυπηθεί χιλιάδες φορές από τις στάχτες άστρων που έσβησαν με εκρηκτικό τρόπο, και μέρος αυτού του υλικού ήταν πιθανότατα αρκετά κοντά ώστε να προκαλέσει καταστροφές στον πλανήτη.Στην περίπτωση της πιο πρόσφατης έκρηξης σουπερνόβα που επηρέασε την Γη, στον πλανήτη μας ζούσαν αρκετοί από τους κοντινούς μας προγόνους, όπως ο Αυστραλοπίθηκος Λούσι, που περπάτησε στη Γη πριν από περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια. Μπορεί η Λούσι να έχασε αυτό το συγκεκριμένο γεγονός, όμως κάποιοι απόγονοί της σίγουρα θα αναρωτήθηκαν γι αυτό το εκπληκτικά λαμπρό φως που εμφανίστηκε αναπάντεχα στον ουρανό. Πιο φωτεινό από κάθε άλλο άστρο, ακόμα και από την πανσέληνο.Σήμερα, εκατομμύρια χρόνια μετά, βρισκόμαστε εδώ στο ίδιο μέρος, κι ακόμα αναρωτιόμαστε για το ίδιο γεγονός που άφησε τα σημάδια του στο πυθμένα των ωκεανών. Η διαφορά είναι ότι τώρα έχουμε τα εργαλεία για να το ερευνήσουμε και να κατανοήσουμε την βαθύτερη επίδραση που έχουν αυτές οι τρομακτικές κοσμικές εκρήξεις στον πλανήτη μας.

Αν απόψε (27/5) στις 22:28 κοιτάξετε νότια στον νυχτερινό ουρανό θα δείτε τον Στάχυ (Spica) στη θέση που φαίνεται στην παραπάνω εικόνα… Θα δείτε επίσης και το πέρασμα μερικών δορυφόρων Starlink (Λίγο νωρίτερα στις 21:54 θα εμφανιστεί και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός στις 10° βορειοδυτικά θα φτάσε σε μέγιστο ύψος 59° και θα εξαφανιστεί 25° ανατολικά νοτιοανατολικά)

Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στα άρθρα του Phil Plait στο περιοδικό Scientific American, Surprising Supernova Scars Cover the Earth και Don’t Panic – At Least, Not about a Nearby Supernova

[Δροσος Γεωργιος]

Ερευνητές χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για τη μελέτη των κοσμικών εκρήξεων.

Επιστήμονες στη Βρετανία χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να μελετήσουν τις κοσμικές εκρήξεις άστρων, γνωστές ως σούπερνοβα.
Οι εκρήξεις σουπερνόβα σηματοδοτούν το τέλος της ζωής των άστρων. Όταν ένα άστρο μεγαλύτερο από τον Ήλιο εξαντλήσει τα πυρηνικά του καύσιμα τότε ο πυρήνας του καταρρέει βαρυτικά και στη συνέχεια εκρήγνυται, με τα εξωτερικά στρώματα του άστρου εκτινάσσουν στο διάστημα ποσότητες στοιχείων όπως Υδρογόνο, Ήλιο, Άνθρακα και Οξυγόνο. Ταυτόχρονα στα εσωτερικά στρώματα πραγματοποιείται σύνθεση πυρήνων με δύο τρόπους: διαμέσου της αργής σύλληψης νετρονίων (s-process) βαρύτερα στοιχεία όπως Νέον, Μαγνήσιο, Αργόν, Ασβέστιο, Σίδηρο κ.ο.κ, και διαμέσου της ταχείας σύλληψης νετρονίων (r-process) βαρύτερα στοιχεία μέχρι το Ουράνιο κι ακόμη πιο βαρύτερα. Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από αυτές τις εκρήξεις παραμένουν άγνωστοι.Στόχος της ερευνητικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο του Γουόρικ είναι να προωθήσει την κατανόηση των σουπερνόβα. Με τη βοήθεια της μηχανικής μάθησης, οι ερευνητές θα συγκρίνουν τις προσομοιώσεις των εκρήξεων με τις πραγματικές παρατηρήσεις, οι οποίες επί του παρόντος απαιτούν εκτεταμένους υπολογιστικούς πόρους και χρόνο. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, για να προσομοιωθεί μια κοσμική έκρηξη, χρειάζονται έως και 90 λεπτά. Η τεχνητή νοημοσύνη θα επιτρέψει τη δημιουργία χιλιάδων προσομοιώσεων σουπερνόβα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο. Επιπλέον, θα βοηθήσει τους ερευνητές να καθορίσουν ποιες προσομοιώσεις ταιριάζουν με τις πραγματικές εκρήξεις.«Χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα, πραγματοποιούμε προσομοιώσεις, τις οποίες συγκρίνουμε με πραγματικές σουπερνόβα προκειμένου να καθορίσουμε τι είδους σουπερνόβα είναι και πώς ακριβώς εξερράγη», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας Δρ. Μαρκ Μαγκί. Η μελλοντική έρευνα θα συμπεριλάβει μια ευρύτερη ποικιλία κοσμικών εκρήξεων και σουπερνόβα, που θα συνδέουν άμεσα την έκρηξη με τις ιδιότητες του ξενιστή γαλαξία.Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

ΠΗΓΗ: BBC, Space Daily
– https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/ereynites-xrisimopoioun-tin-texniti-noimosyni-gia-ti-meleti-ton-kosmikon-ekrikseon/

Το επεξεργάστηκε Ιούνιος 6, 2024 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκαν τα άγνωστα μικρά αδερφάκια των σουπερνόβα, κοσμικές εκρήξεις εκατό φορές πιο λαμπρές από τον Ήλιο (βίντεο)

Απρόσμενη ανακάλυψη για ένα κοσμικό φαινόμενο που δεν γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Ο Σούπερμαν δεν είναι ο μόνος με όραση με ακτίνες Χ. Πολλά άστρα που εκρήγνυνται είναι επίσης ικανά να προκαλούν εκρήξεις που παράγουν αυτό το φως υψηλής ενέργειας. Τώρα, χάρη σε μια τυχαία ανακάλυψη, οι επιστήμονες γνωρίζουν μια εντελώς νέα εκρηκτική αστρική πηγή ακτινοβολίας ακτίνων Χ.Η απόδοση φωτός αυτών των εκρήξεων δεν έμοιαζε με καμία προηγούμενη κοσμική έκρηξη. Γνωρίστε τα «millinovas», έναν όρο που αναμφίβολα θα μπει πλέον στο λεξικό του Διαστήματος. Σε μια νέα μελέτη, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν 28 millinovas στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου (LMC) και στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου (SMC), δύο δορυφόρους γαλαξίες του δικού μας γαλαξία. Στη συνέχεια ανακάλυψαν ότι η πρώτη από αυτές τις εκρήξεις μπορεί να είχε εντοπιστεί πριν από οκτώ χρόνια αλλά δεν αναγνωρίστηκε.Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς αυτά τα γεγονότα δημιουργούν ακτίνες Χ, πιστεύουν ότι τα millinovas προκαλούνται όταν τα υπολείμματα άστρων που ονομάζονται λευκοί νάνοι «τρέφονται» από ένα διογκωμένο συνοδό άστρο. «Συναντήσαμε μια ομάδα μεταβλητών αστεριών που εκρήγνυνται με πολύ χαρακτηριστικές συμμετρικές εκρήξεις σε σχήμα τριγώνου που δεν έμοιαζαν με κανένα γνωστό μεταβλητό αστέρι. Βρήκαμε αυτή τη νέα ομάδα αστεριών τυχαία», είπε στο Space.com ο Πρεμέκ Μροζ επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

 

Η έρευνα

Η ομάδα έψαχνε δεδομένα 20 ετών από το Πείραμα Οπτικών Βαρυτικών Φακών (OGLE) για «γεγονότα βαρυτικού μικροφακού» μεγάλης διάρκειας και καμπυλότητας φωτός που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την παρουσία μαύρων τρυπών που είχαν απομείνει από τη Μεγάλη Έκρηξη στο φωτοστέφανο της σκοτεινής ύλης που περιβάλλει τον Γαλαξία οι οποίες ονομάζονται «αρχέγονες μαύρες τρύπες».«Τους τελευταίους μήνες, εργάζομαι σε ένα έργο που στοχεύει στην αναζήτηση υπογραφών τεράστιων αρχέγονων μαύρων οπών στο φωτοστέφανο της σκοτεινής ύλης του Γαλαξία μας. Δεν βρήκαμε καμία, που να αποδεικνύει ότι τέτοιες ογκώδεις μαύρες τρύπες μπορεί να παράγουν κάποιο μικρό ποσοστό σκοτεινής ύλης».Αρχικά η ερευνητική ομάδα απογοητεύτηκε αλλά το αποτέλεσμα οδήγησε στην ανακάλυψη αυτών των παράξενων αστρικών πηγών ακτίνων Χ, που τώρα είναι γνωστές ως millinovas (ή, πιο σωστά, “millinovae”) και αποτελούν εκρήξεις που παράγουν φως εκατό φορές πιο λαμπρό από αυτό του Ήλιου.
Τα δεδομένα OGLE αποκάλυψαν αρκετά αντικείμενα στο LMC και στο SMC που φωτίστηκαν από 10 έως 20 φορές κατά τη διάρκεια μερικών μηνών. Μερικοί εμφάνισαν ακόμη και επαναλαμβανόμενα εκρηκτικά ξεσπάσματα τόσο συχνά όσο μια φορά κάθε λίγα χρόνια, ενώ άλλα εξερράγησαν μόνο μία φορά κατά τη διάρκεια της περιόδου παρατήρησης.Ένα συγκεκριμένα, που ονομάστηκε OGLE-mNOVA-11, το οποίο εξερράγη στα τέλη του περασμένου έτους, επέτρεψε στην ομάδα να πραγματοποιήσει μια λεπτομερή μελέτη αυτών των αντικειμένων.«Τον Νοέμβριο του 2023, ένα από τα αντικείμενα μπήκε σε κατάσταση έκρηξης, οπότε αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε κάποιες πρόσθετες επακόλουθες παρατηρήσεις για να το μελετήσουμε λεπτομερέστερα. Λάβαμε ένα σύνολο οπτικών φασμάτων με το τηλεσκόπιο Μεγάλου Τηλεσκόπιου της Νότιας Αφρικής (SALT). Βρήκαμε γραμμές εκπομπής από ιονισμένα άτομα ήλιου, άνθρακα και αζώτου, υποδεικνύοντας εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες» εξηγεί ο Μροζ.

Καλλιτεχνική απεικόνιση μια έκρηξης milinova. πηγή φωτό. (Krzysztof Ulaczyk / Astronomical Observatory, University of Warsaw)

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1865255/anakalyfthikan-ta-agnosta-mikra-aderfakia-ton-soypernova-kosmikes-ekrixeis-ekato-fores-pio-lampres-apo-ton-ilio-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Το James Webb εντόπισε αρχέγονη σούπερ έκρηξη σουπερνόβα.

Άλλη μια εντυπωσιακή και εξαιρετικά χρήσιμη για τους επιστήμονες ανακάλυψη του διαστημικού τηλεσκοπίου.

Ομάδα επιστημόνων ανακοίνωσε ότι με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb εντόπισε μια έκρηξη σουπερνόβα η οποία είναι από τις αρχαιότερες και πιο ισχυρές που γνωρίζουμε στο Σύμπαν.Υπάρχουν δύο μηχανισμοί θανάτου των άστρων. Τα πολύ μεγάλα άστρα που έχουν μάζα τουλάχιστον οκτώ φορές μεγαλύτερη και πάνω από τον Ήλιο, αυτοκαταστρέφονται σε ένα από τα βίαια αλλά και εξαιρετικά σημαντικά για την ύπαρξη και εξέλιξη του Σύμπαντος κοσμικά φαινόμενα, τις εκρήξεις σουπερνόβα. Οι εκρήξεις αυτές διασκορπίζουν στο Σύμπαν υλικά τα οποία εμπλέκονται στη συνέχεια στη γέννηση νέων και πιο εμπλουτισμένων σε χημικά στοιχεία άστρων τα οποία δημιουργούν πιο σύνθετα περιβάλλοντα γύρω τους επιτρέποντας ανάμεσα στα άλλα την εμφάνιση πλανητών που διαθέτουν συνθήκες φιλικές στην παρουσία της ζωής.Τα μικρότερα άστρα όταν καταναλώσουν τα καύσιμα τους μπαίνουν σε μια φάση όπου αρχικά διαστέλλονται μετατρεπόμενα σε ερυθρούς γίγαντες και στη συνέχεια συρρικνώνονται και απομένει ένα αστρικό υπόλειμμα στη μορφή ενός λευκού νάνου. Ο Ήλιος σε περίπου πέντε δισ. έτη θα ακολουθήσει αυτή την πορεία και αναλόγως της έκτασης που θα αποκτήσει το μητρικό μας άστρο ως ερυθρός γίγαντας η Γη είτε θα εξαφανιστεί από τον συμπαντικό χάρτη είτε θα γίνει ένα πραγματικό διαστημικό… κάρβουνο αφού ο το άστρο δεν θα την καταπιεί αλλά θα φτάσει τόσο κοντά της ώστε να την κατακάψει.Το James Webb εντόπισε μια έκρηξη σουπερνόβα που έλαβε την κωδική ονομασία AT 2023adsv. Η έκρηξη συνέβη όταν το Σύμπαν ήταν περίπου 2,5 δισ. και αποτέλεσε το τέλος ενός τεράστιου άστρου με μάζα περίπου 20 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Είναι η αρχαιότερη τέτοιου μεγέθους αστρική έκρηξη που γνωρίζουμε και πιθανώς μια από τις πρώτες τέτοιου είδους που συνέβησαν στο νεαρό ακόμη Σύμπαν.«Τα πρώτα άστρα ήταν σημαντικά διαφορετικά από τα άστρα σήμερα. Ήταν τεράστια, ήταν καυτά και είχαν πραγματικά γιγάντιες εκρήξεις. Δεν ξέρουμε πόσα σουπερνόβα θα εντοπίσει το James Webb αλλά μπορούμε πλέον να πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε να αρχίζουμε να βρίσκουμε στοιχεία για την ύπαρξη τέτοιων άστρων και το πώς εξελίχθηκαν βλέποντας τελικά και το πώς καταστράφηκαν στις εκρήξεις σουπερνόβα» ανέφεραν οι επιστήμονες που έκαναν την παρατήρηση στο 245ο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης που διεξάγεται στο Μέριλαντ.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της τρομερής έκρηξης σουπερνόβα που εντόπισε το James Webb. πηγή φωτό. (Robert Lea Canva)/NASA, ESA, CSA, STScI, JADES Collaboration)

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1882507/to-james-webb-entopise-archegoni-soyper-ekrixi-soypernova/

[Δροσος Γεωργιος]

Τα πρώτα σουπερνόβα πλημμύρισαν με νερό το νεαρό Σύμπαν θεμελιώνοντας την παρουσία της ζωής.

Απρόσμενη ανακάλυψη που ανατρέπει τα κοσμολογικά μοντέλα.

Όταν τα πρώτα αστέρια του Σύμπαντος εξερράγησαν σε θεαματικά σουπερνόβα, μπορεί να απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες νερού οι οποίες πλημμύρισαν το πρώιμο Σύμπαν και δυνητικά κατέστησαν δυνατή τη ζωή μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη δείχνουν νέες προσομοιώσεις.Ωστόσο αυτή η θεωρία έρχεται σε σύγκρουση με την τρέχουσα κατανόησή μας για την κοσμική εξέλιξη και θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί.
Το νερό είναι από τα πλέον άφθονα στοιχεία στο Σύμπαν σύμφωνα με τη NASA. Εκτός από τη Γη οι αστρονόμοι έχουν βρει νερό σε διάφορες μορφές σε πολλά σημεία σε όλο το ηλιακό σύστημα σε πλανήτες και δορυφόρους αλλά και σε κομήτες.Έξω από τη διαστημικά μας γειτονιά οι επιστήμονες έχουν επίσης εντοπίσει νερό σε μακρινούς εξωπλανήτες και μέσα σε τεράστια σύννεφα διαστρικού αερίου που διαπερνούν το γαλαξία μας. Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι όλο αυτό το νερό συσσωρεύτηκε σταδιακά μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια ως υδρογόνο, το πιο άφθονο στοιχείο στο Σύμπαν σε συνδυασμό με οξυγόνο που έχει σφυρηλατηθεί στις καρδιές των άστρων και διασκορπίζεται μέσω εκρήεξων σουπερνόβα.Στη νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv, οι ερευνητές προσομοίωσαν τους εκρηκτικούς θανάτους γιγάντιων άστρων του πρώιμου Σύμπαντος που είχαν μάζα περίπου 200 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να δημιουργήσουν τις συνθήκες που απαιτούνται για να διαμορφωθεί το νερό.Το νερό από αυτές τις αστρικές εκρήξεις πιθανότατα θα είχε σχηματιστεί μέσα σε πυκνά νέφη υδρογόνου, οξυγόνου και άλλων στοιχείων που αποτέλεσαν τόπο γέννησης άστρων. Μπορεί να είχε συγκεντρώσεις έως και 30 φορές υψηλότερες από το νερό που παρατηρείται να «επιπλέει» στον διαστρικό χώρο στον Γαλαξία μας, αναφέρουν οι ερευνητές στη μελέτη.«Εκτός από την αποκάλυψη ότι ένα δομικό συστατικό για τη ζωή υπήρχε ήδη στο Σύμπαν μεταξύ 100 και 200 εκατομμυρίων ετών μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, οι προσομοιώσεις μας δείχνουν ότι το νερό ήταν πιθανότατα βασικό συστατικό των πρώτων γαλαξιών», γράφουν οι ερευνητές.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1907627/ta-prota-soypernova-plimmyrisan-me-nero-to-nearo-sympan-themelionontas-tin-paroysia-tis-zois/

[Δροσος Γεωργιος]

Εντοπίστηκε η πηγή δημιουργίας του νερού στο Σύμπαν.

Ο θάνατος ενός άστρου γέννησε σύμφωνα με νέα μελέτη το δομικό υλικό της ζωής.

Αν και αποτελεί το 70 τοις εκατό της επιφάνειας της Γης οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην συμφωνούν για την προέλευση του νερού στον πλανήτη μας. Η κρατούσα θεωρία κάνει λόγο για εξωγήινη προέλευση και υπάρχουν θεωρίες για γήινο προϊόν. Μια νέα μελέτη υποδεικνύει πάντως το πότε, το πώς γεννήθηκε το νερό στο Σύμπαν.Σύμφωνα με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ το νερό σχηματίστηκε για πρώτη φορά ως αποτέλεσμα εκρήξεων σουπερνόβα μόλις 100 έως 200 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το μυστηριώδες κοσμικό φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν πριν από περίπου 14 δισ. έτη.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι το υλικό που θεωρείται ως θεμελιώδες για την παρουσία της ζωής, έτσι τουλάχιστον όπως εμείς την γνωρίζουμε, είχε κάνει την εμφάνιση του δισεκατομμύρια χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια η κρατούσα κοσμολογική θεωρία ανέφερε ότι τη γέννηση του Σύμπαντος ακολούθησε ο αποκαλούμενος «Κοσμικός Μεσαίωνας», μια εποχή όπου κυριαρχούσε το απόλυτο σκότος και χρειάστηκαν πάνω από 500 εκατ. έτη για να κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα άστρα και στη συνέχεια οι πρώτοι γαλαξίες.Όμως τα νεότερης γενιάς και πολύ προηγμένα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια σε συνδυασμό με νέες μεθόδους παρατηρήσεων και επεξεργασίας δεδομένων απέδειξαν ότι άστρα και γαλαξίες δημιουργήθηκαν πολύ νωρίτερα από όσο πιστεύαμε και γίνονται συνεχώς νέες ανακαλύψεις που πάνε ολοένα και πιο πίσω τη γέννηση των πρώτων άστρων και γαλαξιών.Σύμφωνα με τη νέα μελέτη όταν το Σύμπαν ήταν μόλις 100-200 εκατ. ετών όχι μόνο είχαν γεννηθεί άστρα αλλά ορισμένα από αυτά είχαν ολοκληρώσει την σύντομη διαδρομή της ζωής τους και πέθαιναν σε εκρήξεις σουπερνόβα.Οι ερευνητές πραγματοποίησαν προσομοιώσεις για το τι συνέβη όταν ένα άστρο με μάζα 13 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και ένα κολοσσιαίο άστρο με μάζα 200 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου εξερράγησαν. Διαπίστωσαν πώς και στις δύο περιπτώσεις δημιουργήθηκαν οι συνθήκες εμφάνισης του νερού το οποίο πιθανώς να ήταν βασικό συστατικό στο σχηματισμό των πρώτων γαλαξιών του Σύμπαντος και κατ’ επέκταση ενισχύεται το σενάριο της μεταφοράς του στη Γη από το Διάστημα.

Μια έκρηξη σουπερνόβα μπορεί να έφερε το νερό στο Σύμπαν.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1931154/entopistike-i-pigi-dimioyrgias-toy-neroy-sto-sympan/