Σούπερ νόβα-υπερκαινοφανείς.

[Δροσος Γεωργιος]

Οι χρωματικές εκρήξεις των σουπερνόβα.

Οι αστρονόμοι Chen et al δημιούργησαν μια νέα εικόνα του υπολείμματος σουπερνόβα 30 Doradus B (ή 30 Dor B), συνδυάζοντας δεδομένα ακτίνων Χ από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Chandra (μωβ χρώμα), οπτικά δεδομένα από το τηλεσκόπιο Blanco στη Χιλή (πορτοκαλί και κυανό χρώμα) και δεδομένα υπέρυθρων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer (κόκκινο χρώμα). Προστέθηκαν επίσης και τα οπτικά δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble σε ασπρόμαυρο, ώστε να γίνουν ευδιάκριτα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αστρονομικού φαινομένου. Το 30 Dor B βρίσκεται στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν μικρό γειτονικό μας γαλαξία σε απόσταση 160.000 έτη φωτός από τη Γη. Αποτελεί το μέρος μιας μεγαλύτερης περιοχής του διαστήματος όπου τα τελευταία 8 έως 10 εκατομμύρια χρόνια σχηματίζονται συνεχώς νέα άστρα.Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι η κεντρική περιοχή του 30 Dor B προέκυψε από δύο ξεχωριστές εκρήξεις σουπερνόβα. Τόσο το πάλσαρ όσο και οι φωτεινές ακτίνες Χ που φαίνονται στο κέντρο του 30 Dor B πιθανότατα προήλθαν από μια έκρηξη σουπερνόβα μετά την κατάρρευση ενός τεράστιου άστρου πριν από περίπου 5.000 χρόνια. Όμως, το μεγαλύτερο αχνό κέλυφος των ακτίνων Χ, είναι αρκετά μεγάλο για να έχει προκύψει από το ίδιο σουπερνόβα. Οι αστρονόμοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον δύο εκρήξεις σουπερνόβα έγιναν στο 30 Dor B, με το μεγαλύτερο κέλυφος των ακτίνων Χ να προέκυψε από άλλο ή και περισσότερα σουπερνόβα πολύ νωρίτερα στο παρελθόν. Οι παρατηρήσεις στη συγκεκριμένη περιοχή θα συνεχιστούν έως ότου οι αστρονόμοι κατανοήσουν το πώς ακριβώς προέκυψε η εντυπωσιακή εικόνα που βλέπουμε σήμερα.

πηγή: https://chandra.cfa.harvard.edu/photo/2024/30dorb/?fbclid=IwAR2ishdWofF14yifIRCBoyI1SvpqdrnY8hqjC_ih_Kx6LyU0dguChOrher

[Δροσος Γεωργιος]

Έτσι γεννήθηκε το Πράσινο Τέρας του γαλαξία μας (βίντεο)

Το περίγραμμα του Πράσινου Τέρατος στο σουπερνόβα. πηγή φωτό NASA / CXC / SAO / ESA / STScI / CSA / Milisavljevic et al. / JPL / Caltech / J. Schmidt / K. Arcand.

Βρέθηκαν στοιχεία για την πηγή μιας μυστηριώδους δομής στο διασημότερο σουπερνόβα.Πριν από 340 χρόνια ένα άστρο μεγάλης μάζας ανατινάχθηκε  σε απόσταση έντεκα χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Κασσιόπης. Ο υπερκαινοφανής αστέρας ονομάστηκε Κασσιόπη Α (Cas A) και αυτό που υπάρχει στην θέση του άστρου που καταστράφηκε βίαια είναι ένα άστρο νετρονίου και ένα κέλυφος υλικών που εκτοξεύεται στο Διάστημα μετά την έκρηξη.Αυτό το κοσμικό απομεινάρι είναι η πιο πρόσφατη έκρηξη σουπερνόβα που γνωρίζουμε στον γαλαξία μας και παράλληλα αποτελεί μόνιμο στόχο παρατήρησης των αστρονόμων. Θεωρείται ένα είναι ένα από τα πιο μελετημένα αντικείμενα στον γαλαξία μας. Σε κάθε παρατήρηση οι επιστήμονες ανακαλύπτουν νέα στοιχεία που φωτίζουν όχι μόνο την ιστορία του άστρου που καταστράφηκε αλλά το τι συνέβη μετά την έκρηξη και το τι συνεχίζει να συμβαίνει εκεί.Όπως είναι ευνόητο οι επιστήμονες έστρεψαν το πανίσχυρο βλέμμα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb στη Κασσιοπή Α για να δουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια το κοσμικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί εκεί. Το τηλεσκόπιο εντόπισε τον Απρίλιο του 2023 μια περίεργη δομή που έλαβε από την επιστημονική κοινότητα τον χαρακτηρισμό «Πράσινο Τέρας».Διεθνή ερευνητική ομάδα μελέτησε δεδομένα από το James Webb και το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra και με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» υποστηρίζουν ότι βρήκαν την προέλευση του Πράσινου Τέρατος. Οι παρατηρήσεις στη Κασσιόπη Α έχουν υποδείξει ότι 10 ως 100 χιλιάδες έτη πριν εκραγεί το άστρο εξέπεμπε αέριο το οποίο περικύκλωνε το άστρο.«Υποψιαζόμασταν ότι το Πράσινο Τέρας δημιουργήθηκε από την αλληλεπίδραση που υπήρξε όταν το ωστικό κύμα της έκρηξης από το αστέρι συγκρούστηκε με το αέριο. Το Chandra μας βοήθησε να λύσουμε την υπόθεση» λέει Δρ. Τζάκο Βινκ, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Όταν ένα τεράστιο αστέρι εξερράγη για να δημιουργήσει την Κασσιόπη Α πριν από περίπου 340 χρόνια, από την οπτική γωνία της Γης, δημιούργησε μια μπάλα ύλης και φωτός που επεκτάθηκε προς τα έξω. Στα εξωτερικά μέρη της Κασσιόπης Α, το εκρηκτικό κύμα χτυπά γύρω από το αέριο που εκτοξεύτηκε από το αστέρι μεταξύ περίπου 10.000 και 100.000 ετών πριν από την έκρηξη.Το Πράσινο Τέρας αποτελείται από θερμό αέριο, πυρίτιο σίδηρο αλλά και από ενεργητικά ηλεκτρόνια που κινούνται σπειροειδώς γύρω από τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου που δημιουργήθηκε από το ωστικό κύμα της έκρηξης. Τόσο τα υλικά της αινιγματικής δομής όσο και άλλα χαρακτηριστικά όπως η πυκνότητα της ύλης σε αυτή είναι κοινά με αυτά που έχει διαπιστωθεί ότι υπήρχαν στο ωστικό κύμα της έκρηξης γεγονός που υποδηλώνει σύμφωνα με τους ερευνητές ότι πηγή της αινιγματικής δομής ήταν το κύμα της έκρηξης.

Τα ευρήματα της νέας μελέτης μπορεί να βοηθήσουν ανάμεσα στα άλλα στην ανακατασκευή της περίπλοκης ιστορίας της μάζας που έχασε το αστέρι πριν εκραγεί. Κάθε νέο στοιχείο για τη Κασσιόπη Α βοηθά τους επιστήμονες να συμπληρώσουν το παζλ για το πότε και πώς εκρήγνυνται τα μεγάλα, γερασμένα άστρα. Οι εκρήξεις αυτές πιστεύεται ότι σκόρπισαν στο Διάστημα βαριά στοιχεία του περιοδικού πίνακα, από το οξυγόνο μέχρι το ουράνιο, παράγονται από θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στους πυρήνες των άστρων. Ανάμεσα τους είναι και στοιχεία όπως το οξυγόνο και ο άνθρακας που αποτέλεσαν δομικά υλικά για την παρουσία της ζωής στην Γη και δεδομένης της αφθονίας τους στο Σύμπαν ίσως έχουν συμβάλει στην εμφάνιση της ζωής και σε άλλους κόσμους.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1563193/etsi-gennithike-to-prasino-teras-toy-galaxia-mas-vinteo/
 

[Δροσος Γεωργιος]

Το Hubble επισκέφτηκε το σπίτι του πιο λαμπρού σουπερνόβα (βίντεο)

Ο γαλαξίας που συνέβη η τρομερή έκρηξη σουπερνόβα. πηγή φωτό (ESA/Hubble & NASA, A. Filippenko)

Η αστρική έκρηξη απελευθέρωσε δισεκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια από ότι ο Ήλιος.H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από έναν σχετικά μικρό γαλαξία γνωστό ως UGC 5189A ο οποίος βρίσκεται περίπου 150 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Λέοντα. Το 2010 εντοπίσθηκε μια έκρηξη σουπερνόβα εκπληκτικής λαμπρότητας η οποία όπως αποδείχτηκε συνέβη σε αυτόν τον γαλαξία.

Η έκρηξη που έλαβε την κωδική ονομασία SN 2010jl αποτελεί ένα σταθμό στη μελέτη αυτού του κρίσιμου για την εξέλιξη του Σύμπαντος φαινομένου και η επιστημονική κοινότητα έχει ασχοληθεί και συνεχίζει να ασχολείται επισταμένα με αυτή την έκρηξη. Σε μια περίοδο τριών ετών, το SN 2010jl απελευθέρωσε τουλάχιστον 2,5 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη ορατή ενέργεια από ό,τι ο Ήλιος μας εξέπεμπε στο ίδιο χρονικό πλαίσιο σε όλα τα μήκη κύματος.

Ακόμη και μετά την εξαφάνιση των σουπερνόβα σε μη παρατηρήσιμα επίπεδα, εξακολουθεί να είναι ενδιαφέρον να μελετήσουμε τα περιβάλλοντα όπου εμφανίστηκαν πόσο μάλλον όταν έχουμε με ένα τέτοιο σουπερνόβα. Τέτοιες μελέτες μπορούν να παρέχουν στους αστρονόμους πολύτιμες πληροφορίες: οι εκρήξει σουπερνόβα μπορούν να πραγματοποιηθούν για διάφορους λόγους και η κατανόηση των περιβαλλόντων στα οποία συμβαίνουν βοηθά στη βελτίωση της κατανόησης των συνθηκών που τους προκάλεσαν.Οι επακόλουθες μελέτες μετά από σουπερνόβα βελτιώνουν επίσης την κατανόησή μας για τις άμεσες συνέπειες τέτοιων γεγονότων: από τις ισχυρές επιδράσεις τους στο αέριο και τη σκόνη γύρω τους, έως τα αστρικά υπολείμματα που αφήνουν πίσω τους. Η κρατούσα κοσμολογική θεωρία αναφέρει ότι οι εκρήξεις σουπερνόβα (εκρήξεις άστρων που αυτοκαταστρέφονται καταρρέοντας βαρυτικά έχοντας καταναλώσει την καύσιμη ύλη τους) διασπείρουν στο Διάστημα υλικά για τη γέννηση νέων πιο σύνθετης χημείας άστρων γεγονός που έχει με τη σειρά του συμβάλει στη δημιουργία πιο πλούσιου κοσμικού περιβάλλοντος που μπορεί να παράξει εκτός των άλλων πλανητικά συστήματα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1572092/to-hubble-episkeftike-to-spiti-toy-pio-lamproy-soypernova-vinteo/

[Δροσος Γεωργιος]

Οι επιστήμονες είδαν τη γέννηση ενός σουπερνόβα (βίντεο)

πηγή φωτό. (Jordi Vives i Batlle) Με το βελάκι στην εικόνα σημειώνεται η έκρηξη σουπερνόβα στο Γαλαξία Ανεμόμυλο

Νέα σημαντικά στοιχεία για τις τρομερές αστρικές εκρήξεις.Είναι γνωστό ότι τα άστρα ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τους με διαφόρους τρόπους. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άστρα όταν κάψουν τα καύσιμα τους συνήθως καταρρέουν βαρυτικά σε μια διεργασία που οδηγεί στην αυτοκαταστροφή τους σε ένα από τα πιο βίαια φαινόμενα στο Σύμπαν. Προκαλείται μια τρομερή έκρηξη που διαλύει το άστρο στα εξ ων συνετέθη διασκορπίζοντας τα υλικά του σε τεράστιες αποστάσεις στο Διάστημα. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι από αυτή την διασπορά των υλικών και των χημικών στοιχείων δημιουργούνται στη συνέχεια νέα πιο σύνθετα άστρα τα οποία διαθέτουν στοιχεία που συνδέονται με την παρουσία της ζωής.Πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια, σε έναν όχι και τόσο μακρινό γαλαξία, ένα μεγάλο αστέρι εξερράγη και εκτόξευσε στο Διάστημα στοιχεία που αποτελούν τους δομικούς λίθους της ζωής. Πριν από έναν χρόνο, κατά τύχη, καθώς το φως που εξέπεμψε έφτασε στη Γη, μια ομάδα επιστημόνων από το Ισραήλ, παρατήρησε και για πρώτη φορά συνέλεξε δεδομένα από τα πρώτα στάδια μιας τέτοιας έκρηξης που ονομάζεται υπερκαινοφανής αστέρας αλλά είναι πιο γνωστό με τον όρο σουπερνόβα.Η εικόνα που συνέθεσαν προσφέρει μια λεπτομερή ματιά στην προέλευση στοιχείων κρίσιμης σημασίας για την ύπαρξή μας, όπως το ασβέστιο στα δόντια μας ή ο σίδηρος στο αίμα μας. «Στην πραγματικότητα, βλέπουμε το συμπαντικό καμίνι όπου σχηματίζονται τα βαριά χημικά στοιχεία, τη στιγμή που σχηματίζονται. Το παρατηρούμε ενώ συμβαίνει. Είναι πραγματικά η μοναδική ευκαιρία», σχολίασε ο Αβισάι Γκαλ-Γιαμ, αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Επιστημών Βάιζμαν.

Η ανακάλυψη

Τα ευρήματα της ανακάλυψης δημοσιεύονται τώρα στην επιθεώρηση «Nature» και δείχνουν ότι το γιγαντιαίο άστρο, που βρισκόταν στον γειτονικό γαλαξία Μεσιέ 101 (γνωστός και με την ονομασία «Γαλαξίας Ανεμόμυλος») πιθανότατα άφησε πίσω του μια μαύρη τρύπα μετά την έκρηξή του. Ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που έτυχε να παρακολουθεί τον γαλαξία αυτόν ενημέρωσε τους ερευνητές ότι κάτι συνέβαινε. Εκείνοι έστρεψαν αμέσως τα τηλεσκόπια τους στο αστέρι και άρχισαν να καταγράφουν τα πρώτα στάδια της έκρηξης. Η ομάδα επικοινώνησε με τη NASA η οποία άλλαξε τον προγραμματισμό της και έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στον υπερκαινοφανή αστέρα. Έτσι παρατηρήθηκε το υπεριώδες φως της έκρηξης, το οποίο μπλοκάρεται από την ατμόσφαιρα και δεν φτάνει στη Γη.Μαζί με τα χημικά στοιχεία που εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα, όπως άνθρακας, άζωτο και οξυγόνο, τα δεδομένα από τις υπεριώδεις ακτίνες έδειξαν μια ασυμφωνία μεταξύ της αρχικής μάζας του άστρου και της μάζας που εκτοξεύτηκε στο Διάστημα κατά την έκρηξη. «Υποψιαζόμαστε ότι μετά την έκρηξη έμεινε πίσω μια μαύρη τρύπα, μια καινούρια μαύρη τρύπα που δεν υπήρχε εκεί προηγουμένως. Είναι τα απομεινάρια της έκρηξης. Ένα μέρος της μάζας του άστρου κατέρρευσε βαρυτικά και δημιούργησε μια νέα μαύρη τρύπα», είπε ο Γκαλ-Γιαμ. Οι μαύρες τρύπες είναι σώματα με τεράστια πυκνότητα και βαρυτικές δυνάμεις τέτοιες που τίποτα, ούτε καν το φως, δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτές.

Αφού δημιούργησαν ένα είδος «αποτυπώματος» υπερκαινοφανούς αστέρα, από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Γκαλ-Γιαμ είπε ότι οι επιστήμονες θα μπορούν ενδεχομένως να εντοπίζουν επικείμενες εκρήξεις αστέρων σε άλλα μέρη. «Ίσως να μπορούμε σε λίγα χρόνια να λέμε, όχι για όλα τα αστέρια αλλά για κάποια από αυτά ότι υποψιαζόμαστε πως το τάδε αστέρι πρόκειται να εκραγεί. Αυτό θα είναι υπέροχο και θα ξέρουμε πώς να είμαστε προετοιμασμένοι», πρόσθεσε.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1626128/oi-epistimones-eidan-ti-gennisi-enos-soypernova-vinteo/