Ελληνες και Ελληνίδες Επιστήμονες.(Πανεπιστήμια)

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνες στην κορυφή της επιστήμης.

Σαράντα πέντε Eλληνες επιστήμονες γεννημένοι από το 1974 και μετά έχουν δημοσιεύσει εργασίες με επιρροή στο κορυφαίο 0,1% της παγκόσμιας επιστήμης. Μπορούμε να διδαχθούμε κάτι αν εξετάσουμε πού βρίσκονται, πού εκπαιδεύτηκαν, με τι ασχολούνται; Τριάντα επτά γεννήθηκαν ή/και μεγάλωσαν στην Ελλάδα. Eξι έγιναν μέλη ΔΕΠ εδώ. Μία επιστήμων διέπρεψε διεθνώς στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αλλά εξαναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν η αίτησή της για άδεια άνευ αποδοχών δεν προωθήθηκε. Οι άλλοι πέντε βρίσκονται ακόμη στο Αριστοτέλειο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Πανεπιστήμιο Πατρών, και ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης – κανένας στην πρωτεύουσα. Η έλλειψη καινούργιων θέσεων λόγω κρίσης επιδείνωσε τη γήρανση του καθηγητικού δυναμικού. Επιπλέον, η φήμη ότι νέοι ερευνητές είναι πιο ευπρόσδεκτοι σε περιφερειακά πανεπιστήμια φαίνεται βάσιμη. Από 40 που σταδιοδρομούν στο εξωτερικό, 19 βρίσκονται στις ΗΠΑ, επτά στη Μεγάλη Βρετανία. Οι περισσότεροι στελεχώνουν κορυφαία πανεπιστήμια ή ερευνητικά ιδρύματα. Επτά δραστηριοποιούνται σε εταιρείες, δικές τους ή σε γνωστούς κολοσσούς (Microsoft, Google, Genentech).

Κωνσταντίνος Δασκαλάκης

Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, τιμήθηκε με το βραβείο Rolf Nevanlinna, κορυφαία διάκριση της Διεθνούς Ενωσης Μαθηματικών.

Ελευθερία Ζεγγίνη

Καθηγήτρια στο βρετανικό ινστιτούτο γενετικής Wellcome Trust Sanger, επικεφαλής ομάδας που ανακάλυψε νέα γονίδια που συνδέονται με την οστεοαρθρίτιδα.

Μανόλης Κέλλης

Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, η έρευνα του οποίου εστιάζει στην προσπάθεια καλύτερης κατανόησης του ανθρώπινου γονιδιώματος.

Ελλη Παπαεμμανουήλ

Επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο κέντρο καρκίνου Memorial Sloan Kettering Cancer Center, που ανακάλυψε το γονίδιο που προκαλεί την παιδική λευχαιμία.

Από τους 45, μόνο για πέντε η διεύθυνση προέλευσης της πλέον αναφερόμενης δημοσίευσης ως πρώτοι ή τελευταίοι συγγραφείς είναι ελληνική – Παν. Ιωαννίνων (2), Αριστοτέλειο (1) και Πελοποννήσου (1). Οι συγκεκριμένες δημοσιεύσεις δε χρειάστηκαν συγκέντρωση εξαρχής νέων δεδομένων που συνήθως απαιτούν ικανά χρήματα.

Γιώργος-Μάριος Αγγελέτος

Καθηγητής στο οικονομικό τμήμα του ΜΙΤ, ερευνά θέματα μακροοικονομικής θεωρίας και πολιτικής. Πραγματοποίησε το διδακτορικό του στο Χάρβαρντ.

Μαγδαληνή Πολυμενίδου

Επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, διερευνά τα μοριακά μονοπάτια που προκαλούν νευροεκφυλισμό στην αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS).

Ντέμης Χασάμπης

Συνιδρυτής του εργαστηρίου τεχνητής νοημοσύνης DeepMind στο Λονδίνο, πρώην πρωταθλητής στο σκάκι και σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών.

Γεωργία Σαλαντή

Επικεφαλής ερευνητικής ομάδας και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Tμήμα Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία.

Οι ερευνητές ξόδεψαν το μυαλό τους και ώρες στον υπολογιστή. Σήμερα υπάρχουν αχανή διαθέσιμα δεδομένα. Κορυφαίοι επιστήμονες δεν είναι όσοι προσθέτουν σωρό παρατηρήσεων, αλλά (και) όσοι χρησιμοποιούν με ενάργεια διαθέσιμα στοιχεία, οργανώνουν την ακατάσχετη πληροφορία ή προτείνουν, αξιολογούν και βελτιώνουν μεθόδους. Οταν η χρηματοδότηση έρευνας ως ποσοστό του ΑΕΠ υπολείπεται Τουρκίας και Μεξικού, μορφές «λιτής» επιστήμης επιβιώνουν καλύτερα.

Σταδιακός ξενιτεμός

Δύο τρίτα πήραν το πρώτο πτυχίο από ελληνικό πανεπιστήμιο, κυρίως Αριστοτέλειο (, ΕΜΠ (7), Πανεπιστήμιο Πατρών (5), Πανεπιστήμιο Κρήτης (4). Λίγοι πτυχιούχοι του Καποδιστριακού (3), ΟΠΑ (1), Ιωαννίνων (1) και Μακεδονίας (1) συμπληρώνουν την εικόνα. Μόνον εννέα πήραν διδακτορικό στην Ελλάδα: τέσσερις στο Αριστοτέλειο, δύο στο Πατρών, ένας σε Καποδιστριακό, Ιωαννίνων και ΕΜΠ.

Η συνολική εικόνα δείχνει τον σταδιακό ξενιτεμό των πλέον επιδραστικών νέων επιστημόνων από τη βασική εκπαίδευση, στη μεταπτυχιακή, στο αυτόνομο έργο. Η παρουσία του 11% σήμερα στην Ελλάδα είναι ποσοστό απογοητευτικό, αλλά αναμενόμενο. Το ιδανικό ερευνητικό περιβάλλον σπάνια ανθεί στη γειτονιά σου. Η κινητικότητα είναι επιθυμητή. Αυτό που απογοητεύει περισσότερο είναι ότι κανένας νέος χωρίς ελληνικό όνομα και με αντίστοιχη επιρροή δεν εργάζεται στην Ελλάδα σήμερα. Τα σημαντικότερα κέντρα παγκοσμίως ξεδιαλέγουν άριστους από παντού. Π.χ., οι 172 καθηγητές του τμήματος Electrical Engineering and Computer Science του ΜΙΤ περιλαμβάνουν πέντε Ελληνες (Αντωνιάδη, Μπερτσέκα, Τσιτσικλή, και τους νεότερους Δασκαλάκη και Κέλλη), αλλά και ερευνητές με καταγωγές που πρακτικά χαρτογραφούν τον πλανήτη.

Γεωργία Χατζηβασιλείου, Genentech, RAF Inhibitors, Cancer Immunotherapy, Translational Oncology

Ο πίνακας αναφέρει επίσης τα γνωστικά αντικείμενα των 45. Χρησιμοποιώ όρους που διάλεξαν οι ίδιοι στη σελίδα Google Scholar όποτε ήταν διαθέσιμη. Απέφυγα μεταφράσεις – αν κάποιος θέλει να ενημερωθεί σχετικά, η σοβαρή βιβλιογραφία είναι αγγλική. Λατρεύω την ελληνική γλώσσα και επιμένω να γράφω καθημερινά σε αυτήν. Θεωρώ όμως ότι άρνηση χρήσης των αγγλικών στις θετικές και βιοϊατρικές επιστήμες παράγει απομόνωση και περιθωριοποίηση. Μια περιθωριοποιημένη χώρα σβήνει μαζί με τη γλώσσα της, όταν αρνείται να συναναστραφεί την παγκόσμια κοινότητα.

Κάποιος ίσως σηκώσει τους ώμους αδιάφορα. Τι μας νοιάζουν αυτοί οι περίεργοι τεχνικοί όροι; Ποιον αφορούν; Κι όμως. Ορισμένοι από αυτούς τους όρους κρύβουν το πιθανό μας μέλλον. Υγεία, παιδεία, οικονομία, εργασία, ενέργεια, περιβάλλον, η ζωή μας ολόκληρη τελικά ίσως εξαρτάται από αυτούς.

Ιάσων Τυλιανάκης, University of Canterbury, Food webs, Ecological networks, Global change bilogy

Φυσικά, κανένας αριθμός δεν συλλαμβάνει πλήρως την ποιότητα επιστημονικού έργου. Διαφορές μεταξύ κορυφαίου 0,1% και 1% είναι δυσδιάκριτες. Ανθρωπιστικές σπουδές, ορισμένες κοινωνικές επιστήμες ή μαθηματικά αδικούνται από ποσοτικά κριτήρια. Υπάρχουν εκατοντάδες άλλοι πολύ αξιόλογοι νέοι Ελληνες επιστήμονες. Η εικόνα θα ήταν ίδια, πάντως, και με διαφορετικά κριτήρια. Η Ελλάδα αδιαφορεί για επιστήμες και γνώση. Μάλλον δεν ενδιαφέρεται καν να επιβιώσει.

Τα ελληνικά πανεπιστήμια ανέχονται νησίδες αριστείας, όμως οι δέκα κύριοι στόχοι τους είναι άλλοι: Να αποτελούν τον σκουπιδότοπο όλων των κομμάτων, να ανακυκλώνουν την παραπαιδεία, να προσπορίζουν εισόδημα από ενοικιαζόμενα, να μετατρέπουν ανίκανους καθηγητές σε ανίκανους πολιτικούς, να διατηρούν το επίπεδο καλλιέργειας στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα, να συντηρούν μαυσωλεία ιδεοληψιών, να εκχωρούν αφρούρητα ημισκότεινα οικόπεδα σε τοξικομανείς, να προσφέρουν πρακτική εξάσκηση στην τέχνη του ξυλοδαρμού, να διαθέτουν πεδία βολής για εύκαιρη ρίψη μολότοφ και να δίνουν πτυχία απλώς για να δίνουν πτυχία. Αριστεύουμε και στους δέκα στόχους. Ατομικές εξαιρέσεις (πολλών) φωτισμένων πανεπιστημιακών και επίμονων φοιτητών επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Αντώνης Ρόκας, Vandebilt, Evolutionary Biοlogy, Evolutionary Genetics

Γιατί κάποιος να επιδιώξει να ζήσει και να εργαστεί σε χώρο όπου γλεντοκοπούν τόσες συμμορίες; Αποτελεσματικές λύσεις προϋποθέτουν ολική ανατροπή. Π.χ. συμφωνία κυρίων όλων των αξιότιμων λήσταρχων που έχουν καπελώσει τη χώρα: να πάρουν τα κομματικά τους σομπρέρα και να αφήσουν τα πανεπιστήμια ήσυχα. Μια συμφωνία πως η χώρα (πριν βυθιστεί αύτανδρη, μαζί με τους εξοχότατους λήσταρχους) θα κάνει το παν για να αποκτήσει εξαιρετικά πανεπιστήμια και να ελκύσει κορυφαίους.

Ντίνα Παπαγιαννάκη, Google, Computer Networking, Data communications

Αμάθεια και παρακμή

Αντιλαμβάνομαι πόσο ουτοπικό είναι να περιμένεις έντιμες συμφωνίες από επαγγελματίες της παρασπονδίας. Οι συνειδητές επιλογές της ελληνικής ηγεσίας (ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης) είναι, αποδεδειγμένα, αμάθεια και παρακμή. Συστηματική αμάθεια και επιθυμητή παρακμή. Για όσους διαφωνούν υπάρχει μόνο φυγή μακριά ή ψυχή βαθιά. Να εγκαταλείψουν τη χώρα ή να καταφύγουν σε ανταρτοπόλεμο. Δεν μιλάω για σταυρωτά φισεκλίκια. Το να κάνεις σοβαρή επιστήμη και να προσφέρεις αξιοπρεπή παιδεία αποτελούν σήμερα μορφές ανταρτοπολέμου. Υποκλίνομαι σε όσους ακόμη αντιστέκονται.

Θωμάς Καραγιάννης, Microsoft, Networking, Systems Measurements

* Ο κ. Ιωάννης Π.Α. Ιωαννίδης είναι καθηγητής στην Ιατρική Σχολή και στη Σχολή Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Stanford των ΗΠΑ. Το τελευταίο του βιβλίο, με τίτλο «Μετά τα Αφύσικα», δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος.

http://www.kathimerini.gr/987304/article/epikairothta/ellada/ellhnes-sthn-koryfh-ths-episthmhs

[Δροσος Γεωργιος]

ΗΠΑ: Επιχορήγηση για τρεις Ελληνες ερευνητές από το Iδρυμα Ερευνών Εγκεφάλου και Συμπεριφοράς.

Τρεις νέοι Έλληνες επιστήμονες, που εργάζονται η μία στην Ελλάδα και οι δύο στις ΗΠΑ, βρίσκονται ανάμεσα στους 200 που επιλέχθηκαν από το μη κερδοσκοπικό αμερικανικό Ίδρυμα Ερευνών Εγκεφάλου και Συμπεριφοράς (Brain & Behavior Research Foundation), για να επιχορηγηθεί η έρευνά τους στο πεδίο της Νευροβιολογίας και της Ψυχιατρικής.

Οι 200 ερευνητές από 110 ερευνητικούς-ακαδημαϊκούς φορείς 17 χωρών θα μοιραστούν τα φετινά βραβεία (επιχορηγήσεις) «NARSAD Young Investigator award», συνολικού ύψους άνω των 13,8 εκατ. δολαρίων. Οι επιχορηγήσεις, που δίνονται κάθε χρόνο από το 1987, υποστηρίζουν πολλά υποσχόμενους νέους ερευνητές, προκειμένου να κάνουν νέες ανακαλύψεις για τους νευροβιολογικούς μηχανισμούς των ψυχιατρικών διαταραχών.

Ο απώτερος στόχος είναι να υπάρξουν πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τις αγχώδεις διαταραχές, την ψύχωση, τη σχιζοφρένεια, τη διπολική διαταραχή, το μετατραυματικό στρες, τις διαταραχές διατροφής, τις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, τον εθισμό, τις ψυχαναγκαστικές διαταραχές κ.ά.

Συνήθως οι επιχορηγούμενοι λαμβάνουν έως 35.000 δολάρια τον πρώτο χρόνο και έξτρα χρηματοδοτική ενίσχυση άλλα 35.000 δολάρια για να συνεχίσουν την έρευνά τους τον δεύτερο χρόνο. Η επιστημονική επιτροπή επιλογής περιλαμβάνει νομπελίστες, τον διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ) των ΗΠΑ, μέλη της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, προέδρους τμημάτων Ψυχιατρικής και Νευροεπιστήμης κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων κ.ά.

Από ελληνικής πλευράς, ανάμεσα στους 200 βρίσκονται οι:

- Αθανασία Παπουτσή, μετα-διδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη. Η ερευνητική δραστηριότητά της θα επικεντρωθεί στους μηχανισμούς που σχετίζονται με τη δυσλειτουργική λήψη αποφάσεων, η οποία περιορίζει την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής των ασθενών με σχετικές ασθένειες, όπως είναι η σχιζοφρένεια. Με την καθοδήγηση εργαστηρίων στην Κρήτη (εργαστήριο της δρος Ποϊράζη, ΙΜΒΒ/ΙΤΕ, εργαστήριο της καθ. Σιδηροπούλου, Πανεπιστήμιο Κρήτης και ΙΜΒΒ/ΙΤΕ) και του εξωτερικού (καθ. Στέλιου Σμυρνάκη, Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ), θα διερευνήσει πώς οι μεταβολές στον αριθμό και στην τοπολογία των συναπτικών ακανθών (των σημεία επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων) σε μεμονωμένους νευρώνες σχετίζονται με δυσλειτουργίες στην λήψη αποφάσεων. Η κ. Παπουτσή θα επικεντρωθεί στη μελέτη των νευρώνων του προμετωπιαίου φλοιού, της περιοχής του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ευέλικτη συμπεριφορά, μέσω της χρήσης πειραματικών και υπολογιστικών προσεγγίσεων.

- Ευάγγελος Αντζουλάτος, ερευνητής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Ντέηβις, ο οποίος θα μελετήσει πώς η νέα θεραπεία της διακρανιακής ηλεκτρικής διέγερσης (tDCS) επιδρά στην εγκεφαλική δραστηριότητα. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας και πήρε διδακτορικό στη Νευροεπιστήμη από το Πανεπιστήμιο του Τέξας.

- Νικόλαος Δασκαλάκης, ερευνητής στο Νοσοκομείο ΜακΛίν και στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τη νέα τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR για να μελετήσει ένα γονίδιο (το SNRNP35), που σχετίζεται με τη διαταραχή του μετατραυματικού στρες. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με διδακτορικό στη Νευροεπιστήμη από το ολλανδικό Πανεπιστήμιο του Λέιντεν.

http://www.kathimerini.gr/988941/article/epikairothta/episthmh/hpa-epixorhghsh-gia-treis-ellhnes-ereynhtes-apo-to-idryma-ereynwn-egkefaloy-kai-symperiforas

[Δροσος Γεωργιος]

7 έλληνες ερευνητές στους πιο παραγωγικούς του κόσμου.

Αν ένας επιστήμονας θέλει να πάει μπροστά, χρειάζεται να κάνει επιστημονικές δημοσιεύσεις. Μόνο που μερικοί επιστήμονες το…παρακάνουν, φθάνοντας στο σημείο να έχουν στο ενεργητικό τους μέσα στον χρόνο κατά μέσο όρο τουλάχιστον μια επιστημονική δημοσίευση κάθε πέντε μέρες.

Αυτό αποκαλύπτει μια νέα διεθνής μελέτη, με επικεφαλής έναν διακεκριμένο Έλληνα επιστήμονα της διασποράς, τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνιας Γιάννη Ιωαννίδη. Ανάμεσα στους υπερπαραγωγικούς επιστήμονες, υπάρχουν και αρκετοί Έλληνες, που εργάζονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Η ανάλυση της online βάσης επιστημονικών δημοσιεύσεων Scopus για την περίοδο 2000-2016 έφερε στο φως περισσότερους από 9.000 επιστήμονες από διάφορες χώρες, οι οποίοι έχουν κάνει πάνω από 72 δημοσιεύσεις μέσα στην ίδια χρονιά, δηλαδή πάνω από μία ανά πενθήμερο – και αυτός ο αριθμός μετράει μόνο τις πλήρεις εργασίες (εξαιρώντας άρθρα σύνταξης, βραχέα άρθρα γνώμης, σχόλια πάνω σε εργασίες άλλων και περιλήψεις σε συνέδρια).

Η μεγάλη πλειονότητα των υπερπαραγωγικών συγγραφέων (7.888 ή το 86%) αφορά το πεδίο της Φυσικής, ιδίως της φυσικής υψηλών ενεργειών και της σωματιδιακής φυσικής, όπου συχνά γίνονται δημοσιεύσεις από μεγάλες κοινοπραξίες ερευνητών. Για παράδειγμα, σε μια δημοσίευση του CERN μπορεί να συμμετέχουν πάνω από 1.000 επιστήμονες.

Αν -λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας της Φυσικής- αποκλεισθούν οι φυσικοί, καθώς και ένας αριθμός κινεζικών και κορεατικών ονομάτων επιστημόνων, για τους οποίους υπάρχουν αμφιβολίες γύρω από την ταυτότητά τους, μένουν 265 βεβαιωμένοι υπερπαραγωγικοί επιστήμονες για την περίοδο 2000-2016. Ο αριθμός ανά χρονιά εμφανίζει αύξηση κατά περίπου 20 φορές από το 2000 μέχρι το 2016 (προς σύγκριση, μέσα στην ίδια περίοδο ο συνολικός αριθμός των συγγραφέων επιστημονικών δημοσιεύσεων έχει αυξηθεί κατά μόνο δυόμιση περίπου φορές).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γ.Ιωαννίδη, έστειλαν επιστολές στους υπερπαραγωγικούς επιστήμονες και τους ζήτησαν να εξηγήσουν το μυστικό τους. Σύμφωνα με τις απαντήσεις που έδωσαν οι ίδιοι, η υπερπαραγωγικότητά τους οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων: σκληρή δουλειά, αγάπη για την έρευνα, καθοδήγηση πολλών νέων ερευνητών, διεύθυνση μίας ή περισσότερων ερευνητικών ομάδων, εκτενείς συνεργασίες με άλλους ερευνητές, έρευνα πάνω όχι σε ένα αλλά σε πολλά πεδία, διαθεσιμότητα μεγάλων υποδομών και δεδομένων, προσωπικές αξίες όπως η γενναιοδωρία και η αλληλεγγύη και ύπνος μόνο λίγες ώρες κάθε βράδυ.

Περίπου οι μισοί υπερπαραγωγικοί ερευνητές βρίσκονται στον τομέα των βιοϊατρικών ερευνών. Από άποψη ακαδημαϊκών/ερευνητικών φορέων, τους περισσότερους υπερπαραγωγικούς ερευνητές (εννέα) εμφανίζει το Πανεπιστήμιο Έρασμος στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας.

Επτά Έλληνες ανάμεσα στους 265 πιο παραγωγικούς

Ο κατάλογος των 265 πιο παραγωγικών (πλην φυσικών) περιλαμβάνει και επτά Έλληνες επιστήμονες. Πρόκειται για τον παθολόγο-λοιμωξιολόγο Ματθαίο Φαλάγγα, διευθυντή του ‘Αλφα Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Ερευνών, τους καθηγητές καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόδουλο Στεφανάδη και Δημήτρη Τούσουλη, τον καθηγητή Νίκο Μαστοράκη της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων της Ελλάδας και του Πολυτεχνείου της Σόφιας, τον καθηγητή Μερκούρη Κανατζίδη του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Northwestern των ΗΠΑ, τον καθηγητή Δημήτρη Μιχαηλίδη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL) και τον καθηγητή Αθανάσιο Βασιλάκο του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πολυτεχνείου της Λουλέα στη Σουηδία. Επίσης, περιλαμβάνεται ο ελληνο-κύπριος καθηγητής Κύπρος Νικολαϊδης της Ιατρικής Σχολής του Βασιλικού Κολλεγίου (King’s) του Λονδίνου.

Από τους συνολικά 265 σούπερ-ερευνητές, οι 69 κάνουν πάνω από μία πλήρη δημοσίευση ανά πενθήμερο για περισσότερα από τέσσερα χρόνια. «Πρωταθλητής» αναδεικνύεται ο ερευνητής της επιστήμης των υλικών Ακιχίσα Ινούε, πρώην πρόεδρος του ιαπωνικού Πανεπιστημίου Τοχόκου, του οποίου το όνομα εμφανίζεται σε 2.566 πλήρεις δημοσιεύσεις μεταξύ 1976 – 2016. Όμως τουλάχιστον επτά από τις δημοσιεύσεις του έχουν καταγγελθεί ότι είναι αντιγραφή-διπλοποίηση άλλων δημοσιεύσεών του και τα περιοδικά τις έχουν επίσημα αποσύρει.

Οι 265 προέρχονται από 37 χώρες: οι περισσότεροι -χωρίς να είναι κατ’ ανάγκη Αμερικανοί- εργάζονται στις ΗΠΑ (50) και ακολουθούν η Γερμανία (28) και η Ιαπωνία (27). Εμφανίζονται και πολλοί υπερπαραγωγικοί συγγραφείς από τη Μαλαισία (13) και τη Σαουδική Αραβία (επτά), χώρες που δίνουν οικονομικά κίνητρα στους επιστήμονες ανάλογα με τον αριθμό των δημοσιεύσεών τους.

Ένα βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο όντως δικαιούνται να θεωρούνται συγγραφείς επιστημονικών δημοσιεύσεων όλα τα ονόματα που εμφανίζονται σε αυτές – κάτι αμφίβολο για ορισμένους. Σύμφωνα με τα πιο καθιερωμένα διεθνώς κριτήρια, τα λεγόμενα «κριτήρια του Βανκούβερ» που τέθηκαν το 1988, ένας ερευνητής για να δικαιούται να βάλει το όνομά του σε μια επιστημονική δημοσίευση, πρέπει να πληροί ταυτόχρονα τέσσερις προϋποθέσεις: να έχει παίξει ρόλο στον σχεδιασμό και στη διεξαγωγή των πειραμάτων της έρευνας ή στην επεξεργασία των ευρημάτων της, να έχει βοηθήσει στη συγγραφή ή στην αναθεώρηση του χειρογράφου της δημοσίευσης, να έχει εγκρίνει τα τελικά αποτελέσματα-συμπεράσματα και να αναλαμβάνει τη συν-ευθύνη για όλα τα περιεχόμενα του κειμένου.

Η εποπτεία ή η καθοδήγηση απλώς ενός ερευνητή ή η συμβολή στο να βρεθεί χρηματοδότηση για την έρευνα δεν δικαιολογούν να μπει το όνομα κάποιου στη δημοσίευση. Όπως αναφέρει η νέα μελέτη, έχει παρατηρηθεί ότι μερικοί επιστήμονες μεταμορφώνονται σε υπερπαραγωγικούς, μόλις γίνονται καθηγητές πανεπιστημίου ή πρόεδροι του πανεπιστημιακού τμήματός τους.

Είναι πιθανό, όπως αναφέρουν οι ερευνητές, ότι μερικά ονόματα «τρυπώνουν» στις δημοσιεύσεις είτε με το ζόρι είτε σαν χάρη που τους γίνεται από τρίτους. Αρκετοί από τους ίδιους τους υπερπαραγωγικούς ερευνητές, όπως αναφέρει ο Γ.Ιωαννίδης, παραδέχθηκαν ότι δεν πληρούν και τα τέσσερα ανωτέρω «κριτήρια του Βανκούβερ» στις δημοσιεύσεις τους.

«Ντοπαρισμένοι» και «βαρώνοι» επιστήμονες-συγγραφείς

Όπως δήλωσε ο κ. Ιωαννίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «οι αριθμοί αυτοί είναι εκπληκτικοί. Αν μάλιστα μετρούσαμε όλα τα δημοσιεύματα και τις ανακοινώσεις συνεδρίων, υπάρχουν επιστήμονες που έχουν πάνω από 4.000 δημοσιεύματα και ανακοινώσεις και δημοσιεύουν αρκετές εκατοντάδες σε μια χρονιά. Υπάρχουν επιστήμονες που ενώ κάνουν μία έως τρεις πλήρεις δημοσιεύσεις ετησίως μέχρι τα 40-45 τους, ξαφνικά αρχίζουν μια ξέφρενη πορεία, φτάνοντας να παράγουν περισσότερες από 100 πλήρεις δημοσιεύσεις ετησίως, ενώ πλέον κατέχουν θέσεις ισχύος που θα έπρεπε να αφήνουν ελάχιστο χρόνο για έρευνα, με τα διοικητικά καθήκοντα που αναλαμβάνουν. Κάποια άλλα ισχυρά πρόσωπα επιταχύνουν δαιμονισμένα μετά τα 65 τους, μπαίνοντας ως συγγραφείς σε εκατοντάδες εργασίες με δεκάδες άλλους, χωρίς σαφή συνεισφορά».

«Είμαι βέβαιος», προσθέτει, «ότι ανάμεσα στους υπερ-παραγωγικούς συγγραφείς υπάρχουν κάποιοι από τους πλέον εξαιρετικούς επιστήμονες της οικουμένης. Όμως το φαινόμενο μάλλον εκφράζει ταυτόχρονα και παθογένειες του συστήματος. Όπως ανάμεσα στους φημισμένους αθλητές οι σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι περίπου 40-50% είναι ντοπαρισμένοι και 50-60% είναι πραγματικοί, αντοπάριστοι πρωταθλητές, ίσως κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους υπερπαραγωγικούς συγγραφείς. Το ακριβές ποσοστό ντοπαρισμένων επιστημόνων-συγγραφέων είναι άγνωστο».

Ο κ.Ιωαννίδης τονίζει ότι ο αριθμός των δημοσιεύσεων δεν πρέπει να αξιολογείται καθόλου σαν μέτρο της αξίας ενός επιστήμονα. «Αυτό που έχει σημασία», όπως λέει, «είναι ο αντίκτυπος που έχει το επιστημονικό έργο. Μια εργασία ίσως αξίζει όσο χίλιες άλλες. Επίσης είναι σημαντικό να φαίνεται τι έχει προσφέρει κάθε επιστήμονας σε μια δημοσίευση. Αν κάποιος μπήκε συγγραφέας, επειδή απλώς ήταν διευθυντής, αυτό πρέπει να μετράει αρνητικά. Ειδικά η ελληνική επιστήμη θα μπορέσει να ανεβεί πολλά σκαλοπάτια, αν δώσουμε μεγαλύτερη σημασία στην ποιότητα παρά στην ποσότητα και καταργήσουμε τα προνόμια των ‘βαρώνων’».

https://www.tovima.gr/2018/10/07/science/7-ellines-ereynites-stou-pio-paragogikous-tou-kosmou/

[Δροσος Γεωργιος]

Στο πάνθεον της ιατρικής ο Έλληνας Γιάννης Ιωαννίδης!

Τακτικό μέλος στην Εθνική Ακαδημία Ιατρικής των ΗΠΑ εξελέγη ο Έλληνας καθηγητής Γιάννης Ιωαννίδης.

Ο Γιάννης Ιωαννίδης, καθηγητής ιατρικής, πρόληψης της υγείας, έρευνας υγείας και στατιστικής στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, σύμφωνα με το σκεπτικό της Ακαδημίας, έγινε μέλος κυρίως σε αναγνώριση της διεθνώς πρωτοποριακής δουλειάς του πάνω στην μετα-έρευνα, δηλαδή στην έρευνα πάνω στις έρευνες άλλων επιστημόνων, και στη συνεχή προσπάθειά του να γίνει γενικότερα η επιστημονική έρευνα πιο αξιόπιστη και διαφανής.

Ο Γιάννης Ιωαννίδης αναγορεύτηκε επίσης “εταίρος Αϊνστάιν” (Einstein fellow) στο Ινστιτούτο Υγείας του Βερολίνου. Το βραβείο συνοδεύεται με χρηματοδότηση για να δημιουργηθεί ένα κέντρο αξιολόγησης της υγείας (METRIC-B) στο Βερολίνο κατά το πρότυπο του αντίστοιχου στο Στάνφορντ, το οποίο συνδιευθύνει ο ίδιος.

Ο κ. Ιωαννίδης θα παρουσιάσει το τελευταίο του βιβλίο “Μετά τα Αφύσικα” στην Αθήνα (30 Οκτωβρίου, Public Συντάγματος), στα Ιωάννινα (1 Νοεμβρίου, Πολιτισμικός Πολυχώρος δήμου Ιωαννίνων ‘Δημήτρης Χατζής’) και στην Κέρκυρα (3 Νοεμβρίου, Αναγνωστική Εταιρία).

Αξίζει να σημειωθεί, ότι είναι η πρώτη φορά που ως μέλος της Ακαδημίας Ιατρικής των ΗΠΑ εκλέγεται κάποιος επιστήμονας, ο οποίος έχει δημοσιεύσει πολύ μεγάλο μέρος του επιστημονικού έργου του από την Ελλάδα.

https://www.pronews.gr/epistimes/720595_sto-pantheon-tis-iatrikis-o-ellinas-giannis-ioannidis

[Δροσος Γεωργιος]

Σημαντική διάκριση για 19 καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων.

Συνολικά 19 ελληνικής καταγωγής καθηγητές πανεπιστημίου και ερευνητές περιλαμβάνει ο κατάλογος τους 1.000 επιστήμονες που έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως με τις δημοσιεύσεις τους, σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη Highly Cited Researchers (h>100) για το 2018 της Webometrics.

http://www.webometrics.info/en/hlargerthan100

Από τους ελληνικής καταγωγής επιστήμονες, οι εννέα εργάζονται σε ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας, οι οκτώ είναι Έλληνες της νέας διασποράς και οι δύο Ελληνο-αμερικανοί γεννημένοι στις ΗΠΑ.

Ο Έλληνας που βρίσκεται ψηλότερα στην παγκόσμια κατάταξη, στην 91η θέση, είναι ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Χρούσος με δείκτη επιρροής h-index 182 και 137.377 ετεροαναφορές.

Στη θέση 149 βρίσκεται ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Γιάννης Ιωαννίδης με h-index 172 και 179.472 ετεροαναφορές.

Ακολουθούν οι εξής (σε παρένθεση ο δείκτης h-index και ο αριθμός ετεροαναφορών τους):

 

Νο 200 Γιώργος Τσιπολίτης - ΕΜΠ (166 - 122.232),

Νο 217 Χριστίνα Κουρκουμέλη - ΕΚΠΑ (164 - 129.757),

Νο 253 Σταύρος Μαλτέζος - ΕΜΠ (161 - 118.813),

Νο 263 Πολ Αλιβιζάτος - Μπέρκλεϊ (Ελληνοαμερικανός - 160 - 144.815),

Νο 270 Νικόλαος Πέππας - Πανεπιστήμιο Τέξας-Όστιν (160 - 115.802),

Νο 270 Θεόδωρος Αλεξόπουλος - ΕΜΠ (159 - 112.303),

Νο 327 Ευάγγελος Γαζής - ΕΜΠ (154 - 156.763),

Νο 388 Γεώργιος Δασκαλάκης - «Δημόκριτος» (151 - 102.058),

Νο 397 Τομ Μανιάτης - Κολούμπια (Ελληνοαμερικανός - 150- 330.176),

Νο 530 Κωνσταντίνος Κουσουρής - ΕΜΠ (145 - 88.345),

Νο 599 Φαίδων Αβούρης - ΙΒΜ (142 - 87.337),

Νο 633 Δημήτρης Λουκάς - «Δημόκριτος» (140 - 115.485),

Νο 673 Στυλιανός Αντωναράκης - Πανεπιστήμιο Γενεύης (139 - 94.803),

Νο 714 Αντώνης Μίκος - Πανεπιστήμιο Rice ΗΠΑ (138 - 71.345),

Νο 782 Σωτήρης Βλάχος - CERN (135 - 118.124),

Νο 800 Πάνος Δελούκας - Πανεπιστήμιο Queen Mary Λονδίνου (134 - 136.780),

Νο 871 Γιώργος Γιαννάκης - Πανεπιστήμιο Μινεσότα ΗΠΑ (133 - 67.556).

 

Ο πλήρης κατάλογος με 3.160 ερευνητές περιλαμβάνει ακόμη περισσότερους ερευνητές από την Ελλάδα και την ελληνική διασπορά.

Συνολικά, πρώτος στην κατάταξη είναι ο καθηγητής Σόλομον Σνάιντερ του Πανεπιστημίου John Hopkins των ΗΠΑ με h-index 279 και 357.238 ετεροαναφορές.

Η διεθνής κατάταξη Highly Cited Researchers (h>100) για το 2018 της Webometrics συντάσσεται με βάση τις πληροφορίες των δημόσιων «προφίλ» των ακαδημαϊκών και ερευνητών στο Google Scholar (συνεπώς όσοι δεν έχουν τέτοιο προφίλ, δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν).

Η λίστα περιλαμβάνει εκείνους (εν ζωή και μη) που έχουν τουλάχιστον 100 ερευνητικές εργασίες, οι οποίες έχουν παρατεθεί ως έγκυρη αναφορά από το λιγότερο 100 ερευνητές στις δικές τους εργασίες (ετεροαναφορές).

Το πρώτο κριτήριο κατάταξης είναι ο δείκτης επιστημονικής επιρροής h-index και το δεύτερο o συνολικός αριθμός ετεροαναφορών.

https://www.naftemporiki.gr/story/1405613/dekaennea-ellinikis-katagogis-epistimones-stous-1000-me-ti-megaluteri-epirroi-pagkosmios

[Δροσος Γεωργιος]

Βιοηλεκτρονικό «όργανο σε τσιπάκι» ανέπτυξε ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής Ελληνα.

Επιστήμονες από τη Βρετανία, την Ελλάδα, τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία ανέπτυξαν ένα καινοτόμο «όργανο πάνω σε τσιπάκι», το οποίο επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των κυττάρων σε πραγματικό χρόνο. Η νέα βιοηλεκτρονική συσκευή ανοίγει νέες θεραπευτικές δυνατότητες για διάφορες παθήσεις, ενώ παράλληλα μπορεί να μειώσει την ανάγκη για τη χρήση πειραματόζωων στις βιοϊατρικές και φαρμακευτικές έρευνες.

Η συσκευή με την ονομασία Tubistor (Transistor in a Tube) περικλείει τα προς μελέτη κύτταρα μέσα σε ένα ηλεκτροχημικό τρανζίστορ από ένα μαλακό πολυμερές σπογγώδες υλικό, το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα πλαστικό σωλήνα. Τα κύτταρα μπορούν να αναπτυχθούν τρισδιάστατα μέσα στη συσκευή, η οποία έτσι μιμείται με μεγαλύτερη ακρίβεια τον τρόπο που τα κύτταρα αναπτύσσονται στο σώμα (στο τρυβλίο του εργαστηρίου η κυτταρική ανάπτυξη γίνεται σε δύο διαστάσεις). Η βιομιμητική συσκευή μπορεί να τροποποιηθεί, έτσι ώστε να μιμείται διάφορα όργανα, π.χ. το ήπαρ ή την καρδιά.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μεταδιδακτορικό ερευνητή Χαράλαμπο Πιτσαλίδη του Τμήματος Χημικών Μηχανικών και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science Adcances". Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχε και ο Λάζαρος Τζούνης του Τμήματος Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

«Οι τρισδιάστατες καλλιέργειες κυττάρων μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε νέες θεραπείες και να μάθουμε ποιές πρέπει να αποφύγουμε, εφόσον μπορούμε να τις παρακολουθούμε πλέον με ακρίβεια» δήλωσε ο Χ. Πιτσαλίδης. «Με το νέο σύστημα είμαστε σε θέση να παρακολουθούμε την ανάπτυξη του ιστού και της υγείας του, και πως αυτός ανταποκρίνεται σε διάφορα φάρμακα ή τοξίνες. Πέρα από τις τοξικολογικές δοκιμασίες, μπορούμε επίσης να μελετήσουμε συγκεκριμένες παθήσεις του ιστού και τους μηχανισμούς-κλειδιά που εμπλέκονται στη νόσο ή να ανακαλύψουμε τις κατάλληλες θεραπείες», πρόσθεσε.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τη συσκευή τους για να αναπτύξουν ένα «έντερο σε τσιπάκι», το οποίο στη συνέχεια θα προσαρτήσουν σε ένα «εγκέφαλο σε τσιπάκι», προκειμένου να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στο μικροβίωμα του εντέρου και στη λειτουργία του εγκεφάλου, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος ΙΜΒΙΒΕ, που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC). Ήδη οι ερευνητές έχουν καταθέσει στη Γαλλία αίτηση κατοχύρωσης της πατέντας για την ανακάλυψή τους.

http://www.kathimerini.gr/993028/article/ygeia/ygeia-epikairothta/viohlektroniko-organo-se-tsipaki-anepty3e-omada-episthmonwn-me-epikefalhs-ellhna

[Δροσος Γεωργιος]

Διακρίσεις για έλληνες μαθητές στην Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής στο Πεκίνο.

Δύο χάλκινα μετάλλια κατέκτησε η ελληνική αποστολή που εκπροσώπησε τη χώρα μας στη 12η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής, στο Πεκίνο στις αρχές Νοεμβρίου.

Τα μετάλλια κατέκτησαν ο Θέμης Πουλτουρτζίδης (1ο Λύκειο Κιλκίς) και η Αγγελική Μπανιά (1ο Λύκειο Ναυπάκτου).

Επίσης οι μαθητές Χρήστος Κακογιάννης (Ελληνικό Κολλέγιο), Αργύρης Γιαννίσης – Μανές (Μουσικό Λύκειο Βόλου) και Διονύσης Γάκης (Πειραματικό Λύκειο Πατρών) απέσπασαν τιμητικές διακρίσεις (Εύφημες Μνείες).

Της αποστολής ηγήθηκαν ο Λουκάς Ζαχείλας, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και η Χαρά Παπαθανασίου του Πανεπιστημίου Leiden, Ολλανδίας.

Στην 12η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής συμμετείχαν 38 χώρες από την Ευρώπη, την Ασία, και την Αμερική, με περίπου 200 μαθητές.

Η Ολυμπιακή ομάδα εκπαιδεύτηκε στον Βόλο τον περασμένο Αύγουστο από εθελοντές αστρονόμους και αστροφυσικούς και παλιούς επιτυχόντες Ολυμπιάδων.

Την εκπαίδευση της ομάδας υποστήριξε και φέτος το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ο δήμος Βόλου.

https://www.tovima.gr/2018/11/20/science/diakriseis-gia-ellines-mathites-stin-olympiada-astronomias-astrofysikis-sto-pekino/

[Δροσος Γεωργιος]

Μαθητές από τον Έβρο πρώτοι σε διαγωνισμό την Κομισιόν για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο.

Το Λύκειο Τυχερού Έβρου κέρδισε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία Youth στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό της Κομισιόν για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο #SaferInternet4EU.

Η διάκριση αυτή συνιστά μεγάλη επιτυχία, καθώς ο ανταγωνισμός ήταν τεράστιος, ανάμεσα σε σχολεία που είχαν στη διάθεση τους πολύ προηγμένα μέσα.

Οι Έλληνες επικράτησαν καθώς δημιούργησαν το «Stay Safe Online»,

μια εφαρμογή-κουίζ 20 ερωτήσεων που περιστρέφονται γύρω από την καθημερινή δραστηριότητα ενός νέου ατόμου στο Διαδίκτυο. Ο χρήστης πρέπει να απαντήσει σύμφωνα με τη δική του συνήθη ηλεκτρονική συμπεριφορά. Η εφαρμογή πραγματεύεται τα ψεύτικα νέα, τον ηλεκτρονικό αποκλεισμό, την ιδιωτική ζωή στο διαδίκτυο, το online gaming κ.λπ.

Η ανακοίνωση των νικητών έγινε κατά τη διάρκεια ειδικής τελετής, στο πλαίσιο του Safer Internet Forum που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες. Η επίτροπος Mariya Gabriel μίλησε για το υπέροχο ταξίδι που πρόσφερε αυτός ο διαγωνισμός στους συμμετέχοντες από ολόκληρη την Ευρώπη και επισήμανε το πόσο δημιουργική κι αποτελεσματική μπορεί να είναι η εμπλοκή των νέων στην προσπάθεια προώθησης ασφαλούς και ποιοτικής χρήσης του Διαδικτύου.

Ο διαγωνισμός #SaferInternet4EU έχει στόχο να προωθήσει την ασφάλεια στο Διαδίκτυο και την παιδεία στα μέσα, ενημερώνοντας παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς για τις ευκαιρίες και προκλήσεις του ψηφιακού κόσμου. Εξαγγέλθηκε τον περασμένο Μάιο από την Επίτροπο Mariya Gabriel, η οποία τότε είχε επισημάνει και τον ηγετικό ρόλο που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ψηφιακής ασφάλειας μετά από 20 χρόνια χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων για ένα καλύτερο Διαδίκτυο.

Στον διαγωνισμό κλήθηκαν να συμμετάσχουν σχολεία από ολόκληρη την Ευρώπη. Οι δημιουργίες τους αξιολογήθηκαν από κριτική επιτροπή αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του οργανισμού INSAFE.

Η ελληνική εφαρμογή είχε λάβει το δεύτερο βραβείο στους πανελλήνιους μαθητικούς διαγωνισμούς για το θετικό περιεχόμενο στο Διαδίκτυο, που είχε διοργανώσει την προηγούμενη χρονιά το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ, με αφορμή την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2018.

Την ομάδα συντόνισε η καθηγήτρια Πληροφορικής του Λυκείου Τυχερού Έβρου, Στέλλα Τρυφωνίδου.

https://www.naftemporiki.gr/story/1416159/mathites-apo-ton-ebro-protoi-se-diagonismo-tin-komision-gia-tin-asfaleia

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνας επιστήμονας ανακάλυψε άγνωστη περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Ο διεθνούς φήμης «χαρτογράφος» του εγκεφάλου, ο Ελληνας καθηγητής της διασποράς Γιώργος Παξινός, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Νευροεπιστήμης της Αυστραλίας (Neuroscience Research Australia-NeuRA), ανακάλυψε μια νέα, άγνωστη έως τώρα, περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Η περιοχή, την οποία ο Γ. Παξινός ονόμασε «Ενδοσχοινιοειδή Πυρήνα» (Endorestiform Nucleus), βρίσκεται κοντά στο σημείο όπου ενώνεται ο εγκέφαλος με το νωτιαίο μυελό. Συγκεκριμένα, βρίσκεται μέσα στο κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, μια περιοχή που ενσωματώνει και συνδυάζει τις αισθητηριακές και τις κινητικές πληροφορίες, προκειμένου να διορθώσει τη στάση του σώματος, την ισορροπία του και τις μικρές επιδέξιες κινήσεις.

Ο ελληνικής καταγωγής επιστήμονας είχε υποπτευθεί την ύπαρξη της εν λόγω εγκεφαλικής περιοχής πριν 30 χρόνια και τώρα μπόρεσε για πρώτη φορά να αποδείξει την ύπαρξή της χάρη στην ύπαρξη καλύτερων πλέον μεθόδων ανίχνευσης και απεικόνισης.

«Δεν υπάρχει τίποτε πιο ευχάριστο για ένα νευροεπιστήμονα από το να εντοπίζει μια έως τώρα άγνωστη περιοχή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση υπάρχει το ξεχωριστό στοιχείο ότι αυτή η περιοχή είναι απούσα στις μαϊμούδες και στα άλλα ζώα. Πρέπει να υπάρχουν μερικά πράγματα που είναι μοναδικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο πέρα από το μεγαλύτερο μέγεθός του και αυτή η περιοχή είναι πιθανώς ένα από αυτά», δήλωσε ο Γ. Παξινός στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Μένει να προσδιορισθεί η λειτουργία αυτής της νεοανακαλυφθείσας περιοχής του εγκεφάλου. Τώρα που έχει χαρτογραφηθεί, θα είναι δυνατό να μελετηθεί από την ευρύτερη ερευνητική κοινότητα», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον κ. Παξινό, «το κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, που ονομάζεται επίσης σχοινιοειδές σώμα, είναι σαν ένα ποτάμι που μεταφέρει πληροφορίες από το νωτιαίο μυελό και το εγκεφαλικό στέλεχος προς την παρεγκεφαλίδα. Η περιοχή του εγκεφάλου που τώρα ανακαλύφθηκε, είναι μια ομάδα νευρώνων μέσα σε αυτό το σκέλος, εξ ου και το όνομά της "ενδοσχοινιοειδής πυρήνας".

Οι νευρώνες αυτοί είναι σαν ένα νησί μέσα στο ποτάμι, έτσι αυτός ο πυρήνας βρίσκεται σε προνομιούχα θέση για να λαμβάνει εισροές από το νωτιαίο μυελό. Το κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος είναι μια μεγάλη δέσμη νευραξόνων και ο ενδοσχοινιοειδής πυρήνας είναι μια ομάδα νευρώνων ενσωματωμένη μέσα σε αυτή τη δέσμη. Η περιοχή αυτού του εγκεφάλου ‘με κοιτάζει' εδώ και χρόνια που μελετώ τον εγκέφαλο, στην πραγματικότητα είναι σαν εκείνη να με ανακάλυψε και όχι εγώ αυτή!».

Οσον αφορά τη λειτουργία της, ο κ.Παξινός δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «μόνο υποθέσεις θα μπορούσα να κάνω με βάση τη θέση της, πιθανώς βοηθά στον έλεγχο των επιδέξιων κινήσεων, όπως στο παίξιμο ενός μουσικού οργάνου. Δεν μπορώ να φαντασθώ έναν χιμπατζή να παίζει στο μπουζούκι τις ‘Περασμένες μου αγάπες', ένα τραγούδι πολύ απαιτητικό για το μπουζούκι, με τον ίδιο επιδέξιο τρόπο ενός ανθρώπου, όσο κι αν ο χιμπατζής αγαπούσε τη μουσική!».

Η ανακάλυψη νέων περιοχών του εγκεφάλου βοηθά τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τις ασθένειες και να δοκιμάσουν νέες θεραπείες για τις διάφορες νευροεκφυλιστικές παθήσεις (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, επιληψία κ.α.).

Ο Γ. Παξινός έχει υπάρξει πρωτοπόρος στη νευροανατομία και στη χαρτογράφηση του εγκεφάλου, έχοντας -με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του και τα βιβλία του που περιέχουν λεπτομερείς χάρτες του εγκεφάλου- ανοίξει νέες δυνατότητες στους νευροχειρουργούς και γενικότερα στους νευροεπιστήμονες. Οι περισσότεροι ερευνητές που μελετούν σήμερα τις νευρολογικές και τις ψυχιατρικές παθήσεις, είτε στους ανθρώπους είτε στα ζώα, χρησιμοποιούν τους δικούς του «άτλαντες» του εγκεφάλου, οι οποίοι περιγράφουν εξονυχιστικά τις διάφορες εγκεφαλικές δομές.

«Οι άτλαντες του καθηγητή Παξινού, που δείχνουν τη λεπτομερή μορφολογία και τις διασυνδέσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, παρέχουν το πολύτιμο πλαίσιο έτσι ώστε οι ερευνητές να ελέγξουν τις υποθέσεις τους, από τη λειτουργία των νευρωνικών συνάψεων ως τις θεραπείες για τις ασθένειες του εγκεφάλου», δήλωσε ο επικεφαλής του NeuRA καθηγητής Πίτερ Σόφιλντ.

Η νέα ανακάλυψη του Γ.Παξινού θα παρουσιασθεί για πρώτη φορά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα στο νέο βιβλίο του ("Human Brainstem: Cytoarchitecture, Chemoarchitecture, Myeloarchitecture") που θα κυκλοφορήσει περί το τέλος Φεβρουαρίου του 2019 από τις κορυφαίες επιστημονικές εκδόσεις Elsevier.

O Γιώργος Παξινός είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2012 και της Αυστραλιανής Ακαδημίας Επιστημών από το 2009. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1944 και μετά το γυμνάσιο έφυγε για σπουδές στις ΗΠΑ. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια και μετά πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ του Καναδά.

Αφού έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο πανεπιστήμιο Γιέηλ των ΗΠΑ, από το 1974 μετακινήθηκε μόνιμα στην Αυστραλία, όπου είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ και βασικός ερευνητής-επικεφαλής ομάδας στο Ινστιτούτο Neuroscience Research Australia. Μεταξύ άλλων, έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Νευροεπιστήμης της Αυστραλίας και επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, ενώ έχει αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2008), του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2016) και του Ιονίου Πανεπιστημίου (2017).

Ο Γιώργος Παξινός έχει δημιουργήσει τους περισσοτέρους ‘άτλαντες' του εγκέφαλου και έχει ανακαλύψει τους περισσότερους πυρήνες του εγκέφαλου από οποιονδήποτε άλλον επιστήμονα στον κόσμο. Έχει δημοσιεύσει 52 βιβλία και το πρώτο του με τίτλο «Ο εγκέφαλος του αρουραίου σε στερεοταξικές συντεταγμένες» αποτελεί ένα από τα κορυφαία σε αναφορές επιστημονικά βιβλία διεθνώς.

Σε παλαιότερη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, είχε τονίσει ότι οι άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν την ψευδαίσθηση πως υπάρχει ψυχή, αφού τα πάντα -και τα συναισθήματα- προέρχονται και ελέγχονται από τον εγκέφαλο. Είχε αρνηθεί ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση στον άνθρωπο, ενώ είχε δηλώσει άθεος.

http://www.kathimerini.gr/996415/article/ygeia/ygeia-epikairothta/ellhnas-episthmonas-anakalyye-agnwsth-perioxh-ston-an8rwpino-egkefalo

[Δροσος Γεωργιος]

Ο Ελληνας που ψάχνει να βρει τη λύση στον γρίφο του Πάρκινσον.

Πώς μπορούμε να επιδιορθώσουμε τις βλάβες του εγκεφάλου; Τι ξέρουμε πραγματικά για τις νόσους Πάρκινσον ή Αλτσχάιμερ που απειλούν σήμερα τις ζωές πολλών συμπολιτών μας; Μπορούμε να ελπίζουμε σε «νευροπροστατευτικές» θεραπείες που θα επιβραδύνουν ή και θα σταματούν την εξέλιξη των ασθενειών αυτών, αλλά και γενικά όλων των νευροεκφυλιστικών νόσων; Από το εργαστήριό του στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών ο καθηγητής Νευρολογίας και Νευροβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Α» Νευρολογικής Κλινικής Λεωνίδας Στεφανής εξετάζει σήμερα τις πτυχές της παθογένειας της νόσου Πάρκινσον, αναζητώντας τη θεραπεία για την εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου που πλήττει μέχρι και το 2% του ηλικιωμένου πληθυσμού της χώρας.

Οι μελέτες του τοποθετούνται στην «πρώτη γραμμή» της παγκόσμιας ερευνητικής δραστηριότητας για το Πάρκινσον και ακολουθούν το «μονοπάτι» της νευρωνικής πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνης που συνδέεται με τη νόσο, αλλά και της περίφημης πια αυτοφαγίας (τη μάθαμε μετά το Νομπέλ Ιατρικής του 2016), του μηχανισμού δηλαδή με τον οποίο ο οργανισμός μας «καθαρίζει» τα παλιά και γερασμένα κύτταρα. Μοιάζει πραγματικά εντυπωσιακό το ότι τα κύτταρά μας υπό συγκεκριμένες συνθήκες ανακυκλώνουν τα συστατικά τους «τρώγοντας» ένα κομμάτι του εαυτού τους, αλλά οι επιστήμονες στην Ελλάδα και το εξωτερικό βρήκαν μέσω αυτού του μηχανισμού απαντήσεις σε πολλά δυσεπίλυτα ερωτήματα.

Ο Λεωνίδας Στεφανής, από την πλευρά του, εκπαιδεύει σήμερα μια νέα σειρά επιστημόνων που εξετάζουν τα βιοχημικά μονοπάτια νευροτοξικότητας της συγκεκριμένης πρωτεΐνης, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο το ίδιο το όπλο του οργανισμού μας: την αυτοφαγία. Είναι γνωστό ότι για το Πάρκινσον δεν υπάρχει σήμερα οριστική θεραπεία, υπάρχουν ωστόσο διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για όλες τις καταστάσεις και για τα στάδιά της. Κατά πολλούς δε, οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες αποτελούν σήμερα την επόμενη μεγάλη ιατρική «απειλή» για τον άνθρωπο, ενώ στο πεδίο αυτό στρέφονται όλο και περισσότερα εργαστήρια ερευνητών στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες του κόσμου.

Αγώνας στο εργαστήριο

Οπως λέει ο Λεωνίδας Στεφανής στα «ΝΕΑ», το εργαστήριό του ασχολείται εντατικά από χρόνια με τους μηχανισμούς που οδηγούν σε νευροεκφυλιστικά νοσήματα και επικεντρώνει στην παθογένεια της νόσου Πάρκινσον. Οι ίδιοι μηχανισμοί όμως, μπορεί να αφορούν και άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως το Αλτσχάιμερ. «Μέσα από τη διαλεύκανση τέτοιων μηχανισμών μπορούμε να οδηγηθούμε σε θεραπείες που θα επιβραδύνουν ή και θα σταματήσουν την εξέλιξη των νευροεκφυλιστικών νόσων» λέει. Η έρευνα του Λεωνίδα Στεφανή γίνεται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα.

«Στο εργαστήριό μας δίνουμε μεγάλη έμφαση στους μηχανισμούς αποικοδόμησης πρωτεϊνών, και ιδιαίτερα σε ειδικούς μηχανισμούς της αυτοφαγίας, το γνωστό ως CMA (Chaperone-Mediated Autophagy), που έχει φανεί από μελέτες του εργαστηρίου ότι συνδέονται». Το αντικείμενο της έρευνας του Λεωνίδα Στεφανή μοιάζει δυσνόητο. Ωστόσο ο ίδιος εξηγεί: «Οταν δυσλειτουργεί αυτός ο μηχανισμός στα νευρικά κύτταρα, η πρωτεΐνη α-συνουκλεΐνη συσσωρεύεται σε υψηλά επίπεδα και προσλαμβάνει ανώμαλες διαμορφώσεις, που μπορεί να αποτελούν τη βάση των σωματίων Lewy που χαρακτηρίζουν τη νόσο Πάρκινσον».

Τα πειράματα που κάνει αποδεικνύουν ότι αυτή η στόχευση, είτε μέσω γονιδιακής θεραπείας είτε μέσω φαρμακευτικών ουσιών, μπορεί να αποτελέσει θεραπευτική προοπτική στη νόσο Πάρκινσον. Το εργαστήριό του δίνει προοπτικές για μια καριέρα στο αντικείμενο αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο στους νέους ερευνητές που αποφοιτούν από τα ελληνικά πανεπιστήμια.

Γλωσσάρι

Ειδικός μηχανισμός αυτοφαγίας (CMA)

Είναι ένας κυτταρικός μηχανισμός μέσω του οποίου συγκεκριμένες πρωτεΐνες που βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα αποικοδομούνται με έναν επιλεκτικό τρόπο. Η δυσλειτουργία της έχει συσχετισθεί με διάφορα νοσήματα, αλλά ιδιαίτερα με τη νόσο Πάρκινσον.

α-συνουκλεΐνη

Πρόκειται για φυσιολογική νευρωνική πρωτεΐνη που συμμετέχει στη διαδικασία της νευροδιαβίβασης στις νευρωνικές απολήξεις, ως ρυθμιστικός παράγοντας. Κάτω όμως από παθολογικές συνθήκες, είτε λόγω μεταλλάξεων, είτε λόγω άλλων αγνώστων παραγόντων, αλλάζει η δομή της, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στη νόσο Πάρκινσον.

Νόσος Πάρκινσον

Θεωρείται η δεύτερη συχνότερη νευροεκφυλιστική ασθένεια. Σε αυτήν υπάρχει προοδευτική εκφύλιση σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, ιδιαίτερα όμως στους νευρώνες που παράγουν την ντοπαμίνη. Λόγω αυτής της εκφύλισης εμφανίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου που ξέρουμε (βραδύτητα στις κινήσεις και δυσκαμψία).

Τι λέει η «νέα γενιά»

Μαρία Ξυλούρη

«Στο εργαστήριό μας έχουμε αναπτύξει ένα καινοτόμο μοντέλο σε κυτταρικές καλλιέργειες και ζωικά πρότυπα και μελετάμε τους μηχανισμούς μέσω των οποίων γίνεται μια πολύ έντονη συσσώρευση παθολογικών δομών της πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνης σε κύτταρα του εγκεφάλου, που, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, περιέχουν μη ανιχνεύσιμη ποσότητα της πρωτεΐνης. Ελπίζουμε τα αποτελέσματα της έρευνάς μας να βοηθήσουν τους ασθενείς που πάσχουν από μια σπάνια πάθηση, την ατροφία πολλαπλών συστημάτων, που μοιάζει με τη νόσο Πάρκινσον».

Η Μαρία Ξυλούρη είναι ερευνήτρια

Αλεξία Πολισσίδη

«Είμαστε ενθουσιασμένοι που έχουμε αρχίσει αυτή την καινούργια μελέτη, η οποία πραγματοποιείται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, με την υποστήριξη του οργανισμού ΕΛΙΔΕΚ, και ελπίζουμε να έχει σύντομα αποτελέσματα με αξία για την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα. Μεταξύ των άλλων στο πρόγραμμα αυτό θα μελετηθούν οι μηχανισμοί διά των οποίων το στρες μπορεί να επηρεάζει την ίδια πρωτεΐνη που τοποθετείται στο κέντρο της έρευνάς μας, την α-συνουκλεΐνη».

Η Αλεξία Πολισσίδη είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια.

https://www.tanea.gr/2018/11/28/science-technology/o-ellinas-pou-psaxnei-na-vrei-ti-lysi-ston-grifo-tou-parkinson/

[Δροσος Γεωργιος]

Δεκατέσσερις Eλληνες πανεπιστημιακοί στη λίστα με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως.

Δεκατέσσερις Έλληνες πανεπιστημιακοί, από επτά ελληνικά Πανεπιστήμια - Ε.Κ.Π.Α., Α.Π.Θ., Ε.Μ.Π., Ιωαννίνων, Χαροκόπειο, Θεσσαλίας, Γ.Π.Α.- περιλαμβάνονται στη λίστα των 6.000 επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή, παγκοσμίως, που προκύπτει από την απήχηση του έργου τους για την τελευταία 11ετία.

Ο σχετικός κατάλογος με τίτλο «The Highly Cited Researchers» συντάσσεται από τον διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό Thomson Reuters στο πλαίσιο του project Clarivate Analytics και στηρίζεται στα δεδομένα της ερευνητικής βάσης δεδομένων Web of Science. Από αυτούς οι 4.000 κατατάσσονται σε 21 συγκριμένα επιστημονικά πεδία και τομείς και οι 2.000 στην κατηγορία των διεπιστημονικών πεδίων και τομέων.

Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση και την επιλογή των ερευνητών με υψηλή διάκριση προέρχονται από τους δείκτες βασικών επιστημών (ESI), 2006-2016, οι οποίοι προκύπτουν από 140.990 άρθρα και ερευνητικές εργασίες υψηλής απήχησης και επίδρασης. Κάθε μία από αυτές τις ερευνητικές εργασίες κατατάσσεται στο κορυφαίο 1% των άρθρων με το μεγαλύτερο αριθμό ετεροαναφορών για κάθε συγκεκριμένο έτος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού, από τα περίπου 9.000.000 ερευνητών, που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως, συντάσσεται ο πίνακας με τους καλύτερους 6.000 ερευνητές, το έργο των οποίων είναι σημαντικό, σύμφωνα με συγκεκριμένους δείκτες, και αποτελεί συγχρόνως πηγή για τις εργασίες άλλων ερευνητών.

Οι πανεπιστημιακοί των Ελληνικών Πανεπιστημίων που διακρίθηκαν είναι οι (αλφαβητικά):

 

Ευάγγελος Γιακουμής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Engineering

 

Ελένη Γιαμαρέλλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Νοσοκομείο Υγεία, Pharmacology & Toxicology

 

Γεώργιος Δεδούσης, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Molecular Biology & Genetics

 

Αθανάσιος Μελέτιος Δημόπουλος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Clinical Medicine

 

Γιώργος Καραγιαννίδης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Computer Science

 

Γιάννης Μανιός, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Cross-Field

 

Σωτήρης Ντούγιας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Mathematics

 

Γεώργιος – Ιωάννης Νύχας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Agricultural Sciences

 

Δημήτριος Ρακόπουλος, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Engineering

 

Κωνσταντίνος Ρακόπουλος, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Engineering

 

Γεωργία Σαλάντη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Cross-Field

 

Γεράσιμος Φιλιππάτος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Clinical Medicine

 

Aρτεμις Χατζηγεωργίου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Biology & Biochemistry

 

Αντωνία Τριχοπούλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας

Στον πίνακα των ερευνητών με μεγάλη απήχηση, περιλαμβάνεται και ο Καθηγητής Νικόλαος Απέργης, από το Πανεπιστήμιο King Abdulaziz της Σαουδικής Αραβίας, και o μεταδιδακτορικός ερευνητής Martin Reczko, από το Ελληνικό Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).

Η διάκριση αυτή αντανακλά και στα Ιδρύματα των διακριθέντων πανεπιστημιακών. Παράλληλα, αναδεικνύεται για μια ακόμη φορά το υψηλό επίπεδο του έμψυχου δυναμικών των Πανεπιστημίων μας.

http://www.kathimerini.gr/997682/article/epikairothta/ellada/dekatesseris-ellhnes-panepisthmiakoi-sth-lista-me-th-megalyterh-epirroh-pagkosmiws

[Δροσος Γεωργιος]

Θεραπεία λευχαιμίας σε κολλύριο βρήκαν Έλληνες επιστήμονες.

Μια δραστική ουσία που περιέχεται σε οφθαλμικές σταγόνες δίνει υποσχέσεις ότι μπορεί να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα της λευχαιμίας! Την σπουδαία αυτή ανακάλυψη έκαναν επιστήμονες του Ινστιτούτου Wellcome Sanger Institute και των πανεπιστημίων του Κέιμπριτζ και του Νότιγχαμ, με επικεφαλής ερευνητές ελληνικής και κυπριακής καταγωγής.

Όπως αναφέρεται στην επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η εν λόγω ουσία (SPHINX31) στοχεύει σε ένα σημαντικό γονίδιο του καρκίνου (SRPK1) και μπορεί να εξοντώσει τα καρκινικά κύτταρα στους ασθενείς με οξεία μυελογενή λευχαιμία (Ο.Μ.Λ.), χωρίς να κάνει ζημιά στα υπόλοιπα μη λευχαιμικά κύτταρα. Επικεφαλής της πολυμελούς ερευνητικής ομάδας είναι οι Γιώργος Βασιλείου, Τόνυ Κουζαρίδης και Κώστας Τζελέπης.

Η Ο.Μ.Λ. είναι μια επιθετική μορφή καρκίνου του αίματος, που πλήττει ανθρώπους όλων των ηλικιών και συχνά απαιτεί μήνες εντατικής χημειοθεραπείας και παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο. Εκδηλώνεται στα κύτταρα του μυελού των οστών, τα οποία σταδιακά εκτοπίζουν τα υγιή κύτταρα, με συνέπεια να αυξάνεται επίσης ο κίνδυνος σοβαρών λοιμώξεων και αιμορραγίας.

Οι θεραπείες για την ΟΜΛ ουσιαστικά είναι οι ίδιες εδώ και τρεις δεκαετίες, ενώ στην πλειονότητα των ασθενών ο καρκίνος δεν θεραπεύεται. Ένας υποτύπος της ΟΜΛ, που αφορά μια μετάλλαξη στο γονίδιο MLL, έχει ιδιαίτερα κακή πρόγνωση.

Οι ερευνητές εντόπισαν ένα γονίδιο (SRPK1), το οποίο παίζει ρόλο-κλειδί στην ΟΜΛ που σχετίζεται με το MLL. Η αναστολή του SRPK1, η οποία επιτυγχάνεται χάρη στην ουσία SPHINX31 (που αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε κολλύριο για τη νεοαγγειακή νόσο του αμφιβληστροειδούς), «φρενάρει» την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στην ΟΜΛ, όπως έδειξαν τα πειράματα σε ποντίκια, χωρίς να καταστρέφει τα γειτονικά υγιή βλαστικά κύτταρα του αίματος και χωρίς άλλες ορατές παρενέργειες.

«Η νέα μελέτη αφήνει υποσχέσεις ως μια πιθανή νέα προσέγγιση για τη θεραπεία αυτής της επιθετικής λευχαιμίας στους ανθρώπους», δήλωσε ο δρ Γ. Βασιλείου. Ο δρ Κ.Τζελέπης εξέφρασε την ελπίδα ότι η μελέτη «μπορεί να είναι αποτελεσματική και σε άλλους καρκίνους όπως ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού».

Διαβάστε εδώ την επιστημονική δημοσίευση.

https://www.nature.com/articles/s41467-018-07620-0

https://www.in.gr/2018/12/19/health/health-news/therapeia-tis-leyxaimias-se-ena-kollyrio-anakalypsan-ellines-epistimones-sti-vretania/

[Δροσος Γεωργιος]

Παρασημοφορήθηκε Έλληνας αστροφυσικός του ΜΙΤ για την επιστημονική του προσφορά.

Με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος της Ελληνικής Δημοκρατίας παρασημοφορήθηκε ο Δρ. Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης, καθηγητής και ερευνητής του Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Διαστημικής Έρευνας του Πανεπιστημίου ΜΙΤ για την επιστημονική του προσφορά και την ενεργό του συμμετοχή στη διεθνή ερευνητική προσπάθεια εντοπισμού και μελέτης των βαρυτικών κυμάτων.

Ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός συμμετείχε ενεργά από το 2000 στη συνεργασία LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) και στην ομάδα του καθηγητή Ράινερ Γουάις, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής 2017 για την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων όπως αυτά προβλέφθηκαν από την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας που είχε διατυπώσει ο Αλμπερτ Αϊνστάιν προ 100 ετών.

Ο Δρ. Κατσαβουνίδης, στην ομιλία του, κατά την τελετή επίδοσης του παρασήμου, εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς την Ελληνική Πολιτεία «για την εξαιρετική αυτή τιμητική διάκριση», τονίζοντας ότι «αφετηρία της ακαδημαϊκής εξέλιξης ήταν το ελληνικό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα οι καθηγητές του στο Τμήμα Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο που τον ενέπνευσαν από τα πρώτα του βήματα» πριν μεταπηδήσει στη συνέχεια και διακριθεί στα κορυφαία διεθνώς Τεχνολογικά Ινστιτούτα της Καλιφόρνιας (Cal Tech) και της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).

Ο ερευνητής του ΜΙΤ δήλωσε ότι «το επίτευγμα αυτό των ανιχνευτών LIGO και η ικανότητα του ανθρώπου να παρατηρεί από εδώ και στο εξής το Σύμπαν, μέσω των βαρυτικών κυμάτων, παρομοιάζεται με το ξεκίνημα της παραδοσιακής αστρονομίας όταν ο Γαλιλαίος έστρεψε το τηλεσκόπιο του στον ουρανό και παρατήρησε το ηλιακό μας σύστημα 400 χρόνια πριν. Η επανάσταση στην εξερεύνηση και η γνώση για το Σύμπαν που θα φέρουν τα βαρυτικά κύματα και οι ανιχνευτές τους θα είναι εφάμιλλη αυτής που έφεραν τα τηλεσκόπια και οι ανακαλύψεις του Γαλιλαίου».

Πρόσθεσε δε ότι «αυτή η επανάσταση έχει ήδη ξεκινήσει και οι, μέχρι τώρα, ανακαλύψεις έχουν φωτίσει την γνώση μας για την γενική θεωρία της σχετικότητας, για το ρυθμό με το οποίο επεκτείνεται το σύμπαν, για το πως δημιουργούνται, εξελίσσονται και συγκρούονται μελανές οπές, καθώς και αστέρες νετρονίων, ενώ παράλληλα δίνονται απαντήσεις σε θεμελιώδη επιστημονικά ερωτήματα ως προς τον τρόπο σχηματισμού βαρέων μετάλλων στο Σύμπαν, συμπεριλαμβανομένων του χρυσού και της πλατίνας».

Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστώνη, κ. Στράτος Ευθυμίου, ο οποίος εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας επέδωσε στον βραβευθέντα το παράσημο και το υπογεγραμμένο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δίπλωμα δήλωσε ότι «η παρασημοφόρηση ενός νέου λαμπρού ερευνητή, μέλους της εξέχουσας ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας της Βοστώνης, αποτελεί αναγνώριση της συμβολής του Δρ. Κατσαβουνίδη στην ιδιαιτέρως σημαντική για την ανθρωπότητα διεθνή ερευνητική προσπάθεια εντοπισμού των βαρυτικών κυμάτων και εξερεύνησης του διαστήματος. Εκπέμπει δε ένα ευρύτερο μήνυμα ενθάρρυνσης και αναγνώρισης της σπουδαίας δουλειάς των νεότερων γενεών Ελλήνων επιστημόνων, καθηγητών και ερευνητών που διαπρέπουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό».

https://www.pronews.gr/epistimes/tehnologia/736171_parasimoforithike-ellinas-astrofysikos-toy-mit-gia-tin-epistimoniki-toy

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνοκύπριος ερευνητής ανέπτυξε νέα μέθοδο πρόβλεψης του κινδύνου για καρκίνο του μαστού.

Επιστήμονες στη Βρετανία, με επικεφαλής έναν Ελληνοκύπριο ερευνητή, ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο που μπορεί να προβλέψει έγκαιρα τον κίνδυνο μιας γυναίκας να εμφανίσει καρκίνο του μαστού.

Η μέθοδος συνδυάζει εκατοντάδες γενετικούς δείκτες (περίπου 300 γονίδια) με το οικογενειακό ιστορικό και άλλες πληροφορίες, όπως το βάρος της γυναίκας και ο τρόπος ζωής της, για να κάνει την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα αξιολόγηση του μελλοντικού κινδύνου.

Οι γυναίκες που θα κατατάσσονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για καρκίνο του μαστού, θα κάνουν προληπτική θεραπεία ή περισσότερες εξετάσεις, ώστε να παρακολουθείται καλύτερα η περίπτωσή τους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Αντώνη Αντωνίου του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής «Genetics in Medicine», ανέφεραν ότι, εκτός από τον μαστό, το τεστ μπορεί να αξιολογήσει τον κίνδυνο και για καρκίνο των ωοθηκών.

Όπως είπε ο Αντωνίου, «είναι η πρώτη φορά που κάποιος έχει συνδυάσει τόσα πολλά στοιχεία σε ένα εργαλείο πρόβλεψης του καρκίνου του μαστού. Μπορεί να αλλάξει τους «όρους του παιγνιδιού», επειδή πλέον, είμαστε σε θέση να εντοπίζουμε μεγάλους αριθμούς γυναικών με διαφορετικά επίπεδα κινδύνου και όχι μόνο γυναίκες με υψηλό κίνδυνο. Αυτό θα βοηθήσει τους γιατρούς να εξατομικεύουν τη θεραπεία ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου της κάθε ασθενούς».

«Ελπίζουμε πως αυτό θα σημάνει ότι περισσότεροι άνθρωποι θα είναι δυνατό να διαγνωσθούν έγκαιρα και να επιβιώσουν από την ασθένεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όμως χρειάζονται περισσότερες έρευνες και δοκιμές προτού κατανοήσουμε πλήρως πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η μέθοδος», πρόσθεσε.

Το τεστ θα δοκιμασθεί φέτος από μερικούς γιατρούς στη Βρετανία, σύμφωνα με το BBC και τη «Guardian».

http://www.kathimerini.gr/1004896/article/epikairothta/episthmh/ellhnokyprios-ereynhths-anepty3e-nea-me8odo-provleyhs-toy-kindynoy-gia-karkino-toy-mastoy

[Δροσος Γεωργιος]

Στο «φως» τα μυστικά του σπηλαίου Ντενίσοβα με συμμετοχή ελληνίδας ερευνήτριας.

Φως στο ρωσικό σπήλαιο Ντενίσοβα, στους πρόποδες των βορειοδυτικών ορέων Αλτάι της νότιας Σιβηρίας, καθώς και στους μυστηριώδεις ομώνυμους προγόνους του ανθρώπου, ρίχνουν δύο νέες διεθνείς επιστημονικές έρευνες, στη μία από τις οποίες επικεφαλής είναι μια Ελληνίδα ερευνήτρια της διασποράς.

Το εν λόγω σπήλαιο -όπως προκύπτει και από τα νέα στοιχεία- είναι το μοναδικό γνωστό, στο οποίο έζησαν τόσο οι Νεάντερταλ όσο και τα «ξαδέρφια» τους, οι Ντενίσοβα, στη διάρκεια μιας μεγάλης χρονικής περιόδου, που κατά προσέγγιση εκτεινόταν πριν από τουλάχιστον 200.000 έως 50.000 χρόνια. Δεν αποκλείεται η κατοίκηση του σπηλαίου από τους Ντενίσοβα να είχε αρχίσει ακόμη και πριν 300.000 χρόνια.

Η ανακάλυψη ενός οστού από δάχτυλο κοριτσιού στο συγκεκριμένο σπήλαιο,το 2010, έφερε μια επανάσταση στην παλαιοανθρωπολογία καθώς η γενετική ανάλυση αυτού του οστού και άλλων απολιθωμάτων οστών και δοντιών που βρέθηκαν στο ίδιο σπήλαιο, αποκάλυψε ότι δεν προέρχονταν ούτε από «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) ούτε από Νεάντερταλ, αλλά από κάποιο άλλο είδος του ευρύτερου γένους Homo, που ονομάσθηκε Ντενίσοβα από το όνομα του σπηλαίου. Οι μετέπειτα αναλύσεις έδειξαν ότι αρκετοί σύγχρονοι Ασιάτες φέρουν ακόμη στο γονιδίωμά τους και DNA από τους μυστηριώδεις Ντενίσοβα, για τους οποίους ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά.

Τώρα, για πρώτη φορά, επιστήμονες από διάφορες χώρες (Γερμανία, Ρωσία, Βρετανία, Καναδά, Αυστραλία) με επικεφαλής την αρχαιολόγο-ανθρωπολόγο δρα Κατερίνα Δούκα του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας της Ιένα και την Ζινόμπια Τζέικομπς του Αυστραλιανού πανεπιστημίου της Γουόλονγκονγκ, που έκαναν δύο δημοσιεύσεις στο περιοδικό «Nature», παρουσίασαν την καλύτερη έως τώρα χρονολόγηση για την κατοίκηση του σπηλαίου.

Αναλύοντας πολλά από τα έως τώρα απολιθώματα που έχουν βρεθεί στο σπήλαιο, η κα Δούκα και οι συνεργάτες της συμπέραναν ότι, με βάση το αρχαιότερο απολίθωμα, οι Ντενίσοβα ήταν παρόντες στην εν λόγω τοποθεσία πριν από 195.000 χρόνια, ενώ -με βάση το νεότερο απολίθωμα- είχαν εκεί παρουσία έως πριν από 76.000 έως 52.000 χρόνια.

Επίσης η χρονολόγηση τεχνουργημάτων (όπως διακοσμητικά από δόντια και χαυλιόδοντες μαμούθ) που βρέθηκαν στο σπήλαιο, δείχνει ότι αυτά δημιουργήθηκαν πριν από 49.000 έως 43.000 χρόνια, γεγονός που τα καθιστά τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί στη βόρεια Ευρασία. Πιθανώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτελούν δημιουργήματα των Ντενίσοβα. Οι ερευνητές χρονολόγησαν και τα απολιθώματα Νεάντερταλ που έχουν βρεθεί στο ίδιο σιβηρικό σπήλαιο και εκτίμησαν ότι είναι ηλικίας 80.000 έως 180.000 ετών.

Η δεύτερη δημοσίευση, με επικεφαλής την κα Τζέικομπς, εκτιμά, ότι οι Ντενίσοβα ζούσαν στο σπήλαιο πριν από 287.000 έως 55.000 χρόνια. Επίσης τα ίχνη των Νεάντερταλ χρονολογήθηκαν πριν από 193.000 έως 97.000 χρόνια.

Παραμένει ασαφές τι είδους συγκατοίκηση υπήρξε μεταξύ Νεάντερταλ και Ντενίσοβα, οι οποίοι εκτιμάται ότι «συναντήθηκαν» στο σπήλαιο πριν από περίπου 100.000 χρόνια. Πάντως οι γενετικές αναλύσεις έχουν δείξει ότι ανάμεσα στους υπήρξαν επιμειξίες. Στο σπήλαιο έχουν βρεθεί τα απολιθώματα μιας κόρης, της λεγόμενης «Ντένι», που έζησε πριν από 79.000 έως 118.000 χρόνια και της οποίας -όπως έδειξε η γενετική ανάλυση το 2018- ο ένας γονιός ήταν Ντενίσοβα και ο άλλος Νεάντερταλ.

Το σπήλαιο Ντενίσοβα είναι μεγάλο και πολύπλοκο, καθώς διαθέτει πολλούς διαδοχικούς θαλάμους διαφόρων μεγεθών, με τον μεγαλύτερο να έχει διαστάσεις 9 επί 11 μέτρων και ύψος 10 μέτρων.

Το σπήλαιο είχε ανακαλυφθεί το 1977 από τον Ρώσο (σοβιετικό τότε) παλαιοντολόγο Νικολάι Οβόντοφ, ενώ η συστηματική ανασκαφή του ξεκίνησε το 1982 και πραγματοποιείται από επιστήμονες του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας και Εθνογραφίας του Σιβηρικού Τμήματος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στο Νοβοσιμπίρσκ.

Παραμένει ασαφές πότε το σπήλαιο κατοικήθηκε από τους Homo sapiens, οι οποίοι εκτιμάται ότι έφθασαν στη Σιβηρία πριν από τουλάχιστον 47.000 έως 43.000 χρόνια. Είναι πολύ πιθανό πάντως ότι πρόλαβαν να έλθουν σε επιμειξίες με τους προκατόχους του σπηλαίου, τους Ντενίσοβα και τους Νεάντερταλ.

Η Κατερίνα Δούκα αποφοίτησε το 2004 από το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων του ΤΕΙ Αθήνας και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, από όπου πήρε και το διδακτορικό της το 2011. Σήμερα είναι επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, στο πλαίσιο του πενταετούς ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος FINDER για τον εντοπισμό και την ανάλυση νέων απολιθωμάτων Ντενίσοβα στην Ασία. Είναι επίσης επισκέπτρια καθηγήτρια στη Σχολή Αρχαιολογίας της Οξφόρδης.

https://www.in.gr/2019/01/30/tech/sto-fos-ta-mystika-tou-spilaiou-ntenisova-symmetoxi-ellinidas-ereynitrias/

[Δροσος Γεωργιος]

Οι Έλληνες επιστήμονες που μελετούν τη νεολιθική εποχή.

«H νεολιθική επανάσταση, που συνέβη πριν από 11.000 χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, άλλαξε ριζικά τον τρόπο ζωής των ανθρώπων πάνω στη γη» λέει στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Κώστας Κωτσάκης.

Παρ’ όλη τη σύγχρονη βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη και την ασύγκριτα πολυπλοκότερη κοινωνική και οικονομική οργάνωση της εποχής μας, τα ίχνη των μακρινών κατακτήσεων της νεολιθικής ζωής των πρώτων γεωργών και κτηνοτρόφων αναγνωρίζονται ακόμη στις βασικές διαστάσεις της καθημερινής μας ζωής, αρκεί να τα ψάξουμε με τα κατάλληλα εργαλεία, αναφέρει ο Κωτσάκης.

«Εξακολουθούμε να επιβιώνουμε χάρη στα προϊόντα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, να κατοικούμε σε οργανωμένους οικισμούς, μικρότερους ή μεγαλύτερους, να θάβουμε τους νεκρούς μας, να συνδεόμαστε με τον τόπο καταγωγής μας. Ακόμη και η σύγχρονη κτητική σχέση μας με τη φύση μπορεί να βρει τη μακρινή αρχή της στη νεολιθική εποχή και στον νεολιθικό αποικισμό του τοπίου. Αν και η νεολιθική κληρονομιά απέχει τόσο πολύ χρονολογικά από το παρόν, αποτελεί ακόμη ένα στοιχείο αυτογνωσίας του σύγχρονου ανθρώπου» προσθέτει.

Ζωή και περιβάλλον

Το εργαστήριο του Κώστα Κωτσάκη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μελετάει συστηματικά εδώ και δεκαετίες τις διαφορετικές όψεις της ζωής των νεολιθικών ανθρώπων στην Ελλάδα και στον περιβάλλοντα γεωγραφικό χώρο με τρόπο διεπιστημονικό και συνολικό. Η Ελλάδα δέχεται τα μηνύματα της νεολιθικής επανάστασης στις αρχές της 7ης χιλιετίας π.Χ., οπότε και εμφανίζονται οι πρώτοι μόνιμοι οικισμοί και οι πρώτες ενδείξεις γεωργοκτηνοτροφίας, αναφέρει ο καθηγητής. Το εργαστήριο ειδικεύεται στη μελέτη του υλικού πολιτισμού σε όλες του τις εκφάνσεις, και τις σχέσεις του νεολιθικού ανθρώπου με τον χώρο και το φυσικό περιβάλλον.

Η ανασκαφή στα Παλιάμπελα Κολινδρού Πιερίας, που πραγματοποιεί το εργαστήριο από το 1999, προσφέρει πλούσιο αρχαιολογικό υλικό μιας από τις αρχαιότερες κοινότητες γεωργοκτηνοτρόφων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, όπου η νεολιθική περίοδος εμφανίζεται με καθυστέρηση πολλών αιώνων σε σχέση με τη χώρα μας. Πρόσφατα, το εργαστήριο εξασφάλισε χρηματοδότηση για ένα ακόμη μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας (ERC), με το οποίο η έρευνα της νεολιθικής περιόδου επεκτείνεται στη Νότια Βαλκανική, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, περιοχές στις οποίες ο νεολιθικός τρόπος ζωής επεκτείνεται μετά την εγκατάστασή του στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα, που λήγει το 2023, εκτελείται σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια της Βέρνης και της Οξφόρδης και επικεντρώνεται σε λιμναίους οικισμούς, όπως το Δισπηλιό Καστοριάς, στην Ελλάδα.

Με τη βοήθεια της επιστήμης

Στην υπηρεσία της έρευνας αυτής της μακρινής εποχής έχουν εφαρμοστεί οι πλέον σύγχρονες αναλυτικές τεχνικές. Η καθημερινή διατροφή αναγνωρίζεται στα οργανικά ιζήματα τροφής που διατηρούνται στα κεραμικά μαγειρικά σκεύη και ανιχνεύονται με εξειδικευμένη χημική ανάλυση. Παράλληλα, η εξέταση των καταλοίπων φυτών και ζώων, που διατηρούνται στις αρχαιολογικές ανασκαφές, διαφωτίζει τις οικονομικές πρακτικές των γεωργοκτηνοτρόφων.

Εξετάζονται ακόμη η θνησιμότητα και η υγεία των νεολιθικών ανθρώπων, ενώ αναλύσεις DNA διαφωτίζουν τις σχέσεις τους με την Ανατολή και την Ευρώπη. «Ολες οι πληροφορίες που συγκεντρώνει η έρευνα στο εργαστήριο συγκροτούν μια γοητευτική εικόνα της ανθρώπινης κοινωνίας της 7ης χιλιετίας π.Χ., μιας κοινωνίας που έκανε κοσμοϊστορικά βήματα, τα οποία ανιχνεύονται ακόμη στη ζωή μας, έστω και αν η εποχή μας δεν συνειδητοποιεί πλήρως αυτή την κληρονομιά» καταλήγει.

Γλωσσάρι

Ισοτοπική Ανάλυση

Τα ισότοπα είναι άτομα του ίδιου χημικού στοιχείου (π.χ. του άνθρακα), που έχουν διαφορετικό αριθμό νετρονίων στον πυρήνα τους. Τα ισότοπα βρίσκονται παντού στη φύση, σε μικρά ποσοστά, περνούν στον οργανισμό με την τροφή και το νερό και αποθηκεύονται στα οστά. Η έρευνα τα χρησιμοποιεί για τη χρονολόγηση.

Φυτόλιθοι

Είναι σκληρές, μικροσκοπικές δομές από πυρίτιο που σχηματίζουν τα φυτά στους ιστούς τους. Οι φυτόλιθοι παραμένουν αναλλοίωτοι μέσα στα αρχαιολογικά στρώματα και η παρουσία τους μαρτυρεί ακόμη και την εργασία που εκτελέστηκε (π.χ. αλώνισμα, κοπάνισμα κ.λπ.).

Ανασκαφικά Στρώματα

Οι αλλεπάλληλες δραστηριότητες των ανθρώπων στον ίδιο τόπο διαμορφώνουν στρώσεις χώματος (ιζήματα), μέσα στις οποίες διατηρούνται τα αρχαιολογικά κατάλοιπα.

Τρισεύγενη Παπαδάκου

Η δουλειά μας στο εργαστήριο είναι πολύπλευρη και δημιουργική. Σκύβοντας πάνω από ένα τραπέζι γεμάτο με νεολιθική κεραμική, η πρόκληση είναι να καταφέρουμε να κατανοήσουμε το μακρινό παρελθόν. Αυτό απαιτεί μεθοδικότητα και ευρηματικότητα: καταγραφή, σχέδιο, στατιστική, πειράματα και αναλύσεις σε συνεργασία με επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων. Ετσι υφαίνουμε ένα νήμα ανάμεσα στη θραυσμένη κεραμική και τους ανθρώπους που τη δημιούργησαν.

Η Τρισεύγενη Παπαδάκου είναι υποψήφια διδάκτωρ

Αννα Παπαϊωάννου

Το εργαστήριο προσφέρει σε εμάς τους φοιτητές και νέους ερευνητές το πλαίσιο για συστηματική ερευνητική εργασία στο πεδίο της αρχαιολογίας, όπου ανάλογες δυνατότητες σπανίζουν. Ενα από τα βασικά αντικείμενα της ερευνητικής μας ομάδας είναι η μελέτη της νεολιθικής κεραμικής. Απαντώντας στα ερωτήματα που θέτει, προσπαθούμε να συμβάλουμε στην κατανόηση των νεολιθικών ανθρώπων και του τρόπου ζωής τους που, παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση από εμάς, συνέβαλε στην πορεία ώς το σήμερα.

Η Αννα Παπαϊωάννου είναι υποψήφια διδάκτωρ

https://www.in.gr/2019/01/30/tech/oi-ellines-epistimones-pou-meletoun-ti-neolithiki-epoxi/

[Δροσος Γεωργιος]

Επιστήμονες με επικεφαλής μια Ελληνίδα βρήκαν το νευρωνικό αποτύπωμα της συνείδησης στον εγκέφαλο.

Πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει αν έχουν συνείδηση άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάσταση αναισθησίας και αδυναμίας επικοινωνίας; Τη δυσκολία αυτή έρχεται να αντιμετωπίσει μια νέα επιστημονική έρευνα, με επικεφαλής μια Ελληνίδα ερευνήτρια της διασποράς, που έκανε ένα σημαντικό βήμα για την ανακάλυψη της νευρωνικής «υπογραφής» της συνείδησης στον εγκέφαλο.

Η έλλειψη συνείδησης μπορεί να είναι προσωρινή όπως π.χ. μετά τη χορήγηση αναισθητικών φαρμάκων στο πλαίσιο μιας χειρουργικής επέμβασης ή πιο μόνιμη π.χ. λόγω σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι. Μέχρι σήμερα οι γιατροί και οι επιστήμονες δεν είναι εύκολο να πουν με βεβαιότητα αν ένας άνθρωπος που δεν επικοινωνεί, έχει ή όχι συνείδηση. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστοι βιοδείκτες ή άλλες μέθοδοι που να διακρίνουν την ύπαρξη ή απουσία της συνείδησης.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Αθηνά Δεμερτζή της Ομάδας Επιστήμης Κώματος του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science Advances", μελέτησαν 159 ανθρώπους, καταγράφοντας την εγκεφαλική δραστηριότητά τους με λειτουργική μαγνητική απεικόνιση (fMRI). Μερικοί από τους συμμετέχοντες ήσαν υγιείς που είχαν υποβληθεί σε φαρμακευτική αναισθησία, ενώ άλλοι ήσαν ασθενείς που είχαν διαγνωσθεί ότι βρίσκονταν είτε σε άγρυπνο κώμα ('φυτική' κατάσταση), στην οποία μπορούσαν να ανοίξουν τα μάτια τους αλλά όχι να κάνουν εθελούσιες κινήσεις, είτε βρίσκονταν σε κατάσταση ελάχιστης συνειδητότητας.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν μέσω fMRI πώς οι διακυμάνσεις της οξυγόνωσης του αίματος (μια ένδειξη της νευρωνικής δραστηριότητας) συντονίζονταν σε 42 περιοχές-κλειδιά του εγκεφάλου, που απαρτίζουν έξι εγκεφαλικά δίκτυα και θεωρούνται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνείδηση. Η ανάλυση αποκάλυψε τέσσερα διακριτά μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας, τα οποία είναι διαφορετικά στους υγιείς εγκεφάλους σε αναισθησία και σε εκείνους σε κατάσταση «φυτού».

Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι έκαναν πλέον ένα σημαντικό βήμα για τον εντοπισμό βιολογικών δεικτών της συνείδησης. Η ανίχνευση τέτοιων διακριτών εγκεφαλικών μοτίβων σε πραγματικό χρόνο μπορεί αφενός να βοηθήσει στην μη επεμβατική αποκατάσταση της συνείδησης, αφετέρου στη διευκόλυνση της λήψης ιατρικών αποφάσεων σχετικά με ασθενείς που έχουν ελάχιστη συνειδητότητα.

Η Α. Δεμερτζή αποφοίτησε από το Τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2005), έκανε μεταπτυχιακά στη γνωσιακή νευροεπιστήμη και νευροψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ (2007) και πήρε το διδακτορικό της στις ιατρικές επιστήμες από το Πανεπιστήμιο της Λιέγης (2012). Η μεταδιδακτορική έρευνα της στην Ομάδα Επιστήμης Κώματος του βελγικού Πανεπιστημίου εστιάζει στην κατανόηση της νευρωνικής βάσης της συνείδησης και της απουσίας της, με κεντρικό κλινικό στόχο την ανακάλυψη βιοδεικτών που θα επιτρέπουν τη διάγνωση και πρόγνωση για ασθενείς που αδυνατούν να επικοινωνήσουν.

http://www.kathimerini.gr/1008724/article/ygeia/ygeia-epikairothta/episthmones-me-epikefalhs-mia-ellhnida-vrhkan-to-neyrwniko-apotypwma-ths-syneidhshs-ston-egkefalo

[Δροσος Γεωργιος]

Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής WRO 2018: Στην 4η θέση παγκοσμίως δύο ελληνικές ομάδες.

Με δύο ελληνικές ομάδες να κατακτούν την 4η θέση στην παγκόσμια κατάταξη και άλλες σημαντικές διακρίσεις ολοκληρώθηκε ο φετινός Τελικός της Ολυμπιάδας Εκπαιδευτικής Ρομποτικής World Robot Olympiad. Ο φετινός Τελικός φιλοξενήθηκε στο Τσιάνγκ Μάι της Ταϊλάνδης από τις 16 έως τις 18 Νοεμβρίου. Οι 12 ομάδες της ελληνικής Ολυμπιακής Αποστολής είχαν νωρίτερα αναδειχθεί από τον Εθνικό Τελικό της Ολυμπιάδας Εκπαιδευτικής Ρομποτικής WRO 2018, ο οποίος διοργανώθηκε την 1η Ιουλίου από τον Οργανισμό Εκπαιδευτικής Ρομποτικής και Επιστήμης WRO Hellas.

Τέταρτες στον κόσμο αναδείχθηκαν η ομάδα Autonomous robotic aquaponics (κατηγορία Open Γυμνασίου) και η ομάδα Rest in PC’s (κατηγορία Open Λυκείου), συνεχίζοντας επάξια τη δυνατή παράδοση που έχει η χώρα μας στη συγκεκριμένη κατηγορία (χάλκινο μετάλλιο το 2017 και πολυάριθμες ολυμπιακές διακρίσεις τα τελευταία 10 χρόνια).

Η κατηγορία Open έχει εκθεσιακό χαρακτήρα ζητώντας από τους μαθητές να δημιουργήσουν τη δική τους έξυπνη ρομποτική λύση, με βάση το θέμα Food Matters.

Οι δύο ολυμπιονίκες ομάδες, όπως και οι άλλες δύο ομάδες της Open (Robotakia i-Aquaponics στην Open Δημοτικού και RoboGarden στην πιλοτική κατηγορία WeDo Challenge Open) είχαν να επιδείξουν υλοποιήσιμα projects με επίκεντρο την υδροπονία και τις έξυπνες καλλιέργειες, τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να εφαρμοστούν στην πραγματική οικονομία, αλλάζοντας τα δεδομένα στη χώρα μας.

Στην πιο απαιτητική και ανταγωνιστική κατηγορία της World Robot Olympiad, την κατηγορία Regular, οι πέντε ελληνικές ομάδες (LEVEL UP και Teamwork Happiness στο Δημοτικό, Πυθαγόρας και Teamwork Prime στο Γυμνάσιο, ET-Team στο Λύκειο) μας εκπροσώπησαν επάξια.

Τρεις από αυτές έφτασαν σε απόσταση αναπνοής από τις παραδοσιακές χώρες-γίγαντες της κατηγορίας, όπως την Ταϊβάν, την Ταϊλάνδη, τη Ρωσία, την Ιαπωνία και την Κίνα.

Στην κατηγορία του ρομποτικού ποδοσφαίρου (WRO Football), η ομάδα bitbot από την Καλαμάτα που συμμετείχε επί δεύτερη συνεχή χρονιά σε παγκόσμιο επίπεδο, έφτασε αήττητη στις 8 καλύτερες ομάδες της τελικής παγκόσμιας κατάταξης, όπου ηττήθηκε από τον τελικό νικητή της κατηγορίας, μετά από απίστευτη ατυχία στο τελευταίο λεπτό (κόλλημα και των 2 ρομποτικών παικτών) που μετέτρεψε το προβάδισμα 3-1 της bitbot σε 3-4, με το τελευταίο γκολ να μπαίνει και ο διαιτητής να σφυρίζει το τέλος του ματς.

Επιπλέον, η φετινή World Robot Olympiad ανέδειξε και λιλιπούτειους νικητές για την Ελλάδα: Με την 1η θέση τιμήθηκε η ομάδα RoboEinsteins, η οποία συνόδευσε την ελληνική Ολυμπιακή Αποστολή συμμετέχοντας στην πιλοτική κατηγορία WeDo Challenge (Regular) για μικρές τάξεις δημοτικού.

Στις φωτογραφίες στην σειρα.

1.H ομάδα Rest in PC’s για την κατηγορία Open Λυκείου κατέκτησε φέτος την 4η θέση στην παγκόσμια κατάταξη.

2. H ομάδα Autonomous robotic aquaponics (κατηγορία Open Γυμνασίου)

3.Η ομάδα Robotakia i-Aquaponics στην Open Δημοτικού.

4.Η ομάδα Robotakia i-Aquaponics στην Open Δημοτικού

5.Η ομάδα Ε-Τ Team στο Λύκειο διαγωνίστηκε επίσης για την κατηγορία Regular.

6.LEVEL UP (Δ) και Teamwork Happiness στο Δημοτικό.

7.Η ομάδα bitbot από την Καλαμάτα που έφτασε αήττητη στις 8 καλύτερες ομάδες της τελικής παγκόσμιας κατάταξης.

http://www.kathimerini.gr/996131/gallery/epikairothta/ellada/olympiada-ekpaideytikhs-rompotikhs-wro-2018-sthn-4h-8esh-pagkosmiws-dyo-ellhnikes-omades

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνίδα επιστήμονας ανακάλυψε πρωτοποριακό τρόπο ώστε τα φυτά να μεγαλώνουν πιο γρήγορα.

Διεθνής ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής μια Ελληνίδα, βρήκαν ένα πρωτοποριακό τρόπο τροποποίησης των φυτών, έτσι ώστε αυτά να μπορούν να αναπτύσσονται ταχύτερα και επιπλέον να χρειάζονται λιγότερο νερό.

Με δεδομένο ότι η παγκόσμια γεωργία εκτιμάται ότι απορροφά για τις αρδευτικές και άλλες ανάγκες της περίπου το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού, τέτοιες καινοτομίες μπορούν στο μέλλον να βοηθήσουν σε αποτελεσματικότερες καλλιέργειες και σε εξοικονόμηση νερού.

Οι ερευνητές από τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Κίνα, με επικεφαλής την ερευνήτρια δρα Μαρία Παπανάτσιου του Ινστιτούτου Μοριακής, Κυτταρικής και Συστημικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, που πειραματίσθηκαν με το φυτό Αραβιδόψις (που ανήκει στην οικογένεια του φυτού της μουστάρδας) και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο, ώστε να επιταχύνουν το άνοιγμα και το κλείσιμο των στομάτων, δηλαδή των μικροσκοπικών πόρων των φύλλων, μέσω των οποίων εισέρχεται στα φυτά το διοξείδιο του άνθρακα του αέρα, ώστε να πραγματοποιηθεί η φωτοσύνθεση.

Τα φυτά χάνουν το μεγαλύτερο μέρος του νερού τους με τη μορφή υδρατμών από τα στόματα αυτά μέσω της διαδικασίας της διαπνοής.

Χάρη στη νέα τεχνική, τα φυτά χάνουν πλέον λιγότερο νερό στην ατμόσφαιρα, χωρίς να μειώνεται η ποσότητα του διοξειδίου που απορροφούν από αυτήν για τις ενεργειακές ανάγκες τους.

Προηγούμενες απόπειρες να «χειραγωγηθούν» οι πόροι των φύλλων και έτσι να εξοικονομηθεί νερό, είχαν ως «τίμημα» να μειώνεται το εισερχόμενο διοξείδιο, άρα να επιβραδύνεται η φωτοσύνθεση και η ανάπτυξη του φυτού.

Με τη νέα τεχνική, γίνονται και το δύο, χωρίς το ένα (εξοικονόμηση νερού) να αποβαίνει σε βάρος του άλλου (παραγωγή βιομάζας και ανάπτυξη του φυτού).

Τα τροποποιημένα φυτά, υπό κανονικές συνθήκες, αναπτύσσονται πιο γρήγορα και παράλληλα χρειάζονται λιγότερο νερό, αφού έχουν μικρότερες απώλειες στο περιβάλλον.

Όπως δήλωσε η Μ. Παπαντάτσιου, «τα φυτά πρέπει να πετύχουν τον καλύτερο δυνατό συμβιβασμό ανάμεσα στη φωτοσύνθεση και στην απώλεια νερού, ώστε να διασφαλίσουν την ανάπτυξη και απόδοσή τους. Υιοθετήσαμε μια προσέγγιση που χρησιμοποιείται πλέον στη νευροεπιστήμη και λέγεται οπτογενετική, ώστε να εφοδιάσουμε καλύτερα τα στόματα, που παίζουν ουσιώδη ρόλο στην εξισορρόπηση ανάμεσα στην πρόσληψη του διοξειδίου του άνθρακα και στην απώλεια του νερού. Χρησιμοποιήσαμε ένα γενετικό εργαλείο που δρα σαν 'διακόπτης', επιτρέποντας στα στόματα να συγχρονιστούν καλύτερα με τις συνθήκες του φωτός και συνεπώς να βελτιώσουν την αποδοση του φυτού σε συνθήκες φωτισμού που συχνά υπάρχουν στη γεωργία».

Η Μ. Παπανάτσιου πήρε το διδακτορικό της το 2014 από το Εργαστήριο Φυσιολογίας των Φυτών και Βιοφυσικής του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης στη Σκωτία και από το 2016 είναι ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μοριακής, Κυτταρικής και Συστημικής Βιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου.

http://www.kathimerini.gr/1017228/article/epikairothta/perivallon/ellhnida-episthmonas-anakalyye-prwtoporiako-tropo-wste-ta-fyta-na-megalwnoyn-pio-grhgora

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνίδα φυσικός πήρε υποτροφία από τη NASA.

Μία ελληνίδα μεταδιδακτορική ερευνήτρια στις ΗΠΑ είναι ανάμεσα στους 24 νέους επιστήμονες που επέλεξε η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) για να χορηγήσει υποτροφία στο πλαίσιο του υψηλού κύρους προγράμματος NASA Hubble Fellowship Program (NHFP).

Πρόκειται για την Δρα Γεωργία-Βιργινία Πανοπούλου του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), η οποία έχει ως στόχο την ανάπτυξη μιας καινοτόμου προσέγγισης για την μελέτη του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας μέσω παρατηρήσεων σε μεσοαστρικά νέφη.

Το πρόγραμμα ενισχύει έως για τρία χρόνια πολλά υποσχόμενους ερευνητές προκειμένου να διεξάγουν ανεξάρτητη μεταδιδακτορική έρευνα σε θέματα αστρονομίας και αστροφυσικής, στο πεδίο της θεωρίας, της παρατήρησης, του πειραματισμού ή της ανάπτυξης νέων οργάνων. Οι νέοι υπότροφοι θα αρχίσουν την έρευνα τους το φθινόπωρο του 2019 στο πανεπιστήμιο ή στο ερευνητικό τους κέντρο στις ΗΠΑ.

Η Πανοπούλου πήρε το διδακτορικό της στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο Κρήτης το 2017 υπό την επίβλεψη του καθηγητή Κώστα Τάσση και σήμερα διεξάγει μεταδιδακτορική έρευνα στο Τμήμα Αστρονομίας του Caltech στην ομάδα του καθηγητή Τόνι Ρέντχεντ, εστιάζοντας κυρίως στα μαγνητικά πεδία και στην αστροφυσική της μεσοαστρικής ύλης. Το 2017, ως νέα διδάκτορας, της είχε απονεμηθεί το Βραβείο Νέου Ερευνητή του Πανεπιστημίου Κρήτης.

https://www.tanea.gr/2019/04/08/science-technology/poia-ellinida-fysikos-pire-ypotrofia-apo-ti-nasa/

[Δροσος Γεωργιος]

Η dream team των Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν παγκοσμίως.

Όλοι γεννημένοι μετά το 1974, και όλοι με ένα κοινό χαρακτηριστικό. Αποτελούν ο καθένας στο τομέα του βασικό εργαλείο για την εξέλιξη της επιστήμης τους. Οι περισσότεροι γεννήθηκαν στην Ελλάδα, οι περισσότεροι όμως εργάζονται στο εξωτερικό πλέον.Δεν ξεχνούν την Ελλάδα, και ένας ακόμη λόγος που παλεύουν είναι για να δώσουν όραμα στις γενιές που ακολουθούν.

Γνωρίστε μερικούς από τους σπουδαιότερους επιστήμονες του κόσμου, που έχουμε την τύχη να είναι Έλληνες. Η dream team που διαφημίζει με τον καλύτερο τρόπο σε κάθε γωνιά του κόσμου τη χώρα μας.

Κωνσταντίνος Δασκαλάκης

Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, τιμήθηκε με το βραβείο Rolf Nevanlinna, κορυφαία διάκριση της Διεθνούς Ενωσης Μαθηματικών. Ιδιαίτερα δημοφιλής, σχεδόν σταρ στον κόσμο της επιστήμης.

Ελευθερία Ζεγγίνη

Στο μέλλον η οστεορθρίτιδα θα θεραπεύεται εύκολα και γρήγορα και θα το χρωστάμε στη δική μας Ελευθερία. Καθηγήτρια στο βρετανικό ινστιτούτο γενετικής Wellcome Trust Sanger.

Ελλη Παπαεμμανουήλ

Κάθε γονιός σε όλο το κόσμο, θα την ευγνωμονεί πολύ σύντομα.Επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο κέντρο καρκίνου Memorial Sloan Kettering Cancer Center, που ανακάλυψε το γονίδιο που προκαλεί την παιδική λευχαιμία.

Ντέμης Χασάμπης

Η τεχνητή νοημοσύνη ένα βήμα πριν μπει στη ζωή μας.Συνιδρυτής του εργαστηρίου τεχνητής νοημοσύνης DeepMind στο Λονδίνο, πρώην πρωταθλητής στο σκάκι και σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών.

Μανόλης Κέλλης

Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, η έρευνα του οποίου εστιάζει στην προσπάθεια καλύτερης κατανόησης του ανθρώπινου γονιδιώματος.

Και αυτοί είναι μόνο 5 από τους συνολικά 45 επιστήμονες που θεωρούνται διάνοιες στο είδος τους.

https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/764597_i-dream-team-ton-ellinon-epistimonon-poy-diaprepoyn-pagkosmios

[Δροσος Γεωργιος]

Η λίστα με τα ελληνικά μυαλά που επηρεάζουν την επιστήμη.

Επτά καθηγητές και ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών περιλαμβάνονται στην κατάταξη Highly Cited Researchers (h100) της Webometrics. Ο πίνακας συντάσσεται με βάση τις πληροφορίες των δημόσιων προφίλ καθηγητών και ερευνητών πανεπιστημίων στο Google Scholar και παρουσιάζει καθηγητές και ερευνητές πανεπιστημίων οι οποίοι με το συγγραφικό και ερευνητικό έργο τους έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή στην επιστήμη διαχρονικά.

Η επικαιροποιημένη κατάταξη, που δημοσιεύθηκε την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου του 2019, περιλαμβάνει 2.929 Highly Cited Researchers, δηλαδή ερευνητές με h-index πάνω από 100. Με άλλα λόγια, ερευνητές οι οποίοι έχουν τουλάχιστον 100 ερευνητικές εργασίες που έχουν παρατεθεί ως έγκυρη αναφορά από το λιγότερο 100 ερευνητές στις δικές τους εργασίες. Πρώτος στον πίνακα είναι ο γνωστός φιλόσοφος, ψυχολόγος και καθηγητής του College de France Μισέλ Φουκό (1926-1984), με h-index 280 και 884.807 ετεροαναφορές.

Ειδικότερα, στη λίστα σημαντική εκπροσώπηση έχουν οι καθηγητές της Ιατρικής Αθηνών. Ετσι, παρουσιάζονται ο Γεώργιος Χρούσος, η Αντωνία Τριχοπούλου, ο Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος, ο Χριστόδουλος Στεφανάδης, ο Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, ο Μαρίνος Δαλάκας και ο Γεράσιμος Φιλιππάτος.

Η κατάταξη περιλαμβάνει τα h-index και citations έως και την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου του 2019. Οι καθηγητές και ερευνητές τού εν λόγω πίνακα, είτε είναι εν ζωή είτε όχι, κατατάσσονται με φθίνοντα βαθμό, με αναφορά του πανεπιστημίου στο οποίο ανήκουν. Το πρώτο κριτήριο κατάταξης είναι το h-index και το δεύτερο o συνολικός αριθμός ετεροαναφορών. Στη φετινή κατάταξη, όπως ενημερώνει ο επιστημονικός υπεύθυνος της Webometrics δρ Isidro F. Aguillo, έχουν εξαιρεθεί οι high energy physicists of hyper-authored papers, δηλαδή οι καθηγητές και ερευνητές του τομέα της Φυσικής, οι οποίοι εμφανίζονται σε ερευνητικές εργασίες με πολύ μεγάλο αριθμό συγγραφέων. Αυτός είναι και ο λόγος που σημαντικοί ερευνητές τού εν λόγω θεματικού αντικειμένου, οι οποίοι μέχρι πέρυσι βρίσκονταν στην κατάταξη, φέτος έχουν εξαιρεθεί. Oμως, όπως ενημέρωσε ο δρ Aguillo, για τους συγκεκριμένους ερευνητές θα υπάρξει μια νέα ειδική κατάταξη, η οποία θα ανακοινωθεί μέσα στους επόμενους μήνες.

«Σκληρή δουλειά, σκέψη και γράψιμο» είναι οι όροι επιτυχίας για τον κ. Χρούσο, ο οποίος, σχολιάζοντας τη διαρροή μυαλών από την Ελλάδα, δήλωσε ότι «κατανοώ την επιλογή τους να φύγουν για να αναζητήσουν καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές στο εξωτερικό, αλλά πάντα να σκέφτονται να γυρίσουν στην Ελλάδα για να τη βοηθήσουν». «Εχει σημασία να αναβαθμίσουμε το μέσο επίπεδο της εκπαίδευσης, αφού είναι δεδομένο ότι ένα ποσοστό πτυχιούχων θα προοδεύσει με κάθε συνθήκη», πρόσθεσε από την πλευρά της η κ. Τριχοπούλου, ενώ για τον κ. Δημόπουλο (ο οποίος είναι και πρύτανης του ΕΚΠΑ) «σημασία έχει το επίτευγμα για την Ιατρική Σχολή και ευρύτερα για το Πανεπιστήμιο Αθηνών».

Στη λίστα υπάρχουν πολλοί ακόμη Ελληνες που εργάζονται και διαπρέπουν σε ΑΕΙ του εξωτερικού.

http://www.kathimerini.gr/1020116/article/epikairothta/ellada/h-lista-me-ta-ellhnika-myala-poy-ephreazoyn-thn-episthmh

[Δροσος Γεωργιος]

Ελληνο-αμερικανική επιστημονική συνεργασία φέρνει αξιοθαύμαστα αποτελέσματα.

Όταν η εφευρετικότητα και η τεχνογνωσία που ανέπτυξαν Έλληνες επιστήμονες πάνω στη θεραπεία ασθενών με όγκους στον εγκέφαλο μεταφέρεται στις ΗΠΑ και βρίσκει εφαρμογή μέσα σε ένα σύγχρονο ιατρικό περιβάλλον, τότε τα αποτελέσματα όσο αφορά στην ίαση χιλιάδων ανθρώπων είναι εντυπωσιακά.

Η ιστορία του Ευάγγελου Παππά και Δημήτρη Μακρή από την ελληνική εταιρία RT safe οι οποίοι δημιούργησαν ένα τρισδιάστατο ομοίωμα κρανίου ασθενή μέσω 3Dprinting το οποίο «μιμείται» τον εγκεφαλικό ιστό και στο οποίο θα μπορούσαν να γίνουν δοκιμαστικές ακτινοθεραπείες πριν εφαρμοσθούν στον ασθενή δεν πέρασε απαρατήρητη στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Το καινοτόμο αυτό προϊόν το οποίο δημιουργήθηκε με γνώμονα την βελτίωση της ζωής των ασθενών με όγκο στον εγκέφαλο… ταξίδεψε μέχρι το Σαν Αντόνιο. Εκεί, η τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε στο πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, βρήκε τον ιδανικό… σύμμαχο στον εξειδικευμένο εξοπλισμό που ήταν ήδη εγκατεστημένος στο πανεπιστήμιο του Τέξας προκειμένου να γίνονται ακτινοθεραπείες.

Άμεσα εφαρμόστηκε η πρωτοποριακή ιδέα των Ελλήνων επιστημόνων και τα αποτελέσματα ήταν κάτι παραπάνω από ελπιδοφόρα, καθώς επιβεβαιώθηκε ότι με αυτόν τον τρόπο οι θεραπείες γίνονται με μεγαλύτερα ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Λίγα λόγια για το έργο των Ελλήνων επιστημόνων

Οι Έλληνες επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα τρισδιάστατο ομοίωμα του κρανίου του ασθενή μέσω 3D printing το οποίο θα «μιμείται» τον εγκεφαλικό ιστό και στο οποίο θα μπορούσαν να γίνουν δοκιμαστικές ακτινοθεραπείες πριν εφαρμοστούν στον ασθενή.

Ένα ομοίωμα, δηλαδή, το οποίο θα ήταν ανατομικά και οστικά ακριβές, διατηρώντας ακόμα και τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του προσώπου του ασθενούς. Με απλά λόγια, ένα «avatar» του ασθενούς, στο οποίο θα εφαρμόζονται οι θεραπείες έτσι ώστε να εντοπιστούν σφάλματα και να γίνουν πιθανές βελτιώσεις.

Επιστημονική φαντασία; Καθόλου, όπως αποδεικνύεται στην πράξη. Το καινοτόμο αυτό προϊόν αναπτύχθηκε στη χώρα μας από την ελληνική εταιρία, την RTsafe και ήδη εφαρμόζεται σε κέντρα ακτινοθεραπείας από την Αυστραλία και την Αργεντινή ως την Αμερική και φυσικά την Ευρώπη.

Η RTsafe είναι το «παιδί» ομάδας καθηγητών, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής Ιατρικής Φυσικής του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και CEO της εταιρίας Ευάγγελος Παππάς. «Η ιδέα προέκυψε πριν από περίπου πέντε χρόνια, όταν σαν πανεπιστημιακοί, εγώ με κάποιους συναδέλφους, σκεφτήκαμε ότι το να κάνουμε έρευνα απλώς για να δημοσιεύουμε είναι κάτι που μας δίνει χαρά, αλλά πιο σημαντικό είναι τα προϊόντα μας να περνάνε στην κοινωνία» ανέφερε.

Έπρεπε λοιπόν, να βρουν τον τρόπο να αξιοποιηθεί η ερευνητική σκέψη για τη βελτίωση της ζωής των ασθενών με όγκους εγκεφάλου, «διοχετεύοντάς» την στους ίδιους τους ασθενείς.

Κάπου εκεί η Δυτική Αττική «συνάντησε» το Σαν Αντόνιο και ένα πραγματικό success story με ελληνική «σφραγίδα» ήταν ήδη στα… σκαριά.

Ο Ευάγγελος Παππάς, μεταξύ άλλων, ήταν επιστημονικός συνεργάτης στο πανεπιστήμιο του Τέξας. «Αυτό έπαιξε καταλυτικό ρόλο» λέει ο ίδιος και προσθέτει. «Καλώς ή κακώς, μέχρι και πριν από λίγα χρόνια στα ελληνικά πανεπιστήμια, στις ιατρικές σχολές, δεν υπήρχε ο αντίστοιχος εξοπλισμός με τη χρήση του οποίου θα μπορούσε να φανεί η υπεραξία της τεχνολογίας που είχαμε αναπτύξει. Οπότε έγινε μεταφορά της τεχνογνωσίας αυτής από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας. Ήταν μεγάλη μας χαρά και τιμή αυτό».

Με τον ακριβό εξοπλισμό που είχαν εκεί για να κάνουν ακτινοθεραπεία σε ασθενείς με όγκους εγκεφάλου, πρόσθεσε, εφαρμόστηκε η δική μας τεχνολογία και επιβεβαιώθηκε ότι έτσι οι θεραπείες γίνονται με μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Εδώ και τρία χρόνια, το προϊόν έχει εισαχθεί στην αγορά των ΗΠΑ, ενώ από τον περασμένο Νοέμβριο, η RTsafe λειτουργεί και θυγατρική στο Σαν Αντόνιο του Τέξας. «Η κοινωνία εκεί είναι πολύ δεκτική σε νέες τεχνολογίες, σε νέα προϊόντα τα οποία μπορεί να εισάγονται από τρίτες χώρες, ενώ είναι πολύ εξελιγμένη και σε επίπεδο θεσμών, διευκολύνοντας ένα νέο, καινοτόμο προϊόν που έχει σοβαρά οφέλη για την ασφάλεια και την υγεία των ασθενών να εισάγεται ταχύτατα στη δική τους αγορά» λέει από την πλευρά του ο Δημήτρης Μακρής, γενικός διευθυντής της RTsafe προσθέτοντας.

«Αυτό το επιτυγχάνουν έχοντας απελευθερώσει πλήρως τις διαδικασίες και τις λειτουργίες τους από κάθε μορφής γραφειοκρατία, παράλληλα όμως μένοντας αυστηροί σε ζητήματα ποιότητας και αξιολόγησης. Συνεπώς, νομίζω ότι ένα προϊόν το οποίο καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη τελικών χρηστών και πανεπιστημίων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπως το Thomas Jefferson, το Σαν Αντόνιο του Τέξας, το UCLA, τότε αυτομάτως ανοίγονται όλες οι πόρτες στον υπόλοιπο κόσμο».

Η αλληλεπίδραση με τα πανεπιστήμια της Αμερικής , όπως ήταν φυσικό, λειτούργησε καταλυτικά προκειμένου οι έλληνες καθηγητές να αναπτύξουν νέες και πολύ χρήσιμες δεξιότητες. «Καλώς ή κακώς, στην Ελλάδα η νοοτροπία του επιχειρείν δεν είναι κάτι που το έχουμε στο DNA μας, τουλάχιστον η δική μας γενιά» αναφέρει ο κ. Παππάς.

«Οπότε αυτή η επαφή με τα πανεπιστήμια και τις εταιρίες της Αμερικής, σου εμφυσά τη νοοτροπία πως ότι σκέφτεσαι πρέπει να προσπαθείς να το περνάς στην κοινωνία. Και το όχημα για να γίνει κάτι τέτοιο στην εποχή που ζούμε είναι μέσα από την εταιρική δραστηριότητα. Θεωρώ ότι η πρόοδος στη χώρα μας θα έρθει μόνο μέσα από κάποια σύνδεση της ακαδημαϊκότητας και της επιχειρηματικότητας» υπογραμμίζει.

Αυτό που μας δίνει κίνητρο να συνεχίζουμε και να χτίζουμε υπεραξία σαν εταιρία, συνεχίζει ο κ. Παππάς, είναι η γνώση ότι αυτή η μικρή παρέα συμβάλλει στο κάποιοι άνθρωποι από την Αυστραλία ως την Αμερική και από την Αργεντινή ως τη Ρωσία να έχουν καλύτερη ζωή. «Αυτή είναι η κινητήριος δύναμη που κάθε μέρα μας κάνει να νιώθουμε καλά».

Οι Ευάγγελος Παππάς και Δημήτρης Μακρής είναι οι δύο από τους 13 νέους ήρωες της καμπάνιας #makingithappen. Στόχος της καμπάνιας είναι να αναδείξει τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων που μας εμπνέουν και μας γεμίζουν αισιοδοξία, καθώς και τα οφέλη από τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Είναι ιστορίες με ήρωες και ηρωίδες από το χώρο των Τεχνών, των Επιστημών, της Καινοτομίας, του Αθλητισμού, του Πολιτισμού, της Κοινωνικής Δράσης, της Τεχνολογίας, της Επιχειρηματικότητας, της Εκπαίδευσης, των Νεοφυών Επιχειρήσεων που «πάτησαν» και στις δύο χώρες, δημιούργησαν συνέργειες, ανέπτυξαν συνεργασίες και εν τέλει μας έφεραν πιο κοντά.

Η πρώτη φάση της καμπάνιας ξεκίνησε στην 83η ΔΕΘ, όπου τιμώμενη χώρα ήταν οι ΗΠΑ. Το Δεκέμβριο του 2018, ο Στρατηγικός Διάλογος μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ εγκαινιάστηκε με κύριο στοιχείο τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Με βάση αυτό, η καμπάνια #makingithappen εισέρχεται πλέον στη νέα της φάση, αναδεικνύοντας ακόμη περισσότερες πραγματικές ιστορίες Ελλήνων που μας εμπνέουν και αξίζουν την προσοχή μας.

Μπορείτε να βρείτε όλους τους ήρωες και τις ιστορίες της καμπάνιας για τις συνέργειες Ελλάδας και ΗΠΑ στην ιστοσελίδα

www.makingithappen.gr.

https://www.tovima.gr/2019/04/23/market/1668925/

[Δροσος Γεωργιος]

Πέντε καθηγητές Φυσικής του ΕΚΠΑ μεταξύ των 672 ερευνητών με την σημαντικότερη επιστημονική επιρροή παγκοσμίως.

Πέντε καθηγητές και ερευνητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών περιλαμβάνονται στην κατάταξη Highly Cited Researchers (h>100) in High Energy Physics της Webometrics.

Ο εν λόγω πίνακας συντάσσεται με βάση τις πληροφορίες και το σύνολο των ετεροαναφορών που αποτυπώνονται στα δημόσια προφίλ Καθηγητών και Ερευνητών Πανεπιστημίων στο Google Scholar. Καταγράφει καθηγητές και Ερευνητές Πανεπιστημίων στον τομέα των Φυσικών Επιστημών, οι οποίοι με το συγγραφικό και ερευνητικό τους έργο έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή στην επιστήμη διαχρονικά.

Η κατάταξη αυτή δημοσιεύεται ουσιαστικά για πρώτη φορά. Διαχωρίζει για μεθοδολογικούς λόγους, από την ενιαία κατάταξη «Highly Cited Researchers (h>100)» της Webometrics, τους «Highly energy physicists of hyper-authored papers», δηλαδή τους καθηγητές και ερευνητές του τομέα της Φυσικής, οι οποίοι εμφανίζονται σε ερευνητικές εργασίες με πολύ μεγάλο αριθμό συγγραφέων.

Η κατάταξη που δημοσιεύθηκε την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου του 2019, περιλαμβάνει 672 Highly Cited Researchers, δηλαδή ερευνητές με h-index > 100. Με άλλα λόγια ερευνητές οι οποίοι έχουν τουλάχιστον 100 ερευνητικές εργασίες που έχουν παρατεθεί ως έγκυρη αναφορά από το λιγότερο 100 ερευνητές στις δικές τους εργασίες.

Από την χώρα μας έντεκα καθηγητές από δύο Ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα περιλαμβάνονται στην εν λόγω κατάταξη. Αποτελεί συνεπώς ιδιαίτερη διάκριση για το ερευνητικό έργο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικότερα για το ερευνητικό δυναμικό της Σχολής Θετικών Επιστημών του Ιδρύματος, η παρουσία των εν λόγων επιστημόνων του ΕΚΠΑ σε αυτή την κατάταξη.

Πιο συγκεκριμένα οι καθηγητές και ερευνητές των Φυσικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, με την σημαντική ερευνητική επίδραση παγκοσμίως που περιλαμβάνονται στην κατάταξη Highly Cited Researchers (h>100) in High Energy Physics είναι:

Ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής Παρασκευάς Σφήκας με h-index 171 και 133.733 ετεροαναφορές, το ερευνητικό πεδίο του οποίου είναι η Φυσική Υψηλών Ενεργειών.

Η Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής Χριστίνα Κουρκουμέλη με h-index 168 και 149.008 ετεροαναφορές, το ερευνητικό πεδίο της οποίας είναι η Φυσική Υψηλών Ενεργειών.

Η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής Νίκη Σαουλίδου με h-index 149 και 93.229 ετεροαναφορές, το ερευνητικό πεδίο της οποίας είναι η Πειραματική Φυσική Υψηλών Ενεργειών.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής Θεόδωρος Μερτζιμέκης με h-index 104 και 34.058 ετεροαναφορές, το ερευνητικό πεδίο του οποίου είναι η Πειραματική Πυρηνική Φυσική.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής Ευστάθιος Στυλιάρης με h-index 102 και 47619 ετεροαναφορές, το ερευνητικό πεδίο του οποίου είναι η Πειραματική Πυρηνική Φυσική.

Η κατάταξη δεν διαχωρίζει τις διαφορετικές επιστήμες, τα ερευνητικά πεδία ή το μέγεθος των ερευνητικών ομάδων που παράγουν τις δημοσιεύσεις αυτές, γεγονός που προκρίνει τις μεγάλες ερευνητικές συνεργασίες όπως π.χ. συναντώνται στην Φυσική Υψηλών Ενεργειών ή άλλες επιστήμες με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων. Το πρώτο κριτήριο κατάταξης είναι το h-index, και το δεύτερο κριτήριο o συνολικός αριθμός ετερεοαναφορών.

Οι καθηγητές και ερευνητές του εν λόγω πίνακα, είτε είναι εν ζωή είτε όχι, κατατάσσονται με φθίνοντα βαθμό με αναφορά του Πανεπιστημίου στον οποίο ανήκουν.

- https://www.iefimerida.gr/ellada/pente-kathigites-ekpa-epirroi-fysikes-epistimes

[Δροσος Γεωργιος]

Αντιδραστήρας που παράγει οξυγόνο από διοξείδιο του άνθρακα από Έλληνα επιστήμονα.

Η επιστημονική φαντασία είναι γεμάτη ιστορίες με γαιοδιαμόρφωση/ γαιοποίηση (terraforming) του Άρη και «γεννήτριες» οξυγόνου για ένα πολύ απλό λόγο: Οι άνθρωποι χρειαζόμαστε οξυγόνο για να αναπνέουμε, και στο διάστημα και σε άλλους πλανήτες που ξέρουμε δεν υπάρχει ή είναι πολύ σπάνιο. Οπότε και η εξερεύνηση του διαστήματος απαιτεί οι αστροναύτες να έχουν μαζί τους τις δικές τους προμήθειες οξυγόνου, κάτι που συνεπάγεται προβλήματα όπως η μεταφορά του και η πεπερασμένη του ποσότητα.

Οξυγόνο μπορεί να βρεθεί πέρα από τα όρια του πλανήτη μας στις εκπομπές αερίων από κομήτες. Όπως αναφέρεται σε ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Caltech (ΗΠΑ), η πηγή αυτού του οξυγόνου αποτελούσε μυστήριο μέχρι πριν από δύο χρόνια, όταν ο Κωνσταντίνος Γιάπης, καθηγητής χημικός μηχανικός στο Caltech, και ο μεταδιδακτορικός του Γιούνξι Γιάο, πρότειναν την παρουσία μας νέας χημικής διαδικασίας που θα εξηγούσε την παραγωγή του. Ο κ. Γιάπης, μαζί με τον Τομ Μίλερ, καθηγητή χημείας, παρουσίασαν μια νέα αντίδραση για την παραγωγή οξυγόνου, η οποία, σύμφωνα με τον Έλληνα ερευνητή, θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να εξερευνήσουν το διάστημα και ίσως ακόμη και να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Ακόμα σημαντικότερ, ο ίδιος λέει πως η αντίδραση αυτή αντιπροσωπεύει ένα νέο είδος χημείας, που ανακαλύπτεται μέσω της μελέτης κομητών.

Οι περισσότερες χημικές αντιδράσεις απαιτούν ενέργεια, που κατά κανόνα παρέχεται ως θερμότητα. Η έρευνα του κ. Γιάπη δείχνει πως κάποιες ασυνήθιστες αντιδράσεις μπορούν να λάβουν χώρα μέσω της παροχής κινητικής ενέργειας. Όταν μόρια νερού εκτοξεύονται σαν πολύ μικρές σφαίρες σε επιφάνειες που περιλαμβάνουν οξυγόνο (όπως η άμμος ή η σκουριά), το μόριο νερού μπορεί να «ξεκολλά» αυτό το οξυγόνο για να παράγει μοριακό οξυγόνο. Η αντίδραση αυτή λαμβάνει χώρα σε κομήτες όταν μόρια νερού εξατμίζονται από την επιφάνεια και στη συνέχεια επιταχύνονται χάρη στον ηλιακό άνεμο, προσκρούοντας πίσω στον κομήτη σε πολύ υψηλές ταχύτητες.

Ωστόσο οι κομήτες εκπέμπουν και διοξείδιο του άνθρακα. Οι δύο ερευνητές ήθελαν να διαπιστώσουν εάν το διοξείδιο του άνθρακα θα μπορούσε να παράγει επίσης οξυγόνο σε συγκρούσεις με την επιφάνεια του κομήτη. Όταν βρήκαν οξυγόνο στη ροή των αερίων από τον κομήτη, θέλησαν να επιβεβαιώσουν ότι η αντίδραση ήταν παρόμοια με αυτήν του νερού. Για αυτόν τον σκοπό σχεδίασαν ένα πείραμα με σκοπό την πρόσκρουση διοξειδίου του άνθρακα στην αδρανή επιφάνεια ενός φύλλου χρυσού, που δεν μπορεί να οξειδωθεί και δεν θα έπρεπε να παράγει μοριακό οξυγόνο. Ωστόσο, συνέχισε να εκπέμπεται οξυγόνο από την επιφάνεια του χρυσού. Αυτό σημαίνει ότι και τα δύο άτομα οξυγόνου προέρχονται από το ίδιο μόριο διοξειδίου του άνθρακα, πρακτικά διαχωρίζοντάς το, με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο.

«Νομίζαμε ότι θα ήταν αδύνατον να συνδυάσουμε τα δύο άτομα οξυγόνου ενός μορίου διοξειδίου του άνθρακα, επειδή το διοξείδιο του άνθρακα είναι ένα γραμμικό μόριο, και θα έπρεπε να κάμψεις το μόριο πολύ για να δουλέψει αυτό» λέει ο κ. Γιάπης. «Κάνεις κάτι πολύ δραστικό στο μόριο».

Για να κατανοήσει τον μηχανισμό με τον οποίο το διοξείδιο του άνθρακα διασπάται σε μοριακό οξυγόνο, ο κ. Γιάπης προσέγγισε τον Μίλερ και τον μεταδιδακτορικό Φίλιπ Σούσκοφ, που σχεδίασαν προσομοιώσεις υπολογιστή της όλης διαδικασίας. Η κατανόηση της αντίδρασης ήταν μια σημαντική πρόκληση.

Η συσκευή που σχεδίασε ο Έλληνας ερευνητής για την αντίδραση αυτή λειτουργεί σαν επιταχυντής σωματιδίων, μετατρέποντας τα μόρια διοξειδίου του άνθρακα σε ιόντα φορτίζοντάς τα και μετά επιταχύνοντάς τα μέσω ηλεκτρικού πεδίου, απλά σε πολύ χαμηλότερα ενεργειακά επίπεδα από ό,τι σε έναν επιταχυντή σωματιδίων. Παρόλα αυτά, ο κ. Γιάπης σημειώνει πως δεν απαιτείται μια τέτοια συσκευή για να λάβει χώρα η αντίδραση: «Θα μπορούσες να ρίξεις μια πέτρα με αρκετή ταχύτητα σε διοξείδιο του άνθρακα και να επιτύχεις το ίδιο. Θα χρειαζόταν να πετά το ίδιο με γρήγορα με έναν κομήτη ή αστεροειδή που κινείται στο διάστημα».

Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει την παρουσία μικρών ποσοτήτων οξυγόνου που έχουν παρατηρηθεί ψηλά στην ατμόσφαιρα του Άρη: Έχει παρουσιαστεί η θεωρία πως το οξυγόνο παράγεται επειδή η υπεριώδης ακτινοβολία χτυπά το διοξείδιο του άνθρακα, μα ο κ. Γιάπης πιστεύει ότι το οξυγόνο παράγεται επίσης από σωματίδια σκόνης που συγκρούονται με μόρια διοξειδίου του άνθρακα σε υψηλές ταχύτητες.

Ο ίδιος ελπίζει πως μια παραλλαγή του αντιδραστήρα του θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει το ίδιο πράγμα σε πιο χρήσιμες κλίμακες- ίσως λειτουργώντας κάποια στιγμή ως πηγή αέρα για αστροναύτες στον Άρη, ή χρησιμοποιούμενη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα της Γης και μετατροπής του σε οξυγόνο. Ο ίδιος πάντως σημειώνει ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για τέτοιες εφαρμογές, επειδή η παρούσα έκδοση του αντιδραστήρα έχει χαμηλή απόδοση, δημιουργώντας μόνο ένα με δύο μόρια οξυγόνου για κάθε 100 μόρια διοξειδίου του άνθρακα που περνούν από τον επιταχυντή.

«Είναι η τελική συσκευή; Όχι. Είναι μια συσκευή που θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα στον Άρη; Όχι, Αλλά είναι μια συσκευή που μπορεί να κάνει κάτι πολύ δύσκολο» λέει ο ίδιος. «Κάνουμε κάποια τρελά πράγματα με αυτόν τον αντιδραστήρα».

Το σχετικό paper, με τίτλο «Direct dioxygen evolution in collisions of carbon dioxide with surfaces» δημοσιεύτηκε στο Nature Communications.

https://www.naftemporiki.gr/story/1480940/antidrastiras-pou-paragei-oksugono-apo-diokseidio-tou-anthraka-apo-ellina-epistimona