Εστιακές προσφθάλμιων ανά χρήση

[KGP]

Στην φωτογραφια με την οποία έχω ασχοληθεί πάρα πολύ, συνηθίζεται οι φακοί να κατηγοροπιούνται βάση της χρήσης τους. Δηλαδή 14-24mm υπερευρυγώνιοι - ευργώνιοι για τοπίο, 24-70mm standard εστιακές για γενική χρήση, 70-135mm πορτρέτο, 135mm+ tele για θέματα σε απόσταση.

 

Αν γινόταν κάτι αντίστοιχο στους προσφθάλμιους φακούς των τηλεσκοπίων πως θα κατηγοροπιούνταν βάση των mm τους; Δηλαδή ποιο εύρος εστιακών είναι καταλληλότερο για τους διάφορους ουράνιους στόχους; (νεφελώματα, γαλαξίες, σφαιρωτά, ανοιχτά και πλανήτες)

[hypercube]

Στα τηλεσκόπια δεν υπάρχει τόσο εξειδικευμένη κατηγοριοποίηση στους φακούς, εφόσον δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Βέβαια υπάγονται σε κατηγορίες λόγω διαφοράς στην ποιότητα και φαινόμενου πεδίου, αλλά δεν έχει σχέση με τους φακούς της φωτογραφίας. Οι εστιακές ποικίλλουν και συνήθως επιλέγονται για να καλύψουν τις ανάγκες του εκάστοτε τηλεσκοπίου. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να έχουμε αρκετές μοίρες φαινόμενο πεδίο στον φακό και σε συνδυασμό με το τηλεσκόπιο, να μας δίνει ικανοποιητική κόρη εξόδου.

Για πλανητική θα χρειαστούμε μικρές εστιακές καθώς θα θέλουμε μια αξιοπρεπή μεγέθυνση ενώ για γαλαξίες-νεφελώματα μεγαλύτερες εστιακές και όσο το δυνατόν περισσότερες μοίρες φαινόμενο πεδίο, επειδή καταλαμβάνουν μεγαλύτερο κομάτι στον ουρανό απο ένα πλανήτη. Βέβαια δε μας χαλάνε οι πολλές μοίρες και στη πλανητική, καθώς κρατάνε τον πλανήτη αρκετή ώρα στο πεδίο και έτσι έχεις περισσότερη ώρα να τον απολαύσεις, αυτό βέβαια αν έχεις χειροκίνητη στήριξη και όχι ρομποτική.

[kkokkolis]

Δεν αρκεί η γνώση της εστιακής του φακού καθώς η χρήση εξαρτάται και από την εστιακή απόσταση του τηλεσκοπίου (μεγέθυνση) αλλά και τον εστιακό λόγο (κόρη εξόδου). Είναι βολικό να ταξινομεί κανείς τους φακούς ανάλογα με την κόρη εξόδου, όπου 5-7mm προορίζονται για εκτεταμένα αντικείμενα, θέαση του γαλαξία και έρευνα, 5-3mm για τα ίδια σε καταδιοπτρικά τηλεσκόπια, 3-1.5mm για παρατήρηση βαθέος ουρανού, 1.5-0.5 για πλανητική και διπλούς αστέρες ή κατακερματισμό σφαιρωτών. Έτσι, πολλαπλασιάζοντας τον εστιακό λόγο με την κόρη εξόδου που εξυπηρετεί προκύπτουν οι εστιακές των φακών. Για το αρχέτυπο 8" f/6 ο φακός 6mm είναι ο πλανητικός, ο 12mm ο deep sky, ο 24mm ο ελάχιστος ερευνητικός, ενώ αναλόγως της ηλικίας σε 2" τον ρόλο αυτό παίζουν και φακοί 30-42mm. Σε f/5 έχουμε 5, 10, 24 (για 1.25" SWA), 32 (για Plössl) έως μέγιστο 35mm και σε f/10 10, 20 & 32 mm (για SWA, από εκεί και πάνω έχουμε κάποιο βινιετάρισμα σε SCTs).

Φυσικά μπορείς να πας λίγο επάνω ή κάτω, αναλογιζόμενος λόγους και όχι απόλυτες τιμές. 36/30=24/20=12/10=6/5. Η διαφορά 1mm έχει μεγαλύτερη επίπτωση στις χαμηλές εστιακές. Και οι αποστάσεις μεταξύ των φακών (ο λόγος του ενός φακού προς τον άλλον) δεν έχει νόημα να είναι μικρότερες του 1.3. Μεταξύ 1.4 και 1.7 είναι μία χαρά, ενώ ακόμη και λόγος 2 είναι ικανοποιητικός για μία οικονομική και αποδοτική συλλογή. Αλλάζοντας έτσι φακό θα διπλασιάζεις τη μεγέθυνση, καλύπτοντας με τρεις φακούς εύρος μεγεθύνσεων 4x (και με Barlow 8x). Έτσι μπορείς να αγοράσεις 3 ακριβότερους φακούς αντί 5-6 φθηνότερους.

Η επένδυση σε φακούς μεγαλύτερου πεδίου (68-82 μοιρών) αξίζει τον κόπο, ειδικά αν έχεις χειροκίνητη παρακολούθηση. Εξ αυτών, ο 24mm 68 μοιρών είναι σημείο αγκύρωσης, αν δεν θές να περάσεις στις 2", καθώς δίνει το μέγιστο πεδίο σε εστιαστή 1.25". Το ίδιο πραγματικό πεδίο δίνει ο Plössl 32mm, με μικρότερο φαινομενικό (52 μοίρες).

Το άλλο ακραίο σημείο είναι ο φακός με κόρη εξόδου 1mm (με εστιακή= με τον εστιακό λόγο του σωλήνα δηλαδή). Πλανήτες και διπλοί και περιστασιακά χρήση με Barlow.

Ο τρίτος, deep sky φακός, θα τοποθετηθεί ανάμεσά τους.

Καταλαβαίνεις πως ένας φακός 13mm μπορεί να είναι πλανητικός σε ένα Maksutov (f/13), deep sky σε ένα 8" νευτώνιο (f/6) αλλά και ερευνητικός σε ένα f/4 μεγάλο νευτώνιο, ειδικά αν πρόκειται για έναν Ethos. Όλα είναι σχετικά.

[KGP]

Ευχαριστώ για τις απαντήσεις...

 

Αυτό που με έχει μπερδέψει κάπως είναι ότι βρήκα τούτον το "εξομοιωτή": http://www.skyatnightmagazine.com/field-view-calculator και παρατήρησα ότι για το ίδιο αντικείμενο παρατήρησης, ας πούμε το Μ13 στον Ηρακλή, φυσικά χωρίς να αλλάξω τα στοιχεία του τηλεσκοπίου, μου βγάζει μεγαλύτερη μεγένθυση σε προσφθάλμιους ίδιων mm, με διαφορετικό aFOV όμως... φαντάζομαι ότι είναι λάθος της εαφρμογής και όχι ότι συμβαίνει πραγματικά.

 

Επί παραδείγματι, βάζω Meade Lighbridge 12" (έχω SW 12" Truss αλλά δεν είναi στη λίστα) και επιλέγω προσφθάλμιο Orion Sirrius Plossl 10mmm για να "δω" το M13 στον Ηρακλή... στη συνέχεια αλλάzω προσφθάλμιο και επιλέγω TeleVue Delos 10mm και το Μ13 φαίνεται μικρότερο...

 

Τα στοιχεία που μου βγάζει είναι:

 

1. Για το Orion Siirrius Plossl 10mm > Magnification: 152.4x, Field of View: 19.69', Resolution: 0.45"

2. Για το TeleVue Delos 10mm >Magnification: 152.4x, Field of View: 28.35', Resolution: 0.45"

 

Από τη στιγμή που η μεγένθυση είναι η ίδια και στις δύο περιπτώσεις, θα έπρεπε σε ρεαλιστική απεικόνιση το M13 να φαίνεται το ίδιο σε μέγεθος, απλά με τον Orion λόγω μικρότερου aFOV η περιφέρεια γύρω από το σφαιρωτό να είναι μικρότερη και αντιστοίχως με τον Delos μεγαλύτερη (λόγω μεγαλύτερου aFOV)... έτσι δεν είναι ή έχω καταλλάβει κάτι εντελώς λάθος;

 

Να το πάρουμε με ένα απτό και απλό παράδειγμα. Έχω ένα τηλεσκόπιο και στοχεύω ένα επίγειο στόχο, ας πούμε ένα σπίτι πολύ μακρυά. Με έναν προσοφθάλμιο 10mm 50μοιρών βλέπω την κεντρική είσοδο του σπιτιού και δεξιά και αριστέρα της λίγο από τον κήπο. Αν χρησιμοποιήσω έναν προσοφθάλμιο 10mm αλλά 100 μοιρών θα βλέπω την ίδια ακριβώς μεγένθυση της πόρτας αλλά και ολόκληρο τον κήπο, ή εν πάση περιπτώσει πολύ περισσότερο κήπο απ΄όσο μου δείχνει ο προσοφθάλμιος των 50μοιρών. Αν η πόρτα ήταν μετρήσιμη ως προς το μέγεθος στο είδωλο που αντικρύζω, θα ήταν π.χ. 2 χλστ και στις δύο περιπτώσεις, απλα στην μια περίπτωση έχω ευρύτερη θέαση με τις 100 μοίρες και στην άλλη, με τις 50 μοίρες, πιο "στενή".

 

Αυτό έχω καταλλάβει...

[songless_bird]

Οπως το καταλαβες και μονος σου. Το ειδωλο που βλεπεις εχει το ιδιο μεγεθος και στις δυο περιπτωσεις, αλλα το μεγαλυτερο πεδιο καποιων φακων δειχνουν περισσοτερα. Και εμενα που φανηκε μικροτερος ο κρονος με τον baader οταν απο τις 50 μοιρες πηγα στις 68. Φαντασου απο τις 50 στις 100...

[kkokkolis]

Είναι το ίδιο φαινόμενο ένεκα του οποίου η σελήνη φαίνεται μικρότερη στο ζενίθ (περισσότερες μοίρες γυμνού ουρανού) από ότι στον ορίζοντα. Πολλοί προτιμούν φακούς με μικρό πεδίο για πλανητική και γι αυτόν το λόγο. Αν όμως διαλέξεις φακό που να γεμίζει από το αντικείμενο με λίγο κάδρο (για αντίθεση) τότε θα σου φαίνεται τεράστιο. Έτσι βλέπω τη σελήνη στο 12" με τον ES100 9mm. Υπερθέαμα.

[astrovox]

Φίλε KGP καλά τα έχεις καταλάβει. Στον εξομοιωτή του συνδέσμου που έστειλες ο κύκλος γύρω από την εικόνα που σου παρουσιάζει τι βλέπεις έχει σταθερό μέγεθος ανεξάρτητα από το πεδίο και τη μεγέθυνση γι'αυτό προκύπτει και αυτή η φαινομενική αναντιστοιχία που ανέφερες. Στην πραγματικότητα ο εξομοιωτής αυτός σου εξομοιώνει ρεαλιστικά μόνο το πεδίο που βλέπεις (το λέει άλλωστε, Field of View calculator) και όχι τη μεγέθυνση.