Ανακοίνωση από το LIGO σήμερα: ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων;

[astrovox]

Σήμερα στις 17:30 αναμένουμε συνέντευξη από το πείραμα Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO) που οι φήμες λένε πως ίσως ανακοινώσει την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων. Για να δούμε...

 

https://www.webcaster4.com/Webcast/Page/219/13131

 

https://www.youtube.com/user/VideosatNSF/live

[supernovus]

Αντρέα, επειδή δεν το κατέχω καθόλου το θέμα, απλά με ότι άκουγα μέχρι τώρα κι εγώ:

Ο Αϊνστάιν μιλούσε για καμπύλωση του χώρου, σωστά; (Μάλιστα μας έλεγαν το παράδειγμα με το σεντόνι και τη βαριά μπάλα που το "βουλιάζει").

Αυτό που τώρα πάει να αποδειχτεί είναι ότι τελικά οι έλξεις μεταξύ των σωμάτων οφείλονται σε βαρυτικά κύματα; Κάτι σαν τα βαρυτόνια που προσπαθούσαν να ανακαλύψουν;

[astrovox]

Όχι, το σημαντικό είναι άλλο. Τα βαρυτικά κύματα είναι η μόνη πρόβλεψη της γενικής σχετικότητας που δεν έχει ακόμα επαληθευθεί με άμεσο τρόπο αλλά μόνο με έμμεσες ενδείξεις. Αν τα ανιχνεύσουμε, θα είναι σημαντικό αφενός ως μια ολοκλήρωση της επιβεβαίωσης της σχετικότητας αλλά, πιο σημαντικό, ελπίζουμε ότι με την παρατήρηση βαρυτικών κυμάτων θα μπορούμε να επεκτείνουμε τον ορίζοντα των επιστημονικών παρατηρήσεων πέρα από τον τωρινό (π.χ. λήψη βαρυτικών κυμάτων από το αρχικό σύμπαν, από φαινόμενα όπως συγκρούσεις μελανών οπών κτλ).

[Δροσος Γεωργιος]

Φίλε supernovus.

Ενα αρκετα κατατοπιστικό αρθρο

Σχετικότητα και βαρυτικά κύματα.

Σ​​τις 25 Νοεμβρίου συμπληρώνονται 100 έτη από την ημέρα που ο Albert Einstein παρουσίασε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας στην Πρωσική Ακαδημία Επιστημών. Τέσσερα έτη μετά ο Αγγλος αστρονόμος Arthur Eddington σε ομιλία που έκανε στη Βασιλική Εταιρεία της Αγγλίας στις 6 Νοεμβρίου 1919 επιβεβαίωσε την πρόβλεψη της γενικής σχετικότητας για την εκτροπή του αστρικού φωτός από τον Ηλιο, την οποία είχε παρατηρήσει στη διάρκεια της ολικής έκλειψης του Ηλιου μερικούς μήνες νωρίτερα, στις 29 Μαΐου 1919. Την επομένη η εφημερίδα The Times του Λονδίνου με έναν τεράστιο τίτλο στην πρώτη σελίδα διακήρυσσε: «Επανάσταση στην Επιστήμη, Νέα Θεωρία του Σύμπαντος, Ανατρέπονται οι Νευτώνειες Ιδέες». Κι έτσι, μ’ αυτό το έργο ο Einstein έδωσε πραγματικά μία διαφορετική τροπή στην εξέλιξη των ιδεών μας για τον χώρο, τον χρόνο και τη βαρύτητα.

Τα τελευταία 100 έτη, η βαρυτική αυτή θεωρία του Einstein έχει γίνει αποδεκτή ως η πιο ικανοποιητική απ’ όλες τις άλλες. Επιπλέον η θεωρία αυτή περιλαμβάνει με τον καλύτερο τρόπο όλα όσα γνωρίζουν σήμερα οι επιστήμονες για τη βαρύτητα. Παρ’ όλα αυτά κι αυτή αφήνει ορισμένα βασικά ερωτήματα αναπάντητα, όπως: η παραμόρφωση του χωρόχρονου συμβαίνει «αστραπιαία» ή μήπως μεταδίδεται με τη μορφή κυμάτων; Η αναζήτηση του Einstein για μια απάντηση στο ερώτημα αυτό, τον οδήγησε σε μία εκπληκτική εκτίμηση: ακριβώς όπως υπάρχουν κύματα φωτός που μεταφέρουν ενέργεια από μέρος σε μέρος, έτσι θα πρέπει να υπάρχουν και βαρυτικά κύματα, τα οποία μεταφέρουν ενέργεια από τόπο σε τόπο. Θεώρησε δηλαδή ότι οι βαρυτικές δυνάμεις ακτινοβολούνται προς τα έξω σαν τα κύματα που δημιουργούνται από την πτώση μιας πέτρας στο νερό μιας λίμνης.

Από πού όμως θα προέρχονταν τέτοια κύματα βαρύτητας; Ο Einstein υπέθεσε ότι τα κύματα αυτά θα εκπέμπονταν από διάφορα σώματα με τεράστιες μάζες που θα υφίσταντο βίαιες μεταβολές στο Διάστημα.

Καταστροφικά κοσμικά φαινόμενα, όπως η εκρηκτική κατάρρευση ενός ετοιμοθάνατου γιγάντιου άστρου, ή η σπειροειδής σύμπτυξη ενός αστρικού ζεύγους θα πρέπει να εκπέμπουν κύματα βαρύτητας στο Διάστημα με ταχύτητα ίση με την ταχύτητα του φωτός. Καθώς τα ταχυκίνητα αυτά κύματα έρχονται σε επαφή με διάφορα σωματίδια ύλης στο Διάστημα, η ταχύτητα των σωματιδίων αυτών θα πρέπει να μεταβάλλεται έτσι ώστε και τα σωματίδια αυτά να εκπέμπουν κύματα βαρύτητας. Ακόμη όμως και μ’ αυτή την αλυσιδωτή βαρυτική αντίδραση, ο Einstein πίστευε ότι τα κύματα βαρύτητας ήταν τόσο αδύναμα ώστε να μην μπορέσουν να γίνουν ποτέ αντιληπτά. Γι’ αυτό και δεν έχουν εντοπιστεί έως τώρα, κι έτσι η θεωρία του Einstein για τα βαρυτικά κύματα παρέμενε χωρίς αποδείξεις.

Τα τελευταία έτη, όμως, διάφορες ερευνητικές ομάδες ασχολούνται με τη διερεύνηση του εντοπισμού των βαρυτικών κυμάτων. Η μία από τις τρεις πειραματικές ομάδες του Ν. Πόλου, που ανήκει στο Σμιθσόνιαν Κέντρο Αστροφυσικής του Χάρβαρντ, ανακοίνωσε στις 17 Μαρτίου 2014 ότι ύστερα από παρατηρήσεις εννέα ετών εντόπισε την ύπαρξη βαρυτικών κυμάτων με τη μορφή ρυτιδώσεων στο χωρόχρονο, που προέρχονταν από τις πρώτες απειροελάχιστες στιγμές της γέννησης του Σύμπαντος πριν από 13,82 δισ. έτη. Δυστυχώς δέκα μήνες μετά αποδείχτηκε ότι ο εντοπισμός οφειλόταν σε άλλα άσχετα φαινόμενα. Παρ’ όλα αυτά, οι ενδείξεις που συγκεντρώνονται σήμερα οδηγούν τους επιστήμονες να συμπεράνουν ότι ο Einstein είχε για άλλη μια φορά δίκιο στους υπολογισμούς του για το Σύμπαν. Υπάρχουν, δηλαδή, ορισμένες ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων με βάση την ανακάλυψη ενός συστήματος δύο πάλσαρ που έγινε το 1974 από τους Αμερικανούς αστροφυσικούς Russel Hulse και Joseph Taylor, οι οποίοι για την ανακάλυψή τους αυτή τιμήθηκαν το 1993 με το Βραβείο Νομπέλ Φυσικής.

Ως γνωστόν, τα πάλσαρ είναι ταχύτατα περιστρεφόμενα άστρα νετρονίων με πανίσχυρα μαγνητικά πεδία που εκπέμπουν ακτινοβολίες, όπως ένας φάρος. Το αστρικό σύστημα των Hulse-Taylor έχει βοηθήσει στον έλεγχο αρκετών προβλέψεων της Γενικής Σχετικότητας. Γιατί, καθώς τα δύο άστρα νετρονίων στροβιλίζονται όλο και πιο κοντά το ένα στο άλλο, υπολογίζεται ότι θα συγκρουστούν σε περίπου 300 εκατ. έτη, αφού σύμφωνα με τον Einstein όταν ένα τέτοιο διπλό αστρικό σύστημα εκπέμπει βαρυτικά κύματα η περίοδος της τροχιάς του μειώνεται. Παρόλο που οι μεταβολές είναι πάρα πολύ μικρές, εντούτοις αντιστοιχούν με μεγάλη ακρίβεια στις τιμές που προβλέπει η Γενική Σχετικότητα, γεγονός που αποτελεί μια έμμεση ένδειξη ότι τα βαρυτικά κύματα που προέβλεψε ο Einstein πρέπει να υπάρχουν, αν και χωρίς την πειραματική τους επιβεβαίωση τίποτα δεν είναι σίγουρο. Οπως χαρακτηριστικά έλεγε και ο Richard Feynman: «Δεν έχει καμιά σημασία πόσο όμορφη είναι μια θεωρία, ή πόσο έξυπνος είναι αυτός που την διαμόρφωσε, ή πιο είναι το όνομά του. Αν διαφωνεί με τα πειραματικά δεδομένα, είναι σίγουρα λάθος. Τελεία και παύλα».

http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=18991&postdays=0&postorder=asc&start=90

Δημοσίευση Δευτέρα 09/11/2015

[supernovus]

Ευχαριστώ για τις απαντήσεις σας, φίλοι μου.

Κατάλαβα τη σημασία της ανακοίνωσης, Ανδρέα.

Πράγματι πολύ κατατοπιστικό το άρθρο, Γιώργο. Νά'σαι καλά.

[astrovox]

Στο APOD θα έχουν μια φωτό-έκπληξη, προφανώς που σχετίζεται με την ανακάλυψη...

[astrovox]

Η ανακάλυψη είναι γεγονός:

 

http://www.nature.com/news/einstein-s-gravitational-waves-found-at-last-1.19361

[Bi2L]

Καλησπέρα σε όλους,

 

εδω live streaming

[astrovox]

Συνημμένο το paper της ανακάλυψης για όποιον θέλει να εντρυφήσει!

PhysRevLett.116.061102.pdf

[astrovox]

Το επετειακό APOD: http://apod.nasa.gov/apod/ap160211.html

[dp297]

Εγώ αυτό που θα ήθελα να ξέρω ειναι γιατί αυτή τη φορά είναι περισσότερο σίγουροι από την προηγουμενη φορα!

[Bi2L]

Εγώ αυτό που θα ήθελα να ξέρω ειναι γιατί αυτή τη φορά είναι περισσότερο σίγουροι από την προηγουμενη φορα!

Δημήτρη είχαν ταυτόχρονη καταγραφή σε δυο διαφορετικούς ανιχνευτές την ίδια στιγμή και μάλιστα όπως προβλέπετε απο την θεωρεία, τώρα δεν έχω εντρυφήσει ακόμα και δεν ξερω αν έχω χρόνο να κάνω, αλλά έκαναν και 5 μήνες να βγάλουν την ανακοίνωση.

Κι εγω έχω κάποιους ενδοιασμούς αλλά δεν έχουμε παρά να περιμένουμε την επόμενη συγχώνευση μαύρων τρυπών για να μας φύγει κάθε αμφιβολία.

 

Συγχαρητήρια σε όλους όσους συμμετείχαν βοήθησαν σε αυτή την ανακάλυψη, μια νέα σελίδα μας περιμένει απο εδω και πέρα....

[Heal]

Γεια σου Δημήτρη,

 

Εγώ αυτό που θα ήθελα να ξέρω ειναι γιατί αυτή τη φορά είναι περισσότερο σίγουροι από την προηγουμενη φορα!

 

Αυτό που είναι εντελώς διαφορετικό σε αυτή την περίπτωση σε σχέση με την ανακοίνωση του 2014, είναι ότι τώρα παρατηρήθηκε για πρώτη φορά ένα βαρυτικό κύμα να περνάει από τη Γη αφού ανιχνεύθηκε το "τέντωμα" του χώρου από τους δύο σταθμούς του LIGO. Στην προηγούμενη περίπτωση η παρατήρηση ήταν έμμεση, δηλαδή δεν είδαμε κάποιο βαρυτικό κύμα να περνάει από τη γειτονιά μας, αλλά θεωρήθηκε πως είχε εντοπιστεί το αποτύπωμά του στην αρχική εξέλιξη του σύμπαντος (και θυμάστε και την συζήτηση που ακολούθησε για το κατά πόσο ήταν σωστή η ανάλυση και αν είχε λάβει υπόψιν της την επίδραση της σκόνης που υπάρχει στο Σύμπαν).

 

Δηλαδή τι ακριβώς είδαν σε αυτή την περίπτωση: Είδαν ότι ο χώρος τεντώθηκε και πιέστηκε με συχνότητα που αυξανόταν μέχρι που αυτό το κουδούνισμα έσβησε. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας μιας και η βαρύτητα κατά βάση παραμορφώνει τον χώρο και τον χρόνο, κάτι που εμείς αυτό το αντιλαμβανόμαστε σαν ελκτική δύναμη- αλλά αυτές οι παραμορφώσεις ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός. Πηγή αυτών των βαρυτικών κυμάτων ήταν ο στροβιλισμός δύο μαύρων τρυπών που έπεφταν η μία πάνω στην άλλη και η ακριβής μορφή του σήματος προβλέπεται από τη Γενική Θεωρίας της σχετικότητας. Πόσο μεγάλη ήταν αυτή η διαφορά: 1 μέρος στα 10^21 (δηλαδή το 10 ακολουθούμενο από 21 μηδενικά). Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν πρόκειται για κάποιο σήμα που προέρχεται από τη Γη; Οι δύο ανιχνευτές βρίσκονται σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων, στη Λουιζιάνα ο ένας (νότιες ΗΠΑ) και στην Πολιτεία Ουάσινγκτων ο άλλος (βορειοδυτικές ΗΠΑ), οπότε αν υπήρχε ένα γήινο σήμα θα επηρέαζε μόνο τον έναν ανιχνευτή.

[bellatrix]

Εξαιρετικά νέα

 

Εγώ έχω μια άλλη ερώτηση: Πώς γίνεται να ανίχνευσαν βαρυτικά κύματα από αυτό το σύστημα των μαύρων τρυπών που απέχει κιόλας 1,3 δισ. έτη φωτός και όχι από το σύστημα των pulsar PSR 1913+16 που απέχει 21.000 έτη φωτός. Καταλαβαίνω πως η απόσταση του αντικειμένου δεν παίζει ρόλο, αφού το κύμα διαδίδεται στο χώρο χωρίς να φθίνει το πλάτος του, αρά παίζει ρόλο η μάζα του συστήματος;

[dp297]

Το αν ηταν αμεση η εμμεση παρατηρηση δεν παιζει ρολο επειδη η βεβαιοτητα που παρουσιαζαν κ στις 2 περιπτωσεις ηταν η ιδια. Το οτι θεωρητικα ειναι πιο ευκολη η αμεση παρατηρηση ειναι λογικο. εγω μιλω για το χειρισμο κ τη βεβαιοτητα που εμφανιζουν

[Bi2L]

Εξαιρετικά νέα

 

Εγώ έχω μια άλλη ερώτηση: Πώς γίνεται να ανίχνευσαν βαρυτικά κύματα από αυτό το σύστημα των μαύρων τρυπών που απέχει κιόλας 1,3 δισ. έτη φωτός και όχι από το σύστημα των pulsar PSR 1913+16 που απέχει 21.000 έτη φωτός. Καταλαβαίνω πως η απόσταση του αντικειμένου δεν παίζει ρόλο, αφού το κύμα διαδίδεται στο χώρο χωρίς να φθίνει το πλάτος του, αρά παίζει ρόλο η μάζα του συστήματος;

Κι εγω την ίδια απορία είχα αλλά άλλο κύμα κάνει μια πετρούλα και άλλο ένας βράχος... ίσως αν τελειοποιηθεί η τεχνική να μπορεί να καταγράψει ακόμα μικρότερες διακυμάνσεις. Αλλά αναρωτιέμαι άλλες συγχωνεύσεις σε γειτονικούς γαλαξίες δεν έχουμε παρατηρήσει ή και αυτες ήταν αρκετά μικρες;

[dp297]

Θα ρωτησα κατι που παντα το ειχα απορια.....Ο χωροχρονος που υποτιθεται ειναι το υποβαθρο των κυματων θεωρειται απο τους φυσικους ως mathematical abstraction η ως φυσικη οντοτητα; Αν ειναι μαθηματικη οντοτητα πως της αποδιδονται ιδιοτητες οπως γεωμετρια, διαστασεις..κλπ

[ecuador]

Θα ρωτησα κατι που παντα το ειχα απορια.....Ο χωροχρονος που υποτιθεται ειναι το υποβαθρο των κυματων θεωρειται απο τους φυσικους ως mathematical abstraction η ως φυσικη οντοτητα; Αν ειναι μαθηματικη οντοτητα πως της αποδιδονται ιδιοτητες οπως γεωμετρια, διαστασεις..κλπ

 

Τί εννοείς μαθηματική οντότητα; Φυσική οντότητα είναι για όλους, όχι μόνο τους φυσικούς, μια χαρά δεν αντιλαμβάνεσαι και τις τέσσερις διαστάσεις; Άσχετα αν τη μία την αντιλαμβάνεσαι κάπως "διαφορετικά"...

[dp297]

Αν ειναι φυσικη οντοτητα απο τι αποτελειται;

πχ το ηλεκτρονιο ειναι φυσικη οντοτητα, το τραπεζι επισης. Το ηλεκτρομανητικο πεδιο δεν ειναι φυσικη οντοτητα. Δεν υπαρχει με τον ιδιο τροπο που ενα τραπεζι υπαρχει. Ειναι μια μαθηματικη αφαιρεση που περιγραφεται απο εναν αριθμο κ ενα διανυσμα.

[ecuador]

Αν ειναι φυσικη οντοτητα απο τι αποτελειται;

πχ το ηλεκτρονιο ειναι φυσικη οντοτητα, το τραπεζι επισης. Το ηλεκτρομανητικο πεδιο δεν ειναι φυσικη οντοτητα. Δεν υπαρχει με τον ιδιο τροπο που ενα τραπεζι υπαρχει. Ειναι μια μαθηματικη αφαιρεση που περιγραφεται απο εναν αριθμο κ ενα διανυσμα.

 

Έχεις ταυτίσει την "φυσική οντότητα" με την "ύλη" ή με το "ορατό". Αυτός είναι πολύ περιορισμένος ορισμός, τον οποίο αν θες τον εφαρμόζεις, εφόσον το "φυσική οντότητα" δεν είναι ορισμένο μέγεθος στη Φυσική, αλλά π.χ. στη φιλοσοφία μπορούμε να συζητάμε σε τι αναφέρεται. Έτσι ο χωροχρόνος για κάποιον φιλόσοφο θα μπορούσε να είναι θέμα για το άν είναι φυσική ή γενικά κάποια οντότητα, ή κάποιου είδους "πλαίσιο" στο οποίο υπάρχουν οντότητες.

 

Αλλά εσύ ρώτησες "για τους φυσικούς", οπότε σου απάντησα ως φυσικός. Οι τέσσερις πρώτες διαστάσεις είναι αρκετά απλό θεμα για τους φυσικούς, στις υπόλοιπες κολλάμε!

[dp297]

Νομίζω οι ορισμοί είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Άλλο ο χωροχρόνος να υπάρχει όπως το ηλεκτρόνιο κ άλλο να υπάρχει ως πεδίο. Σε αυτό οι φιλόσοφοι έχουν δίκιο κ οι φυσικοί δυστυχώς υστερούν.

[kkokkolis]

Αν ειναι φυσικη οντοτητα απο τι αποτελειται;

πχ το ηλεκτρονιο ειναι φυσικη οντοτητα, το τραπεζι επισης. Το ηλεκτρομανητικο πεδιο δεν ειναι φυσικη οντοτητα. Δεν υπαρχει με τον ιδιο τροπο που ενα τραπεζι υπαρχει. Ειναι μια μαθηματικη αφαιρεση που περιγραφεται απο εναν αριθμο κ ενα διανυσμα.

 

Ποτέ μου δεν το σκέφτηκα έτσι. Όταν μετακινούμαι προτιμώ να πιστεύω πως οδεύω προς κάτι που υπάρχει. Και όλες οι ηλεκτροχημικές διεργασίες στο σώμα μου που μου επιτρέπουν να ζω, να δρω και να σκέπτομαι, καλά θα κάνουν να υπάρχουν. Και αν δεν υφίσταται ηλεκτρομαγνητικό πεδίο είναι και αυτές ανυπόστατες.

[ecuador]

Νομίζω οι ορισμοί είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Άλλο ο χωροχρόνος να υπάρχει όπως το ηλεκτρόνιο κ άλλο να υπάρχει ως πεδίο. Σε αυτό οι φιλόσοφοι έχουν δίκιο κ οι φυσικοί δυστυχώς υστερούν.

 

Ε, οι φυσικοί μια χαρά ορισμούς έχουν, απλά έχουν τους δικούς του ορισμούς που εξυπηρετούν την επιστήμη . Δε μπορούμε να ορίσουμε έναν όρο που θες έτσι επειδή γουστάρουμε αν δεν εξυπηρετεί κάτι. Και επίσης δίνεις πολύ πεζή ερμηνεία στον όρο φυσική οντότητα όπως σου είπα, δηλαδή βγάζεις από τον ορισμό σου οντότητες αντιληπτές με τις αισθήσεις μας (πεδία). Μη μου πεις ότι δεν έχεις "νιώσει" ποτέ ένα μαγνητικό πεδίο κρατώντας έναν μαγνήτη...

 

Και φυσικά να θυμίσω πως την εποχή που η φιλοσοφία ήταν στα χάι της δεν ξεχώριζε από τη φυσική

[ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ]

Σκέφτομαι κάτι διαφορετικό. Τα βαρυτικά κύματα μεταδίδονται με την ταχύτητα του φωτός στο κενό. Άρα προηγούνται της όποιας ακτινοβολίας από το γεγονός που τα προκάλεσε. Η ακτινοβολία που θα εκπέμψει αυτή η περιοχή κατά το γεγονός της εκπομπής βαρυτικών κυμάτων θα έχει μια χρονική καθυστέρηση, λόγω αλληλεπιδράσεων με την ύλη στην περιοχή της συγχώνευσης των μαύρων τρυπών και με την μεσοαστρική και μεσογαλαξιακή ύλη (ποτέ δεν φτάνει την ταχύτητα του φωτός στο κενό). Σε τόση μεγάλη απόσταση αυτή η καθυστέρηση πρέπει να είναι μετρήσιμη. Μπορεί να επαληθευτεί η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων από ένα , μια λάμψη με χρονική καθυστέρηση (μάλλον στις ακτίνες γ, ίσως ως GRB, gamma ray burst).

Αν το σήμα προέρχεται από την έναρξη της διαδικασίας της συγχώνευσης των μαύρων τρυπών, θα ακολουθήσουν και άλλα από την ίδια πηγή? Έχουμε παρατηρήσει μαύρες τρύπες να περιφέρονται αρκετά ασύμμετρα γύρω από το κοινό κέντρο βάρους τους, μιας και δεν έχουν ίδια μάζα (πρόκειται για κεντρικές μαύρες τρύπες γαλαξιών που συγχωνεύτηκαν). Μπορεί η εκπομπή να προέρχεται από την φάση που πλησιάζουν οι μαύρες τρύπες και να επαναλαμβάνεται σε κάθε περι- ... μαυρότρυπο (όπως λέμε περίαστρο)?

Αν το σήμα προέρχεται από την τελική φάση της συγχώνευσης, τότε ήταν ένα και μοναδικό, αλλά θα είχαμε και GRB.

[loufas]

Ένα βίντεο από το LIGO που πραγματικά τα λέει όλα σε 3min.

https://www.ligo.caltech.edu/video/ligo20160211v1