ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΑ GO-TO: Τα Υπέρ και τα Κατά

[loveguardgallidoula]

Για πολλούς ερασιτέχνες αστρονόμους η αγάπη που τους διακατέχει για τον νυχτερινό ουρανό πολλές φορές εκδηλώνεται σαν θρησκευτική ευλάβεια για τον εξοπλισμό που διαθέτουν και τις μεθόδους παρατήρησης που χρησιμοποιούν. Όμως το ερώτημα παραμένει: σύστημα GO-TO ή απλό χειροκίνητο σύστημα;

 

Τώρα πια οι ερασιτέχνες, έχοντας στην κατοχή τους ένα αυτόματο τηλεσκόπιο δεν χρειάζεται να μελετήσουν τους αστροχάρτες για να βρουν τους αγαπημένους τους στόχους στον ουρανό. Αρκεί να πληκτρολογήσουν μερικά νούμερα και το τηλεσκόπιο θα βρει τα αντίστοιχα ουράνια αντικείμενα.

 

Ακόμα και έμπειροι ερασιτέχνες συχνά αρέσκονται σε αυτή την ευκολία. Θα έπρεπε όμως να είναι τόσο εύκολο; Ποια είναι η σημασία της εκμάθησης του ουρανού και πώς αλλάζει κατά κάποιο τρόπο το όλο χόμπι της αστρονομίας;

 

Λοιπόν, ας δούμε τις δύο αντίθετες απόψεις σχετικά με την τεχνολογία GO-TO.

 

 

 

ΤΑ KATA

 

 

 

Σε έναν τέλειο κόσμο ο αρχάριος ερασιτέχνης αστρονόμος αρχίζει τις παρατηρήσεις του με ένα ζευγάρι κιάλια δίπλα σε έναν πεπειραμένο ερασιτέχνη και σιγά σιγά, αργότερα, φθάνει στην παρατήρηση με τηλεσκόπιο. Στην πραγματικότητα, όμως, οι αρχάριοι ερασιτέχνες αρχικά χρησιμοποιούν τα νεοαποκτηθέντα τηλεσκόπιά τους στο σπίτι τους χωρίς καμιά βοήθεια. Πιθανότατα, ο αρχάριος που με ενθουσιασμό βγάζει το χειροκίνητο τηλεσκόπιό του έξω για παρατήρηση, θα απογοητευτεί αρχικά. Θα δει ότι τα αστέρια φαίνονται και με το τηλεσκόπιο σαν σημεία, η πανσέληνος φαίνεται πολύ ωραία αλλά το έντονο φως της είναι ενοχλητικό κι επίσης θα δει κάποια αντικείμενα που δεν υπάρχουν στους χάρτες, δηλαδή τους πλανήτες. Η νύχτα, παρόλο που άρχισε με αρκετό άγχος τελειώνει με ένα μικρό θρίαμβο: είναι συνεπαρμένος γενικά με το χόμπι, έχει μάθει ένα μέρος του ουρανού καθώς και πώς να λειτουργεί το τηλεσκόπιό του. Σίγουρα ανυπομονεί να το κάνει ξανά.

 

Υπάρχουν τόσα αυτόματα τηλεσκόπια, που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, πολλοί ερασιτέχνες με μεγάλη ευκολία θα έβρισκαν τα ουράνια αντικείμενα με το πάτημα ενός κουμπιού. Εχω χρησιμοποιήσει τέτοια τηλεσκόπια και μπορώ να παραδεχτώ ότι αύξησαν πολύ την αποτελεσματικότητα της παρατήρησής μου. Αφού κάνω την αρχική διαδικασία προσανατολισμού, μπορώ να βρω τα διάφορα αντικείμενα αρκετά γρήγορα, κι αυτό συνεπάγεται περισσότερο χρόνο διαθέσιμο για παρατήρηση παρά για αναζήτηση.

 

Κάποιος πεπειραμένος παρατηρητής του ουρανού με πολλά χρόνια αφιερωμένα στην αναζήτηση των ουράνιων σωμάτων (από αστέρι σε αστέρι με νοητές γραμμές και γεωμετρικά σχήματα) θα ήταν εύλογο να παρατηρεί με ένα τέτοιο τηλεσκόπιο. Αλλά τι γίνεται με έναν αρχάριο, νέο στο χόμπι, που κρατάει στο χέρι του ένα πληκτρολόγιο και δίνει οδηγίες στον υπολογιστή του τηλεσκοπίου-θαύμα;

 

Δεν μπορεί να διαβάσει καλά στο σκοτάδι τις οδηγίες χρήσης και πλοήγησης. Τι σημαίνει αζιμούθιο; Είναι άραγε αναγκαίο το γεωγραφικό μήκος και πλάτος; Πού θα τα βρω; Είναι αυτό το σωστό αστέρι προσανατολισμού; Μετά τις αρχικές δυσκολίες, το τηλεσκόπιο δουλεύει. Πληκτρολογεί κάποιον αριθμό π.χ. 15, μετά πατάει GO-TO NGG15, δεν γίνεται τίποτα. Δοκιμάζει τότε GO-TO NGC0008. Στην οθόνη εμφανίζεται: To αντικείμενο βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα. Μετά δοκιμάζει: GO-ΤΟ Μ27. Τότε εμφανίζεται ένα πεδίο με άστρα με κάποιο μικρό ακανόνιστο νεφέλωμα μέσα στην τόση σκόνη του γαλαξία μας. Δεν το περίμενε να είναι τόσο αχνό. Χειρότερα, αν το νεφέλωμα αυτό βρεθεί μόλις έξω από το πεδίο του προσοφθαλμίου: είναι αμφίβολο αν θα δοκιμάσει να στρέψει λίγο το τηλεσκόπιο για να το φέρει στο κέντρο.

 

Ετσι λοιπόν, ο νέος αστρονόμος αρχίζει το χόμπι του με απογοήτευση το ίδιο όπως ο νέος με το χειροκίνητο τηλεσκόπιο. Η διαφορά έγκειται στο ότι, όταν και οι δύο παρατηρητές φθάσουν σε κάποιο στάδιο, ο ένας θα έχει μάθει να εντοπίζει τα ουράνια αντικείμενα και θα έχει καταλάβει τις δυνατότητες ενός χειροκίνητου τηλεσκοπίου, ενώ ο άλλος θα γνωρίζει μόνο πώς να λειτουργεί τον υπολογιστή του αυτόματου τηλεσκοπίου.

 

Ποιον θα θέλατε να έχετε σαν πρεσβευτή στο χόμπι της αστρονομίας; Κάποιον που μπορεί να σας δείχνει αστερισμούς, αστέρια, πλανήτες και άλλα λαμπρά αντικείμενα από μνήμης ή κάποιον που γνωρίζει πως λειτουργεί το τηλεσκόπιο-θαύμα αλλά δεν μπορεί να σας δείξει τον Σκορπιό και τον Αντάρη;

 

Φανταστείτε την αδυναμία του αρχάριου αστρονόμου με το αυτόματο τηλεσκόπιο όταν οι μπαταρίες του τηλεσκοπίου του τελειώσουν ή ο γείτονας του ζητήσει να του δείξει έναν αστερισμό από τα γνωστά ζώδια.

 

Για τον ερασιτέχνη αστρονόμο, εκτός από τη χαρά να μοιράζεται τα μυστήρια του ουρανού με φίλους, δημιουργείται ένα συναίσθημα εσωτερικής χαράς και ικανοποίησης για την νέα και πολύ διαφορετική γνώση.

 

Γενικά τα συστήματα GO-TO δεν παρέχουν την γνώση που θα έχει ένας ερασιτέχνης αστρονόμος ο οποίος μαθαίνει τον ουρανό μεταπηδώντας από αστέρι σε αστέρι, μαθαίνοντας αστερισμούς, συσχετίζοντας τις θέσεις των ουράνιων αντικειμένων ή επινοώντας συντομεύσεις που τον οδηγούν στα αγαπημένα του αντικείμενα. Δεν θα ήθελες να ήσουν ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που μπορεί να βρει την Μεγάλη ή την Μικρή ’ρκτο; Οσο πιο έμπειρος παρατηρητής γίνεις τόσο πιο πολύ θα μεγαλώσει η εκτίμησή σου για το σύμπαν.

 

 

 

ΤΑ ΥΠΕΡ

 

 

Το επιχείρημα των κλασσικών ερασιτεχνών αστρονόμων είναι ότι η αναζήτηση στον ουρανό με ένα GO-TO τηλεσκόπιο κλέβει από τον παρατηρητή τη γνώση και την βαθιά εκτίμηση του ουρανού. Θα έλεγα όμως ότι ο παρατηρητής με ένα GO-TO τηλεσκόπιο μπορεί άνετα να κάθεται σε μία καρέκλα και να παρατηρεί το αντικείμενο μέσα από το τηλεσκόπιο χωρίς να έχει κάνει όλες τις κινήσεις για να βρει το αντικείμενο, π.χ. ψάχνοντας στους αστροχάρτες με έναν κόκκινο φακό μέσα στο σκοτάδι. Βέβαια, μπορεί πάντα να κοιτάζει στο επιπεδόσφαιρο του ή σε άλλους αστροχάρτες αν του έχει δημιουργηθεί η περιέργεια να γνωρίσει καλύτερα αυτό που βλέπει. Πιστεύω ότι, αν πραγματικά θέλεις να μάθεις τον ουρανό, θα ήταν πιο αποδοτικό κι ευχάριστο να χρησιμοποιήσεις ένα ζευγάρι κιάλια που έχουν μεγάλο οπτικό πεδίο και δίνουν τη δυνατότητα με τη βοήθεια ενός αστροχάρτη να αναγνωρίσεις τα νέα αντικείμενα που ανακάλυψες.

 

Ενα τηλεσκόπιο GO-TO επιτρέπει στον χρήστη να αφιερώσει πολύ περισσότερο χρόνο για να παρατηρήσει αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό παρά να τα ψάχνει επίμονα και χωρίς επιτυχία. Για παράδειγμα, μπορεί να παρατηρήσει όλα τα σφαιρωτά σμήνη που υπάρχουν στον ουρανό εκείνη την ώρα και να συγκρίνει το μέγεθός τους, την συγκέντρωση των αστεριών ή την φωτεινότητά τους. Το ίδιο μπορεί να κάνει για τους διπλούς αστέρες ή άλλα αστρικά σμήνη. Για τον έμπειρο παρατηρητή, ένα GO-TO τηλεσκόπιο δίνει τη δυνατότητα παρατήρησης δύσκολων αντικειμένων, που είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν με τον παραδοσιακό τρόπο αναζήτησης. Για παράδειγμα, είναι πολύ εύκολο να χαθείς μέσα στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου. Ομως, με το αυτόματο τηλεσκόπιο μπορείς να ξέρεις ποιος είναι ο κάθε γαλαξίας που παρατηρείς καθώς επίσης και τον τύπο του, σπειροειδής, ελλειπτικός, κ.α. Οχι μόνο αυτό, αλλά μπορείς να παρατηρείς συνεχώς αμυδρά αντικείμενα χωρίς να χάσεις την προσαρμογή της όρασης στο σκοτάδι χρησιμοποιώντας τον φακό για να βρεις το αντικείμενο πάνω στον αστροχάρτη.

 

Δηλαδή όχι μόνο μπορώ να παρατηρήσω πολλά αντικείμενα του ουρανού με ένα GO-TO τηλεσκόπιο αλλά να δω με την ίδια άνεση τόσο τα πιο φωτεινά και δημοφιλή αντικείμενα όσο και τα πιο αμυδρά και δύσκολα στον εντοπισμό με χειροκίνητο τηλεσκόπιο. Ο αρχάριος ερασιτέχνης αστρονόμος μπορεί επίσης να μάθει τον ουρανό αν διαθέτει έναν καλό αστροχάρτη και μία αναπαυτική καρέκλα!

[jupiter]

Αρκετές φορές όμως έχω ακούσει ότι το GOTO είναι καλό για αυτούς που είναι σε πόλη και ότι τους βοηθά να αρχίσουνε.Γι αυτο και αρκετοί που κάνουν παρατηρήσεις στην πόλη παίρνουν GOTO.Αρκετές φορές όμως δε μπορεί το GOTO να δημιουργήσει αποστροφή σε ένα αρχάριο ,σε αυτή την περίπτωση, μιας και μπορεί να εντοπίζει εύκολα αντικείμενα στον ουρανό αλλά δε θα τα βλέπει υπό το φώς της φωτορρύπανσης;

[KOTS]

Τα πραγματα δεν ειναι ακριβως ετσι οπως τα λετε.

 

Το GO TO ειναι μια ευκολια οχι για αρχαριους αλλα για ακομα πιο εμπειρους. Δε μπορει ο αρχαριος να χρησιμοποιησει GO TO οταν δε θα ξερει τι ειναι RA και DEC. Και οχι μονο αυτο.

 

Για να δουλεψει σωστα αυτο το ηλεκτρονικο συστημα και φυσικα να αποδειχθει ως ωφελιμο για εναν αρχαριο ερασιτεχνη προυποθετει μια πολυπλοκη διαδικασια πιο πριν η οποια λεγεται ευθυγραμμιση. Για να πετυχει κανεις την ευθυγραμμιση με ελαχιστοποιημενα σφαλματα θα πρεπει να ειναι πολυ εμπειρος. Αρα οπως βλεπετε κατι τετοιο καθισταται αδυνατο απο εναν αρχαριο.

 

Απο την αλλη για να δεις μια εικονα στο τηλεσκοπιο μεσα απο τη πολη ενος γαλαξια η ενος νεφελωματος με πολυ μικρη φωτεινοτητα θα πρεπει να εχεις ιντσες και οχι 8" η 10" οι οποιες δε θα δειξουν και πολλα. Ουτε οι περισσοτερες θα δειξουν θεαματικες εικονες αλλα τουλαχιστον κατι παραπανω σιγουρα.

[alepohori]

1) βαριέσαι να ψάχνεις χειροκίνητα αμυδρά αντικείμενα και προτιμάς να τα εντοπίζεις γρήγορα και εύκολα και να απολαμβάνεις περισσότερα στον λιγοστό χρόνο που διαρκεί η παρατήρησή σου; επιλέγεις GOTO.

 

2) προτιμάς να ψάχνεις ένα αντικείμενο,όσο αμυδρό και μακρινό είναι,χειροκίνητα,όσες ώρες και αν χρειαστεί να ψάχνεις,όσο λιγοστός και αν είναι ο χρόνος σου,όσο και αν σπάσουν τα νεύρα σου και αρχίζεις και λες βαριές κουβέντες( ΄που λέει ο λόγος!) για το ρημαδοτηλεσκόπιό σου , όσο και αν έχει κουραστεί το μάτι σου και αρχίζει να βλέπει τρεμάμενα αστέρια, προκειμένου να ζήσεις την ανείπωτη συγκίνηση και ικανοποίηση,όταν τελικά το δεις να ξεπροβάλλει,όχι ακριβώς μπροστά στο μάτι σου,αλλά στα πλάγιά του ; επιλέγεις χειροκίνητη οδήγηση!

 

η σταδιακή εκμάθηση του ουρανού στην πρώτη περίπτωση είναι στην ευχέρεια του χρήστη.στη δεύτερη όμως , σε συνδυασμό με ένα λεπτομερή χάρτη,είναι απαραίτητη για τα αστροάλματα.

 

διαλέγουμε και παίρνουμε.εγώ φυσικά δε πρόκειται ποτέ να εγκαταστήσω goto..

[KOTS]

Eγω θα εγκαταστησω. Αλλα δεν εχω την ευχερεια να πληρωσω 9000 ευρω για να παω στο LX200R που κανει αυτοματοποιημενη ευθυγραμμιση.

 

Θα εγκαταστησω ηλεκτρονικο συστημα γιατι κουβαλαω 12 χρονια σ αυτο το χωρο και πλεον το δικαιουμαι απο τη στιγμη που πλεον εχω εξαλειψει σχεδον ολο το καταλογο του Messier και πολλα απο NGC.

[eliasg2004]

Παλαιότερα είχα ένα τηλεσκόπιο με goto, ενώ αυτή τη στιγμή έχω την απλή EQ6 (χωρίς goto). Δεν μπορώ να πω ότι μου έχει λείψει ιδιαίτερα, ίσα-ίσα που έχω βελτιώσει πάρα πολύ την ουρανογραφία που ήξερα. Ωστόσο, τις βραδιές που δεν έχω πολύ χρόνο για παρατήρηση ή όταν ψάχνω νότια που η φωτορύπανση είναι πολύ έντονη θα ήθελα να είχα την επιλογή του goto. Kακά τα ψέματα, αν πει κανείς ότι διαθέτει 1-2 ώρες για στήσιμο-παρατήρηση-ξεστήσιμο το goto κάνει αυτό το δύωρο να μετρήσει Πολύ απλά θα δεις περισσότερα πράγματα σε λιγότερο χρόνο. Δυστυχώς, τον τελευταίο χρόνο οι πεντάωρες έξοδοι κάτω από τα αστέρια, έστω και μια στο τόσο, έχουν μειωθεί δραματικα...

[Ηλίας Χασιώτης]

Σε περιοχές με φωτορύπανση, αλλά και όταν το σκόπευτρο που διαθέτουμε είναι για κλάματα (βλ. 30χιλ. ή μικρότερο και κακής ποιότητας) το go to είναι απαραίτητο για τον εντοπισμό αντικειμένων βαθύ ουρανού χωρίς επίπονη προσπάθεια.

Ηλία, η EQ6 με Go to είναι πολύ άνετη! (μου αρέσει επίσης που είναι και εντελώς αθόρυβη)

Εγώ παρατηρώ από περιοχή με αρκετή φωτορύπανση, οπότε το go to με διευκολύνει πάρα πολύ. Στο μεταξύ, αν κάποιος ασχολείται με αστροφωτογραφία δεν έχει χρόνο για χάσιμο, οπότε και πάλι το go to είναι σωτήριο.

[Αργύρης]

Άρα:

Έχεις χρόνο για ψάξιμο-εκμάθηση του ουρανού και σου αρέσει η φάση της "ανακάλυψης"?? Χειροκίνητο.

Δεν έχεις πολύ χρόνο και θες να παρατηρήσεις/φωτογραφήσεις με την ησυχία σου χωρίς να πονοκεφαλιάζεις για την εύρεση του στόχου (φωτορύπανση ή πολύ θαμποί στόχοι)??? Go-to.

Εδώ θέλει προσοχή στην αγορά γιατί υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μιας βλάβης στα ηλεκτρονικά!

Πάντως θα διαφωνήσω με κάποιους που υποστηρίζουν πως όσοι έχουν go-to δε μαθαίνουν τον ουρανό... Το πόσο καλά θα τον μάθεις είναι επιλογή του καθενός και εξαρτάται από το ελεύθερο χρόνο του, τον τόπο διαμονής του (φωτορύπανση), το είδος παρατήρησης που του αρέσει (πχ μόνο Σελήνη) και φυσικά την τρέλα του!!

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΦΟΥΛΗΣ]

Εγω ξεκίνησα με ένα 4" Celestron GoTo, σαν αρχάριος (σιγά ρε επιστήμονα), τράβηξα την απογοήτευση της ζωής μου, το τι του έσουρα δεν περιγράφεται. Το ξαναέβαλα μπρόστά μετα απο 6 μήνες, αγνόησα το GoTo και το δούλεψα με το χέρι.

Μετά πήγα σε ενα Dobson 10", και δώσε πράγμα στο ψάξιμο μου έβγαλε την ψυχη, ώσπου κατέληξα σε ένα 8SGT.

Η αλήθεια είναι ότι κάτι βράδυα όμορφα, μου λείπει που σάρωνα τον ουρανό με το Dobson, μήπως και βρώ κάτι που έπεφτε περίπου εκεί.....

Απο την άλλη όμως, δεν μου κακοπέφτει καθόόόόόλου που μου βρίσκει το νεφέλωμα του Ντάμπλ μόνο του και με τη μία..

Τι να πείς; Βγάλε άκρη.

[KOTS]

Aυτο ειναι το προβλημα.Οτι δε στο βρισκει με τη μια εκτος αν εχεις πολυ καλο GO TO σαν του LX200GPS ξαναλεω το οποιο διορθωνει σφαλματα και μπλα μπλα μπλα.

 

Αν εχεις κατι πιο απλο συνηθως εισαι στο ψαξιμο..

[jupiter]

Πάντως όπως και να χει το goto για μένα είναι μία λειτουργία περιττή για κάποιον αρχάριο που κάνει παρατηρήσεις στην πόλη των Αθηνών.Άν ο άλλος θέλει να μάθει ουρανογραφία δε θα ξεκινήσει με goto.

 

Όπως επίσης δεν είπα ότι η χρήση goto ισοδυναμεί με την άγνοια των συντεταγμάνων της ορθής αναφοράς και της απόκλισης.Ας μη τα ισοπεδώνουμε όλα και τα βάζουμε σε ένα σακί.

 

Αλλά γιατί ο άλλος που θα είναι νέος στο χώρο της αστρονομίας να πάει να σκάσει τόσα ποσά για ένα καλύτερο τηλεσκόπιο με το καλημέρα;Τι μπορεί να προσφέρει αυτο;

[KOTS]

Εχεις απολυτο δικιο και συμφωνω. Θεωρω αχρηστους και τεμπεληδες τους ανθρωπους που μου εχουν πει κατα καιρους το μαργαριταρι "Δε με ενδιαφερει να διαβασω. Ολα θα τα κανει το go to για μενα κι εγω θα καθομαι στη καρεκλα μου αναπαυτικα"

 

Τετοιοι ανθρωποι που με το καλημερα ξεκινανε ετσι ειναι περιττοι και περαστικοι!!