Το super-καπάκι ευθυγράμμισης!

[alepohori]

Όλοι λίγο-πολύ έχουμε ακούσει για το γνωστό καπάκι του φιλμ που χρησιμοποιείται για ευθυγράμμιση οπτικών. Έχω δει αρκετές φορές να το χρησιμοποιούν φίλοι στις εξορμήσεις. Το καπάκι όμως αυτό, για να λειτουργήσει σωστά, πρέπει να δεχτεί στο πίσω μέρος του ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο που να παίζει τον ρόλο του καθρέπτη. Διότι το καπάκι αυτό είναι αδιαφανές, κάτι που καθιστά αδύνατο να ξεχωρίσουμε την μικρή τρύπα που έχουμε κάνει στο κέντρο του, χωρίς να υπάρχει επαρκής φωτισμός στο εσωτερικό του.

 

Θέλω λοιπόν να προτείνω το παρακάτω καπάκι, το οποίο χρησιμοποιεί η Bresser και κατ' επέκταση η Meade. Εγώ το κράτησα από το παλιό μου τηλεσκόπιο και το έχω μετατρέψει σε ένα ακριβέστατο όργανο ευθυγράμμισης που με συνοδεύει πάντα! Όσοι είναι κάτοχοι τηλεσκοπίων των παραπάνω εταιρειών και ζητούν μια φτηνή (τσάμπα!), αλλά και εξαιρετικά λειτουργική λύση για την ευθυγράμμιση των οπτικών τους, θα βρουν το καπάκι αυτό ανεκτίμητο!

 

Όπως βλέπουμε από την φωτογραφία 1, το καπάκι αυτό, σε σχέση με το καπάκι του φιλμ, έχει το πλεονέκτημα ότι είναι λευκοδιάφανο, που σημαίνει ότι υπάρχει αντίθεση μεταξύ του λευκού του χρώματος και της μαύρης μικρής τρύπας που έχουμε κάνει στο κέντρο. Επομένως μπορούμε άνετα να διακρίνουμε το είδωλο της τρύπας. Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι εφαρμόζει τέλεια στον εστιαστή 1,25" και όταν λέμε "τέλεια", εννοούμε χωρίς τον παραμικρό τζόγο. Και φυσικά υπάρχει και ένας μικρός κύκλος γύρω από την περιοχή του κέντρου, που μας βοηθά να σημαδέψουμε το κέντρο για την δημιουργία της μικρής τρύπας.

 

Και ερωτώ: Η τρύπα που θα ανοίξουμε πρέπει να είναι ακριβώς στο κέντρο; Όχι!! Όπως δείχνει η φωτογραφία 2, η τρύπα που έχω ανοίξει είναι λίγο....παράκεντρη!!! Αυτό έγινε σκόπιμα για τον λόγο ότι και το προσοφθάλμιο που θα μπει στον εστιαστή, σε σχέση με την τρύπα του εστιαστή, έχει ένα πολύ μικρό τζόγο. "Κολυμπάει" ελάχιστα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν εφάπτεται. Όταν λοιπόν βιδώσουμε τις βίδες για να ασφαλίσουμε το προσοφθάλμιο στον εστιαστή, αυτό "ασφαλίζει" στην απέναντι πλευρά από αυτή που βρίσκονται οι βίδες. Επομένως, ο οπτικός άξονας μετατοπίζεται ελαφρώς προς την πλευρά αυτή. Και επειδή η ευθυγράμμιση γίνεται ως προς αυτόν τον οπτικό άξονα, η τρυπούλα του καπακιού πρέπει να διέρχεται από αυτόν τον άξονα. Γιαυτό, και η τρυπούλα πρέπει να είναι μετατοπισμένη στον βαθμό που είναι και ο οπτικός άξονας.

 

Τίθεται το ερώτημα: Γιατί υπάρχει η μαύρη γραμμή επάνω στο καπάκι; Όταν τοποθετούμε το καπάκι στον εστιαστή, δεν μας διασφαλίζει κανείς ότι η πλευρά της μετατόπισης της τρύπας θα συμπίπτει με την πλευρά της μετατόπισης του οπτικού άξονα, διότι προφανώς το καπάκι μπορεί να γυρίζει ελεύθερα μέσα στον εστιαστή, ως προς τον κατακόρυφο άξονα. Γράφουμε λοιπόν την μαύρη γραμμή στο καπάκι, η οποία ορίζει την ευθεία μετατόπισης της τρύπας από το κέντρο. Αυτή η γραμμή πρέπει να σημαδεύει την βίδα που θα ασφαλίσει το προσοφθάλμιο. Η φωτογραφία 3 δείχνει λάθος τοποθέτηση του καπακιού, ενώ η 4, την σωστή.

 

Το καπάκι μετατράπηκε αρχικά για ευθυγράμμιση πρωτεύοντος. Αργότερα σκέφτηκα να μεγαλώσω την τρύπα ελάχιστα περισσότερο, ώστε να έχω καλύτερη εικόνα του πρωτεύοντος, για να μπορεί να γίνει ευθυγράμμιση και του δευτερεύοντος!! Τα αποτελέσματα με το καπάκι αυτό είναι εντυπωσιακά!!

 

Αυτά και περιμένω εντυπώσεις.

 

ΥΓ. Η τρύπα έγινε με τρυπάνι, που το γυρνούσα με το χέρι. Η χρήση δράπανου δεν ενδείκνυται!

 

Φωτογραφία 4

 

Φωτογραφία 3

 

Φωτογραφία 2

 

Φωτογραφία 1

[themis_kart]

Καλά έκανες Δημήτρη και το έβαλες το ποστ αυτό διότι πλέον η ευθυγράμμηση γινεται παιχνιδακι.

Από τότε που μου το έδειξες στον Πάρνων το καλοκαίρι, το lasercollimation το έκανα στην άκρη.....

Thanks

[Aggelos Kechagias]

Και εγω ετσι ειχα μαθει να κανω collimation με το dob και πιστευω πως ειναι ο καλυτερος τροπος.Ελπιζω να το δουν οι αστροφιλοι που εχουν dob και να το κανουν ετσι και να μην χαλανε τζαμπα λεφτα στα Laser.

[filiatra]

Κ για όσους δεν έχει το τηλεσκόπιο τους άσπρο καπάκι μπορούν να βάλουν το λευκοδιάφανο φίλμ.

[giorgosgr]

Καλό είναι και κουτάκι φίλμ με αυτοκόλητη ταινία αλουμινίου στο μέσα μέρος. Ουσιαστικά είναι σαν Chesire. Για το laser συμφωνώ πως δεν χρειάζεται. Καλύτερα sight tube & chesire.

[BOMBER]

Aποσπασμα απο καποιον φιλο ερασιτεχνη αστρονομο

 

Αγαπητέ Δημήτρη,

Μετά και την τελευταία μας συνάντηση είχαμε μιλήσει κάπως βιαστικά για το θέμα. Προσωπικά έχω ένα laser collimator και λόγω του τηλεσκοπίου που διαθέτω είναι αρκετά δύσκολο να κάνω ευθυγράμμιση με τον κλασσικό τρόπο (με καπάκι του φιλμ και Star Test) λόγω μεγάλου μήκους του σωλήνα. Αναγκάστηκα λοιπόν να προσπαθήσω να κάνω ευθυγράμμιση με το collimator. Αντιμετώπισα κι εγώ τα ίδια προβλήματα και είχα εντελώς απογοητευθεί. Ευτυχώς όμως μετά από κόπο βρήκα τη λύση και τώρα φτάνοντας στο πεδίο παρατήρησης κάνω ευθυγράμμιση μέσα σε 1 λεπτό και έχω τέλειο είδωλο χάρις το laser collimator. Πριν ξεκινήσω θα ήθελα να αναφέρω πρώτα ότι υπάρχουν 2 είδη ευθυγράμμισης: η οπτική και η γεωμετρική. Η γεωμετρική ευθυγράμμιση είναι όταν το πρωτεύον είναι στη μέση του σωλήνα χωρίς κλίση, το δευτερεύον είναι ακριβώς στη μέση του σωλήνα και με κλίση 45 μοιρών προς τον εστιαστή. Σε αυτή τη φάση είναι το τηλεσκόπιο όταν έχουμε χρησιμοποιήσει το καπάκι του φιλμ. Κάνοντας όμως Star Test βλέπουμε ότι οι κύκλοι του Airy δεν είναι ομόκεντροι οπότε μετά κάνουμε βελτιώσεις μέχρι να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τότε το τηλεσκόπιό μας είναι οπτικά ευθυγραμμισμένο. Γιατί όμως να συμβαίνει αυτό; Θα περίμενε κανείς ότι αφού είναι το τηλεσκόπιο γεωμετρικά ευθυγραμμισμένο τότε θα είναι και οπτικά. Ιδού λοιπόν η αιτία του κακού:

 

Αυτό συμβαίνει λόγω της κακής ποιότητας του εστιαστή που έχουν όλα τα Κινέζικα τηλεσκόπια. Δηλαδή όταν βάλουμε ένα προσοφθάλμιο και το σφίξουμε με τις 2 βιδούλες του εστιαστή, αυτό φεύγει από το κέντρο, έστω και λίγο. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με το laser collimator. Αυτό δεν το βλέπουμε με το καπάκι του φιλμ γιατί δεν το σφίγγουμε όπως το προσοφθάλμιο. Βάζοντας όμως το laser collimator πάνω και σφίγγοντάς το όπως ένα προσοφθάλμιο η ευθυγράμμιση που κάνουμε είναι σαν να κάναμε Star Test. Ουσιαστικά δηλαδή εξαλείφουμε το σφάλμα του εστιαστή. ΟΜΩΣ για να μπορούμε να κάνουμε ευθυγράμμιση με το laser θα πρέπει να είναι κι αυτό ευθυγραμμισμένο. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι πολύ απλή. Φτιάχνουμε μια βάση με δύο σχισμές και τοποθετούμε πάνω το collimator. Ανοίγουμε το διακόπτη και αφήνουμε την ακτίνα να χτυπήσει σε όσο γίνεται μεγαλύτερη απόσταση σε κάποιο τοίχο. Περιστρέφουμε γύρω από τον εαυτό του το collimator και κάνουμε τις απαραίτητες διορθώσεις στις βιδούλες του collimator μέχρι η ακτίνα να είναι ακίνητη κατά την περιστροφή. Τώρα το laser collimator είναι ευθυγραμμισμένο και με μεγάλη ακρίβεια. Βάζουμε το collimator στον εστιαστή και το σφίγγουμε και ακολουθούμε τη μέθοδο ρυθμίζοντας πρώτα το δευτερεύον και μετά το πρωτεύον. Βάζοντας τώρα το καπάκι του φιλμ θα δούμε ότι το δευτερεύον μας έχει ξεφύγει. ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ. Στην ουσία βλέπουμε το σφάλμα που έχει ο εστιαστής μας. Τελικός κριτής βέβαια είναι το Star Test. Αλλά θα σου πω και κάτι άλλο. Δοκίμασε να κάνεις πρώτα ευθυγράμμιση με καπάκι του φιλμ και κάνε Star Test και μετά δοκίμασε και με το laser collimator (αφού το ευθυγραμμίσεις πρώτα). Συνοψίζοντας θα αναφέρω ένα ένα τα βήματα μιας επιτυχημένης ευθυγράμμισης:

 

Προκαταρκτικός έλεγχος που τον κάνουμε 1 φορά.

1) Ελέγχουμε την αράχνη του δευτερεύοντος ώστε ο δευτερεύον να είναι στη μέση του σωλήνα.

2) Μετράμε με ένα χάρακα τις αποστάσεις του δευτερεύοντος (πάνω - κάτω - δεξιά - αριστερά) από τα τοιχώματα του εστιαστή, ώστε το δευτερεύον να είναι ακριβώς κάτω από τον εστιαστή και στο κέντρο.

3) Ευθυγραμμίζουμε το laser collimator.

 

Πριν από κάθε παρατήρηση

1) Ευθυγραμμίζουμε με laser collimator

 

Για περισσότερη ακρίβεια υπάρχει και η μέθοδος του Barlowed laser collimator που ουσιαστικά βάζεις ένα Barlow και μετά από πάνω το laser collimator (προσωπικά δεν έχει χρειαστεί να το κάνω).

 

Ελπίζω να βοήθησα...