ζεύγος τηλεσκοπίου - σπεκτροσκόπια

[ultimaratio21]

Πολλαπλασιασμό της μεγέθυνσης δεν έχεις. Όπως σου είπα παραπάνω υπάρχει και ο παράγοντας διακριτική ικανότητα διόπτρας. Αυτός ο παράγοντας είναι άρρηκτα δεμένος από την διάμετρο του φακού ή του κατόπτρου. Το 1835 ο αστρονόμος Airy εξήγησε το φαινόμενο το οποίο ήταν ήδη γνωστό από τον John Herschel, γιο του William. Το φαινόμενο έχει να κάνει με το εξής. Όταν οι ατμοσφαιρικές συνθήκες το επιτρέπουν, αν διαρκώς αυξάνουμε την μεγέθυνση σε ένα τηλεσκόπιο το οποίο σημαδεύει ένα άστρο τότε θα φτάσουμε σε ένα σημείο που αυτό που βλέπουμε θα είναι το εξής: ένα μικρό φωτεινό κεντρικό δίσκο ο οποίος περιβάλλεται από εναλλάξ φωτεινούς και σκοτεινούς δακτυλίους, των οποίων η φωτεινότητα φθίνει από το κέντρο προς τα άκρα. (Σαν κύματα από την πτώση μιας πέτρας σε μία λίμνη.) Όσο μεγαλύτερη είναι η διάμετρος του αντικειμενικού φακού ή πρωτεύοντος κατόπτρου τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση χρειάζεται για να εμφανιστεί το φαινόμενο. Το παραπάνω είναι γνωστό σε εμάς ως «ο δίσκος του Airy». Τι συμβαίνει. Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η ιδιότητα της μικρής οπής να δημιουργεί είδωλα «πραγματικά κι αντεστραμμένα» σε μία οθόνη. Πόσο μεγάλα μπορούμε να κάνουμε αυτά τα είδωλα; Όσο απομακρύνουμε την οθόνη από την μικρή οπή τόσο αυτά μεγεθύνονται. Όμως θα φτάσει κάποια στιγμή που αυτά θα αρχίσουν να θολώνουν και αν επιμένουμε κι άλλο, τότε πάνω στην οθόνη αντί για είδωλα θα έχουμε περιοχές εναλλάξ φωτεινές και σκοτεινές οι οποίες φθίνουν σε φωτεινότητα από το κέντρο προς τα άκρα. Και ομοίως με τα τηλεσκόπια για να αυξήσουμε την μεγέθυνση πρέπει να μεγαλώσουμε την τρύπα ώστε το φαινόμενο να εμφανίζεται σε μεγαλύτερη απόσταση. Το παραπάνω έχει να κάνει με την κυματική φύση του φωτός και επειδή σπάει σε φωτεινές και σκοτεινές περιοχές γύρο από μία κεντρική λέγεται Περίθλαση. Έτσι λοιπόν το πόσο μεγεθύνει μία διόπτρα είναι άσχετο με το αν αυτή έχει φακό κάτοπτρο ή τρύπα, αλλά είναι άρρηκτα δεμένο και σε απ’ ευθείας σχέση με την διάμετρο. Σύμφωνα λοιπόν με το παραπάνω, η μέγιστη μεγέθυνση μιας συστοιχίας διοπτρών ίδιας διατομής, ισούται με την μέγιστη μεγέθυνση της συγκεκομμένης διατομής και όχι του αθροίσματος των μελών της. Αυτό το οποίο ισούται με το άθροισμα των μελών της είναι το φώς του παραγόμενου ειδώλου αν κατευθύνουμε σωστά τις ακτίνες επάνω στην οθόνη ή τον αισθητήρα και πέσει το ένα είδωλο επάνω στο άλλο. Να λοιπόν το ένα που κάνει μία συστοιχία. Αθροίζει το φως και κάνει την λήψη της φωτογραφεία πολύ πιο σύντομη. Αυτό στην αστροφωτογραφία είναι πολύ σημαντικό διότι δες τις φωτογραφίες, εδώ στο AstroVox. Κάθε μία από αυτές για να βγει αθροίζει ώρες λήψης. Αν βάλουμε όμως μαζικά πολλά τηλεσκόπια για το ίδιο θέμα ο χρόνος θα μειωθεί δια πλήθος τους.

Τώρα υπάρχει το εξής ερώτημα.

Ένα τηλεσκόπιο του οποίου το εμβαδόν είναι ίσο με το εμβαδόν μίας συστοιχίας γιατί να υστερεί αφού έχει μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα;

Δεν υστερεί στην απόδοση. Αντιθέτως είναι πολύ καλύτερο. Εκεί που υστερεί είναι στην «παραγωγή». Για να καταλάβεις καλύτερα. Αν σε μία φωτογραφική μηχανή αλλάξουμε φακό και βάλουμε άλλον με διαφορετική εστιακή απόσταση, αλλάζουμε την μεγέθυνση του θέματος που φωτογραφίζουμε. Όσο μεγαλύτερη εστιακή απόσταση έχει ο φακός τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση έχει η φωτογραφεία μας. Όμως όσο αυξάνει η μεγέθυνση τόσο ελαττώνεται το πεδίο φωτογράφησης. Μια συστοιχία λύνει το πρόβλημα του πεδίου, διότι: Δεν μπορείς να κατασκευάσεις ένα κάτοπτρο με 2 μέτρα διάμετρο και 1 μέτρο εστιακή απόσταση και μάλιστα να θέλεις να έχει και ποιοτικά είδωλα.

Μπορείς όμως να κατασκευάσεις πολλά κάτοπτρα με 200 χιλιοστά διάμετρο και 1 μέτρο εστιακή και αυτά να έχουν πολύ καλά είδωλα. Αν αθροίσεις τώρα 100 που το εμβαδόν τους είναι όσο ένα κάτοπτρο με διάμετρο 2 μέτρα, έχεις το οπτικό πεδίο του ενός μέτρου εστιακής απόστασης και την πυκνότητα του φωτός που θα είχες με ένα κάτοπτρο με διάμετρο 2 μέτρα! Η παραγωγή σου θα αυξηθεί κατά 100 φορές. (Διότι 100 κάτοπτρα των 200 χιλιοστών διάμετρο έχουν το εμβαδόν ενός 2 μέτρων).

Αν τώρα θέλεις μεγέθυνση και ποιότητα θα φτιάξεις ένα κάτοπτρο 2 μέτρα διάμετρο και 10 μέτρα εστιακή.

Διότι αυτήν την αναλογία εστιακή δια διάμετρο την πετυχαίνεις κατασκευαστικά, και στο μικρό και στο μεγάλο κάτοπτρο. Βέβαια η παραγωγή θα πέσει στο 1 εκατοστό της συστοιχίας.

Όπως βλέπεις δεν υπάρχει το πιο είναι το καλύτερο, αλλά το πιο είναι το καταλληλότερο για κάτι το απόλυτα συγκεκριμένο που θέλεις να πετύχεις.

Τι θέλεις λοιπόν;

 

ευχαριστώ για τα πολύ χρήσιμα και διευκρινιστικά που γράφεις. Νομίζω αρχίζω και καταλαβαίνω λίγο

[giannis60]

Υπάρχει και κάτι άλλο που σκέφτομαι αλλά δεν ξέρω αν ισχύει.

Εδώ απευθύνω ερώτηση σε όποιον γνωρίζει.

 

Στην φασματοσκοπική ανάλυση του φωτός παίζει ρόλο η διακριτική ικανότητα του τηλεσκοπίου;

 

Έχω την εντύπωση ότι δεν παίζει ή ότι παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο είναι φωτοσυλλεκτική ικανότητα.

Αν το παραπάνω είναι έτσι, τότε μία συστοιχία είναι προτιμότερη από ένα τηλεσκόπιο με άνοιγμα το εμβαδόν της συστοιχίας διότι είναι πολύ πιο εύκολο να κατασκευάσουμε μία συστοιχία από ένα μεγάλο κάτοπτρο.

[ultimaratio21]

Υπάρχει και κάτι άλλο που σκέφτομαι αλλά δεν ξέρω αν ισχύει.

Εδώ απευθύνω ερώτηση σε όποιον γνωρίζει.

 

Στην φασματοσκοπική ανάλυση του φωτός παίζει ρόλο η διακριτική ικανότητα του τηλεσκοπίου;

 

Έχω την εντύπωση ότι δεν παίζει ή ότι παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο είναι φωτοσυλλεκτική ικανότητα.

Αν το παραπάνω είναι έτσι, τότε μία συστοιχία είναι προτιμότερη από ένα τηλεσκόπιο με άνοιγμα το εμβαδόν της συστοιχίας διότι είναι πολύ πιο εύκολο να κατασκευάσουμε μία συστοιχία από ένα μεγάλο κάτοπτρο.

 

καλή ερώτηση

[ultimaratio21]

διαβάστε εδώ:

 

https://en.wikipedia.org/wiki/PH1b

 

"The planet was discovered by two amateur astronomers from the Planet Hunters project of amateur astronomers..."

 

ο πλανήτης ανακαλύφθηκε από δύο ερασιτέχνες αστρονόμους ( τα ονόματά τους είναι Kian Jek und Robert Gagliano)

 

Σε ερώτηση μου με e-mail (τι εξοπλισμό χρειάζεται κανείς για ανακάλυψη εξωπλανήτη) σε καθηγητή του πανεπιστημίου της Βιέννης του τμήματος αστροφυσικής, μου απαντά:

 

"Zu Punkt b) müsste ich Nachforschungen anstellen um das genau sagen zu können, da ich selbst kein Beobachter sondern Theoretiker bin. Ich denke aber man braucht dafür schon ein recht großes Spiegel-Teleskop ~1,5m und

selbst dann kann man nur große Planeten wie Jupiter entdecken (Transit Methode)."

 

 

"στο σημείο b) πρέπει να σας πω ότι πρέπει να το διερευνήσω περαιτέρω για να σας πω ακριβώς διότι δεν είμαι παρατηρητής αλλά θεωρητικός. Θεωρώ όμως ότι θα χρειαζόταν ένα αρκετά μεγάλο κατοπτρικό τηλεσκόπιο περίπου 1,5 μέτρων και ακόμη και τότε θα μπορούσε ίσως κάποιος να ανακαλύψει μεγάλους πλανήτες όπως ο Δίας (με την μέθοδο transit)"

 

Μπράβο σε πανεπιστήμια σαν της Βιέννης που απαντούν αμέσως ακόμη και στην πιο ηλίθια ερώτηση. Εδώ για να πάρεις απάντηση από ελληνικό πανεπιστήμιο πρέπει να κάνεις πρώτα ευχέλαιο

[giannis60]

Σου είπα ότι δεν ξέρω άλλη γλώσσα εκτός από ελληνικά! Έτσι το λιγκ που μου έστειλες είναι για εμένα ακατάληπτη πληροφορία. Αντιθέτως κατάλαβα την μετάφραση που έκανες στην απάντηση που σου έδωσε ο καθηγητής πανεπιστημίου. Και μένω στην ειλικρίνεια αυτού του ανθρώπου που σου ξεκαθάρισε ότι δεν είναι παρατηρητής αλλά θεωρητικός αστρονόμος. Ξέρεις τι διαφορά υπάρχει σε αυτά τα δύο; Αγεφύρωτη! Αν από μόνος σου δεν πάρεις κάποιο τηλεσκόπιο να πας νύχτα να το στήσεις στο βουνό δεν υπάρχει περίπτωση να καταλάβεις τίποτα. Και αυτό δεν είναι θέμα ευφυΐας αλλά είναι θέμα εμπειρίας.

[ultimaratio21]

Σου είπα ότι δεν ξέρω άλλη γλώσσα εκτός από ελληνικά! Έτσι το λιγκ που μου έστειλες είναι για εμένα ακατάληπτη πληροφορία. Αντιθέτως κατάλαβα την μετάφραση που έκανες στην απάντηση που σου έδωσε ο καθηγητής πανεπιστημίου. Και μένω στην ειλικρίνεια αυτού του ανθρώπου που σου ξεκαθάρισε ότι δεν είναι παρατηρητής αλλά θεωρητικός αστρονόμος. Ξέρεις τι διαφορά υπάρχει σε αυτά τα δύο; Αγεφύρωτη! Αν από μόνος σου δεν πάρεις κάποιο τηλεσκόπιο να πας νύχτα να το στήσεις στο βουνό δεν υπάρχει περίπτωση να καταλάβεις τίποτα. Και αυτό δεν είναι θέμα ευφυΐας αλλά είναι θέμα εμπειρίας.

 

ναι, ήταν ειλικρινέστατος o καθηγητής και μπράβο του. Ακομπλεξάριστος.

 

Όσο για τα άλλα μετέφρασα το κομμάτι που ενδιαφέρει, οτι δηλαδή δυο ερασιτέχνες ανακάλυψαν τον Kepler 64b

 

 

Δες λιγάκι αυτό. Εξωπραγματικά χαμηλές τιμές για τηλεσκόπια αυτού του τύπου! Δεν θα πάω βέβαια σκατ ευθειαν σε RC αλλα λέμε τωρα

 

https://www.bintel.com.au/product/bintel-gso-rc12a-truss-tube-ritchey-chretien-astrograph-carbon-fibre/

 

https://www.astronz.nz/shop/item.aspx/gso-10-ritchey-chretien-truss-astrograph-telescope/170/

 

http://www.astrosib.ru/rc_360_optics.html

[βολιωτης]

 

Στην φασματοσκοπική ανάλυση του φωτός παίζει ρόλο η διακριτική ικανότητα του τηλεσκοπίου;

 

 

Πιστεύω ότι παίζει μεγαλύτερο ρόλο σε φασματογράφο χωρίς σχισμή.

 

Πιο μεγάλη βάση δίνουμε στο πλάτος της του φασματογράφου και στη πυκνότητα των γραμμών του φράγματος περίθλασης.

[giannis60]

Αλέξανδρε σ’ ευχαριστώ.

[sozein.ta.phainomena]

Γιάννη τα έχεις μπλέξει λίγο ως πολύ νομίζω. Ή εγώ τουλάχιστον μπλέκω τα γραφόμενά σου.

Με την συμβολομετρική χρήση συστοιχίας τηλεσκοπίων (κυρίως ραδιοτηλεσκοπίων) δεν επιτυγχάνεται ίσο/αντίστοιχο εμβαδό, τουναντίον· επιτυγχάνεται ίση/αντίστοιχη διάμετρος (ή ισοδύναμα ακτίνα).

Η γωνιακή διακριτική ικανότητα, η μέγιστη ανάλυση είναι γραμμική συνάρτηση της διαμέτρου του πρωτεύοντος (ισοδύναμα η ελάχιστη διακριτή γωνία -αυτή συνήθως ονομάζεται διακριτική ικανότητα αλλά αυτό μπερδεύει διότι ικανότητα κατά γλωσσικήν σύμβασιν είναι καλλίτερο να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και όχι όσο το δυνατόν μικρότερη κάτι, το δε, το οποίο θέλουμε να ισχύει για την εν λόγω γωνία- είναι αντιστρόφως ανάλογη της διαμέτρου).

Η φωτοσυλλεκτική ικανότητα είναι γραμμική συνάρτηση του εμβαδού της πρωτεύοντος και άρα συνάρτηση του τετραγώνου της διαμέτρου του πρωτεύοντος.

Συμβολομετρία συστοιχίας γίνεται για να αυξήσεις την διακριτική ικανότητα, πρακτικά την (μέγιστη δυνατή ευκρινή) μεγέθυνση ή «μεγέθυνση». Όμως επειδή ακριβώς ουδόλως θα έχεις ίσο εμβαδό και άρα επαρκές συγκριτικά φως, επικεντρώνεται η έρευνα/παρατήρηση κυρίως σε πολύ ισχυρά και σημειακά/σημειακότερα κατά προτίμησιν ουράνεια αντικείμενα· στο να κάνεις λόγου χάριν ανάλυση διπλών αστέρων.

[giannis60]

Υπάρχει και κάτι άλλο που σκέφτομαι αλλά δεν ξέρω αν ισχύει.

Εδώ απευθύνω ερώτηση σε όποιον γνωρίζει.

 

Στην φασματοσκοπική ανάλυση του φωτός παίζει ρόλο η διακριτική ικανότητα του τηλεσκοπίου;

 

Έχω την εντύπωση ότι δεν παίζει ή ότι παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο είναι φωτοσυλλεκτική ικανότητα.

Αν το παραπάνω είναι έτσι, τότε μία συστοιχία είναι προτιμότερη από ένα τηλεσκόπιο με άνοιγμα το εμβαδόν της συστοιχίας διότι είναι πολύ πιο εύκολο να κατασκευάσουμε μία συστοιχία από ένα μεγάλο κάτοπτρο.

 

sozein.ta.phainomena

Δεν έχω μπλέξει τα πράγματα. Δεν τα γνωρίζω. Και γι’ αυτό καθαρά έγραψα ότι απευθύνω ερώτηση.

Τον όρο «διακριτική ικανότητα διόπτρας» τον πήρα από ένα βιβλίο με τίτλο, το Σύμπαν, του Α.Σ. Αναστασιάδου, καθηγητού μαθηματικού που το προλογίζει ο Δημήτριος Αιγινήτης και εκδόθηκε το 1936!

Εδώ γίνεται λόγος για την οπτική παρατήρηση. Πόσο δηλαδή μπορεί να μεγεθύνει ένα τηλεσκόπιο; Όσο μεγαλύτερη διάμετρο τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση μπορεί να αποδώσει. (Πράγμα που σημαίνει το πόσο μικρή γωνιακή απόσταση μπορεί να δει).

 

Στην πράξη γι εμάς που ασχολούμαστε κι αγοράζουμε τηλεσκόπια και προσοφθάλμιους φακούς προσέχουμε να μην αγοράσουμε κάποιο προσοφθάλμιο που η μεγέθυνση που θα μας δώσει να είναι πάνω από ένα όριο. (Η διάμετρος του τηλεσκοπίου εκφρασμένη σε χιλιοστά επί 2. Αυτό, όπως μας λένε, είναι ένας μπούσουλας, που φέρνει το πράγμα κοντά στο θεωρητικό όριο του.)

Επίσης γνωρίζουμε ότι μία απλή συστοιχία, ένα ζευγάρι κιάλια πχ αν άλλαζε και αυτό προσοφθάλμιους φακούς, δεν θα μας έδινε την διπλάσια μεγέθυνση από ένα μονό τηλεσκόπιο που έχει την ίδια διάμετρο. Αυτό που θα μπορούσε να διπλασιαστεί, είναι η φωτεινότητα.

Τώρα, αν κατάλαβα καλά, έρχεσαι εσύ και λες ότι στην Συμβολομετρία (φασματοσκοπία; ) αυξάνει η διακριτική ικανότητα αν αντί για ένα μεγάλο έχουμε πολλά μικρά. «Συμβολομετρία συστοιχίας»

 

Επομένως αν κατάλαβα καλά, άλλο εννοούμε όταν λέμε διακριτική ικανότητας διόπτρας και αναφερόμαστε στην οπτική παρατήρηση-φωτογράφιση, και άλλο στην φασματοσκοπία. Διότι απ’ ότι φαίνεται στην πράξη ισχύουν τα αντίστροφα.

Και για να το κάνω πιο λιανά μιας κι αναφέρθηκες σε διπλούς αστέρες (πολύ καλή διακριτική ικανότητα). Αν θέλω να έχω το φάσμα του Σείριου β (τον μικρό και πυκνό σύνοδο του Σείριου) είναι προτιμότερο να κατευθύνω το φώς σε κάποιο πρίσμα από πολλά μικρά κάτοπτρα από ένα μεγάλο, που αυτό από μόνο του θα στείλει την ίδια ποσότητα φωτός στο πρίσμα;

[sozein.ta.phainomena]

Μην μπλέκεσαι πάλι. Ξέχνα συστοιχίες. Ξέχνα συμβολομετρίες. Ξέχνα ραδιοτηλεσκόπια. Ξέχνα φασματογραφίες.

 

 

Απλό κάνε νοητικό ή πρακτικό (το δυνατό κομμάτι τουλάχιστον) πείραμα στο νευτώνειο τηλεσκόπιό σου έστω διαμέτρου πρωτεύοντος D0.

Φαντάσου ή φτιάξε λοπόν καλύμματα από μαύρο χαρτόνι. που να καλύπτουν την μπροστινή είσοδο του τηλεσκοπίου σου:

*Ένα που θα αφήνει μόνο ένα στενό δακτύλιο στην εξωτερική πλευρά να περνά φως. Αυτός έχει εξωτερική διάμετρο D=D0. Τα στηρίγματα του που τον κρατάνε στον σωλήνα πολύ λεπτά, αδιαφόρου εμβαδόυ έστω.

*Ένα που θα αφήνει μόνο ένα στενό μικρότερο δακτύλιο λίγο πιο μέσα από την εξωτερική πλευρά. Αυτός έχει D=D1

*Ένα που θα αφήνει μόνο ένα εσωτερικό πλήρη κύκλο στο κέντρο. Αυτός με την σειρά του έχει D=D2

 

 

Ας ξεχάσουμε χάριν απλότητος τελείως το δευτερεύον κάτοπτρο, ας πούμε αν θέλουμε ότι η σχετική ανάκλαση γίνεται μαγικά προς τον προσοφθάλμιο χωρίς να χρειάζεται να είναι αυτό εκεί, έστω μάλιστα ότι δεν είναι εκεί, δεν καλύπτει, δεν αχρηστεύει δηλαδή κανένα μέρος του πρωτεύοντος.*

Έστω επίσης ότι είναι μέρα, καταμεσήμερο κατακαλόκαιρα, έστω δηλαδή ότι τα φωτόνια επαρκέστατα εν πάση περιπτώσει, όποιο κάλυμα και να έχεις βάλει και προσπαθείς να διακρίνεις σε ένα τοίχο ενός κτίσματος σε κάποιο νησί μακριά δυο φωτεινές τελείως κολλητές τρύπες (άπλετο φως του ηλίου περνά δια μέσου αυτών από πίσω έστω).

Έστω ένας ο προσοφθάλμιος φακός επαρκέστατος για να δεις αν φαίνονται τις δυο τρύπες άνετα, είτε ως μια ενιαία είτε ως δύο διακριτές.

 

Έστω επίσης ότι η απόσταση των τρυpών μεταξύ τους και από σένα είναι τέτοιες ώστε η γωνία που σχηματίζουν ως προς εσένα είναι οποία τύχη

ρ=λ/D1.

Μην σε νοιάζει τί είναι το λ. Έστω σταθερό.

 

Η ελάχιστη διακριτή γωνία ενός τηλεσκοπίου είναι

R=λ/D.

Είπαμε ότι το λ δεν σε νοιάζει τί είναι, είναι σταθερό.

 

Για ποια-ες τιμές του D από τις D0, D1, D2, και άρα για ποια των αντιστοίχων καλυμμάτων μπορείς να διακρίνεις τις δυο τρύπες ως ξεχωριστές, για ποια-ες ως ξεχωριστές αλλά πιο καθαρά, για ποια-ες ως μια ενιαία φωτεινή τρύπα;

 

ΥΓ Προσπάθησε να τώρα διανοηθείς το ανάλογο των παραπάνω αντί για καλύμματα έχοντας στον νου συστοιχία τηλεσκοπίων (ξεκίνα με 2 τηλεσκόπια και άυξανε) που σχηματίζει/καλύπτει μέρος τεράστιου νοητού τηλεσκοπίου διαμέτρου D0 και που προσπαθεί να αναλύσει ένα πολύ μακρινό διπλό αστέρα, όπου δηλαδή πολύ κοντά τα δύο άστρα του συστήματος για να είναι διακριτά από τα απλά τηλεσκόπια ξεχωρίστα το καθένα.

 

ΥΓ1 Στο αρχικό νοητό πείραμα άλλαξε τώρα νοητικά προσοφθάλμιο φακό σε πολύ μεγαλύτερου εστιακού μήκους. Με αυτό το φακό όποιο κάλυμμα και να έχεις βλέπεις τις τρύπες ως μια ενιαία σημειακή τρύπα. Προσάρτηση παράλειψης: Γιατί; Τί σημαίνει αυτό για το τηλεσκόπιο και τα μάτια σου; Άλλαξε τώρα, βάλε τρίτο προσοφθάλμιο μικρότέρου εστιακού μήκους του αρχικού. Τί βλέπεις αναφορικά με τις τρύπες;

 

ΥΓ2 Στην παργματικότητα φυσικά και μας ενδιαφέρει και το εμβαδό και η συλλογή φωτός τρομερά και άλλα πολλά σχετικά και στις συστοιχίες/συμβολομετρία. Τρομερή απλοποίηση κάνω εν προκειμένω. Σιγά μην κάνουμε τώρα και την σχετική ανάλυση Fourier και συνθετικού ανοίγματος/aperture και την λοιπή επεξεργασία των σημάτων και εικόνων (και να ήθελα να τα κάνω φυσικά δεν μπορώ ). Αλλά χρήσιμη η απλοποίηση εν προκειμένω προσπαθώντας να δείξω ότι πρώτιστα μας ενδιαφέρει να πιάσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα οπότε σε πρώτη φάση προέχει, πρωτεύον το D και όχι το D^2 δεδομένου μάλιστα ότι άπιαστο κατασκευαστικά ή και συνθετικά τέτοιο εμβαδόν.

Ή αλλως πώς αν θεωρώντας ως δεδομένο ότι κάπως μπορούμε να επιτύχουμε επαρκή συλλογή φωτός αν θέλουμε να μεγεθύνουμε κάτι εξαιρετικά μακρινό ώστε να ξεχωρίσουμε τμήματά του, τότε προέχει να έχουμε πρωτεύον με D αρκετά μεγάλο ώστε το R αρκούντως μικρό.

Άρα λοιπόν δεδομένου ότι δεν μπορούμε να φτιάξουμε κατά βούλησιν μεγάλα τηλεσκόπια ώστε να καταφέρουμε να επιτύχουμε κατά βούλησιν ευκρινή και χρήσιμη (δηλαδή αρκετής διακριτικής και μετά πχ φωτοσυλλεκτικής ικανότητας) μέγιστη δυνατή μεγέθυνση, σε πρώτο βαθμό μας ενδιαφέρει να φτιάξουμε συστοιχίες συμβολομετρικών τηλεσκοπίων όπου τα τηλεσκόπια να έιναι αρκούντως μακριά μεταξύ τους σχηματίζοντα ένα αρκούντως μεγάλου D νοητό τηλεσκόπιο.

 

* Ήδη το ότι στα νευτώνεια και άλλα τηλεσκόπιο καλύπτεται το κεντρικό τμήμα του πρωτεύοντας είναι από μόνο του μερικό ανάλογο αυτού που θέλω να πω αν το σκεφθεί κανείς. Όπως και τα μικρά ανοίγματα με μικρά καπάκια των μπροστινών καπακιών.

[giannis60]

sozein.ta.phainomena

1) Σου ζητώ συγνώμη που σε αποκαλώ έτσι.(Μου έρχεται ανάποδο). Δεν γράφεις όμως τίποτα στο προφίλ σου και δεν γνωρίζω το όνομα σου.

2) Σ’ ευχαριστώ που Χριστουγεννιάτικα κάθισες και μου έγραψες τέτοια εκτενή απάντηση.

 

Η αλήθεια είναι ότι δεν τα κατάλαβα όλα. Εντός ολίγου όμως θα επανέλθω και πάλι στο κείμενο σου για πιο καλή και προσεκτική ανάγνωση. Η βιασύνη μου στο να σου γράψω είναι γιατί δεν θέλω να νομίσεις ότι αδιαφόρησα. Μείνε λοιπόν συντονισμένος για τις όποιες απορίες μου τις επόμενες ημέρες.

Καλά Χριστούγεννα

Γιάννης Παπαδόπουλος.

[sozein.ta.phainomena]

Ένας άλλος τρόπος να σκεφθείς γιατί πρωτεύει, γιατί επείγει η αύξηση της ισοδύναμης διαμέτρου είναι να λύσεις τον τύπο της διακριτικής ικανότητος

R=λ/D

συγκρίνοντας

*καθημερινή, οικεία περίπτωση οπτικού τηλεσκοπίου δηλαδή λ της τάξεως των 10^-7 m και D των 10^-1 m

και

*περίπτωση ραδιοτηλεσκοπίου δηλαδή λ της τάξεως χονδρικά των 10^-3 m έως 10^0 m και D των 10^1 m

 

Χρόνια πολλά!

[giannis60]

sozein.ta.phainomena

 

Αυτές τις μέρες κάθισα και διάβασα όλο το παραπάνω νήμα. Αυτό το οποίο κατάλαβα ότι συμβαίνει είναι το εξής:

Εσύ λες ότι η διακριτική ικανότητα είναι R=λ/D. Το λ είναι μία σταθερά και το D η διάμετρος του φακού ή του κατόπτρου. Ηλίου λοιπόν φαεινότερο ότι όσο αυξάνει η διάμετρος, το D, τόσο το R θα παίρνει μικρότερη τιμή. Αν λοιπόν κατάλαβα τώρα καλά, φραστικά λες: Μικρή τιμή το R σημαίνει μικρή διαχωριστική ικανότητα. Μεγάλη τιμή το R μεγάλη διαχωριστική ικανότητα. Διαβάζεις όμως αυτά που έχω γράψει και βλέπεις ότι εγώ λέω μεγάλη διάμετρος μεγάλη διαχωριστική ικανότητα, μικρή διάμετρος μικρή διαχωριστική ικανότητα. Και από την σκοπιά σου σκέφτεσαι: «Πάει ο φίλος μας μπερδεύτηκε και τα λέει ανάποδα»

Έλα ντε όμως που από την σκοπιά μου, στο συγκεκριμένο δεν μπερδεύτηκα καθόλου και σαν να μην φτάνει το γεγονός που τα λέω ανάποδα εντούτοις ισχυρίζομαι ότι αν θέλει κάποιος να υπολογίσει την διαχωριστική ικανότητα του τηλεσκοπίου του θα λύσει R=λ/D!

Πως γίνεται αυτό;

Πιστεύω ότι πέρα από το πώς σκέφτεται και εκφράζεται ο καθένας, σημαντικό ρόλο παίζει και το από πού έχει αντλήσει τις γνώσεις ή την πληροφόρηση του. Εγώ τις έχω αντλήσει από εκλαϊκευμένα έντυπα (ακόμα και διαφημιστικά φυλλάδια) αστρονομικού- φωτογραφικού ενδιαφέροντος. Το ίδιο και οι περισσότεροι φίλοι εδώ μέσα. Έτσι λοιπόν τον τύπο R=λ/D εμείς (και για να έχει και κάποια πρακτική χρησιμότητα) τον ξέρουμε ως εξής:

Δευτ.=114/Δ. Όπου Δευτ.= δευτερόλεπτα ή κλάσμα του δευτερολέπτου της μοίρας, και Δ η διάμετρος του τηλεσκοπίου εκφρασμένη σε χιλιοστά του μέτρου.(Όχι σε ίντσες. Υπάρχει και σε ίντσες, αλλά το λ έχει άλλη τιμή ώστε τα δευτερόλεπτα να βγαίνουν το ίδιο.)

Για να το εμπεδώσουμε το πράγμα καλύτερα μας έχουν και παραδείγματα όπως:

Η ίριδα του ματιού ενός ενήλικα σε συνθήκες νυχτερινής όρασης διαστέλλεται μέχρι 5 χιλιοστά. Πόση είναι η διακριτική ικανότητα του; Θέτουμε λοιπόν στο Δ το 5 και έχουμε.

Δευτ.=114/5= 22,8 => το μάτι μας έχει διακριτική ικανότητα σχεδόν 23 δευτερόλεπτα.

Τώρα έχουμε μία φωτογραφική μηχανή που ο ενεργός φακός είναι 10 χιλιοστά. Πόση είναι η διακριτική του ικανότητα; Δευτ.=114/10=11,4

Θέτουμε τώρα την ερώτηση: Πιο από τα δύο βλέπει καλύτερα; Όσο κι αν δεν μας κολακεύει και με κριτήριο τα αριθμητικά αποτελέσματα, ο φακός βλέπει καλύτερα. Διότι έχει ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ διακριτική ικανότητα. Είναι ΔΙΠΛΑΣΙΑ από αυτήν του ματιού, διότι μπορεί να ξεχωρίσει δύο σημεία με την μισή γωνιακή απόσταση απ’ ότι το ανθρώπινο μάτι.

 

Συμπέρασμα Πρώτον:

Όσο πιο μεγάλο είναι το κάτοπτρο ή ο φακός σε ένα τηλεσκόπιο τόσο πιο ΜΕΓΑΛΗ διακριτική ικανότητα έχει. Στην πράξη μάλιστα αυτό γίνεται ακόμα πιο κατανοητό διότι όσο πιο μεγάλη διάμετρο έχουμε τόσο μπορούμε να ανέβουμε και σε μεγέθυνση.

Το παραπάνω μερικοί από εμάς το λέμε και ως εξής. Αντί να χρησιμοποιήσουμε το επίθετο Μεγάλος – η – ο χρησιμοποιούμε το επίθετο ισχυρός-η-ο. Άρα η φράση γίνεται.

Όσο πιο μεγάλη είναι η διάμετρος του τηλεσκοπίου τόσο πιο ισχυρή διακριτική ικανότητα έχει. Και ομοίως με το πρώτο αυτό επαληθεύεται στο πεδίο παρατήρησης διότι όσο πιο μεγάλη διάμετρος τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση μπορούμε να έχουμε άρα ναι, πιο ισχυρή διακριτική ικανότητα.

Έχω παρατηρήσει μάλιστα ότι το επίθετο ισχυρός το προτιμούν κάποιοι εκλαϊκευτές τις αστρονομίας και μας γράφουν ότι η ισχύς ενός τηλεσκοπίου βρίσκεται στην διάμετρο του. Μάλιστα η φωτοσυλλεκτική ικανότητα του αυξάνει στο τετράγωνο της διαμέτρου, ενώ η διακριτική ικανότητα αυξάνει γραμμικά. (Διπλάσια διάμετρος διπλάσια ικανότητα κλπ).

 

Συμπέρασμα δεύτερον:

Εσύ προφανώς και διαφορετικά σκέφτεσαι, και από αλλού, και ίσως από πιο επίσημο χώρο άντλησες και τις γνώσεις και τις πληροφορίες σου. Αυτό όμως τώρα έχει την εξής συνέπεια.

Εγώ σου γράφω 6

Εσύ γυρνάς την οθόνη 180 μοίρες και σαν να μην φτάνει αυτό, μου λες:

«το 9 από πού το έβγαλες;»

…. Αμηχανία. Διότι εγώ από την πλευρά μου και το γνωρίζω και αυτό που βλέπω μπροστά μου είναι ότι δεν έγραψα 9, αλλά έγραψα 6!

Υπάρχει δυσκολία.

Στο σημείο λοιπόν αυτό σου λέω ότι πέρα από τις όποιες λέξεις και τις ερμηνείες τους, ή τις παρερμηνείες τους, όσο αφορά την διακριτική ικανότητα για παρατηρησιακούς λόγους, προσωπικά καλύπτομαι πλήρως από τον τύπο R=λ/D και χωρίς να ειπωθεί η παραμικρή κουβέντα.

Εκεί που δήλωσα άγνοια είναι τα αφορούντα την φασματοσκοπία αν εκφράστηκα καλά. Εδώ η άγνοια μου είναι μεγάλη. Σε τέτοιο βαθμό που ακόμα κι όταν γράφω φασματοσκοπία, το κάνω με επιφύλαξη διότι δεν είμαι σίγουρος ότι το λέω σωστά. Το μόνα που ξέρω είναι:

Με κάποιο τρόπο εκτρέπουμε τις ακτίνες από ένα τηλεσκόπιο και τις οδηγούμε σε ένα πρίσμα. Από το φάσμα βγάζουμε τόμους συμπερασμάτων. Από την σύνθεση, την θερμοκρασία έως τον τρόπο κίνησης του αντικειμένου. Την απόστασή του κλπ.

Για την συμβολομετρία ακόμα χειρότερα. Το μόνο που ξέρω είναι ότι συνεργάζονται πολλά τηλεσκόπια. Κυρίως ραδιοτηλεσκόπια. Μάλιστα όσο πιο μακριά είναι το ένα από το άλλο τόσο το καλύτερο. Επειδή δε η Γη είναι μικρή, σχεδιάζουν να στείλουν στο διάστημα για μπορούν να είναι το ένα από το άλλο πραγματικά πολύ μακριά. Αυτά.

[giannis60]

ultimaratio21

Σου στέλνω τις φωτογραφίες από ένα παλοκαιρινό Γερμανικό βιβλίο. Σχετίζεται με την ερασιτεχνική αστροφωτογραφία, και το όνομα του συγγραφέα είναι: Klaus-Peter Schroder. Προσοχή! Το ο στο Schroder δεν το έγραψα σωστά. Είναι το γερμανικό ο που επάνω του έχει δύο τελίτσες. Σαν τα δικά μας διαλυτικά.

Περιγράφουν μία ερασιτεχνική κατασκευή ενός SPETROSCOPIE! Όλη αυτή η πληροφορία είναι για μένα ακατάληπτη. Το μόνο που μπορώ να μεταφράσω είναι SPETROSCOPIE= φασματοσκόπιο. Μπορεί να μην είναι κάτι σαν αυτό που βλέπεις στις σύγχρονες διαφημίσεις αλλά να είσαι σίγουρος ότι:

Θα σου το πω πιο απλά. Αν ήθελες να ασχοληθείς με την αστροφωτογραφία το πρώτο βιβλίο που θα σου πρότεινα, θα ήταν ένα που φαντάζει άχρηστο. Διότι στο μεγαλύτερο μέρος του περιγράφει τεχνικές φωτογράφισης με φιλμ! Κάτι τέτοιο σήμερα φαντάζει εντελώς άχρηστο. Λάθος! Η προσωπική εμπειρία στο θέμα μου λέει ότι τίποτα από ότι στην συνέχεια διάβασα δεν με έβαλε στο πνεύμα τόσο καλά όσο αυτό το παραπεταμένο πλέον βιβλίο. Και αυτό δεν συνέβη μόνο διότι ο συγγραφέας του Ο H.J.P. ARNOLD είναι ταλαντούχος στο να μεταδίδει την γνώση και την εμπειρία του, αλλά γιατί η όποια τέχνη πηγάζει, είναι μέσα από μία εποχή που τίποτα δεν είχε κατασκευαστεί για την ερασιτεχνική αστροφωτογράφιση. Κάνουμε αστροφωτογράφιση με μη αστρονομικό εξοπλισμό. Καμία μηχανή και κανένα φιλμ δεν ήταν κατασκευασμένο να αντέξει σε τέτοια χρήση. Κι όμως με το πείσμα και κυρίως με την επινοητικότητα κατάφεραν κάποιοι όχι απλώς να τραβήξουν αστροφωτογραφίες αλλά να τραβήξουν και την προσοχή των εταιριών να παράγουν εργοστασιακό εξοπλισμό. Μαθαίνεις και βουτάς στα αληθινά δύσκολα.

Είμαι σίγουρος ότι στο παραπάνω πνεύμα είναι και το βιβλίο αυτό του Γερμανού φίλου. Όντας όμως στα Γερμανικά δυστυχώς δεν μπορώ να το διαβάσω. Σου φωτογράφισα λοιπόν ένα κομμάτι από αυτό σε κάτι που νομίζω ότι σε ενδιαφέρει. Τώρα αν εσύ το διαβάσεις (Κάνε κλικ στις φωτογραφίες. Μεγεθύνονται.) και το μεταφράσεις (περιληπτικά) ε, αυτό πια θα το εκτιμούσα ιδιαίτερα.